View
228
Download
4
Category
Preview:
DESCRIPTION
Wwergave wat betrokkenen vinden van de aanpak waarlangs tot de duurzame woonwijk In Goede Aarde in Boxtel is gekomen.
Citation preview
30_Groen
GroenBij In Goede Aarde zijn natuurwaarden een belangrijk
inrichtingsprincipe. Op deze pagina’s is te zien hoe.
2
1 2 NatuurwaardenDe gemeente Boxtel wilde bij de ont-
wikkeling van het gebied ‘In Goede
Aarde’ aansluiten bij de oorspronkelij-
ke natuurwaarden en landschappelijke
eigenschappen van het gebied. Zo is
de verkavelingstructuur gebaseerd op
het bestaande verkavelingpatroon. In
het landschapsplan naar ontwerp van
de Belgische landschapsarchitect
Michel Pauwels is aansluiting gezocht
bij de Dommelvallei en natuurgebied
‘Het Groene Woud’. Op basis van het
landschapsplan zijn boom- en plan-
tenkeuzes gemaakt. Kenmerkend is
inheemse beplanting en het contrast
tussen het stedelijk gebied en ‘De
Groene Vallei’. ‘De Groene Vallei’
vormt een ecologische structuur en
wordt extensief onderhouden. Het ste-
delijk gebied wordt vooral vormgege-
ven met bomen en plantsoenvakken.
Bewoners worden gestimuleerd om
hun tuinen natuurvriendelijk aan te
leggen en inheemse beplanting te
gebruiken, en om kastjes voor vleer-
muizen, zwaluwen, mussen en uilen te
hangen. Boxtel heeft onder meer een
actie gehouden waarbij plantenmate-
riaal en nestkasten en dergelijke met
korting konden worden besteld.
Bij de aanleg en beheer van een laar-
zenpad langs het kwelgebied aan de
rand van de wijk zal de Boxtelse
natuurwerkgroep landschap en
beheer betrokken worden.
Belangrijke groene elementen zijn
bewust op gemeentelijk eigendom
geplaatst, zodat ze zeker in stand
gehouden worden.
Resultaat bij oplevering_31
1
Michel Pauwels en Christian Vermander (landschapsarchitecten):
“Bij landschapsarchitectuur ontwikkel je een groene huid
die langer meegaat dan tien jaar. Dat heeft te maken met de
kwaliteit van het gebruikte materiaal, de aanplant en de
ecologische context. Eiken kunnen wel vijfhonderd jaar oud
worden. Die gaan we langs de hoofdontsluitingsweg plan-
ten. Daarnaast zetten we veel beuk- en wilgachtigen in de
wijk. Door bomen te planten van dezelfde familie krijgt de
wijk een eigen identiteit. Duurzaam inrichten betekent zorg-
vuldig omgaan met kwaliteit in de openbare ruimte. Denk
bijvoorbeeld aan waterdoorlaatbare straatstenen die goed
zijn voor de omgeving en de planten.
Denk ook aan sloten, een zuiverend moeras. Omdat levend
materiaal onze basis is, onderzoeken wij altijd wat Moeder
Aarde te bieden heeft. Wat voor soort grond is er, hoe valt
het licht, hoe zit het met de wind? (…) Erg interessant is het
groeiproces: over tien jaar ziet IGA er heel anders uit. Land-
schappelijke waarden gaan veel langer mee dan de genera-
tie die nu de huizen koopt.”
(Uit: IGA Bulletin 1)
32_Groen
Archeologisch onderzoek
Begin september hebben archeologen het laatste stuk
van het plangebied In Goede Aarde opgegraven. Hun
verwachtingen waren hoog gespannen omdat eerder
archeologisch onderzoek bijzondere vondsten uit de
Middeleeuwen, Romeinse tijd en zelfs de Prehistorie
opleverde. De archeologen brachten het laatste
gedeelte van een boerderij uit de elfde en twaalfde
eeuw in kaart. Er zijn nu twee middeleeuwse boerderij-
en geheel compleet in beeld. Ook werden enkele brede
greppels gevonden, die waarschijnlijk de grens van het
middeleeuwse erf vormden. Bijzonder is een grote
afvalkuil, waarin ruim honderd grote stukken aardewerk
zijn gevonden. Ook werd er een halve rammelaar
(babyspeelgoed) in deze kuil gevonden. Een vrij unieke
vondst. De rammelaar is gemaakt van aardewerk.
Waarschijnlijk zorgde een kiezeltje in deze rammelaar
voor het geluid. De vindplaats is gedeeltelijk begrensd
met enkele brede ‘sloten’. Het archeologische onder-
zoek aan de Einsteinstraat in De Lichtbanen is nu
geheel afgerond.
(Uit: IGA Bulletin)
Foto
: Bra
ban
ts C
entr
um
Resultaat bij oplevering_33
3
4
van ‘In Goede Aarde’ wordt een natuur-
lijke inrichting gecreëerd met een reten-
tiebekken. Bij de afvoer van water
wordt zo veel mogelijk rekening gehou-
den met bestaande waterlopen en der-
gelijke.
De wijkbewoners is gevraagd een bijdra-
ge te leveren door verstandig omgaan
met gebruik van drinkwater en het open-
baar gebied schoon te houden. Ook is
hen verzocht op straat geen auto’s te
wassen, wat is gestimuleerd door het
van gemeentewege beschikbaar stellen
van een aantal gratis kaartjes voor de
autowasstraat in de buurt.
4 GasleidingDoor de wijk heen loopt een hoofdsgaslei-
ding. Niet alleen moest de bebouwing daar-
van verwijderd blijven, ook de waterlopen
werden erop aangepast.
3 WaterhuishoudingOok wat betreft waterhuishouding is
aansluiting gezocht op bestaande
eigenschappen. In Goede Aarde ligt in
het stroomgebied van De Dommel. De
centrale uitgangspunten bij het water-
beheer zijn het voorkomen van verdro-
ging en overstromingen en het streven
naar een gesloten regen- en opper-
vlaktewatersysteem. Dit gebeurt door
• vasthoudenvanregenwaterin
eigen gebied;
• bergenvanovertolligregenwaterin
retentiegebied;
• afvoerenvanregenwateruitretentie
naar oppervlaktewater.
Dankzij een gescheiden rioleringssy-
steem kan schoon regenwater infi ltre-
ren in de bodem of geloosd worden
op het oppervlaktewater. Het grond-
water is dankzij infi ltratieriolering beter
beheersbaar. In het lagere gedeelte
34_De plek
Een plan blijft niet een plan. Er ontstaat een plek, een wijk,
straten, huizen, muren, groen. En zo gaat een wijk spre-
ken. Even terug naar mensen en die plek: welk stukje In
Goede Aarde is voor hen belangrijk en waarom?
De plek
5 Kees Duijvestein (adviseur):
“Wat ik bijzonder vind, is de muur in
het verlengde van de geluidswalwo-
ningen. Dat is een hoge muur met
geluidssluis waaraan fl ink is doorge-
metseld; de vormgeving van de
woningen is er goed doorgezet. Ik
vind het mooi dat die muur er zo
staat. Omdat het kennelijk is gelukt de
ontwikkelaars verantwoordelijk te krij-
gen voor het totaal. De kosten zijn
behoorlijk, terwijl de woningen het niet
betalen. Mooi vind ik natuurlijk hele-
maal dat ze ook aan nestelvoorzienin-
gen hebben gedacht.”
6 Ger van den Oetelaar (wethouder):
“Voor mij is het Korwar-beeld dé plek
binnen de wijk. Het is een mooi sym-
bool van duurzaamheid in de meest
brede zin. Het maakt de wederkerig-
heid’ en het denken aan ‘hier en daar’
zichtbaar. We wilden in Boxtel een
stapje verder gaan dan gebruikelijk,
ook aandacht besteden aan mondiale
duurzaamheid. Samen met de ontwik-
kelaar zijn verbindingen gelegd met
Papua Barat en Nepal. Wie binnen het
project Morgenstond een nieuw huis
kocht, gaf ook mensen aan de andere
kant van de wereld nieuwe kansen. In
Papua-Barat, het voormalige Papua
Nieuw-Guinea, hebben BAM en Box-
tel bij een polikliniek voor moeders en
kinderen in Papua-Barat waterputten
aangelegd. In Nepal zijn twee basis-
schooltjes opgeknapt. De projectont-
wikkelaar investeert een deel van de
winst in deze projecten, en geeft
daarmee invulling aan nieuw beleid
van het Boxtelse gemeentebestuur.
Tegelijkertijd besteden we ook aan-
dacht aan bewustwording hier. Zo is
op twee basisscholen een Nepal-
week gehouden en was er een expo-
sitie over Papua-Barat. Het beeld
geeft onze ambities letterlijk een
gezicht in de wijk.”
Foto
: San
dra
Moe
rman
Resultaat bij oplevering_35
5
6
36_De plek
8
7
Resultaat bij oplevering_37
7 Jan Juffermans (fi etsforens):
“Ik ben vooral blij met de fi etsroute door
de wijk. Ik kom zelf ook met de fi ets
naar m’n werk. In een duurzame wijk
moet je fi ets- en voetgangersverkeer
serieus nemen. En dat gebeurt hier.”
8 Hugo van Boxmeer (ontwikkelaar):
“In het begin was er geen plaats voor
starterswoningen. In overleg met de
gemeente hebben wij later 25 star-
terswoningen in De Kantelen onder-
gebracht. Vanwege de ruimtelijke uit-
daging van de eenzijdig
georiënteerde woningen ben ik het
trotst op juist dát stukje van het pro-
ject. En binnen m’n organisatie
komen er ook veel vragen naar hoe
we dat precies hebben aangepakt.
Het kan goed zijn dat we een derge-
lijk concept voor starterswoningen
ook elders kunnen herhalen.”
9 Vincent Snels (projectleider):
“Mijn favoriete plek is toch de doorgang in
het midden van Kantelen. Eerst zouden we
daar een draaihek, een tourniquet, maken;
dat leek me niks, dat geeft op den duur
gepiep en is niet echt sociaal veilig. Nu is
er een soort sluis van baksteen of glas. En
als je dan daar doorheen gaat, naar de
weg, en terugkijkt, zie je een muur die wel-
iswaar gesloten is, maar ook open. Die
grote ramen aan de A2-zijde vind ik prach-
tig. En dan te weten dat de woningen die
het mogelijk maken energie kunnen leve-
ren, maakt het plaatje compleet.”
9
Foto
: Fre
ek J
anse
n
38_De plek
10 Erik ter Heide (beleidsmedewerker beheer groen en cultuurtechniek):
“Ik ben erg onder de indruk van de
ontmoetingsplek die landschapsar-
chitect Pauwels aan Vaandrig
bedacht. Het is een glooiende ellips-
vormige speelruimte, met bloember-
men en beplantte taluds eromheen;
al met al een zaak van vernuft die
technisch heel goed door Pauwels is
10
uitgewerkt. Dat was heel bijzonder. Ik
heb trouwens weinig landschapsar-
chitecten gezien die zó vooruit dach-
ten wat betreft beheer- en onder-
houdsaspecten. Pauwels werkte
goed samen met de gemeente bij het
technische uitwerken van onze ambi-
ties. Hij was werkelijk dienstbaar in
het proces. Overigens is de aange-
brachte grond afkomstig uit de wijk
zelf; we streven naar een gesloten
grondbalans.”
Art
ist
imp
ress
ion:
Bur
eau
Pau
wel
s
Resultaat bij oplevering_39
Terugleververgoeding zonnestroom
De energie nul-woningen in De Kantelen in
de wijk In Goede Aarde zijn zó energiezuinig
dat ze op jaarbasis regelmatig meer dan
3.000 kWh door pv-panelen opgewekte
stroom (overschot) leveren aan het net. Een
aantal bewoners trok aan de bel, toen bleek
dat teruggeleverde stroom tot 3.000 kWh
werd verrekend met het saldo (verbruik),
maar zodra men daarboven kwam, over het
geleverde (ook over het deel tot 3.000 kWh)
een veel minder gunstig teruglevertarief
werd berekend. Dit als gevolg van de gel-
dende afspraken en richtlijnen (waaronder
de Beleidsregel Redelijke Terugleververgoe-
dingen Vergunninghouders Elektriciteit van
de Nederlandse Mededingingsautoriteit),
waardoor men bij een leverantie boven
3.000 kWh als energieproducent wordt aan-
gemerkt. Een aantal bewoners trok bij het
benaderen van de 3.000 kWh daarom ‘de
stekker eruit’. Een en ander leverde veel
commotie op. Inmiddels hanteert leveran-
cier Essent een eigen grens bij het bereke-
nen van teruglevertarieven: 5.000 kWh.
Daarbij wordt bovendien het deel onder de
5.000 kWh verrekend met het verbruik. Ook
andere leveranciers hebben hun beleid aan-
gepast.
Communicatie
“ De hele wijk heeft mijn
06-nummer.”
Gemeente Boxtel hecht er erg aan
bereikbaar en aanspreekbaar te zijn.
Vincent Snels van project- en advies-
bureau Minos & Twisk is namens de
gemeente contactpersoon voor ont-
wikkelaars, bouwers én bewoners.
Waarom vindt de gemeente Boxtel
communicatie zo belangrijk?
“De gemeente is voor tientallen jaren
verantwoordelijk voor beheer en onder-
houd van de wijk en het woongenot
van bewoners. Daarom heeft de
gemeente vanaf het allereerste begin
zelf de regie in handen genomen voor
de communicatie. Dat betekende dat
de gemeente voor nieuwe bewoners
het gezicht van de wijk was én het aan-
spreekpunt. De hele wijk heeft mijn
06-nummer.”
“Met communicatie roep je een beeld
op van een wijk waar bewoners graag
willen wonen, maar ook die bouwers
graag willen realiseren. Dat gaat ver-
der dan alleen stenen en stoeptegels.
De gemeente wilde invloed houden
op het imago en de kwaliteit van In
Goede Aarde. Het gaat namelijk niet
om duurzaam bouwen, maar om
duurzaam wonen en om sociale duur-
zaamheid in zo’n wijk. Ook de com-
municatie van projectontwikkelaars
verliep via de gemeentelijke commu-
nicatiemiddelen, in de huisstijl die de
gemeente had laten ontwerpen. Net
als de website, de nieuwsbrieven en
de informatiebijeenkomsten.
“Meestal wordt er bij een nieuwbouw-
project alleen gestuurd op verkoop, op
het handhaven van wetten en regels.
Bij In Goede Aarde heeft gemeente
Boxtel bewust gekozen om te sturen
op lifestyle. Het werd belangrijk gevon-
den dat bewoners vooraf heel goed
weten waar ze gaan wonen.”
Hoe stuur je op lifestyle?
“Elke nieuwe bewoner kreeg bij de
sleuteloverdracht een handleiding, met
alle informatie over de wijk en de duur-
zame aspecten van het eigen huis. Het
is een gebruiksaanwijzing van het huis,
maar ook een naslagwerk dat de eerste
bewoners door kunnen geven aan
nieuwe bewoners. Die bereik je als
gemeente anders vaak niet meer. Ver-
der kregen nieuwe bewoners waarde-
bonnen voor het afhalen van een gratis
beukenhaag (ter erfafscheiding) en voor
gebruik van de autowasstraat.
“Ook heeft de gemeente allerlei evene-
menten georganiseerd in de wijk. Zoals
een cursus ‘Natuurlijk tuininrichten’
samen met milieu- en educatiecentrum
De Kleine Aarde. Het Newtonplein en
later de speeltuin zijn feestelijk
geopend. Koningin Beatrix wilde In
Goede Aarde bezoeken ter gelegen-
heid van haar 25-jarig ambtsjubileum,
dat in het teken stond van duurzaam-
heid. Rondom dat bezoek hebben we
een wijkfestival georganiseerd. Zo kon
ze ook bewoners ontmoeten; wat het
thema was van haar bezoek aan Bra-
bant. En bij elke oplevering worden de
nieuwe bewoners uitgenodigd voor
een hapje en een drankje met de wet-
houder erbij. Door positieve momenten
feestelijk te vieren, bouw je samen tra-
dities op. Dat schept een band. Bestu-
ren is vaak dingen oplossen die niet
goed gaan. Maar het is ook belangrijk
om je zegeningen te tellen.”
40_Communicatie
Resultaat bij oplevering_41
Het Newtonplein wordt feestelijk geopend.
Wethouder Van den Oetelaar scoort ook.
Beatrix bezoekt In Goede Aarde ter gelegenheid van haar
25-jarig ambtsjubileum dat in het teken stond van duurzaamheid.
Foto
: Fre
ek J
anse
n
Foto
: Fre
ek J
anse
n
42_Communicatie
In Goede Aarde op het netOver de wijk In Goede Aarde is veel informatie op
internet verschenen. Een korte impressie:
• www.ingoedeaarde.nl(websitevandegemeente
met alle informatie over de wijk, via het kopje
nieuws > publicaties, zijn de nieuwsbulletins, de
bewonershandleiding en diverse brochures te
vinden.)
• www.brabantsdagblad.nl(zoekeninhetarchief
op ‘wijk In Goede Aarde’ levert artikelen over tal
van onderwerpen op. Het dossier dat het Bra-
bants Dagblad over de wijk bijhield is helaas niet
meer online. Datzelfde geldt voor de e-mail-
nieuwsbrief die het Brabants Dagblad verzorgde
over In Goede Aarde.)
• www.brabantscentrum.nl(ookhierleverende
woorden ‘In Goede Aarde’ veel treffers op.
www.nepal-academy.nl (hier is via agenda een
artikel te vinden over de mondiale as tussen
Nepal en Boxtel).
• duurzaambouwen.senternovem.nl(Onderhet
kopje Projecten > In Goede Aarde kunt u onder-
aan doorklikken naar de gehele projectomschrij-
ving van de wijk.)
Inspiratie opdoen voor een
milieuvriendelijke tuin
Miranda Jonker (36) woont met haar
man en kinderen sinds drie jaar in de
wijk In Groene Aarde. “We hadden een
oud huis in Boxtel en zochten een
nieuwbouwhuis. De gemeente en de
kranten besteedden veel aandacht aan
deze wijk, dus we kwamen het overal
tegen. Op een dag zijn we er gaan kij-
ken.” Ze schreven zich in voor een
paar huizen en werden ingeloot voor
hun eerste keus. Het milieuvriendelijke
huis sprak hun aan, maar ook het vele
groen en de speelvoorzieningen in de
wijk. “Ons huis heeft veel ramen op het
zuiden, een zonneboiler en een warm-
teterugwinsysteem. Vooral van de zon-
nepanelen hebben we in de zomer
echt profijt. Het is fijn dat we zo bijdra-
gen aan een beter milieu.”
Eind 2004 volgde Jonker een cursus
Natuurlijke Tuininrichting, georgani-
seerd door de gemeente en milieu- en
educatiecentrum De Kleine Aarde.
“Dat was heel interessant. Het is leuk
om een tuin aan te leggen, die aan-
sluit bij de wijk. We vangen nu regen-
water op in een oud wijnvat en we
hebben een vijver aangelegd die kik-
kers, vogels en insecten aantrekt.” De
meeste planten zijn inheems en som-
mige zijn uitgekozen omdat er insec-
ten op af komen. Een eye-opener
vond ze de tip om eetbare planten in
de tuin te zetten, zodat je de natuur in
huis kunt halen. Nu geniet het gezin in
de zomer van frambozen en druiven.
“Alleen met de tip om een compost-
hoop aan te leggen hebben we niks
gedaan. Dat vonden we te veel
gedoe.”
Resultaat bij oplevering_43
Mondiale verbindingen: in Boxtel kregen Nederlandse kinderen Nepalese les;
in Nepal kinderen van de Ranithumka Lower Secondary School Nederlandse les
(van Saida Baaijens).
Mondiale voetafdruk Iedere mens gebruikt een gedeelte van de ruimte op aarde. Hoeveel ruimte hangt af van iemands consumptie.
Met behulp van de Mondiale Voetafdruk zijn we in staat om met een getal, uitgedrukt in hectares, aan te geven
hoeveel oppervlakte aarde een persoon nodig heeft. (…) Als we alle beschikbare ruimte op aarde eerlijk over alle
mensen verdelen en we zorgen ervoor dat we de aarde niet uitputten, dan is er 1,7 ha per persoon beschikbaar.
(…) De gemiddelde Mondiale Voetafdruk van alle mensen op de wereld is 2,3 ha. Dat is dus een stuk meer dan
het Eerlijk Aarde-aandeel van 1,7 ha! We verbruiken met zijn allen dus meer dan de aarde te bieden heeft. (…)
Wonen in een huis in In Goede Aarde draagt positief bij aan de Mondiale Voetafdruk van de bewoners!
www.voetafdruk.nl
(Uit: IGA Bulletin 3, 13-12-2005)
Nepalese les voor mondiale
duurzaamheid
‘Misschien is In Goede Aarde wel iets
voor jou’, tipte een kennis bij de
gemeente haar. Inmiddels wonen de
van oorsprong Nepalese Sharda
Baaijens (41) en haar gezin alweer drie
jaar in de wijk. De woning trok haar
omdat hij mooi lag, dichtbij haar oude
huis. Dat hij in een milieuvriendelijke
wijk lag, speelde minder een rol.
Baaijens: “Maar het is financieel
natuurlijk wel aantrekkelijk dat we hier
een laag energieverbruik hebben.” De
huizen aan Morgenstond in De Zonne-
golven hebben het label ‘mondiaal
duurzaam’. Projectontwikkelaar BAM
kreeg toestemming van de gemeente
om de huizen te bouwen, mits een
deel van de winst bestemd werd voor
projecten in de derde wereld. In Irian
Jaya (Papoea Nieuw-Guinea) worden
waterputten gebouwd en in Nepal wor-
den drie basisschooltjes opgeknapt.
Als comitélid van de stichting Nepal
Development Academy was Baaijens
betrokken bij het Nepalese deel van
het mondiale project. “Op een school
in Boxtel hebben we een Nepalweek
georganiseerd. Leerlingen hebben
Nepalese les gehad, een documentai-
re gekeken over Nepal en we hebben
een dansworkshop gehouden.” Ook
waren er Nepalese hapjes en hebben
de leerlingen brieven geschreven aan
leeftijdsgenootjes in Nepal. In haar
vakantie is Baaijens op bezoek
geweest bij een van de Nepalese
scholen. Daar heeft ze de brieven
voorgelezen en verteld wat de Neder-
landse leerlingen allemaal gedaan
hebben. “Nu is er weer een brief
onderweg naar Nederland. Misschien
dat het project dan een vervolg krijgt.”
Mondiale verbindingen: in Boxtel kregen Nederlandse kinderen
Nepalese les; in Nepal kinderen van de Ranithumka Lower
Secondary School Nederlandse les (van Saida Baaijens).
Foto
: Fam
ilie
Baa
ijens
44_Communicatie
Project moet communicatie-middel zijnWethouder Ger van den Oetelaar van de
gemeente Boxtel beschouwt zich niet als
voorloper in duurzaamheid. “Zo’n ener-
gieprijs winnen is wel fijn, maar verder
ben ik daar niet zo mee bezig. De gereali-
seerde projecten moeten het communica-
tiemiddel zijn.”
(…) Eind 2003 won wethouder Ger van
den Oetelaar de Brabantse Energieprijs
2003 voor het klimaatbeleid en het
‘indrukkwekkende aantal’ duurzame pro-
jecten dat hij in en rond zijn gemeente
wist te realiseren. (…) “Het is ook onze
filosofie om echt dingen te doen. We
maken niet alleen beleid, we starten met-
een met de uitvoering door tien mogelijke
plekken aan te wijzen. De projecten moe-
ten de boodschap én het communicatie-
middel vormen, niet alleen het verhaal
van een ambtenaar, voorlichter of wet-
houder. Uitvoering heeft direct effect op
de omgeving.”
(Uit: Duurzame energie, juli 2004; tekst:
Rijkert Knoppers en Cees ter Stege)
Gierzwaluw naar Boxtel geloktWoensdag 27 juli 2005. Nieuwbouwwijk
In Goede Aarde krijgt er een nieuwe
bewoner bij: de gierzwaluw. In Goede
Aarde is populair. Zelfs vanuit het zuiden
van Afrika is er aandacht voor deze
nieuwbouwwijk. Niets is de toekomstige
bewoners te veel, ze reizen duizenden
kilometers om hier te komen. Tenminste,
dat is de bedoeling.
In veertien huizen in de Boxtelse nieuw-
bouwwijk worden neststenen voor gier-
zwaluwen gebouwd. In de zomer komen
deze Afrikaanse diertjes een nestje bou-
wen in Nederland. Initiatiefnemer Peter
van der Staaij uit Helvoirt hoorde van deze
neststenen op de vogelclub in Helvoirt
waar hij slapend lid van is. (…) Toch wist
de toekomstige bewoner van In Goede
Aarde zijn medebewoners te enthousias-
meren om ook zo’n neststeen in hun huis
te laten bouwen. Van der Staaij, die op het
Newtonplein gaat wonen, is lid van een
kopersgroep. Veertien van de 22 leden van
deze groep besloten mee te doen. “In
Goede Aarde staat bekend als een groene
wijk, dus daar passen deze stenen uitste-
kend in”, vindt hij.
Voor het beestje zijn deze neststenen erg
belangrijk. “De dieren broeden vaak in
muurholten en onder daken van gebou-
wen. Omdat de bebouwing moderner
wordt, zijn er steeds minder plekjes voor
deze dieren.”
(Uit: Brabants Dagblad, 27 juli 2005;
tekst: Irene van den Berg)
GebouwdAangestoken door zijn ouders, droomden
Guy en Marie-Louise Klaassen-Van de
Wouw (41 en 33, hij is marketingmanager,
zij klinisch applicatiespecialist) in het
bouwen van een eigen huis. Het vinden
van een geschikte locatie bleek echter niet
eenvoudig. (…)
Guy: “Een vriend wees ons op de moge-
lijkheid van welstandsvrij bouwen in In
Goede Aarde, een ecologische wijk in
Boxtel. De gemeente had een informatie-
brochure verspreid met daarin een lijst van
duurzaamheidseisen. Met die lijst waren
400 punten te verdienen. Als je bouwont-
werp aan 200 punten voldeed, mocht je
meeloten naar een kavel. Veel mensen
schrokken van die lijst, ons sprak het
duurzaamheidsprincipe wel aan.” (…)
Een kostbare operatie? “Ecologisch bou-
wen is inderdaad relatief duur. Maar daar
staat tegenover dat wij straks aanzienlijk
besparen op onze energie- en gasrekening.
Wij hebben verrekend dat we de meerkos-
ten in zeven à acht jaar hebben terugver-
diend.”
(Uit: VTWonen, 2006)
Leven in ZonnegolvenDiverse gemeenten in Nederland hebben
(of hadden) hoge ambities op het gebied
van duurzaam bouwen. Op veel plaatsen
heeft dat geleid tot ambitieuze nieuw-
bouwprojecten. Zo ook in boxtel waar de
gemeente een grootschalig woningbouw-
project met hoge milieukwaliteit reali-
seert: het project ‘In Goede Aarde’. Het
eerste deelproject (Zonnegolven I) was
drie jaar geleden al klaar. Wat voor conse-
quenties hebben gemeentelijke idealen
voor de bewoners van dergelijke ambitieu-
ze projecten? Endre Timár bezocht de
familie Strik in Zonnegolven.
(…) Overal in huis springen de brede
In Goede Aarde in de media
Oscar Eltink en Manon Vlassak,
bewoners van een Zonnewoning
aan de Morgenstond:
“We zijn niet supermilieubewust,
maar duurzaamheid spreekt ons
zeker aan. Milieu is vaak in het
nieuws en niet altijd even positief.
Op deze manier dragen wij toch
een steentje bij. De winst van de
bouw wordt geïnvesteerd in projec-
ten voor kansarme kinderen in
Nepal en Irian Jaya. Dat vinden we
ook belangrijk. Niet alleen doen we
ze onszelf een plezier met deze
grote aankoop. Ook het milieu en
het goede doel zijn erbij gebaat.”
(Uit: IGA Bulletin 6, mei 2007)
Resultaat bij oplevering_45
deuropeningen in het oog; een van de
basiseisen van het landelijke seniorenla-
bel. Daarmee is het huis geschikt om oud
in te worden. In de badkamer bekijken we
het toilet. Harrie legt uit dat hiervoor apart
huishoudwater wordt gebruikt. “Het
regenwater in de buurt wordt ondergronds
opgevangen om de toiletten te spoelen.
Dat werkt meestal prima, je ziet alleen dat
het water iets minder helder is.”
(...) Het schuine dak staat op het zuiden
gericht en is bekleed met een strook zon-
necellen, zo’n achttien panelen per
woning. De opgewekte stroom gaat via
een kastje naar de eigen elektriciteitsme-
ter. Hoeveel stroom ze daarmee besparen
weten ze niet, maar Marij vertelt lachend
hoe de meter hard achteruit loopt als de
zon op de panelen valt. Elke straat in de
Zonnegolven maakt op een andere manier
gebruik van zonne-energie. Sommige
woningen hebben een serre, andere zonne-
boilers voor warm water of luifels van
zonnepanelen. Over de energiezuinigheid
van de woning is de familie Strik zeer te
spreken. Ze verbruiken ruim 800 m³ aard-
gas minder dan in hun oude huis, terwijl
het bovendien een stuk comfortabeler is.
(Uit: Puur Wonen, juni 2004; tekst: Endre
Timár)
Curtney en Edith Lourens, eige-
naars van een duurzame woning in
De Zonnegolven:
“Eerlijk gezegd waren we op zoek
naar een betaalbare woning. Nu zijn
we blij met alle energiebesparende
voorzieningen. Dat merken we goed
in het verbruik.”
(Uit: IGA Bulletin 6, mei 2007)
Balans tussen wooncomfort en groen hart
Hoe is het om langs de snelweg, onder de
dijken met instortingsvaar of onder de
uitbreidende luchthaven Schiphol te
wonen? In de serie ‘Mijn plek in Neder-
land’ brengen we uiteenlopende woon-
plekken en actuele ontwikkelingen in
beeld.
Simone Best
BOXTEL
In Boxtel staat een bijzondere woonwijk:
de ecologische wijk In Goede Aarde. Hier
staan huizen met een energie 0 systeem en
ook negen kavels waar bewoners hun
eigen huis volgens duurzame eisen hebben
gebouwd. Het levert een vrolijk geheel op
aan bouwstijlen. Het is een van de weinige
ecowijken in Nederland; naast Boxtel
heeft ook Leidsche Rijn duurzame wonin-
gen.
Wie: Guy (42) en Marie-Louise (34), Julie
(3) en Noah (7 weken) Klaassen
Waar: wijk In Goede Aarde, Boxtel
Sinds: december 2007
Zij: ‘Om eerlijk te zijn dachten we niet
direct aan een duurzaam huis. We waren al
een tijd op zoek naar een geschikte kavel
voor dit moderne, kubistische huis dat we
in gedachten hadden en vier jaar geleden
kregen we de kans om ons in te schrijven.’
Hij: ‘Aan deze plek zijn eisen verbonden
voor een duurzame bouw en die liegen er
niet om. Het schrok veel mensen af en
daardoor hadden we meer kans op deze
kavel. Het duurzaamheidssysteem werkt
met punten, voor een zonneboiler krijg je
bijvoorbeeld 4 punten extra enzovoorts. In
totaal moet je op 200 punten uitkomen.
Een deel van de eisen is verplicht, de rest
mag je kiezen.’
Balans
Zij: ‘Met een eigen architect zijn we aan
de slag gegaan. Voor Nederland is deze
bouwstijl vrij vernieuwend. Ik had in die
tijd ook nog geen idee van duurzaam
wonen, in de loop van de bouw zijn we
enthousiast geworden.’
Hij: ‘De aandacht voor Al Gore en het
afsmelten van de ijskappen werken als een
wake up call, je wordt je bewust van de
brandstof die je gebruikt in eigen huis.’
Zij: ‘We willen geen concessies doen aan
wooncomfort en hebben in dit huis de
goede balans gevonden tussen duurzaam-
heid en zeer moderne architectuur.’
Hij: ‘Het wordt ook een sport: hoever kun
je gaan?
Neem de verwarming: we hebben een
gesloten houtkachel en dat geeft 80 procent
rendement aan warmte. Je verliest de
warmte niet zoals bij een openhaard die uit-
eindelijk maar 20 procent rendement geeft.’
Zij: ‘Het is heel schone verbranding, de
uitstoot is minimaal.’
Hij: ‘En dat hangt ook weer van de hout-
soort af die je stookt. Eikenhout en beuken
is goed hout, dennen en spar niet, dat
knettert en geeft weinig warmte, het ver-
dwijnt. Het hout halen we uit de buurt.
Het stormt altijd wel een paar keer in het
jaar of ze snoeien ergens. Ik bel met de
gemeente en krijg vervolgens de plekken
door waar we het hout kunnen halen. Dat
verzagen we dan en kloven we bij het huis
tot bruikbare stukken.’
Geen lichtknoppen
Hij: ‘Het huis heeft een ideale ligging ten
opzichte van de zon: de achterkant ligt op
het zuidwesten en is daarom bijna hele-
maal van glas. De voorkant hebben we
46_Communicatie
met extra dikke muren geïsoleerd en
redelijk afgesloten van de straat. We heb-
ben het huis goed ingepakt. Zie het als
een koelkast: laat de wind en kou maar
tegen de deuren waaien, de binnenkant
blijft aangenaam. Door al het licht hoeven
we nauwelijks lampen aan te doen. De
lichten werken op afstandsbediening,
zodat je ook geen lichtknoppen op de
muren hebt. De computer stel je in: knop
1 op de bediening is ontbijt, dan hebben
we alleen licht in de keuken. En knop 0 is
alles uit. Soms laat een van de kinderen
het licht in de garage aan bijvoorbeeld,
dan kun je in de avond voor de zekerheid
nog even op 0 drukken. Het scheelt maar
een paar kwartjes, maar toch.’
Zij: ‘De vloerverwarming is de hoofdver-
warming, we werken met een Lage Tem-
peratuur Verwarming, waarbij je een aan-
voertemperatuur van 55°C hebt in plaats
van 90°C en retourtemperaturen van
ongeveer 40°C in plaats van 70°C. Dat is
veel efficiënter. Je ziet hier nauwelijks
radiatoren in huis. Boven hebben we er
wel een paar, maar die staan meestal uit.
En het huis krijgt vandaag een zonneboi-
ler.’
Hij: ‘Door het WarmteTerugWin-systeem
in dit huis verlies je weinig warmte: de
frisse lucht van buiten wordt voordat het
binnenkomt eerst verwarmd met de
warme lucht van binnen. Daarna gaat de
oude lucht naar buiten en heb je weer
frisse lucht.’
Hij: ‘Er zitten twee gaten in het plafond
voor de input en output.’
Zij: ‘In de media was er laatst veel te
doen over dit systeem, het zou astma en
hoofdpijn geven. Daarom hebben we er
voor gekozen om zelf een raam open te
kunnen zetten.’
Groen hart
Hij: ‘Op de benedenverdieping hebben we
een souterrain met hoge ramen en een
donkere ruimte, de ideale kelder. Dat
scheelt weer koelruimte en die gebruiken
we voor fruit en wijn. In de badkamer
hebben we een daglichtbox, een raam in
het dak. Pas was het volle maan en dan is
het zo helder!
Zij: ‘We willen graag laten zien dat niet
alleen VVD’ers in een villa als dit wonen.
Ook mensen met een groen hart passen
hier. En ik besef heel goed dat wij gemak-
kelijk praten hebben, we hebben de moge-
lijkheden om een zonneboiler aan te schaf-
fen en extra investeringen te doen. We
hopen dat het voor meer mensen betaal-
baar wordt door subsidie van de overheid.’
(Uit: De Pers, 20-02-2008)
In Goede Aarde duurzaam aangenaam
De gemeente Boxtel heeft duurzaamheid
hoog in het vaandel staan. In de wijk In
Goede Aarde wordt duurzaam gebouwd
en ook voor de inrichting van het open-
baar gebied is veel aandacht.
Door IngerMarlies Leeuwenburgh
De wijk, met 380 woningen, ligt pal ten
westen van de snelweg ’s-Hertogenbosch –
Eindhoven. Het beperken van geluidshinder
was dus mede een belangrijk uitgangspunt
voor In Goede Aarde. Het zijn de huizen
zelf, die een geluidsbuffer vormen.
Chris en Christine Fasseur wonen met hun
twee kinderen van 3 en 4 jaar in een van de
woningen die de geluidsbuffer vormen.
“Het is ontzettend leuk wonen hier aan de
Huygenstraat”, vertelt Chris (46). “Wij
hebben totaal geen last van de snelweg die
direct achter ons ligt. Kennelijk rolt het
geluid over ons heen. We hebben aan de
achterkant een ‘dove gevel’, oftewel: niets.
Onze tuin ligt aan de voorkant, op het
zuidwesten. Het hele huis is naar die voor-
kant gericht, de wijk in. Voor de keuken en
de woonkamer hebben we een schuifpui
zodat we veel licht en zon vangen.”
Chris en Christine hebben niet heel bewust
gekozen voor duurzaam wonen, maar ze
hebben er nog geen moment spijt van
gehad. “We hebben deze keuze mede
gedaan in het belang van onze twee kinde-
ren. De wijk is heel plezierig opgezet, met
een groot ontmoetingsplein bij de speel-
weide. Alleen de auto’s mogen hier nog
wat afgeremd worden door middel van
drempels. In de wijk zijn onlangs bomen
geplant, die het geheel goed aankleden.”
Het huis van Chris en Christine Fasseur
beschikt over zonnepanelen op het dak.
De muren zijn goed geïsoleerd en het
water voor bijvoorbeeld de douche wordt
in de leidingen al voorverwarmd, wat zeer
energiebesparend is. De waterpomp benut
de aardewarmte en het huis is overal voor-
zien van dubbelglas. “We wonen hier nu
anderhalf jaar”, vertelt Chris, “en het is in
huis altijd aangenaam van temperatuur.
We hebben geen radiatoren maar vloerver-
warming, die in de winter verwarmt en in
de zomer het huis koel houdt.” Maar het
mooiste vinden Chris en Christine de
energierekening: “Ons energiegebruik is
zo laag dat wij energie terugleveren aan
het energienet.”
Duurzaam tuinieren
Ook Brigitte en Lars van Beek wonen met
veel plezier in de wijk In Goede Aarde.
“Wij wonen sinds februari 2006 in een
twee-onder-een-kapper in de Einsteinstraat.
Ook wij kozen niet speciaal voor een ener-
giezuinige woning, maar het bevalt ons
meer dan goed. Wij hebben geen zonnepa-
nelen, maar met het speciale dubbelglas en
In Goede Aarde in de media vervolg
Resultaat bij oplevering_47
de gunstige ligging van ons huis zijn de
energiekosten bijzonder laag. We vangen
alle licht en zonnewarmte via de grote
ramen. Ons huis wordt verwarmd door een
laagtemperatuur verwarmingssysteem met
vloerverwarming op de begane grond en
radiatoren op de verdieping. Een warmte-
pompboiler die gebruik maakt van de venti-
latielucht zorgt voor het warme water. Een
waterpomp voert warmte op tot bruikbare
warmte en hiermee wordt het water in de
boiler via een warmtewisselaar opgewarmd.
Het klinkt technisch, maar het is zeer aange-
naam en zuinig.” De tuin van Brigitte en
Lars ligt op het noorden, maar is zo diep dat
er altijd wel zon is. Aan de compostbak en
regenton zijn ze nog niet zo gewend. Duur-
zaam tuinieren moet je ook leren.
Ook Brigitte en Lars kozen mede vanwege
de directe leefomgeving voor de wijk In
Goede Aarde. Brigitte: “Wij hebben sinds
februari van dit jaar een tweeling, Reimer
en Lemme. Wij vinden het belangrijk dat
zij in een veilige, ruim opgezette, groene en
gezonde omgeving opgroeien. Het is heer-
lijk dat er onlangs bomen geplant zijn die
meteen al een aardig formaat hebben. Heel
anders dan in andere nieuwbouwwijken.”
(Uit: De NVM Makelaar)
Strakke hand voorkomt gesjoemel
Duurzaam wonen heeft het imago duur
te zijn, maar de bewoners van de Boxtel-
se wijk In Goede Aarde zien hun porte-
monnee juist uitdijen. Deze nieuwbouw-
projecten duwen burgers juist over de
drempel.
door Annemiek Steenbekkers
Toch een tegenvaller. Geen casco opleve-
ring van de badkamer, maar alvast tegels
op vloer en muur. Daar hadden zowel
bewoners als bouwer in de Boxtelse
woonwijk In Goede Aarde, paradepaardje
van duurzaam bouwen, niet lang genoeg
bij stilgestaan. “Door de juiste lijm te
gebruiken, hadden we weer een punt ver-
diend. Dat was onze redenering voor het
betegelen”, verwijst Stefan Swinkels, ont-
wikkelingsmanager bij Heijmans Vastgoed
naar het puntensysteem waarmee de duur-
zaamheid van een woning wordt gemoni-
tord. “Een leerpuntje. De volgende keer
zeggen we gewoon: wij nemen tweehon-
derd punten voor onze rekening en de laat-
ste vijftig bepalen we in overleg met de
bewoners. Dan kunnen ze kiezen voor een
composthoop in de tuin of een regenton,
zodat ze de variabele eis van tegels kun-
nen laten vallen.” Een leerproces op hoge-
schoolniveau, zo omschrijven de betrok-
ken partijen hun ervaringen met het bijna
voltooide project. Onder anderen wethou-
der Ger van den Oetelaar, projectleider
Vincent Snels en ontwikkelingsmanager
bij Heijmans Vastgoed Stefan Swinkels
blikten gisteren terug. Swinkels: “Zo
waren er wel meer dingen waar we tegen-
aan liepen en waarbij we de mensen moes-
ten overtuigen van bepaalde keuzes. Soms
gaf dat wel emotionele reacties. Er zit bij-
voorbeeld geen gasaansluiting in de
woningen. Een echte kok kookt op gas,
zeggen ze, maar het past niet in het con-
cept van duurzaam wonen.”
Het zijn vooral nieuwbouwprojecten zoals
In Goede Aarde die burgers uiteindelijk
over de drempel van duurzaam wonen
duwen. Onder invloed van de krappe
woningmarkt gaat het ze in eerste instantie
niet om het ideaalplaatje, maar eenmaal
vertrouwd met het fenomeen, dat zich ook
in de portemonnee laat gevoelen, houden
ze er graag aan vast. “De belangstelling
voor deze woningen was destijds zo groot,
dat wij niet bang waren om er in te stappen.
Natuurlijk speelt de krapte een rol, maar
we merken ook dat het bewustzijn over
duurzaam wonen groeit. Gaven mensen bij
aanvang van het project aan er maar een
klein bedrag voor over te hebben, nu krij-
gen we steeds meer aanvragen.” Wethouder
Van den Oetelaa heeft wel een verklaring
voor de positieve geluiden die over deze
wijk klinken. “ Streng zijn. Er zijn wel
meer duurzame wijken in Nederland, maar
nergens is de controle zo strak als hier. De
toets van duurzaam bouwen volgt hier pas
achteraf. Bij oplevering. Dat betekent dat
er tussentijds niet gesjoemeld kan worden.
En we kunnen aantonen dat onze plannen
ook daadwerkelijk gerealiseerd worden.”
Projectleider Snels: “Als je puur kijkt naar
de economische kant van het verhaal, dan
is dit een van de meest profijtelijke projec-
ten die we ooit gehad hebben.” Van den
Oetelaar: “ We hebben pas vier miljoen
euro overgeboekt naar de algemene pot.
Dat is winst die we uit het project hebben
gehaald.” Ook Heijmans, dat huizen aan-
bod van 215.000 (rijtjeswoning) tot
500.000 (vrijstaand) euro, eindigt in de
plus: “Een goed project. Niet alleen finan-
cieel, we profiteren ook van de spin-off. In
Goede Aarde leverde veel publiciteit op.”
(Uit: Brabants Dagblad, 15-02-2008)
48_Dankwoord
Dankwoord
“Boxtel bedacht In Goede Aarde voor en met haar burgers. Dit is geen wijk van stenen maar van mensen. Niet
alleen duurzaam bouwen, maar vooral duurzaam leven. De woningen, straten en groen zijn een aanzet. De
gemeente heeft het stokje doorgegeven aan de bewoners. Zij hebben de wijk mogelijk gemaakt én maken haar
nu tot een succes. In Goede Aarde is ontwikkeld voor hen, in de hoop en verwachting dat zij een mooie, fijne
en duurzame leefomgeving krijgen voor henzelf en hun nazaten. Bedankt!”
Recommended