Proszę dokończyć słowa

1

ĆW I CZE N IA

stymulujące funkcje językowe

i inne procesy poznawcze

cz. II

Małgorzata Dzienniak Barbara Malinowska

2

3

WPROWADZENIE

Prezentowane w niniejszym zeszycie ćwiczenia stanowią kontynuację„Ćwiczeń stymulujących funkcje językowe i inne procesy poznawcze” z 2011 roku,przeznaczonych dla osób cierpiących na zespoły otępienne, na różnym etapiezaawansowaniachoroby. Ćwiczenia, jak w poprzedniej części, mogą być wykorzystane zarówno,gdy chory pracuje samodzielnie, jak i wspólnie z opiekunem. Głównymcelem treningu jest wspomaganie uwagi, pamięci, umiejętności językowych,funkcji wzrokowo – przestrzennych, jak również poprawa samooceny,funkcjonowania emocjonalnego oraz podtrzymywanie więzi między chorymiopiekunem.

Podczaswspólnejpracywartostosowaćsiędopewnychzasad: •zadbaćoodpowiedniewarunki:ciche,spokojne,dobrzeoświetlone pomieszczenie,niezbędneprzyborydopisania,okulary,etc.; •zachęcaćpodopiecznegodoregularnychćwiczeń,najlepiejcodziennie; •niezmuszaćdoćwiczeń,jeśliosobachoraniemaochoty,jest rozdrażniona,aktywnościnp.wspólneoglądniezdjęćlubkolorowychgazet; •motywowaćpodopiecznegodopracysugerując,żegimnastykowanie umysłujesttaksamoważne,jakćwiczenieciała,pozwalabowiemdłużej zachowaćsprawnośćintelektualną;wartoteżzapewnićgo,żeniemusi wszystkiegowiedzieć,aopiekunjestpotobywspieraćipomagać („wkońcu,codwiegłowytoniejedna”);aprzedewszystkimjaknajczęściej chwalićchorego,zwracającjegouwagęnaelementytreningu,zktórymi radzisobiesamodzielnie; •jeślipodopiecznymaproblemzezrozumienieminstrukcjilub przypomnieniemsłowa,możnawykonaćdwaprzykładyzaosobęchorą lubużyćpodpowiedziopisowejalbosylabowej–pamiętajmy,żeniewynik jestistotny,alesamwysiłekwłożonywwykonaniezadania.

Prezentowane ćwiczenia skutecznie wykorzystujemy w codziennej pracyz Podopiecznymi Łódzkiego Towarzystwa Alzheimerowskiego i mamy nadzieję, żeokażąsięprzydatnetakżedlainnychosób,sprawującychopiekęnadchorymizzespołamiotępiennymi.

Autorki

4

5

Ćwiczenie1

Proszę odczytać po kolei litery i zapisać powstałe słowo.

M

AS

Ł O

6

Ćwiczenie2

Proszę dopisać pasujące słowa:

wieje-wiatr

pada-……………

szumi-……………

gra-……………

pachnie-……………

płynie-……………

leci-……………

boli-……………

drży-……………

parzy-……………

świeci-……………

miauczy-……………

kapie-……………

grzeje-……………………

rośnie-…………………….

7

Ćwiczenie3

Proszę przeczytać na głos a następnie przepisać zdania.

Muszęzapłacićrachunekzagaz.

Pójdędosklepupobułkiiser.

Mamdużopracynadziałce.

Wniedzielępojadęnawycieczkę.

Muszęiśćdofryzjera.

8

Ćwiczenie4

Proszę dokończyć słowa:

kam– kart–

kara– kas–

kab– kale–

kat– kacz–

kafe– kaj–

kan– kap–

kaw– kom–

kons– kont–

kos– kol–

kob– kor–

koz– kop–

koł– kur–

kub– kul–

kuc– kup–

kuf– kut–

9

Ćwiczenie5

Proszę wypisać słowa kojarzące się z podanymi wyrazami.

ślub-

jesień-

butelka-

sylwester-

praca-

podróż-

szpital-

urodziny-

BożeNarodzenie-

prąd-

kiosk-

wieczór-

plaża-

wypadek-

znicz-

10

Ćwiczenie6

Proszę dokończyć zdania na zasadzie przeciwieństwa.

Wodamożebyćciepłaalbo…………………………………

Mięsomożebyćchudealbo………………………….……

Mężczyznamożebyćwysokialbo…………………….……

Kręgosłupmożebyćprostyalbo……………………..……

Grającwszachymożnawygraćalbo………………………

Windąmożnajechaćwgóręalbo…………………………

Uczeńmożebyćpracowityalbo………………….…………

Kisielmożebyćgęstyalbo…………………………………

Torbamożebyćciężkaalbo………………………………

Ręcznikmożebyćsuchyalbo…………………….………

Wpokojumożebyćjasnoalbo…………………….………

Człowiekmożebyćwesołyalbo………………….………

Dokinamożnachodzićczęstoalbo………………………

Włosymogąbyćdługiealbo…………………….…………

Twarzmożebyćładnaalbo…………………………………

Wpokojumożebyćbałaganalbo…………………………

11

Ćwiczenie6/cd.

Proszę dokończyć zdania na zasadzie przeciwieństwa.

Mebelmożebyćstaryalbo…………………………

Zdjęciemożebyćczarno-białealbo……………………

Zegarekmożesięspieszyćalbo………………………

Drogamożebyćszerokaalbo……………………..

Zadaniemożebyćłatwealbo……………………………

Temperaturamożebyćniskaalbo……………………….

Poramożebyćwczesnaalbo……………………………

Ubraniemożebyćczystealbo……………………………

Muzykamożegraćgłośnoalbo………………………….

Człowiekmożebyćmłodyalbo…………………………..

Chlebmożebyćczerstwyalbo……………………………

Stanzdrowiamożesiępogorszyćalbo…………………….

Odprzełożonegomożnadostaćnaganęalbo……………….

Małżonekmożebyćkłótliwyalbo…………………………

Spódnicęmożnazwęzićalbo……………………………….

Dzieckumożnanacośpozwalaćalboczegoś…………………

12

Ćwiczenie7

Proszę odgadnąć, czego dotyczą następujące opisy:

Ceramicznepłytkinaścianachłazienki–

Nakryciegłowyzrondem–

Jeszczeniemężatka–

Miejsce,wktórymcumująokręty–

Przeciwieństwowojny–

Znajdujesięwewnątrzśliwki–

Człowiek,którynadużywaalkoholu-

Skoszona,wysuszonatrawa–

Inaczejtaboret–

Cennymetal–

Narzędziesłużącedocięcia–

Zawartośćpoduszki–

Służydoprasowania–

Służydowyciąganiakorkówzbutelek–

Kolorowe,dorysowania–

Potrzebny,żebywyskoczyćzsamolotu–

13

Ćwiczenie7/cd.

Proszę odgadnąć, czego dotyczą następujące opisy:

Ubranieodpowiednienabasen–

Wysokoprocentowyalkohol–

Służydonagrywaniafilmów–

Mieszkająwnimkury–

Spisana,ostatniawolazmarłego–

Piszesięponiejkredą–

Lekarz,któryoperuje–

Rowerowa,donadmuchiwaniaopon–

Materiałnapokryciedachu-

Doopatrywaniaran–

Miesiącprzedgrudniem–

Gumowebutynabłotoideszcz–

Pojazdkonny–

Zwierzę,żyjącepodwodą–

Wisiwoknie-

14

pomi–

ros–

zale–

krup–

groch–

owo–

bar–

żu–

grzy–

jarzy–

ogór–

kapu–

szcza–

karto-

Ćwiczenie8

Proszę dokończyć nazwy zup:

15

Ćwiczenie9

Proszę odczytać po kolei litery i zapisać powstałe słowo.

K

C

L A

A J

O

16

Ćwiczenie10

Proszę dokończyć zdania nazwą koloru.

Trawajest……………….

Niebojest………………….

Śniegjest…………………….

Pomidorjest………………….

Sałatajest……………………….

Węgieljest………………………..

Mlekojest………………………..

Cytrynajest………………………

Krewjest………………………….

Czekoladajest……………………..

Obrączkisą…………………………

Marchewjest…………………………

Szybajest……………………………

Chmurysą……………………………

Popiółjest……………………………..

17

Napiszędziślistdoprzyjaciela.

Muszęwziąćproszekodbólugłowy.

Lubiękupowaćnawyprzedażach.

Mamochotęnalodywaniliowe.

NawakacjepojadędoChorwacji.

Ćwiczenie11

Proszę przeczytać na głos, a następnie przepisać zdania.

18

Ćwiczenie12

Proszę dokończyć słowa:

pak–

par–

pas–

paj–

pap–

paz–

pes–

pę–

poń–

pop–

pos–

pod–

pol–

poj–

pół–

pal–

pan–

pasz–

pacz–

pał–

pat–

per–

peł–

pom–

ped–

por–

pocz–

pog–

poch–

pok–

19

Ćwiczenie13

Proszę napisać, gdzie kto pracuje:

NAUCZYCIEL–

GÓRNIK–

HUTNIK–

SPRZEDAWCA–

KIEROWCA–

LEŚNICZY–

SZWACZKA–

MURARZ–

PIELĘGNIARKA–

PILOT–

LISTONOSZ–

SĘDZIA–

KELNER–

ROLNIK–

CHIRURG–

AKTOR–

20

Ćwiczenie14

Proszę dokończyć następujące zdania:

Policjantłapie……………………………………………….

Ubraniaszyje………………………………………………

Strzykawkasłużydopodawania………………………….

Jubilerrobi…………………………………………………

Stłuczonąszybęwymieni……………………………………

Polodziejeździsięna……………………………………..

Pośniegujeździsięna………………………………………

Podkutykońmanakopytach…………………………….

Butywiążesię…………………………………………………

Jeździeczakładanakonia………………………………..

Obuwienajczęściejzrobionejest……………………….

Miejsce,doktóregowkładamyodpadkito………………

Narzędziemdopisaniajest………………………………

Mężczyźnigoląsię………………………………………….

Groźnemupsunapyskzakładasię………………………

Sutannatoubraniedla…………………………………….

21

Ćwiczenie14/cd.

Proszę dokończyć następujące zdania:

Budynek,wktórymznajdujesięwielemieszkańto…….......

ZokazjiŚwiątwysyłamybliskim………………………….

Dobakusamochodulejesię……………………………….

Wsamochodzietrzebazapinać…………………………….

Narzędzieogrodniczeto…………………………………

Meblem,doktóregomożnacośschowaćjest……………

Nalisttrzebanakleić………………………………………

Wcukiernimożnakupić……………………………………

Architektprojektuje………………………………………..

Tłuszcz,naktórymmożnasmażyćto……………………..

Żebydokogośzadzwonić,trzebaznaćjego………………

Żebydostaćprawojazdy,trzebazdać……………………..

Przepisynapysznedaniamożnaznaleźćwksiążce…………

Niektórelekimożnakupićtylkona….…………………

Wautobusietrzebaustąpićmiejsca………………………

22

Ćwiczenie15

Czego dotyczą podane opisy?

Przyjęciepoślubie–

Budka,wktórejmożnakupićgazetę–

Możnagodostaćnaurodzinyalbopodchoinkę–

Poradnia,kiedyrobisięciemno–

Piaszczystanadmorzem–

Miejsce,wktórymprzygotowujesięposiłki–

Podawanechoremu,bywyzdrowiał–

Miękka,podkładanapodgłowę–

Płonienanagrobku–

Dopicia,domycia,dopływania–

Kolorowe,pachnące,wbukiecie–

Narzędziedościnaniatrawy–

Naczynie,wktórymkupujemywino–

Porarokuześniegiem–

Płyniewprzewodachelektrycznych–

Rodzajowada–

23

Ćwiczenie15/cd.

Czego dotyczą podane opisy?

Porarokupozimie–

Postaćulepionaześniegu–

Rodzajbronipalnej–

Narzędziedokopania–

Wydawanyprzezdowódcężołnierzowi–

Płynązoczu,kiedyjestnamsmutno–

Wielkawoda,zfalami–

KwiatyzpiosenkioMonteCasino–

Bratisiostrato–

Możenimmerdaćpies–

Ciemnoskóryczłowiek–

Dokumentuprawniającydoprowadzeniasamochodu–

Kuchenna,natalerzeiszklanki–

Wiązankazkwiatów–

Narzędziedoodkręcaniaśrubek–

24

Ćwiczenie16 Proszę dokończyć nazwy CZĘŚCI CIAŁA.

rę–

no–

sto–

pal–

pię–

szy–

gło–

bro–

czo–

kola–

kost–

ud–

wło–

paz–

kciu–

us–

no–

zę–

ję–

poli–

łok–

ram–

ok–

bre–

rzę–

skro–

łyd–

wąt–

ner–

płu–

mó–

żoł–

trzu–

ser–

25

Ćwiczenie17

Proszę odczytać po kolei litery i zapisać powstałe słowo.

D

Z

O I

R E

W

26

Ćwiczenie18 Proszę wykreślić wszystkie cyfry „6”.

66729CC7NQ1667JXX29943B21MUN9V66C4B8N9M00443V768636960962V6N6X6Z6S6A3F41K810817N6V31C3G4S4K8S7S74SSS48G60969696N7J7F3Z1A1G34264096756466899423666098J7G5D2746321967452S2A36M8N6DD4443S6BB7M8B8B609N7I6IIES1A3ZX7X4XX3B6N7F4RS38N8K7H6F5GN7N7V6C5M8M866749G3A2N967743D2323S408741N866LOK8H6LL9B63421A89534320987654326657355639879079996664321S1H79806005675761213142536540907860594363587G889H643C3W218769764F3FD2S297065342W6N86N509K8H6485292436509785613274536109836M45312324523509754668764245DD096876513U245398452095867612334E20895768134263458761232223175665396F76521233098798776088623557666537465D19884756657562947413H232372513G1515498615344987WW7776834R33209888680998N64

5673VB337669863D34F76Z3V133091978

27

Trzebadbaćokondycjęfizyczną.

Wartosięzdrowoodżywiać.

Lubiępływaćijeździćnarowerze.

Chętniepójdęzprzyjaciółmidokina.

Wsobotęurządzamprzyjęcie.

Ćwiczenie19 Proszę przeczytać na głos a następnie przepisać zdania.

28

ter–

tem-

ten-

tas

tal–

tecz–

tur–

tak–

tacz–

tra–

tru–

tro–

twa–

tul–

tok–

tes–

tam–

tan–

tar–

tel–

taf–

tab–

tap–

ty–

tre–

try–

trą–

tło–

tor–

tob–

Ćwiczenie20

Proszę dokończyć słowa:

29

Ćwiczenie21 Proszę stopniować określenia tak, jak w przykładzie.

mały mniejszy najmniejszy

młody

gruby

miły

ciekawy

jasny

smaczny

wesoły

trudny

brudny

mądry

ciemny

bogaty

groźny

ładny

30

gorzka,mleczna,zorzechami–

jesienny,zielony,klonowy–

sportowe,wizytowe,naobcasie–

żeliwna,wodociągowa,kanalizacyjna–

płaski,głęboki,porcelanowy–

pachnący,kolorowy,doniczkowy–

fabularny,dokumentalny,rysunkowy–

zakaźna,nieuleczalna–

wytrawne,czerwone,białe–

wlinie,wkratkę,uczniowski–

bezsenna,księżycowa,ciemna–

akwariowa,gruba,wgalarecie–

genealogiczne,liściaste,iglaste–

pospieszny,towarowy,osobowy–

autobusowy,tramwajowy,miesięczny–

czarna,rozpuszczalna,zmlekiem–

Ćwiczenie22

Jakie słowo pasuje do podanych określeń?

31

pszenna,żytnia,kartoflana–

osobowy,ciężarowy–

gdańska,trzydrzwiowa,grająca–

elektroniczny,słoneczny,zkukułką–

ulewny,rzęsisty–

czarne,kłębiaste,burzowe–

gęsie,wieczne,kulkowe–

piwne,niebieskie,zielone–

kucharska,telefoniczna–

włoski,laskowy,kokosowy–

natwardo,namiękko,sadzone–

spożywczy,mięsny,papierniczy–

wełniany,perski,wzorzysty–

stacjonarny,komórkowy,zaufania–

Ćwiczenie22/cd.

Jakie słowo pasuje do podanych określeń?

32

Schabowyalbomielony–

Wdzieńbłękitnewnocyczarne–

Narzędziepracyfotografa–

Naczyniesłużącedosmażenia–

Możnaprzezniegorozmawiaćzkimś,ktojestdaleko–

Doczytania,źródłoinformacji–

Zakładanapsomprzedwyjściemnaspacer–

Wzorzystypapiernacałejścianie–

Dosiedzenia,wygodniejszyniżkrzesło–

Naczyniedopicia–

Złotylubsrebrny–

Piszewnimuczeń–

Kobietyspryskująsięnimi,żebyładniepachnieć–

Ćwiczenie23

Czego dotyczą podane opisy?

33

Zakładamyje,żebylepiejwidzieć–

Robimyje,byutrwalićwspomnienia–

Książkazobjaśnieniamiznaczeniasłów–

Czasamizdużejpadamałydeszcz–

Mebel,przyktórympracujepisarz–

Leżynapodłodze,możebyćperski–

Dzwonirano,żebynasobudzić–

Jedenzesportówzimowych–

Mała,szara,polujenaniąkot–

Inaczejprzeciwnik,nieprzyjaciel–

Dwukołowypojazdzsilnikiem–

Miejscepostojudlawielusamochodów–

Doczesania,kieszonkowy–

Skórzany,napieniądzeidokumenty–

Zabezpieczapieszegoprzeddeszczem-

Ćwiczenie23/cd.

Czego dotyczą podane opisy?

34

twa–

jaj–

buł–

kef–

mas–

maśl–

chle–

kons–

pasz–

maka–

dże–

oli–

roga–

mió–

powi–

mle–

kaka–

mą–

ry–

só–

kasz–

pie–

cu–

her–

śmie–

ka–

se–

jog–

sma–

węd–

Ćwiczenie24

Proszę dokończyć nazwy ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH:

35

Ćwiczenie25

Proszę odczytać po kolei litery i zapisać powstałe słowo.

E

N

I E

E Z D

J

36

Ćwiczenie26

Proszę dopisać żeńskie odpowiedniki podanych słów:

MĘŻCZYZNA KOBIETA

LEKARZ

KRAWIEC

SEKRETARZ

DENTYSTA

ŚPIEWAK

TANCERZ

KUCHARZ

PIELĘGNIARZ

ROLNIK

PACJENT

WYCHOWAWCA

PRACOWNIK

EKSPEDIENT

ŁYŻWIARZ

POSEŁ

37

Pani Alina i pan Wacław Nowakowie są małżeństwem od 49 lat.

Majątrojedzieciipięciorownucząt.MieszkająwŁodzi,wŚródmieściu.

Ich mieszkanie jest nieduże, ale jasne i przytulne. Niedawno zostało

wyremontowane. Codziennie rano państwo Nowakowie chodzą do

sklepu po świeże pieczywo, a po południu spacerują po położonym

niedalekoparku.WieczoramipaniAlinaoglądatelewizjęlubrozwiązuje

krzyżówki, a pan Wacław czyta książki albo gra w szachy z sąsiadem.

PaństwoNowakowiebardzolubiąoglądaćwspólniezdjęciaiwspominać

dawneczasy.Sązadowoleniztegojakpoukładaliswojeżycie.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ćwiczenie27

Proszę przeczytać, a następnie przepisać tekst.

38

Ćwiczenie28

Proszę dokończyć słowa:

zar–

zas–

zak–

zam–

zab–

zag–

zad–

zaw–

zach–

zaj–

zal–

zap–

zer–

zes–

zem–

zeb–

zgo–

zej–

zyg–

zyd–

zim–

zie–

zia–

zio–

zą–

zwią–

zmia–

zja–

zło–

zwa–

39

landrynki,karmelki,irysy–

Janina,Marek,Leszek–

zielony,niebieski,czerwony–

Kowalska,Nowak,Wiśniewski–

tango,walc,oberek–

wódka,wino,piwo–

krzesło,stół,szafa–

krowa,koń,owca–

sztruks,elana,tafta–

dorsz,karp,szczupak–

sernik,makowiec,piernik–

jaskółka,wróbel,bocian–

fiat,mercedes,citroen-

sól,pieprz,majeranek-

Ćwiczenie29

Jakim jednym słowem, można określić podane pojęcia:

40

Czteryporyrokuto:……………………………………….

Pierwszymmiesiącemrokujest…………………………

Drugimdniemtygodniajest…………………

Dziecikończąwakacjeiidądoszkoływe………………

Pierwszymroboczymdniemtygodniajest……………..

BożeNarodzenieobchodzimywmiesiącu……………….

Marzannętopimypierwszegodnia……………….

Najdłuższydzieńwrokuwypadawmiesiącu……………….

Rokmazazwyczaj…………dni.

Miesiąceletnieto:……………….……………….…………

Rokkończysię31-ego……………….

Dniemwolnymodpracyjest……………….

Najkrótszymmiesiącemrokujest……………….

Mojeurodzinywypadająwmiesiącu……………….

Ćwiczenie30

Proszę uzupełnić zdania:

41

Ćwiczenie31

Proszę podkreślić odpowiedni wyraz.

Cojestwiększe? KRAJ KONTYNENT

Cojestwyższe? ŻYRAFA SŁOŃ

Cojestcięższe? WODA OLIWA

Cojestkrótsze? RĘKA NOGA

Cojestjaśniejsze? KSIĘŻYC SŁOŃCE

Cojestbardziejkruche? SZKLANKA GARNEK

Cojestprostsze? DRUT SPRĘŻYNA

Cojestwęższe? KŁADKA MOST

Cojestszybsze? SAMOCHÓD SAMOLOT

Ktojeststarszy? DZIADEK WUJEK

42

Makorzeń,pieńikoronę–

Jednoznarzędzipracystolarza–

Dozaostrzaniakredekiołówków–

Podłużny,żółtyowoc–

Zakładane,żebyniemarzłynamręce–

Potrzebna,kiedymamykatar–

Przezroczystawoknie–

Gorącynapójczęstopodawanyzcytryną–

Biżuterianoszonawuszach–

Obuwiedochodzeniapodomu–

Nadchodzi,kiedysiębłyskaigrzmi–

Zdarzasię,gdyrzekawystępujezbrzegów–

Przyjeżdżanasygnalenamiejscewypadku–

Zwierzę,któreznosijajka–

Pokrywająciałoryb–

Ćwiczenie32

Czego dotyczą podane opisy?

43

Łączydwabrzegirzeki–

Pikantnaprzyprawa–

Słodka,brązowa,wtabliczkach–

Możnasięnimpoparzyć–

Czarneibiałewfortepianie–

Uroczystystrójdlamężczyzny–

Mieszkająwnimzakonnicy–

Ozdobanakobiecąszyję-

Nosijąnagłowiekról–

Domino,warcaby,szachy–

Przykrywamyniąstół–

Ugotowanenatwardolubnamiękko–

Narzędziepracymalarza–

Najważniejszaosobawzakładziepracy–

Drzewozczerwonymikoralami–

Ćwiczenie32/cd.

Czego dotyczą podane opisy?

44

Ćwiczenie33

Proszę dokończyć nazwy PAŃSTW:

Pol–

Ros–

Cze–

Fra–

Hisz–

Wło–

Dan–

Portu–

Hol–

Bel–

Nie-

Wę–

Rum–

Ang–

Gre-

Ukr–

Lit–

Łot–

Tur–

Kana–

Bra–

Arg–

Nor–

Szwe–

Fin–

Jap–

Chi–

Aus–

Izra–

Chorw–

Słow–

Mek–

45

policjant–

górnik–

krawiec–

dentysta–

weterynarz–

sędzia–

kelner–

położna–

okulista–

rolnik–

szofer–

listonosz–

hydraulik–

szewc–

stolarz–

Ćwiczenie34

Proszę krótko opisać, na czym polega ich praca:

46

Ćwiczenie35 Proszę podkreślić i wypisać wszystkie słowa zaczynające się na literę „k”.

kamizelka salon jamajka kot jeleń kapturek hak napad garnekarbuz kajmak brama tata kostka kropla rynna pole furtkaciastko bursztyn lejek jabłko ryjek kapela koza nocka kubekwrona kruk zator agat miasto krawat sowa jajko mama kuraherbata tort czekolada pies antybiotyk mrówka jesień kanapapoduszka komputer muzyka piernik kamień trąbka myszkaksiążka latozmierzchzegarkaloryferbudzik łukkieszeńkartkawróbel rój kukułka jeż rak kawa guma deptak świeca dyniakolordeskakalkakremwinosernikklapekgitaramotocyklkadrzima firma kropka figura trasa koncert agent igła mróz arkaelektrykdymliśćindykbudyńrowerkaretkakefirkluseczkabóbrkieliszek angina klucz rybka kabel żabka kupiec talerz koronka

………………………………………………………………

………………………………………………………………

………………………………………………………………

………………………………………………………………

………………………………………………………………

………………………………………………………………

………………………………………………………………

47

Ćwiczenie36

Proszę wypisać po jednym zwierzęciu i przedmiocie, rozpoczynającym się na podaną literę:

ZWIERZĘTA PRZEDMIOTY

A AB BC CD DE EF FG GH HI IJ JK KL LŁ Ł

M MN NO OP PR RS ST TU UW WZ Z

48

Ćwiczenie37

Proszę wypisać jak najwięcej wyrazów w podanych kategoriach:

wyrazyrozpoczynającesięnaliterę„s”

wyrazyrozpoczynającesięnaliterę„z”

wyrazyrozpoczynającesięnaliterę„a”

wyrazyrozpoczynającesięnaliterę„j”

49

Pani Alina i pan Wacław Nowakowie są małżeństwemod 49 lat. Mają troje dzieci i pięcioro wnucząt. MieszkająwŁodzi,wŚródmieściu.Ichmieszkaniejestnieduże,alejasneiprzytulne.Niedawnozostałowyremontowane.Codziennierano państwo Nowakowie chodzą do sklepu po świeżepieczywo,apopołudniuspacerująpopołożonymniedalekoparku.WieczoramipaniAlinaoglądatelewizjęlubrozwiązujekrzyżówki, a pan Wacław czyta książki albo gra w szachyz sąsiadem. Państwo Nowakowie bardzo lubią oglądaćwspólnie zdjęcia i wspominać dawne czasy. Są zadowoleniztegojakpoukładaliswojeżycie.

PaństwoNowakowiemajątroje…………………………….

Sąmałżeństwemod………………………………………….

Mieszkająw………………………………………………….

Ichmieszkaniejest……………………………………………

Popołudniuspacerująpo……………………………………..

WieczoramipaniAlinaogląda……………………………….

PanWacławgrawszachyz………………………………….

PaństwoNowakowiemająpięcioro………………………….

Bardzolubiąwspominać…………………………………….

Ćwiczenie38

Proszę dokończyć zdania na podstawie tekstu.

50

NA GŁOWĘ NA NOGI NA SZYJĘ

SANDAŁY NASZYJNIK SPINKA KALOSZEMELONIK FULAR TREPY MUSZKASZPILKI CYLINDER BERET LAKIERKIŁAŃCUSZEK WISIOREK BAMBOSZE KLAPKITOCZEK KOZAKI JARMUŁKA CZEPEKKRAWAT MOKASYNY WELON APASZKAKOLORATKA CHODAKI KASZKIET KORALEPERUKA PERŁY

Ćwiczenie39

Proszę uzupełnić tabelkę.

51

OWOC KWIAT DRZEWO

BUK ORCHIDEA JESION TOPOLAMANGO GREJPFRUT CHABER NAGIETEKMANDARYNKA ANANAS ŚWIERK KLONMELON FREZJA KALIA GRABJODŁA KIWI ARBUZ BEGONIACYTRYNA HIACYNT MODRZEW BANANAZALIA HORTENSJA BRZOZA

Ćwiczenie40

Proszę dopasować pojęcia do kategorii.

52

Ćwiczenie41

Proszę uzupełnić rysunek według wzoru.

53

Ćwiczenie41/cd.

Proszę uzupełnić rysunek według wzoru.

54

Przykład:Ł Ó D Ź 6f5e6b4c

1 2 3 4 5 6a S O I Ś M Ęb A J N E B Dc G R Ą Ź Ć Id T W Ż H A Ke E Ń Z C Ó Zf U L P Y A Ł

1.__________ 3f6f2a4e6d2.____________ 1c6b4f3b3a1b3.____________ 3f2b6e3b1b2e4.______________ 2d2c2a4e6f1b2d5.________________ 3e1b6d2b3f1b3b4b6.________________ 2d1b2c1a6e1b2d1b7.______________________ 6e3a4b2f2a3b1b1c5e2c1b

Ćwiczenie42

Proszę odczytać nazwy polskich miast posługując się literami ze wskazanego miejsca w tabeli.

55

DODATKOWE INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ:

ĆWICZENIA 1, 9, 17, 25:podopiecznemumożnawskazaćpierwszą literęlub/idorysowaćstrzałkiokreślającekierunekczytania.

ĆWICZENIA 4, 12, 20, 28: w razie trudności podopiecznemu możnaudzielać podpowiedzi opisowych, np.: kale - „odczytujemy na nimdatę”, tap - „wzorzysty papier na ścianie”. W zależności od zdolnościpamięciowych podopiecznego, można go poprosić, żeby wymienił więcejsłówrozpoczynającychsięnadanąsylabę.

ĆWICZENIA 2, 6, 10, 14, 29, 30:podopiecznemumożnaudzielićpodpowiedzijedno-lubdwusylabowej.

ĆWICZENIA 7, 15, 22, 23, 32: w razie trudności można uzupełnić czyposzerzyćdefinicję,jeślitoniepomoże,udzielićpodpowiedzisylabowej.

ĆWICZENIE 16: dodatkowo można poprosić podopiecznego o wskazaniewymienianychczęściciała.

ĆWICZENIE 18:podopiecznegomożnaprosićoznalezieniedowolnychcyfrczyliterwystępującychnaarkuszu.

ĆWICZENIE 36: zadanie to jest dość trudne dla osób chorych, może byćkonieczneudzielaniepodpowiedziopisowychisylabowych

CWICZENIE 37:wprzypadkuznacznieobniżonejfluencjisłownej,koniecznejestudzielaniepodpowiedziopisowych,np.:s–„pasażerski lubwojskowy,lataponiebie”,„wełniany,zrobionynadrutach”,itd.

ĆWICZENIE 39, 40, 42: podopiecznym mającym znaczny deficyt uwagiipamięciroboczej,należyprzypominaćkolejneczynnościdowykonanianabieżąco.

56

ODPOWIEDZI DO ĆWICZEŃ:Ćwiczenie 1:MASŁOĆwiczenie 2:pada–deszcz,szumi–morze,gra–orkiestra,pachnie–róża,płynie–rzeka,leci–ptak,boli–głowa,drży–ręka,parzy–pokrzywa,świeci–słońce,miauczy–kot,kapie–woda,grzeje–piec,rośnie–trawa.Ćwiczenie 4:kam–ień,kart–ka,kara–bin,kas–kada,kab–ura,kale–sony,kat–ar,kacz–eniec,kafe–teria,kaj–danki,kan–dydat,kap–tur,kaw–ka,kom–pas,kons–erwa,kont–akt,kos–tka,kol–ce,kob–ra,kor–ytarz,koz–ioł,kop–erek,koł–nierz,kur–nik,kub–ek,kul–omiot,kuc–yk,kup–no,kuf–er,kut–er.Ćwiczenie 5:ślub–małżeństwo,wesele,obrączki,welon,kościół,goście,itd.;jesień–słota,deszcz,grzyby,październik,liście,itd.;butelka–napój,wino,szkło,korek,kapsel,itd.;sylwester–zima,grudzień,NowyRok,szampan,zabawa,fajerwerki,itd.;praca–obowiązek,satysfakcja,pieniądze,etat,zawód,itd.;podróż–wyprawa,wakacje,bagaże,samochód,pociąg,itd;szpital–choroba,lekarz,operacja,pielęgniarka,ból,kroplówka,itd.;urodziny–przyjęcie,tort,prezenty,data,wiek,goście,itd.;BożeNarodzenie–choinka,wigilia,prezenty,szopka,pasterka,itd.;prąd–światło,elektryczność,kontakt,przewody,energia,porażenie,itd.;kiosk–budka,gazeta,papierosy,prasa,ruch,bilety,itd.;wieczór–kolacja,zmęczenie,zmrok,spotkanie,itd.;plaża–morze,piasek,fale,wakacje,opalanie,kostium, itd.; wypadek – nieszczęście, kolizja, kontuzja, pogotowie, pomoc, itd.; znicz – płomień, cmentarz,groby,Zaduszki,WszystkichŚwiętych,itd.

Ćwiczenie 6:Wodamożebyćciepłaalbozimna.Mięsomożebyćchudealbotłuste.Mężczyznamożebyćwysokialboniski.Kręgosłupmożebyćprostyalbokrzywy.Grającwszachymożnawygraćalboprzegrać.Windąmożnajechaćwgóręalbowdół.Uczeńmożebyćpracowityalboleniwy.Kisielmożebyćgęstyalborzadki.Torbamożebyćciężkaalbolekka.Ręcznikmożebyćsuchyalbomokry.Wpokojumożebyćjasnoalbociemno.Człowiekmożebyćwesołyalbosmutny.Dokinamożnachodzićczęstoalbosporadycznie.Włosymogąbyćdługiealbokrótkie.Twarzmożebyćładnaalbobrzydka.Ćwiczenie 7:kafelki;kapelusz;panna;port;pokój;pestka;alkoholik;siano;stołek;złoto;piła;pierze;żelazko;korkociąg;kredki;spadochron;kostium;wódka;kamera;kurnik;testament;tablica;chirurg;pompka;papa;gaza;listopad;kalosze;bryczka;ryba;firanka.Ćwiczenie 8:pomidorowa;rosół;zalewajka;krupnik;grochówka;owocowa;barszcz;żurek;grzybowa;jarzynowa;ogórkowa;kapuśniak;szczawiowa;kartoflana.Ćwiczenie 9:KOLACJAĆwiczenie 10:Trawajestzielona.Niebojestbłękitne.Śniegjestbiały.Pomidorjestczerwony.Sałatajestzielona.

Węgieljestczarny.Mlekojestbiałe.Cytrynajestżółta.Krewjestczerwona.Czekoladajestbrązowa.

Obrączkisązłote.Marchewjestpomarańczowa.Szybajestbezbarwna.Chmurysąbiałe.Popiółjestszary.

57

Ćwiczenie 12:pal–ec,pak–unek,pan–cerz,par–asol,pasz–tet,pas–terz,pacz–ka,paj–ąk,pał–ka,pap–ryka,pat–yk,paz–nokcie,per–ć,pes–tka,peł–nia,pę–to,pom–pka,poń–czocha,ped–ant,pop–iół,por–zeczka,pos–iłek,pocz–ta,pod–łoga,pog–oda,pol–ana,pocho–dnia,poj–azd,pok–olenie,pół–ka.Ćwiczenie 13:nauczyciel – szkoła, górnik – kopalnia, hutnik – huta, sprzedawca – sklep, kierowca – samochód, leśniczy –rezerwat,szwaczka–szwalnia,murarz–budowa,pielęgniarka–szpital,pilot–samolot,listonosz–poczta,sędzia–sąd,kelner–restauracja,rolnik–gospodarstwo,chirurg–salaoperacyjna,aktor–teatr.Ćwiczenie 14:Policjantłapieprzestępców.Ubraniaszyjekrawiec.Strzykawkasłużydopodawanialeków.Jubilerrobibiżuterię.Stłuczonąszybęwymieniszklarz.Polodziejeździsięnałyżwach.Pośniegujeździsięnanartach.Podkutykońmanakopytachpodkowy.Butywiążesięsznurowadłami.Jeździeczakładanakoniasiodło.Obuwienajczęściejzrobionejestzeskóry.Miejsce,doktóregowkładamyodpadkitokosz.Narzędziemdopisaniajestdługopis.Mężczyźnigoląsięmaszynką.Groźnemupsunapyskzakładasiękaganiec.Sutannatoubraniedlaksiędza.Budynek,wktórymznajdujesięwielemieszkańtoblok.ZokazjiŚwiątwysyłamybliskimżyczenia.Dobakusamochodulejesiębenzynę.Wsamochodzietrzebazapinaćpasy.Narzędzieogrodniczetosekator.Meblem,doktóregomożnacośschowaćjestkomoda.Nalisttrzebanakleićznaczek.Wcukiernimożnakupićciasto.Architektprojektujebudynki.Tłuszcz,naktórymmożnasmażyćtosmalec.Żebydokogośzadzwonić,trzebaznaćjegonumertelefonu.Żebydostaćprawojazdy,trzebazdaćegzamin.Przepisynapysznedaniamożnaznaleźćwksiążcekucharskiej.Niektórelekimożnakupićtylkonareceptę.Wautobusietrzebaustąpićmiejscastarszym.Ćwiczenie 15:wesele; kiosk; prezent; wieczór; plaża; kuchnia; lekarstwo; poduszka; znicz; woda; kwiaty; kosiarka; butelka;zima; prąd; mucha; wiosna; bałwan; pistolet; szpadel; rozkaz; łzy; morze; maki; rodzeństwo; ogon; Murzyn;prawojazdy;szafka;bukiet;śrubokręt.Ćwiczenie 16:rę–ka,no–ga,sto–pa,pal–ec,pię–ta,szy–ja,gło–wa,bro–da,czo–ło,kola–no,kost–tka,ud–o,wło–sy,paz–nokcie,kciu–k,us–ta,no–s,zę–by,ję–zyk,poli–czek,łok–ieć,ram–ię,ok–o,bre–w,rzę–sy,skro–ń,łyd–ka,wąt–roba,ner-ki,płu–ca,mó–zg,żoł–ądek,trzu–stka,ser–ce.Ćwiczenie 17: ZDROWIE

58

Ćwiczenie 20:ter–mos,tes–tament,tem–peratura,tam–a,ten–is,tan–cerka,tas–ak,tar–an,tal–erz,tel–efon,tecz–ka,taf–ta,tur–ban,tab–letka,tak–towny,tap–czan,tacz–ka,ty–powy,tra–mwaj,tre–ser,tru–nek,try–skać,tro–ska,trą–cać,twa–rz,tło–k,tul–ić,tor–ebka,tok–arz,tob–ołek.Ćwiczenie 21:

Ćwiczenie 22:czekolada; liść;buty;rura;talerz;kwiat; film;choroba;wino;zeszyt;noc;ryba;drzewo;pociąg;bilet;kawa;mąka;samochód;szafa;zegar;deszcz;chmury;pióro;oczy;książka;orzech;jajko;sklep;dywan;telefon.Ćwiczenie 23:kotlet; niebo; aparat; patelnia; telefon; gazeta; smycz; tapeta; fotel; szklanka; pierścionek; zeszyt;perfumy;okulary;zdjęcia;słownik;chmura;biurko;dywan;budzik;narciarstwo;mysz;wróg;motocykl;parking;grzebień;portfel;parasol.Ćwiczenie 24:mle–ko,kaka–o,mą–ka,ry–ż,só–l,kasz–a,pie–czywo,cu–kier,her–bata,śmie–tana,ka–wa,se–r,jog–urt,sma–lec,węd–lina,marg–aryna,twa–róg,jaj–ka,buł–ki,kef–ir,mas–ło,maśl–lanka,chle–b,kons–erwa,pasz–tet,maka–ron,dże–m,oli–wa,roga–lik,mió–d,powi–dła.Ćwiczenie 25: JEDZENIEĆwiczenie 26:lekarz–lekarka,krawiec–krawcowa,sekretarz–sekretarka,dentysta–dentystka,śpiewak–śpiewaczka,tancerz–tancerka,kucharz–kucharka,pielęgniarz–pielęgniarka,rolnik–rolniczka,pacjent–pacjentka,wychowawca–wychowawczyni,pacownik–pracownica,ekspedient–ekspedientka,łyżwiarz–łyżwiarka,poseł–posłanka.Ćwiczenie 28:zar-ząd;zeb–ranie;zas–pa;zgo–da;zak–ład;zej–ście;zam–ek;zyg–zak;zab–udowanie;zyd–el;zag–ajnik;zim–no;zad–anie;zie–mniak;zaw–ierucha;zia–rno;zach–ód;zio–ła;zaj–ąc;zą–bki;zal–egłość;zwią–zek;zap–ałki;zmia–na;zer–o;zja–wa;zes–łanie;zło–dziej;zem–sta;zwa–lniać.Ćwiczenie 29: cukierki; imiona; kolory; nazwiska; tańce; alkohole; meble; zwierzęta; materiały; ryby; ciasta; ptaki; markisamochodów;przyprawy.

mały mniejszy najmniejszy

młody młodszy najmłodszy

gruby grubszy najgrubszy

miły milszy najmilszy

ciekawy ciekawszy najciekawszy

jasny jaśniejszy najjaśniejszy

smaczny smaczniejszy najsmaczniejszy

wesoły weselszy najweselszy

trudny trudniejszy najtrudniejszy

brudny brudniejszy najbrudniejszy

mądry mądrzejszy najmądrzejszy

ciemny ciemniejszy najciemniejszy

bogaty bogatszy najbogatszy

groźny groźniejszy najgroźniejszy

ładny ładniejszy najładniejszy

59

Ćwiczenie 30:Czteryporyrokuto:wiosna,lato,jesień,zima.Pierwszymmiesiącemrokujeststyczeń.Drugimdniemtygodniajestwtorek.Dziecikończąwakacjeiidądoszkoływewrześniu.Pierwszymroboczymdniemtygodniajestponiedziałek.BożeNarodzenieobchodzimywmiesiącugrudniu.Marzannętopimypierwszegodniawiosny.Najdłuższydzieńwrokuwypadawmiesiącuczerwcu.Rokmazazwyczaj365dni.Miesiąceletnieto:czerwiec,lipiec,sierpień.Rokkończysię31-egogrudnia.Dniemwolnymodpracyjestniedziela.Najkrótszymmiesiącemrokujestluty.Ćwiczenie 31:KONTYNENT;ŻYRAFA;OLIWA;RĘKA;SŁOŃCE;SZKLANKA;DRUT;KŁADKA;SAMOLOT;DZIADEK.Ćwiczenie 32:drzewo;młotek;temperówka;banan;rękawiczki;chusteczka;firanka;herbata;kolczyki;kapcie;burza;powódź;karetka;kura;łuski;most;pieprz;czekolada;żelazko;klawisze;garnitur;klasztor;naszyjnik;korona;gra;serweta;jajko;pędzel’;dyrektor;jarzębina.Ćwiczenie 33:Polska,Rosja,Czechy,Francja,Hiszpania,Włochy,Dania,Portugalia,Holandia,Belgia,Niemcy,Węgry,Rumunia,Anglia,Grecja,Ukraina,Litwa,Łotwa,Turcja,Kanada,Brazylia,Argentyna,Norwegia,Szwecja,Finlandia,Japonia,Chiny,Australia,Chorwacja,Izrael.Ćwiczenie 34:policjant – łapie przestępców, górnik – wydobywa węgiel, krawiec – szyje ubrania, dentysta – leczy zęby,weterynarz–leczyzwierzęta,sędzia–wydajewyroki,kelner–obsługujegościwrestauracji,położna–przyjmujeporody, okulista – bada i leczy oczy, rolnik – hoduje zwierzęta, uprawia pole, szofer – prowadzi samochód,listonosz–roznosilisty,hydraulik–naprawiainstalacjęwodną,szewc–robibuty,stolarz–robimeble.Ćwiczenie 35:kamizelkasalonjamajkakotjeleńkapturekhaknapadgarnekarbuzkajmakbramatatakostkakroplarynnapolefurtkaciastkobursztynlejekjabłkoryjekkapelakozanockakubekwronakrukzatoragatmiastokrawatsowajajkomamakuraherbatatortczekoladapiesantybiotykmrówkajesieńkanapapoduszkakomputermuzykapiernikkamieńtrąbkamyszkaksiążkalatozmierzchzegarkaloryferbudzikłukkieszeńkartkawróbelrójkukułkajeżrakkawagumadeptakświecadyniakolordeskakalkakremwinosernikklapekgitaramotocyklkadrzimafirmakropkafiguratrasakoncertagentigłamrózarkaelektrykdymliśćindykbudyńrowerkaretkakefirkluseczkabóbrkieliszekanginakluczrybkakabelżabkakupiectalerzkoronkaĆwiczenie 36:

ZWIERZĘTA PRZEDMIOTY

Anakonda Antena

Baran Bicz

Czapla Cegła

Drozd Drzwi

Emu Ekran

Foka Fotel

Gęś Grzejnik

Hiena Hamak

Indyk Igła

Jeż Jajko

Koń Kubeł

Lis Listwa

Łosoś Łopata

Małpa Miska

Nosorożec Nóż

Osioł Obraz

Pawian Parasolka

Ropucha Ruszt

Sęp Stopień

Tygrys Tasak

Uklejka Umywalka

Wiewiórka Wiertło

Zebra Znaczek

60

Ćwiczenie 37

Ćwiczenie 38:PaństwoNowakowiemajątrojedzieci.Sąmałżeństwemod49lat.MieszkająwŁodzi,wŚródmieściu.Ichmieszkaniejestnieduże,jasneiprzytulne.Popołudniuspacerująpoparku.WieczoramipaniAlinaoglądatelewizję.PanWacławgrawszachyzsąsiadem.PaństwoNowakowiemająpięciorownucząt.Bardzolubiąwspominaćdawneczasy.

jabłko jezdnia jarmark jedynak jaszczurka

jutro jeżyny jubilat jodła junak

jajka jadalnia jarmułka jakość jeż

stół serce sernik sokół sól

srebro szansa spokój serdak słońce

suknia sójka sakrament sarkazm stopa

zegar zapałki zapadnia zebra zapis

zbir zespół zastój znajda zeszyt

związek zaspa zator zupa zęby

armata antena amnestia armia alergia

arbuz anons alkohol antybiotyk alarm

artyleria algebra anakonda aparat antypatia

Ćwiczenie 39:

NA GŁOWĘ NA NOGI NA SZYJĘ

SPINKA SANDAŁY NASZYJNIK

MELONIK KALOSZE FULAR

CYLINDER TREPY MUSZKA

BERET SZPILKI ŁAŃCUSZEK

TOCZEK LAKIERKI WISIOREK

JARMUŁKA BAMBOSZE KRAWAT

CZEPEK KLAPKI APASZKA

WELON KOZAKI KOLORATKA

KASZKIET MOKASYNY KORALE

PERUKA CHODAKI PERŁY

61

Ćwiczenie 40:

Ćwiczenie 42:1.PŁOCK3f6f2a4e6d2.GDYNIA1c6b4f3b3a1b3.POZNAŃ3f2b6e3b1b2e4.WROCŁAW2d2c2a4e6f1b2d5.ZAKOPANE3e1b6d2b3f1b3b4b6.WARSZAWA2d1b2c1a6e1b2d1b7.ZIELONAGÓRA6e3a4b2f2a3b1b1c5e2c1b

OWOC KWIAT DRZEWO

MANGO ORCHIDEA BUK

GREJPFRUT CHABER JESION

MANDARYNKA NAGIETEK TOPOLA

ANANAS FREZJA ŚWIERK

MELON KALIA KLON

KIWI BEGONIA GRAB

ARBUZ HIACYNT JODŁA

CYTRYNA AZALIA MODRZEW

BANAN HORTENSJA BRZOZA

62

63

64Lundbeck Poland Sp.z o.o., ul. Krzywickiego 34, 02-078 Warszawa, tel. 22 626 93 00, fax 22 626 93 01, www.lundbeck.pl