SAĞLIK İNSAN GÜCÜ KARİYER PLANLAMASI

SAĞLIK İNSAN GÜCÜ SAĞLIK İNSAN GÜCÜ KARİYER PLANLAMASIKARİYER PLANLAMASI

Yrd.Doç.Dr. Nefise Bahçecik

KARİYER KAVRAMI

Yüksek gelir arzusu

Sorumluluk alma

Toplumsal statü

Saygınlık

Güç elde etme

KARİYER

Kişinin yaşamı boyunca edindiği işe yönelik

deneyim ve faaliyetlerle ilgili algıladığı

tutum ve davranışlar dizisi

KARİYER

Bireyin yaşam boyu sürdürdüğü işi ile ilgili

pozisyonlar dizisi

KARİYER

Genç yaşlarda ilerlemek amacıyla başlanılan

ve emekliliğe kadar sürdürülen bir uğraştır

KARİYER

İlerleme olarak kariyer, çeşitli görevler arasında dikey hareketliliği

Meslek olarak kariyer, çeşitli işler arasındaki dikey hareketliliği

Yaşam boyu yapılan işler dizini olarak kariyer bireyin yaptığı işlerin bütününü kapsar

KARİYER KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ

1956 Anne Roe Meslekler Psikolojisi 1957 Donald Supper Kariyer Psikolojisi

– 1963 Triedeman ve Ohara Kariyer Gelişimi , Seçimi ve Uyarlanması

– 1966 John Holland Meslek Tercihi Teorisi

20.yüzyılın ortaları geleneksel kariyer anlayışının sonu

Yeni anlayış çok yönlü kariyer

ÇOK YÖNLÜ KARİYER

Kişinin yetenek ve ilgilerindeki değişmeler

ile iş ortamındaki değişmeler ve

değerlendirmelere göre değişen kariyer

Boyut Geleneksel Kariyer Çok Yönlü Kariyer

Hedef

Psikolojik anlaşma

Yer değiştirme

Uzmanlık

Gelişme

Yönetim sorumluluğu

Temel değerler

Hareket düzeyi

Davranış boyutu

Terfi-maaş zammı

İş güvencesi

Dikey

Nasılı bil

Formal eğitime güven

Örgüt

İlerleme,güç

Düşük

Örgütten sorumluyum

Örgütü farkındalık

Ne yapmam gerekir?

Psikolojik tatmin

Esneklik,işe yararlık

Yatay

Nasılı öğren

İlişkiler,deneyime güven

Personel

Özgürlük,gelişme

Yüksek

Kendimden sorumluyum

Kendini farkındalık

Ne yapmak istiyorum?

YAŞAM DÖNEMLERİNE GÖRE KARİYER AŞAMALARI

Levinson Aileden ayrılma(16-22 yaş)

Bireyin ailesiyle bağlarını kopardığı ve

kendini bulmaya çalıştığı dönem

Ekonomik destek-duygusal olarak aileye

bağımlı

Özgüven,öz yeterliliklerini sağlamada

bağımsızlık girişimi

Yetişkinler dünyasına geçici kabul(22-29 yaş)

Birey öğrenimini tamamlayarak gelecek

arayışlarına başlar

Yaşam biçimi ve kariyer seçimi konusunda

karar verir

Yaşamda ve kariyerde doyum arayışı içine

girer.

Geçiş dönemi(29-32 yaş)

Birey yaşamının gelişmesini,kariyer

hedeflerine ve kişisel gelişmesine göre

değerlendirir,doyuma ulaşıyorsa yoluna

devam eder,ulaşmıyorsa değişim

kaçınılmazdır

Yeni bir yöreye taşınma,işte ve kariyerde değişme

Yerleşme dönemi(32-39 yaş)

Birey “birinin adamı” olmaya uğraşır

Toplumsal ilişkiler ve arkadaşlıklar kesintiye uğrar

Gelecekte güçlenmek ve üstlerce kabul

edilmek ister

Hami-koruyucu arayışı içindedir

Potansiyel “orta yaş krizi” dönemi(39-43 yaş)

Birey kariyer ilerlemesini ikinci kez değerlendirir, işinden

doyumlu ise işine sarılır ve devam eder yaşamında

övünülecek başarılar elde eder,

Beklentileri gerçekleşmiyorsa orta yaş krizi kaçınılmazdır;

küskünlük,keder,işi bırakma,alkol bağımlılığı,yönetsel

kariyeri tehlikeye sokma

Yenilenme(43-50 yaş)

Birey geçmişte kendine mutluluk veren

başarıları ve deneyimiyle yaşamını sürdürür,

Kariyerde doruğa ulaşma,rekabetçi ortamda hareket edebilme,toplumsal bağları güçlendirme, aile ilişkilerine daha fazla önem verme

YAŞAM DÖNEMLERİNE GÖRE KARİYER AŞAMALARI

Carnal ve Maxwell

Kristalleşme(14-18 yaş)

Birey gelecekte kendine uygun olabilecek

işleri ve bilgileri edinir Tanımlama(18-21 yaş)

Kariyer düşüncesi özel alanlara yönelir ve

eğitim-öğretime önem verilir

Uygulama(21-24 yaş)

Kariyer tercihi uygulanır,iş fırsatlarıyla ilgili

araştırmalar yapar İstikrar(25-35 yaş)

Birey özel bir iş alanına uyum sağlar,işe uygun

becerilerini geliştirmek için fırsatlar araştırır Birleştirme(30-40 yaş)

Kariyer belirlenmiştir, işiyle ilgili becerileri geliştirir ve

uygular

MESLEK SEÇİMİ ve

KARİYERMeslek seçimi için iki temel veriye ihtiyaç vardır.

1.Kişilik özellikleri

2.Mesleklere ilişkin bilgiler

KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ

Bireysel vizyon Kişisel hedefler

MESLEKLERE İLİŞKİN BİLGİLER

Çalışma koşulları Çalışma olanakları Yetkinlikler Kariyer olanakları Mesleğin geleceği

KARİYER SEÇİMİ SÜRECİNDE NELER YAPILMALIDIR?

2.Bireyin kendisini tanıması

Kişilik yapısı,ilgi alanları, yetenekler dikkate alınarak mesleğe yönelimde bulunulmalı,

Kişilik özellikleri ile meslek seçimi arasındaki ilişki konusunda bilimsel çalışmalar bireye yön vermeli

1. Kriterlerin ortaya konmasıBirey ilgi duyduğu alanı saptamalıKariyer hedefi belirlenmeliBirey kendisini iyi tanımalı

3.Mesleklerin tanınmasıBirey hangi mesleğin kendi kişilik yapısına uygun olduğu konusunda etkin karar vermeliMeslek seçiminde mesleğin ekonomikşartları,popülerliği belirleyici olmamalıMeslekler hakkında ayrıntılı bilgi edinilmeli

KARİYER SEÇİMİNİ ETKİLEYEN UNSURLAR

Sosyal geçmiş Kişilik gelişimi Değer gelişimi Bireysel beklentiler İlgi Yetenek Cinsiyet

SOSYAL GEÇMİŞ

Aile

Ailenin sosyo-ekonomik yapısı

Aile çevresi

Anne-babanın eğitim düzeyi Alınan eğitim

KİŞİLİK GELİŞİMİ

Karakter Mizaç (Huy) Yetenek faktörleri Kurallara uyma Bireysel beklentiler Örgütsel etkinlik,bağlılık

DEĞER GELİŞİMİ

Aile Öğretmenler Toplumsal etkiler

BİREYSEL BEKLENTİLER

Başarılı olmak Meslekte bir yer edinme beklentisi Ödül Ekonomik gelir

İLGİ

İş doyumu İşten hoşlanma

YETENEK

Birey yetenekleri ölçüsünde kariyer tercihi yapmalı

CİNSİYET

Biyolojik özellikler Duygusal özellikler

KARİYER SÜRECİNDE MESLEK DEĞİŞTİRME NEDENLERİ

İşin özelliği

Kısa süreli yapılabilen meslekler(spor v.b.) Mesleğin basamak olarak kullanılması

Diğer bir mesleğe geçmek için sürdürmek Mesleki sistemde değişmeler

Mesleklerde meydana gelen değişimler

Kıdem yükselmesine bağlı değişmeler

Kıdem yükselmesinin beklentilere cevap

vermemesi Meslek dışı değişmeler

Yeni ilgi ve yükümlülükler

KARİYER SORUNLARI

1.Kariyerde karşılaşılan özel sorunlar Cinsiyetten kaynaklanan sorunlar Çift kariyerli eşler Ay ışığı sorunu Çift kariyerlik

2.Kariyer dönemi sorunları Başlangıç dönemi sorunları Kariyer ortası sorunları

Kariyer düzleşmesi

Beceri ve yeteneğin yitirilmesi Kariyer sonu sorunları

KARİYER ENGELLERİ

Gözden düşme– Bireyler arası çatışma– Üst yönetimle anlaşmazlık– Aşırı rekabet hırsı– Çevreye karşı olumsuz davranış– Uyumsuzluk– Yeteneksizlik

İşten çıkartılma– Performans düşüklüğü– Kurumun bir bölümünün kapatılması– Kurumsal küçülme

Stres ve tükenmişlik– İş güvenliği– Kariyer beklentisi– Kariyer gelişimi fırsatlarının

kullanılmaması– Rol belirsizliği– Çalışma koşulları– İnsan ilişkileri– İş yükü

Engellenme– Bireyin gereksinimleri, – yetersizliği, – yükselen olumsuz duyguları,– aşırı ya da düşük düzeyde güdülenme– Ekonomik koşullar

KARİYER KALIPLARI

Kararlı kariyer kalıbı Doğrusal kariyer kalıbı Spiral kariyer kalıbı Çoklu deneme kariyer kalıbı

KARİYER KALIPLARI Kararlı kariyer kalıbı

Birey mezun olduktan sonra iş gücüne katılır, çalışma yaşamı boyunca aynı kariyerde kalır.

KARİYER KALIPLARI

Doğrusal kariyer kalıbı

Birey örgüt hiyerarşisi içindeki düzeyde bir önceki işe göre daha fazla sorumluluk bilgi ve beceri gerektiren işlerde ardarda ilerlemesidir.

KARİYER KALIPLARI Spiral kariyer kalıbı

Bireyin birbirinden önemli farklılıkları olmayan ancak farklı alanlardaki işlerde çalışmasıdır.

KARİYER KALIPLARI

Çoklu deneme kariyer kalıbı

Bireyler bir işten diğerine sık sık iş değiştirirler ve bir alanda kararlı olmaya yetecek sürede

Kariyer Yönetimi

Bireysel kariyer amaçlarının oluşturulması, Amaçların başarılması için stratejilerin

geliştirilmesi, Amaçların yeniden gözden geçirilmesi, Birey, iş ve kurum hakkında yaşam boyu

öğrenme süreci.

Kariyer yönetimi, çalışanların kendi kariyerlerini yönetme sorumluluğunun verilmesi ve gerekli desteğin sağlanması sürecidir.

Kariyer yönetimi, bireyin kariyer planının örgütün kariyer geliştirme araçları ile desteklenmesidir.

Kariyer yönetimi, bireylere işgücü ihtiyaçlarını tatmin etme ve bireysel kariyer hedeflerini başarmalarına fırsat verme olanağını kılan amaç, plan ve stratejileri belirleyip uygulanmasını sağlayan süreçtir.

Kariyer Yönetiminde Genel Amaçlar

Örgüt ihtiyaçlarını sağlamak Deneyim ve eğitime sahip bireyleri

sağlamak Bireylere rehberlik etmek ve cesaret

vermek

Kariyer Yönetiminde Özel Amaçlar

Bireylerin ihtiyaç duyacakları nitelik ve becerileri geliştirmelerine yardımcı olmak

Örgüt amaçları ile personel beklentilerini bütünleştirmek.

Yeni kariyer yolları geliştirmek Kariyer durgunluğu gösteren çalışanları

yeniden güdülemek Çalışanlara kariyerleri ve gelişimleri için

fırsat tanımak

Kariyer Yönetiminin Yararları Eşit istihdam fırsatı; kariyer geliştirme programı

çalışanlara ilerleme fırsatı sağlar. İş yaşamında kalite; çalışanlar iş memnuniyeti ve daha

çok kariyer fırsatı beklentisi içindedir. Yetenekli personel rekabeti sağlama; profesyoneller

kariyerlerini destekleyen ve kariyer geliştirme programları bulunan kurumları tercih ederler.

Eskimeden sakınma; teknolojide hızlı değişmeler, ekonomik iniş ve çıkışlar, tüketici taleplerindeki değişmeler bilgi ve beceride eskimeye neden olur.

Personel kaybetmeme; kariyer geliştirme programları, çalışanın örgütten ayrılmasını engelleyebilir.

Personelden yararlanmayı geliştirme; çalışanlar kendilerine uygun, sevdikleri bir işte çalıştıklarında performansları daha yüksek olmaktadır.

Kariyer Yönetiminin Unsurları

Kişisel gereksinimleri, yetenekleri ve ilgileri değerlendirme

Kişisel başarımı değerlendirme, Gelişmekte etkinliklerini planlama

Kariyer Yönetimini Etkileyen Unsurlar

Örgütün kariyer planlarına ve amaçlarına uygun olmalı,

Tepe yöneticiler sürekli destek vermeli, Yöneticiler sürece olumlu bakmalı, Yöneticiler sonuçları objektif olarak

değerlendirmelidir.

Kariyer Yönetimindeki Roller

Bireyin rolü,Yöneticinin rolü,Örgütün rolü.

Kariyer yönetiminde görülebilecek olumlu - olumsuz sonuçlar

Olumlu Aile ilişkilerinde doyumlu

olma Astları ile ilişkilerde doyumlu

olma Değişime uyum sağlama Fiziksel ve ruhsal açıdan

sağlıklı olma İş değişikliğini olumlu

karşılama Yükseltilmeyi kabul etme-

etmeme

Olumsuz Bireysel kariyer amaçlarının

yetersiz kalması Örgütsel amaç ve bireysel

amaçların bağdaşmadığının görülmesi

Belirsizliklerin olması Örgüt amaçlarından

uzaklaşması

Kariyer Yönetim Politikaları

Kısa vadeli performans; (Burada ve şimdi ilkesi benimsenir)

Uzun vadeli planlama; bürokratik ve mekanik örgüt tiplerinde yaygındır.

Uzun vadeli esneklik; uzun vadeli bir kariyer planlama-stratejik planlamaya dayalı, örgütlerde izlenen bir yaklaşım.

Kariyer Yönetimi Süreci

Örgütsel Kariyer Yönetim Süreci

Bireysel Kariyer Yönetimi Süreci

Örgütsel Kariyer Yönetim Süreci

İş gören ihtiyaçlarını tatmin etmek kariyer hedeflerine ulaşmaları için gerekenleri planlama stratejileri saptama ve bunları uygulama sürecidir.

Örgütsel Kariyer Yönetim Sürecinde Başarılı Olmak İçin;

Yönetici çalışanın amaç ve ilgilerini anlamış olmalı

Yönetici ve çalışan gelişim aşamalarında anlaşmaya varmalı

Çalışanlar, performans ve gelişim ihtiyaçlarını bilmeli, yönetici çalışana yardım etmek için kaynakları belirlemeli.

Örgütsel Kariyer Yönetimi Uygulamaları

1. Terfi

2. Yer değiştirme

3. İşten çıkartıma

4. Emeklilik

5. Örgütsel yedekleme

6. Oryantasyon programı

Terfi Performans değerlendirmesi, Objektif

ölçülere göre yapılmalı, Kıdem, Yeterlilik Hangi şartlarda kimler tarafından nasıl

yapılacağı belirlenmeli

Yer Değiştirme

Örgütsel değişimlerde Personel seçiminde önemli bir araçtır.

– Kişinin onayının alınması gereklidir.

İşten Çıkartılma Ekonomik sorunlar Performans düşüklüğü Çalışma normlarına uyulmaması Disiplinsiz davranışlar

Emeklilik

Yaşın ilerlemesi Çalışanların işten ayrılmak istemesi Farklı bir işte çalışabilme fırsatı

Örgütsel Yedekleme

Terfi Emeklilik Ölüm Ayrılma Transfer

Örgütsel yedekleme uygulamaları, örgütsel yetkinliklerin sürekliliğini sağlamak için sürdürülmelidir.

Oryantasyon Programı

Oryantasyon programları örgüt içinde bireyi sosyalleştirmede önemli bir rol oynar.

Etkin bir oryantasyon programı, iş arkadaşları yönetici, kıdemli çalışanlarla aktif olarak yürütülmelidir.

Bireysel Kariyer Yönetimi

Bireyin yetenekleri, becerileri, değerleri ve arzularına dayalı en uygun işi sağlamak için ayrıntılı araştırma yapmak, planlama ve karar verme sürecidir.

Bireysel Kariyer Yönetiminde Gerekli Unsurlar

Bireysel vizyonu belirleme Kariyer yönetim politikalarına uygun

davranış sergileme İş ilişkilerini yönlendirme Bireysel kariyer yönetiminde güncel olan

bir uygulama Networking uygulamasıdır.

Networking; bireyin bir iş bulması/kariyerinde ilerlemesi için başka kişilerle iletişim kurmasıdır.

Profesyonel deneyim, bilgi ve dostluğun kaynağını oluşturmak amacıyla kariyerinde ilerlemiş kişileri tanıma çabasıdır.

Networking Stratejileri

Ulusal örgütler, konferanslar, seminerlerde aktif rol alma

Toplantılarda gözde olma, Etkinliklere katılmada, kartvizit verme ve alma İyi bir dinleyici olma Kurum içinde güçlü ilişkiler kurma Tanışılan kişilerle ilgili not tutma İlişkileri geliştirmek için telefon görüşmeleri

yapma.

Kariyer Planlama

Kariyer planlama, bireysel kariyer amaçlarının ve bu amaçları başarmada gerekli koşulların belirlenmesi sürecidir.

Kariyer planlama, bireyin bilgi, beceri ve yeteneklerinin geliştirilmesi ve motivasyonunun arttırılarak, kariyerinde ilerlemesinin planlanmasıdır.

Kariyer Planlamasında Temel Sorumluluklar

Örgütsel sorumluluk

Bireysel sorumluluk

Paylaşılan sorumluluk

Kariyer Planlamasında Temel Sorumluluklar

Örgütsel sorumluluk– Çalışanların mesleki ihtiyaçlarını saptamak– Terfi politikasını uygulamak– Çalışanları uygun işlere yerleştirmek– Mesleki danışmanlık hizmeti vermek– Kariyer planlama grupları oluşturmak– Seçenekli ek olanaklar sağlamak– Eğitim olanakları sağlamak ve desteklemek

Kariyer Planlamasında Temel Sorumluluklar

Bireysel sorumluluk– Kariyer planlamasına aktif bir şekilde katılmak– Mesleki gelişim etkinliklerinde belirli bir rol almak,– İhtiyaçlarını, değerlerini ve kişisel hedeflerini

belirlemek,– Özel yaşamındaki, mesleki ihtiyaçlarını etkileyen

değişiklikleri anlamak– Yeni fırsatlar aramak,– Bütün seçenekleri araştırmak– Şirketin sağladığı araçlardan yararlanmak

Kariyer Planlamasında Temel Sorumluluklar

Paylaşılan sorumluluk– Örgüt hakkında bil edinilmeli, – koçluk, danışmanlık uygulamaları yapılmalı, – örgüt ve birey arasında sorumluk paylaşılmalı

Örgütsel Kariyer Planlama

Örgütsel kariyer planlamasının amacı; – insan kaynaklarının etkili kullanımı, – çalışanların geliştirilmesi, – çalışanın değerlendirilmesi– İş başarımının yükseltilmesi– Çalışan tatmini, sadakat ve işe bağlılığın

sağlanması– Bireysel eğitim ve gelişme ihtiyaçlarının

belirlenmesi

Örgütsel Kariyer Planlama Sürecinde Dikkat Edilmesi

Gereken Unsurlar Başlangıç

– Etkili Danışmanlık ilişkisini kurma– Motivasyonun belirlenmesi– Uygun kariyer planlama için ilgiyi oluşturma

Keşif – Bireylerin vizyonlarına yön verme– Enerji ve umut duygusundan yararlanma– Formal değerlendirme ve mesleki bilgi kaynakları

Örgütsel Kariyer Planlama Sürecinde Dikkat Edilmesi

Gereken Unsurlar Karar verme; kararsızlık en önemli engeldir.

– Önsezilere güvenme– Formal stratejiler

Hazırlık– Eylem planı yapılmalı– Gerekli eğitim alınmalı

Uygulama– Eylem planının uygulanması– Bireye destek verilmesi– Geri bildirim– Ödül sisteminin geliştirilmesi

Bireysel Kariyer Planlama Bireysel kariyer planlama, bireyin iş

yaşamını planlama sürecidir. Kariyer planlamada, dört önemli

unsur göz önünde bulundurulmalıdır.

Bireysel Kariyer Planlama Kariyer planlamada, dört önemli unsur

göz önünde bulundurulmalıdır. – Tarz– Motivasyon– Beceriler– İç engeller ve gelişim ihtiyaçları

Kariyer Planlama Aşamaları Kendini değerlendirme Fırsatları tanımlama Hedefleri belirleme Planları hazırlama

Kariyer Planlama AşamalarıKendini Değerlendirme Aşaması Bireyin kendini bir bütün olarak

değerlendirip eksik yönlerini, yetenek ve becerilerini ortaya çıkarmasıdır.

Bireyler tarzlarını, motivasyonlarını, ihtiyaçlarını ortaya koymalıdır.

Birey tarafsız ve gerçekçi olmalıdır. Kişisel gelişim amaçları İhtiyaç duyduğu eğitim Yöneticilerin katkısı

Kariyer Planlama AşamalarıFırsatları Tanımlama

Birey kariyer alanlarındaki farklı seçenekleri belirler.

Bireyin ilgi ve davranışlarına yönelik iş tercihleri azaltılır.

Yetenek, ilgi ve değerleri, sosyal çevresi dikkate alınmalıdır.

Kariyer Planlama AşamalarıHedefleri Belirleme Aşaması

Kariyer düzeyine ulaşabilmek için, hedeflerin belirlenmesi sürecidir.

Kariyer hedeflerinin belirlenmiş olması, iş olanaklarının değerlendirilmesini sağlar.

Kişisel gelişimde bireye yön verir. Kişi güçlü ve zayıf yönlerini, ilgi ve

değerlerini bilmelidir.

Kariyer Planlama AşamalarıPlanları Hazırlama Aşaması

Kariyer düzeyine ulaşabilmek için belirlenen hedeflere yönelik planların oluşturulması sürecidir.

Eğitim, kurs, seminerlere katılma, yeni iş imkanlarına başvurmayı kapsar.

Yetenek ve deneyimler hesaba katılmalıdır.

Planların uygulanması, iş zenginleştirme, iş rotasyonu, geçici iş transferleri içerebilir.

Kariyer Geliştirme

Kariyer seçimi, bu seçime uyum sağlama ve bu yolla çalışanın yeterlilik ve kendine saygı ihtiyaçlarının giderilmesini sağlayan bilinçli etkinlikler sürecidir.

Örgütlerin ellerindeki değerli elemanları korumasının bir yoludur.

Kariyer Geliştirme Sisteminin Aşamaları

Analiz aşaması Tasarım aşaması Geliştirme aşaması Değerlendirme aşaması

Kariyer Geliştirme Sisteminin Aşamaları

Analiz aşaması– Örgütsel ve bireysel hedeflerin belirlenmesi

Kariyer Geliştirme Sisteminin Aşamaları

Tasarım aşaması– Takım, yönetici ve çalışanların ihtiyaç

duyduğu eğitimin belirlenmesi

Kariyer Geliştirme Sisteminin Aşamaları

Geliştirme aşaması– Amaç ve yeteneklerin belirlenerek, strateji ve

planların saptanması

Kariyer Geliştirme Sisteminin Aşamaları

Değerlendirme aşaması– Hazırlanan planların uygulamaya konulması

ve sorunların giderilmeye çalışılması

Kariyer Geliştirme Araçları Kariyer atölyeleri Kariyer rehberliği Kariyer danışmanlığı İş zenginleştirme Alıştırma kitapları Koçluk İş rotasyonu Özel gruplar için programlar Mentörlük