Psikodinamik Açıdan Bağımlılık

Psikodinamik Açıdan Bağımlılık

Doç. Dr. Halis ULAŞDEÜTF Psikiyatri AD.

Tütün Kontrolü Sempozyumu16 Kasım 2012

Madde Bağımlılığının Etiyolojisi

Biyolojik Faktörler

Genetik Faktörler

Sosyal Faktörler

Psikolojik Faktörler

Madde Bağımlılığının Etiyolojisi

Psikolojik faktörler

Bilişsel kuram Öğrenme kuramı Sosyal öğrenme kuramı Kişilik özellikleri Psikodinamik kuram

Termodinamik-Psikodinamik

Psikodinamik Kuram

Freud fizik bilimi çalışmalarından esinlenerek psikodinamik kavramını oluşturmuştur. “Termodinamik” fizikte ısı ve mekanik enerjinin ne olduğu ve nasıl birbirine dönüştüğü konusunu incelemekte idi. Freud’da psikodinamiği, ruhsal enerjinin ne olduğu ve davranışa nasıl yansıdığını inceleyen bir çalışma olarak ortaya koymuştur.

Psikodinamik Kuram ve Bağımlılık

Psikodinamik Kuram ve Bağımlılık

Freud’a göre psikoseksüel gelişim

dönemlerinden biri olan oral dönemde oluşan sorunlar nedeni ile bağımlılık oluşmaktadır.

Psikodinamik Kuram ve Bağımlılık

Normal oral gelişim döneminde su, süt, anne memesi gibi nesneler bebekte doyum sağlar.

Ancak bu dönemde yaşanan sorunlar su, süt, anne memesi gibi doyum sağlayan nesnelerin ileri yaşlarda alkol, sigara ve maddeye dönüşmesine neden olur. Böylece doyum sağlama ve hazza ulaşma nesneleri alkol, sigara ve uyuşturucu olur.

Psikodinamik Kuram ve Bağımlılık

Oral dönemde yaşanan sorunlar nedeniyle ortaya çıkan sevgi ve güven eksikliği, yetişkinlik döneminde yaşanılan kaygının bastırılabilmesi ve bu duygu ile başa çıkabilmek amacı ile insanın uyuşturucu maddelere yöneldiği söylenebilir.

Psikodinamik Kuram ve Bağımlılık

Psikodinamik Kuram ve Bağımlılık

Bebeğin dış dünya ile ilişkisi sonucu (1. öteki ve 2. öteki) alt benliğin (id) bir parçası farklı bir gelişim göstererek egoyu oluşturur. Ego alt benlikle dış dünya arasında bir arabulucudur.

Benliğin temel işlevi uyumdur.

Psikodinamik Kuram ve Bağımlılık

İnsanın dürtülerini bekletebilmesi, erteleyebilmesi, başka türlü doyum yolları bulması, değiştirebilmesi, bastırabilmesi ve uygun yer ve zamanda eyleme girişebilmesi ancak gelişmiş bir benlik yapısı ile oluşur.

Psikodinamik Kuram ve Bağımlılık

Ego güçsüzlüğü bağımlılık davranışını belirleyen en

önemli etmenlerdendir. Çevredeki kişi ve nesnelerle geçerli, gerçekçi, sürekli ve tutarlı ilişkiler kurulamaz. Kişi gerçeği anlamak, tanımak ve yaşamaktan kaçınır. Kişiyi kaygıdan kurtaracak olumlu savunma düzenekleri kurulamaz.

Bağlanma Kuramı

Bağlanma Kuramı

Basılanma:

Bir yavru kuş veya memelinin, bir veya daha fazla, seçilmiş figüre yöneltilmiş bağlanma davranışına yol açan süreçlere verilen isimdir.

Bateson, 1966

Bağlanma Kuramı ve Bağımlılık

Duyarlı/Kritik Dönem:Çeşitli türler üzerinde yapılan çalışmalar, basılanmanınen kolay ve hızlı gerçekleştiği evrenin sınırlı olduğunu göstermiştir. Bu evre bir kez geçerse, yavruların yeni bir nesneye basılanmaları olası olsa da, gittikçe daha zor hale gelir.

Hinde, 1961

Bağlanma Kuramı

23/08/2008 RADİKAL SİDNEY -Avustralya’nın

Sidney kenti açıklarında bir tekneyi annesi sanan ve emmeye çalışan yavru balina ‘Colin’ dün uyutuldu. Tüm kurtarma çalışmalarına rağmen, annesini bulamayan ya da açık denizde bir balina sürüsü arasına katılmayıp, sürekli sahile dönen yavru balinanın sağlık durumu son zamanlarda kötüleşmişti. Balinanın daha çok acı çekmemesi için uyutulmasına karar verilmişti.

Bağlanma Kuramı

Bağlanma Kuramı

Bağlanma Kuramı

İnsanlarda da, ilk ilişki figürüne bağlanmanın, hayvanlarda olduğu kadar hızlı olmasa da, gerçekleştiği ortaya konulmuştur.

İnsan yavrusu, yaşamının ilk bir yılında ona bakım verenle güçlü bir bağ geliştirir. Bu bağın niteliği insanın bir özne olarak kuruluşunda çok önemli rol oynar

Bağlanma Kuramı

Bağlanma; bakış, işitme ve sarılma ile düzenlenir. Bağlanma, bağlanma figürüyle ortak bir haz yaşantısıdır.

“Sevdiğime yakınsam iyi hissederim, uzaksam, anksiyöz, üzgün ve yalnız.”

BAĞLANMA

Güvenli Bağlanma Güvensiz Bağlanma

* Kaçınan (avoidant) bağlanma

* İki değerli (ambivalent) bağlanma

* Dezorganize bağlanma

Bağlanma Kuramı ve Bağımlılık

Bağlanma Kuramı ve Bağımlılık

Bağlanma Kuramı ve Bağımlılık

Geçiş Nesnesi

Yaşamın erken döneminde bebek büyüdükçe ve kendisi ile annesinin ayrı iki birey olduğunu fark ettikçe anneden ayrılma kaygıları başlar (6-8. aylarda).

Geçiş Nesnesi

Bu dönemden itibaren bebekler annesinden ayrılma kaygısıyla baş edebilmek için annesini hatırlatacak bir takım nesneleri yanında taşımak, onlarla uyumak isteyebilir.

Geçiş Nesnesi ve Bağımlılık

Dikkatiniz için teşekkür ederim…