View
3
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Sylabusy przedmiotów modułu I filologicznego –
studia 1. stopnia stacjonarne KIERUNEK: FILOLOGIA POLSKA, rok akademicki 2014/2015
IC. MODUŁ PRZEDMIOTÓW KIERUNKOWYCH I C1. MODUŁ PRZEDMIOTÓW LITERATUROZNAWCZYCH
I C2. MODUŁ PRZEDMIOTÓW TEORETYCZNOLITERACKICH
SPIS TREŚCI
I C1. MODUŁ PRZEDMIOTÓW LITERATUROZNAWCZYCH
IC1/10 LITERATURA STAROPOLSKA ….…………….…………………………………………………..2-30
IC1/11 LITERATURA OŚWIECENIOWA …………….………………………………………………….31-53
IC1/12 LITERATURA ROMANTYZMU (WYKŁAD I ĆWICZENIA)………………....................53-72
IC1/13 LITERATURA POZYTYWIZMU (WYKŁAD I ĆWICZENIA)……………………………72-88
IC1/14 LITERATURA MŁODEJ POLSKI (WYKŁAD I ĆWICZENIA)…………………………...88-93
IC1/15 LITERATURA DWUDZIESTOLECIA MIĘDZYWOJENNEGO (WYKŁAD
I ĆWICZENIA)……………………………………………………………………………………………………93-105
IC1/16 LITERATURA PO 1939 R. (WYKŁAD I ĆWICZENIA)………………………………105-123
IC1/17 ARCYDZIEŁA LITERATURY POWSZECHNEJ (SEMESTR I)………………...................123
IC1/17 ARCYDZIEŁA LITERATURY POWSZECHNEJ (SEMESTR II)……………………………129
IC1/17 ARCYDZIEŁA LITERATURY POWSZECHNEJ (SEMESTR III)…………………………..134
IC1/17 ARCYDZIEŁA LITERATURY POWSZECHNEJ (SEMESTR IV)…………………………..141
IC1/17 ARCYDZIEŁA LITERATURY POWSZECHNEJ (SEMESTR V)……………………………147
IC1/17 ARCYDZIEŁA LITERATURY POWSZECHNEJ (SEMESTR V)..…………...……………..152
IC1/17 ARCYDZIEŁA LITERATURY POWSZECHNEJ (SEMESTR VI)…………………………..155
I C2. MODUŁ PRZEDMIOTÓW TEORETYCZNOLITERACKICH
IC2/18 POETYKA……………………………………………………………………………………………………162
IC2/19 TEORIA LITERATURY………………………………………………………………………………….172
IC2/20 ANALIZA DZIEŁA LITERACKIEGO………………………………………………………………..176
MODUŁ I: FILOLOGICZNY I C – MODUŁ PRZEDMIOTÓW KIERUNKOWYCH
IC1 – MODUŁ LITERATUROZNAWCZY
IC1/10 LITERATURA STAROPOLSKA (WYKŁAD) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Literatura staropolska
Nazwa jednostki
prowadzącej przedmiot
Instytut Filologii Polskiej/ Zakład Literatury Staropolskiej i
Polskiego Oświecenia
Kod przedmiotu IC1/10
Studia
Kierunek studiów Poziom
kształcenia
Forma studiów
filologia polska pierwszego
stopnia
stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Kierunkowy literaturoznawczy
Rok i semestr
studiów
pierwszy/ semestr pierwszy
Imię i nazwisko
koordynatora przedmiotu
dr Grzegorz Trościński
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej (osób
prowadzących) zajęcia
z przedmiotu
dr Grzegorz Trościński
Cele zajęć z przedmiotu
C1. Zapoznanie studentów z procesem historycznoliterackim obejmującym okres od
średniowiecza do schyłku baroku.
C2. Zaznajomienie studentów ze stylami, nurtami, pisarzami w kontekście estetyczno literackim i
filozoficznym.
C3. Sytuowanie utworów z zakresu literatury staropolskiej w różnych kontekstach oraz
tradycjach.
Wy
magania
wstępne
Znajomość literatury staropolskiej na poziomie szkoły średniej (poziom
podstawowy).
Efekty
kształcenia
Wiedza:
IC1/10_W01 – student/ka przywołuje treść lektur podstawowych w obrębie
poszczególnych zjawisk literatury staropolskiej, z wykorzystaniem wskazanej literatury;
IC1/10_W02 – student/ka rozróżnia terminologię teoretycznoliteracką niezbędną
do interpretacji dzieł literackich;
IC1/10_W03 – student/ka zna i rozumie główne nurty badań nad literaturą
staropolską z uwzględnieniem kontekstu literatury europejskiej.
Umiejętności:
IC1/10_U01 – student/ka klasyfikuje dzieła literackie w obrębie procesu
historycznoliterackiego epok staropolskich;
IC1/10_U02 – student/ka analizuje treść utworów literackich objętych listą lektur
z uwzględnieniem sfery immanentnej oraz odpowiednich kontekstów;
IC1/10_U03 – student/ka poddaje krytycznemu oglądowi dzieła literackie z
zakresu literatury staropolskiej w ujęciu komparatystycznym.
Kompetencje społeczne:
IC1/10_K01 – student/ka jest zorientowany/a na pogłębianie wiedzy zdobytej na
wykładach z literatury staropolskiej.
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
wykład – 30 godz.
Treści programowe
Treści merytoryczne L
iczba
godzin
Periodyzacja literatury staropolskiej. Ramy czasowe polskiego
średniowiecza. Nazwa epoki. Uniwersalizm i jego kulturowe oraz literackie
konsekwencje: hierarchizm, teocentryzm, alegoryzm, dydaktyzm. Biblia –
średniowieczną Księgą kultury. Średniowieczna definicja literatury. Cechy kultury
średniowiecznej (rola Kościoła w kształtowaniu oblicza epoki, hierarchii nauk i sztuk
oraz tematów literackich). Przyczyny krytycznych ocen epoki i trudności odbioru
literatury średniowiecznej. Oceny epoki w perspektywie historycznoliterackiej.
Weryfikacja stereotypów towarzyszących opiniom o średniowieczu.
2
Początki literatury średniowiecznej w Polsce i jej dwujęzyczność.
Uwarunkowania literatury w języku łacińskim. Dorobek piśmiennictwa łacińskiego
(pisarze obcy i polscy, poezja i proza). Europejskość polskiej literatury łacińskiej.
Pozorna anonimowość literatury średniowiecznej. Gatunki liturgiczne: trop,
sekwencja, hymn, kazanie, dramat liturgiczny. Kroniki średniowieczne: od Galla do
Długosza. Łacina a polszczyzna – konflikt czy inspiracja?
2
Średniowieczna poezja w języku polskim: tematy, gatunki, osiągnięcia
artystyczne. Bogurodzica – arcydzieło poezji w języku ojczystym. Najstarsze pieśni
2
pasyjne, wielkanocne, kolędowe. Rola hagiografii w kulturze średniowiecza polskiego
i jej najwybitniejsze efekty literackie. Poezja świecka: tematy, gatunki, środowiska
autorów i odbiorców.
Średniowieczna proza w języku polskim: tematy, gatunki, autorzy,
osiągnięcia artystyczne. Sztuka kaznodziejska polskiego średniowiecza
(najważniejsze zbiory). Kazania świętokrzyskie – arcydzieło prozatorskie w języku
polskim. W kręgu polskiej tradycji przekładu – średniowieczne psałterze, Biblia
królowej Zofii. Inspiracje biblijne w literaturze polskiego średniowiecza – w kręgu
apokryfów (Rozmyślania przemyskie).
2
Kryzys kultury średniowiecznej – „jesień średniowiecza” w Polsce. Sytuacja
polszczyzny w późnym średniowieczu. Lament świętokrzyski –
najwybitniejszy tekst dolorystyczny Europy. Nominalizm i devotio moderna w
literaturze. Tematyka śmierci w polskiej poezji XV stulecia. Twórczość Władysława z
Gielniowa i krąg poetycki bernardynów. Średniowiecze europejskie a polskie.
Znaczenie osiągnięć artystycznych średniowiecza.
2
Narodziny renesansu w Italii i Polsce – analogie i różnice. „Średniowieczne
korzenie renesansowego humanizmu” – ewolucja czy rewolucja? „Człowiekiem
jestem…” – renesansowe prawdy i mity. Problem „renesansu północnego”.
Zagadnienie progu renesansowego w Polsce. W XV-wiecznym Krakowie (znaczenie
Akademii Krakowskiej, inicjatywy Filipa Kallimacha, początki renesansowego
mecenatu). Znaczenie twórczości poetów polsko –łacińskich.
2
Humanizm i reformacja – nurty kulturowe epoki. Humanizm chrześcijański w
Polsce. Znaczenie Biernata z Lublina i poetów pierwszej fazy renesansu. Stanisław
Orzechowski jako pisarz polityczny. Polemiki literackie o nowe wzorce osobowe.
Erazmianizm, cyceronianizm, horacjanizm, neostoicyzm – nowe inspiracje,
„wyznawcy”. Literackie efekty starań „o poprawę Rzeczpospolitej”.
2
Mikołaj Rej – biografia literacka. Inicjatywy artystyczne pisarza. 2
Jan Kochanowski jako pierwszy polski poeta kultury i twórca nowożytnej
poezji polskiej, inicjator i inspirator artystyczny. Biografia literacka poety.
2
Dorobek polskiego humanizmu w zakresie gatunków literackich,
wersyfikacji, uformowania języka polskiego. Kryzys uniwersalizmu i renesansowej
teorii imitacji. Kulturotwórcza rola kontrreformacji. Wpływ Soboru Trydenckiego i
duchowości ignacjańskiej na proces rechrystianizacji kultury europejskiej. Literackie
kształty konwersji (M. Sęp-Szarzyński – prekursor polskiego baroku). Szymon
Szymonowic i awangarda Akademii Zamojskiej.
2
Barok jako pierwsza nowożytna epoka kultur narodowych. Empiryczna
dokumentacja teorii kopernikańskich i jej skutki dla barokowej antropologii.
Makiawelizm czynnikiem strukturalizacji absolutyzmu i rozpadu europejskich pojęć
moralnych. Nowe systemy filozoficzne. Odkrycia w naukach przyrodniczych –
empiryzm powodem frustracji humanistów. „Dwie nieskończoności” przyczyną
lęków, depresji i wewnętrznego rozdarcia człowieka baroku.
2
Poeci wczesnej fazy baroku w Polsce. Poematy alegoryczne Kaspra
Twardowskiego i Hieronima Morsztyna. Propozycje nowej literatury
(Sebastian Grabowiecki, Kasper Miaskowski). Piotr Skarga – teoretyk i organizator
2
nowej kultury. Biblia podstawą nowych gatunków literackich: elegia pokutna,
mesjada, romans biblijny. Macieja Kazimierza Sarbiewskiego teoria konceptu.
Nurt dworski polskiego baroku. Poeci kunsztowni. Poezja medytacyjna,
metafizyczna i konceptyczna Daniela Naborowskiego. Marinizm,
antypetrarkizm i libertynizm poezji Jana Andrzeja Morsztyna. Teatr i dramat dworski
(Stanisław Herakliusz Lubomirski).
2
Nurt sarmacki polskiego baroku. Charakterystyka sarmatyzmu i jego
literackich efektów. Epika historyczna. Erotyk sarmacki. Pamiętnikarstwo,
epistolografia i szlacheckie silva rerum. Poezja ziemiańska. Szlachecka „muza
domowa”. Sarmaccy moraliści i awanturnicy. Wzorce heroiczne w literaturze
sarmackiej. Teorie historiozoficzne sarmatyzmu (sarmacki mesjanizm Wespazjana
Kochowskiego).
2
Schyłek baroku – czasy saskie. Barok – rokoko. Sarmatyzm czasów saskich.
Podsumowanie.
2
Metody
dydaktyczne
wykład
Sposób(y)
i forma(y)
zaliczenia
Ocena formująca:
F1. Frekwencja na wykładzie.
Ocena podsumowująca:
P1. Ocena z egzaminu ustnego.
Metody
i kryteria
oceny
Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efe
kt 1
(IC1/10_W
01)
Student/ka nie
zna treści
tekstów
literackich
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
epoki
staropolskiej
i nie zna
zaleconej
literatury
przedmiotu.
Student/ka zna
ogólnie treść
nielicznych
tekstów
literackich
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
epoki
staropolskiej
i w znikomym
stopniu
orientuje się w
zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka zna
w dobrym
stopniu treść
wszystkich
tekstów
literackich
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
epoki
staropolskiej
i dobrze
orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka zna
w bardzo
dobrym stopniu
treść
wszystkich
tekstów
literackich
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
epoki
staropolskiej
i bardzo dobrze
orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Efekt 2
(IC1/10_W
02)
Student/ka nie
rozróżnia
terminologii
Student/ka
rozróżnia
pojedyncze
Student/ka
rozróżnia
większość
Student/ka
rozróżnia
wszystkie
teoretyczno-
literackiej
niezbędnej
w procesie
analizy i
interpretacji
dzieł
literackich.
terminy
z zakresu
wiedzy
teoretyczno-
literackiej
niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł
literackich.
terminów
z zakresu
wiedzy
teoretyczno-
literackiej
niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł
literackich.
terminy
z zakresu
wiedzy
teoretyczno-
literackiej
niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł
literackich.
Efekt 3
(IC1/10_U
01)
Student/ka nie
potrafi
sklasyfikować
dzieła
literackiego
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi w
pojedynczych
przypadkach
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi w
większości
przypadków
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi
samodzielnie
we wszystkich
przypadkach
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Efekt 4
(IC1/10_U
02)
Student/ka nie
potrafi
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
potrafi
w dostatecznym
stopniu
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
potrafi
w dobrym
stopniu
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
samodzielnie
potrafi w
bardzo dobrym
stopniu
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Efekt 5
(IC1/10_U
Student/ka nie
potrafi poddać
krytycznemu
Student/ka
potrafi na
dostatecznym
Student/ka
potrafi na
dobrym
Student/ka
potrafi
samodzielnie na
03) oglądowi dzieła
literackiego
z zakresu
literatury
staropolskiej
w ujęciu
komparatystycz
nym.
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie
z zakresu
literatury
staropolskiej
w ujęciu
komparatystycz
nym.
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie
z zakresu
literatury
staropolskiej
w ujęciu
komparatystycz
nym.
bardzo dobrym
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie
z zakresu
literatury
staropolskiej
w ujęciu
komparatystycz
nym.
Całkowity
nakład pracy
studenta
potrzebny
do osiągnięci
a założonych
efektów
w godzinach
oraz punktac
h ECTS
Aktywność Liczba
godzin/nakład
pracy
studenta
Wykład 30 godz.+15
godz.* (wykład
z Arcydzieł lit.
powsz. – ALP)
Przygotowanie do egzaminu 7 godz.
Czytanie lektur 8 godz.
SUMA GODZIN 60
LICZBA PUNKTÓW ECTS 2
*Wiedza zdobyta na wykładzie jest weryfikowana i oceniana (a zatem również punktowana) łącznie z
literaturą odpowiednich epok.
Język
wykładowy
polski
Praktyki
zawodowe
w ramach
przedmiotu
nie dotyczy
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z
prowadzącym
przedmiot na
zajęciach
organizacyjnych).
Literatura podstawowa:
I. ŚREDNIOWIECZE
Anonim tzw. Gall, Kronika polska, tłum. R. Grodecki, oprac. M. Plezia, Wrocław
1989, BN I/59 [stąd: wstęp, Księga I i III].
„Cały świat nie pomieściłby ksiąg”. Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne,
wyd. W.R. Rzepka i W. Wydra, wstęp M. Adamczyk, Warszawa 1996 [stąd: Czcienie o tem,
kako dziewica Maryja, kiedy posługowała w kościele, częstokroć uciechę anjelską miewała;
Czcienie o nadobności ciała błogosławionej dziewice Maryjej…; Czcienie o zwiastowaniu
miłego Jezusa; Czcienie o tych znamionach, które się działy po wszemu światu przy
narodzeniu…; Czcienie o tem, kiedy są przyszli do jaskini…; O tem, jako Jezus siedział pod
drzewem palmowem…; Czcienie o tem, jako słali Jezusa po ogień…; O tem, jako miły Jezus
zawieszał dzban...; od O krasie Jesukrystusowej… do O nogach miłego Jezusa a o pościu].
Polska poezja świecka XV wieku, oprac. M. Włodarski, Wrocław 1997, BN I/60
[stąd: wstęp; Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią; Skarga umierającego; Pieśń
Sandomierzanina „Mękę Bożą spominajmy”; Słota, Wiersz o chlebowym stole; Satyra na
chytrych kmieciów].
Średniowieczna pieśń religijna polska, oprac. M. Korolko, Wrocław 1980, BN I/65
[stąd: Bogurodzica; Lament świętokrzyski; Legenda o św. Aleksym; ogólna
orientacja w tematyce i gatunkach pieśni].
Średniowieczna proza polska, oprac. S. Vrtel- Wierczyński, Wrocław 1959, BN I/68
[stąd: Kazanie na dzień św. Katarzyny].
Wydra W., Władysław z Gielniowa. Z dziejów średniowiecznej poezji polskiej,
Poznań 1992 [stąd: wstęp; Jezusa Judasz przedał oraz Augustus kiedy krolował].
II. RENESANS
Biernat z Lublina, Ezop, wstęp S. Grzeszczuk, oprac. J. S. Gruchała, Kraków 1997
[stąd: wstęp; wybrane trzy bajki oraz Żywot Ezopa Fryga – w. 1-1532].
Górnicki Ł., Dworzanin polski, [w:] tenże, Pisma, oprac. R. Pollak, Warszawa 1961
[stąd: Księga I].
Kochanowski J., Fraszki, oprac. J. Pelc, Wrocław 1957, BN I/163 i nast. [stąd:
wstęp; Księgi pierwsze: 3., 8., 14., 31., 40., 44., 53., 54., 64., 77., 79., 82., 83., 86.; Księgi
wtóre: 1., 3., 6., 37., 57., 63., 106.; Księgi trzecie: 1., 6., 7., 14., 24., 28., 29., 37., 54., 72.].
Kochanowski J., Odprawa posłów greckich, oprac. T. Ulewicz, Wrocław 1969 i nast.
BN I/3.
Kochanowski J., Pieśni, oprac. L. Szczerbicka–Ślęk, Wrocław 1998, BN I/100 [stąd:
wstęp; Czego chcesz od nas, Panie; z Ksiąg pierwszych pieśni: 2., 3., 7., 10., 14., 20., 21., 24.;
z Ksiąg wtórych pieśni: 2., 3., 5., 7., 9., 10., 11., 19., 23., 24; Pieśń świętojańska o Sobótce].
Kochanowski J., Psałterz Dawidów, oprac. K. Meller, Kraków 1997 [wiersz
dedykacyjny Piotrowi Myszkowskiemu; psalmy: 1., 8., 23., 38., 47., 51., 91., 101., 130.,
133.].
Kochanowski J., Satyr, [w:] J. Kochanowski, Dzieła polskie, oprac. J. Krzyżanowski,
Warszawa 1966 i nast.
Kochanowski J., Treny, oprac. J. Pelc, Wrocław 1969 i nast. BN I/1.
Kubiak Z., Medytacje Janicjusza, Warszawa 1993 [stąd: Elegie: III, VII].
Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim,
oprac. J. Okoń, Wrocław 1971, BN I/201.
Rej M., Figliki, wstęp J. Krzyżanowski, oprac. M. Bokszczanin, Warszawa 1974
[stąd: Pleban pieska na cmyntarzu pochował; Chłopi, co Bożą Mękę kupowali; Tatarzyn
mszej słuchał; Baba, co w Pasyją płakała; Chłop, co ornat kupował ; Chłopa ksiądz o św.
Trójcy wierzyć uczył].
Rej M., Pisma wierszem, oprac. J. Krzyżanowski, Wrocław 1954, BN I/151.
[stąd: Krótka rozprawa między trzema osobami: Panem, Wójtem a Plebanem].
Rej M., Żywot człowieka poczciwego, oprac. J. Krzyżanowski, Wrocław 1956, BN I/
152 [stąd: Księgi wtóre].
III. BAROK
Antologia literatury sowizdrzalskiej XVI i XVII wieku, oprac. S. Grzeszczuk,
Wrocław 1985, BN I/186 [stąd: wstęp; Wyprawa plebańska].
Baka J., Uwagi, oprac. A. Czyż, A. Nawarecki, Lublin 2000 [stąd: Uwaga śmierci
wszystkim stanom służąca; Starym uwaga; Młodym uwaga; Panom uwaga; Uwaga damom].
Kochowski W., Utwory poetyckie, oprac. M. Eustachiewicz, Wrocław 1991, BN I/92
[stąd: wstęp; Niepróżnujące próżnowanie, stąd: Nagrobek mężnym żołnierzom; Gniazdo
ojczyste; Wszystko z nieba; Góra Łyssa; Zielone; Rozjezne pożegnanie z ojczystym Gajem; Do
domowych; Psalmodia polska – psalmy: V, XXVI, XXXV].
Lubomirski S. H., Ermida królewna pasterska, [w:] Dramaty staropolskie. Antologia,
oprac. J. Lewański, Warszawa 1963, t. 5.
Morsztyn J. A., Wybór poezji, oprac. W. Weintraub, Wrocław 1998, BN I/257 [stąd:
wstęp; Do kanikuły; Nagrobek Perlisi; Bombyx; Do czytelnika; O sobie; Ogród miłości;
Niestatek, inc.Prędzej kto wiatr…; Zapust; Niebytność, inc. Takem rozumiał…; O swej pannie;
Pszczoła w bursztynie; Cuda miłości; Do galerników; Do trupa; Na krzyżyk na piersiach
jednej panny; Cuda miłości; Desperacyja].
Morsztyn Z., Wybór wierszy, oprac, J. Pelc, Wrocław 1975, BN I/215 [stąd: wstęp;
Votum; Na pożegnanie; Pieśń w ucisku; Myśl ludzka; Emblemata: 38., 41., 44., 47., 113.].
Naborowski D., Poezje, oprac. J. Dürr–Durski, Warszawa 1961 [stąd: Cień; Krótkość
żywota; Na oczy królewny angielskiej; Do złej baby; Pieśń ad imitationem Horacyjuszowej
ody „Beatus ille qui procul negotiis”].
Opaliński K., Satyry, oprac. L. Eustachiewicz, Wrocław 1953, BN I/147 [stąd: I,1;
I,3; III,8].
Pasek J.Ch., Pamiętniki, oprac. W. Czapliński, Wrocław 1979, BN I/62.
Potocki W., Wiersze wybrane, oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1992, BN I/19 [stąd:
Transakcyja wojny chocimskiej; Żywot ziemiański spokojny i szczęśliwy; Veto albo nie
pozwalam; Do ojców Societatis; Nierządem Polska stoi; Zbytki polskie; Sofista; Czuj, stary
pies szczeka].
Szarzyński - Sęp M., Poezje, wstęp i oprac. J. S. Gruchała, Kraków 1997 lub M. Sęp–
Szarzyński, Poezje zebrane, wyd. R. Grześkowiak, A. Karpiński, K. Mrowcewicz, Warszawa
2001 [stąd: Napis na statuę abo na obraz śmierci; cykl sonetów; parafrazy psalmiczne: XIX;
LXX; CXXX; Pieśni: II; V; Epitafijum Rzymowi].
Skarga P., Kazania sejmowe, oprac. J. Tazbir i M. Korolko, Wrocław 1995, BN I/70
[stąd: Kazanie wtóre. O miłości ku ojczyźnie].
Sobieski J., Listy do Marysieńki, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1973 [list spod
Wiednia].
Szymonowic Sz., Sielanki i pozostałe wiersze polskie, oprac. J. Pelc, Wrocław 2000,
BN I/182 [stąd: wstęp; Żeńcy; Kołacze].
Twardowski S., Nadobna Paskwalina, oprac. J. Okoń, Wrocław 1980, BN I/87.
A. PODRĘCZNIKI I SYNTEZY: Borowski A., Renesans, Warszawa 1992.
Hernas Cz., Barok (nowe wydania po 1996 roku).
Michałowska T., Średniowiecze, Warszawa 1998 lub nast.
Pelc J., Barok – epoka przeciwieństw, Warszawa 1993.
Słownik literatury staropolskiej (Średniowiecze – Renesans – Barok), pod red. T.
Michałowskiej, B. Otwinowskiej, E. Sarnowskiej–Temeriusz, Wrocław 1990 lub nast.
Słownik sarmatyzmu, pod red. A. Borowskiego, Kraków 2001.
Witczak T., Literatura Średniowiecza, Warszawa 1999.
Ziomek J., Renesans, Warszawa 1996.
B. OPRACOWANIA SZCZEGÓŁOWE:
Błoński J., Mikołaj Sęp-Szarzyński a początki polskiego baroku, Kraków i nast.
Chemperek D., „Umysł przecię z swojego toru nie wybiega”. O poezji medytacyjnej
Daniela Naborowskiego, Lublin 1998.
Eustachiewicz M., Majewski W., Nad lirykami Wespazjana Kochowskiego, Wrocław
1986.
Gostyńska D., Retoryka iluzji. Koncept w poezji barokowej, Warszawa 1991.
Grzeszczuk S., Błazeńskie zwierciadło. Rzecz o humorystyce sowizdrzalskiej XVI i
XVII wieku, Kraków 1994.
Grzeszczuk S., Nobilitacja Albertusa. Z pogranicza historii i folkloru, Wrocław
1971.
Grzeszczuk S., O „Satyrach” Krzysztofa Opalińskiego. Próba syntezy, Wrocław 1961.
Jan Kochanowski. Interpretacje, pod red. J. Błońskiego, Kraków 1989.
Karpiński A., Staropolska poezja ideałów ziemiańskich. Próba przekroju, Wrocław
1983.
Korolko M., O prozie „Kazań sejmowych” Piotra Skargi, Warszawa 1971.
Kotarska J., Erotyk staropolski. Inspiracje i odmiany, Wrocław 1980.
Kowalewicz H., Polska twórczość sekwencyjna wieków średnich, [w:]
Średniowiecze. Studia o kulturze, Wrocław 1965, t. II.
Krzewińska A., Uwagi o „Ermidzie” – udramatyzowanej sielance Stanisława
Herakliusza Lubomirskiego, [w:] O dawnym dramacie i teatrze. Studia do syntezy, pod red.
W. Roszkowskiej, Wrocław 1971.
Künstler-Langner D., Idea vanitas, jej tradycje i toposy w poezji polskiego baroku,
Toruń 1996 i nast.
Lektury polonistyczne. Średniowiecze – Renesans – Barok, pod red. A. Borowskiego
i J.S. Gruchały, Kraków 1997-1999, t. I-III [stąd: studia o utworach zamieszczonych w
obowiązkowej liście lektur].
Mrowcewicz K., „Czemu wolność mamy?” Antynomie wolności w poezji Jana
Kochanowskiego i Mikołaja Sępa Szarzyńskiego, Wrocław 1987.
Nawarecki A., Czarny karnawał. „Uwagi śmierci niechybnej” księdza Baki – poetyka
tekstu i paradoksy recepcji, Wrocław 1991.
Nieznanowski S., Początki baroku w poezji polskiej, [w:] Tenże, Studia i wizerunki.
O poezji staropolskiej i jej badaczach, Warszawa 1989.
Nieznanowski S., Staropolska epopeja historyczna. Kształtowanie się pojęcia, drogi
rozwoju, [w:] tenże, Studia i wizerunki. O poezji staropolskiej i jej badaczach, Warszawa
1989.
Nowicka–Jeżowa A., Sarmaci i śmierć. O staropolskiej poezji żałobnej, Warszawa
1992.
Obremski K., „Psalmodia polska”. Trzy studia nad poematem, Toruń 1995.
Ostrowska E., O artyzmie polskich średniowiecznych zabytków językowych
(Bogurodzica, Kazania świętokrzyskie, „Posłuchajcie, bracia miła”), „Zeszyty Naukowe
Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Językoznawcze”, z. 20, Kraków 1967.
Pelc J., Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 2001.
Pelc J., Słowo i obraz. Na pograniczu literatury i sztuk plastycznych, Kraków 2002.
Pelc J., Zbigniew Morsztyn, arianin i poeta, Wrocław 1966.
Prejs M., Poezja późnego baroku. Główne kierunki przemian, Warszawa 1989.
Problemy literatury staropolskiej, pod red. J. Pelca, Wrocław 1972-1978, t. I-III
[stąd: studia Janusza Pelca, Stefana Zabłockiego, Bronisława Nadolskiego, Edmunda
Kotarskiego, Hanny Dziechcińskiej, Stefana Nieznanowskiego].
Rytel J., „Pamiętniki” Paska na tle pamiętnikarstwa staropolskiego, Wrocław 1962.
Sokołowska J., Spory o barok. W poszukiwaniu modelu epoki, Warszawa 1971.
Stępień P., Z literatury religijnej polskiego średniowiecza. Studia o czterech
tekstach, Warszawa 2003.
Szczerbicka–Ślęk L., W kręgu Klio i Kaliope. Staropolska epika historyczna,
Wrocław 1973.
Wojtkowska-Maksymik M., „Gentiluomo cortigiano” i „dworzanin polski”. Dyskusja
o doskonałości człowieka w „Il Libro del Cortigiano” Baldassarra Castiglionego i w
„Dworzaninie polskim” Łukasza Górnickiego, Warszawa 2007.
Woronczak J., Studia o literaturze średniowiecza i renesansu, Wrocław 1993.
Literatura
uzupełniająca dla
studentów
szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć
do wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Wydra W., Polskie pieśni średniowieczne. Studia o tekstach, Warszawa 2003.
Ziemba K., Jan Kochanowski jako poeta egzystencji. Prolegomena do interpretacji
„Trenów”, Warszawa 1994.
Literatura uzupełniająca:
A. LITERATURA PODMIOTOWA:
Baryka P., Z chłopa król, [w:] Dramaty staropolskie. Antologia, oprac. J. Lewański,
Warszawa 1964, t. IV.
Bielski M., Komedyja Justyna i Konstancyjej, [w:] Dramaty staropolskie. Antologia, oprac.
J. Lewański, Warszawa 1959, t. I.
Bolesławiusz K., Przeraźliwe echo trąby ostatecznej, wyd. J. Sokolski, Warszawa 2004.
Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, wyd. W. R. Rzepka i W. Wydra, Wrocław
1995 i nast.
Dramat liturgiczny, [w:] Dramaty staropolskie. Antologia, oprac. J. Lewański, t. I, Warszawa
1959.
Frycz Modrzewski A., O poprawie Rzeczpospolitej, [w:] Tenże, Dzieła wszystkie, pod red.
K. Kumanieckiego, t. I, Warszawa 1953.
Grabowiecki S., Rymy duchowne, oprac. K. Mrowcewicz, Warszawa 1996.
Helikon sarmacki. Wątki i tematy polskiej poezji barokowej, oprac. A. Vincenz, Wrocław
1989, BN I/259.
Kochanowski J., Dzieła polskie, oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa 1966, t. I [stąd: Zgoda,
Proporzec…, Zuzanna, Szachy, Muza].
Kochanowski J., Z łacińska śpiewa Słowian Muza. Elegie, foricenia, liryki w przekładzie
Leopolda Staffa, wstęp Z. Kubiak, Warszawa 1982.
Kochanowski P., Tasso T., Gofred abo Jeruzalem wyzwolona, oprac. S. Grzeszczuk,
Warszawa 1968.
Korczyński A., Wizerunk złocistej przyjaźnią zdrady, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 2000.
Lubomirski S. H., Poezje zebrane, wyd. A. Karpiński, Warszawa 1995-1996 [stąd: Tobiasz
wyzwolony, Eklezjastes, Poezje Postu Świętego].
Lubomirski S. H., Rozmowy Artaksesa i Ewandra, wyd. J. Dąbkowska-Kujko, Warszawa
2006 [stąd: rozmowy 3., 10., 12.].
Miaskowski K., Zbiór rytmów, wyd. A. Nowicka-Jeżowa, Warszawa 1995.
istrz Wincenty Kadłubek, Kronika polska, tłum. i oprac. B. Kürbis, Wrocław 1992, BN
I/277.
Morsztyn H., Światowa rozkosz, wyd. A. Karpiński, Warszawa 1995.
Morsztyn J. A., Utwory zebrane, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1971.
Najstarsza poezja polsko-łacińska (do poł. XVI w.), oprac. M. Plezia, Wrocław 1952, BN
I/141 [stąd utwory: Pawła z Krosna, Jana z Wiślicy, Jana Dantyszka, Andrzeja Krzyckiego,
Mikołaja Hussowskiego, Stanisława Ciołka].
Opaliński Ł., Wybór pism, oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1959, BN I/174 [stąd: Poeta nowy,
Coś nowego].
Orzechowski S., Wybór pism oprac J. Starnawski, Wrocław 1972, BN I/210 [stąd: List
do Commendioniego oraz orientacja w tematyce i gatunkach prozy].
Proza polska wczesnego renesansu, oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa 1954 [stąd:
Rozmowy Marchołta z Salomonem; Historyja Aleksandra].
Rozmyślania dominikańskie, [w:] „Cały świat nie pomieściłby ksiąg”. Staropolskie opowieści
i przekazy apokryficzne, wyd. W. R. Rzepka, W. Wydra, wstęp M. Adamczyk, Warszawa
1996.
Sarbiewski M. K., Liryki, tłum. T. Karyłowski, oprac. M. Korolko i J. Okoń, Warszawa 1980.
Sarbiewski M. K., Wykłady poetyki, tłum i oprac. S. Skimina, Wrocław 1958 [stąd: O poincie
i dowcipie].
Stanisław ze Skarbimierza, Kazanie o wojnie sprawiedliwej i niesprawiedliwe, [w:] tenże,
Mowy wybrane o mądrości, oprac. M. Korolko, Kraków 2000.
Twardowski K., Lekcje Kupidynowe, oprac. R. Grześkowiak, Warszawa 1997.
Twardowski K., Łódź młodzi, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 1998.
Twardowski K., Pochodnia Miłości Bożej, wyd. K. Mrowcewicz, Warszawa 1995.
Wysoki umysł w dolnych rzeczach zawikłany. Antologia polskiej poezji metafizycznej epoki
baroku, oprac. K. Mrowcewicz, Warszawa 1993 i nast.
Zimorowic J. B., Sielanki nowe ruskie, oprac. L. Szczerbicka-Ślęk, Wrocław 1999, BN I/287.
Zimorowic Sz., Roksolanki, oprac. L. Szczerbicka-Ślęk, Wrocław 1983, BN I/73 lub tenże,
Roksolanki, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 1999.
B. LITERATURA PRZEDMIOTOWA
Abramowska J., Ład i fortuna. O tragedii renesansowej w Polsce, Wrocław 1974.
Andrzej Frycz Modrzewski i problemy kultury polskiego odrodzenia, pod red. T.
Bieńkowskiego, Wrocław 1974.
Baczewski S., Szlachectwo. Studium z dziejów idei w piśmiennictwie polskim (druga
połowa XVI wieku – XVII wiek), Lublin 2009.
Bieńkowski T., Antyk w literaturze i kulturze staropolskiej (1450-1750). Główne
problemy i kierunki recepcji, Wrocław 1976.
Bystroń J. S., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Wiek XVI-XVIII, t. I-II, Warszawa
1994.
Chelini J., Dzieje religijności w Europie Zachodniej w średniowieczu, tłum. I.
Wyrzykowska i M. Wyrzykowska, Warszawa 1996.
Curtius E. R., Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tłum. A. Borowski,
Kraków 1997 i nast.
Czechowicz A., Różność w rzeczach. O wyobraźni pisarskiej Wacława Potockiego,
Warszawa 2008.
Człowiek średniowiecza, pod red. J. Le Goffa, tłum. M. Radożycka-Paoletti,
Warszawa 1996.
Delumeau J., Cywilizacja odrodzenia, tłum. E. Bąkowska, Warszawa 1993.
Delumeau J., Grzech i strach. Poczucie winy w kulturze Zachodu XIII – XVIII w., tłum.
A. Szymanowski, Warszawa 1994.
Dziechcińska H., Kobieta w życiu i literaturze XVI i XVII wieku, Warszawa 2001.
Dziechcińska H., Świat i człowiek w pamiętnikach trzech stuleci: XVI – XVII – XVIII,
Warszawa 2003.
Guriewicz A., Kategorie kultury średniowiecznej, tłum. J. Dancygier, Warszawa
1976.
Guriewicz A., Kultura i społeczeństwo średniowiecznej Europy. Exempla XIII wieku,
tłum. Z. Dobrzyniecki, Warszawa 1997.
Hanusiewicz M., Pięć stopni miłości. O wyobraźni erotycznej w polskiej poezji
barokowej, Warszawa 2004.
Hanusiewicz M., Święte i zmysłowe w poezji religijnej polskiego baroku, Lublin
1998.
Heers J., Święta głupców i karnawały, tłum. G. Majcher, Warszawa 1995.
Huizinga J., Jesień średniowiecza, tłum. T. Brzostowski, Warszawa 1992.
Inspiracje platońskie literatury staropolskiej, pod red. A. Nowickiej-Jeżowej i P.
Stępnia, Warszawa 2000 [stąd studia: A. Kuczyńskiej, M. Hanusiewicz, P. Stępnia, A.
Nowickiej-Jeżowej].
Jan Kochanowski. Z dziejów badań i recepcji twórczości, oprac. M. Korolko,
Warszawa 1980.
Kaczmarek M., Sarmacka Perspektywa sławy. Nad „Wojną chocimską” Wacława
Potockiego, Wrocław 1982.
Kłoczowski J., Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji
chrześcijańskiej średniowiecza, Warszawa 1998.
Koehler K., Stanisław Orzechowski i dylematy humanizmu renesansowego, Kraków
2004.
Krzywy R., Sztuka wyborów i dar inwencji. Studium o strukturze gatunkowej
poematów Jana Kochanowskiego, Warszawa 2008.
Künstler-Langner D., Człowiek i cierpienie w poezji polskiego baroku, Toruń 2000.
Lasocińska E., „Cnota sama z mądrością jest naszym żywotem”. Stoickie pojęcie
cnoty w poezji polskiej XVII wieku, Warszawa 2003.
Le Goff J., Kultura średniowiecznej Europy, tłum. H. Szumańska-Grossowa,
Warszawa 1970.
Literatura polskiego baroku w kręgu idei, pod red. A. Nowickiej-Jeżowej, M.
Hanusiewicz, A. Karpińskiego, Lublin 1995 [stąd studia: K. Obremskiego, J.K. Golińskiego,
M. Wichowej, J. Kotarskiej, A. Karpińskiego, A. Nowickiej-Jeżowej].
Literatura staropolska w kontekście europejskim, pod red. T. Michałowskiej i J.
Ślaskiego, Wrocław 1978.
Mazurkiewicz R., Polskie średniowieczne pieśni maryjne, Kraków 2002.
Michałowska T., Mediaevalia i inne, Warszawa 1998.
Michałowska T., Poetyka i poezja. Studia i szkice staropolskie, Warszawa 1982.
Mrowcewicz K., Trivium poetów polskich epoki baroku: klasycyzm – manieryzm –
barok. Studia nad poezją XVII stulecia, Warszawa 2005.
Partyka J., „Żona wyćwiczona”. Kobieta pisząca w kulturze XVI i XVII wieku,
Warszawa 2004.
Prejs M., Oralność i mnemonika. Późny barok w kulturze polskiej, Warszawa 2009.
Raubo G., Barokowy świat człowieka. Refleksja antropologiczna w twórczości
Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, Poznań 1997.
Raubo G., Światło przyrodzone. Rozum w literaturze polskiego baroku, Poznań
2006.
Sokolski J., Bogini, pojęcie, demon. Fortuna w dziełach autorów staropolskich,
Wrocław 1996.
Sokołowska J., Dwie nieskończoności. Szkice o literaturze barokowej Europy,
Warszawa 1978.
Studia porównawcze o literaturze staropolskiej, pod red. T. Michałowskiej i J.
Ślaskiego, Wrocław 1980.
Tatarkiewicz W., Historia estetyki. Estetyka średniowieczna, Warszawa 1989, t. II.
Teusz L., „Bolesna Muza nie Parnasu Góry, ale Golgoty…”. Mesjady polskie XVII
stulecia, Warszawa 2002.
Ulewicz T., Iter Romano-Italicum Polonorum, Kraków 1999.
Ulewicz T., Sarmacja. Studium z problematyki słowiańskiej XV i XVI wieku, Kraków
1950.
Ullmann W., Średniowieczne korzenie renesansowego humanizmu, tłum. J. Mach,
Łódź 1985.
Wespazjan Kochowski. W kręgu kultury literackiej, pod red. D. Chemperka, Lublin
2003 [stąd studia: S. Nieznanowskiego, K. Meller, E. Kauer].
Wilczek P., Literatura polskiego renesansu, Katowice 2005.
IC1/10 LITERATURA STAROPOLSKA (ćw. warsztatowe) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Literatura staropolska
Nazwa jednostki
prowadzącej przedmiot
Instytut Filologii Polskiej/ Zakład Literatury Staropolskiej i
Polskiego Oświecenia
Kod przedmiotu IC1/10
Studia
Kierunek studiów Poziom
kształcenia
Forma studiów
filologia polska pierwszego stacjonarne
stopnia
Rodzaj przedmiotu Kierunkowy
Rok i semestr studiów pierwszy/ semestr pierwszy
Imię i nazwisko
koordynatora przedmiotu
dr Grzegorz Trościński
Imię i nazwisko osoby
prowadzącej (osób
prowadzących) zajęcia
z przedmiotu
dr Grzegorz Trościński
Cele zajęć z przedmiotu
C1. Pogłębianie umiejętności samodzielnej analizy podstawowych zjawisk procesu historyczno-
literackiego literatury staropolskiej.
C2. Sytuowanie utworów z zakresu literatury staropolskiej w różnych kontekstach oraz
tradycjach.
C3. Określenie ukrytych sensów dzieł literackich sytuujących się w obrębie epok staropolskich.
Wymagania
wstępne
Znajomość literatury i kultury staropolskiej na poziomie szkoły średniej (poziom
podstawowy).
Efekty
kształcenia
Wiedza:
IC1/10_W01 – student/ka przywołuje treść tekstów literackich (omawianych
podczas ćwiczeń) w obrębie poszczególnych zjawisk literatury staropolskiej, z
wykorzystaniem wskazanej literatury;
IC1/10_W02 – student/ka rozróżnia terminologię teoretycznoliteracką niezbędną
interpretacji dzieł literackich omawianych podczas ćwiczeń.
Umiejętności:
IC1/10_U01 – student/ka klasyfikuje dzieła literackie w obrębie procesu
historycznoliterackiego epok staropolskich;
IC1/10_U02 – student/ka analizuje treść utworów literackich (omawianych
podczas ćwiczeń) z uwzględnieniem sfery immanentnej oraz odpowiednich kontekstów;
IC1/10_U03 – student/ka poddaje krytycznemu oglądowi dzieła literackie z
zakresu literatury staropolskiej w ujęciu komparatystycznym.
Kompetencje społeczne:
IC1/10_K01 – student/ka jest zorientowany/a na pogłębianie wiedzy zdobytej na
ćwiczeniach z literatury staropolskiej.
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Ćwiczenia warsztatowe – 30 godz.
Treści programowe
L
Treści merytoryczne L
iczba
godzin
Bogurodzica – najstarszy utwór poetycki w języku polskim, pieśń, modlitwa,
kontrafaktura, trop, „traktat teologiczny” w formie wiersza. W kręgu stylu romańskiego
i duchowości benedyktyńskiej.
2
Lament świętokrzyski – najwybitniejszy tekst dolorystyczny, nowatorstwo
utworu, w kręgu dvotio moderna.
2
Legenda o świętym Aleksym – ascetyzm średniowieczny, heroizm chrześcijański. 2
Kronika polska Galla Anonima - apologia i apoteoza Bolesława Krzywoustego,
literackość dzieła, panegiryzm, ars dictandi, poezja Galla.
2
Kazania świętokrzyskie: ars praedicandi i ars dictandi. 2
J. Kochanowski, Czego chcesz od nas, Panie… - renesansowa wizja Boga, świata i
człowieka; synteza kultury; renesansowy neoplatonizm i panteizm.
2
J. Kochanowski, Pieśń świętojańska o Sobótce – konstrukcja cyklu, horacjanizm. 2
J. Kochanowski, Odprawa posłów greckich – budowa tekstu, dramat
niesceniczny (?), tragedia renesansowa według J. C. Scaligera, nowe pojęcie tragizmu,
uniwersalizm dzieła.
2
Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim –
budowa misterium, sacrum i profanum.
2
Piotr Skarga, Kazania sejmowe (Kazanie wtóre. O miłości ku ojczyźnie…) - cechy
Skargowskiej perswazji, geneza dzieła, wzorzec patriotyczny, analogie
starotestamentowe:Polska – Nowa Jeruzalem.
2
Wespazjan Kochowski, Psalmodia polska – ideologia sarmacka, analogie
starotestamentowe i Nowy Izrael, narodowy psałterz Sarmatów.
2
Wacław Potocki, Transakcja wojny chocimskiej – epos historyczny, realistyczny i
retoryczny.
2
J. Kochanowski, Trudna rada w tej mierze... – w kręgu petrarkizmu; Jan Andrzej
Morsztyn, Niebytność – antypetrarkizm.
2
Samuel ze Skrzypny Twardowski, Nadobna Paskwalina – poemat alegoryczny. 2
Stanisław Herakliusz Lubomirski, Ermida czyli królewna pasterska – wykład
filozofii stoickiej, sielanka dramatyczna, sielanka sceptyczna, polemika z mitem
arkadyjskim.
2
Metody
dydaktyczne
analiza i interpretacja tekstów źródłowych/ dyskusja/ elementy wykładu
Sposób(y)
i forma(y)
zaliczenia
Ocena formująca:
F1. Ocena stopnia komunikowania się na linii student – prowadzący, aktywność
w realizowaniu omawianej tematyki przedmiotu (każdorazowo podczas trwania zajęć).
F2. Ocena znajomości treści zadawanych lektur.
Ocena podsumowująca:
P1. Ocena z kolokwium na koniec semestru (obejmująca tematykę wszystkich
lektur oraz zadanych do opanowania wybranych fragmentów Biblii).
Metody
i kryteria
oceny
Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1
(IC1/10_W
01)
Student
/ka nie zna
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
epoki
staropolskiej
oraz zalecanej
literatury
przedmiotu i
wybranych
fragmentów
Biblii.
Student
/ka zna ogólnie
treść
nielicznych
tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
epoki
staropolskiej
i w znikomym
stopniu
orientuje się w
zalecanej
literaturze
przedmiotu
oraz
wybranych
fragmentach
Biblii.
Student
/ka
zna w
dobrym stopniu
treść
wszystkich
tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
epoki
staropolskiej
i dobrze
orientuje się
w zalecanej
literaturze
przedmiotu
oraz
wybranych
fragmentach
Biblii.
Student
/ka
zna w
bardzo dobrym
stopniu treść
wszystkich
tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
epoki
staropolskiej
i bardzo dobrze
orientuje się
w zalecanej
literaturze
przedmiotu
oraz
wybranych
fragmentach
Biblii.
Efekt 2
(IC1/10_W
02)
Student
/ka nie
rozróżnia
terminologii
teoretyczno-
literackiej
niezbędnej w
procesie
Student
/ka rozróżnia
pojedyncze
terminy
z zakresu
wiedzy
teoretyczno-
literackiej
Student
/ka rozróżnia
większość
terminów z
zakresu wiedzy
teoretyczno-
literackiej
niezbędnej
Student
/ka rozróżnia
wszystkie
terminy
z zakresu
wiedzy
teoretyczno-
literackiej
analizy i
interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas
ćwiczeń.
niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas
ćwiczeń.
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas
ćwiczeń.
niezbędnej
w procesie
analizy i
interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas
ćwiczeń.
Efekt 3
(IC1/10_U
01)
Student
/ka nie potrafi
sklasyfikować
dzieła
literackiego
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student
/ka potrafi w
pojedynczych
przypadkach
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student
/ka potrafi w
większości
przypadków
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student
/ka potrafi
samodzielnie
we wszystkich
przypadkach
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Efekt 4
(IC1/10_U
02)
Student
/ka nie potrafi
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student
/ka potrafi
w dostateczny
m stopniu
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student
/ka potrafi
w dobrym
stopniu
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student
/ka
samodzielnie
potrafi w
bardzo dobrym
stopniu
analizować i
interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Efekt 5
(IC1/10_U
03)
Student
/ka nie potrafi
poddać
krytycznemu
oglądowi dzieła
Student
/ka potrafi na
dostatecznym
poziomie
poddać
Student
/ka potrafi na
dobrym
poziomie
poddać
Student
/ka potrafi
samodzielnie
na bardzo
dobrym
literackiego
z zakresu
literatury
staropolskiej
w ujęciu
komparatystycz
nym.
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie
z zakresu
literatury
staropolskiej
w ujęciu
komparatystycz
nym.
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie
z zakresu
literatury
staropolskiej
w ujęciu
komparatystycz
nym.
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie
z zakresu
literatury
staropolskiej
w ujęciu
komparatystycz
nym.
Całkowity
nakład pracy
studenta
potrzebny
do osiągnięcia
założonych
efektów w
godzinach
oraz punktach
ECTS
Aktywność Liczba
godzin/nakład
pracy
studenta
Ćwiczenia 30 godz.
Przygotowanie do ćwiczeń 16 godz.
Udział w konsultacjach 2 godz.
Przygotowanie do zaliczeniowego kolokwium 12 godz.
SUMA GODZIN 60
LICZBA PUNKTÓW ECTS 2
Język
wykładowy
Polski
Praktyki
zawodowe
w ramach
przedmiotu
nie dotyczy
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z
prowadzącym
przedmiot na
zajęciach
organizacyjnych).
Literatura podstawowa:
Biblia:
Stary Testament: Księga Rodzaju (rozdz.: 1-12; 16-19; 21-22; 25; 27-30; 32; 37-
50); Księga Wyjścia (rozdz.: 2-14; 16-17; 19-23; 32); Księga Jozuego (rozdz.: 1-6); Księga
Sędziów (rozdz.: 11; 13-16); Księga Judyty (rozdz.: 7-13); Księga Hioba; Księga Koheleta;
Pieśń nad Pieśniami; Treny Jeremiasza (rozdz.: 1-2, 4-5); Księga Daniela (rozdz.: 2-3, 5-6,
13); Księga Psalmów (psalmy: 1., 8., 11., 18., 22., 37., 44., 50., 72., 88., 91., 97., 101., 129.,
136., 146); Księga Ezechiela ( rozdz.: 37, w. 1-14).
Nowy Testament: Ewangelie (śś. Mateusza, Łukasza, Marka, Jana); Dzieje
Apostolskie (rozdz.: 1-3, 6-8, 12, 17);I List do Koryntian (rozdz.: 3, 5, 7, 11-13);
Apokalipsa św. Jana.
Literatura
uzupełniająca dla
studentów
szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć
do wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
I. ŚREDNIOWIECZE
Anonim tzw. Gall, Kronika polska, tłum. R. Grodecki, oprac. M. Plezia, Wrocław
1989, BN I/59 [stąd: wstęp, Księga I i III].
Średniowieczna pieśń religijna polska, oprac. M. Korolko, Wrocław 1980, BN I/65
[stąd: Bogurodzica; Lament świętokrzyski; Legenda o św. Aleksym].
Średniowieczna proza polska, oprac. S. Vrtel–Wierczyński, Wrocław 1959, BN
I/68 [stąd: Kazanie na dzień św. Katarzyny].
II. RENESANS
Kochanowski J., Odprawa posłów greckich, oprac. T. Ulewicz, Wrocław 1969, BN
I/3 i nast.
Kochanowski J., Pieśni, oprac. L. Szczerbicka–Ślęk, Wrocław 1998, BN I/100
[Czego chcesz od nas, Panie; I, 7].
Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim,
oprac. J. Okoń, Wrocław 1971, BN I/201.
III. BAROK
Kochowski W., Utwory poetyckie, oprac. M. Eustachiewicz, Wrocław 1991, BN
I/92 [ stąd: Góra Łyssa; Psalmodia polska – psalmy: V, XXVI, XXXV].
Lubomirski S. H., Ermida królewna pasterska, [w:] Dramaty staropolskie.
Antologia, oprac. J. Lewański, t. 5, Warszawa 1963.
Morsztyn J. A., Wybór poezji, oprac. W. Weintraub, Wrocław 1998, BN I/257
[Niebytność (Takem rozumiał…)].
Potocki W., Wiersze wybrane, oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1992, BN I/19 [stąd:
Transakcyja wojny chocimskiej].
Skarga P., Kazania sejmowe, oprac. J. Tazbir i M. Korolko, Wrocław 1995, BN I/70
[stąd: Kazanie wtóre. O miłości ku ojczyźnie].
Twardowski S., Nadobna Paskwalina, oprac. J. Okoń, Wrocław 1980, BN I/87.
Literatura uzupełniająca:
Ogólna:
Borowski A., Renesans, Warszawa 1992.
Hernas Cz., Barok (nowe wydania po 1996 roku).
Michałowska T., Średniowiecze, Warszawa 1998 lub nast.
Pelc J., Barok – epoka przeciwieństw, Warszawa 1993.
Słownik literatury staropolskiej (Średniowiecze – Renesans – Barok), pod red. T.
Michałowskiej, B. Otwinowskiej, E. Sarnowskiej–Temeriusz, Wrocław 1990 lub nast.
Słownik sarmatyzmu, pod red. A. Borowskiego, Kraków 2001.
Witczak T., Literatura Średniowiecza, Warszawa 1999.
Ziomek J., Renesans, Warszawa 1996.
Szczegółowa:
Eustachiewicz M., Majewski W., Nad lirykami Wespazjana Kochowskiego,
Wrocław 1986.
Jan Kochanowski. Interpretacje, pod red. J. Błońskiego, Kraków 1989.
Korolko M., O prozie „Kazań sejmowych” Piotra Skargi, Warszawa 1971.
Kotarska J., Erotyk staropolski. Inspiracje i odmiany, Wrocław 1980.
Krzewińska A., Uwagi o „Ermidzie” – udramatyzowanej sielance Stanisława
Herakliusza Lubomirskiego, [w:] O dawnym dramacie i teatrze. Studia do syntezy, pod red.
W. Roszkowskiej, Wrocław 1971.
Lektury polonistyczne. Średniowiecze – Renesans – Barok, pod red. A.
Borowskiego i J. S. Gruchały, Kraków 1997-1999, t. I-III [stąd: studia o utworach
zamieszczonych w obowiązkowej liście lektur].
Nieznanowski S., Początki baroku w poezji polskiej, [w:] tenże, Studia i wizerunki.
O poezji staropolskiej i jej badaczach, Warszawa 1989.
Nieznanowski S., Staropolska epopeja historyczna. Kształtowanie się pojęcia,
drogi rozwoju, [w:] tenże, Studia i wizerunki. O poezji staropolskiej i jej badaczach,
Warszawa 1989.
Nieznanowski S., Średniowieczna liryka religijna. Rekonesans badawczy, [w:]
tenże, Studia i wizerunki, Warszawa 1989.
Obremski K., „Psalmodia polska”. Trzy studia nad poematem, Toruń 1995.
Ostrowska E., O artyzmie polskich średniowiecznych zabytków językowych
(Bogurodzica, Kazania świętokrzyskie, „Posłuchajcie, bracia miła”), „Zeszyty Naukowe
Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Językoznawcze”, z. 20, Kraków 1967.
Pelc J., Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 2001.
Stępień P., Z literatury religijnej polskiego średniowiecza. Studia o czterech
tekstach, Warszawa 2003.
Szczerbicka–Ślęk L., W kręgu Klio i Kaliope. Staropolska epika historyczna,
Wrocław 1973.
IC1/10 LITERATURA STAROPOLSKA (ćw. warsztatowe) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Literatura staropolska Nazwa jednostki
prowadzącej przedmiot Instytut Filologii Polskiej/ Zakład Literatury Staropolskiej i Polskiego Oświecenia
Kod przedmiotu IC1/10 Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia
Forma studiów
filologia polska pierwszego stopnia
stacjonarne
Rodzaj przedmiotu kierunkowy literaturoznawczy Rok i semestr studiów pierwszy/ semestr pierwszy Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu
dr Grzegorz Trościński
Imię i nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) zajęcia z przedmiotu
dr hab. prof. UR Marek Nalepa, dr hab. prof. UR Roman Magryś, dr Jolanta Kowal, Grzegorz Trościński
Cele zajęć z przedmiotu C1. Pogłębienie umiejętności samodzielnej analizy podstawowych zjawisk procesu historyczno-literackiego z zakresu literatury staropolskiej. C2. Sytuowanie utworów z zakresu literatury staropolskiej w różnych kontekstach oraz tradycji kulturowej. C3. Określenie ukrytych sensów dzieł literackich sytuujących się w obrębie epoki staropolskiej. Wymagania wstępne
Znajomość literatury i kultury staropolskiej na poziomie szkoły średniej (poziom podstawowy).
Efekty kształcenia
Wiedza: IC1/10_W01 – student/ka przywołuje treść tekstów literackich (omawianych podczas ćwiczeń) sytuujących się w obrębie tzw. literatury dawnej, z wykorzystaniem wskazanej literatury przedmiotu; IC1/10_W02 – student/ka rozróżnia terminologię teoretycznoliteracką niezbędną w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich omawianych podczas ćwiczeń.
Umiejętności:
IC1/10_U01 – student/ka klasyfikuje dzieła literackie w obrębie procesu historyczno-literackiego (prądy literackie, środowiska literackie itp.); IC1/10_U02 – student/ka analizuje treść tekstów literackich (omawianych podczas ćwiczeń) z uwzględnieniem ich sfery immanentnej oraz odpowiednich kontekstów; IC1/10_U03 – student/ka poddaje krytycznemu oglądowi dzieła literackie z zakresu literatury staropolskiej w ujęciu komparatystycznym.
Kompetencje społeczne:
IC1/10_K01 – student/ka jest zorientowany/a na pogłębianie wiedzy zdobytej na zajęciach z ćwiczeń literatury staropolskiej.
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin Ćw. warsztatowe – 30 godz.
Treści programowe
Treści merytoryczne przedmiotu
Liczba
godzin
Zajęcia organizacyjne (zapoznanie studentów z programem zajęć, literaturą
przedmiotu, warunkami zaliczenia przedmiotu).
2
Postać Maryi w liryce średniowiecznej (Bogurodzica; Lament
świętokrzyski).
3
W kręgu kultury rycerskiej (Anonim tzw. Gall, Kronika polska; Pieśń o
Rolandzie).
3
Kultura świecka polskiego średniowiecza (Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią; Skarga umierającego; Słota, Wiersz o chlebowym stole; Satyra na chytrych kmieciów).
3
Poezja nowołacińska – autotematyzm w twórczości Klemensa Janickiego
(Elegia III i VII).
2
Pieśni Jana Kochanowskiego (Czego chcesz od nas, Panie ...?, Miło szaleć...,
Srogie łańcuchy na swym sercu czuję, Trudna rada w tej mierze..., Chcemy sobie być
radzi..., Wieczna sromota..., Nie porzucaj nadzieje...).
4
Odprawa posłów greckich Jana Kochanowskiego. 2
W stronę manieryzmu. Twórczość Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego. 3
Marinizm poezji Jana Andrzeja Morsztyna. 3
Zjawisko sarmatyzmu na przykładzie Pamiętników Jana Chryzostoma
Paska.
3
Zajęcia zaliczeniowe. 1
Metody dydaktyczne
analiza i interpretacja tekstów źródłowych/ dyskusja/ elementy wykładu
Sposób(y) i forma(y) zaliczenia
Ocena formująca: F1. Ocena stopnia komunikowania się na linii student – prowadzący, aktywności, zrozumienia omawianej tematyki przedmiotu (każdorazowo podczas trwania zajęć). F2. Ocena zadanej pracy w grupach (przygotowanie prezentacji, przedstawienie wyników własnych badań itp.).
Ocena podsumowująca: P1. Ocena z kolokwium na koniec semestru (obejmująca tematykę wszystkich zajęć)*.
*Wskazane formy ocen odnoszą się do wszystkich założonych w niniejszym sylabusie efektów kształcenia.
Metody i kryteria oceny
Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1
(IC1/10_W01) Student/ka nie
zna treści
tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
Student/ka zna
ogólnie treść
nielicznych
tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
sytuujących się
w obrębie
Student/ka zna
w dobrym
stopniu treść
wszystkich
tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
sytuujących się
Student/ka zna
w bardzo
dobrym
stopniu treść
wszystkich
tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
prądów
literackich
epoki
staropolskiej
i nie zna
zaleconej
literatury
przedmiotu.
poszczególnych
prądów
literackich
epoki
staropolskiej
i w znikomym
stopniu
orientuje się w
zaleconej
literaturze
przedmiotu.
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
epoki
staropolskiej
i dobrze
orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
epoki
staropolskiej
i bardzo dobrze
orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Efekt 2
(IC1/10_W02)
Student/ka nie
rozróżnia
terminologii
teoretyczno-
literackiej
niezbędnej w
procesie
analizy i
interpretacji
dzieł
literackich
omawianych
podczas
ćwiczeń.
Student/ka
rozróżnia
pojedyncze
terminy
z zakresu
wiedzy
teoretyczno-
literackiej
niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł
literackich
omawianych
podczas
ćwiczeń.
Student/ka
rozróżnia
większość
terminów z
zakresu wiedzy
teoretyczno-
literackiej
niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł
literackich
omawianych
podczas
ćwiczeń.
Student/ka
rozróżnia
wszystkie
terminy
z zakresu
wiedzy
teoretyczno-
literackiej
niezbędnej
w procesie
analizy i
interpretacji
dzieł
literackich
omawianych
podczas
ćwiczeń.
Efekt 3
(IC1/10_U01) Student/ka nie
potrafi
sklasyfikować
dzieła
literackiego
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi w
pojedynczych
przypadkach
sklasyfikować
dzieło
literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi w
większości
przypadków
sklasyfikować
dzieło
literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi
samodzielnie
we wszystkich
przypadkach
sklasyfikować
dzieło
literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Efekt 4
(IC1/10_U02) Student/ka nie
potrafi
Student/ka
potrafi
Student/ka
potrafi
Student/ka
samodzielnie
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
w dostateczny
m stopniu
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
w dobrym
stopniu
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
potrafi w
bardzo dobrym
stopniu
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Efekt 5
(IC1/10_U03) Student/ka nie
potrafi poddać
krytycznemu
oglądowi dzieła
literackiego
z zakresu
literatury
staropolskiej
w ujęciu
komparatystyc
znym.
Student/ka
potrafi na
dostatecznym
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi
dzieło
literackie
z zakresu
literatury
staropolskiej
w ujęciu
komparatystyc
znym.
Student/ka
potrafi na
dobrym
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi
dzieło
literackie
z zakresu
literatury
staropolskiej
w ujęciu
komparatystyc
znym.
Student/ka
potrafi
samodzielnie
na bardzo
dobrym
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi
dzieło
literackie
z zakresu
literatury
staropolskiej
w ujęciu
komparatystyc
znym.
Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS
Aktywność Liczba
godzin/nakład
pracy studenta
Ćwiczenia 30 godz.
Przygotowanie do ćwiczeń 16 godz.
Czas na przygotowanie referatu, prezentacji itp. 6 godz.
Udział w konsultacjach 2 godz.
Przygotowanie do zaliczeniowego kolokwium 6 godz.
SUMA GODZIN 60
LICZBA PUNKTÓW ECTS 2
Język polski
wykładowy Praktyki zawodowe w ramach przedmiotu
nie dotyczy
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z
prowadzącym
przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura podstawowa: Bogurodzica, oprac. J. Woronczak, wstęp językoznawczy E. Ostrowska, oprac.
muzykologiczne H. Feicht, Wrocław 1962.
Lament świętokrzyski, [w:] Chrestomatia staropolska, oprac. W. Wydra i W.
Rzepka, Warszawa 1984.
Mazurkiewicz R., Między pieśnią a ikoną, „Znak” 1983, nr 5-6. Mazurkiewicz R., Deesis, Kraków 2002 [część 2, rozdział III (1 i 2)]. Ostrowska E., Bogurodzica, [w:] Lektury polonistyczne: średniowiecze – renesans
- barok, pod red. A. Borowskiego i J. Gruchały, t. 1, Kraków 1992.
Ostrowska E., „Posłuchajcie bracia ...”, [w:] Lektury polonistyczne: średniowiecze –renesans - barok, pod red. A. Borowskiego i J. Gruchały, t. 2, Kraków 1992.
Stępień P., Z literatury religijnej polskiego średniowiecza, Warszawa 2003 [tu: rozdz. III: Chaos i ład. Lament świętokrzyski].
Urbańczyk S., Bogurodzica. Problemy czasu powstania i tła kulturalnego, „Pamiętnik Literacki” 1978, z. 1.
Anonim tzw. Gall, Kronika polska, wstęp i oprac. M. Plezia, Wrocław 1975, BN
I/59. Huizinga J., Jesień średniowiecza, przeł. T. Brzostowski, Warszawa 1992
[Marzenie o bohaterstwie i miłości]. Pieśń o Rolandzie, tłum. T. Żeleński–Boy, oprac. A. Drzewicka, Wrocław 1991,
BN II/ 233. Plezia M., Wstęp [do:] Anonim tzw. Gall, Kronika polska, wstęp i oprac. M. Plezia,
Wrocław 1975, BN I/59. Plezia M., Gall Anonim, [w:] Pisarze staropolscy. Sylwetki, pod red. S.
Grzeszczuka, t. 1, Warszawa 1991. Ossowska M., Ethos rycerski i jego odmiany, Warszawa 1986, s. 70-81; przedruk
[w:] Zrozumieć średniowiecze, oprac. R. Mazurkiewicz, Tarnów 1994. Malicki J., Gallus i jego dzieło, [w:] J. Malicki, Legat wieku rycerskiego. Studia
staropolskie, Wrocław 1989. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią, Skarga umierającego; Słota, O
zachowaniu się przy stole; Satyra na leniwych chłopów, [w:] Średniowieczna poezja polska świecka, zebrał i oprac. S. Vrtel-Wierczyński, Wrocław 1952, BN I/60.
Michałowska T., Recytatyw Słoty o dworskim obyczaju biesiadnym, [w:] T. Michałowska, Średniowiecze, Warszawa 1995.
Przybyła Z., „Leniwi chłopi” czy „chytrzy kmiecie” w tytule XV-wiecznej satyry?, „Pamiętnik Literacki” 1980, z. 2.
Włodarski M., W średniowiecznym kręgu śmierci, „Ruch Literacki” 1986, z. 5. Włodarski M., Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią, [w:] Lektury
polonistyczne: średniowiecze – renesans - barok, pod red. A. Borowskiego i J. Gruchały, t. 2, Kraków 1992.
Vrtel-Wierczyński S., Wstęp [do:] Średniowieczna poezja polska świecka, Wrocław 1952, BN I/60.
Gruchała J., Klemens Janicjusz – O sobie samym do potomności, [w:] Lektury polonistyczne: średniowiecze – renesans - barok, t. 2, Kraków 1992.
Janicki K., Elegia III i VII, [w:] Antologia poezji polsko-łacińskiej 1470-1543, wstępem opatrzyła i oprac. A. Jelicz, Warszawa 1956.
Jelicz A., Wstęp [do:] Antologia poezji polsko-łacińskiej 1470-1543, oprac. A. Jelicz, Warszawa 1956.
Kotarski E., Klemens Janicki, [w:] Pisarze staropolscy. Sylwetki, pod red. S.
Grzeszczuka, t. 1, Warszawa 1991. Pelc J., Muza łacińska – Muza polska, [w:] J. Pelc, Europejskość i polskość
literatury naszego renesansu, Warszawa 1984. Pelc J., Tomkiewicz W., Rola mecenatu w rozwoju kultury i literatury polskiej w
czasach Renesansu i Baroku, [w:] Problemy literatury staropolskiej, seria druga, praca zbiorowa pod red. J. Pelca, Wrocław 1973.
Grzeszczuk S., Jan Kochanowski – „Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne
dary?”, [w:] Pisarze staropolscy. Sylwetki, pod red. S. Grzeszczuka, t. 1, Warszawa 1991.
Kochanowski J., Czego chcesz od nas, Panie ...?, Miło szaleć..., Srogie łańcuchy na
swym sercu czuję, Trudna rada w tej mierze..., Chcemy sobie być radzi..., Wieczna
sromota..., Nie porzucaj nadzieje..., [w:] J. Kochanowski, Pieśni, oprac. L. Szczerbicka-Ślęk,
Wrocław 1970, BN I/100.
Mazurkiewicz R., Do genezy hymnu Jana Kochanowskiego „Czego chcesz...”, „Ruch
Literacki” 1990, nr 4/5.
Pelc J., Jan Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 1987
[tu rozdział: „Pieśni… nad złoto droższe”].
Szczerbicka-Ślęk L., Wstęp [do:] J. Kochanowski, Pieśni, oprac. L. Szczerbicka-
Ślęk, Wrocław 1970, BN I/100.
Abramowska J., Tragedia w służbie moralistyki obywatelskiej, [w:] J.
Abramowska, Ład i Fortuna. O tragedii renesansowej w Polsce, Warszawa 1972.
Kochanowski J., Odprawa posłów greckich, [w:] J. Kochanowski, Dzieła polskie,
oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa 1972.
Krajewski K., „Odprawa posłów greckich” jako tragedia renesansowa, „Pamiętnik
Literacki” 1929.
Ulewicz T., Wstęp [do:] J. Kochanowski, Odprawa posłów greckich, Wrocław
1969, BN I/3.
Ziomek J., Renesans, Warszawa 1996 [tu rozdział: Jan Kochanowski].
Backvis C., „Manieryzm”, czyli barok u schyłku XVI wieku na przykładzie Mikołaja-
Sępa Szarzyńskiego, [w:] C. Backvis, Szkice o kulturze staropolskiej, wybór tekstów
i oprac. A. Biernacki, Warszawa 1975.
Błoński J., Mikołaj Sęp-Szarzyński a początki polskiego baroku, Kraków 1967.
Borowski A., „Rytmy” Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego jako autoportret liryczny,
„Pamiętnik Literacki” 1983, z. 3.
Gruchała J., Mikołaj Sęp-Szarzyński – „Rytmy”, [w:] Lektury polonistyczne:
średniowiecze – renesans – barok, pod red. A. Borowskiego i J. Gruchały, t. 1, Kraków
1992.
Krzyżanowski J., Wstęp [do:] M. Sęp-Szarzyński, Rytmy abo wiersze polskie,
Wrocław 1973, BN I/118.
Sęp-Szarzyński M., Rytmy abo wiersze polskie, oprac. J. Krzyżanowski, Wrocław
1973, BN I/ 118 [sonety od 1 do 5].
Literatura
uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Czytanie Jana Andrzeja Morsztyna, pod red. D. Gostyńskiej i A. Karpińskiego,
Wrocław 2000.
Koncept w kulturze staropolskiej, pod red. L. Szczerbickiej-Ślęk, A. Karpińskiego i
W. Pawlaka, Lublin 2005.
Morsztyn J. A., Wybór poezji, oprac. W. Weintraub, Wrocław 1998, BN I/257 [tu:
Do kanikuły; Nagrobek Perlisi; Bombyx; Do czytelnika; O sobie; Ogród miłości; Niestatek
(Prędzej kto wiatr…); Zapust; Niebytność (Takem rozumiał…); O swej pannie; Pszczoła w
bursztynie; Cuda miłości; Do galerników; Do trupa; Na krzyżyk na piersiach jednej panny;
Cuda miłości; Desperacyja].
Niewolak-Krzywda A., Jan Andrzej Morsztyn – „Lutnia”, [w:] Lektury
polonistyczne: średniowiecze – renesans – barok, pod red. A. Borowskiego i J. Gruchały, t.
1, Kraków 1992.
Nowicka-Jeżowa A., Jan Andrzej Morsztyn i Giambattista Marino. Dialog poetów
europejskiego baroku, Warszawa 2000.
Stępień P., Fraszki erotyczne Jana Andrzeja Morsztyna czyli w poszukiwaniu
prawd ostatecznych, „Przegląd Humanistyczny” 1992, nr 1.
O języku i stylu „Pamiętników” Jana Chryzostoma Paska, wyd. A. Rybicka-
Nowacka, Warszawa 1989.
Pasek J. Ch., Pamiętniki, oprac. W. Czapliński, Wrocław 1979, BN I/62.
Rytel J., „Pamiętniki” Paska na tle na tle pamiętnikarstwa europejskiego: szkice z
dziejów prozy narracyjnej, Wrocław 1962.
Słownik sarmatyzmu: idee, pojęcia, symbole, pod red. A. Borowskiego, Kraków
2001.
Tazbir J., Świat panów Pasków. Eseje i studia, Łódź 1986.
Witczak T., Czytając Paska, „Studia Polonistyczne” 1990/1991, t. 18/19.
Literatura uzupełniająca:
Bercoff G., Miraż Europy. Jan Chryzostom Pasek między polską rzeczywistością a
pokusą europejskości, [w:] Od „Lamentu świętokrzyskiego” do „Adona”. Włoskie studia o literaturze staropolskiej, pod red. G. Bercoff i T. Michałowskiej, Warszawa 1995.
Dąbrówka A., Matka pieśni polskich, „Pamiętnik Literacki” 2005, z. 2. Delumeau J., Grzech i strach. Poczucie winy w kulturze Zachodu XIII-XVIII w.,
tłum. A. Szymanowski, Warszawa 1994. Dybek D., Groteskowy łowca. Epizod Rozmowy mistrza Polikarpa ze Śmiercią,
[w:] Lekcje czytania. Eksplikacje literackie, pod red. W. Dynaka i A. W. Labudy, cz. 1, Warszawa 1991.
Dziechcińska H., Świat i człowiek w pamiętnikach trzech stuleci: XVI – XVII – XVIII, Warszawa 2003.
Grzeszczuk S., Manifest poetycki i filozoficzny – „Czego chcesz od nas, Panie?” Jana
Kochanowskiego, [w:] Arcydzieła literatury polskiej. Interpretacje, pod red. A. Niewolak-
Krzywdy i S. Grzeszczuka, t. 2, Rzeszów 1988.
Guriewicz A., Kategorie kultury średniowiecznej, tłum. J. Dancygier, Warszawa 1976.
Hanusiewicz M., Pięć stopni miłości. O wyobraźni erotycznej w polskiej poezji barokowej, Warszawa 2004.
Hashold J., Dlaczego pod Grunwaldem śpiewano „Bogurodzicę”, czyli duchowa rywalizacja między Krzyżakami a Polakami, tłum. J. Leszek, „Pamiętnik Literacki” 2005, z. 2.
Kowalewicz H., Polska twórczość sekwencyjna wieków średnich, [w:] Średniowiecze. Studia o kulturze, pod red. J. Lewańskiego, t. 2, Wrocław 1965.
Kubiak Z., Medytacje Janicjusza, Warszawa 1993. Le Goff J., Kultura średniowiecznej Europy, tłum. H. Szumańska-Grossowa,
Warszawa 1970. Lewański J., „Lament ...”, [w:] J. Lewański, Dramat i teatr średniowiecza i
renesansu w Polsce, Warszawa 1981.
Literatura polskiego baroku w kręgu idei, pod red. A. Nowickiej-Jeżowej, M. Hanusiewicz, A. Karpińskiego, Lublin 1995 [tu studia: K. Obremskiego, J. Golińskiego, M. Wichowej, J. Kotarskiej, A. Karpińskiego, A. Nowickiej-Jeżowej].
Literatura staropolska w kontekście europejskim, pod red. T. Michałowskiej i J. Ślaskiego, Wrocław 1978.
Mazurkiewicz R., Polskie średniowieczne pieśni maryjne, Kraków 2002. Mazurkiewicz R., Z dawnej literatury maryjnej. Zarysy i zbliżenia, Kraków 2011. Michałowska T., Literatura polskiego średniowiecza. Leksykon, Warszawa 2011. Michałowska T., Mediaevalia i inne, Warszawa 1998. Michałowska T., Poetyka i poezja. Studia i szkice staropolskie, Warszawa 1982. Mrowcewicz K., Trivium poetów polskich epoki baroku: klasycyzm – manieryzm –
barok. Studia nad poezją XVII stulecia, Warszawa 2005. Ostrowska E., O artyzmie polskich średniowiecznych zabytków językowych
(Bogurodzica, Kazania świętokrzyskie, „Posłuchajcie, bracia miła”), „Zeszyty Naukowe
Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Językoznawcze”, z. 20, Kraków 1967.
Problemy literatury staropolskiej, pod red. J. Pelca, t. I-III, Wrocław 1972-1978
[tu studia: Janusza Pelca, Stefana Zabłockiego, Bronisława Nadolskiego, Edmunda
Kotarskiego, Hanny Dziechcińskiej, Stefana Nieznanowskiego].
Studia porównawcze o literaturze staropolskiej, pod red. T. Michałowskiej i J. Ślaskiego, Wrocław 1980.
Śnieżko D., Mikołaj Sęp Szarzyński, Poznań 1996. Ulewicz T., Sarmacja. Studium z problematyki słowiańskiej XV i XVI wieku,
Kraków 1950. Ulewicz T., Zagadnienie sarmatyzmu w kulturze i literaturze polskiej
(problematyka ogólna i zarys historyczny), Kraków 1963. Wenta J., Kronika tzw. Galla Anonima. Historyczne (monastyczne i genealogiczne)
oraz geograficzne konteksty powstania, Toruń 2011. Wilczek P., Literatura polskiego renesansu, Katowice 2005. Woronczak J., Studia o literaturze średniowiecza i renesansu, Wrocław 1993.
Wydra W., Polskie pieśni średniowieczne. Studia o tekstach, Warszawa 2003.
Zalewski M., Człowiek zbuntowany. O poezji Mikołaja Sępa Szarzyńskiego, [w:]
Polska liryka religijna, pod red. S. Sawickiego i P. Nowaczyńskiego, Lublin 1983.
Podpis koordynatora przedmiotu
---
Podpis kierownika jednostki
---
IC1/11 LITERATURA OŚWIECENIOWA (WYKŁAD) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Literatura oświecenia Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Instytut Filologii Polskiej/ Zakład
Literatury Staropolskiej i Polskiego Oświecenia Kod przedmiotu IC1/11
Studia Kierunek studiów Poziom
kształcenia Forma studiów
filologia polska pierwszego stopnia
stacjonarne
Rodzaj przedmiotu kierunkowy Rok i semestr studiów pierwszy/ semestr drugi Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu dr hab. prof. UR Marek Nalepa Imię i nazwisko osoby prowadzącej (osób
prowadzących) zajęcia z przedmiotu dr hab. prof. UR Marek Nalepa; dr hab.
prof. UR Roman Magryś; dr Jolanta Kowal; Cele zajęć z przedmiotu
Celem wykładu jest zaznajomienie studentów z znaczącymi jednostkami procesu historycznoliterackiego (prądami, stylami, pisarzami, grupami i środowiskami literackimi, czasopismami, utworami itp.) obejmującymi okres od lat 30 osiemnastego wieku do przełomu oświeceniowo-romantycznego, oraz z ich zapleczem estety-cznoliterackim i filozoficznym.
Wymagania wstępne Znajomość podstawowych wiadomości o literaturze oświeceniowej, wyznaczonych programem nauczania dla szkół średnich. Dobra orientacja w najważniejszych zjawiskach rozwojowych kultury staropolskiej, zwłaszcza renesansowej, sarmackiej i schyłkowego baroku.
Efekty kształcenia Wiedza: IC1/11_W01 – student/ka przywołuje treść tekstów literackich sytuujących się w obrębie poszczególnych prądów literackich polskiego oświecenia, z wykorzystaniem wskazanej literatury przedmiotu; IC1/11_W02 – student/ka rozróżnia terminologię teoretycznoliteracką niezbędną w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich.
Umiejętności:
IC1/11_U01 – student/ka klasyfikuje dzieła literackie w obrębie procesu historyczno-literackiego (prądy literackie, środowiska literackie itp.); IC1/11_U02 – student/ka analizuje treść tekstów literackich z uwzględnieniem ich sfery immanentnej oraz odpowiednich kontekstów; IC1/11_U03 – student/ka poddaje krytycznemu oglądowi dzieła literackie z zakresu literatury polskiego oświecenia w ujęciu porównawczym.
Kompetencje społeczne:
IC1/11_K01 – student/ka jest zorientowany/a na pogłębianie wiedzy zdobytej na wykładzie z literatury polskiego oświecenia.
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin wykład – 30 godz.
Treści programowe
L
Treści merytoryczne Liczba
godzin
Granice chronologiczne i wewnętrzna periodyzacja epoki. Program naprawy Rzeczypospolitej i walka z obyczajowością oraz kulturą sarmacką. Stanisław Konarski i pierwsze reformy w zakresie szkolnictwa. Najważniejsze instytucje kulturowe u progu epoki. Walka o język narodowy. Pierwsze próby adaptacji klasycyzmu.
2
Czasy stanisławowskie. Nowe instytucje i nowoczesny program polityczno-społeczny piśmiennictwa oświeceniowego. Poezja barska i nurt sarmacko-barokowy w poezji oświeceniowej. Grupy i środowiska literackie: poeci Warszawy, pisarze Puław, prowincja literacka.
7
Świadomość estetyczno-literacka w epoce oświecenia oraz jej zaplecze filozoficzne.
4
Tendencje dydaktyczno-moralizatorskie w szczytowym okresie rozwoju literatury oświeceniowej. Preferowane gatunki. Tzw. literatura wysoka i jej zależność od autorytetów antycznych.
6
W kręgu poezji sentymentalnej i rokokowej. Listy o guście J. Szymanowskiego i nowe propozycje estetyczno-literackie. Roussoizm w polskiej poezji sentymentalnej.
4
Teatr i dramat. Komedie F. Bohomolca i F. Zabłockiego. Drama mieszczańska: Taczka occiarza i Henryk VI na łowach. Satyra obyczajowa w Powrocie posła J.U. Niemcewicza: krytyka maniery sentymentalnej i atak na cudzoziemszczyznę. Dyrekcja Wojciecha Bogusławskiego i życie teatralne w stolicy. Dyrekcja Ludwika Osińskiego: nowy repertuar i początki krytyki teatralnej. Szekspir w wydaniu klasyków. Wpływy teatru niemieckiego.
3
Trzecia faza polskiego oświecenia. Niewola narodowa i pierwsze próby oporu politycznego. Antynomie i sprzeczności w obrębie doktryny klasycystycznej. Poezja porozbiorowa i poezja napoleońska. Rozwój tragedii i poematu opisowego. Zróżnicowanie i ewolucja powieści. Rozłam wśród klasyków. Próby zmodernizowania doktryny (F. Wężyk, F. Morawski, L. Borowski). Instytucje (czasopiśmiennictwo, salony i kawiarnie literackie, szkolnictwo, biblioteki i muzea). Tzw. walka romantyków z klasykami. Epigoni oświecenia. Wkład oświecenia do kultury i literatury polskiej.
4
Metody dydaktyczne wykład/ wykład multimedialny Sposób(y) i forma(y) zaliczenia
Ocena formująca: F1. Frekwencja na wykładzie.
Ocena podsumowująca: P1. Ocena z egzaminu ustnego.
Metody i kryteria oceny
Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1
(IC1/11_
W01)
Student/ka nie
zna treści
tekstów
literackich
sytuujących
się w obrębie
poszczególnyc
h prądów
literackich
polskiego
oświecenia
i nie zna
zaleconej
literatury
przedmiotu.
Student/ka
zna ogólnie
treść
nielicznych
tekstów
literackich
sytuujących
się w obrębie
poszczególnyc
h prądów
literackich
polskiego
oświecenia
i w znikomym
stopniu
orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka
zna w dobrym
stopniu treść
wszystkich
tekstów
literackich
sytuujących
się w obrębie
poszczególnyc
h prądów
literackich
polskiego
oświecenia
i dobrze
orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka
zna w bardzo
dobrym
stopniu treść
wszystkich
tekstów
literackich
sytuujących
się w obrębie
poszczególnyc
h prądów
literackich
polskiego
oświecenia
i bardzo
dobrze
orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Efekt 2
(IC1/11_
W02)
Student/ka nie
rozróżnia
terminologii
teoretycznolit
erackiej
niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł
literackich
z epoki
oświecenia.
Student/ka
rozróżnia
pojedyncze
terminy
z zakresu
wiedzy
teoretycznolit
erackiej
niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł
literackich z
epoki
oświecenia.
Student/ka
rozróżnia
większość
terminów
z zakresu
wiedzy
teoretycznolit
erackiej
niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł
literackich z
epoki
oświecenia.
Student/ka
rozróżnia
wszystkie
terminy z
zakresu
wiedzy
teoretycznolit
erackiej
niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł
literackich z
epoki
oświecenia.
Efekt 3
(IC1/11_
U01)
Student/ka nie
potrafi
sklasyfikować
dzieła
literackiego
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi
w
pojedynczych
przypadkach
sklasyfikować
dzieło
literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi
w większości
przypadków
sklasyfikować
dzieło
literackie w
obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi
samodzielnie
we wszystkich
przypadkach
sklasyfikować
dzieło
literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Efekt 4
(IC1/11_
U02)
Student/ka nie
potrafi
analizować
i interpretowa
ć treści
tekstów
literackich
z epoki
oświecenia
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
potrafi
w
dostatecznym
stopniu
analizować
i interpretowa
ć treści
tekstów
literackich
z epoki
oświecenia
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
Student/ka
potrafi
w dobrym
stopniu
analizować
i interpretowa
ć treści
tekstów
literackich
z epoki
oświecenia
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
Student/ka
samodzielnie
potrafi
w bardzo
dobrym
stopniu
analizować
i
interpretować
treści tekstów
literackich
z epoki
oświecenia
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
odpowiednich
kontekstów.
kontekstów. oraz
odpowiednich
kontekstów.
Efekt 5
(IC1/11_
U03)
Student/ka nie
potrafi poddać
krytycznemu
oglądowi
dzieła
literackiego
z zakresu
literatury
polskiego
oświecenia
w ujęciu
porównawczy
m.
Student/ka
potrafi na
dostatecznym
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi
dzieło
literackie
z zakresu
literatury
polskiego
oświecenia
w ujęciu
porównawczy
m.
Student/ka
potrafi na
dobrym
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi
dzieło
literackie
z zakresu
literatury
polskiego
oświecenia
w ujęciu
porównawczy
m.
Student/ka
potrafi
samodzielnie
na bardzo
dobrym
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi
dzieło
literackie
z zakresu
literatury
polskiego
oświecenia
w ujęciu
porównawczy
m.
Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS
Aktywność Liczba
godzin/nakład
pracy
studenta
Wykład 30 godz. + 15
godz. (wykład z
Arcydzieł lit.
powsz. – ALP*)
Przygotowanie do egzaminu 15 godz.
SUMA GODZIN 60
LICZBA PUNKTÓW ECTS
* Wiedza zdobyta na wykładzie jest weryfikowana i oceniana (a zatem również
punktowana) łącznie z literaturą odpowiednich epok.
2
Język wykładowy polski Praktyki zawodowe w ramach przedmiotu
nie dotyczy
Literatura Z listy wybierane są pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z prowadzącym
przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura podstawowa: A. PODRĘCZNIKI I SYNTEZY Cieński M., Oświecenie. Leksykon literatury polskiej, Wrocław 2004. Kleiner J., Sentymentalizm i preromantyzm. Studia inedita z literatury
porozbiorowej 1795-1822, wyd. i oprac. J. Starnawski, Kraków 1975.
Klimowicz M., Oświecenie, Warszawa 1972 – lub wyd. nast. Kostkiewiczowa T., Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach
literackich polskiego Oświecenia, Warszawa 1975. Kostkiewiczowa T., Słownik literatury polskiej – Oświecenie, Gdańsk 2007. Libera Z., Problemy polskiego Oświecenia. Kultura i styl, Warszawa 1969. Maciejewski J., Oświecenie polskie. Początek formacji, jej stratyfikacja i
przebieg procesu historycznoliterackiego, w: Problemy literatury polskiej okresu oświecenia, pod red. Z. Golińskiego, seria 2, Wrocław 1977.
Pietraszko S, Doktryna literacka polskiego klasycyzmu, Wrocław 1966 [tu: rozdz. piąty i siódmy].
Pisarze polskiego oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej i Z. Golińskiego, t. 1-3, Warszawa 1992-1996 [t.1: S. Konarski, E. Drużbacka, J.E.Minasowicz, F. Bohomolec, A. Naruszewicz, I. Krasicki, S. Trembecki, F.D. Kniaźnin, T.K. Węgierski, J. Szymanowski, F. Zabłocki, t.2: J. Wybicki, F.K. Dmochowski, J.U. Niemcewicz, H. Kołłątaj, S. Staszic, J. Jasiński, t.3: A. Feliński, L. Osiński, K. Brodziński, J. Śniadecki, M. Wirtemberska].
Słownik literatury polskiego oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, wyd. 2 poszerz. i popr., Wrocław 1991.
Żbikowski P., Klasycyzm postanisławowski. Doktryna estetycznoliteracka, Warszawa 1984 [rozdz. trzeci] – lub: tenże, Klasycyzm postanisławowski. Zarys problematyki, Warszawa 1999 [rozdz. trzeci].
B. LITERATURA PODMIOTOWA Bogusławski W., Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale, oprac. i wstęp
S. Pietraszko, Wrocław 1960 – lub: Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale, tekst M. Rulikowski, wstęp, przyp. i odm. tekstu S. Dąbrowski i S. Strauss, Wrocław-Kraków 1956, BN I/162.
Bohomolec F., Komedie, wstęp J. Kott, teksty oprac. J. Jackl, przypisy oprac. A. Zychówna, t. 2, Warszawa 1960 [tu: Małżeństwo z kalendarza].
Brodziński K., Poezje, oprac. i wstęp C. Zgorzelski, t. 1-2, Wrocław 1959 [tu: Żołnierz nad rzeką Moskwą w roku 1812, Pole raszyńskie].
Brodziński K., Wiesław. Sielanka krakowska, [w:] K. Brodziński, Wybór pism, oprac. A. Witkowska, Wrocław – Warszawa – Kraków 1966.
Dmochowski F.K., Sztuka rymotwórcza, oprac. S. Pietraszko, Wrocław 1956, BN I/158 [tu: pieśni pierwsza i trzecia].
Feliński A., Barbara Radziwiłłówna, w: Polska tragedia neoklasycystyczna, oprac. i wstęp D. Ratajczakowa, Wrocław 1989, BN I/260.
Karpiński F., Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem, oprac. R. Sobol, Warszawa 1987.
Karpiński F., Poezje wybrane, oprac. T. Chachulski, Wrocław 1997, BN I 89 [tu: Do Justyny. Tęskność na wiosnę, Laura i Filon, Pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim, Tęskność do kraju, Powrót z Warszawy na wieś, Pieśń poranna, Pieśń o Narodzeniu Pańskim, Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta].
Kniaźnin F.D., Wiersze wybrane, wybór, oprac. i wstęp A.K. Guzek, Warszawa 1981 [tu: Krosienka, Do gwiazd, Do wąsów, Matka obywatelka, Dwie lipy, Do Róży, Na rewolucję 1794, Do Tadeusza Matuszewicza, Do Boga - inc. „Jakaż to nuża wisi nade mną ...”].
Kołłątaj H., Listy Anonima i Prawo polityczne narodu polskiego, oprac. B. Leśnodorski i H. Wereszycka, t. 1-2, Kraków 1954 [tu: Do Stanisława Małachowskiego... Anonima listów kilka].
Krasicki I., Bajki, oprac. Z. Goliński, Wrocław 1975, BN I/220 [wybór]. Krasicki I., Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, oprac. M. Klimowicz,
Wrocław 1973, BN I/41. Krasicki I., Monachomachia i Antymonachomachia, oprac. i wstęp Z.
Goliński, Wrocław 1969, BN I/179. Krasicki I., Satyry i listy, wstęp J.T. Pokrzywniak, opracowanie tekstów i
komentarze Z. Goliński, wydanie drugie zmienione, Wrocław 1988, BN I/169 [tu: Do króla, Życie dworskie, Żona modna, Pijaństwo, Palinodia, list Do Pawła].
Krasicki I., Wybór liryków, oprac. S. Graciotti, Wrocław 1985, BN I/252 [tu:
Hymn do miłości ojczyzny, Podróż z Warszawy do Biłgoraja, Osobność]. Między rozpaczą i nadzieją. Antologia poezji porozbiorowej lat 1793-1806,
Kraków 2006 [tu: A.J. Czartoryski, Bard polski, C. Godebski, Wiersz do legiów polskich, J. Morelowski, Treny, J.U. Niemcewicz, Alondzo i Helena, J.P. Woronicz, Hymn do Boga…].
Naruszewicz A., Liryki wybrane, wybór i wstęp J.W. Gomulicki, Warszawa 1964 [wybór, m.in. Głos umarłych, Hymn do Boga, Hymn do Słońca, Pieśń ciarlatańska na jarmarku].
Naruszewicz A., Satyry, oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1962, BN I/179 [tu: Chudy literat, Reduty, Szlachetność].
Niemcewicz J.U., Powrót posła, oprac. i wstęp Z. Skwarczyński, Wrocław 1972, BN I/4 – lub wyd. nast.
Niemcewicz J.U., Śpiewy historyczne, wyd. 2, oprac. Z. Libera, Warszawa 1948 – lub: Warszawa 1986 [tu: Duma o Żółkiewskim, Duma o kniaziu Michale Glińskim].
Oświeceni o literaturze, pod red. T. Kostkiewiczowej i Z. Golińskiego, t. 1, Warszawa 1993 [tu: F. Karpiński, O wymowie w prozie albo wierszu], t. 2, Warszawa 1995 [tu: J. Śniadecki, O pismach klasycznych i romantycznych, K. Brodziński, O klasyczności i romantyczności, tudzież o duchu poezji polskiej].
Poezja polska XVIII wieku, oprac. Z. Libera, Warszawa 1983 [tu: anonimowa poezja polityczna – barska oraz lat dziewięćdziesiątych, F. Bohomolec, E. Drużbacka, J. Jasiński, J. Wybicki].
Poezja polska 1800-1830, oprac. Z. Libera, Warszawa 1984 [tu: A. Feliński, Hymn na rocznicę ogłoszenia Królestwa Polskiego, K. Koźmian, Oda na pokój w roku 1809, Oda na upadek dumnego w roku 1815, L. Osiński, Oda na cześć Kopernika, W. Reklewski, Krakowiaki].
Potocki J. hr., Rękopis znaleziony w Saragossie, tekst przygotował i przypisami opatrzył L. Kukulski, Warszawa 1965 - lub wyd. nast.
Staszic S., Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego, oprac. S. Czarnowski, przygotował do druku B. Leśnodorski, wyd. 2 zmienione, Wrocław 1952, BN I/90 [tu: Do stanu rycerskiego, Edukacja, Moskwa, Dom Brandenburski, Polska].
Trembecki S., Sofiówka i bajki w wyborze, [w:] Pisma wszystkie, wydanie krytyczne oprac. J. Kott, t. 1-2, Warszawa 1953.
Węgierski T.K., Organy. Poema heroikomiczne w sześciu pieśniach przez..., oprac. J.W. Gomulicki, Warszawa 1956.
Wirtemberska M., Malwina czyli domyślność serca, oprac. i wstęp W. Billip, Warszawa 1978 – lub wyd. Kraków 2002.
Zabłocki F., Fircyk w zalotach, oprac. i wstępem poprzedziła J. Pawłowiczowa, Wrocław 1986, BN I/176.
C. LITERATURA PRZEDMIOTOWA Kostkiewiczowa T., Polski wiek świateł. Obszary swoistości, Wrocław 2002. Kostkiewiczowa T., Oświecenie – próg naszej współczesności, Warszawa
1974 [tu: Literatura a instytucje w osiemnastowiecznej Polsce, Literatura a rozwój prasy w XVIII wieku].
Libera Z., Życie literackie w Warszawie w czasach Stanisława Augusta, Warszawa 1971.
Przybylski R., Klasycyzm czyli Prawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Warszawa 1983 – lub wyd. następ. [tu: Rozpacz libertyna, Testament zamordowanego Królestwa].
Ratajczakowa D., Komedia oświeconych, Warszawa 1992. Sobol R., Franciszek Karpiński, Warszawa 1987. Wellek R., Pojęcia i problemy nauki o literaturze, wybrał i przedmową
poprzedził H. Markiewicz, tłum. A. Jaraczewski, M. Kaniowa, Warszawa 1979 [tu: Termin i pojęcie klasycyzmu w historii literatury].
Wołoszyński R., Ignacy Krasicki. Utopia i rzeczywistość, Wrocław 1970 – lub: Goliński Z., Ignacy Krasicki, Warszawa 1979 – lub: T. Dworak, Ignacy Krasicki, Warszawa 1987.
Literatura uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w przyszłej
pracy zawodowej.
Literatura uzupełniająca: A. LITERATURA PODMIOTOWA [do wyboru trzy pozycje]: „Monitor” 1765-1785. Wybór, oprac. i wstęp E. Aleksandrowska, Wrocław
1976, BN I/108. „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” (1770- 1771), wybór, oprac. i wstęp J.
Platt, Wrocław 1968, BN I/195. Benisławska K., Pieśni sobie śpiewane, wydał T. Chachulski, Warszawa
2000. Bohomolec F., Komedie, oprac. i wstęp J. Kott, teksty oprac. J. Jackl,
przypisy oprac. A. Zychówna, t.2, Warszawa 1960 [tu: Czary]. Czartoryski A.K., Komedie, oprac. Z. Zahrajówna, Warszawa 1955 [tu:
Panna na wydaniu]. Godebski C., Grenadier – filozof. Powieść prawdziwa wyjęta z dzienników
podróży 1799, oprac., wstęp i komentarz Z. Kubikowski, Wrocław 1953. Jezierski F.S., Wybór pism, oprac. Z. Skwarczyński, wstęp J. Ziomek,
Warszawa 1952 [tu: Katechizm o tajemnicach rządu polskiego, Jarosza Kutasińskiego uwagi nad stanem nieszlacheckim w Polsce, Niektóre wyrazy porządkiem abecadła zebrane...].
Kitowicz J., Pamiętniki, czyli Historia polska, oprac. i wstęp P. Matuszewska, komentarz Z. Lewinówny, Warszawa 1971 – lub wyd. następ.
Konarski S., Tragedia Epaminondy, Warszawa 1923. Krajewski M.D., Podolanka wychowana w stanie natury życie i przypadki
swoje opisująca, wstęp i oprac. I. Łossowska, Warszawa 1991. Krasicki I., Dzieła wybrane, oprac. Z. Goliński, t. 2, Warszawa 1989 [tu:
Powieści wschodnie]. Krasicki I., Historia, oprac. i wstęp M. Klimowicz, Warszawa 1956 – lub
wyd. Kraków 2002. Krasicki I., Myszeidos pieśni X, oprac. J. Maślanka, Wrocław 1982, BN I/234. Krasicki I., Rozmowy zmarłych, wstęp i komentarze Z. Libera, Warszawa
1987 [tu: Wstęp i Rozmowa I. Między Solonem i Katonem Utyceńskim]. Niemcewicz J.U., Dwaj panowie Sieciechowie, oprac. J. Dihm, Wrocław
1950, BN I/135. Poezja powstania kościuszkowskiego, oprac. i wstęp J. Nowak-Dłużewski,
Kielce 1946. Poezje więzienne Hugona Kołłątaja. Studia i teksty, oprac. P. Żbikowski,
Wrocław 1993. Polska epopeja klasycystyczna, wybór, oprac., wstęp R. Dąbrowski, Kraków
2001. Polski romans sentymentalny, oprac. A. Witkowska, Wrocław 1971, BN
I/206 [tu: L. Kropiński, Julia i Adolf]. Rzewuski W., Tragedie i komedie, oprac. i wstęp J. Majerowa, Warszawa
1962 [tu: Żółkiewski]. Trembecki S., Wiersze wybrane, oprac. i wstęp J. W. Gomulicki, Warszawa
1965 [wybór, m.in. Oda nie do druku, Gość w Heilsbergu, Do moich współziomków]. Walka romantyków z klasykami, oprac. i wstęp S. Kawyn, Wrocław 1960,
BN I/183. Węgierski T.K., Wiersze wybrane, wybrał, tekst ustalił oraz wstępem
poprzedził J.W. Gomulicki, Warszawa 1974 [m.in. Myśl moja do J.W. Stanisława Bielińskiego..., Portrety pięciu Elżbiet].Wiersze polityczne czasu Konfederacji Targowickiej i Sejmu Grodzieńskiego 1793 roku, oprac. K. Maksimowicz, Gdańsk 2008.
Wiersze polityczne Sejmu Czteroletniego, cz. 2: 1790-1792, z papierów E. Rabowicza oprac. K. Maksimowicz, Warszawa 2000.
Woronicz J.P., Pisma wybrane, wstęp i komentarze Z. Rejman, M. Nesteruk, Wrocław 2003.
Zabłocki F., Sarmatyzm. Komedia w 5 aktach, tekst ustalił, wstępem i objaśnieniami zaopatrzył L. Bernacki, przygotował do druku, wstępem i objaśnieniami uzupełnił T. Mikulski, Wrocław 1951, BN I/115.
Zbiór poetów polskich XIX wieku. Księga pierwsza, oprac. P. Hertz, Warszawa 1959.
B. LITERATURA PRZEDMIOTOWA [do wyboru trzy pozycje] „Bo insza jest rzecz zdradzić, insza dać się złudzić”. Problem zdrady w Polsce
przełomu XVIII i XIX wieku, pod red. A. Grześkowiak-Krwawicz, Warszawa 1995. Aleksandrowicz A., Izabela Czartoryska – polskość i europejskość, Lublin
1998. Chaunu P., Cywilizacja wieku Oświecenia, tłum. E. Bąkowska, Warszawa
1989. Cieński A., Pamiętnikarstwo polskie XVIII wieku, Wrocław 1981. Cieński M., Pejzaże oświeconych, Wrocław 2000. Copleston F., Historia filozofii, t. 4: Od Kartezjusza do Leibniza, tłum. J.
Marzęcki, Warszawa 1995; t. 6: Od Wolffa do Kanta, tłum. J. Łoziński, Warszawa 1996.
Człowiek oświecenia, pod red. M. Vovelle'a, tłum. M. Gurgul i in., Warszawa 2001.
Czubaty J., Zasada dwóch sumień. Normy postępowania i granice
kompromisu w postawach politycznych Polaków w sytuacjach wyboru (1795-
1815), Warszawa 2005.
Dąbrowski R., Poemat heroikomiczny w literaturze polskiego oświecenia, Kraków 2004.
Grabski A.F., Myśl historyczna polskiego Oświecenia, Warszawa 1976. Hazard P., Kryzys świadomości europejskiej 1680-1715, tłum. J. Lalewicz i
A. Siemek, wstęp M. Żurowski, Warszawa 1974. Hazard P., Myśl europejska w XVIII wieku od Monteskiusza do Lessinga,
tłum. H. Suwała, wstęp S. Pietraszko, Warszawa 1972. Im Hof U., Europa Oświecenia. Tworzenie Europy, tłum. M. Łukasiewicz,
Warszawa 1995. Julian Ursyn Niemcewicz – pisarz, historyk, świadek epoki, pod red. J.
Wójcickiego, Warszawa 2002. Kaczyński P., Niedokończona podróż. Proza Tomasza Kajetana
Węgierskiego. Studia i przekroje, Wrocław 2001. Kaczyński P., Rodzina w literaturze stanisławowskiej. Motywy – konwencje –
poglądy, Wrocław 2009. Kaleta R., Oświeceni i sentymentalni. Studia nad literaturą i życiem w Polsce
w okresie trzech rozbiorów, Wrocław 1971. Koehler K., Domek szlachecki w literaturze polskiej epoki klasycznej,
Kraków 2005. Kostkiewiczowa T., Horyzonty wyobraźni. O języku poezji czasów
Oświecenia, Warszawa 1984. Libera Z., Rozważania o wieku tolerancji, rozumu i gustu. Szkice o XVIII
stuleciu, Warszawa 1994. Maślanka J., Słowiańskie mity historyczne w literaturze polskiego
Oświecenia, Wrocław 1968. Matuszewska P., Gry z adresatem. Studia o poezji i epistolografii wieku
oświecenia, Wrocław 1999. Mikulski T., W kręgu oświeconych. Studia, szkice, recenzje, notatki,
Warszawa 1960 [tu: Kurdesz nad kurdeszami, Adresaci listów Krasickiego, Ignacy Krasicki].
Motywy religijne w twórczości pisarzy polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Lublin 1995.
Nasiłowska A., Poezja opisowa Stanisława Trembeckiego, Wrocław 1990. Peyre H., Co to jest klasycyzm?, tłum. i posłowie M. Żurowski. Warszawa
1985. Postman N., W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą
przyszłość?, tłum. R. Frąc, Warszawa 2001. Problemy literatury polskiej okresu Oświecenia, pod red. Z. Golińskiego,
seria /1/- 2, Wrocław 1973-1976. Pusz W., Oświeceni i nie tylko, Łódź 2003. Raszewski Z., Staroświecczyzna i postęp czasu. [O teatrze polskim 1765-
1865], Warszawa 1963. Rosset F., Triaire D., Jan Potocki. Biografia, tłum. A. Wasilewska, Warszawa
2006. Rostworowski E., Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 1994. Sinko Z., Powieść zachodnioeuropejska w kulturze literackiej polskiego
Oświecenia, Wrocław 1968. Smoleński W., Przewrót umysłowy w Polsce wieku XVIII. Studia historyczne,
Warszawa 1979. Stanisz M., „Walka romantyków z klasykami”, czyli o dziejach pewnej
metafory historycznoliterackiej, [w:] Między biografią, literaturą i legendą, pod red. M. Stanisza i K. Maciąga, Rzeszów 2010.
Timofiejew A., Legiony i vitae lex: problemy twórczości literackiej Cypriana Godebskiego, Lublin 2002.
Watt I., Narodziny powieści. Studia o Defoe’m, Richardsonie i Fieldingu, tłum. A. Kreczmar, Warszawa 1973.
Witkowska A., „Sławianie, my lubim sielanki...”, Warszawa 1972. Witkowska A., Literatura romantyzmu, Warszawa 1986 [tu:
Sentymentalizm i klasycyzm lat 1795-1830. Główne gatunki literackie]. Zachmacz Z.M., Jakub Jasiński – generał i poeta, Warszawa 1995. Zgorzelski C., Od oświecenia ku romantyzmowi i współczesności, Kraków
1978 [tu: Wśród gwiazd liryki stanisławowskiej, Sumienie obywatelskie poezji Brodzińskiego].
Żbikowski P., „...bolem śmiertelnym ścieśnione mam serce ...” Rozpacz oświeconych. U źródeł przełomu w poezji polskiej w latach 1793-1805, Wrocław 1998.
IC1/11 LITERATURA OŚWIECENIOWA (ćw. warsztatowe) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Literatura oświecenia
Nazwa jednostki
prowadzącej przedmiot
Instytut Filologii Polskiej/ Zakład Literatury Staropolskiej
i Polskiego Oświecenia
Kod przedmiotu IC1/11
Studia
Kierunek studiów Poziom
kształcenia
Forma studiów
filologia polska pierwszego stopnia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Kierunkowy
Rok i semestr studiów pierwszy/ drugi
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
dr hab. prof. UR Marek Nalepa
Imię i nazwisko osoby dr hab. prof. UR Marek Nalepa, dr hab. prof. UR Roman Magryś,
prowadzącej (osób
prowadzących) zajęcia
z przedmiotu
dr Jolanta Kowal,
Cele zajęć z przedmiotu
C1. Pogłębienie umiejętności samodzielnej analizy struktur literackich i przebiegu procesu
historycznoliterackiego z zakresu literatury epoki oświecenia.
C2. Sytuowanie utworów literatury polskiego oświecenia na tle różnych uwarunkowań
historycznych rzutujących na jej specyfikę artystyczną.
C3. Doprecyzowanie problematycznych znaczeń utworów literackich z epoki oświecenia.
Wymagania
wstępne
Znajomość kultury i literatury oświeceniowej na poziomie szkoły średniej
(poziom podstawowy) oraz literatury staropolskiej na poziomie pierwszego roku
pierwszego stopnia studiów stacjonarnych.
Efekty
kształcenia
Wiedza:
IC1/11 _W01 – student/ka przywołuje treść tekstów literackich (omawianych
podczas ćwiczeń) sytuujących się w obrębie poszczególnych prądów literackich polskiego
oświecenia z wykorzystaniem wskazanej literatury przedmiotu;
IC1/11_W02 – student/ka rozróżnia terminologię teoretycznoliteracką niezbędną
w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich omawianych podczas ćwiczeń.
Umiejętności:
IC1/11_U01 – student/ka klasyfikuje dzieła literackie w obrębie procesu
historycznoliterackiego (prądy literackie, środowiska literackie itp.);
IC1/11_U02 – student/ka analizuje treść tekstów literackich (omawianych podczas
ćwiczeń) z uwzględnieniem ich sfery immanentnej oraz odpowiednich kontekstów;
IC1/11_U03 – student/ka poddaje krytycznemu oglądowi dzieła literackie z zakresu
literatury polskiego Oświecenia w ujęciu komparatystycznym.
Kompetencje społeczne:
IC1/11_K01 – student/ka jest zorientowany/a na pogłębianie wiedzy zdobytej na
zajęciach z ćwiczeń literatury polskiego Oświecenia.
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Ćw. warsztatowe – 30 godz.
Treści programowe
Treści merytoryczne Liczb
a godzin
Społeczna rola satyr Adama Naruszewicza i Ignacego Krasickiego w
okresie oświecenia – Chudy literat, Reduty oraz Do króla, Palinodia, Żona modna.
4
Szlachta i cywilizacja współczesna w Mikołaja Doświadczyńskiego
przypadkach Ignacego Krasickiego.
4
Liryczna motywy w twórczości Ignacego Krasickiego. 2
Teatr i dramat w kulturze polskiego oświecenia:
a/ Małżeństwo z kalendarza Franciszka Bohomolca,
b/ Sarmatyzm Franciszka Zabłockiego,
c/ Powrót posła Juliana Ursyna Niemcewicza.
6
Polska poezja polityczna w drugiej połowie XVIII wieku ( patriotyczne
utwory A. S. Nauszewicza, J. Jasińskiego, J. Wybickiego, F. Karpińskiego,
F.D. Kniaźnina).
4
Poezja patriotyczna lat 1800-1821 (wybrane utwory Kajetana
Koźmiana i Śpiewy historyczne Juliana Ursyna Niemcewicza).
4
Artyzm i struktura gatunkowa Sofiówki Stanisława Trembeckiego. 2
Krytyka literacka końca epoki oświecenia – spór klasyków z
romantykami o źródła i cele poezji.
4
Metody
dydaktyczne
analiza i interpretacja tekstów źródłowych/ dyskusja/ elementy wykładu
Sposób(y)
i forma(y)
zaliczenia
Ocena formująca:
F1. Ocena stopnia komunikowania się na linii student – prowadzący,
aktywności, zrozumienia omawianej tematyki przedmiotu (każdorazowo podczas
trwania zajęć).
F2. Ocena zadanej pracy w grupach (przygotowanie prezentacji, przedstawienie
wyników własnych badań itp.).
F3. Ocena znajomości fragmentów mitologii grecko-rzymskiej.
Ocena podsumowująca:
P1. Ocena z kolokwium na koniec semestru (obejmująca tematykę wszystkich
zajęć).
Metody
i kryteria
oceny
Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1
(IC1/11_W01)
Student/ka nie
zna treści
tekstów
literackich
(omawianych
podczas ćwiczeń)
sytuujących się w
obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
polskiego
Oświecenia i nie
zna zaleconej
Student/ka zna
ogólnie treść
nielicznych
tekstów
literackich
(omawianych
podczas ćwiczeń)
sytuujących się w
obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
polskiego
Oświecenia
Student/ka zna w
dobrym stopniu
treść wszystkich
tekstów
literackich
(omawianych
podczas ćwiczeń)
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
polskiego
Oświecenia
Student/ka zna w
bardzo dobrym
stopniu treść
wszystkich
tekstów
literackich
(omawianych
podczas ćwiczeń)
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
polskiego
literatury
przedmiotu.
i w znikomym
stopniu orientuje
się w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
i dobrze orientuje
się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Oświecenia
i bardzo dobrze
orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Efekt 2
(IC1/11_W02)
Student/ka nie
rozróżnia
terminologii
teoretycznolitera
ckiej niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas ćwiczeń.
Student/ka
rozróżnia
pojedyncze
terminy z
zakresu wiedzy
teoretycznolitera
ckiej niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas ćwiczeń.
Student/ka
rozróżnia
większość
terminów
z zakresu wiedzy
teoretycznolitera
ckiej niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas ćwiczeń.
Student/ka
rozróżnia
wszystkie
terminy z
zakresu wiedzy
teoretycznolitera
ckiej niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas ćwiczeń.
Efekt 3
(IC1/11_U01)
Student/ka nie
potrafi
sklasyfikować
dzieła
literackiego
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi
w pojedynczych
przypadkach
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi
w większości
przypadków
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi
samodzielnie
we wszystkich
przypadkach
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy literackie,
środowiska
literackie itp.).
Efekt 4
(IC1/11_U02)
Student/ka nie
potrafi
analizować i
interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
potrafi w
dostatecznym
stopniu
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
potrafi w dobrym
stopniu
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
samodzielnie
potrafi w bardzo
dobrym stopniu
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Efekt 5
(IC1/11_U03) Student/ka nie
potrafi poddać
krytycznemu
Student/ka
potrafi na
dostatecznym
Student/ka
potrafi na
dobrym
Student/ka
potrafi
samodzielnie
oglądowi dzieła
literackiego
z zakresu
literatury
polskiego
Oświecenia
w ujęciu
komparatystycz
nym.
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie
z zakresu
literatury
polskiego
Oświecenia
w ujęciu
komparatystycz
nym.
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie
z zakresu
literatury
polskiego
Oświecenia
w ujęciu
komparatystycz
nym.
na bardzo
dobrym
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie
z zakresu
literatury
polskiego
Oświecenia
w ujęciu
komparatystycz
nym.
Całkowity
nakład pracy
studenta
potrzebny
do osiągnięcia
założonych
efektów
w godzinach
oraz punktach
ECTS
Aktywność Liczba
godzin/nakła
d pracy
studenta
Ćwiczenia 30 godz.
Przygotowanie do ćwiczeń 16 godz.
Czas na przygotowanie referatu, prezentacji itp. 6 godz.
Udział w konsultacjach 2 godz.
Przygotowanie do zaliczeniowego kolokwium 6 godz.
SUMA GODZIN 60
LICZBA PUNKTÓW ECTS 2
Język
wykładowy
Polski
Praktyki
zawodowe w
ramach
przedmiotu
nie dotyczy
Literatura:
Z listy wybierane są
pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z
prowadzącym
przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura podstawowa:
A. PODRĘCZNIKI I SYNTEZY
Cieński M., Oświecenie. Leksykon literatury polskiej, Wrocław 2004.
Kleiner J., Sentymentalizm i preromantyzm. Studia inedita z literatury
porozbiorowej 1795-1822, wyd. i oprac. J. Starnawski, Kraków 1975.
Klimowicz M., Oświecenie, Warszawa 1972 – lub wyd. nast.
Kostkiewiczowa T., Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach
literackich polskiego Oświecenia, Warszawa 1975.
Kostkiewiczowa T., Słownik literatury polskiej – Oświecenie, Gdańsk 2007.
Libera Z., Problemy polskiego Oświecenia. Kultura i styl, Warszawa 1969.
Maciejewski J., Oświecenie polskie. Początek formacji, jej stratyfikacja i przebieg
procesu historycznoliterackiego, w: Problemy literatury polskiej okresu oświecenia, pod
red. Z. Golińskiego, seria 2, Wrocław 1977.
Pietraszko S., Doktryna literacka polskiego klasycyzmu, Wrocław 1966 [tu:
rozdz. piąty i siódmy].
Słownik literatury polskiego oświecenia, wyd. 2 poszerzone i poprawione, pod
red. T. Kostkiewiczowej, Wrocław 1991.
Żbikowski P., Klasycyzm postanisławowski. Doktryna estetycznoliteracka,
Warszawa 1984 [rozdz. trzeci] – lub: tenże, Klasycyzm postanisławowski. Zarys
problematyki, Warszawa 1999 [rozdział trzeci].
B. LITERATURA PODMIOTOWA
Bohomolec F., Komedie, wstęp J. Kott, teksty oprac. J. Jackl, przypisy oprac. A.
Zychówna, t. 2, Warszawa 1960 [tu: Małżeństwo z kalendarza].
Karpiński F., Poezje wybrane, oprac. T. Chachulski, Wrocław 1997, BN I/89 [tu:
Pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim, Tęskność do kraju, Żale Sarmaty nad
grobem Zygmunta Augusta].
Kniaźnin F. D., Wiersze wybrane, wybór, oprac. i wstęp A.K. Guzek, Warszawa
1981 [tu: , Do wąsów, Matka obywatelka, Na rewolucję 1794, Do Tadeusza Matuszewicza].
Krasicki I., Satyry i listy, wyd. 2 zmienione, wstęp J. T. Pokrzywniak,
opracowanie tekstów i komentarze Z. Goliński,Wrocław 1988, BN I/169 [tu: Do króla,
Życie dworskie, Żona modna, Pijaństwo, Palinodia, list Do Pawła].
Krasicki I., Wybór liryków, oprac. S. Graciotti, Wrocław 1985, BN I/252 [tu:
Hymn do miłości ojczyzny, Podróż z Warszawy do Biłgoraja, Osobność]
Naruszewicz A., Liryki wybrane, wybór i wstęp J.W. Gomulicki, Warszawa 1964.
Naruszewicz A., Satyry, oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1962, BN I/179 [tu:
Chudy literat, Reduty, Szlachetność].
Niemcewicz J. U., Powrót posła, oprac. i wstęp Z. Skwarczyński, Wrocław 1972,
BN I/4 – lub wyd. nast.
Niemcewicz J.U., Śpiewy historyczne, wyd. 2, oprac. Z. Libera, Warszawa 1948 –
lub: Warszawa 1986 [tu: Duma o Żółkiewskim, Duma o kniaziu Michale Glińskim].
Oświeceni o literaturze, pod red. T. Kostkiewiczowej i Z. Golińskiego, t. 1,
Warszawa 1993 [tu: F. Karpiński, O wymowie w prozie albo wierszu], t. 2, Warszawa
1995 [tu: J. Śniadecki, O pismach klasycznych i romantycznych, K. Brodziński, O
Literatura
uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
klasyczności i romantyczności, tudzież o duchu poezji polskiej].
Poezja polska XVIII wieku, oprac. Z. Libera, Warszawa 1983 [tu: anonimowa
poezja polityczna – barska oraz lat dziewięćdziesiątych, J. Jasiński i J. Wybicki].
Poezja polska 1800-1830, oprac. Z. Libera, Warszawa 1984 [tu: K. Koźmian, Oda
na pokój w roku 1809, Oda na upadek dumnego w roku 1815,].
Trembecki S., Sofiówka i bajki w wyborze, [w:] Pisma wszystkie, wydanie
krytyczne oprac. J. Kott, t. 1-2, Warszawa 1953.
Zabłocki F., Fircyk w zalotach, oprac. i wstępem poprzedziła J. Pawłowiczowa,
Wrocław 1986, BN I/176.
C. LITERATURA PRZEDMIOTOWA
Kostkiewiczowa T., Polski wiek świateł. Obszary swoistości, Wrocław 2002.
Przybylski R., Klasycyzm czyli Prawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Warszawa
1983 – lub wyd. następ. [tu: Rozpacz libertyna, Testament zamordowanego Królestwa].
Ratajczakowa D., Komedia oświeconych, Warszawa 1992.
Sobol R., Franciszek Karpiński, Warszawa 1987.
Wołoszyński R., Ignacy Krasicki. Utopia i rzeczywistość, Wrocław 1970.
Literatura uzupełniająca:
LITERATURA PRZEDMIOTOWA [do wyboru trzy pozycje]
Chaunu P., Cywilizacja wieku Oświecenia, tłum. E. Bąkowska, Warszawa 1989.
Człowiek oświecenia, pod red. M. Vovelle'a, tłum. M. Gurgul i in., Warszawa 2001.
Czubaty J., Zasada dwóch sumień. Normy postępowania i granice kompromisu w
postawach politycznych Polaków w sytuacjach wyboru (1795-1815), Warszawa 2005.
Grabski A.F., Myśl historyczna polskiego Oświecenia, Warszawa 1976.
Hazard P., Kryzys świadomości europejskiej 1680-1715, tłum. J. Lalewicz i A.
Siemek, wstęp M. Żurowski, Warszawa 1974.
Hazard P., Myśl europejska w XVIII wieku od Monteskiusza do Lessinga, tłum. H.
Suwała, wstęp S. Pietraszko, Warszawa 1972.
Julian Ursyn Niemcewicz – pisarz, historyk, świadek epoki, pod red. J. Wójcickiego,
Warszawa 2002.
Kaczyński P., Rodzina w literaturze stanisławowskiej. Motywy – konwencje –
poglądy, Wrocław 2009.
Kaleta R., Oświeceni i sentymentalni. Studia nad literaturą i życiem w Polsce w
okresie trzech rozbiorów, Wrocław 1971.
Libera Z., Rozważania o wieku tolerancji, rozumu i gustu. Szkice o XVIII stuleciu,
Warszawa 1994.
Nasiłowska A., Poezja opisowa Stanisława Trembeckiego, Wrocław 1990.
Peyre H., Co to jest klasycyzm?, tłum. i posłowie M. Żurowski. Warszawa 1985.
Postman N., W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą
przyszłość?, tłum. R. Frąc, Warszawa 2001.
Problemy literatury polskiej okresu Oświecenia, pod red. Z. Golińskiego, seria 1 i
2, Wrocław 1973-1976.
Pusz W., Oświeceni i nie tylko, Łódź 2003.
Raszewski Z., Staroświecczyzna i postęp czasu. [O teatrze polskim 1765-1865],
Warszawa 1963.
Rostworowski E., Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 1994.
Sinko Z., Powieść zachodnioeuropejska w kulturze literackiej polskiego
Oświecenia, Wrocław 1968.
Stanisz M., „Walka romantyków z klasykami”, czyli o dziejach pewnej metafory
historycznoliterackiej, w: Między biografią, literaturą i legendą, pod red. M. Stanisza i K.
Maciąga, Rzeszów 2010.
Timofiejew A., Legiony i vitae lex: problemy twórczości literackiej Cypriana
Godebskiego, Lublin 2002.
Watt I., Narodziny powieści. Studia o Defoe’m, Richardsonie i Fieldingu, tłum. A.
Kreczmar, Warszawa 1973.
Witkowska A., „Sławianie, my lubim sielanki...”, Warszawa 1972.
Witkowska A., Literatura romantyzmu, Warszawa 1986 [tu: Sentymentalizm i
klasycyzm lat 1795-1830. Główne gatunki literackie].
Zachmacz Z. M., Jakub Jasiński – generał i poeta, Warszawa 1995.
Żbikowski P., „...bolem śmiertelnym ścieśnione mam serce ...” Rozpacz
oświeconych. U źródeł przełomu w poezji polskiej w latach 1793-1805, Wrocław 1998.
IC1/11 LITERATURA OŚWIECENIOWA (ćw. warsztatowe) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Literatura oświecenia Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Instytut Filologii Polskiej/ Zakład Literatury
Staropolskiej i Polskiego Oświecenia Kod przedmiotu IC1/11
Studia Kierunek studiów Poziom
kształcenia Forma studiów
filologia polska pierwszego stopnia
stacjonarne
Rodzaj przedmiotu kierunkowy literaturoznawczy Rok i semestr studiów pierwszy/ semestr drugi Imię i nazwisko koordynatora dr hab. prof. UR Marek Nalepa
przedmiotu Imię i nazwisko osoby prowadzącej
(osób prowadzących) zajęcia z przedmiotu dr hab. prof. UR Marek Nalepa, dr hab. prof. UR
Roman Magryś, dr Jolanta Kowal Cele zajęć z przedmiotu
C1. Pogłębienie umiejętności samodzielnej analizy podstawowych zjawisk procesu historyczno-literackiego z zakresu literatury polskiego oświecenia. C2. Sytuowanie utworów z zakresu literatury polskiego oświecenia w różnych kontekstach oraz tradycji kulturowej. C3. Określenie ukrytych sensów dzieł literackich sytuujących się w obrębie epoki polskiego oświecenia.
Wymagania wstępne Znajomość literatury i kultury oświeceniowej na poziomie szkoły średniej (poziom podstawowy).
Efekty kształcenia Wiedza: IC1/11_W01 – student/ka przywołuje treść tekstów literackich (omawianych podczas ćwiczeń) sytuujących się w obrębie poszczególnych prądów literackich polskiego oświecenia, z wykorzystaniem wskazanej literatury przedmiotu; IC1/11_W02 – student/ka rozróżnia terminologię teoretycznoliteracką niezbędną w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich omawianych podczas ćwiczeń.
Umiejętności:
IC1/11_U01 – student/ka klasyfikuje dzieła literackie w obrębie procesu historyczno-literackiego (prądy literackie, środowiska literackie itp.); IC1/11_U02 – student/ka analizuje treść tekstów literackich (omawianych podczas ćwiczeń) z uwzględnieniem ich sfery immanentnej oraz odpowiednich kontekstów; IC1/11_U03 – student/ka poddaje krytycznemu oglądowi dzieła literackie z zakresu literatury polskiego oświecenia w ujęciu komparatystycznym.
Kompetencje społeczne:
IC1/11_K01 – student/ka jest zorientowany/a na pogłębianie wiedzy zdobytej na zajęciach z ćwiczeń literatury polskiego oświecenia.
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin ćw. warsztatowe – 30 godz.
Treści programowe
L
Lp. Treści merytoryczne przedmiotu
Liczba
godzin
1. Zajęcia organizacyjne (zapoznanie studentów z programem zajęć,
warunkami zaliczenia przedmiotu).
2
2. Właściwości poematu heroikomicznego na przykładzie Monachomachii
Ignacego Krasickiego.
3
3. Bajkopisarstwo polskiego oświecenia (Ignacy Krasicki, Stanisław
Trembecki, Franciszek Dionizy Kniaźnin).
3
4. Twórczość satyryczna Adama Naruszewicza i Ignacego Krasickiego. 3
5. Narodziny polskiej powieści (Ignacy Krasicki, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki).
2
6. Twórczość sentymentalna Franciszka Karpińskiego. 3
7. Komediopisarstwo polskiego oświecenia (Franciszek Bohomolec,
Franciszek Zabłocki, Julian Ursyn Niemcewicz).
4
8. Poezja opisowa na przykładzie Sofiówki Stanisława Trembeckiego. 2
9.
Zagadnienia oświeceniowego patriotyzmu na podstawie Hymnu do miłości
ojczyzny Ignacego Krasickiego, Pieśni Legionów Polskich we Włoszech Józefa
Wybickiego i pieśni Boże, coś Polskę Alojzego Felińskiego.
2
10. Idea porozbiorowego prowidencjalizmu w Hymnie do Boga Jana Pawła
Woronicza
2
11. Kolokwium zaliczeniowe. 2
Metody dydaktyczne
analiza i interpretacja tekstów źródłowych/ dyskusja/ elementy wykładu
Sposób(y) i forma(y) zaliczenia
Ocena formująca: F1. Ocena stopnia komunikowania się na linii student – prowadzący, aktywności, zrozumienia omawianej tematyki przedmiotu (każdorazowo podczas trwania zajęć). F2. Ocena zadanej pracy w grupach (przygotowanie prezentacji, przedstawienie wyników własnych badań itp.).
F3. Ocena znajomości fragmentów mitologii grecko-rzymskiej.
Ocena podsumowująca: P1. Ocena z kolokwium na koniec semestru (obejmująca tematykę wszystkich zajęć)*. *Wskazane formy ocen odnoszą się do wszystkich założonych w niniejszym sylabusie efektów kształcenia.
Metody i kryteria oceny
Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1
(IC1/11_W
01)
Student/ka nie
zna treści
tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
polskiego
oświecenia i nie
zna zaleconej
literatury
przedmiotu.
Student/ka zna
ogólnie treść
nielicznych
tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
polskiego
oświecenia
i w znikomym
stopniu
orientuje się w
zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka zna
w dobrym
stopniu treść
wszystkich
tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
polskiego
oświecenia
i dobrze
orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka zna
w bardzo
dobrym stopniu
treść wszystkich
tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literackich
polskiego
oświecenia
i bardzo dobrze
orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Efekt 2
(IC1/11_W
02)
Student/ka nie
rozróżnia
terminologii
teoretycznoliter
ackiej
Student/ka
rozróżnia
pojedyncze
terminy z
zakresu wiedzy
Student/ka
rozróżnia
większość
terminów
z zakresu
Student/ka
rozróżnia
wszystkie
terminy z
zakresu wiedzy
niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas
ćwiczeń.
teoretycznoliter
ackiej
niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas
ćwiczeń.
wiedzy
teoretycznoliter
ackiej
niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas
ćwiczeń.
teoretycznoliter
ackiej
niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas
ćwiczeń.
Efekt 3
(IC1/11_U
01)
Student/ka nie
potrafi
sklasyfikować
dzieła
literackiego
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi
w pojedynczych
przypadkach
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi
w większości
przypadków
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi
samodzielnie
we wszystkich
przypadkach
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historyczno-
literackiego
(prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Efekt 4
(IC1/11_U
02)
Student/ka nie
potrafi
analizować i
interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
potrafi w
dostatecznym
stopniu
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
potrafi w
dobrym stopniu
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
samodzielnie
potrafi
w bardzo
dobrym stopniu
analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich
(omawianych
podczas
ćwiczeń)
z uwzględnie-
niem ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Efekt 5
(IC1/11_U
03)
Student/ka nie
potrafi poddać
krytycznemu
Student/ka
potrafi na
dostatecznym
Student/ka
potrafi na
dobrym
Student/ka
potrafi
samodzielnie na
oglądowi dzieła
literackiego
z zakresu
literatury
polskiego
oświecenia
w ujęciu
komparatystycz
nym.
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie
z zakresu
literatury
polskiego
oświecenia
w ujęciu
komparatystycz
nym.
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie
z zakresu
literatury
polskiego
oświecenia
w ujęciu
komparatystycz
nym.
bardzo dobrym
poziomie
poddać
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie
z zakresu
literatury
polskiego
oświecenia
w ujęciu
komparatystycz
nym.
Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS
Aktywność Liczba
godzin/nakład
pracy studenta
Ćwiczenia 30 godz.
Przygotowanie do ćwiczeń 16 godz.
Czas na przygotowanie referatu, prezentacji itp. 6 godz.
Udział w konsultacjach 2 godz.
Przygotowanie do zaliczeniowego kolokwium 6 godz.
SUMA GODZIN 60
LICZBA PUNKTÓW ECTS 2
Język wykładowy
Polski
Praktyki zawodowe w ramach przedmiotu
nie dotyczy
Literatura
Z listy
wybierane są
pozycje
bibliograficzne
(w porozumieniu
z prowadzącym
przedmiot na
zajęciach
organizacyjnych)
.
Literatura podstawowa: Dąbrowski R., Poemat heroikomiczny w literaturze polskiego oświecenia, Kraków
2004. Krasicki I., Monachomachia i Antymonachomachia, oprac. i wstęp Z. Goliński,
Wrocław 1977, BN I/197. Goliński Z., Wstęp [do:] I. Krasicki, Monachomachia i Antymonachomachia, Wrocław
1977, BN I/197. Kubacki W., „Monachomachia” przed sądem potomności, Warszawa 1951. Maślanka J., Wstęp [do:] I. Krasicki, Myszeida, Wrocław 1982, BN I/224. Mikulski T., Monachomachia, [w:] T. Mikulski, W kręgu oświeconych, Wrocław 1960. Pusz W., „Dobroć moralnej igraszki”, [w:] W. Pusz, Między Krasickim i Słowackim.
Studia, eseje, opinie, Kraków 1992. Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Warszawa
1992 [tu hasło: poemat heroikomiczny]. Dworak T., Ignacy Krasicki, Warszawa 1987 [tu rozdz. Satyry i listy].
Grzeszczuk S., Wstęp [do:] A. Naruszewicz, Satyry, Wrocław 1962, BN I/179. Krasicki I., Satyry i listy, wstęp J.T. Pokrzywniak, oprac. tekstów i komentarze Z.
Goliński, Wrocław 1988, BN I/169 [tu: Do króla, Świat zepsuty, Żona modna, Pijaństwo, Pochwała wieku].
Naruszewicz A., Satyry, oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1962, BN I/179 [tu: Chudy literat, Reduty, Szlachetność].
Pokrzywniak J.T., Wstęp [do:] I. Krasicki, Satyry i listy, Wrocław 1988, BN I/169. Pusz W., „O prawdziwym szlachectwie” monolog w szerszym gronie, [w:] Czytanie
Naruszewicza. Interpretacje, pod red. T. Chachulskiego, Wrocław 2000. Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Warszawa
1992 [tu hasło: satyra]. Abramowska J., „Bajki i przypowieści Krasickiego, czyli krytyka sztuki sądzenia,
„Pamiętnik Literacki” 1972, z. 1. Abramowska J., Polska bajka ezopowa, Poznań 1991. Dworak T., Ignacy Krasicki, Warszawa 1987 [tu rozdz. Bajki]. Goliński Z., Wstęp [do:] I. Krasicki, Bajki, Wrocław 1975, BN I/220. Kleiner J., Krasickiego „Bajki i przypowieści”, [w:] J. Kleiner, O Krasickim i o Fredrze.
Dziesięć rozpraw, Warszawa 1956. Kostkiewiczowa T., Polski wiek świateł. Obszary swoistości, Wrocław 2002. Krasicki I., Bajki, oprac. Z. Goliński, Wrocław 1975, BN I/220 [tu: Wstęp do bajek,
Wół i minister, Słowik i szczygieł, Jagnię i wilcy, Ptaszki w klatce, Lew i zwierzęta, Malarze, Dewotka, Wilk i owce, Lew pokorny].
Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Warszawa 1992 [tu hasło: bajka].
Woźnowski W., Dzieje bajki polskiej, Warszawa 1990. Wybór bajek innych poetów oświecenia (S. Trembeckiego, J.U. Niemcewicza), [w:]
Antologia bajki polskiej, oprac. W. Woźnowski, Wrocław 1982, BN I/239. Goliński Z., Ignacy Krasicki, Warszawa 1979. Klimowicz M., Wstęp [do:] I. Krasicki, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki,
Wrocław 1975, BN I/179. Kostkiewiczowa T., Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki – propozycja lektury, [w:]
T. Kostkiewiczowa, Studia o Krasickim, Warszawa 1997. Krasicki I., Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, oprac. i wstęp M. Klimowicz,
Wrocław 1975, BN I/179. Lipatow A., Rousseau i Krasicki: Utopia i antyutopia w Mikołaja Doświadczyńskiego
przypadkach, „Pamiętnik Literacki” 1980, z. 2. Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Warszawa
1992 [tu hasła: powieść, utopia, russoizm]. Watt I., Narodziny powieści. Studia o Defoe’m, Richardsonie i Fieldingu, tłum. A.
Kreczmar, Warszawa 1973. Wołoszyński R., Ignacy Krasicki. Utopia i rzeczywistość, Wrocław 1970. Chachulski T., Franciszek Karpiński jako poeta religijny, [w:] Motywy religijne w
twórczości pisarzy polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Lublin 1995. Chachulski T., Wstęp [do:] F. Karpiński, Poezje wybrane, Wrocław 1977, BN I/89. Karpiński F., O wymowie w prozie albo wierszu, [w:] Oświeceni o literaturze, oprac. T.
Kostkiewiczowa i Z. Goliński, t. 1, Warszawa 1993. Karpiński F., Poezje wybrane, oprac. T. Chachulski, Wrocław 1997, BN I/89 [tu: Do
Justyny. tęskność na wiosnę; Laura i Filon; Powrót z Warszawy na wieś; Pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim; Do książęcia Mikołaja Repnina generała, gubernatora Litwy 1796; Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta, ostatniego polskiego króla z domu Jagiełłów; Pieśń poranna; Pieśń wieczorna; Pieśń o Narodzeniu Pańskim].
Kostkiewiczowa T., Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Warszawa 1975. [tu: sentymentalizm]
Kostkiewiczowa T., Model liryki sentymentalnej w twórczości Franciszka Karpińskiego, Wrocław 1964.
Bohomolec F., Małżeństwo z kalendarza, [w:] F. Bohomolec, Komedie, oprac. i wstęp J. Kott, t. 2, Warszawa 1960.
Dramaty Franciszka Zabłockiego. Interpretacje, pod red. M. Cieńskiego i T. Kostkiewiczowej, Wrocław 2000.
Niemcewicz J.U., Powrót posła, oprac. Z. Skwarczyński, Wrocław 1982, BN I/14. Raszewski Z., Staroświecczyzna i postęp czasu. [O teatrze polskim 1765-1865],
Warszawa 1963. Ratajczakowa D., Komedia oświeconych, Warszawa 1993. Skwarczyński Z., Wstęp [do:] J.U. Niemcewicz, Powrót posła, Wrocław 1982, BN I/14. Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Warszawa
1992 [tu hasła: sarmatyzm, komedia]. Zabłocki F., Sarmatyzm, oprac. L. Bernacki, uzup. T. Mikulski, wyd. 3, Wrocław 1954,
BN I/115. Borowy W., O poezji polskiej w wieku XVIII, Warszawa 1978. Kostkiewiczowa T., Z problematyki gatunkowej polskiego poematu opisowego
(„Zofiówka” i „Ziemiaństwo polskie”), [w:] Styl i kompozycja, pod red. J. Trzynadlowskiego, Wrocław 1965.
Lichaczow D., Poezja ogrodów, tłum. K.N. Sakowicz, Wrocław 1991. Nasiłowska A., Poezja opisowa Stanisława Trembeckiego, Wrocław 1990. Ogrody – zwierciadła kultury. Zachód, pod red. L. Sosnowskiego i A. Wójcik, Kraków
2008. Przybylski R., Rozpacz libertyna, [w:] R. Przybylski, Klasycyzm czyli prawdziwy
koniec Królestwa Polskiego, Warszawa 1983. Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej i Z.
Golińskiego, Warszawa 1992 [tu hasło: poemat opisowy]. Trembecki S., Sofiówka, [w:] S. Trembecki, Pisma wszystkie, oprac. J. Kott, t. 2,
Warszawa 1953. Kaleta R., „Stary Dąbrowskiego mazurek”, [w:] R. Kaleta, Oświeceni i sentymentalni,
Wrocław 1971. Krasicki I., Hymn do miłości Ojczyzny [„Święta miłości kochanej Ojczyzny…”], J.
Wybicki, Pieśń legionów polskich we Włoszech, A. Feliński, Hymn w rocznicę utworzenia Królestwa Polskiego, [w:] „Świat poprawiać – zuchwałe rzemiosło”. Antologia poezji polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej i Z. Golińskiego, Warszawa 1981.
Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Warszawa 1992 [tu hasło: poezja legionowa].
Wołoszyński R., Tadeusza Mikulskiego rozprawa o hymnie „Święta miłości kochanej ojczyzny”, „Pamiętnik Literacki” 1959, z. 3/4.
Zakrzewski B., „Boże, coś Polskę” Alojzego Felińskiego, [w:] B. Zakrzewski, Arka Przymierza, Wrocław 1995.
Zgorzelski C., Od oświecenia ku romantyzmowi i współczesności, Kraków 1978 [tu: analiza Hymnu do miłości ojczyzny].
Grabski A.F., Tradycjonalizm prowidencjalny – Jan Paweł Woronicz, [w:] A.F. Grabski,
Myśl historyczna polskiego Oświecenia, Warszawa 1976. Kleiner J., Sentymentalizm i preromantyzm. Studia inedita z literatury porozbiorowej
1795-1822, wydał z rękopisu i oprac. J. Starnawski, Kraków 1975. Nesteruk M., Rejman Z., Wstęp [do:] J.P. Woronicz, Pisma wybrane, Wrocław 2002,
BN I/229. Przybylski R., Kubrak pośmiewiska, [w:] R. Przybylski, Klasycyzm czyli prawdziwy
koniec Królestwa Polskiego, Gdańsk 1996. Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Warszawa
1992 [tu hasło: hymn]. Witkowska A., Przybylski R., Romantyzm, Warszawa 1997. Woronicz J.P., Hymn do Boga, [w:] J.P. Woronicz, Pisma wybrane, oprac. M. Nesteruk,
Z. Rejman, Wrocław 2002, BN I/299. Literatura uzupełniająca:
Literatura
uzupełniająca
dla studentów
szczególnie
zainteresowanyc
h problematyką
zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Aleksandrowicz A., Twórczość satyryczna Adama Naruszewicza, Wrocław 1964. Borowy W., O poezji polskiej w wieku XVIII, Warszawa 1978. Cazin P., Książę biskup warmiński Ignacy Krasicki 1735-1801, Olsztyn 1986 [tu:
rozdział Satyryk]. Cieński M., Oświecenie. Leksykon literatury polskiej, Wrocław 2004. Jarecki K., Idee historiozoficzne Woronicza a mesjanizm polski, „Pamiętnik Literacki”
1904, z. 3. Kleiner J., Pierwszy cykl „Satyr” Krasickiego i Drugi cykl „Satyr” Krasickiego, [w:] J.
Kleiner, O Krasickim i Fredrze. Dziesięć rozpraw, Wrocław 1956. Kostkiewiczowa T., Horyzonty wyobraźni. O języku poezji czasów Oświecenia,
Warszawa 1984. Kostkiewiczowa T., Poetyckie adresy do wrogów, „Etos” 1992. Kostkiewiczowa T., Polski wiek świateł. Obszary swoistości, Wrocław 2002. Kostkiewiczowa T., Słownik literatury polskiej – Oświecenie, Gdańsk 2007. Motywy religijne w twórczości pisarzy polskiego Oświecenia, pod red. T.
Kostkiewiczowej, Lublin 1995. Pachoński J., „Jeszcze Polska nie zginęła”. W 175 – lecie powstania polskiego hymnu
narodowego, Gdańsk 1972. Pokrzywniak J.T., „Satyra prawdę mówi” czyli rzecz o prawdziwych przesłankach,
„Pamiętnik Literacki” 1980, z. 4. Problemy literatury polskiej okresu Oświecenia, pod red. Z. Golińskiego, seria /1/-2,
Wrocław 1973-1796. Rabowicz E., Stanisław Trembecki w świetle nowych źródeł, Wrocław 1965. Rejman Z., Jan Paweł Woronicz – poeta i kapłan, Chotomów 1992. Samp J., O Mazurku Dąbrowskiego z Włoch, „Literatura” 1978, nr 50. Sobol R., Franciszek Karpiński, Warszawa 1987. Willaume J., „Jeszcze Polska…”, [w:] Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej, Warszawa
1970.
IC1/12 LITERATURA ROMANTYZMU (wykład i ćw.
warsztatowe) rok akademicki 2014/2015
(1) Nazwa przedmiotu Literatura romantyzmu
(2) Nazwa jednostki
prowadzącej przedmiot
Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej, Zakład
Literatury Romantyzmu i Pozytywizmu
(3) Kod przedmiotu IC1/12
(4) Studia
Kierunek studiów Poziom
kształcenia
Forma studiów
Filologia polska pierwszego stopnia stacjonarne
(5) Rodzaj przedmiotu Przedmiot kierunkowy literaturoznawczy
(6) Rok i semestr studiów Rok II semestr I
(7) Imię i nazwisko
koordynatora przedmiotu
Dr hab. prof. UR Marek Stanisz
(8) Imię i nazwisko osoby
prowadzącej (osób prowadzących)
zajęcia z przedmiotu
Dr hab. prof. UR Marek Stanisz, dr hab. prof. UR Joanna
Rusin, dr hab. prof. Kazimierz Maciąg, dr Hanna Krupińska-Łyp, dr
Kazimierz Surowiec, dr Mariusz Chrostek
(9) Cele zajęć z przedmiotu
C 1. Zapoznanie studentów z najważniejszymi dziełami literatury romantyzmu w Polsce;
C 2. Zapoznanie studentów z kluczowymi problemami literatury romantyzmu (takimi jak:
podstawowe idee światopoglądowe i estetyczne oraz ich odzwierciedlenie w literaturze romantyzmu,
romantyzm jako prąd literacki, geografia romantyzmu w Polsce, pokolenia polskich romantyków,
zagadnienia genologiczne, konwencje artystyczne i nurty literackie w obrębie polskiego romantyzmu,
wartościowanie tekstów literackich tego okresu);
C 3. Kształcenie umiejętności analizy i interpretacji tekstów literackich doby romantyzmu z
zastosowaniem odpowiedniej terminologii teoretycznoliterackiej oraz wykorzystaniem stosownej
literatury przedmiotu;
C 4. Kształcenie umiejętności sytuowania utworów polskiego romantyzmu w różnorodnych
kontekstach (historycznym, filozoficznym, politycznym, obyczajowym).
(10)
Wymagania
wstępne
Znajomość historii literatury polskiej i europejskiej do XIX wieku na poziomie
studiów licencjackich; znajomość historii literatury romantyzmu na poziomie szkoły
średniej (poziom podstawowy).
(11)
Efekty
kształcenia
Wiedza:
IC1/12_ W01: Student(ka) przywołuje treść i problematykę najważniejszych dzieł
literatury romantyzmu w Polsce (według spisu lektur);
IC1/12_ W02: Student(ka) zna terminologię teoretycznoliteracką niezbędną w
procesie analizy i interpretacji dzieł literackich polskiego romantyzmu;
IC1/12_W03: Student(ka) ma szczegółową wiedzę na temat kluczowych
problemów literatury romantyzmu (takich jak: podstawowe idee światopoglądowe i
estetyczne oraz ich odzwierciedlenie w literaturze romantyzmu, romantyzm jako prąd
literacki, geografia romantyzmu w Polsce, pokolenia polskich romantyków, zagadnienia
genologiczne, konwencje artystyczne i nurty literackie w obrębie polskiego romantyzmu,
wartościowanie tekstów literackich tego okresu);
IC1/12_W04: Student(ka) sytuuje utwory polskiego romantyzmu w różnorodnych
kontekstach (historycznym, filozoficznym, politycznym, kulturowym, obyczajowym, w
kontekście innych dziedzin sztuki romantycznej itp.);
Umiejętności:
IC1/12_ U01: Student(ka) dyskutuje na temat problemów epoki;
IC1/12_ U02: Student(ka) poprawnie analizuje i interpretuje utwory literackie
doby romantyzmu;
IC1/12_ U03: Student(ka) poprawnie wykorzystuje literaturę przedmiotu;
IC1/12_ U04: Student(ka) potrafi samodzielnie przygotować i przedstawić
precyzyjne i poprawne logicznie oraz językowo wystąpienie ustne na tematy związane z
literaturą romantyzmu;
Kompetencje społeczne:
IC1/12_ K01: Student(ka) potrafi zaplanować i zrealizować przebieg samodzielnej
pracy związanej ze studiowaniem literatury romantycznej;
IC1/12_ K02: Student(ka) ma świadomość znaczenia literatury polskiego
romantyzmu w kulturze europejskiej.
(12) Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład – 30 godz.
ćw. warsztatowe – 30 godz.
(13) Treści programowe
Suma: 60 godz.
Wykład – problematyka
1. Romantyzm w perspektywie nowoczesności. Romantyczna nieskończoność i jej
literackie reprezentacje (światopogląd romantyzmu). Długie trwanie paradygmatu
romantycznego. Omówienie spisu lektur i zagadnień egzaminacyjnych.
2
2. Romantyzm jako prąd literacki: chronologia i geografia romantyzmu w Polsce
(granice czasowe i fazy rozwojowe, pokolenia romantyczne, geografia romantyzmu polskiego).
2
3. Romantyzm przed powstaniem listopadowym: ballada jako wczesnoromantyczny
gatunek literacki (Ballady i romanse Mickiewicza; romantyczna balladomania).
2
4. Romantyzm przed powstaniem listopadowym: powieść poetycka, (Maria Antoniego
Malczewskiego; Grażyna i Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza, Mnich, Arab, Hugo, Jan
Bielecki, Żmija Juliusza Słowackiego); szkoła ukraińska w polskiej literaturze romantycznej
(Antoni Malczewski, Seweryn Goszczyński, Józef Bohdan Zaleski).
2
5. Romantyzm przed powstaniem listopadowym: dramat romantyczny i liryka
romantyczna (Dziady cz. II i IV Mickiewicza, Sonety Adama Mickiewicza i romantyczna
sonetomania, liryka romantyczna przed powstaniem listopadowym). Romantyczna poezja
niepodległościowa: poezja powstania listopadowego (i powstania styczniowego); język (i
znaczenie) romantycznej poezji patriotycznej.
2
6. Emigracyjne doświadczenie Polaków. Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego.
Wielkie dramaty romantyczne: Dziady cz. III Adama Mickiewicza, Kordian Juliusza
Słowackiego, Irydion Zygmunta Krasińskiego, Nie-boska komedia Krasińskiego. Dramat i teatr
romantyczny.
2
7. Arcydzieła dojrzałego romantyzmu: Pan Tadeusz i popowstaniowa droga poetycka
Mickiewicza: Liryki lozańskie, Prelekcje paryskie, drobne wiersze. Romantyczna gawęda
szlachecka, romantyczny sarmatyzm (Pamiątki Soplicy Henryka Rzewuskiego; gawędy
twórców pomniejszych).
2
8. Popowstaniowa twórczość Juliusza Słowackiego, czyli nowe oblicze romantyzmu w
Polsce. Zagadnienia poety i poezji. Dojrzałe powieści poetyckie Słowackiego, poemat
dygresyjny Beniowski, dramaty: Balladyna, Lilla Weneda, Fantazy.
2
9. Krytyka literacka epoki romantyzmu, romantyczne debaty krytycznoliterackie. Istota
i funkcje krytyki literackiej. Uwarunkowania historyczne romantycznej krytyki (czasopisma,
krytycy, gatunki i strategie krytyczne). Spory przełomu romantycznego; popowstaniowe spory
o Fredrę, Słowackiego i Norwida, polemiki wokół powieści. Sylwetki najwybitniejszych
krytyków literackich.
2
10. Aleksander Fredro – poeta osobny. Twórczość Fredry na tle głównych nurtów
literatury romantycznej.
2
11. Liryka krajowa okresu międzypowstaniowego: twórczość Władysława Syrokomli,
Teofila Lenartowicza, Kornela Ujejskiego, Wincentego Pola.
2
12. Romantyczne odkrycie powieści: twórczość Narcyzy Żmichowskiej, Józefa Ignacego
Kraszewskiego. List romantyczny jako wyznanie i autokreacja.
2
13. Pisarki polskie doby romantyzmu. Polskie pisarki doby romantyzmu (Elżbieta z
Krasińskich-Jaraczewska, Narcyza Żmichowska, Paulina Wilkońska, Anna Libera, Gabriela z
Güntherów Puzynina, Jadwiga Łuszczewska). Najsłynniejsze kobiety romantyzmu polskiego
(Maryla Wereszczakówna, Delfina Potocka, Maria Kalergis).
2
14. Kobieta w literaturze doby romantyzmu: romantyzm i kwestia kobieca, miłość
romantyczna; obrazy kobiet w literaturze romantycznej (romantyczny „anioł”, wzorzec
kobiety-Polki, kobiety-zbrodniarki, kobieta-sztuka).
2
15. Cyprian Norwid – „pisarz wieku kupieckiego i przemysłowego” (biografia Norwida
na tle przemian społecznych i gospodarczych Europy II poł. XIX wieku; program poetycki
Norwida: Promethidion). Wobec wielkiego dziedzictwa – twórczość liryczna, dramatyczna,
nowelistyka Cypriana Norwida.
2
Suma godzin: 3
0
Ćwiczenia - wariant I
1. Wprowadzenie - interpretacja Rzymu Juliusza Słowackiego. 2
2. Ballady i romanse Adama Mickiewicza – problematyka i kompozycja cyklu.
Lektura obowiązkowa:
A. Mickiewicz, Ballady i romanse [dowolne wydanie].
M. Piwińska, Koloryt uczuć, klimat wewnętrzny, topografia wyobraźni w cyklu „Ballad i
romansów”, [w:] tejże Wolny myśliwy. Osiem prób czytania Mickiewicza, Gdańsk 2003; lub [w:]
Trzynaście arcydzieł romantycznych, pod red. E. Kiślak i M. Gumkowskiego, Warszawa 1996.
2
3. Maria Antoniego Malczewskiego – poetyka powieści poetyckiej.
Lektura obowiązkowa:
A. Malczewski, Maria. Powieść ukraińska, oprac. i wstęp H. Krukowska, i J. Ławski, Białystok
1995.
2
4. Powieści poetyckie Juliusza Słowackiego (Mnich, Arab, Lambro).
Lektura obowiązkowa:
J. Słowacki, powieści poetyckie: Mnich, Arab, Lambro, [w:] idem, Powieści poetyckie, oprac.
M. Ursel, Wrocław 1986 (BN I, 47).
2
5. Sonety krymskie Adama Mickiewicza jako cykl poetycki.
Lektura obowiązkowa:
A. Mickiewicz, Sonety krymskie [wyd. dowolne].
I. Opacki, Człowiek w sonetach przełomu, [w:] tenże, Poezja romantycznych przełomów,
Wrocław 1972; lub [w:] tegoż, „W środku niebokręga”. Poezja romantycznych przełomów, Katowice
1995.
Lub: Cz. Zgorzelski, Pielgrzym „w krainie dostatków i krasy”, [w:] tegoż, O sztuce poetyckiej
Mickiewicza. Próby zbliżeń i uogólnień, Warszawa 2001 (lub wyd. wcześn.)
2
6. Historiozofia Ksiąg narodu i pielgrzymstwa polskiego Adama Mickiewicza.
Lektura obowiązkowa:
A. Mickiewicz, Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego [wyd. dowolne].
Z. Stefanowska, Historia i profecja. Studia o księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa
polskiego, Warszawa 1962.
2
7. Irydion Zygmunta Krasińskiego.
Lektura obowiązkowa:
Z. Krasiński, Irydion [wyd. dowolne].
2
A. Waśko, Zygmunt Krasiński. Oblicza poety, Kraków 2001 [rozdz. pt. Irydion, s. 180-204].
8. Pan Tadeusz - syntezą romantyzmu.
Lektura obowiązkowa:
A. Mickiewicz, Pan Tadeusz, opr. S. Pigoń, BN I/83.
K. Wyka, Pan Tadeusz. Studia o poemacie, t. 1, Warszawa 1963.
2
9. Biografia i liryka Juliusza Słowackiego (związki, zależności, legenda literacka).
Lektura obowiązkowa:
J. Słowacki, wybór wierszy.
Cz. Zgorzelski, Liryka w pełni romantyczna. Studia i szkice o wierszach Słowackiego,
Warszawa 1981.
2
10. Fantazy Juliusza Słowackiego – jako romantyczna tragikomedia.
Lektura obowiązkowa:
J. Słowacki, Fantazy, opr. M. Inglot, BN I, nr 105, Wrocław 1976.
2
11. Pamiątki Soplicy jako gawęda szlachecka. Romantyczna rehabilitacja sarmatyzmu.
Lektura obowiązkowa:
H. Rzewuski, Pamiątki Soplicy, opr. i posłowie Zofia Lewinówna, Warszawa 1983.
A. Waśko, Romantyczny sarmatyzm. Tradycja szlachecka w literaturze polskiej, Kraków
1995.
2
12. Liryka Teofila Lenartowicza i Władysława Syrokomli – porównanie.
Lektura obowiązkowa:
T. Lenartowicz, Wybór poezyj, opr. J. Nowakowski, BN I, nr 5, Wrocław 1972
W. Syrokomla, Wybór poezyj, opr. F. Bielak, BN I, nr 54, Wrocław 1970.
2
13. Powieściopisarstwo historyczne Józefa Ignacego Kraszewskiego (na przykładzie
Zygmuntowskich czasów).
Lektura obowiązkowa:
J. I. Kraszewski, Zygmuntowskie czasy, opr. W. Danek, BN I, 91, Wrocław 1950.
2
14. Poezja C. K. Norwida.
Lektura obowiązkowa:
C. Norwid, Vade-mecum, opr. J. Fert, BN I, nr 271, Wrocław 1990.
Z. Stefanowska, O niewoli narodowej, [w:] tejże, Strona romantyków. Studia o Norwidzie,
2
Lublin 1993.
15. Pierścień Wielkiej-Damy C. Norwida – wizja nowej sztuki dramatycznej; analiza
utworu.
Lektura obowiązkowa:
C. Norwid, Pierścień Wielkiej Damy, opr. S. Świontek, BN I, nr 274, Wrocław 1990.
Z. Stefanowska, O niewoli narodowej, [w:] tejże, Strona romantyków. Studia o Norwidzie,
Lublin 1993.
2
Suma godzin: 3
0
Suma godzin: 3
0
Ćwiczenia - wariant II
1. Wprowadzenie – informacje wstępne, omówienie planu i przebiegu zajęć, sposobu
uzyskania zaliczeń, literatury przedmiotu oraz kryteriów oceny prac pisemnych (rocznych).
2
2. Geneza ballady jako gatunku i geneza ballad Mickiewicza. Ballada jako gatunek z
pogranicza rodzajów literackich. Przykład romantycznego synkretyzmu w balladach
Mickiewicza. Proporcje elementów epiki, liryki i dramatu w strukturze form podawczych i
konstrukcji balladowych bohaterów. Ludowy charakter ballady. Specyfika świata
przedstawionego i współistnienie rzeczywistości irracjonalnej z racjonalną. Balladowy
narrator i usytuowanie płaszczyzny narracji wobec płaszczyzny świata przedstawionego.
Poetyka i system metryczny ballady.
Teksty: A. Mickiewicz, Ballady i romanse.
4
3. Kształt artystyczny i problematyka III cz. Dziadów A. Mickiewicza (1).
Geneza III cz. Dziadów A. Mickiewicza i percepcja utworu wśród współczesnych
autorowi. Funkcjonowanie motywów martyrologicznych dramatu. Realizm sceny więziennej,
identyfikacja występujących w niej postaci. Wewnętrzna konstrukcja opowiadania
Sobolewskiego. Losy Cichowskiego i Rollisona. Kreacje urzędników i sług carskich ze
szczególnym uwzględnieniem postaci Senatora. Charakterystyka społeczeństwa polskiego
przez pryzmat struktury warszawskiego salonu
2
4. Kształt artystyczny i problematyka III cz. Dziadów A. Mickiewicza (2).
Mała i Wielka Improwizacja. Konstrukcja kosmosu, miejsce Ziemi wobec Boga i natury.
Osobowość Konrada i jego plany wobec boskiego porządku świata. Sposoby wyrażania idei
mesjanistycznej w scenie V. Niezwykłe cechy księdza Piotra. Jego rola w wątku
martyrologicznym dramatu.
2
5. Kształt artystyczny i problematyka III cz. Dziadów A. Mickiewicza (3).
Struktura III cz. Dziadów jako dramatu romantycznego. Struktura i funkcja Ustępu III
cz. Dziadów.
2
6. Godzina myśli J. Słowackiego (1).
Geneza utworu, sposoby kreacji bohaterów poematu, wyobraźnia poetycka w relacji
do marzeń i rzeczywistości. Psychologizm utworu, byroniczna stylizacja bohaterów i świata
przedstawionego poematu, kompozycje pejzażowe i ich specyfika. Autobiografizm poematu i
kontynuacja losów jego bohaterów w Kordianie.
4
7. Godzina myśli J. Słowackiego (2).
Aspekty filozoficzne dzieła. Parapsychiczne zdolności bohaterów. Prekursorstwo
Słowackiego w zakresie impresjonizmu i kreacjonizmu literackiego.
2
8. Pan Tadeusz Adama Mickiewicza.
Geneza utworu. Cechy eposu i ich porównanie z eposami Homera. Romantyczny
synkretyzm dzieła. Dzieje Jacka Soplicy. Historia sporu Sopliców i Horeszków oraz personalne
związki między nimi. Kreacja Telimeny jako przykład doskonałości warsztatowej Mickiewicza.
Osobowości Gerwazego i Wojskiego oraz funkcja tych postaci w utworze. Tworzenie legendy
napoleońskiej. Struktura szlacheckiego zaścianka. Romantyczna wizja przyrody. Kreacje
pejzażowe i ich funkcjonowanie. Ingerencja natury w losy bohaterów. Mickiewiczowski
realizm – kult szczegółu. Funkcja inwokacji i epilogu. Ocena adaptacji filmowej dzieła.
Teksty: A. Mickiewicz, Pan Tadeusz, opr. S. Pigoń, BN I/83.
8
2. Autotematyczność i autobiografizm oraz refleksja filozoficzna w liryce polskiej doby
romantyzmu. Relacja między podmiotem lirycznym a światem przedstawionym w poezji
romantycznej. Funkcjonowanie metaforyki, środków stylistycznych i nastrojotwórczych.
Widzenie i transformacje świata. Systemy wersyfikacyjne romantycznych utworów
lirycznych.
Teksty: A. Mickiewicz, *** Precz z moich oczu…; Żal rozrzutnika; J. Słowacki, Rozłączenie; W
sztambuchu Marii Wodzińskiej; C. Norwid, Moja piosnka I i II; Ogólniki.
4
Suma godzin: 3
0
Ćwiczenia - wariant III
1. Informacje wstępne. Omówienie planu zajęć, kanonu lektur oraz literatury
przedmiotu.
2
2. Najważniejsze odmiany rodzajowe i gatunkowe literatury romantycznej.
Zestawienie ich
z genologią epok poprzedzających.
4
Romantycy polscy wobec rodzajów i gatunków literackich – założenia teoretyczne i
praktyka twórcza: gatunki literackie sentymentalizmu i klasycyzmu oraz I fazy romantyzmu
(lata 1795-1822 oraz 1822-1830); okres międzypowstaniowy (nowe gatunki liryczne i
epickie, dynamiczny rozwój powieści – różnorodność odmian gatunkowych).
Zalecana literatura przedmiotu:
A. Witkowska, R. Przybylski, Romantyzm, Warszawa 1997; A. Witkowska, Literatura
romantyzmu, Warszawa 1986; G. Królikiewicz, Romantyzm, [w:] Okresy literackie, pod red. J. Majdy,
Warszawa 1985, s. 174-217; A. Kowalczykowa, Romantyzm, [w:] Słownik literatury polskiej XIX
wieku, pod red. J. Bachórza i A. Kowalczykowej, Wrocław 1991, s. 832-844; M. Głowiński, T.
Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Słownik terminów literackich [wyd. dowolne];
Genologia polska, oprac. E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik, M. Tatara, Warszawa 1983; M. Janion,
Romantyzm. Studia o ideach i stylu, Warszawa 1969; M. Janion, Światopogląd polskiego romantyzmu,
[w:] Proces historyczny w literaturze i sztuce, Warszawa 1967.
3. Ballada romantyczna: synkretyzm rodzajowy (elementy liryczne, epickie i
dramatyczne gatunku); geneza nazwy i geneza gatunku; historyczny rozwój ballady (duma –
poprzedniczka ballady, ballada – reprezentacyjny gatunek romantyzmu, kierunki rozwojowe
ballady do roku 1864); prekursorzy ballady romantycznej: angielscy „Poeci Jezior” i Fryderyk
Schiller; ballady Adama Mickiewicza – analiza wybranych utworów (To lubię, Świteź,
Świtezianka, Lilie, Powrót taty).
Zalecana literatura przedmiotu:
I. Opacki, Ewolucja balladowej opowieści, Lublin 1961; I. Opacki, Cz. Zgorzelski, Ballada,
Wrocław 1970; Cz. Zgorzelski, O pierwszych balladach Mickiewicza, [w:] O lirykach Mickiewicza i
Słowackiego, Lublin 1961; Ballada polska, oprac. Cz. Zgorzelski, Wrocław 1962 (BN I 177); Angielscy
„Poeci Jezior”, oprac. S. Kryński, Wrocław 1963 (BN II 143); I. Górski, Ballada polska przed
Mickiewiczem, [w:] Prace historyczno-literackie, nr 13, Kraków [b.d.]; Cz. Zgorzelski, Duma –
poprzedniczka ballady, Toruń 1949; A. Chorowiczowa, Ze studiów nad artyzmem „Ballad i romansów”
Mickiewicza. „Pamiętnik Literacki” 1923, R. XX; M. Żmigrodzka, „Ballady i romanse” wobec tradycji
mickiewiczowskiej. „Pamiętnik Literacki” 1956, R. XLVII, zesz. spec., s. 122-149; B. Dopart,
Mickiewiczowski romantyzm przedlistopadowy, Kraków 1992.
8
4. Irydion Zygmunta Krasińskiego: geneza dramatu; romantyczny historyzm w
Irydionie; wielowarstwowy układ dramatu (metafizyczna wizja dziejów, analogie polskie,
analogie germańskie, analogie ogólnoeuropejskie); kreacje bohaterów (bohater tytułowy i
jego tragizm, postać Masynissy, Heliogabal, barbarzyńcy i chrześcijanie); kompozycja, czas i
przestrzeń dzieła; Irydion na tle polskiej literatury romantycznej.
Zalecana literatura przedmiotu:
Z. Krasiński, Irydion, oprac. W. Kubacki, Wrocław 1967 (BN I 42); Z. Krasiński, Irydion,
oprac. M. Bizan, wstęp i aneks S. Treugutt, Warszawa 1958; M. Janion, Zygmunt Krasiński. Debiut i
dojrzałość, Warszawa 1962; Z. Sudolski, Krasiński, Warszawa 1977; J. Kleiner, Zygmunt Krasiński.
Dzieje myśli, t. 1-2, Lwów 1912; Z Libera, Zygmunt Krasiński, Warszawa 1968; M. Janion, Romantyzm.
Studia o ideach i stylu, Warszawa 1969; J. Krzyżanowski, Masynissa i jego rola w „Irydionie”, [w:] W
świecie romantycznym, Kraków 1961; J. Kleiner, Analiza „Irydiona” jako dzieła sztuki [W:] Studia
inedita, Lublin 1964; S. Treugutt, Wzniosłość w „Irydionie” [W:] Zygmunt Krasiński. W stulecie śmierci,
4
Warszawa 1960; A. Kowalczykowa, Dramat i teatr romantyczny, Warszawa 1997.
5. Zygmuntowskie czasy J. I. Kraszewskiego na tle romantycznej powieści historycznej:
drogi rozwojowe polskiej powieści od początku XIX wieku (odmiany gatunkowe, przemiany
powieści historycznej); przełomowe znaczenie utworu w historycznym powieściopisarstwie
Kraszewskiego; próba łączenia elementów romansu historycznego z koncepcją powieści
dokumentarnej; stosunek do przeszłości; dickensowskie analogie głównego wątku; świat
przedstawiony i jego bohaterowie (perypetie głównego bohatera, środowisko krakowskich
mieszczan, żaków i żebraków, dwór królewski i dwory magnackie, koncepcja postaci króla);
artystyczne walory powieści; rozprawa Kazimierza Wyki Romantyczna nobilitacja powieści.
Zalecana literatura przedmiotu:
J. I. Kraszewski, Zygmuntowskie czasy, oprac. W. Danek, Wrocław 1966 (BN I 91); K. Wyka,
Romantyczna nobilitacja powieści, [w:] O potrzebie historii literatury, Warszawa 1969, s. 148-172; A.
Witkowska, Literatura romantyzmu, Warszawa 1986; A. Witkowska, R. Przybylski, Romantyzm,
Warszawa 1997; W. Danek, Powieści historyczne J. I. Kraszewskiego, Warszawa 1966; W. Danek, Józef
Ignacy Kraszewski, Warszawa 1962; W. Danek, Pisarz wciąż żywy. Studia o życiu i twórczości J. I.
Kraszewskiego, Warszawa 1969; Zdziwienia Kraszewskim, praca zbiorowa pod red. M. Zielińskiej,
Wrocław 1990.
6
6. Wielonurtowość poezji Cypriana Norwida: akcenty osobiste (Moja piosnka (I); Daj
mi wstążkę błękitną; Moja piosnka (II)); treści patriotyczne (Moja piosnka (II); Moja ojczyzna;
Język ojczysty; Dwie Syberie); kult wybitnych jednostek (Do obywatela Johna Brown; Fortepian
Szopena; Bema pamięci żałobny rapsod); stosunek do historii (Coś ty Atenom zrobił,
Sokratesie); stosunek do tradycji (Klaskaniem mając obrzękłe prawice); poglądy na sztukę
(Promethidion); nowatorstwo poetyckie Norwida (ironia, przemilczenie postulujące).
Zalecana literatura przedmiotu:
C. Norwid, Dzieła zebrane, oprac. J. W. Gomulicki, t. 1-2, Warszawa 1966; Cypriana Norwida
kształt prawdy i miłości. Analizy i interpretacje pod red. S. Makowskiego, Warszawa 1986; W.
Borowy, O Norwidzie, Warszawa 1960; M. Inglot, Wyobraźnia poetycka Norwida, Warszawa 1988; M.
Inglot, Cyprian Norwid, Warszawa 1991; J. Fert, Poeta sumienia. Rzecz o twórczości Norwida, Lublin
1993; Z. Stefanowska, Strona romantyków. Studia o Norwidzie, Lublin 1993; S. Sawicki, Norwida
walka z formą, Warszawa 1986; K. Górski, T. Makowiecki, I. Sławińska, O Norwidzie pięć studiów,
Toruń 1949; Z. Stefanowska, Norwidowski romantyzm. „Pamiętnik Literacki” 1968 z. 4; J. Trznadel,
Czytanie Norwida, Warszawa 1978; K. Wyka, Cyprian Norwid. Studia, artykuły, recenzje, Kraków
1989; J. Maciejewski, Cyprian Norwid, Warszawa 1992.
6
3
(14)
Metody
dydaktyczne
Wykład: wykład
Ćwiczenia: dyskusja, analiza i interpretacja tekstu literackiego, samodzielna praca
studenta, praca w grupach, pogadanka, referat, prezentacja.
(15)
Sposób(y) i
Ocena formatywna (bieżąca):
Wykład: zaliczenie na podstawie obecności na wykładach (wymagane uczestnictwo w
forma(y)
zaliczenia
60% wykładów).
Ćwiczenia: zaliczenie z oceną na podstawie ocen cząstkowych (wystawianych
podczas trwania zajęć).
F1: ocena przygotowania do zajęć, zrozumienia omawianej tematyki przedmiotu,
umiejętności uczestnictwa w dyskusji (każdorazowo podczas trwania zajęć);
F2: ocena zadanej pracy w grupach (przygotowanie prezentacji, przedstawienie wyników
własnych badań itp.) (każdorazowo podczas trwania zajęć).
Ocena podsumowująca: egzamin ustny.
P1: Ocena stopnia przyswojenia wiedzy, umiejętności i kompetencji z zakresu
przewidzianego dla przedmiotu Literatura romantyzmu (problematyka egzaminu
obejmuje spis lektur oraz tematykę wszystkich zajęć dydaktycznych poświęconych tym
zagadnieniom). Wskazana forma oceny odnosi się do wszystkich założonych w
niniejszym sylabusie efektów kształcenia.
(16) Metody i
kryteria
oceny
Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1
(IC1/1
2_W01
)
Student/ka nie zna
treści tekstów
literackich
zawartych w spisie
lektur
obowiązkowych.
Student/ka zna
ogólnie treść
większości tekstów
literackich
zawartych w spisie
lektur i w znikomym
stopniu orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka zna w
dobrym stopniu treść
wszystkich tekstów
literackich zawartych
w spisie lektur i
dobrze orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka zna w
bardzo dobrym
stopniu treść i
problematykę
wszystkich tekstów
literackich zawartych
w spisie lektur i
dobrze orientuje się w
zaleconej literaturze
przedmiotu.
Efekt 2
(IC1/12
_W02)
Student/ka nie zna
terminologii
teoretycznoliterac
kiej niezbędnej w
procesie analizy i
interpretacji
utworów literatury
romantycznej.
Student/ka zna
niektóre terminy
z zakresu wiedzy
teoretycznoliteracki
ej niezbędnej w
procesie analizy i
interpretacji
utworów literatury
romantycznej.
Student/ka zna
większość terminów z
zakresu wiedzy
teoretycznoliterackiej
niezbędnej w procesie
analizy i interpretacji
utworów literatury
romantycznej.
Student/ka zna
większość terminów z
zakresu wiedzy
teoretycznoliterackiej
niezbędnej w procesie
analizy i interpretacji
utworów literatury
romantycznej.
Efekt 3
(IC1/12
_W03)
Student/ka nie
potrafi wskazać i
zdefiniować
kluczowych
problemów
literatury
romantyzmu.
Student/ka potrafi
na wybranych
przykładach
wskazać i
zdefiniować niektóre
problemy literatury
romantyzmu.
Student/ka potrafi
wskazać i zdefiniować
przewidziane
programem problemy
literatury
romantyzmu oraz
zilustrować je
wieloma przykładami
literackimi.
Student/ka potrafi
wskazać i obszernie
scharakteryzować
przewidziane
programem problemy
literatury romantyzmu
oraz zilustrować je
wieloma przykładami
literackimi oraz
literaturą przedmiotu.
Efekt 4 Student/ka nie Student/ka potrafi Student/ka potrafi Student/ka płynnie
(IC1/12
_W04)
potrafi wskazać
prostych
zależności między
literaturą
romantyczną a
sytuacją
historyczną I poł.
XIX wieku.
wskazać proste
zależności między
literaturą
romantyczną a
sytuacją historyczną
I poł. XIX wieku.
scharakteryzować
zależności między
literaturą
romantyczną a
sytuacją historyczną,
polityczną i
obyczajową I poł. XIX
wieku.
omawia zależności
między literaturą
romantyczną a
sytuacją historyczną,
polityczną i
obyczajową I poł. XIX
wieku.
Efekt 5
(IC1/12
_U01)
Student/ka nie
zabiera głosu na
ćwiczeniach.
Student/ka
dyskutuje na temat
problemów epoki.
Student/ka sprawnie
przedstawia własne
stanowisko na temat
problemów epoki.
Student/ka sprawnie
przedstawia własne
stanowisko na temat
problemów epoki,
odwołując się do
tekstów źródłowych i
uwzględniając
literaturę przedmiotu.
Efekt 6
(IC1/12
_U02)
Student/ka nie
potrafi analizować
i interpretować
tekstów literackich
przewidzianych w
spisie lektur.
Student/ka potrafi w
dostatecznym
stopniu analizować
teksty literackie
przewidzia-ne w
spisie lektur z
uwzględnieniem
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka potrafi
analizować oraz
interpretować teksty
literackie
przewidziane w spisie
lektur z
uwzględnieniem
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka potrafi
analizować oraz
interpretować teksty
literackie
przewidziane w spisie
lektur z
uwzględnieniem
odpowiednich
kontekstów oraz
literatury przedmiotu.
Efekt 7
(IC1/12
_U03)
Student/ka nie
wykorzystuje
literatury
przedmiotu.
Student/ka
wykorzystuje
literaturę
przedmiotu w
minimalnym
stopniu.
Student/ka uzasadnia
swoje wypowiedzi
odwołując się do
wybranej literatury
przedmiotu.
Student/ka uzasadnia
swoje wypowiedzi
odwołując się do
bogatej literatury
przedmiotu.
Efekt 8
(IC1/12
_U04)
Student/ka nie
potrafi
przedstawić
precyzyjnego i
poprawnego
logicznie oraz
językowo
wystąpienia
ustnego na tematy
związane z
literaturą
romantyzmu.
Student/ka
przedstawia
wystąpienie ustne na
tematy związane z
literaturą
romantyzmu,
popełniając przy tym
nieliczne błędy
językowe oraz
logiczne.
Student/ka
przedstawia
precyzyjne i
poprawne logicznie
oraz językowo
wystąpienie ustne na
tematy związane z
literaturą
romantyzmu.
Student/ka z dużą
swobodą przedstawia
precyzyjne i poprawne
logicznie oraz
językowo wystąpienie
ustne na tematy
związane z literaturą
romantyzmu.
Efekt 9
(IC1/12
_K01)
Student/ka nie
potrafi zaplanować
i zrealizować
samodzielnej
pracy związanej ze
studiowaniem
literatury
romantycznej.
Student/ka potrafi w
ograniczonym
stopniu zaplanować i
zrealizować
samodzielną pracę
związaną ze
studiowaniem
literatury
Student/ka potrafi
dobrze zaplanować i
zrealizować przebieg
samodzielnej pracy
związanej ze
studiowaniem
literatury
romantycznej.
Student/ka potrafi
dobrze zaplanować i
zrealizować przebieg
samodzielnej pracy
związanej ze
studiowaniem
literatury
romantycznej.
romantycznej.
Efekt 9
(IC1/12
_K02)
Student/ka nie ma
świadomości
znaczenia
literatury
polskiego
romantyzmu w
kulturze
europejskiej.
Student/ka ma
ograniczoną
świadomości
znaczenia literatury
polskiego
romantyzmu w
kulturze
europejskiej.
Student/ka ma dobrą
świadomości
znaczenia literatury
polskiego
romantyzmu w
kulturze europejskiej.
Student/ka bardzo
dobrze rozumie
znaczenie literatury
polskiego
romantyzmu w
kulturze europejskiej.
Problematyka egzaminacyjna:
1. Romantyzm w Polsce i w Europie – charakterystyka porównawcza. 2. Na wybranych przykładach wyjaśnij zjawisko romantycznego synkretyzmu rodzajowego i
gatunkowego. 3. Scharakteryzuj najważniejsze idee estetyczne romantyzmu (odwołując się do wybranych
przykładów). 4. Wyjaśnij pojęcie romantycznego historyzmu. Omów kilka przykładów utworów
wykorzystujących tę konwencję. 5. Na wybranych przykładach przedstaw i scharakteryzuj najważniejsze gatunki literatury
romantycznej. 6. Na wybranych przykładach omów cechy dramatu romantycznego. 7. Omów fazy rozwojowe romantyzmu w Polsce. 8. Przedstaw geografię romantyzmu polskiego (scharakteryzuj główne ośrodki, grupy
literackie, przedstawicieli oraz tematykę ich utworów). 9. Omów udział poszczególnych pokoleń pisarzy romantycznych w dynamice rozwoju prądu. 10. Omów przebieg i problematykę sporów oświeceniowo-romantycznych przed powstaniem
listopadowym w Polsce. 11. Na wybranych przykładach scharakteryzuj romantyczną poezję niepodległościową. 12. Na wybranych przykładach przedstaw obraz powstania listopadowego w polskiej literaturze
romantycznej. 13. Wyjaśnij pojęcie fantastyki romantycznej. Omów kilka przykładów utworów
wykorzystujących tę konwencję. 14. Romantyczna ludowość: ogólna charakterystyka zjawiska, przedstawiciele, wybrane utwory. 15. Romantyczna krytyka literacka – główni przedstawiciele i ich dzieła, kluczowe idee i debaty. 16. Na wybranych przykładach scharakteryzuj zjawisko epistolografii romantycznej (główni
przedstawiciele, najważniejsze tematy, romantyczne listy jako literatura i dokument epoki). 17. Na wybranych przykładach przedstaw najważniejsze kreacje bohaterów romantycznych w
literaturze polskiej oraz innych literaturach europejskich. 18. Romantyczna ballada w Polsce i w Europie – twórcy, przykłady, gatunek, znaczenie dla
rozwoju prądu. 19. Legenda napoleońska w literaturze romantycznej (polskiej i obcej). 20. Przedstaw motyw choroby psychicznej w literaturze romantycznej (polskiej i obcej). 21. Przedstaw motywy więzienia i Syberii w literaturze polskiego romantyzmu. 22. Na wybranych przykładach literackich omów romantyczny kult wybitnych postaci
historycznych. 23. „Szkoła ukraińska” i jej znaczenie w polskiej poezji romantycznej – charakterystyka ogólna. 24. Maria Antoniego Malczewskiego jako poemat o ciemnej stronie istnienia. 25. Omów cechy charakterystyczne powieści poetyckiej na przykładzie Marii Antoniego
Malczewskiego. 26. Maurycy Mochnacki jako krytyk literacki. 27. Adam Mickiewicz jako pisarz, myśliciel i polityk – charakterystyka ogólna. 28. Scharakteryzuj lirykę Adama Mickiewicza przed powstaniem listopadowym. 29. Omów kształt artystyczny i problematykę Sonetów krymskich Adama Mickiewicza. 30. Wymień i scharakteryzuj cykle utworów lirycznych Adama Mickiewicza. 31. Grażyna i Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza – dwa oblicza romantycznego historyzmu.
32. Znaczenie Konrada Wallenroda dla polskiego romantyzmu (gatunek, przesłanie, kreacja postaci itp.).
33. Kompozycja i problematyka Dziadów cz. II i IV Adama Mickiewicza. 34. Filozoficzny spór o ideał ludzkiego życia w Dziadach cz. IV Adama Mickiewicza. 35. Przedstaw kompozycję dramatu romantycznego na przykładzie Dziadów cz. III Adama
Mickiewicza. 36. Przedstaw obraz Rosji w Ustępie III cz. Dziadów Adama Mickiewicza. 37. Idee mesjanistyczne, pojęcie narodu i historiozofia Ksiąg narodu i pielgrzymstwa polskiego
Adama Mickiewicza. 38. Scharakteryzuj fabułę Pana Tadeusza Adama Mickiewicza (omów jej czas trwania, główne
wątki fabularne oraz ich układ w poemacie). 39. Omów zagadnienie tożsamości gatunkowej Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. 40. Adam Mickiewicz jako poeta przemian – omów to zagadnienie na przykładzie kreacji postaci
jego utworów. 41. Pan Tadeusz Adama Mickiewicza i Zemsta Aleksandra Fredry – paralela literacka. 42. Scharakteryzuj lirykę Adama Mickiewicza po powstaniu listopadowym. 43. Omów problematykę i kształt artystyczny Liryków lozańskich oraz liryków religijnych
Adama Mickiewicza z okresu rzymsko-drezdeńskiego. Scharakteryzuj znaczenie tych utworów dla liryki polskiej XIX i XX wieku.
44. Przedstaw biografię Juliusza Słowackiego i jej echa w twórczości tego poety. 45. Przedstaw główne nurty i tematy twórczości lirycznej Juliusza Słowackiego. 46. Przedstaw portret romantycznego bohatera w powieściach poetyckich Juliusza Słowackiego. 47. Przedstaw treść, problematykę i kształt artystyczny powieści poetyckich Juliusza
Słowackiego (Mnich, Arab, Lambro, Godzina myśli). 48. Omów lirykę Juliusza Słowackiego o tematyce patriotycznej i egzystencjalnej (co najmniej 10
wierszy). 49. Scharakteryzuj lirykę Juliusza Słowackiego (omów przynajmniej 15 wierszy). 50. Twórczość dramatyczna Juliusza Słowackiego (charakterystyka ogólna, omówienie
wybranych przykładów). 51. Siła i słabość romantycznego bohatera w świetle Kordiana Juliusza Słowackiego. 52. Porównaj koncepcje ideowe Dziadów cz. III Adama Mickiewicza i Kordiana Juliusza
Słowackiego. 53. Balladyna Juliusza Słowackiego jako romantyczna antybaśń i dramat o historii. 54. Przedstaw treść i problematykę Lilli Wenedy Juliusza Słowackiego. 55. Na wybranych przykładach wskaż i omów inspiracje Szekspirowskie w dramatach Juliusza
Słowackiego. 56. Fantazy Juliusza Słowackiego jako tragikomedia o współczesności. 57. Beniowski Juliusza Słowackiego jako poemat dygresyjny. 58. Zygmunt Krasiński – romantyczny poeta i epistolograf. Charakterystyka ogólna. 59. Nie-Boska komedia Zygmunta Krasińskiego jako chrześcijańska tragedia o ludzkim buncie i
dramat o rewolucji. 60. Historiozofia Irydiona Zygmunta Krasińskiego. 61. Przedstaw treść i problematykę Irydiona Zygmunta Krasińskiego. 62. Przedstaw treść i problematykę komedii Aleksandra Fredry (Śluby panieńskie, Dożywocie,
Pan Jowialski). 63. Omów kreacje wybranych postaci kobiecych i męskich w komediach Aleksandra Fredry.
Wskaż rodzaje komizmu stosowanego w tych utworach. 64. Aleksander Fredro i jego twórczość na tle epoki romantyzmu – charakterystyka ogólna. 65. Scharakteryzuj zjawisko międzypowstaniowego romantyzmu w kraju (grupy literackie,
twórcy, wybrane utwory, krytyka literacka itp.). 66. Omów treść, problematykę i tożsamość gatunkową Zygmuntowskich czasów Józefa Ignacego
Kraszewskiego. 67. Kreacje bohaterów Zygmuntowskich czasów Józefa Ignacego Kraszewskiego – środowisko
krakowskich mieszczan i żaków, dwór królewski, koncepcja postaci króla itd. 68. Józef Ignacy Kraszewski jako autor „powieści ludowych” (na przykładzie Ulany). 69. Rehabilitacja sarmatyzmu w Pamiątkach Soplicy Henryka Rzewuskiego (lub innych
gawędach tego okresu). 70. Na wybranych przykładach scharakteryzuj poetykę romantycznej gawędy szlacheckiej. 71. Poganka Narcyzy Żmichowskiej jako powieść o sztuce i artyście.
72. Omów wybrane utwory liryczne romantycznych poetów krajowych minorum gentium. 73. Porównaj twórczość liryczną Teofila Lenartowicza i Władysława Syrokomli (na wybranych
przykładach). 74. Scharakteryzuj twórczość poetycką Kornela Ujejskiego i Wincentego Pola (na wybranych
przykładach). 75. Na wybranych przykładach omów główne tematy i kształt artystyczny utworów lirycznych
Cypriana Norwida. 76. Wymień i omów główne tematy cyklu lirycznego Vade-mecum Cypriana Norwida. 77. Przedstaw poglądy Norwida na człowieka, historię i Polaków odwołując się do jego utworów
lirycznych. 78. Przedstaw Norwidowską koncepcję „białej tragedii” (na przykładzie Pierścienia Wielkiej
Damy oraz Słodyczy). 79. Na czym polega nowatorstwo poezji Cypriana Norwida? 80. Scharakteryzuj treść, problematykę i kształt artystyczny nowel Cypriana Norwida pt. Ad
leones i Czarne kwiaty. 81. Omów układ i zawartość wybranej antologii tekstów literackich (lub krytycznoliterackich)
doby romantyzmu. 82. Wymień i scharakteryzuj prace naukowe kilku wybranych historyków literatury
romantyzmu w Polsce. 83. Przedstaw układ i omów szczegółowo problematykę wybranej książki historycznoliterackiej
poświęconej zagadnieniom romantyzmu (z działu „Opracowania ogólne” lub „Opracowania szczegółowe”).
84. Na wybranych przykładach omów kreacje kobiet w literaturze romantyzmu. 85. Omów biografię i twórczość co najmniej dwóch romantycznych pisarek (w Polsce i Europie). 86. Na wybranych przykładach omów manifesty europejskiego romantyzmu. 87. Niemiecka ballada romantyczna – scharakteryzuj gatunek, wymień i omów twórczość
głównych przedstawicieli tej dziedziny twórczości. 88. Romantyzm w krajach niemieckich: grupy literackie, główni przedstawiciele, wybrane
dzieła. 89. Omów światopogląd i założenia literackie epoki „burzy i naporu” w Niemczech (na
przykładzie Zbójców oraz Intrygi i miłości Fryderyka Schillera). 90. Przedstaw znaczenie Cierpień młodego Wertera Johanna Wolfganga Goethego dla
ukształtowania się romantyzmu w Polsce i Europie. 91. Kształt artystyczny i zawartość ideowa Fausta cz. I J. W. Goethego (droga życiowa Fausta,
wzorzec człowieka faustycznego, kompozycja dramatu). 92. Romantyzm angielski: charakterystyka ogólna, główni przedstawiciele, wybrane dzieła. 93. Przedstaw treść i problematykę powieści Emily Brontë, Wichrowe wzgórza. 94. Omów treść i problematykę powieści Jane Austen Duma i uprzedzenie (lub Rozważna i
romantyczna). 95. Omów twórczość S. T. Coleridge’a i W. Wordswortha odwołując się do wybranych utworów
tych poetów. 96. Omów cechy powieści poetyckiej na przykładzie Giaura i Korsarza Byrona. 97. Biografia George’a Byrona jako wzorzec biografii romantycznego poety. 98. Przedstaw treść i kształt artystyczny Don Juana lub Wędrówek Childe-Harolda George’a
Byrona. 99. Przedstaw cechy powieści historycznej na przykładzie Waverleya (lub Rob Roya) Waltera
Scotta. 100. Zdefiniuj pojęcie fantastyki i przedstaw jej funkcje w wybranych opowiadaniach E. T. A.
Hoffmanna i E. A. Poe. 101. Przedstaw wizję miłości romantycznej na podstawie Lukrecji Floriani George Sand lub
Spowiedzi dziecięcia wieku Alfreda de Musseta. 102. Czerwone i czarne (lub Pustelnia parmeńska) Stendhala jako powieść o ludzkich
namiętnościach. 103. Dlaczego Julian Sorel (lub Fabrycy del Dongo) z powieści Stendhala ponosi klęskę?
Przedstaw portret psychologiczny bohatera. 104. Przedstaw treść i problematykę Nędzników (lub Katedry Marii Panny w Paryżu) Wiktora
Hugo. Uzasadnij, że jest to powieść romantyczna. 105. Porównaj technikę pisarską Stendhala i Wiktora Hugo odwołując się do wybranych powieści
tych autorów.
106. Na wybranych przykładach scharakteryzuj twórczość Aleksandra Puszkina. 107. Przedstaw odmienny charakter romantyzmu w Rosji i na Ukrainie na tle krajów
zachodnioeuropejskich. Wymień najważniejszych przedstawicieli i ich dzieła. 108. Przedstaw treść, problematykę, gatunek i kształt artystyczny utworu Aleksandra Puszkina
pt. Eugeniusz Oniegin. 109. Przedstaw biografię Tarasa Szewczenki oraz scharakteryzuj jego twórczość (na wybranych
przykładach).
(17)
Całkowity
nakład pracy
studenta
potrzebny do
osiągnięcia
założonych
efektów w
godzinach
oraz
punktach
ECTS
Aktywność Liczba
godzin/
nakład
pracy
studenta
Wykład 30 godz. + 15
godz. (wykład z
Arcydzieł lit.
powsz. – ALP*)
ćwiczenia 30 godz.
przygotowanie do ćwiczeń 12 godz.
udział w konsultacjach 1 godz.
przygotowanie do egzaminu 30 godz.
udział w egzaminie 2 godz.
SUMA GODZIN 120
LICZBA PUNKTÓW ECTS 2+2
* Wiedza zdobyta na wykładzie jest weryfikowana i oceniana
(a zatem również punktowana) łącznie z literaturą odpowiednich epok.
(18)
Język
wykładowy
Polski
(19)
Praktyki
zawodowe w
ramach
przedmiotu
Nie odbywają się w ramach tego przedmiotu.
(20)
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z
prowadzącym
przedmiot na zajęciach
I. Lektury obowiązkowe.
Antologie
Ballada polska, oprac. Czesław Zgorzelski przy współudziale Ireneusza Opackiego, Wrocław 1962 (BN I 177) [obowiązuje znajomość fragmentów wstępu dotyczących ballady romantycznej oraz wybranych ballad tego nurtu].
„I ziarno duszy nagie pozostało”. Antologia wierszy polskiego romantyzmu, wybór i oprac.
organizacyjnych).
Literatura
uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Bogusław Dopart, Agnieszka Ziołowicz, t. I-II, Kraków 2006 [obowiązuje znajomość wybranych wierszy: Adama Mickiewicza, Aleksandra Fredry, Aleksandra Chodźki, Karola Sienkiewicza, Maurycego Gosławskiego, Seweryna Goszczyńskiego, Józefa Bohdana Zaleskiego, Stefana Witwickiego, Franciszka Kowalskiego, Stefana Garczyńskiego, Wincentego Pola, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego, Konstantego Gaszyńskiego, Józefa Dunina Borkowskiego, Karola Bołoz-Antoniewicza, Anny Libery, Edmunda Wasilewskiego, Narcyzy Żmichowskiej, Romana Zmorskiego, Włodzimierza Wolskiego, Karola Balińskiego, Gustawa Ehrenberga, Ryszarda Berwińskiego, Kornela Ujejskiego, Władysława Syrokomli, Teofila Lenartowicza, Cypriana Norwida, Mieczysława Romanowskiego, Jadwigi Łuszczewskiej (Deotymy)].
Maria Janion, Reduta. Romantyczna poezja niepodległościowa, seria Biblioteka Romantyczna Kraków 1979.
Walka romantyków z klasykami, wstęp napisał, wypisy źródłowe ułożył i oprac. Stefan Kawyn, Wrocław 1960 (BN, I 183) lub Idee programowe romantyków polskich. Antologia, oprac. Alina Kowalczykowa, Wrocław 1991 (BN, I 261).
Polska krytyka literacka (1800 - 1918), t. 1-2, Warszawa 1959 [obowiązują teksty Kazimierza Brodzińskiego, Jana Śniadeckiego, Michała Grabowskiego, Maurycego Mochnackiego, Seweryna Goszczyńskiego, Wincentego Pola, Józefa Ignacego Kraszewskiego, Leszka Dunina Borkowskiego, Stanisława Ropelewskiego].
Polski list romantyczny. Antologia, wybrał i oprac. Zbigniew Sudolski, Kraków 1997 [obowiązuje znajomość wstępu oraz wybranych listów].
Romantyczna gawęda szlachecka: antologia, wybrał i oprac. Andrzej Waśko, Kraków 1999 [obowiązuje znajomość wstępu oraz kilku tekstów do wyboru].
Sybir romantyków, oprac. Zofia Trojanowiczowa, Kraków 1992 [obowiązuje znajomość wstępu oraz kilku tekstów do wyboru].
Teksty
Aleksander Fredro, Zemsta, oprac. M. Inglot, Wrocław 1986 (BN I 32) (lub wyd. wcześniejsze) [albo: Aleksander Fredro, Zemsta, wstęp i oprac. Dobrochna Ratajczakowa, Biblioteka Polska, Kraków 1997].
Aleksander Fredro, Śluby panieńskie, oprac. Mieczysław Inglot, Wrocław 1983 (BN I 22) [lub wyd. wcześniejsze].
Aleksander Fredro, Dożywocie, oprac. Mieczysław Inglot, Wrocław 1981 (BN I 93) [lub wyd. wcześniejsze].
Aleksander Fredro, Pan Jowialski, oprac. Witold Billip, Wrocław 1968 (BN I 36) [lub wyd. wcześniejsze].
Zygmunt Krasiński, Irydion, oprac. Wacław Kubacki, Wrocław 1967 (BN I 42). Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia, wstęp Maria Janion, oprac. Maria Grabowska, Wrocław
1974 (BN I 24) [lub wyd. wcześniejsze]. Zygmunt Krasiński, Listy. Wybór, oprac. Zbigniew Sudolski, Wrocław 1997 (BN I 282). Józef Ignacy Kraszewski, Ulana [wyd. dowolne]. Józef Ignacy Kraszewski, Zygmuntowskie czasy, oprac. Wincenty Danek, Wrocław 1950, (BN I
91). Teofil Lenartowicz, Wybór poezji, oprac. i wstępem poprzedził Jan Nowakowski, Wrocław 1972
(BN I 5). Antoni Malczewski, Maria. Powieść ukraińska, wprowadzenie napisali Halina Krukowska i
Jarosław Ławski, Białystok 1995. Adam Mickiewicz, Grażyna [wyd. dowolne, np. Adam Mickiewicz, Dzieła. Wydanie Rocznicowe, t.
II: Poematy, Warszawa 1994]. Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod, oprac. S. Chwin, Wrocław 1991 (BN I 72). Adam Mickiewicz, Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego, oprac. Zofia Stefanowska, Wrocław
1956 (BN I 17) [lub wyd. w serii Skarby Biblioteki Narodowej, Wrocław 2004]. Adam Mickiewicz, Dziady cz. II, IV, I, III [dowolne wydanie, np. Adam Mickiewicz, Dzieła.
Wydanie Rocznicowe, t. III: Dramaty, Warszawa 1995; lub: Adam Mickiewicz, Dziady, oprac. Maria Cieśla-Korytowska, Kraków 1998].
Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, oprac. Stanisław Pigoń, aneks oprac. Julian Maślanka, Wrocław 1994 (BN I 83) [lub wyd. wcześniejsze].
Adam Mickiewicz, Wybór poezyj, t. 1-2, oprac. Czesław Zgorzelski, Wrocław 1986, (BN I 66) [obowiązuje szczegółowa znajomość całej twórczości lirycznej].
Cyprian Norwid, wybór wierszy, m.in.: Pióro, Moja piosnka [I], Marmur-biały, Pieśń od ziemi naszej, Bema pamięci żałobny-rapsod, Trzy strofki, Moja piosnka [II], [Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie…], Do obywatela Johna Brown, Po balu, Moja ojczyzna, Żydowie polscy, Marionetki, Do wroga. Pieśń, Święty-pokój, Na zgon poezji (elegia), Rozebrana. Ballada; wybór wierszy z cyklu Vade-mecum, np.: Za wstęp. Ogólniki, [Klaskaniem mając obrzękłe prawice…], Socjalizm, W Weronie, Ciemność, Pielgrzym, Larwa, Sfinks, Fatum, Ironia, Syberie, Idee i prawda, Moralności, Język-ojczysty, Krzyż i dziecko, Kolebka pieśni (do spółczesnych ludowych pieśniarzy), Śmierć, Nerwy, Ostatni-despotyzm, Fortepian Szopena [zalecane wydanie: C. Norwid, Vade-mecum, oprac. Józef Fert, Wrocław 1999 (BN I 271) [wyd. wcześniejsze lub wyd. w serii Skarby Biblioteki Narodowej, Wrocław 2003].
Cyprian Norwid, Pierścień Wielkiej-Damy, oprac. Sławomir Świontek, Wrocław 1990 (BN I 274). Cyprian Norwid, Pisma wszystkie, oprac. J. W. Gomulicki, t. 1-11, Warszawa 1971-1976 [stąd:
Słodycz (t. 4); Ad leones (t. 6), Czarne kwiaty (t. 6)]. Wincenty Pol, Wybór poezji, oprac. i wstęp Maria Janion, Wrocław 1963 (BN I 180). Henryk Rzewuski, Pamiątki Soplicy, oprac. i posłowiem opatrzyła Zofia Lewinówna. Warszawa
1983 [lub inne wydanie]. Juliusz Słowacki, wybór wierszy, m.in.: Hymn („Bogarodzica! Dziewico…”); Oda do wolności;
Kulik; Pieśń legionu litewskiego; Paryż; Przeklęstwo. Do***; Rozłączenie; Rzym; Hymn („Smutno mi, Boże…”); Piramidy, czy wy macie… [Rozmowa z piramidami]; Grób Agamemnona; Testament mój; Na sprowadzenie prochów Napoleona; Do A. M.; Tak mi, Boże, dopomóż…; Przez Furie jestem targan ja, Orfeusz; Kiedy się w niebie gdzie zejdziemy sami…; Do Joanny Bobrowej, [W pamiętniku Zofii Bobrówny], [Do Ludwiki Bobrówny], Uspokojenie, Matecznik, Wielcyśmy byli i śmieszniśmy byli…, [Sowiński w okopach Woli], Bo to jest wieszcza najjaśniejsza chwała…, Mój król i mój Pan – to nie mocarz żadny…, Gdy noc głęboka wszystko uśpi i oniemi…, Kiedy pierwsze kury Panu śpiewają…, Do matki, Pośród niesnasków – Pan Bóg uderza… [zalecane wydanie: Juliusz Słowacki, Wiersze. Nowe wydanie krytyczne, oprac. Jacek Brzozowski i Zbigniew Przychodniak, Poznań 2005].
Juliusz Słowacki, Powieści poetyckie, oprac. Marian Ursel, Wrocław 1986 (BN I 47) [stąd: Mnich, Arab, Lambro, Godzina myśli].
Juliusz Słowacki, Kordian, oprac. Mieczysław Inglot, Wrocław 1986 (BN I 2). Juliusz Słowacki, Balladyna, oprac. Mieczysław Inglot, Wrocław 1984 (BN I 51). Juliusz Słowacki, Lilla Weneda, wstęp i oprac. Michał Janik, Kraków 1928 (BN I 16) [lub inne
wydanie, np. Juliusz Słowacki, Dzieła wszystkie, pod red. Juliusza Kleinera, t. IV, Wrocław 1953]. Juliusz Słowacki, Fantazy, wstęp i oprac. Alina Kowalczykowa, Kraków 1998 (Biblioteka Polska)
[lub: Juliusz Słowacki, Fantazy, oprac. Mieczysław Inglot, Wrocław 1976 (BN I 105)]. Juliusz Słowacki, Beniowski. Poema, oprac. Alina Kowalczykowa, Wrocław 1996 (BN I 13/14). Władysław Syrokomla, Wybór poezji, oprac. i wstęp Franciszek Bielak, Wrocław 1970 (BN I 54). Kornel Ujejski, Wybór poezji i prozy, oprac. Krystyna Poklewska, Wrocław 1992 (BN I 37). Narcyza Żmichowska, Poganka. Jedna z powieści przy kominkowym ogniu opowiadanych, oprac.
Tadeusz Boy Żeleński, Wrocław 1950 (BN I 121) [lub inne wydanie].
II. Literatura przedmiotu.
Słowniki i encyklopedie
Francis Claudon [i inni], Encyklopedia romantyzmu. Malarstwo, Rzeżba, Architektura, Literatura, Muzyka, przeł. Helena Kęszycka, Warszawa 1992.
Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. Józefa Bachórza i Aliny Kowalczykowej, Wrocław 1991 (i wyd. nast.).
Marek Piechota, Jacek Lyszczyna, Słownik Mickiewiczowski, Katowice 2000. Jarosław Marek Rymkiewicz, Dorota Siwicka, Alina Witkowska, Marta Zielińska, Mickiewicz.
Encyklopedia, Warszawa 2001.
Podręczniki
Alina Witkowska, Literatura romantyzmu, Warszawa 1986. Alina Witkowska, Ryszard Przybylski, Romantyzm, Warszawa 1997 [lub wyd. nast.]. Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach, t. 5: Romantyzm, cz. 1 i 2, pod red. Anny Skoczek,
Bochnia-Kraków 2003. Grażyna Borkowska, Małgorzata Czermińska, Ursula Phillips, Pisarki polskie od średniowiecza
do współczesności. Przewodnik, Gdańsk 2000 [stąd: Uczone arystokratki, czułe powieściopisarki i romantyczna poganka. Pisarki pierwszej połowy XIX wieku].
Lektury polonistyczne. Oświecenie – romantyzm, t. I, pod red. Andrzeja Borowskiego i Janusza S. Gruchały, Kraków 1997 [stąd: Julian Maślanka: Antoni Malczewski – „Maria”; Bogusław Dopart: Adam Mickiewicz – „Dziady”; Małgorzata Stolzman: Henryk Rzewuski – „Pamiątki Soplicy”; Julian Maślanka: Juliusz Słowacki – „Balladyna”; Julian Maślanka: Juliusz Słowacki – „Lilla Weneda”].
Opracowania ogólne
Henri Peyre, Co to jest romantyzm?, przeł. i posłowiem opatrzył Maciej Żurowski, Warszawa 1987.
Władysław Tatarkiewicz, Romantyzm, czyli rozpacz semantyka, „Pamiętnik Literacki”, 1971, z. 4, s. 3-21.
Kazimierz Wyka, Pokolenia literackie, przedmową poprzedził Henryk Markiewicz. Kraków 1977 (i wyd. nast.).
Marta Piwińska, Złe wychowanie, Gdańsk 2005 (lub wyd. wcześniejsze). Maria Janion, Gorączka romantyczna, Gdańsk 2007 (lub wyd. wcześniejsze; także: Maria Janion,
Prace wybrane, pod red. Małgorzaty Czermińskiej, t. I: Gorączka romantyczna, Kraków 2000). Maria Janion, Kobiety i duch inności, Warszawa 2006 (lub wyd. wcześniejsze) [stąd: Bogini
Wolności (Dlaczego rewolucja jest kobietą?); Kobieta – Rycerz; Panna i miłość szalona]. Maria Janion, Maria Żmigrodzka, Romantyzm i historia, Gdańsk 2001 (lub wyd. wcześniejsze). Maria Janion, Maria Żmigrodzka, Romantyzm i egzystencja. Fragmenty niedokończonego dzieła,
Gdańsk 2004. Alina Kowalczykowa, Romantyczne zaświaty, [w:] Problemy polskiego romantyzmu, pod red.
Marii Żmigrodzkiej, Seria 2, Wrocław 1974. Janina Kamionkowa, Życie literackie w Polsce w pierwszej połowie XIX wieku. Studia, Warszawa
1970. Maria Straszewska, Życie literackie Wielkiej Emigracji we Francji 1831-1840, Warszawa 1970. Alina Witkowska, Cześć i skandale. O emigracyjnym doświadczeniu Polaków, Gdańsk 1997. Marian Maciejewski, Narodziny powieści poetyckiej w Polsce, Wrocław 1970. Andrzej Waśko, Romantyczny sarmatyzm. Tradycja szlachecka w literaturze polskiej lat 1831-
1863, Kraków 1995. Kazimierz Wyka, Romantyczna nobilitacja powieści, [w:] tegoż, O potrzebie historii literatury.
Szkice polonistyczne z lat 1944-1967, Kraków 1967. Henryk Markiewicz, Świadomość literatury. Rozprawy i szkice, Warszawa 1985 [stąd: Rodowód i
losy mitu trzech wieszczów, Pozytywiści wobec romantyzmu polskiego].
Opracowania szczegółowe
Bogdan Zakrzewski, Fredro z paradyzu, Wrocław 1976; Krystyna Poklewska, Aleksander Fredro, Warszawa 1977; Jarosław Marek Rymkiewicz, Aleksander Fredro jest w złym humorze, Warszawa 1977 [jedna pozycja do wyboru].
Alina Witkowska, Adam Mickiewicz. Słowo i czyn, Warszawa 1998 (lub wyd. wcześniejsze); Wacław Borowy, O poezji Mickiewicza, Lublin 1999 (lub wyd. wcześniejsze) [jedna pozycja do wyboru].
Wacław Kubacki, Pierwiosnki polskiego romantyzmu, Kraków 1949; Bogusław Dopart, Mickiewiczowski romantyzm przedlistopadowy, Kraków 1992; Bogusław Dopart, Poemat profetyczny. O „Dziadach” drezdeńskich Adama Mickiewicza, Kraków 2002; Kazimierz Wyka, Pan Tadeusz. Studia o poemacie, t. 1, Warszawa 1963 [jedna pozycja do wyboru].
Alina Kowalczykowa, Słowacki, Warszawa 1999 [lub wyd. wcześniejsze]. Czesław Zgorzelski, Liryka w pełni romantyczna. Studia i szkice o wierszach Słowackiego,
Warszawa 1981; Jarosław Marek Rymkiewicz, Juliusz Słowacki pyta o godzinę, Warszawa 1982; Marta Piwińska, Juliusz Słowacki od duchów, Warszawa 1992; Ewa Łubieniewska, Upiorny Anioł. Wokół osobowości Juliusza Słowackiego, Kraków 1998; Stefan Treugutt, Beniowski. Kryzys indywidualizmu romantycznego, Warszawa 1999 (lub wyd. wcześniejsze) [jedna pozycja do wyboru].
Czesław Kłak, „Nie klękajcie wy przede mną…” – próba reinterpretacji „Sowińskiego w okopach Woli” Juliusza Słowackiego, [w:] tegoż, Romantyczne tematy i dylematy. Echa powstania listopadowego w literaturze, historiografii i publicystyce, Rzeszów 1992.
Maria Janion, Zygmunt Krasiński. Debiut i dojrzałość, Warszawa 1962; Andrzej Waśko, Zygmunt Krasiński. Oblicza poety, Kraków 2001; Marek Bieńczyk, Czarny człowiek. Krasiński wobec śmierci, Gdańsk 2001; Jerzy Fiećko, Krasiński przeciw Mickiewiczowi. Najważniejszy spór romantyków, Poznań 2011 [jedna pozycja do wyboru].
Wincenty Danek, Józef Ignacy Kraszewski, Warszawa 1973 [lub inne wydanie]. Zdzisław Łapiński, Norwid, Kraków 1984; Stefan Sawicki, Norwida walka z formą, Warszawa
1986; Janusz Maciejewski, Cyprian Norwid, Warszawa 1992; Zofia Stefanowska, Strona romantyków. Studia o Norwidzie, Lublin 1993; Józef Fert, Poeta sumienia. Rzecz o twórczości Norwida, Lublin 1993; Elżbieta Feliksiak, Poezja i myśl. Studia o Norwidzie, Lublin 2001; Liryka Cypriana Norwida, red. Piotr Chlebowski, Włodzimierz Toruń, Lublin 2003 [jedna pozycja do wyboru].
Marian Stępień, Narcyza Żmichowska, Warszawa 1968; Maria Woźniakiewicz-Dziadosz, Między buntem a rezygnacją. O powieściach Narcyzy Żmichowskiej, Warszawa 1978; Ursula Phillips, Narcyza Żmichowska. Feminizm i religia, przeł. Katarzyna Bojarska, Warszawa 2008 [jedna pozycja do wyboru].
IC1/13 LITERATURA POZYTYWIZMU (WYKŁAD I ĆW. WARSZTATOWE) rok akademicki 2014/2015
Nazwa
przedmiotu
Literatura pozytywizmu
Nazwa
jednostki
prowadzącej
przedmiot
Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej, Zakład Literatury Romantyzmu i
Pozytywizmu
Kod
przedmiotu
IC1/13
Studia
Kierunek studiów Poziom
kształcenia
Forma studiów
Filologia Polska studia Studia stacjonarne
pierwszego stopnia
Rodzaj
przedmiotu
Przedmiot kierunkowy literaturoznawczy
Rok i semestr
studiów
Rok II semestr II
Imię i
nazwisko
koordynatora
przedmiotu
Dr hab. prof. UR Joanna Rusin
Imię i
nazwisko
osoby
prowadzącej
(osób
prowadzących)
zajęcia z
przedmiotu
Dr hab. prof. UR Joanna Rusin, dr hab. prof. UR Kazimierz Maciąg, dr Kazimierz Surowiec, dr
Mariusz Chrostek
Cele zajęć z przedmiotu
Wykład:
C1. Przekazanie i usystematyzowanie aktualnej wiedzy na temat literatury pozytywizmu oraz
podstawowych założeń filozoficznych, głównych nurtów ideowo-artystycznych,
C2. Zapoznanie studentów z twórczością najważniejszych przedstawicieli tej epoki.
Ćwiczenia:
C1. Doskonalenie umiejętności analizy i interpretacji utworów literackich okresu pozytywizmu,
C2. Utrwalenie wiedzy zdobytej na wykładach
Wymagania
wstępne
Zaliczenie ćwiczeń, wykładów oraz zdanie egzaminów z poprzednich okresów
literackich, umiejętność analizy tekstu literackiego, kompetencje – zorientowanie na
zdobywanie wiedzy
Efekty
kształcenia
Wiedza:
IC1/13_W01 – student/ka przywołuje treść tekstów literackich (omawianych podczas ćwiczeń)
sytuujących się w obrębie poszczególnych prądów literackich pozytywizmu, z wykorzystaniem
wskazanej literatury przedmiotu;
IC1/13_W02 – student/ka rozróżnia terminologię teoretycznoliteracką niezbędną w procesie
analizy i interpretacji dzieł literackich omawianych podczas ćwiczeń;
Umiejętności:
IC1/13_U01 – student/ka klasyfikuje dzieła literackie w obrębie procesu
historycznoliterackiego (prądy i nurty literackie, środowiska literackie itp.);
IC1/13_U02 – student/ka analizuje treść tekstów literackich (omawianych podczas ćwiczeń) z
uwzględnieniem ich sfery immanentnej oraz odpowiednich kontekstów;
IC1/13_U03 – student/ka poddaje krytycznemu oglądowi dzieła literackie z zakresu literatury
pozytywizmu ujęciu komparatystycznym;
Kompetencje społeczne:
IC1/13_K01 – student/ka jest zorientowany/a na pogłębianie wiedzy zdobytej na zajęciach z
ćwiczeń literatury pozytywizmu;
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład – 30 godz.
Ćw. warsztatowe – 30 godz.
Treści programowe
Wykład - problematyka
1. Informacje wstępne, omówienie listy lektur, wskazanie najważniejszych
opracowań
2
2. Założenia filozoficzne, idee społeczne, geografia literacka; rola prasy,
walka starej i młodej prasy
4
3. Utylitaryzm i tendencyjność wczesnego pozytywizmu 2
4. Realizm i naturalizm 2
5. Twórczość Elizy Orzeszkowej 4
6. Twórczość Bolesława Prusa 6
7. Twórczość Henryka Sienkiewicza 5
8. Pozytywistyczny Parnas; Adam Asnyk, Maria Konopnicka 2
9. Komedie Michała Bałuckiego 1
10. Twórczość Adolfa Dygasińskiego 1
11. Podsumowanie 1
Suma: 30
Ćwiczenia - wariant I (dr hab. prof. UR Joanna Rusin)
Informacje wstępne, omówienie problematyki zajęć, wstępna rozmowa na
temat literatury pozytywizmu
2
godz.
Analiza Nad Niemnem (powieść realistyczne, optymizm i dydaktyzm, etos
patriotyczny, praca/praca organiczna, galeria postaci, narracja i styl)
4
godz.
Analiza Lalki (powieść realistyczna i panoramiczna, optymizm i pesymizm
Lalki, powieść o ‘trzech pokoleniach idealistów na tle społecznego rozkładu”,
kryzys rodziny w powieści, humor/Prus humorysta, galeria postaci, narracja i
styl)
1
2 godz.
Trylogia H. Sienkiewicza jako powieści historyczna (historyczna powieść
przygody, elementy westernu,, baśni, gawędy szlacheckiej,, monumentalizacja,
heroizacja i epopeiczność, realizm, wątek miłosny, galeria postaci, mistrzowski
obraz świata szlacheckiego (postać Zagłoby, humor, idea, „krzepienia serc”,
narracja i styl).
6
godz.
Analiza i interpretacja wybranych wierszy M. Konopnickiej i A. Asnyka. 4
. godz.
Podsumowanie pracy studentów. 2
godz.
Suma: 3
0 godz.
Ćwiczenia - wariant II (dr hab. prof. UR Kazimierz Maciąg)
Nowelistyka Henryka Sienkiewicza (Humoreski z teki Worszyłły, Szkice
węglem, Latarnik, Janko Muzykant, Za chlebem, Sachem, Z pamiętnika poznańskiego
nauczyciela, Bartek Zwycięzca). Geneza nowel. Nowele i opowiadania a program
pozytywistyczny. Zmiany sienkiewiczowskiego wzorca noweli. Specyficzne ich
cechy.
4
godz.
Nowelistyka Bolesława Prusa (na przykładzie Omyłka, Antek i Kamizelka).
Klasyczny wzorzec noweli, a nowele Prusa. Tematyka nowel tego autora.
Kompozycja nowel i ich problematyka. Omyłka - interpretacja tytułu. Geneza
noweli i jej przesłanie. Programy polityczne w Omyłce. Ocena powstania
styczniowego. Język ezopowy w tej noweli.
2
godz.
Marta Elizy Orzeszkowej jako powieść tendencyjna. Teoretyczne założenia 2
powieści tendencyjnej. Fabuła i kompozycja powieści. Sposoby kreacji bohaterów.
Konstrukcja postaci głównej bohaterki - prawdopodobieństwo psychologiczne tej
postaci. Przyczyny jej klęski. Główna „tendencja” powieści. Czy Marta jest typową
powieścią tendencyjną? Realizm utworu. Funkcja narratora.
godz.
Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej. Geneza i przesłanie powieści. Obraz
społeczeństwa. Realizm. Obraz powstania styczniowego i rola pamięci
historycznej. Rola przyrody. Powieść jako saga rodzinna. Walory artystyczne,
język ezopowy w powieści.
4
godz.
Lalka Bolesława Prusa. Geneza powieści. Główny temat powieści wg.
autora. Pierwotny tytuł, tytuł ostateczny i jego poliwalencja. Tematyka -
polifoniczność. Sposoby kreowania bohaterów. Realizm. Wizja świata w Lalce -
teatralizacja. Typy narracji. Humor.
4
godz.
Faraon B. Prusa. Geneza powieści i jej założenia. Kreacja postaci głównego
bohatera. Ramzes XII a wzór idealnego władcy. Przyczyny podstawowego
konfliktu. Wizja państwa i społeczeństwa w Faraonie. Faraon a sprawa polska.
2
godz.
Trylogia H. Sienkiewicza. Tradycje powieści historycznej zagranicą i w
Polsce. Geneza Trylogii. Żródła historyczne z których korzystał Sienkiewicz.
Ogólny schemat kompozycyjny dzieła. Konstrukcja postaci głównych bohaterów.
Narracja w Trylogii. Język utworu. Sienkiewicz a historia. Sienkiewicz a tradycja
romantyczna. Ideowa funkcja dzieła. Przyjęcie Trylogii przez współczesnych.
4
godz.
Grube ryby Michała Bałuckiego jako komedia pozytywistyczna. 2
godz.
Poezja Adama Asnyka. Interpretacja wybranych utworów: Publiczność do
poetów, Poeci do publiczności, Różowa chwilka, Legenda pierwszej miłości, XIX
wiekowi, Na początku, Panieneczka, Kopciuszek, Historyczna nowa szkoła, Sztuczne
kwiaty, Limba, Ulewa. Cykl Nad głębiami jako przykład liryki intelektualnej.
2
godz.
Wybrane wiersze Marii Konopnickiej (Kubek, Contra spem spero, Rota,
wybrane liryki „ludowe”).
2
godz.
Wybrane teksty publicystyki pozytywistycznej. 2
godz.
Suma: 3
0 godz.
Ćwiczenia - wariant IV (dr Kazimierz Surowiec)
Dziedzictwo Powstania Styczniowego – repetytorium historyczne
i literackie
2
Światopogląd polskiego Pozytywizmu 2
Poezja Adama Asnyka wobec problemów epoki 4
Liryka patriotyczna Marii Konopnickiej, Wątpiącym.
2
Nowelistyka Pozytywizmu wobec jego założeń ideowych i artystycznych -
E. Orzeszkowa: Gloria victis, B. Prus: Kamizelka, H. Sienkiewicz, Szkice węglem, M.
Konopnicka, Mendel Gdański.
8
Lalka Bolesława Prusa jako powieść „z wielkich pytań epoki” 6
Ideologia Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza 6
Suma: 3
0 godz.
Ćwiczenia - wariant IV (dr Mariusz Chrostek)
1. Informacje wstępne. Omówienie planu zajęć, kanonu lektur oraz
literatury przedmiotu.
2
godz.
2. Społeczny i literacki program polskiego pozytywizmu w publicystyce i
krytyce literackiej:
- wpływ filozofii zachodnioeuropejskiej (teorie Comte’a, Spencera, Taine’a,
Buckle’a, Darwina) na światopogląd pozytywistyczny
- pisarze polscy wobec realizmu i naturalizmu na zachodzie Europy
- spór “młodych” i “starych” - walka prasy
- społeczne hasła programu “młodych” (praca organiczna, praca u
podstaw, emancypacja kobiet, asymilacja mniejszości narodowych)
- literacki program pozytywistów:
a) stosunek do romantyzmu,
b) dyskusja nad rolą poezji i poety,
8
godz.
c) “bitwa” o powieść i poetyka powieści tendencyjnej,
d) założenia powieści dojrzałego realizmu,
e) rola powieści historycznej.
3. Poezja czasów niepoetyckich - twórczość Adama Asnyka:
- utwory tzw. programowe
- liryka osobista
- tematyka tatrzańska
- problematyka filozoficzna - wybrane problemy cyklu sonetów Nad
głębiami
2
godz.
4. Wybrane problemu noweli pozytywistycznej:
- wyróżniki noweli jako gatunku literackiego
- tematyka wybranych utworów
a) problemy mieszkańców wsi,
b) losy dzieci,
c) obraz kapitalistycznego społeczeństwa,
d) mniejszości narodowe, e) problem emigracji,
- kreacja bohatera nowelistycznego
- formy narracji w nowelistyce
4
godz.
5. Powieść tendencyjna na przykładzie Marty Elizy Orzeszkowej /2 godz./
- kreacja bohaterki tytułowej
- przyczyny niepowodzeń Marty
- różne punkty widzenia kwestii kobiecej
- celowość zakończenia utworu i jego znaczenie dla ideologicznej wymowy
powieści
- słabe i mocne strony Marty.
2
godz.
6. Cechy powieści dojrzałego realizmu - Lalka Bolesława Prusa:
- konstrukcja postaci pierwszoplanowych i epizodycznych,
romantyczny bunt bohaterów wobec istniejącej rzeczywistości
4
godz.
a) romantyczne i pozytywistyczne elementy kreacji Wokulskiego, b) pozytywistyczni idealiści
- narracyjny dwugłos w Lalce i jego rola
- skrupulatna obserwacja, faktografizm, precyzyjna analiza
charakterologiczna i tło historyczne powieści jako cechy realizmu
- obrazy Warszawy
7. Powieść historyczna - H. Sienkiewicz Ogniem i mieczem
- zwrot do powieści historycznej w twórczości pisarza
- rola tradycji w dobie niewoli narodowej
- kreacje bohaterów Trylogii
- stylistyka narracji Ogniem i mieczem
- problem prawdy historycznej: B. Prus, “Ogniem i mieczem”. Powieść z lat
dawnych Henryka Sienkiewicza (w) Polska krytyka literacka. Tom III. Warszawa
1959.
4
godz.
8. Naturalizm w powieści polskiej
- pozytywiści wobec naturalizmu zachodnioeuropejskiego
- naturalistyczna twórczość Adolfa Dygasińskiego - Zając:
a) funkcjonowanie elementów naturalistycznych i realistycznych w
utworze - różnice i podobienstwa
b) dwutorowość akcji: równoległość losów ludzkich i zwierzęcych
c) wymowa etyczna Zająca d) kompozycja, narracja, język i styl
- elementy naturalizmu w Chamie E. Orzeszkowej
- naturalistyczna motywacja losu bohatera Placówki B. Prusa
4
godz.
Suma:
3
0 godz.
Metody
dydaktyczne
Wykład: wykład
Ćwiczenia warsztatowe: dyskusja, analiza i interpretacja tekstu literackiego,
samodzielna praca studenta
Sposób(y) i
forma(y)
Wykład: zaliczenie
zaliczenia Ćwiczenia: zaliczenie z oceną na podstawie ocen cząstkowych
Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym ustnym
Metody i
kryteria oceny
Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę
4
Na ocenę 5
Efekt 1
(IC1/10_W01) Student/ka nie zna
treści tekstów
literackich
(omawianych podczas
ćwiczeń) sytuujących
się w obrębie
poszczególnych
prądów literackich
pozytywizmu i nie zna
zaleconej literatury
przedmiotu.
Student/ka zna ogólnie
treść nielicznych
tekstów literackich
(omawianych podczas
ćwiczeń) sytuujących się
w obrębie
poszczególnych prądów
literackich pozytywizmu
i w znikomym stopniu
orientuje się w
zaleconej literaturze
przedmiotu.
Student/ka zna w
dobrym stopniu
treść wszystkich
tekstów literackich
(omawianych
podczas ćwiczeń)
sytuujących się w
obrębie
poszczególnych
prądów literackich
pozytywizmu i
dobrze orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka zna
w bardzo dobrym
stopniu treść
wszystkich
tekstów
literackich
(omawianych podczas
ćwiczeń)
sytuujących
się
w obrębie
poszczególnych prądów
literackich
pozytywizmu i bardzo dobrze
orientuje się
w zaleconej
literaturze przedmiotu.
Efekt 2
(IC1/10_W02) Student/ka nie
rozróżnia terminologii
teoretycznoliterackiej
niezbędnej w
procesie analizy
i interpretacji dzieł
literackich
omawianych podczas
ćwiczeń.
Student/ka rozróżnia
pojedyncze terminy
z zakresu wiedzy
teoretycznoliterackiej
niezbędnej w
procesie analizy i
interpretacji dzieł
literackich omawianych
podczas ćwiczeń.
Student/ka
rozróżnia większość
terminów z
zakresu wiedzy
teoretycznoliteracki
ej niezbędnej w
procesie analizy
i interpretacji dzieł
literackich
omawianych
podczas ćwiczeń.
Student/ka
rozróżnia
wszystkie
terminy
z zakresu
wiedzy
teoretyczno litera
ckiej niezbędnej
w procesie
analizy
i interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas
ćwiczeń.
Efekt 3
(IC1/10_U01)
Student/ka nie potrafi
sklasyfikować dzieła
literackiego w
obrębie procesu
historycznoliterackieg
o (prądy literackie,
środowiska literackie
itp.).
Student/ka potrafi
w pojedynczych
przypadkach
sklasyfikować dzieło
literackie w obrębie
procesu
historycznoliterackiego
(prądy literackie,
środowiska literackie
itp.).
Student/ka potrafi
w większości
przypadków
sklasyfikować
dzieło literackie w
obrębie procesu
historycznoliteracki
ego (prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Student/ka
potrafi
samodzielnie
we wszystkich
przypadkach
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu historyczno litera
ckiego (prądy
literackie,
środowiska
literackie itp.).
Efekt 4
(IC1/10_U02)
Student/ka nie potrafi
analizować i
interpretować treści
tekstów literackich
(omawianych podczas
ćwiczeń) z
uwzględnieniem ich
sfery immanentnej
Student/ka potrafi
w dostatecznym stopniu
analizować i
interpretować treści
tekstów literackich
(omawianych podczas
ćwiczeń) z
uwzględnieniem ich
Student/ka potrafi
w dobrym stopniu
analizować i
interpretować treści
tekstów literackich
(omawianych
podczas ćwiczeń)
z uwzględnieniem
Student/ka
samodzielnie
potrafi
w
bardzo dobrym
stopniu analizo
wać i interpreto
wać treści tekstów
literackich
(omawianych
oraz odpowiednich
kontekstów.
sfery immanentnej oraz
odpowiednich
kontekstów.
ich sfery
immanentnej oraz
odpowiednich
kontekstów.
podczas ćwiczeń)
z uwzględnieniem
ich sfery imma
nentnej oraz odpo
wiednich
kontekstów.
Efekt 5
(IC1/10_U03)
Student/ka nie potrafi
poddać krytycznemu
oglądowi dzieła
literackiego z
zakresu literatury
pozytywizmu w ujęciu
komparatystycznym.
Student/ka potrafi na
dostatecznym poziomie
poddać krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie z zakresu
literatury pozytywizmu
w ujęciu
komparatystycznym.
Student/ka potrafi
na dobrym poziomie
poddać krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie z
zakresu literatury
pozytywizmu w
ujęciu
komparatystycznym.
Student/ka potrafi
samodzielnie na
bardzo dobrym
poziomie poddać
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie
z zakresu literat
ury pozytywizmu
w ujęciu
komparatysty
cznym.
Problematyka egzaminacyjna:
1. Chronologia i periodyzacja polskiego pozytywizmu. Zapowiedzi nowej epoki przed rokiem 1864 (prekursorzy).
2. Podstawy filozoficzne pozytywizmu zachodnioeuropejskiego i najważniejsi przedstawiciele.
3. Światopogląd pozytywistyczny: scjentyzm, ewolucjonizm, agnostycyzm, utylitaryzm, wiara w postęp. Odwołaj się do
wybranych poglądów filozoficznych.
4. Sytuacja polityczna i społeczna w Galicji w dobie autonomii – warunki rozwoju polskiej kultury.
5. Formy represji po powstaniu styczniowym (w zaborze rosyjskim) i ich echa w literaturze polskiej
6. Germanizacja i rozwój kultury polskiej w zaborze pruskim.
7. Język ezopowy w publicystyce i literaturze; bojkot wobec zaborców.
8. Praca organiczna, praca u podstaw, emancypacja kobiet, równouprawnienie Żydów. Omów
najważniejsze założenia społeczne pozytywizmu, odwołując się do publicystyki i literatury.
9. Problem emancypacji kobiet w publicystyce i literaturze polskiej.
10. Stosunek pozytywistów do wielkiego romantyzmu oraz do jego epigonów i grafomanów. Wskaż przykłady.
11. Rola tradycji w dobie niewoli narodowej – twórczość Sienkiewicza, Orzeszkowej, malarstwo Matejki.
12. Rola prasy i publicystyki w okresie pozytywizmu. Wskaż najważniejsze teksty publicystyczne (np. A. Świętochowski,
My i wy, Praca u podstaw; E. Orzeszkowa, Kilka słów o kobietach, O Żydach i kwestii żydowskiej, Kilka uwag nad powieścią; dowolny
artykuł B. Prusa lub A. Świętochowskiego o pracy organicznej).
13. Założenia i poetyka literatury tendencyjnej – podaj przykłady.
14. Realizm jako prąd literacki; poetyka realizmu. Gatunki (powieść, nowela, opowiadanie, obrazek). Triumf powieści.
15. Filozoficzne i literackie założenia naturalizmu; poetyka naturalizmu.
16. Dziecko jako bohater noweli pozytywistycznej. Scharakteryzuj kilku wybranych bohaterów.
17. Pogłosy powstania styczniowego w literaturze pozytywistycznej.
18. Polscy Żydzi w literaturze pozytywizmu (A. Świętochowski; Chawa Rubin, M. Konopnicka, Mendel Gdański; E.
Orzeszkowa, Meir Ezofowicz).
19. Marta E. Orzeszkowej jako powieść tendencyjna.
20. Problem asymilacji i równouprawnienia Żydów w Meirze Ezofowiczu.
21. Meir Ezofowicz – bohater tragiczny i romantyczny.
22. Chwała zwyciężonym – hołd dla powstania styczniowego w Nad Niemnem i Gloria victis; język ezopowy pisarki.
23. Heroizm wali i heroizm pracy – symbolika dwóch mogił w Nad Niemnem; Nad Niemnem jako powieść
o dziedzictwie pokoleń.
24. Optymizm Nad Niemnem; młode pokolenie w powieści; praca organiczna i praca u podstaw –
odzwierciedlenie pozytywistycznych założeń w utworze.
25. Przedstaw analizę dwóch wybranych nowel Elizy Orzeszkowej (np. A...b...c...; Dobra pani).
26. Lalka jako powieść o trzech pokoleniach idealistów na tle społecznego rozkładu.
27. Narracyjny dwugłos w Lalce i jego rola (tu: losy i poglądy starego subiekta).
28. Humor w Lalce (tu: studenci – Maleski, Patkiewicz i „ten trzeci”).
29. Lalka jako powieść o miłości.
30. Mistrzowskie kreacje kobiece i męskie w Lalce (także wśród postaci drugoplanowych).
31. Lalka jako powieść „wielkiego” realizmu.
32. Faraon Bolesława Prusa jako powieść o państwie i walce o władzę.
33. Dlaczego Ramzes XIII przegrał z kapłanami? Polityczne aluzje w Faraonie.
34. Rola kapłanów w państwie egipskim (Faraon Bolesława Prusa).
35. Życie Warszawy i codzienne problemy warszawiaków na przykładzie kilku wybranych na przykładzie kilku
wybranych Kronik tygodniowych B. Prusa (trzy teksty).
36. Kamizelka, Katarynka, Antek B. Prusa – prawda o życiu w mieście i na wsi. Realizm utworów
(można odwołać się też do innych nowel Prusa)..
37. Trylogia H. Sienkiewicza jako powieść historyczna.
38. Krzyżacy H. Sienkiewicza jako powieść historyczna.
39. Elementy powieści przygodowej w Trylogii; realizm i baśniowość, epopeiczność cyklu.
40. Problem prawdy historycznej w Trylogii.
41. Wątek miłosny w Trylogii (wpływ romansu antycznego).
42. Humor w Trylogii.
43. Sugestywny i barwny obraz świata XVII-wiecznej szlachty w Trylogii.
44. Mistrzowskie kreacje w Trylogii (np. Zagłoba, Kmicic, Wołodyjowski, Baśka, Bohun).
45. Tragiczna i szlachetna postać ojca w Krzyżakach – Jurand.
46. Wątek miłosny w Krzyżakach.
47. Świat rycerstwa zachodnioeuropejskiego i polskiego w Krzyżakach.
48. Zanalizuj trzy wybrane nowele Sienkiewicza (np. Sachem, Za chlebem, Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela,
Latarnik).
49. Obraz wsi pouwłaszczeniowej w Szkicach węglem H. Sienkiewicza.
50. Dom otwarty Michala Bałuckiego jako komedia mieszczańska.
51. Naturalizm w Polsce: Zając A. Dygasińskiego – paralela losów ludzkich i zwierzęcych.
52. Liryka miłosna A. Asnyka i M. Konopnickiej. Omów wybrane wiersze.
53. Tatry w twórczości A. Asnyka.
54. Cykl Nad głębiami jako wyraz poglądów filozoficznych A. Asnyka.
55. Patriotyczne i humanistyczne treści w twórczości M. Konopnickiej.
56. Zanalizuj 2-3 nowele M. Konopnickiej (np. Mendel Gdański, Miłosierdzie gminy, Nasza szkapa.
Całkow
ity nakład
pracy studenta
potrzebny do
osiągnięcia
założonych
efektów w
godzinach oraz
punktach ECTS
Aktywność Liczba godzin/ nakład
pracy studenta
wykład 30 godz. + 15 godz. (wykład z
Arcydzieł lit. powsz. – ALP*)
ćwiczenia 30 godz.
przygotowanie do ćwiczeń 12 godz.
udział w konsultacjach 1 godz.
przygotowanie do egzaminu 30 godz.
udział w egzaminie 2 godz.
SUMA GODZIN 120
LICZBA PUNKTÓW ECTS 2+2
* Wiedza zdobyta na wykładzie jest weryfikowana i oceniana (a zatem również punktowana)
łącznie z literaturą odpowiednich epok.
Język
wykładowy
polski
Praktyki
zawodowe w
ramach
przedmiotu
---
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje bibliograficzne
(w porozumieniu z
prowadzącym przedmiot
na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura uzupełniająca
dla studentów
szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
1. TEKSTY
Asnyk Adam, wybrane poezje.
Bałucki Michał, Dom otwarty.
Dygasiński Adolf, Zając.
Konopnicka Maria, wybrane poezje i nowele.
Orzeszkowa Eliza, Nad Niemnem, Gloria victis, Marta, Meir Ezofowicz, opowiadania
(wybrane).
Prus Bolesław, Lalka, Faraon, wybrane opowiadania i nowele, wybrane kroniki (3).
Sienkiewicz Henryk, Trylogia, Krzyżacy, wybrane nowele i opowiadania.
Świętochowski Aleksander, Chawa Rubin, Woły. 48
Wybór tekstów publicystycznych (na podst. Programy i dyskusje literackie. oprac. J.
Kulczycka-Saloni, BN I 249, Wrocław 1985).
2. OPRACOWANIA
A. Podręczniki i opracowania ogólne (lektury obowiązkowe)
Borkowska Grażyna, Pozytywiści i inni, Warszawa 1996
Kołakowski Leszek, Filozofia pozytywizmu. Od Hume’a do Koła Wiedeńskiego, Warszawa 1966.
Markiewicz Henryk, Pozytywizm, Warszawa 1978 i wyd. nast.
Markiewicz Henryk, Literatura pozytywizmu, Warszawa 1986 i wyd. nast.
Nofer-Ładyka Alina, Literatura polska okresu realizmu i naturalizmu, Warszawa 1968.
Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, Seria IV Literatura polska w okresie realizmu i
naturalizmu, pod red. Janiny Kulczyckiej-Saloni, Henryka Markiewicza, Zbigniewa Żabickiego, t. 1-4,
przyszłej pracy
zawodowej.
Warszawa 1965-1971.
Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu, red. E. Jankowski i J. Kulczycka-Saloni, t. 1-3,
Wrocław 1980-1984.
Przybyła Zbigniew, Wskazówki bibliograficzne, [w:] Henryk Markiewicz, Pozytywizm... (tu
szczegółowa bibliografia do poszczególnych zagadnień)
Słownik literatury polskiej XIX wieku. Pod. red. Józefa Bachórza i Aliny Kowalczykowej,
Wrocław 1994.
Straszewska Maria, Romantyzm – pozytywizm w wyd. zbior Literatura polska, t. 2, Warszawa
1990.
Tatarkiewicz Władysław, Historia filozofii, Warszawa 1970 i wyd. nast., t. 3: Filozofia XIX
wieku i współczesna, cz. I Filozofia XIX wieku.
Weiss Tomasz, Pozytywizm, [w:] Okresy literackie, pod red. Jana Majdy, Kraków 1983 i wyd.
nast.
B. Opracowania poszczególnych zagadnień (lektury obowiązkowe)
S. Burkot, Spory o powieść w polskiej krytyce literackiej XIX w. Wrocław 1968
Knysz-Rudzka D., Europejskie powinowactwa naturalistów polskich, Warszawa 1992.
Knysz-Rudzka D., Paczoska Ewa, Naturalizm i naturaliści w Polsce, Warszawa 1992.
Kulczycka-Saloni Janina, Wstęp [w:]. Programy i dyskusje literackie. oprac. BN s. I nr 249,
Wrocław 1985 (tu także: F. Krupiński, Romantyzm i jego skutki (w) Programy i dyskusje literackie
okresu pozytywizmu; A. Świętochowski, My i wy; A. Świętochowski, Pleśń społeczna i literacka; P.
Chmielowski, Młode siły; E. Orzeszkowa, Listy o literaturze).
Markiewicz Henryk, Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków 1965 (tu: Realizm,
naturalizm, typowość).
Markiewicz Henryk, Przekroje i zbliżenia. Rozprawy i szkice historycznoliterackie,
Warszawa 1967 (tu: Dialektyka pozytywizmu polskiego, Antynomie powieści realistycznej
dziewiętnastego wieku, Literatura okresu pozytywizmu w perspektywie polskiej i światowej).
Markiewicz Henryk, Spór o przełom pozytywistyczny, „Teksty Drugie” 1990, nr 5-6.
Markiewicz Henryk, Świadomość literatury. Rozprawy i szkice, Warszawa 1985 (tu: Pozytywiści
wobec romantyzmu polskiego).
Polska krytyka literacka 1800 - 1918. Materiały, t. III, pod red. J. Krzyżanowskiego, oprac. J.
Kulczycka-Saloni Janina, Frybes Stanisław, Warszawa 1959 (tu m.in.: B. Prus, „Ogniem i mieczem”.
Powieść z lat dawnych Henryka Sienkiewicza; H. Sienkiewicz, O powieści historycznej).
Tomkowski Jan, Mój pozytywizm, Warszawa 1993.
Warzenica Ewa, Pozytywistyczny „obóz młodych” wobec tradycji wielkiej poezji romantycznej
(lata 1966-1881), Warszawa 1968.
Weiss Tomasz, Przełom antypozytywistyczny w Polsce w latach 1880-1890, Kraków 1966.
C. Opracowania twórczości poszczególnych pisarzy oraz lektur
(literatura do wyboru)
Bachórz Józef, Wstęp, [w:] Bolesław Prus, Lalka, Wrocław – Warszawa – Kraków 1991.
Bachórz Józef, Wstęp, [w:] Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem, Wrocław 1998.
Baczewski Antoni, Poezja Adama Asnyka, El...y. Rzeszów 1991 (tu: Nad głębiami –
synteza przeświadczeń filozoficznych Asnyka).
Baczewski Antoni, Twórczość Adama Asnyka, Rzeszów 1984.
Barczyński Janusz, Narracja i tendencja. O powieściach tendencyjnych Elizy Orzeszkowej,
Wrocław 1976.
Brodzka Alina, Maria Konopnicka, Warszawa 1961.
Brodzka Alina, O nowelach Marii Konopnickiej. Warszawa 1958.
Brzozowska Danuta, Adolf Dygasiński, Warszawa 1957.
Budrewicz Tadeusz, Konopnicka. Szkice historycznoliterackie, Kraków 2000.
Budrewicz Tadeusz, Posłowie, do: M. Konopnicka, Pisma wybrane, red. Jan Nowakowski,
Warszawa 1988, t. 2, Nowele.
Bujnicki Tadeusz, Literacki obraz narodu w „Trylogii”,[w:] Światopogląd i
poetyka. Szkice o powieściach historycznych Henryka Sienkiewicza. Wydawnictwo WSP, Rzeszów 1999.
Bujnicki Tadeusz, Wstęp, [w:] Henryk Sienkiewicz, Wybór nowel i opowiadań, Wrocław –
Warszawa – Kraków 1992, BN I/231.
Bujnicki Tadeusz, Wstęp, [w:] Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy, t. 1-2, Wrocław 1990 (BN).
Bujnicki Tadeusz, „Trylogia” Sienkiewicza na tle tradycji powieści historycznej, Kraków 1973.
Bujnicki Tadeusz, „Sienkiewicza „powieści z lat dawnych”. Studia, Kraków 1996.
Bujnicki Tadeusz, Sienkiewicz i historia, Warszawa 1981.
Bujnicki Tadeusz, Od bohaterów „liliputów” do bohaterów „olbrzymów”. Z zagadnień
struktury..., „Polonistyka” 1986 z. 9.
Bujnicki Tadeusz, „Sachem” Sienkiewicza. Szkic interpretacyjny. [W:] Prace ofiarowane
Henrykowi Markiewiczowi. Red. T. Weiss. Kraków 1984.
Bujnicki Tadeusz, Sienkiewiczowskie „laboratorium formy”... [w:] „Ruch Literacki” 1967 nr 2.
Detko Jan, Eliza Orzeszkowa, Warszawa 1971.
Eile Stanisław, Ideał powieści pozytywistycznej. „Nad Niemnem” Orzeszkowej, „Pamiętnik
Literacki, 1974, z. 1.
Eile Stanisław, Dialektyka “Lalki” B. Prusa. “Pamiętnik Literacki” 1973 z. 1.
Fita Stanisław, “Placówka” B. Prusa, Warszawa 1980.
Grzeniewski Ludwik, Warszawa w “Lalce”Prusa, Warszawa 1965.
Henryk Sienkiewicz. Biografia – twórczość – recepcja, pod red. L. Ludorowskiego i H.
Ludorowskiej,
Lublin 1998.
Ludorowski Lech, Wizjoner przeszłości. Powieści historyczne Henryka Sienkiewicza, Lublin 1999.
Ihnatowicz Ewa, Literacki świat rzeczy. O realiach w pozytywistycznej powieści obyczajowej,
Warszawa 1995,
Jakubowski Jan Zygmunt, Z dziejów naturalizmu w Polsce, Wrocław 1951.
Jakubowski Jan Zygmunt, Zapomniane ogniwo. Studium o Adolfie Dygasińskim, Warszawa 1967.
Kabata Michał, Myśl filozoficzna XIX wieku w poezji Adama Asnyka, „Poezja” 1975 nr 11.
Krzyżanowski Julian, Adam Asnyk. Poeta czasów niepoetyckich. [w:] W kręgu wielkich realistów,
Kraków 1962.
Krzyżanowski Julian, Twórczość Henryka Sienkiewicza, Warszawa 1976.
Kulczycka-Saloni Janina, Nowelistyka B. Prusa. Warszawa 1969.
Kulczycka-Saloni Janina, O „Faraonie”. Szkice, Wrocław 1955.
Kujawscy Krystyna i Lech, „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej (seria BAL), Warszawa 1988.
Lektury polonistyczne. Pozytywizm – Młoda Polska. t. 1. Pod red. S. Grzeszczuka. Kraków 1998.
Tu rozdz. o Potopie, o Faraonie.
Maciąg Kazimierz, „Gwałtowny jak lew i uparty jak wół”. Ramzes XIII jako negatywny bohater
„Faraona” Bolesława Prusa. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego” nr 19 Seria Filologiczna.
Dydaktyka 3, pod. red. Z. Sibigi, Rzeszów 2004.
Malinowska Elżbieta, „Szukajcie prawdy...” (Do młodych A. Asnyka), [w:] Poezja polska.
Interpretacje, red. Krystyna Heska-Kwaśniewicz i Bogdana Zelera, Wydawnictwo „Książnica”,
Katowice 2000.
Mocarska-Tycowa Zofia, Wybory i konieczności. Poezja wobec gustów estetycznych i
najważniejszych pytań i najważniejszych pytań swoich czasów, Toruń 1990.
Prus i inni, Malik Jakub, Paczoska E. (red.), Lublin 2003.
Markiewicz Henryk, „Lalka Bolesława Prusa, Warszawa 1967 (tu m.in. Z. Nałkowska, Miłość w
„Lalce’, M. Dąbrowska, Monografia wielkiej miłości).
Markiewicz Henryk, O realizmie „Faraona”, [w:] Prus i Żeromski, Warszawa 1964.
Markiewicz Henryk, Nadbudowa ideologiczna, w: Pozytywizm, PWN, Warszawa 1978 (lub:)
Pozytywizm. Epoka i prąd, w: Literatura pozytywizmu, PWN, Warszawa 1998.
Martuszewska Anna, Pozycja narratora w powieściach tendencyjnych Elizy Orzeszkowej. Gdańsk
1970.
Martuszewska Anna, Tendencyjność [w:] Słownik literatury polskiej XIX wieku. Pod red. Józefa
Bachórza i Aliny Kowalczykowej. Wrocław 1994.
Miejsca Konopnickiej. Przeżycia – pejzaż – pamięć, red. T. Budrewicz i M. Zięba, Kraków 2002.
Mocarska-Tycowa Zofia, Wybory i konieczności: poezja Asnyka wobec gustów estetycznych i
najważniejszych pytań swoich czasów, Toruń 1990
Nofer-Ładyka Alina, Henryk Sienkiewicz, Warszawa 1965 i nast.
Nofer-Ładyka Alina, Tendencyjna literatura [w:] Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny,
Warszawa 1985.
Nowe stulecie trójcy powieściopisarzy, pod red. Andrzeja Z. Makowieckiego, Warszawa 1992.
Paczoska Ewa, „Lalka”, czyli rozpad świata, Białystok 1995.
Paszek Jerzy, Kryształowo spokojne zmysły („Maria” i „Marta” E. Orzeszkowej) [w:] Studia o
twórczości E. Orzeszkowej. Pod red. J. Paszka. Katowice 1989.
Pieścikowki Edward, Geneza Omyłki. [w:] Prace o literaturze i teatrze ofiarowane Zygmuntowi
Szweykowskiemu. Wrocław 1966.
Przybyła Zbigniew, „Lalka” Bolesława Prusa. Semantyka - kompozycja - konteksty. Rzeszów 1995.
Romankówna Mieczysława, „Lalka” Bolesława Prusa, Warszawa 1960.
Rudzki Jerzy, A. Świętochowski i pozytywizm warszawski. Warszawa 1968.
Sandler Samuel, Wstęp [w:] A. Świętochowski, Nowele i opowiadania. Wybór i opracowanie
Sandler Samuel. Seria BN. Wrocław 1965.
Sobieraj Tomasz, Fabuły i „światopogląd”. Studia z historii polskiej powieści XIX wiecznej, Poznań
2004.
Stoff Andrzej, Jeszcze o „Trylogii”. Radom 2004 (rozdz. Co zawdzięczamy „Trylogii”? Literackie
świadectwo znaczenia powieści Sienkiewicza).
Surowiec K., „Gloria victis” - dziejowa pamiątka „gasnącego pokolenia”. Zeszyty Naukowe WSP w
Rzeszowie. Z. 13. Seria Filologiczna. Historia literatury 2. 1994.
Surowiec K., Miłość i pieniądze. O finansowej karierze Stanisława Wokulskiego, „Zeszyty
Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Filologiczna. Historia Literatury 5”, Rzeszów 2010.
Szaruga Leszek, „Faraon” jako powieść o państwie, „Teksty” 1975 z. 2.
Sztachelska Jolanta, Czar i zaklęcie Sienkiewicza. Studia i szkice, Białystok 2003.
Szypowska Maria, Asnyk znany i nieznany. Warszawa 1971.
Szweykowski Zygmunt, Twórczość Bolesława Prusa. Warszawa 1972.
Szweykowski Zygmunt, „Trylogia” Sienkiewicza. Poznań 1962.
Świętochowski S., Liberum veto. Wybór Samuel Sandler, komentarz M. Brykalska. T. 1-2.
Warszawa 1976.
Tokarzówna Krystyna, Autobiograficzne tło”Omyłki”. (tamSe).
„Trylogia” Sienkiewicza. Studia, szkice, polemiki. Wyboru dokonał i opracował Tomasz Jodełka,
Warszawa 1962. (Tu m.in.: Olgierd Górka, „Ogniem i mieczem” a rzeczywistość historyczna; Zygmunt
Szweykowski, Baśniowość „Trylogii”; Juliusz Kleiner, Artyzm Sienkiewicza; oraz wypowiedzi na temat
Trylogii: Józefa Bohdana Zalewskiego, Józefa I. Kraszewskiego, Aleksandra Świętochowskiego,
Bolesława Prusa, Juliana Klaczki, Ignacego Chrzanowskiego).
W świecie Elizy Orzeszkowej, red. H. Bursztyńska, Kraków 1990.
Wilkoń Aleksander, O języku i stylu “Ogniem i mieczem”. Kraków 1976.
Wit Labuda Aleksander, Studium o „Antku” Prusa. Recepcja, konstrukcja, konteksty. 1982.
Ziejka Franciszek, Tajemnice „Faraona”, „Ruch Literacki” 1974 z. 1.
Żabicki Zbigniew, Posłowie [w:] E. Orzeszkowa, Marta, Warszawa 1953.
Żabski Tadeusz, Wstęp do: B. Prus, Opowiadania i nowele, wybór i oprac., Wrocław-Warszawa-
Kraków. BN I nr 291.
Żabski Tadeusz, Wstęp do: B. Prus, Placówka, oprac. Wrocław 1987. BN I nr 251.
Żmigrodzka Maria, Strategia powieści tendencyjnej [w:] Orzeszkowa. Młodość pozytywizmu.
Warszawa 1965.
IC1/14 LITERATURA MŁODEJ POLSKI
(WYKŁAD I ĆWICZENIA WARSZTATOWE) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Literatura Młodej Polski
Nazwa jednostki
prowadzącej przedmiot
Wydział Filologiczny - Instytut Filologii Polskiej – Zakład Literatury
Polskiej XX Wieku
Kod przedmiotu IC1/14
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska studia pierwszego
stopnia
stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Kierunkowy literaturoznawczy
Rok i semestr studiów III 1 st./ sem. 5
Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu
dr Jan Wolski
Imię i nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) zajęcia z przedmiotu
dr Jan Wolski, dr Agata Paliwoda,
Cele zajęć z przedmiotu
C1. Zapoznanie z najistotniejszymi zjawiskami, osobowościami twórczymi i dokonaniami autorów
okresu Młodej Polski. C2. Zapoznanie studentów z najbardziej charakterystycznymi tekstami literackimi epoki oraz
pogłębienie praktycznych umiejętności analizowania i interpretacji tekstu.
Wymagania wstępne Ogólna wiedza na temat epoki na poziomie szkoły średniej (poziom
podstawowy).
Efekty kształcenia
Wiedza:
IC1/12_W01 - student/ka ma uporządkowaną wiedzę
na temat epoki, zna i rozumie główne nurty i kierunki
artystyczne w jej obrębie, umie uwzględnić kontekst literatury
powszechnej
K1A
_W11
K1A
_W10
+++
Umiejętności:
IC1/12_U01 - student/ka potrafi krytycznie czytać i
klasyfikować utwory literackie i teksty źródłowe,
IC1/12_U02 - student/ka samodzielnie dobiera i
zdobywa wiedzę oraz rozwija umiejętności interpretacyjne,
IC1/12_U03 - student/ka przedstawia argumenty na
rzecz własnych poglądów, jak i innych autorów oraz konstruuje
i formułuje wnioski
K1A
_U10
+++
K1A
_U13
+++
Kompetencje społeczne:
IC1/12_K01 - student/ka rozumie potrzebę dalszego
dokształcania, ma świadomość znaczenia literatury polskiej i
kultury narodowej w kulturze europejskiej
K1A
_K02
+++
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
wykład – 30 godz., ćw. warsztatowe – 30 godz.
Treści programowe
A. Problematyka wykładu: - Przełom XIX i XX wieku w Europie. Modernizm. – 4 godz.
- Charakterystyka okresu Młodej Polski: inspiracje europejskie, terminologia, periodyzacja, topografia. – 4 godz.
- Poeci i poetki Młodej Polski. – 6 godz. - Młodopolska dramaturgia. – 4 godz. - Powieść i nowela w okresie Młodej Polski. – 4 godz. - Młodopolskie antyurbanizm. – 2 godz. - Spór o wartości w epoce Młodej Polski. – 2 godz. - Przełomowe znaczenie literatury Młodej Polski. – 4 godz. B. Problematyka ćwiczeń - Liryka Młodej Polski - od antypozytywistycznego przełomu poprzez pesymizm, symbolizm,
klasycyzm do franciszkanizmu, ekspresjonizmu i bergsonizmu. – 4 godz. - Liryka Młodej Polski - poezja kobiet. – 4 godz. - Młodopolski portret artysty w Próchnie Berenta. – 3 godz. - Noc listopadowa Stanisława Wyspiańskiego jako dramat neoromantyczny. – 3 godz. - Dramat realistyczno-naturalistyczny (J. A. Kisielewskiego W sieci). – 2 godz. - Tragedia antyczna we współczesnych realiach. Klątwa Stanisława Wyspiańskiego. – 2 godz. - Dramat realistyczno-symboliczny. Śnieg Stanisława Przybyszewskiego. – 2 godz. - Głos Żeromskiego w dyskusji o rewolucji (Róża). – 2 godz. - Młoda Polska w krzywym zwierciadle (Boy, Słówka; Nowaczyński, Gladiolus tavernalis). – 2 godz. - Tendencje likwidacyjne (Brzozowski, Irzykowski). – 2 godz. - Literatura Młodej Polski na tle innych sztuk. – 4 godz.
Metody dydaktyczne - wykład - analiza i interpretacja tekstów źródłowych, dyskusja, metoda eksplikacji,
problemowa
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
- wysłuchanie wykładu - aktywne i systematyczne uczestnictwo w zajęciach; znajomość tekstów
literackich i opracowań krytycznych; dodatkowo premiowane samodzielne referaty
- weryfikacja znajomości materiału każdorazowo podczas zajęć - egzamin
Metody i kryteria oceny Na ocenę 2
Na ocenę 3
Na ocenę 4
Na ocenę 5
Efekt 1 IC1/12_W01
Student/ka nie zna treści tekstów literackich (omawianych podczas ćwiczeń)
Student/ka zna ogólnie treść nielicznych
tekstów literackich
(omawianych podczas ćwiczeń)
Student/ka zna w dobrym stopniu treść wszystkich tekstów literackich
(omawianych podczas ćwiczeń)
Student/ka nie zna treści tekstów literackich
(omawianych podczas ćwiczeń)
Efekt 2 IC1/12_W02
Student/ka nie rozróżnia terminologii teoretycznoliterackiej
Student/ka rozróżnia pojedyncze terminy z zakresu wiedzy teoretycznoliter
Student/ka rozróżnia większość terminów z zakresu wiedzy teoretycznoliter
Student/ka rozróżnia wszystkie terminy z zakresu wiedzy teoretycznoliter
niezbędnej w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich omawianych podczas ćwiczeń
ackiej niezbędnej w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich omawianych podczas ćwiczeń
ackiej niezbędnej w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich omawianych podczas ćwiczeń
ackiej niezbędnej w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich omawianych podczas ćwiczeń
Efekt 3 IC1/12_U02
Student/ka nie potrafi sklasyfikować dzieła literackiego w obrębie procesu historycznoliterackiego
Student/ka potrafi w pojedynczych przypadkach sklasyfikować dzieło literackie w obrębie procesu historycznoliterackiego
Student/ka potrafi w większości przypadków sklasyfikować dzieło literackie w obrębie procesu historycznoliterackiego
Student/ka potrafi samodzielnie we wszystkich przypadkach sklasyfikować dzieło literackie w obrębie procesu historycznoliterackiego
Efekt 4 IC1/12_U02
Student/ka nie potrafi analizować i interpretować treści tekstów literackich (omawianych podczas ćwiczeń) z uwzględnieniem odpowiednich kontekstów
Student/ka potrafi na dostatecznym poziomie analizować i interpretować treści tekstów literackich (omawianych podczas ćwiczeń) z uwzględnieniem odpowiednich kontekstów
Student/ka potrafi na dobrym poziomie analizować i interpretować treści tekstów literackich (omawianych podczas ćwiczeń) z uwzględnieniem odpowiednich kontekstów
Student/ka potrafi samodzielnie na bardzo dobrym poziomie analizować i interpretować treści tekstów literackich (omawianych podczas ćwiczeń) z uwzględnieniem odpowiednich kontekstów
Efekt 5 IV1/12_U03
Student/ka nie potrafi poddać krytycznemu oglądowi dzieła literackiego z zakresu literatury Młodej Polski w ujęciu komparatystycznym.
Student/ka potrafi na dostatecznym poziomie poddać krytycznemu oglądowi dzieło literackie z zakresu literatury Młodej Polski w ujęciu komparatystycznym
Student/ka potrafi na dobrym poziomie poddać krytycznemu oglądowi dzieło literackie z zakresu literatury Młodej Polski w ujęciu komparatystycznym
Student/ka potrafi samodzielnie na bardzo dobrym poziomie poddać krytycznemu oglądowi dzieło literackie z zakresu literatury Młodej Polski w ujęciu komparatystycznym
Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS
- wykład (30 godz.) + 15 godz. (wykład z Arcydzieł lit. powsz. – ALP*)
- ćwiczenia (30 godz.)
- przygotowanie do ćwiczeń (4 godz.)
- udział w konsultacjach (1 godz.)
- przygotowanie do egzaminu (10 godz.)
Razem: 90 godz.; ECTS: 2+1 pkt.
* Wiedza zdobyta na wykładzie jest weryfikowana i oceniana (a zatem również punktowana) łącznie z
literaturą odpowiednich epok.
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe w ramach przedmiotu
nie przewiduje się
Literatura
Z listy wybierane są pozycje
bibliograficzne (w porozumieniu z
prowadzącym przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura uzupełniająca dla studentów
szczególnie zainteresowanych
problematyką zajęć do wykorzystania
w przyszłej pracy zawodowej.
Literatura podstawowa: - A. Hutnikiewicz, Młoda Polska, Warszawa 1994. - M. Podraza-Kwiatkowska, Literatura Młodej Polski, Warszawa 1992. - K. Wyka, Młoda Polska, t. 1-2, wyd. dowolne. - J. Kulczycka-Saloni, I. Maciejewska, A. Z. Makowiecki, R. Taborski, Młoda
Polska, Warszawa 1991. - T. Walas, Ku otchłani. Dekadentyzm w literaturze polskiej lat 1890-1905,
Kraków 1986. - Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza-
Kwiatkowska, Wrocław 2000. - Stulecie Młodej Polski. Studia pod red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków
1995. - Antologia liryki Młodej Polski, oprac. I. Sikora, Wrocław 1990. - Poezja Młodej Polski, oprac. M. Jastrun, Wrocław 1967 (BN I ). - Poetki przełomu XIX i XX wieku, opr. J. Zacharska , Białystok 2000. - W. Berent, Próchno, Wrocław 1979 (BN I, 234). - S. Wyspiański, Warszawianka-Noc listopadowa-Lelewel, Wrocław (BN I,
193). - J. A. Kisielewski, Dramaty, Wrocław 1969 (BN I, 196). - S. Wyspiański, Klątwa, (wyd. dowolne). - S. Przybyszewski, Śnieg, Kraków 2002. - Boy, Słówka (wyd. dowolne). - A. Nowaczyński, Gladiolus tavernalis [w:] tegoż, Małpie zwierciadło,
Kraków 1974. - S. Brzozowski, Miriam - zagadnienie kultury; Legenda Młodej Polski;
K. Irzykowski, Szaniec Pałuby; Glossy do współczesnej literatury polskiej; Dwie rewolucje [w:] Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, wyd. dowolne (BN I, 212).
Literatura uzupełniająca: - Obraz literatury polskiej XIX i XX w., Seria V. Literatura okresu Młodej
Polski, t.1-4, pod red. K. Wyki, A. Hutnikiewicza i M. Puchalskiej, Warszawa-Kraków 1968-1977.
J. Tomkowski, Młoda Polska, Warszawa 2001. - Salome i Androgyne; Bóg, ofiara, clown czy psychopata [w:] M. Podraza-
Kwiatkowska, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski, Kraków 1994. - Somnabulicy; Ciemność na nas uderza [w:] M. Podraza-Kwiatkowska,
Somnabulicy, dekadenci, herosi, Kraków 1985. - J. Prokop, Konkwistador na morzach mroku [w:] T. Miciński, Poezje,
Kraków 1980. - Rozbita dusz i jej cień (Tetmajer) [w:] M. Stala, Pejzaż człowieka, Kraków
1994. - J. Jakóbczyk, Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Zbliżenia, Katowice 2001. - Poetki Młodej Polski, opr. J. Z. Jakubowski, Warszawa 1963.
- Kobieta fatalna czy fatum natury [w:] W. Gutowski, Nagie dusze i maski, Kraków 1992.
- A. Wydrzycka, Rymów gałązeczki skrzydlate. W świecie poetyckim Bronisławy Ostrowskiej, Białystok 1998.
- S. Sierotwiński, Maryla Wolska. Środowisko, życie, twórczość, Wrocław 1963.
- E. Boniecki, Modernistyczny dramat ciała (Maria Komornicka), Warszawa 1998.
- M. Baranowska, W noc pójdę ciemną [w:] tejże, Kraj modernistycznego cierpienia, Warszawa 1981.
- M. Podraza-Kwiatkowska, Tragiczna wolność (o M. Komornickiej), [w:] tejże, Somnabulicy-dekadenci-herosi, Kraków 1985.
- W. Gutowski, Erotyczne bestiarium Młodej Polski, [w:] tegoż, Mit-Eros-Sacrum. Sytuacje młodopolskie, Bydgoszcz 1999.
- J. Garbaczowska, Berent, OLP XIX i XX w, s.5, t.3. - J. Paszek, Styl powieści Wacława Berenta, Katowice 1976. - M. Popiel, Retoryka zła w Próchnie Wacława Betrenta [w:] Lektury
polonistyczne, pod red. G. Matuszek, Kraków 2001, tom II. - M. Głowiński, Powieść młodopolska, Wrocław 1969. - A. Makowiecki, Wstęp do: Młodopolski portret artysty, Warszawa 1971 . - A. Łempicka, Przewodnik po Nocy listopadowej [w:] S. Wyspiański, Noc
listo-padowa, Kraków 1973. - A. Łempicka, Wyspiański - pisarz dramatyczny, Kraków 1973. - J. Dynak, Przybyszewski, Wrocław 1994. - E. Boniecki, Struktura „nagiej duszy”, Warszawa 1993. - Roman Zimand, Róża - próba lektury [w:] tegoż, Szkice, Warszawa 1964. - J. Dynak, Przybyszewski, Wrocław 1994. - R. Taborski, Trzech dramatopisarzy modernistycznych: Przybyszewski,
Kisielewski, Szukiewicz, Warszawa 1965. - T. Weiss, Legenda i prawda Zielonego Balonika, Kraków 1987.
IC1/15 LITERATURA DWUDZIESTOLECIA
MIĘDZYWOJENNEGO (WYKŁAD I ĆW. WARSZTATOWE) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Literatura dwudziestolecia międzywojennego
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej, Zakład Literatury
Polskiej XX Wieku
Kod przedmiotu IC1/15
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska Studia pierwszego
stopnia
Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Kierunkowy literaturoznawczy
Rok i semestr studiów III rok, semestr 5
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
dr hab. Janusz Pasterski, prof. UR
Imię i nazwisko osoby prowadzącej
(osób prowadzących) zajęcia z
przedmiotu
dr hab. Janusz Pasterski, prof. UR, dr Stanisław Dłuski,
Cele zajęć z przedmiotu
C1 - zapoznanie studentów z najważniejszymi zjawiskami dotyczącymi literatury polskiej okresu
dwudziestolecia międzywojennego w kontekście historycznym, społecznym, politycznym, kulturowym i
artystycznym.
C2 – umiejętność samodzielnej analizy podstawowych zjawisk historycznoliterackich epoki.
C3 – umiejętność sytuowania utworów z okresu dwudziestolecia międzywojennego w różnych
kontekstach oraz tradycji literackiej.
C4 – umiejętność określenia ukrytych sensów dzieł literackich epoki.
Wymagania wstępne Znajomość literatury i kultury okresu dwudziestolecia
międzywojennego na poziomie szkoły średniej.
Student powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu procesu
historycznoliterackiego epok wcześniejszych, znać uwarunkowania
periodyzacji oraz podłoże związków rozwoju literatury z procesami
społecznymi; do posiadanych kompetencji studenta powinna należeć także
podstawowa wiedza z zakresu przedmiotów: Poetyka, Teoria literatury oraz
Analiza dzieła literackiego.
Efekty kształcenia
Wiedza:
IC1/13_W01 – definiuje najważniejsze zjawiska
literackie epoki;
K1A_
W04
+++
IC1/13_W02 – opisuje genezę i rozwój kierunków
literackich oraz grup poetyckich;
K1A_
W09
+++
IC1/13_W03 – charakteryzuje poetyki grupowe i
indywidualne;
K1A_
W09
+++
IC1/13_W04 – rozpoznaje układy fabularne i kreacje K1A_
bohaterów w utworach z listy lektur obowiązkowych; W17
+++
Umiejętności:
IC1/13_U01 – porządkuje zjawiska literackie
epoki;
K1A_
U07
+++
IC1/13_U02 – dobiera odpowiednie konteksty
historycznoliterackie i artystyczne;
K1A_
U08
+++
IC1/13_U03 – analizuje i interpretuje utwory
literackie;
K1A_
U10
+++
Kompetencje społeczne:
IC1/13_K01 – dąży do wyjaśnienia problemu
historycznoliterackiego;
K1A_
K08
+++
IC1/13_K02 – jest zorientowany/a na pogłębianie
wiedzy zdobytej na zajęciach;
K1A_
K03
+++
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład – 30 godzin, ćw. warsztatowe – 30 godzin.
Treści programowe
A. Problematyka wykładu Treści merytoryczne Liczba godzin
1. Terminologia, periodyzacja oraz historyczno-kulturowe tło
epoki; ośrodki życia literackiego i artystycznego; czasopisma
literackie i artystyczne; ważniejsze programy i dyskusje
4 godz.
literackie okresu.
2. Zagadnienia filozoficzno – kulturowe epoki, ważne wydarzenia polityczne, zjawisko kryzysu wartości, behawioryzm, rozwój psychoanalizy, teoria archetypów Junga, egzystencjalizm, historiozofia Spenglera, bergsonizm, nowa estetyka, rozwój teatru, filmu i muzyki.
4 godz.
3. Główne kierunki i formacje poetyckie oraz historycznie uwarunkowana ewolucja liryki międzywojennej. Liryka międzywojenna w kręgu programów i poszukiwań awangardowych (ekspresjonizm, formizm, futuryzm i Awangarda krakowska); tendencje klasycyzujące i poetyka codzienności (L. Staff, poezja skamandrycka); poezja międzywojenna wobec zagrożeń cywilizacji – katastrofizm i progresywizm (Druga Awangarda, poezja proletariacka).
8 godz.
4. Nurty w prozie (proza obywatelska, społeczna,
psychologiczna, mitologiczno-katastroficzna, groteska oraz
proza niefikcjonalna: autobiograficzna i reportażowa).
6 godz.
5. Tradycja i nowatorstwo w dramacie i teatrze dwudziestolecia
(J. Szaniawski, S. Żeromski, S. I. Witkiewicz, W. Gombrowicz).
4 godz.
6. Krytyka literacka i jej najważniejsi przedstawiciele (K.
Irzykowski, T. Boy-Żeleński).
2 godz.
7. Podsumowanie i historycznoliteracka ocena epoki. 2 godz.
Suma godzin 30 godz.
B. Problematyka ćwiczeń audytoryjnych Treści merytoryczne Liczba godzin
1. Zajęcia organizacyjne – omówienie programu ćwiczeń i
warunkach zaliczenia. Podstawowa literatura przedmiotu:
podręczniki, syntezy, monografie, opracowania lektur.
2 godz.
2. „Nigdy nie było tak pięknej plejady”. Grupa literacka
Skamander – dzieje, poetyka, twórcy.
4 godz.
3. Tradycja romantyczna i narodowy dyskurs w Karmazynowym
poemacie Jana Lechonia.
2 godz.
4. „Idę młody, genialny” – program i praktyka futuryzmu
polskiego. Wiersze Brunona Jasieńskiego i Tytusa
Czyżewskiego.
2 godz.
5. Awangarda krakowska. Powstanie i rozwój grupy. Czasopisma
„Zwrotnica” i Linia”. Główni przedstawiciele: T. Peiper, J.
Przyboś, J. Kurek, J. Brzękowski. Program awangardy.
2 godz.
Wczesne wiersze Juliana Przybosia.
6. Przedwiośnie Stefana Żeromskiego – geneza i podłoże ideowe
powieści, wizja rewolucji a mit szklanych domów, obraz
Nawłoci, zagadnienia obywatelskie, kreacja głównego
bohatera (dojrzewanie do bycia obywatelem), osobliwości
kompozycji i narracji.
2 godz.
7. Proza realizmu psychologicznego. Opowiadania Jarosława
Iwaszkiewicza (Panny z Wilka, Brzezina, Młyn nad Utratą).
2 godz.
8. Druga Awangarda i katastrofizm. Próba charakterystyki
zjawiska. Symboliczno-magiczna poezja J. Czechowicza.
Wizjoneryzm i klasycyzm Cz. Miłosza (Trzy zimy, 1936).
2 godz.
9. Psychologizm w prozie dwudziestolecia międzywojennego.
Zazdrość i medycyna (1933) M. Choromańskiego jako dzieło
powieściowego konstrukcjonizmu.
2 godz.
10. Groteskowo-ironiczna wizja świata w Ferdydurke Witolda
Gombrowicza. Filozoficzno-egzystencjalne problemy istnienia
człowieka w rzeczywistości pozorów i fałszów.
2 godz.
11. Mityzacja rzeczywistości w prozie Brunona Schulza (Sklepy
cynamonowe, Sanatorium pod Klepsydrą).
2 godz.
12. „Metafizyczne grymasy”. Dramaturgia i teoria Czystej Formy
Stanisława Ignacego Witkiewicza (na przykładzie dramatu
Szewcy).
2 godz.
13. Psychologiczny dramat realistyczny oraz dramat
awangardowy z okresu dwudziestolecia międzywojennego
(Jerzy Szaniawski, Żeglarz, Witold Gombrowicz Iwona,
księżniczka Burgunda).
2 godz.
14. Sól ziemi Józefa Wittlina jako powieść antywojenna. 2 godz.
Suma godzin 30 godz.
C. Metody
dydaktyczne
Wykład, wykład z prezentacją multimedialną, analiza i interpretacja tekstów
źródłowych, praca w grupach, analiza przypadków, dyskusja.
Sposób(y) i
forma(y) zaliczenia
Wykład – egzamin ustny.
Ćwiczenia warsztatowe:
Ocena formatywna (bieżąca):
F1. Ocena stopnia komunikowania się na linii student – prowadzący, aktywności,
zrozumienia omawianej tematyki przedmiotu (każdorazowo podczas trwania zajęć);
F2. Ocena przygotowania indywidualnego (np. przygotowanie wypowiedzi, referatu,
prezentacji, przedstawienie wyników własnych badań itp.);
Ocena podsumowująca:
ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych.
Wskazane formy ocen odnoszą się do wszystkich założonych w niniejszym
sylabusie efektów kształcenia.
Metody i kryteria
oceny
Lp. Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1
IC1/13_W01
Student nie
rozróżnia i nie
definiuje
żadnego z
ważnych
zjawisk
literackich
epoki.
Student
rozróżnia i
definiuje
podstawowe
zjawiska
literackie epoki.
Student
rozróżnia i
definiuje
większość
najważniejszych
zjawisk
literackich
epoki.
Student
rozróżnia i
definiuje
wszystkie
najważniejsze
zjawiska
literackie epoki.
Efekt 2
IC1/13_W02
Student nie
opisuje genezy i
rozwoju
kierunków
literackich oraz
grup poetyckich.
Student opisuje
genezę i rozwój
głównych
kierunków
literackich oraz
grup poetyckich.
Student opisuje
genezę i rozwój
większości
kierunków
literackich oraz
grup poetyckich.
Student opisuje
genezę i rozwój
wszystkich
kierunków
literackich oraz
grup poetyckich.
Efekt 3
IC1/13_W03
Student nie
charakteryzuje
poetyk
grupowych i
indywidualnych.
Student
charakteryzuje
główne poetyki
grupowe i
indywidualne.
Student
charakteryzuje
większość
poetyk
grupowych i
indywidualnych.
Student
charakteryzuje
wszystkie
poetyki
grupowe i
indywidualne.
Efekt 4
IC1/13_W04
Student nie
rozpoznaje
układów
fabularnych i
kreacji
bohaterów w
utworach z listy
lektur
obowiązkowych.
Student
rozpoznaje
główne układy
fabularne i
kreacje
bohaterów w
utworach z listy
lektur
obowiązkowych.
Student
rozpoznaje
większość
układów
fabularnych i
kreacji
bohaterów w
utworach z listy
lektur
obowiązkowych.
Student
rozpoznaje
wszystkie
układy
fabularne i
kreacje
bohaterów w
utworach z listy
lektur
obowiązkowych.
Efekt 5
IC1/13_U01
Student nie
porządkuje
zjawisk
literackich
Student
porządkuje
podstawowe
zjawiska
Student
porządkuje
większość
zjawisk
literackich
Student
porządkuje
wszystkie
zjawiska
epoki. literackie epoki. epoki. literackie epoki.
Efekt 6
IC1/13_U02
Student nie
dobiera
odpowiednich
kontekstów
historycznolit.
i
artystycznych.
Student dobiera
podstawowe
konteksty
historycznolit.
i
artystyczne.
Student dobiera
szerokie
konteksty
historycznolit.
i
artystyczne.
Student dobiera
szerokie i
różnorodne
konteksty
historycznolit.
i
artystyczne.
Efekt 7
IC1/13_U03
Student nie
potrafi
analizować i
interpretować
treści utworów
literackich
(omawianych
podczas zajęć) z
uwzględnieniem
ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student potrafi
w dostatecznym
stopniu
analizować i
interpretować
treści utworów
literackich
(omawianych
podczas zajęć) z
uwzględnieniem
ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student potrafi
samodzielnie i
w dobrym
stopniu
analizować i
interpretować
treści utworów
literackich
(omawianych
podczas zajęć) z
uwzględnieniem
ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student potrafi
samodzielnie i
w bardzo
dobrym stopniu
analizować i
interpretować
treści utworów
literackich
(omawianych
podczas zajęć) z
uwzględnieniem
ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Efekt 8
IC1/13_K01
Student nie dąży
do wyjaśnienia
problemu
historycznolit.
Student w
dostatecznym
stopniu dąży do
wyjaśnienia
problemu
historycznolit.
Student w dobry
sposób dąży do
wyjaśnienia
problemu
historycznolit.
Student w
bardzo dobry
sposób dąży do
wyjaśnienia
problemu
historycznolit.
Efekt 9
IC1/13_K02
Student nie jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy zdobytej
na zajęciach.
Student w
dostatecznym
stopniu jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy zdobytej
na zajęciach.
Student w
dużym stopniu
jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy zdobytej
na zajęciach.
Student w
bardzo dużym
stopniu jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy zdobytej
na zajęciach.
Całkowity
nakład pracy
studenta potrzebny
do osiągnięcia
Aktywność Liczba
godzin/ nakład
założonych efektów
w godzinach oraz
punktach ECTS
pracy studenta
wykład 30 godz. + 15 godz.
(wykład z Arcydzieł lit.
powsz. – ALP*)
konwersatorium 30 godz.
przygotowanie do ćwiczeń 4 godz.
udział w konsultacjach 1 godz.
przygotowanie do egzaminu 10 godz.
SUMA GODZIN 90
LICZBA PUNKTÓW
ECTS
2+1
* Wiedza zdobyta na wykładzie jest weryfikowana i oceniana (a
zatem również punktowana) łącznie z literaturą odpowiednich epok.
Język wykładowy Polski
Praktyki zawodowe
w ramach
przedmiotu
Nie przewiduje się.
Literatura
Z listy wybierane są pozycje
bibliograficzne (w porozumieniu z
prowadzącym przedmiot na
zajęciach organizacyjnych).
Literatura podstawowa (obowiązkowa):
A. POEZJA
1. Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, wybór H. Zaworska, wstęp Z. Jarosiński,
Wrocław 1978 (BN I 230).
2. Czechowicz Józef, Wybór poezji, oprac. T. Kłak, wyd. drugie, Wrocław 1985 (BN I
199).
3. Lechoń Jan, Poezje, oprac. R. Loth, Wrocław 1990 (BN I 256).
4. Leśmian Bolesław, Poezje wybrane, oprac. J. Trznadel, wyd. trzecie, Wrocław 1991
(BN I 217).
5. Miłosz Czesław, Wiersze, t. 1-3, Kraków 1993 (i wyd. nast.).
6. Przyboś Julian, Sytuacje liryczne. Wybór poezji, wstęp E. Balcerzan, Wrocław 1989
(BN I 266).
7. Staff Leopold, Wybór poezji, wybór i wstęp M. Jastrun, przypisy oprac. M. Bojarska,
wyd. trzecie, Wrocław 1985 (BN I 181).
8. Tuwim Julian, Wiersze wybrane, oprac. M. Głowiński, wyd. czwarte rozszerzone,
Wrocław 1986 [i wyd. nast.] (BN I 184); Bal w Operze, przedmowa Cz. Miłosz,
Kraków 1999.
9. Wierzyński Kazimierz, Wybór poezji, wybór, oprac. tekstu, wstęp K. Dybciak,
komentarze K. i K. Dybciak, Wrocław 1991 (BN I 275).
B. PROZA
1. Choromański Michał, Zazdrość i medycyna. Poznań 1979 (i wyd. nast.).
2. Dąbrowska Maria, Noce i dnie, posłowie E. Korzeniewska, t. 1 Bogumił i Barbara, t. 2
Wieczne zmartwienie, Warszawa 1972 (i inne wyd.).
3. Gombrowicz Witold, Dzieła, red. naukowa tekstu J. Błoński, t. 2, Ferdydurke, Kraków
1989 (i inne wyd.).
4. Iwaszkiewicz Jarosław, Opowiadania wybrane, oprac. A. Zawada, Wrocław 2001 (BN I
303) [tu: Panny z Wilka, Brzezina, Młyn nad Utratą].
5. Kuncewiczowa Maria, Cudzoziemka. Powieść, Warszawa 1957 (i inne wyd.).
6. Nałkowska Zofia, Granica, oprac. W. Wójcik, Wrocław 1971 (BN I 204).
7. Schulz Bruno, Opowiadania. Wybór esejów i listów, oprac. J. Jarzębski, wyd. drugie
przejrzane i uzupełnione, Wrocław 1989 (BN I 264).
8. Wittlin Józef, Sól ziemi, oprac. E. Wiegandt, Wrocław 1991 (BN I 278).
9. Żeromski Stefan, Przedwiośnie, oprac. Z. J. Adamczyk, Wrocław 1982 (BN I 242).
C. DRAMAT
1. Gombrowicz Witold, Dzieła, red. naukowa tekstu J. Błoński, t. VI, Dramaty, Kraków
1986 (i inne wyd.) [tu: Iwona, księżniczka Burgunda].
2. Szaniawski Jerzy, Wybór dramatów, oprac. A. Hutnikiewicz, Wrocław 1988 (BN I 263)
[tu: Żeglarz].
3. Witkiewicz Stanisław Ignacy, Wybór dramatów, wybór i wstęp J. Błoński, tekst i
przypisy M. Kwaśny, wyd. drugie popr., Wrocław 1983 (BN I 221) [tu: wstęp oraz
Szewcy].
D. KRYTYKA
1. „Kartografowie dziwnych podróży”. Wypisy z polskiej krytyki literackiej XX wieku,
redakcja i wstęp M. Wyka, oprac. K. Biedrzycki [i in.], Kraków 2004 (tu: S. Żeromski,
Literatura a życie polskie; S. Żeromski, Snobizm i postęp; K. Irzykowski, Plagiatowy
charakter przełomów literackich w Polsce; L. Fryde, Dwa pokolenia; K. Wyka, S.
Napierski, Dwugłos o Schulzu; B. Schulz, „Ferdydurke”).
2. Peiper Tadeusz, Pisma wybrane, oprac. S. Jaworski, Wrocław 1979 (BN I 235) [tu: wstęp, Miasto, masa, maszyna, Metafora teraźniejszości, Poezja jako budowa].
3. Witkiewicz Stanisław Ignacy, Bez kompromisu. Pisma krytyczne i publicystyczne, oprac. J. Degler, Warszawa 1976 [tu: J. Degler: Witkacy nieznany, O Czystej Formie]. E. LITERATURA POWSZECHNA
1. Bułhakow Michaił, Mistrz i Małgorzata, tłum. I. Lewandowska, W. Dąbrowski, wstęp A. Drawicz, oprac. tekstu i przypisy G. Przebinda, Wrocław 1990 (BN II 229).
2. Eliot Thomas Stearns, Wybór poezji, wybór tekstów K. Boczkowski, W. Rulewicz,
wstęp W. Rulewicz, komentarze K. Boczkowski, W. Rulewicz, Wrocław 1990 (BN II
230) [tu: wstęp, Jałowa ziemia w przekładzie Czesława Miłosza].
3. Hašek Jaroslav, Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej, przeł. P. Hulka-Laskowski, posłowie E. Madany, t. 1-4, Warszawa 1982.
4. Kafka Franz, Proces, przeł. B. Schulz, Warszawa 1957 (i wyd. nast.). 5. Mann Thomas, Czarodziejska góra, przeł. J. Kramsztyk, posłowie R. Karst, t. 1-2,
Warszawa 1965 (i wyd. nast.). 6. Remarque Erich Maria, Na Zachodzie bez zmian, przeł. S. Napierski, Warszawa 1967 (
i wyd. nast.).
F. OPRACOWANIA
1. Gazda Grzegorz, Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku,
Warszawa 2000.
2. Hutnikiewicz Artur, Od Czystej Formy do literatury faktu. Główne teorie i programy
literackie XX stulecia, Warszawa 1988.
3. Jarzębski Jerzy, Proza dwudziestolecia, Kraków 2005.
4. Kwiatkowski Jerzy, Dwudziestolecie międzywojenne, Warszawa 2000.
5. Kwiatkowski Jerzy, Literatura Dwudziestolecia, Warszawa 1990.
6. Lektury polonistyczne. Dwudziestolecie międzywojenne. II wojna światowa, red. R.
Nycz, J. Jarzębski, t. 1-2, Kraków 1997-1998.
7. Nasiłowska Anna, Trzydziestolecie 1914-1944, Warszawa 1995.
8. Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. S.6. Literatura polska w okresie
międzywojennym, red. J. Kądziela, J. Kwiatkowski, I. Wyczańska, t. 1-2, Kraków 1979,
t. 3-4 Kraków 1993.
9. Poeci dwudziestolecia międzywojennego, red. I. Maciejewska, t.1-2, Warszawa 1982.
10. Poezja polska okresu międzywojennego. Antologia, wybór i wstęp M. Głowiński i J.
Sławiński, przypisy oprac. J. Stradecki, cz. 1–2, Wrocław 1987 (i wyd. nast.), BN I 253.
11. Prozaicy dwudziestolecia międzywojennego. Sylwetki, red. B. Faron, Warszawa 1972.
Literatura uzupełniająca (nieobowiązkowa):
Apollinaire Guillaume, Wybór poezji, oprac. J. Kwiatkowski, Wrocław 1975 (BN II 176) [tu:
wstęp oraz wybór wierszy].
Broniewski Władysław, Poezje 1923–1961, wybór, oprac. i szkic wstępny o poecie W.
Woroszylski, Warszawa 1995.
Czyżewski Tytus, Poezja i próby dramatyczne, oprac. A. Baluch, Wrocław 1992 (BN I 273).
Dąbrowska Maria, Opowiadania, oprac. W. Maciąg, Wrocław 1972 (BN I 208) [tu:
opowiadania z tomów Uśmiech dzieciństwa oraz Ludzie stamtąd].
Gałczyński Konstanty Ildefons, Wybór poezji, oprac. M. Wyka, wyd. piąte uzupełnione,
Wrocław 1983 (BN I 189).
Huxley Aldous, Nowy wspaniały świat, przeł. B. Baran, Warszawa 2003.
Hesse Hermann, Wilk stepowy, przeł. G. Mycielska, posłowie H. Orłowski, Poznań 1984.
Jasieński Bruno, Utwory poetyckie, manifesty, szkice, oprac. E. Balcerzan, Wrocław 1972 (BN I
211).
Kaden-Bandrowski Juliusz, Generał Barcz, oprac. M. Sprusiński, wyd. II, Wrocław 1984 (BN I
223).
Krzyk i ekstaza. Antologia polskiego ekspresjonizmu, oprac. J. Ratajczak, Poznań 1987 (wstęp i
Literatura uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych problematyką
zajęć do wykorzystania w przyszłej
pracy zawodowej.
wybrane teksty).
Pawlikowska-Jasnorzewska Maria, Wybór poezji, oprac. J. Kwiatkowski, wyd. czwarte
rozszerzone, Wrocław 1980 (BN I 194).
Poezja polska. Antologia w układzie Stanisława Grochowiaka i Janusza Maciejewskiego, t. II,
Warszawa 1973 (tu: t. 2).
Polska awangarda poetycka. Programy lat 1917-1923. Antologia poetycka, oprac. A. Lam, t. 1-2,
Kraków 1969.
Rembek Stanisław, W polu, wstęp P. Kuncewicz, Warszawa 1996.
Słonimski Antoni, Poezje zebrane, wyd. drugie, Warszawa 1970 (lub:) 138 wierszy, Warszawa
1984.
Strug Andrzej, Pokolenie Marka Świdy, posłowie J. Pieszczachowicz, wyd. 2, Kraków 1985.
Uniłowski Zbigniew, Wspólny pokój i inne utwory, oprac. B. Faron, Wrocław 1976 (BN I 224)
[tu: Wspólny pokój].
Witkiewicz Stanisław Ignacy, Dzieła wybrane, t. 3, Nienasycenie, Warszawa 1985.
„Wstań Polsko moja!” Poezje z lat 1914-1918, Warszawa 1988 (np. Edward Słoński, Józef
Relidzyński, Józef Mączka, Zdzisław Dębicki, Józef Andrzej Teslar).
Żeleński Tadeusz (Boy), Pisma, red. H. Markiewicz, t. 1-28, Warszawa 1956-1975. T. 6. Szkice
literackie, oprac. H. Markiewicz, 1956. T. 8-10. Mózg i płeć, oprac. i przedmowa J. Kott,
1957. T. 19-23. Flirt z Melpomeną. Wieczór 1-10, 1963-1965.
Żeromski Stefan, Dzieła, red. S. Pigoń, wstęp H. Markiewicz, Seria III, t. 4, Uciekła mi
przepióreczka..., Warszawa 1957, [lub w:] Antologia dramatu polskiego 1918-1978,
oprac. S. W. Balicki i S. Marczak-Oborski, t. 1, Warszawa 1981.
Żeromski Stefan, Snobizm i postęp oraz inne utwory publicystyczne, wstęp i oprac. A.
Lubaszewska, Kraków 2003.
Opracowania uzupełniające (nieobowiązkowe):
Adamczyk Zdzisław J., Przedwiośnie. Prawda i legenda, Poznań 2001.
Błoński Jan, Forma, śmiech i rzeczy ostateczne. Studia o Gombrowiczu, Kraków 1994.
Czytanie Schulza, red. J. Jarzębski, Kraków 1994.
Drewnowski Tadeusz, Rzecz Russowska. O pisarstwie Marii Dąbrowskiej, Kraków 1987.
Eustachiewicz Lesław, Dwudziestolecie 1919-1939, Warszawa 1990, Biblioteka „Polonistyki”.
Ficowski Jerzy, Regiony wielkiej herezji. Szkice o życiu i twórczości Brunona Schulza, Kraków
1975.
Głowiński Michał, Grupa literacka a model poezji. Przykład Skamandra, [w:] Style odbioru.
Szkice o komunikacji literackiej, Warszawa 1977.
Gorczyńska Renata [Ewa Czarnecka], Podróżny świata. Rozmowy z Czesławem Miłoszem.
Komentarze, Kraków 1992 (i wyd. nast.).
Hutnikiewicz Artur, Żeromski, Warszawa 2000.
Jaworski Stanisław, Awangarda, Warszawa 1992.
Kowalczykowa Alina, Problemy i spory literackie w dwudziestoleciu 1918-1939, Warszawa
1978 (i 1981 wyd. rozszerzone).
Kwiatkowski Jerzy, Poezja Jarosława Iwaszkiewicza na tle dwudziestolecia międzywojennego,
Warszawa 1975.
Kwiatkowski Jerzy, Świat poetycki Juliana Przybosia, Warszawa 1972.
Literatura polska 1918-1975, red. A. Brodzka, H. Zaworska, S. Żółkiewski, t. I, 1918-1932,
Warszawa 1991, t. II, 1933-1944, Warszawa 1993 i J. Stradecki, Dokumentacja
bibliograficzna 1918-1944, Warszawa 1991.
Maciejewska Irena, Leopold Staff. Warszawski okres twórczości, Warszawa 1973.
Markowski Michał Paweł, Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy, Kraków
2007.
Ostasz Gustaw, W cieniu „Herostratesa”. O tradycjach romantyzmu w poezji polskiej lat 1914-
1939, Rzeszów 1993.
Poetyckie awangardy. Awangarda przedwojenna. Lekcja literatury z Piotrem Śliwińskim,
Kraków 2004.
Polska krytyka literacka 1919-1939. Materiały, t. 5, Warszawa 1966 [np.: T. Żeleński, S.
Baczyński, A. Stawar, L. Fryde, K. L. Koniński, K. Czachowski, K. W. Zawodziński].
Przybylski Ryszard, Eros i Tanatos. Proza Jarosława Iwaszkiewicza 1916-1938, Warszawa
1970.
Sawicka Jadwiga, Julian Tuwim, Warszawa 1986.
Sławiński Janusz, Koncepcja języka poetyckiego Awangardy Krakowskiej, Wrocław 1965.
Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka i in., Wrocław 1996.
Stradecki Janusz, W kręgu Skamandra, Warszawa 1977.
Studia o Leśmianie, red. M. Głowiński, J. Sławiński, Warszawa 1971.
Studia o prozie Brunona Schulza, red. K.Czaplowa, Katowice 1976.
Studia o Stanisławie Ignacym Witkiewiczu, red. M. Głowiński, J. Sławiński, Wrocław 1971.
Twórczość Bolesława Leśmiana. Studia i szkice, red. T. Cieślak i B. Stelmaszczyk, Kraków 2000.
W stronę dwudziestolecia 1918-1939, studia i szkice o literaturze, red. Z. Andres, Rzeszów
1993.
Wójcik Włodzimierz, Legenda Piłsudskiego w polskiej literaturze międzywojennej, Katowice
1986.
Wyka Kazimierz, Rzecz wyobraźni, Warszawa 1959 (i wyd. nast.).
Zacharska Jadwiga, Skamander, Warszawa 1977.
Zaleski Marek, Przygoda drugiej awangardy, Wrocław 1984.
Zaworska Helena, Opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza, Warszawa 1985.
Zawada Andrzej, Dwudziestolecie literackie, Wrocław 1995.
IC1/16 LITERATURA PO 1939 R.
(WYKŁAD I ĆW. WARSZTATOWE) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Literatura po 1939 r.
Nazwa jednostki
prowadzącej przedmiot
Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej, Zakład Literatury
Polskiej XX Wieku
Kod przedmiotu IC 1/16
Studia
Kierunek studiów Poziom
kształcenia
Forma studiów
Filologia Polska Studia
pierwszego stopnia
Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Kierunkowy literaturoznawczy
Rok i semestr
studiów
Rok III, semestr 5 i 6
Imię i nazwisko
koordynatora przedmiotu
dr Anna Wal
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej ( osób
prowadzących) zajęcia z
przedmiotu
dr hab. prof. UR Zenon Ożóg, prof. UR dr hab. Janusz Pasterski,
dr S. Dłuski, dr Anna Jamrozek-Sowa, dr Agata Paliwoda,
dr hab. prof. UR Magdalena Rabizo-Birek, dr Anna Wal, dr Jan
Wolski
Cele zajęć z przedmiotu
C1 - zapoznanie studentów z najważniejszymi nurtami i prądami literatury polskiej po roku 1939
w kontekście historycznym, społecznym, politycznym, kulturowym i artystycznym.
C2 – rozwijanie umiejętności samodzielnej analizy podstawowych zjawisk
historycznoliterackich epoki.
C3 – umiejętność sytuowania utworów z literatury polskiej po roku 1939 w różnych kontekstach.
C4 – umiejętność określenia ukrytych sensów dzieł literackich epoki.
Wymagania
wstępne
Znajomość literatury polskiej po 1939 roku na poziomie szkoły średniej.
Student powinien także posiadać wiedzę z zakresu procesu
historycznoliterackiego epok wcześniejszych (zwłaszcza z przedmiotu
Dwudziestolecie międzywojenne), znać uwarunkowania periodyzacji oraz podłoże
związków rozwoju literatury z procesami społecznymi; do posiadanych
kompetencji studenta powinna należeć także średniozaawansowana wiedza z
zakresu przedmiotów: Poetyka, Teoria literatury oraz Analiza i interpretacja dzieła
literackie.
Efekty
kształcenia
Wiedza:
IC1/14_W01 – student/ka charakteryzuje główne
prądy i nurty literatury polskiej po roku 1939.
K1A_
W09
+++
Umiejętności:
IC1/14_U01 – student/ka porządkuje zjawiska literackie
epoki;
K1A_
U07
+++
IC1/14_U02 – student/ka dobiera odpowiednie
konteksty historycznoliterackie i artystyczne;
K1A_
U08
+++
IC1/14_U03 – student/ka analizuje i interpretuje utwory
literackie;
K1A_
U11
+++
IC1/14_U04 –student/ka rozpoznaje cechy stylu i
poetyki, a także motywy.
K1A_
U10
+++
Kompetencje społeczne:
IC1/14_K01 – student/ka jest zorientowany/a na
pogłębianie wiedzy zdobytej na zajęciach z literatury polskiej po
1939 roku.
K1A_
K03
+++
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład – 30 godz.
Ćw. warsztatowe – 30+30 godz.
Treści programowe
A. Problematyka wykładu
Treści merytoryczne przedmiotu LICZBA
GODZIN
1. Periodyzacja literatury polskiej po 1939 roku (zwięzła charakterystyka
epok historyczno-literackich, prądów i pokoleń) w tradycyjnym ujęciu oraz
omówienie nowych propozycji periodyzacyjnych ( modernizm, nowoczesność;
postmodernizm, postnowoczesność).
2
2. Literatura i kultura polska w latach drugiej wojny światowej w kraju i na obczyźnie: charakterystyka zjawiska, literatura i czyn zbrojny, liryka żołnierska, proza, dramat.
Twórczość literacka pokolenia wojennego, najwybitniejsze indywidualności, stosunek do tradycji literackiej.
3
3. Wojna i okupacja w literaturze: literatura Holocaustu, literatura lagrowa i łagrowa, proza kresowa, „obrachunki inteligenckie”. Różnorodność artystycznych ujęć problematyki wojennej.
3
4. Ważniejsze ośrodki życia kulturalnego na obczyźnie: pisma, związki twórcze, wydawnictwa, rozgłośnie radiowe.
Charakterystyka literatury emigracyjnej: tematy, motywy i toposy , gatunki. Wybitne osobowości literatury emigracyjnej i najważniejsze dzieła.
4
5. Socrealizm – doktryna i praktyka. Literackie świadectwa odwilży.
Twórczość tzw. przełomu październikowego.
2
6. Poezja po październiku 1956: spóźnione debiuty i pokolenie „Współczesności”; bogactwo myślowe i artystyczne, wielość poetyk: klasycyzm, lingwizm, turpizm, poezja wyzwolonej wyobraźni, „ironiczny moralizm” -„konceptyzm”.
Londyńska grupa „Kontynenty”.
4
7. Proza po 1956 roku– tematy, gatunki, nurty, wpływ literatury światowej (m. in.: rozliczenia z socrealizmem - pamflet, parabola historyczna, tzw. realizm „antysocjalistyczny”, „czarna proza” ; temat wojny, mit kresów, nurt wiejski, powieść historyczna, fantastyka, formy autobiograficzne, sylwy…)
4
8. Dramat polski na tle dwudziestowiecznych awangard. 2
9. Twórczość Nowej Fali: kontekst polityczny, charakterystyka, wybrani przedstawiciele, poetyka, etyka i metafizyka.
2
10. Zmagania z komunizmem w literaturze i kulturze polskiej: literatura i kultura „drugiego obiegu”, literatura dysydencka, literatura stanu wojennego.
2
11. Kultura po 1989 roku. Czasopisma literackie. Poezja polska po 1989, pokolenie „bruLionu”: barbarzyńcy i klasycyści,
nowy model poezji lingwistycznej, poezja „ośmielonej wyobraźni”. Proza polska po roku 1989: proza „korzenna”, proza „małych ojczyzn”,
proza „miejsc gdańskich”, feminizm w literaturze. Literatura „krytyczna”. Nowa intymistyka.
2
Suma godzin
3
0
B. Problematyka ćwiczeń audytoryjnych
Treści merytoryczne przedmiotu
LICZBA GODZIN
1. Zajęcia organizacyjne. Zapoznanie studentów z programem zajęć, omówienie form i sposobów ich prowadzenia i zaliczenia oraz listy lektur.
2
2. Poezja okupacyjna Czesława Miłosza na podstawie poematu Świat (poema naiwne) i cyklu poetyckiego Głosy biednych ludzi.
4
3. Poezja Krzysztofa Kamila Baczyńskiego na wybranych przykładach: erotyki, wiersze religijne, wiersze kosmogoniczne, katastrofizm i próby historiozofii.
2
4. Twórcy z kręgu „Sztuki i Narodu” - na wybranych przykładach. poezja Tadeusza Gajcego.
2
5. Moralny wymiar przeżycia wojennego w poezji Tadeusz Różewicza; wiersz „różewiczowski” .
2
6. Wojna i okupacja w literaturze; wojna i forma. Obraz września 1939 roku – Polska jesień Jana Józefa Szczepańskiego. Literatura łagrowa na przykładzie W domu niewoli Beaty Obertyńskiej i
wybranych wierszy „syberyjskich” poetki. Zagłada Żydów w literaturze polskiej na przykładzie Czarnego potoku Leopolda
Buczkowskiego.
6
7. „Obrachunki inteligenckie” w kraju i na emigracji: Stanisław Dygat i Andrzej Bobkowski.
2
8. Emigracyjna twórczość Witolda Gombrowicza. „Ojczyzna” i „Synczyzna” - rozliczenie z tradycjami polskości, wizerunek
społeczeństwa polskiego w Trans-Atlantyku. Dziennik Witolda Gombrowicza jako przykład diarystyki literackiej.
4
9. Eseistyka Jerzego Stempowskiego a polska szkoła eseju. 2
10. Socrealizm w kulturze i literaturze polskiej, program i poetyka na
przykładzie poezji.
2
11. Literatura odwilży i rozrachunków z socrealizmem. Adam Ważyk Poemat dla dorosłych; antytotalitarna parabola czy moralitet? - Ciemności kryją ziemię Jerzego Andrzejewskiego.
4
12. Polska poezja po 1956 roku, różnorodność nurtów i poetyk – na wybranych przykładach.
Poezja lingwistyczna i metafizyka rzeczy - Miron Białoszewski. Cykl poetycki Pan Cogito Zbigniewa Herberta. Konieczność i przypadek, ironia i etyka w poezji Wisławy Szymborskiej. Turpizm w poezji Stanisława Grochowiaka i Andrzeja Bursy.
8
13. Proza polska po roku 1956:
Proza egzystencjalnego buntu: opowiadania z tomu Pierwszy krok w chmurach
lub Ósmy dzień tygodnia Marka Hłaski.
Próba opisania rzeczywistości - Tadeusz Konwicki: Sennik współczesny lub
Mała apokalipsa .
Proza tematu galicyjskiego, literacki obraz sztetł - Juliana Stryjkowskiego,
Głosy w ciemności lub Austeria.
Epitafium dla kultury polskiej wsi: powieść Kamień na kamieniu Wiesława
Myśliwskiego.
Dylematy etyczne spisku i zdrady w powieści Władysława Lecha Terleckiego
Spisek lub Dwie głowy ptaka.
historia i Kresy w prozie Józefa Mackiewicza
e) proza tzw. nurtu wiejskiego – W. Myśliwski, Kamień na kamieniu
8
14. Dramat powojenny – problematyka, przemiany gatunku (Tadeusz Różewicz Kartoteka, Sławomir Mrożek Emigranci).
4
15. Poezja Pokolenia ’68 (Nowej Fali) na przykładzie twórczości poetyckiej Ewy Lipskiej lub Stanisława Barańczaka.
2
16. Proza po 1989 roku. Postmodernistyczna saga: Prawiek i inne czasy Olgi Tokarczuk. Metafizyka prowincji: Opowieści galicyjskie Andrzeja Stasiuka.
4
17. Poeta zbuntowany w erze ponowoczesności - poezja Marcina Świetlickiego.
2
Suma godzin 60
Metody
dydaktyczne
A. Wykład, wykład z prezentacją multimedialną, analiza i interpretacja
tekstów źródłowych, dyskusja, praca w grupach.
Sposób(y) i
forma(y) zaliczenia
Wykład – egzamin ustny.
Ćwiczenia audytoryjne:
Ocena formatywna (bieżąca):
F1. Ocena stopnia komunikowania się na linii student – prowadzący, aktywności,
zrozumienia omawianej tematyki przedmiotu (każdorazowo podczas trwania
zajęć);
F2. Ocena przygotowania indywidualnego (np. przygotowanie referatu,
prezentacji, przedstawienie wyników własnych badań itp.);
Ocena podsumowująca:
ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych.
Wskazane formy ocen odnoszą się do wszystkich założonych w niniejszym
sylabusie efektów kształcenia.
Metody i kryteria
oceny Lp. Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1
IC1/14_W01
Student/ka nie
charakteryzuje
głównych
prądów i
nurtów
literatury
polskiej po
roku 1939.
Student/ka
charakteryzuje
niektóre z
głównych
prądów i
nurtów
literatury
polskiej po
roku 1939.
Student/ ka
charakteryzuje
większość
głównych
prądów i
nurtów
literatury
polskiej po
roku 1939
Student/ka
charakteryzuje
wszystkie
główne prądy i
nurty literatury
polskiej po
roku 1939.
Efekt 2
IC1/14_U01
Student/ka nie
porządkuje
zjawisk
literackich
epoki.
Student/ka
porządkuje
podstawowe
zjawiska
literackie
epoki.
Student/ka
porządkuje
większość
zjawisk
literackich
epoki.
Student/ka
porządkuje
wszystkie
zjawiska
literackie
epoki.
Efekt 3
IC1/14_U02
Student/ka nie
dobiera
odpowiednich
kontekstów
historycznolit.
i
artystycznych.
Student/ka
dobiera
podstawowe
konteksty
historycznolit.
i
artystyczne.
Student/ka
dobiera
szerokie
konteksty
historycznolit.
i
artystyczne.
Student/ka
dobiera
szerokie i
różnorodne
konteksty
historycznolit.
i
artystyczne.
Efekt 4
IC1/14_U03
Student/ka nie
potrafi
analizować i
interpretować
treści utworów
literackich
(omawianych
podczas zajęć)
z
uwzględnienie
m ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
potrafi w
dostatecznym
stopniu
analizować i
interpretować
treści utworów
literackich
(omawianych
podczas zajęć)
z
uwzględnienie
m ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
potrafi
samodzielnie i
w dobrym
stopniu
analizować i
interpretować
treści utworów
literackich
(omawianych
podczas zajęć)
z
uwzględnienie
m ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
potrafi
samodzielnie i
w bardzo
dobrym
stopniu
analizować i
interpretować
treści utworów
literackich
(omawianych
podczas zajęć)
z
uwzględnienie
m ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Efekt 5
IC1/14_U04
Student/ka nie
rozpoznaje
cech stylu i
poetyki, a także
Student/ka
rozpoznaje w
dostatecznym
stopniu cechy
Student/ka
rozpoznaje w
dobrym
stopniu cechy
Student/ka
rozpoznaje w
bardzo dobrym
stopniu cechy
motywów. stylu i poetyki,
a także
motywy.
stylu i poetyki,
a także
motywy.
stylu i poetyki,
a także
motywy.
Efekt 6
IC1/14_K01
Student/ka nie
jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy
zdobytej na
zajęciach.
Student/ka w
dostatecznym
stopniu jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy
zdobytej na
zajęciach.
Student/ka w
dużym stopniu
jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy
zdobytej na
zajęciach.
Student/ka w
bardzo dużym
stopniu jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy
zdobytej na
zajęciach.
Całkowity nakład
pracy studenta
potrzebny do
osiągnięcia
założonych efektów
w godzinach oraz
punktach ECTS
Aktywność Liczba godzin/ nakład pracy
studenta
wykład 30 godz. + 15 godz. (wykład z
Arcydzieł lit. powsz. – ALP*)
ćwiczenia 60 godz.
przygotowanie do ćwiczeń 35 godz.
udział w konsultacjach 5 godz.
czas na napisanie referatu/eseju 5 godz.
przygotowanie do egzaminu 20 godz.
udział w egzaminie 2 godz.
SUMA GODZIN 172
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1+5=6
* Wiedza zdobyta na wykładzie jest weryfikowana i oceniana (a zatem również punktowana)
łącznie z literaturą odpowiednich epok.
Język
wykładowy
Język polski
Praktyki
zawodowe w
ramach przedmiotu
Nie dotyczy
Literatura
Z listy wybierane są pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z prowadzącym
przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura podstawowa:
I. TEKSTY LITERACKIE (obowiązkowe):
J. Andrzejewski, Ciemności kryją ziemię, (w:) tegoż, Trzy opowieści, wstęp
W. Maciąg Wrocław 1998, BN I 228.
K.K. Baczyński, Wybór wierszy (zalecany: Wybór poezji, oprac. J. Święch,
Wrocław 1989, BN I 265).
Literatura uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych problematyką
zajęć do wykorzystania w
przyszłej pracy zawodowej.
M. Białoszewski, Wybór wierszy.
L. Buczkowski, Czarny potok, Warszawa 1954 i następne.
W. Gombrowicz, Trans-Atlantyk, (w:) Dzieła, t. 3, Kraków 1986.
S. Grochowiak, Wybór wierszy (zalecany: Wybór poezji, oprac. J.
Łukasiewicz, Wrocław 2000, BN I 296).
Z. Herbert, Wybór wierszy.
M. Hłasko, Pierwszy krok w chmurach, wstęp i oprac. J. Pyszny, Wrocław
1999, BN I 295 lub Ósmy dzień tygodnia (w:) M. Hłasko, Utwory wybrane, wybór M.
Komar i L. Kurpiewski, t.1, Warszawa 1986.
T. Konwicki, Mała apokalipsa, Warszawa 1994.
E. Lipska, Wybór wierszy.
Cz. Miłosz, Wybór wierszy.
S. Mrożek, Emigranci, Warszawa 2003.
W. Myśliwski, Kamień na kamieniu, Warszawa 1984.
T. Różewicz, Kartoteka, (w:) Teatr, wstęp J. Kelera, Kraków 1988, t. 1.
S. Różewicz, Wybór wierszy.
A. Stasiuk, Opowieści galicyjskie, Wołowiec 2001.
J. Stempowski, Eseje – wybór.
W. Szymborska, Wybór wierszy.
M. Świetlicki, Wybór wierszy.
O. Tokarczuk, Prawiek i inne czasy, Warszawa 1996.
II. OPRACOWANIA:
A. PODRĘCZNIKI:
S. Burkot, Literatura polska w latach 1939-1999, Warszawa 2003.
J. Święch, Literatura polska w latach drugiej wojny światowej, Warszawa
1997.
B. OPRACOWANIA ZALECANE:
E. Balcerzan, Poezja polska w latach 1939-1968, Warszawa 1998 lub E.
Balcerzan, Poezja polska 1939-1965, cz. 1, Warszawa 1982; cz. 2, Warszawa l988.
P. Czapliński, P. Śliwiński, Literatura polska 1976-1998. Przewodnik po
prozie i poezji, Kraków 1999.
M. Danilewicz-Zielińska, Szkice o literaturze emigracyjnej, Wrocław 1992.
T. Drewnowski, Próba scalenia. Obiegi-wzorce-style, Warszawa 1997.
Z. Jarosiński, Literatura lat 1945-1975, Warszawa 1996.
A. Legeżyńska, P. Śliwiński, Poezja polska po roku 1968, Warszawa 2000.
Lektury polonistyczne. Literatura współczesna, t.1-2, pod red. R. Nycza i J.
Jarzębskiego, Kraków 1997-1999.
Literatura emigracyjna 1939-1989, t. 1, Katowice 1994, t. 2 Katowice
1996.
Literatura polska 1918-1975, t. 3: 1945-1975, pod red. A. Brodzkiej i T.
Bujnickiego, Warszawa 1996.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa 2000,
t.1-2.
A. Nasiłowska, Literatura okresu przejściowego 1975-1996, Warszawa 2006
S. Stabro, Literatura polska 1944-2000 w zarysie, Kraków 2002.
Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka i in., Wrocław 1993.
Słownik realizmu socjalistycznego, red. Z. Łapiński, W. Tomasik, Kraków
2004.
J. Zieliński, Leksykon polskiej literatury emigracyjnej, Lublin 1989.
Literatura uzupełniająca:
Z listy lektur uzupełniających student/ka wybiera 15 pozycji oraz
dodatkowo 5 lektur z Arcydzieł literatury, których wykaz dołączono do programu
wykładu z tego przedmiotu.
A. POEZJA (cztery pozycje do wyboru):
S. Baliński, Wielka podróż (1941).
S. Barańczak, Wybór wierszy.
W. Bojarski, Pożegnanie z mistrzem, Warszawa 1983.
T. Borowski, wiersze z tomu Gdziekolwiek ziemia, (w:) Utwory wybrane,
oprac. A. Werner ,BN I 276.
R. Brandstaetter, Pieśń o moim Chrystusie, Warszawa 1960; Księga modlitw
dawnych i nowych, Poznań 1987.
W. Broniewski , (tomy:) Bagnet na broń, Drzewo rozpaczające (wyd.
dowolne).
Bryll E., Twarz nie odsłonięta (1963); Pusta noc (1983).
A. Bursa, Wybór wierszy
J. Ficowski, Wybór wierszy
T. Gajcy, Wybór poezji. Misterium niedzielne, oprac. S. Bereś, Wrocław
1992, BN I 283;
K.I. Gałczyński, Wybór wierszy
J. Hartwig, Wybór wierszy
J. Iwaszkiewicz, Wybór wierszy
M. Jastrun, Wybór wierszy
T. Jastrun, Węzeł polski, Kraków 1998.
A. Kamieńska, Wybór wierszy
T. Karpowicz, Wybór wierszy
S. J. Lec, Myśli nieuczesane nowe, (wyd. dow.)
J. Lechoń, (tomy) Lutnia po Bekwarku, Aria z kurantem), (w:) Poezje, oprac.
R. Loth, Wrocław 1990, BN I 256.
T. Nowak, Wybór wierszy
B. Obertyńska, Otawa (1945); Miód i piołun (1972) (w:) Wiersze wybrane,
Warszawa 1983.
H. Poświatowska, Wybór wierszy
J. Przyboś, ( tomy) Póki my żyjemy, Miejsce na ziemi , Najmniej słów (w:)
Utwory poetyckie. Zbiór, Warszawa 1979 .
A. Słucki, Wybór wierszy
L. Staff, ( wiersze z tomów) Wiklina (1954), Dziewięć muz, (w:) Wybór
poezji, oprac. i wstęp M. Jastrun, Wrocław 1963.
J. Szuber, Wybór wierszy
A. Świrszczyńska, Wybór wierszy
J. Twardowski, Wybór wierszy
A. Wat, Wybór wierszy
A. Ważyk, Poemat dla dorosłych, (w:) Wiersze wybrane, Warszawa 1978.
K. Wierzyński, (tomy) Ziemia-wilczyca (1941), Krzyże i miecze (1946), (w:)
Wybór poezji, wstęp K. Dybciak, Wrocław 1991, BN I 275.
R. Wojaczek, Wybór wierszy
K. Wojtyła-Jan Paweł II, Wybór wierszy (np. Poezje, dramaty, szkice;
Tryptyk rzymski , wstęp M. Skwarnicki, Kraków 2004).
A. Zagajewski, Wybór wierszy
B. Zadura, Wybór wierszy
B. PROZA (cztery pozycje do wyboru):
J. Andrzejewski, Przed sądem, Apel, Wielki Tydzień (opowiadania z tomu
Noc i inne opowiadania, Warszawa 1945); Popiół i diament, Warszawa 1973;
Bramy raju, (w:) Trzy opowieści, oprac. i wstęp W. Maciąg, Wrocław 1998; Miazga,
Londyn 1992.
M. Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego, Warszawa 1970.
Bobkowski A., Opowiadania i szkice, Warszawa 1994.
J. Bocheński, Boski Juliusz, Warszawa 1961.
T. Borowski, Utwory wybrane, BN I 276, oprac. A. Werner.
K. Brandys, Obrona Grenady; Romantyczność; Wariacje pocztowe,
Warszawa 1972.
S. Chwin, Hanemann, Gdańsk 1995 albo: Esther, Gdańsk 1999.
M. Dąbrowska, Opowiadania, oprac. W. Maciąg, Wrocław 1972, BN I 208.
S. Dyga, Jezioro Bodeńskie, Warszawa 1981; Disneyland; Podróż.
K. Filipowicz, Opowiadania z tomu Krajobraz niewzruszony, 1947;
Pamiętnik antybohatera, Warszawa 1961.
W. Gombrowicz, Dziennik 1953-1956 (wybór),Kraków 1986.
H. Grynberg, Żydowska wojna, Warszawa 1965; Zwycięstwo, Paryż 1969.
Z. Haupt, Pierścień z papieru, 1963.
G. Herling-Grudziński, Wybór opowiadań, np.: Wieża, Pieta dell’Isola,
Książę Niezłomny, Most (w:) Pisma zebrane, Warszawa 1995-1996.
P. Huelle, Weiser Dawidek, Gdańsk 1987.
J. Iwaszkiewicz, Opowiadania (np.: Heydenreich, Zarudzie, Noc czerwcowa,
Tatarak) wyd. dowol.
A. Kijowski, Dziecko przez ptaka przyniesione, Warszawa 1968.
Kisielewski S., Sprzysiężenie, Warszawa 1947 i następne.
T. Konwicki, Sennik współczesny, Warszawa 1963; Kompleks polski, wyd.
dow.
Kossak Z., Dziedzictwo. T. 1-3, Warszawa 1961-1967.
J. Krzysztoń, Wielbłąd na stepie, Warszawa 1978; Obłęd, Warszawa 1981.
M. Kuncewiczowa, Tristan 1946 wyd. dow. .
A. Kuśniewicz, Eroica, Warszawa 1963; Król Obojga Sycylii, Warszawa
1970; Lekcja martwego języka , wyd. dow.
S. Lem, Solaris; Głos Pana wyd. dow.
Mach W., Góry nad Czarnym Morzem, Warszawa 1961.
J. Mackiewicz, Droga donikąd, wyd. dow.
H. Malewska, Panowie Leszczyńscy, Kraków 1961 lub Przemija postać
świata, 1954.
Cz. Miłosz, Dolina Issy, Paryż 1955; Zdobycie władzy, Paryż 1955.
S. Mrożek , Słoń. Opowiadania, Kraków 1957.
W. Myśliwski, Nagi sad, Warszawa 1967 i następne.
I. Neverly I, Pamiątka z Celulozy, Warszawa 1966; Zostało z uczty bogów,
Warszawa 1988.
T. Nowak, A jak królem, a jak katem będziesz, Warszawa 1968.
M. Nowakowski , Sielanka. Wybór opowiadań; Raport o stanie wojennym.
T. Nowakowski, Obóz Wszystkich Świętych, Warszawa 1990.
W. Odojewski, Zasypie wszystko zawieje, Warszawa 1990 lub Wyspa
ocalenia. Przedmowa T. Burek, Białystok 1990.
T. Parnicki, Srebrne orły, wyd. dow. lub Tylko Beatrycze. Powieść
historyczna, oprac. I. Gielata, wstęp R. Koziołek, Wrocław 2001, BN I 304.
J. Pilch, Inne rozkosze, Kraków 1995; Bezpowrotnie utracona leworęczność,
Kraków 1998.
E. Redliński, Konopielka lub Awans, Warszawa 1973.
Z. Romanowiczowa, Przejście przez Morze Czerwone, Warszawa 1961.
S. Różewicz, Przerwany egzamin, Warszawa 1965.
A. Rudnicki, wybór opowiadań z tomu Żywe i martwe morze, Warszawa
1952.
Cz. Straszewicz, Turyści z bocianich gniazd, Warszawa 1992.
J. Stryjkowski, Głosy w ciemności, Warszawa 1971; Austeria, Warszawa
1996.
J.J. Szczepański, Polska jesień, Kraków 1955;
W. Terlecki, Spisek; Dwie głowy ptaka; Powrót z Carskiego Sioła, [w:]
Twarze 1863, Warszawa 1979.
O. Tokarczuk Dom dzienny, dom nocny, Wałbrzych 1999.
M. Tulli, Sny i kamienie, Warszawa 1995.
L. Tyrmand, Zły, wyd. dow.; Dziennik l954, Londyn 1980.
S. Vincenz, Powojenne perypetie Sokratesa, Kraków 1985.
M. Wańkowicz, Ziele na kraterze, Warszawa 1957.
B. Wojdowski, Chleb rzucony umarłym, Warszawa 1971.
J. Zawieyski, Romans z ojczyzną, Warszawa 1963, Wawrzyny i cyprysy,
Warszawa 1966.
C. DRAMAT (jedna, dwie pozycje do wyboru) :
R. Brandstaetter, Powrót syna marnotrawnego, Warszawa 1948.
E. Bryll, Rzecz listopadowa, Warszawa 1968.
W. Gombrowicz, Ślub; Operetka, (w:) Dramaty, Kraków 2001.
L. Kruczkowski, Niemcy; Pierwszy dzień wolności, wyd. dowolne.
S. Mrożek, Indyk (w:) Dzieła zebrane, t. 12, Teatr 6, Warszawa 1998.
T. Różewicz, Świadkowie albo Nasza mała stabilizacja, wyd. dowolne
J. Szaniawski, Dwa teatry, (w:) Wybór dramatów, oprac. A. Hutnikiewicz.
Wrocław 1998, BN I, 263.
K. Wojtyła, Przed sklepem jubilera; Brat naszego Boga (w:) Poezje i
dramaty, Kraków 1979.
D. LITERATURA FAKTU (jedna, dwie pozycje do wyboru):
W. Anders, Bez ostatniego rozdziału, Londyn 1949.
A. Bobkowski, Szkice piórkiem (Francja 1940-1944), posłowie R. Zimand:
Wojna i spokój, Warszawa 1995.
J. Czapski, Na nieludzkiej ziemi, Kraków 2001.
G. Herling-Grudziński, Inny świat. Zapiski sowieckie,(w:) Pisma zebrane.
Pod red. Z. Kudelskiego, t. I, Warszawa 1994; Dziennik pisany nocą (wybór), (w:)
Pisma zebrane, Warszawa 1995-1996.
J. Mackiewicz, Zwycięstwo prowokacji, Monachium 1962.
K. Moczarski, Rozmowy z katem, Warszawa 1977.
B. Obertyńska, W domu niewoli, Rzym 1946 , Warszawa 1991.
J. J. Szczepański, Kadencja, Kraków 1986.
S. Vincenz, Dialogi z sowietami, Londyn 1966.
M. Wańkowicz, Monte Cassino, Warszawa 1984; Dzieje rodziny
Korzeniewskich (w:) Klub trzeciego miejsca; Kundlizm; Dzieje rodziny
Korzeniewskich, Warszawa 1991.
K. Wierzyński , Pobojowisko [1944], Warszawa 1989.
A. Wat, Mój wiek. Pamiętnik mówiony, rozmowy prowadził i przedmową
opatrzył Czesław Miłosz, cz. 1 i 2, Warszawa 1990.
K. Wyka, Życie na niby. Szkice z lat 1939-1945, Warszawa 1957.
S. Wyszyński, Zapiski więzienne, Paryż 1982.
E. ESEISTYKA I KRYTYKA LITERACKA (dwa, trzy teksty do wyboru):
Antologia polskiej krytyki literackiej na emigracji 1945-1985, wybór, wstęp
i biogramy J. Dąbała, Lublin 1992.
S. Barańczak, Poezja i duch Uogólnienia. Wybór esejów 1970-1995,Kraków
1996.
J. Błoński, Odmarsz, Kraków 1978, Biedni Polacy patrzą na getto, Kraków
1994.
T. Burek, Żadnych marzeń ,Warszawa 1989.
M. Dąbrowska, Conradowskie pojęcie wierności; Notatka na marginesie
artykułu Jana Kotta; Pożegnanie z Conradem, (w:) Szkice o Conradzie, Warszawa
1959.
L. Flaszen, Cyrograf, Kraków 1996 (wyd. zmienione).
Z. Herbert, Barbarzyńca w ogrodzie, Warszawa 1962; Martwa natura z
wędzidłem.
Fik M., Autorytecie wróć? Szkice o postawach polskich intelektualistów po
październiku 1956, przedmowa J. Turowicz, Warszawa 1997.
A. Kijowski, Granice literatury, t. 1-2, Warszawa 1991.
J. Kornhauser, A. Zagajewski, Świat nieprzedstawiony, Kraków 1974.
J. Kwiatkowski, Magia poezji (O poetach polskich XX wieku), wybór M.
Podraza-Kwiatkowska i A. Łebkowska, posłowie M. Stala. Kraków 1995.
B. Miciński, Podróże do piekieł i inne eseje, Kraków 1994.
Cz. Miłosz, Rodzinna Europa, Paryż 1959; Człowiek wśród skorpionów,
Paryż 1962; Ziemia Ulro, Paryż 1977.
T. Nyczek, Powiedz tylko słowo. Szkice literackie wokół „ pokolenia 68”,
Londyn 1985.
J. Parandowski, Alchemia słowa, Warszawa 1951.
J. Przyboś, Sens poetycki, Kraków 1963.
R. Przybylski, To jest klasycyzm, Warszawa 1978.
J. M. Rymkiewicz, Czym jest klasycyzm: manifesty poetyckie, Warszawa
1967.
A. Sandauer, Dla każdego coś przykrego, Kraków 1966.
J. Stempowski, Szkice literackie. Warszawa 1998.
T. Terlecki , Szukanie równowagi. Szkice literackie i publicystyczne, Londyn
1988 (stąd: Do emigracji polskiej, Conrad w kulturze polskiej, Wierzyński czyli
poeta, Andrzej Bobkowski).
J. Tischner, Etyka solidarności, Kraków 1981.
J. Trznadel, Polski Hamlet, Warszawa 1989; Hańba domowa. Rozmowy z
pisarzami.
S. Vincenz, Tematy żydowskie, posłowie A. Vincenz,Gdańsk 1993.
J. Wittlin, Orfeusz w piekle XX wieku, posłowie J. Zieliński, Kraków 2000.
K. Wyka, Pogranicze powieści. Proza polska 1945-1948, Warszawa 1974 ;
Rzecz wyobraźni, Warszawa 1977.
A. Zagajewski, Solidarność i samotność, Warszawa 2002.
F. OPRACOWANIA (dwie, trzy pozycje do wyboru)
Z. Andres, Kazimierz Wierzyński. Szkice o twórczości literackiej, Rzeszów
1997.
S. Balbus, Świat ze wszystkich stron świata. O Wisławie Szymborskiej,
Kraków 1996.
S. Barańczak, Język poetycki Mirona Białoszewskiego, Wrocław 1974
S. Barańczak, Uciekinier z Utopii. O poezji Zbigniewa Herberta, Wrocław
1993.
K. Biedrzycki, Świat poezji Stanisława Barańczaka, Kraków 1995.
J. Błoński, Forma, śmiech i rzeczy ostateczne. Studia o Gombrowiczu,
Kraków 1994.
J. Błoński, Miłosz jak świat, Kraków 1998.
J. Błoński, Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka, Kraków 1995.
W. Bolecki, Ptasznik z Wilna. O Józefie Mackiewiczu (zarys monograficzny),
Kraków 2007.
S. Burkot, Proza powojenna 1945-1980, Warszawa 1984.
S. Burkot , Tadeusz Różewicz, Warszawa 1987.
S. Chwin, Literatura a zdrada. Od Konrada Wallenroda do Małej Apokalipsy,
Kraków 1993.
A. Czabanowska-Wróbel, Poszukiwanie blasku. O poezji Adama
Zagajewskiego, Kraków 2005.
Czytanie Herberta, red. P. Czapliński i in., Poznań 1995.
S. Dłuski , Egzystencja i metafizyka w poezji Anny Kamieńskiej, Rzeszów
2002.
T. Drewnowski, Ucieczka z kamiennego świata (O Tadeuszu Borowskim),
Warszawa 1992
T. Drewnowski, Walka o oddech. O pisarstwie Tadeusza Różewicza,
Warszawa 1990.
E. Dunin-Kozakow, Bursa, Kraków 1996.
K. Dybciak , Panorama literatury na obczyźnie, Kraków 1990.
Etos i artyzm. Rzecz o Herlingu-Grudzińskim, Księga zbiorowa, red. S.
Wysłouch i R. K. Przybylski, Poznań 1991.
A. Fiut, Moment wieczny. O poezji Czesława Miłosza, Warszawa 1998.
A. Fiut, Pytanie o tożsamość, Kraków 1995.
A. Franaszek, Ciemne źródło (O twórczości Zbigniewa Herberta), Londyn
1998.
A. Franaszek, Miłosz. Biografia, Kraków 2011.
Gombrowicz i krytycy, red. Z. Łapiński, Kraków 1884.
Herling-Grudziński i krytycy. Antologia tekstów, Lublin 1997.
Inna literatura? Dwudziestolecie 1989-2009, red. Z. Andres i J. Pasterski,
Rzeszów 2010.
A. Jakubowska-Ożóg , Poezja emigracyjna Józefa Łobodowskiego, Rzeszów
2001.
A. Jamrozek-Sowa, Życie powtórzone. O pisarstwie Zofii Romanowiczowej,
Rzeszów2008.
Z. Jarosiński, Nadwiślański socrealizm, Warszawa 1999.
J. Jarzębski, Pożegnanie z emigracją. O powojennej prozie polskiej, Kraków
1997.
J. Jarzębski, Wszechświat Lema, Kraków 2002.
Z. Jastrzębski, Literatura pokolenia wojennego wobec dwudziestolecia,
Warszawa 1969.
A. Kaliszewski, Gry pana Cogito, Kraków 1982.
B. Kaniewska, Wiesław Myśliwski, Poznań 1995.
J. Kornhauser, Uśmiech Sfinksa. O Zbigniewie Herbercie, Kraków 2001.
A. S. Kowalczyk, Niespieszny przechodzień i paradoksy. Rzecz o Jerzym
Stempowskim, Wrocław 1997.
J. Kryszak, Literatura złej chwili dziejowej, Warszawa 1995.
„Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny...”. Topika polskiej poezji emigracyjnej, red.
W. Ligęza i W. Wyskiel, Łódź 1995.
Z. Kudelski, Studia o Herlingu-Grudzińskim. Twórczość – recepcja –
biografia, Lublin 1998.
A. Legeżyńska, Gest pożegnania. Szkice o poetyckiej świadomości elegijnej,
Poznań 1999.
W. Ligęza, Jaśniejsze strony katastrofy. Szkice o poetach emigracyjnych,
Kraków 2001.
W. Ligęza, O poezji Wisławy Szymborskiej. Świat w stanie korekty, Kraków
2002;
Literatura polska na obczyźnie 1940 – 1960, red. T. Terlecki, t. 1-2, Londyn
1964-1965.
Literatura polska 1990-2000, pod red. T. Cieślaka i K. Pietrych, Kraków
2002, t.1 i 2.
Literatura wobec wojny i okupacji. Księga zbiorowa pod red. M.
Głowińskiego i J. Sławińskiego, Wrocław 1976.
Liryka żołnierska. Estetyka i wartości, pod red. A. Paliwody i J. Wolskiego,
Rzeszów 2011.
J. Łukasiewicz, Oko poematu, Wrocław 1991.
J. Łukasiewicz, Herbert, Wrocław 2002.
W. Maciąg, Nasz wiek XX. Przewodnie idee literatury polskiej, Wrocław
1992.
Z. Majchrowski, Różewicz, Wrocław 2003.
Nad wierszami Baczyńskiego. Interpretacje, szkice i rozprawy, red. G.
Ostasz, Rzeszów 1998.
Nic nie jest pewne: o twórczości Ewy Lipskiej, red. A. Morawiec, Łódź 2005.
O dialogu kultur wspólnot kresowych, red. S. Uliasz, Rzeszów 1991.
Odojewski i krytycy, red. S. Barć, Lublin 1999.
J. Olejniczak, Arkadia i małe ojczyzny: Vincenz, Stempowski, Wittlin, Kraków
1992.
G. Ostasz G., Filiacje, dialogi, spór z tradycją. Szkice o literaturze polskiej XX
wieku, Rzeszów 2001.
G. Ostasz , M. Widak , Pielgrzymi ku straszliwym jutrom. Werniks na portret
pokolenia wojennego, Rzeszów 2002.
Z. Ożóg, Romantycy czasu wojny. Liryka Krzysztofa Kamila Baczyńskiego
oraz poetów „Sztuki i Narodu” wobec tradycji romantycznej, Rzeszów 2002.
Z. Ożóg, Modlitwa w poezji współczesnej, Rzeszów 2002.
J. Pasterska, Świat według Tyrmanda. Przewodnik po utworach fabularnych,
Rzeszów 2000.
J. Pasterska, „Lepszy” Polak: obraz emigranta w prozie polskiej na
obczyźnie po 1945 roku, Rzeszów 2008.
Pisanie Białoszewskiego. Szkice pod red. M. Głowińskiego i Z. Łapińskiego,
Warszawa 1993.
J. Pasterski, Inne wyzwania. Poezja Bogdana Czajkowskiego i Andrzeja
Buszy w perspektywie dwukulturowości, Rzeszów 2011.
Polski esej. Studia pod red. M. Wyki, Kraków 1991.
Poeta czułej pamięci. Studia i szkice o poezji Janusza Szubera, red. J.
Pasterska, M. Rabizo-Birek, Rzeszów 2008.
Poetycki krąg „Kontynentów”. Artykuły i szkice, red. J. Wolski i Z. Andres,
Rzeszów 1997.
Poezja pokolenia wojennego. Studia, interpretacje i artykuły, red. Z. Andres
i G. Ostasz, Rzeszów 1989.
Poezja polska na obczyźnie, t.1 i t. 2, red. Z. Andresa i J. Wolskiego, Rzeszów
2005.
Portrety twórców „Sztuki i Narodu”, red. J. Tomaszkiewicz, Warszawa
1983.
Poznawanie Herberta, wybór i wstęp A. Franaszek, t. 1-2, Kraków 1998,
2000.
Poznawanie Miłosza. Studia i szkice o twórczości poety, red. J.
Kwiatkowskiego, Kraków 1985.
Poznawanie Miłosza 2. (1980-1998), t. 1-2, red. A. Fiut, Kraków 2000- 2001.
Poznawanie Miłosza 3. (1999- 2010), red. A. Fiut, Kraków 2011.
Proza polska na obczyźnie, t.1 i t. 2, red. A. Andresa, J. Pasterskiego, A. Wal,
Rzeszów 2007.
M. Rabizo-Birek, Między mitem a historią. Twórczość Włodzimierza
Odojewskiego, Warszawa 2002.
P. Rodak, Wizje kultury pokolenia wojennego, Wrocław 2000.
I. Sariusz-Skapska, Polscy świadkowie GUŁagu. Literatura łagrowa 1939-
1989, Kraków 1995.
A. Sobolewska, Maksymalnie udana egzystencja. Szkice o życiu i twórczości
Mirona Białoszewskiego, Warszawa 1997.
Sporne postaci polskiej literatury współczesnej, red. A. Brodzka, Warszawa
1994.
Sporne postaci polskiej literatury współczesnej: następne pokolenie, red. A.
Brodzka i L. Burska, Warszawa 1995.
Sporne sprawy polskiej literatury współczesnej, red. A. Brodzka i L. Burska,
Warszawa 1998.
S. Stabro, Legenda i twórczość Marka Hłaski, Wrocław 1985.
M. Stala, Chwile pewności. 20 szkiców o poezji i krytyce, Kraków 1991.
M. Sugiera, Dramaturgia Sławomira Mrożka, Kraków 1996.
A. Sulikowski, Nie można świata zostawić w spokoju. O twórczości Jana
Józefa Szczepańskiego, Lublin 1992.
A. Sulikowski, Pozwolić mówić prawdzie. O twórczości Hanny Malewskiej,
Lublin 1993.
A. Sulikowski, Świat poetycki księdza Jana Twardowskiego, Lublin 1995.
A. Synoradzka, Andrzejewski, Kraków 1991.
M. A. Szulc-Packalén, Pokolenie 68. Studium o poezji polskiej lat
siedemdziesiątych, Warszawa 1997.
S. Szymutko, Zrozumieć Parnickiego, Katowice 1992.
Świat Vincenza. Studia o życiu i twórczości Stanisława Vincenza (1888-
1971), pod red. Jana A. Choroszego i J. Kolbuszewskiego, Wrocław 1992.
B. Tokarz, Poetyka Nowej Fali, Katowice 1990.
W. Tomasik, Polska powieść tendencyjna 1949-1955. Problemy perswazji
literackiej, Wrocław 1988.
A. Wal , Twórczość w cieniu menory. Proza Adolfa Rudnickiego, Rzeszów
2002.
A. Werner, Zwyczajna Apokalipsa, Warszawa 1971.
W gałązce dymu, w ognia blasku. Wspomnienia. (O poetach warszawskich
pokolenia wojennego), oprac. J.Szczypka, Warszawa 1977.
W kręgu twórczości pisarzy emigracyjnych. Studia i szkice, pod red. Z.
Andresa, Rzeszów 1999.
T. Wilkoń, Polska poezja socrealistyczna w latach 1949-1955, Gliwice 1992.
J. Wolski, Wacław Iwaniuk. Szkice do portretu emigracyjnego poety,
Rzeszów- Toronto 2002.
K. Wyka, Krzysztof Baczyński 1921 – 1944. Studium, Kraków 1963.
K. Wyka, Różewicz parokrotnie, Warszawa 1977.
M. Zaleski, Formy pamięci. O przedstawianiu przeszłości w polskiej
literaturze
współczesnej, Warszawa 1996.
Zaklęte przestrzenie. O twórczości Beaty Obertyńskiej, red. Z. Andres, Z.
Ożóg, Toruń 2005.
IC1/17 ARCYDZIEŁA LITERATURY POWSZECHNEJ
(SEMESTR I) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Arcydzieła literatury powszechnej
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Instytut Filologii Polskiej/ Zakład Literatury
Staropolskiej i Polskiego Oświecenia
Kod przedmiotu IC1/17
Studia
Kierunek studiów Poziom
kształcenia
Forma studiów
filologia polska pierwszego
stopnia
stacjonarne
Rodzaj przedmiotu kierunkowy
Rok i semestr studiów pierwszy/ semestr pierwszy
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
dr Grzegorz Trościński
Imię i nazwisko osoby prowadzącej (osób dr Grzegorz Trościński
prowadzących) zajęcia z przedmiotu
Cele zajęć z przedmiotu
C1. Zapoznanie studentów z procesem historycznoliterackim obejmującym okres od starożytności
do końca XVI wieku.
C2. Zaznajomienie studentów ze stylami, nurtami, pisarzami w kontekście estetyczno-literackim i
filozoficznym.
C3. Sytuowanie utworów z zakresu literatury powszechnej w różnych kontekstach oraz
tradycjach.
Wymagania wstępne Znajomość literatury powszechnej od starożytności do
końca XVI wieku na poziomie szkoły średniej (poziom
podstawowy).
Efekty kształcenia Wiedza:
IC1/17_W01 – student/ka przywołuje treść lektur
podstawowych w obrębie poszczególnych zjawisk literatury
powszechnej, z wykorzystaniem wskazanej literatury;
IC1/17_W02 – student/ka rozróżnia terminologię
teoretyczno-literacką niezbędną interpretacji dzieł literackich;
IC1/17_W03 – student/ka zna i rozumie główne nurty
badań nad literaturą powszechną.
Umiejętności:
IC1/17_U01 – student/ka klasyfikuje dzieła literackie w
obrębie procesu historycznoliterackiego;
IC1/17_U02 – student/ka analizuje treść utworów
literackich objętych listą lektur z uwzględnieniem sfery
immanentnej oraz odpowiednich kontekstów;
IC1/17_U03 – student/ka poddaje krytycznemu oglądowi
dzieła literackie z zakresu literatury powszechnej w ujęciu
komparatystycznym.
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
wykład – 15 godz.
Treści programowe
Treści merytoryczne przedmiotu
L
iczba
godzin
Początki literatury europejskiej: Grecja czy Irlandia? Periodyzacja
literatury greckiej. Fenomen Homera – podstawowe hipotezy naukowe. Iliada jako
teogonia. Odyseja jako teodycea. Iliada – model eposu heroicznego. Odyseja – model
eposu baśniowo-przygodowego. Nowatorstwo epiki Homera – twórcy
europejskiego eposu. Homerycki „spadek” w literaturze polskiej.
1
Narodziny teatru greckiego, tragedii i komedii. Od mitów dionizyjskich do
konkursów tragicznych. Budowa i funkcje teatru greckiego oraz dramatu. Tragizm i
tragedia w ujęciu Arystotelesa. Wieloznaczność pojęcia katharsis. Przedstawiciele
tragedii greckiej: nowatorstwo tragedii Ajschylosa, Sofoklesa i Eurypidesa.
Tragiczny patos i kulturowe motywacje bohaterów tragedii Ajschylosa (Oresteja) i
Sofoklesa (Król Edyp i Antygona) – od tekstu liturgicznego do teatralnego.
1
Nowatorstwo Elektry Eurypidesa (fatum czy przypadek; psychologizm
postaci; wprowadzenie szczęśliwego zakończenia; relatywizm ocen moralnych).
Wpływy sceptycyzmu i racjonalizmu sofistów na proces deheroizacji bohaterów
tragedii. Geneza komedii attyckiej. Kształt ideowy i artystyczny Chmur
Arystofanesa.
1
Artystyczne osiągnięcia liryki greckiej (Archiloch, Tyrtajos, Anakreont,
Safona, Symonides z Keos, Pindar z Teb) i ich trwałe efekty w literaturze polskiej.
1
Epoka hellenistyczna. Aleksandria i krąg naukowo-literacki Biblioteki
Aleksandryjskiej. Eklektyzm i cywilizacyjny schyłek antyku greckiego. Teokryt i
narodziny idylli.
1
Początki literatury rzymskiej. Kodyfikacje prawne, retoryka i proza.
Komedie Plauta i narodziny typów komediowych (Żołnierz samochwał).
Cyceron i rzymska szkoła retoryki.
1
Okres augustowski literatury rzymskiej. Krąg Mecenasa. Eneida
Wergiliusza – narodowy epos rzymski; alegoryczna interpretacja utworu; model
doskonałej poezji epickiej. Bukoliki – narodziny sielanki kostiumowej i mitu
arkadyjskiego, kanon tematyczny bukoliki. Topika bukoliczna. Motyw Et in Arcadia
ego i arkadyjskie sprzeczności. Znaczenie profetycznej Eklogi IV dla sławy
Wergiliusza w świecie chrześcijańskim. Znajomość dzieł Wergiliusza w Polsce.
1
Horacy – twórca liryki rzymskiej. Horacjańskie tematy, gatunki, motywy w
poezji polskiej do XVIII wieku. Kariera Horacjańskich „skrzydlatych słów”.
Horacjanizm polski a europejski. Znaczenie ód i epod.
1
Romansowa proza Apulejusza z Madaury. Kanony poetyckie elegików
rzymskich: Owidiusz, Katullus, Tibullus, Propercjusz. Epigramaty Marcialisa.
Rzymska szkoła stoicka i jej najwybitniejsi twórcy oraz dzieła (L. A. Seneka, Dialogi,
M. Aureliusz, Rozmyślania). Neoplatonizm Plotyna.
1
Schyłek świata starożytnego. Narodziny średniowiecza. Znaczenie Ojców
Kościoła jako kodyfikatorów nowej kultury. Hymny św. Ambrożego. Wulgata św.
Hieronima. Wyznania św. Augustyna – pamiętnik wewnętrzny. Chrześcijański
1
neoplatonizm św. Augustyna. Rozmowy Boecjusza z Filozofią.
Renesans karoliński. Inicjatywy literackie mnichów irlandzkich. Islandzkie
eddy i skandynawskie sagi. Dialektyka i scholastyka. Historia
niedoli Piotra Abelarda. Arystotelizm św. Tomasza z Akwinu. Renesans wieku
dwunastego.
1
W kręgu epiki rycerskiej. Narodziny chansons de geste. Pieśń o Rolandzie
jako dzieło propagujące idee krucjat. Roland w konfrontacji z etosem rycerskim:
fortitudo et sapientia. Narodziny romansu rycerskiego. Dzieje Tristana i Izoldy.
1
Liryka prowansalska. Miłosna poezja trubadurów i koncepcja miłości
dwornej. Poezja wagantów na przykładzie Carmina Burana. Odnowa
franciszkańska. Narodziny misterium i farsy. Wielki Testament Villona – ballady.
1
Boska komedia Dantego – uwieńczenie literatury średniowiecznej:
alegoryzm utworu, średniowieczne wizje eschatologiczne, romańska symbolika
liczb, pamflet polityczny. Filozofia miłości i portret Beatrycze w Vita nuova
Dantego.Laura – donna angelicata w sonetach Francesco Petrarki. Petrarkizm w
poezji polskiej. Nowelistyka Boccaccia. Narodziny renesansu w Italii. Epika Tassa i
Ariosta.
1
Humanizm chrześcijański Erazma z Rotterdamu. Nowożytna poezja
francuska – poeci Plejady. Renesansowe utopie. Sceptycyzm Prób Montaigne.
Mistycy hiszpańscy wieku XVI. William Shakespeare – dramaturg wszechczasów.
Hamlet i koncepcja tragizmu. Awangarda i tradycje dramatopisarstwa
europejskiego w utworze.
1
Metody dydaktyczne wykład
Sposób(y) i forma(y) zaliczenia uczestnictwo w wykładach
Metody i kryteria oceny zaliczenie bez oceny
Całkowity nakład pracy studenta
potrzebny do osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz punktach ECTS
Wiedza zdobyta na wykładzie jest
weryfikowana i oceniana (a zatem również
punktowana) łącznie z literaturą odpowiednich epok.
Nakład pracy został naliczony przy nakładzie pracy
dla właściwej epoki literackiej.
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe w ramach
przedmiotu
nie dotyczy
Literatura
Z listy wybierane są pozycje bibliograficzne (w porozumieniu z
prowadzącym przedmiot na zajęciach organizacyjnych).
Literatura podstawowa:
Ajschylos, Oresteja, [w:] tenże, Tragedie, tłum. S.
Srebrny, Warszawa 1952 i nast.
Arystofanes, Chmury, tłum. S. Srebrny, [w:] tenże,
Komedie, Warszawa 1962 i nast.
Boccaccio G., Dekameron, tłum. E. Boye, Warszawa
1956 i nast. [stąd nowela Sokół].
Cervantes M., Przemyślny hidalgo Don Kichot z
Manczy, tłum. E. Boye, Warszawa 1952 lub inne [stąd: t. 1
ks. I i II].
Dante, Boska Komedia, tłum. E. Porębowicz,
Warszawa 1959 i nast. [stąd: Piekło].
Dzieje Tristana i Izoldy, oprac. J. Bedier, tłum. T.
Żeleński–Boy, Warszawa 1959 i nast.
Erazm z Rotterdamu, Pochwała Głupoty, tłum. E.
Jędrkiewicz, Wrocław 1992, BN II/231.
Eurypides, Elektra, tłum. J. Łanowski, Wrocław
1969, BN II/160.
Homer, Iliada, tłum. F. K. Dmochowski, Warszawa
1990.
Horatius, Wybór poezji, oprac. J. Krókowski,
Wrocław 1967, BN II/25.
Petrarka F., Sonety do Laury, tłum. J. Kurek, Kraków
1963.
Pieśń o Rolandzie, tłum. T. Żeleński–Boy, oprac. A.
Drzewicka, Wrocław 1991, BN II/233.
Shakespeare W., Hamlet, książę Danii, tłum. S.
Barańczak, Poznań 1990.
Sofokles, Król Edyp, tłum. S. Srebrny, Wrocław
1952, BN II/5.
Tasso T., Gofred abo Jeruzalem wyzwolona, tłum. P.
Kochanowski, Wrocław 1951, BN II/4 lub P. Kochanowski,
Tasso T., Gofred abo Jeruzalem wyzwolona, oprac. S.
Grzeszczuk, Warszawa 1968 [stąd: pieśni I-X].
Vergilius, Bukoliki i Georgiki, tłum. Z.
Abramowiczówna, Wrocław 1953, BN II/83.
Vergilius, Eneida, tłum. Z. Kubiak, Warszawa 1987
lub Publiusz Wergiliusz Maro, Eneida, tłum. T. Karyłowski,
oprac. S. Stabryła, Wrocław 1981, BN II/29.
Villon F., Wielki Testament, tłum. T. Żeleński–Boy,
Literatura uzupełniająca dla studentów szczególnie
zainteresowanych problematyką zajęć do wykorzystania w
przyszłej pracy zawodowej.
Warszawa 1950 lub nast.
Literatura uzupełniająca:
Apuleius z Madaury, Metamorfozy albo Złoty Osioł,
tłum. E. Jędrkiewicz, Wrocław 1953, BN II/79 [stąd:
opowieść o Amorze i Psyche].
Abelard P., Historia moich niedoli i inne listy, tłum.
L. Joachimowicz, Warszawa 1993.
Ariosto L., Orland szalony, tłum. P. Kochanowski,
Wrocław 1965, BN II 150.
Augustyn św., Wyznania, tłum. Z. Kubiak,
Warszawa 1897 i nast.
Aureliusz M., Rozmyślania, tłum. M. Reiter,
Warszawa 1984 i nast.
Brewiarz miłości. Antologia liryki prowansalskiej,
tłum. Z. Romanowiczowa, Wrocław 1963, BN II/137 [stąd:
Guillame de Poitiera, Jaufre Rudel, Guiraut de Borneill,
Comtesse de Die, Sordel].
Chaucer G., Opowieści kanterberyjskie. Wybór,
Wrocław 1963.
Erazm z Rotterdamu, Adagia, tłum. i oprac. M.
Cytowska, Wrocław 1973, BN II/172.
Homer, Odyseja, tłum. J. Parandowski, Warszawa
1953 i nast.
Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu, tłum. L. Staff,
Warszawa 1978.
Liryka starożytnej Grecji, oprac. J. Danielewicz,
Wrocław 1984, BN II/92 [stąd utwory: Archilocha, Safony,
Anakreonta i anakreontyki, Symonidesa, Pindara,
Tyrtajosa].
Morus T., Utopia, tłum. K. Abgarowicz, Warszawa
1954.
Loyola I., Ćwiczenia duchowne, tłum. J. Ożóg,
Kraków 1996 lub nast.
Machiavelli N., Książę, tłum. W. Rzymowski,
Wrocław 1980, BN II/159.
Montaigne M., Próby, tłum. T. Żeleński–Boy,
Warszawa 1957, t. II [stąd: Apologia Rajmunda Sebond].
Owidiusz, Metamorfozy, tłum. A. Kamieńska i S.
Stabryła, oprac. S. Stabryła, Wrocław 1995, BN II/76.
Platon, Uczta, tłum. W. Witwicki, Warszawa 1969
lub inne.
Plautus, Żołnierz Samochwał, tłum. G. Przychocki,
Wrocław 1951, BN II/53.
Rabelais F., Gargantua i Pantagruel, tłum. T.
Żeleński-Boy, Warszawa 1973 [wybór].
Ronsard P., Poezje. Wybór, Warszawa 1956, 1969
[stąd: Sonety].
Słowo o wyprawie Igora, tłum. J. Tuwim, Warszawa
1950 lub nast.
Seneka L. A., Dialogi, tłum. L. Joachimowicz,
Warszawa 1998.
Szekspir W., Tragedia Macbetha, tłum. M.
Słomczyński, Kraków 1980.
Szekspir W., Sen nocy letniej, tłum. S. Barańczak,
Poznań 1992.
Sofokles, Antygona, tłum. K. Morawski, Wrocław
1995, BN II/1.
Teokryt, Sielanki, tłum. A. Sandauer, Warszawa
1969 i nast.
Tomasz a Kempis, O naśladowaniu Jezusa Chrystusa,
tłum. A. Kamieńska, Wrocław 1981.
Voragine J., Złota legenda. Wybór, tłum. J. Pleziowa,
Wrocław 1983 [stąd: Legenda na dzień św. Aleksego i
Legenda na dzień św. Wojciecha].
Żywot Łazika z Tormesu, tłum. M. Mann, Warszawa
1959.
IC1/17 ARCYDZIEŁA LITERATURY POWSZECHNEJ
(SEMESTR II) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Arcydzieła literatury powszechnej
Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Filologii Polskiej/ Zakład Literatury
przedmiot Staropolskiej i Polskiego Oświecenia
Kod przedmiotu IC1/17
Studia
Kierunek studiów Poziom
kształcenia
Forma studiów
filologia polska pierwszego
stopnia
stacjonarne
Rodzaj przedmiotu kierunkowy
Rok i semestr studiów pierwszy/ drugi
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
dr hab. prof. UR Roman Magryś
Imię i nazwisko osoby prowadzącej
(osób prowadzących) zajęcia z przedmiotu
dr hab. prof. UR Roman Magryś
Cele zajęć z przedmiotu
C1. Przyswojenie treści i problematyki arcydzieł literatury europejskiej z XVII i XVIII wieku.
C2. Wykształcenie umiejętności analizy i interpretacji utworów literackich obcego pochodzenia z
epok dawnych.
C3. Poszerzenie znajomości polskich tekstów literackich o różne konteksty komparatystyczne.
Wymagania wstępne Znajomość literatury staropolskiej na poziomie studiów
stacjonarnych z filologii polskiej pierwszego stopnia oraz arcydzieł
literatury powszechnej (do epoki baroku włącznie).
Efekty kształcenia Wiedza:
IC1/17_W01 – student/ka przywołuje i rozumie treść tekstów
literackich (omawianych podczas wykładu), sytuujących się w obrębie
poszczególnych epok literackich w kontekście wskazanej literatury
przedmiotu;
IC1/17_W02 – student/ka rozróżnia i w sposób poprawny
wykorzystuje terminologię teoretycznoliteracką niezbędną w procesie
analizy i interpretacji dzieł literackich omawianych podczas wykładu.
Umiejętności:
IC1/17_U01 – student/ka klasyfikuje dzieła literackie w obrębie
procesu historycznoliterackiego (epoki literackie, typy literatury i
środowiska twórcze itp.);
IC1/17_U02 – student/ka analizuje treść tekstów literackich
(omawianych podczas wykładu) odpowiednio do ich immanentnych
właściwości oraz stosownych kontekstów;
IC1/17_ U03 – student/ka podaje krytycznemu oglądowi dzieła
literackie z zakresu literatury XVII i XVIII wieku w ujęciu
komparatystycznym.
Kompetencje społeczne:
IC1/17_K01 – student/ka jest zorientowany/a na pogłębienie
wiedzy zdobytej podczas wykładów z literatury staropolskiej
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
wykład – 15 godz.
Treści programowe
L
p.
Treści merytoryczne przedmiotu
L
iczba
godzin
1
W kręgu najwybitniejszych francuskich pisarzy XVII w. - reguły i tematy
dramatu klasycystycznego: Corneille (Cyd), Racine (Fedra), Moliére (Świętoszek).
4
2
Rewolucyjny charakter dzieł francuskich pisarzy XVIII wieku – Wolter
(Kandyd), Diderot (Kubuś fatalista), J. J. Rousseau ( Wyznania-pamiętniki w dwóch
tomach), P. Beaumarchais (Wesele Figara), P. A. Choderlos de Laclos (Niebezpieczne
związki).
4
3
Oświecenie w literaturze niemieckiej – Goethe (Cierpienia młodego
Wertera) i Friedrich Schiller (Zbójcy).
4
4
Oświecenie i preromantyzm w Anglii – J. Swift (Podróże Guliwera), J.
Macpherson (Pieśni Osjana).
3
Metody
dydaktyczne
wykład/ wykład z prezentacją multimedialną/ analiza i interpretacja tekstów
źródłowych
Sposób(y)
i forma(y)
zaliczenia
Ocena formatywna (bieżąca):
F1. Ocena frekwencji na zajęciach.
Ocena podsumowująca:
P1. Ocena z egzaminu ustnego.
Metody
i kryteria oceny
Frekwencja na zajęciach - 10 % oceny ostatecznej;
Ocena z egzaminu ustnego - 90% oceny ostatecznej:
nieznajomość treści i problematyki ponad 50% utworów literackich
omawianych podczas wykładów ocena niedostateczna,
znajomość od 55% do 70% treści i problematyki utworów omawianych
podczas wykładów ocena dostateczna,
znajomość od 75% do 90% treści i problematyki utworów omawianych
podczas wykładów ocena dobra,
znajomość w 100% lub blisko 100% treści i problematyki utworów
omawianych podczas wykładów ocena bardzo dobra.
Całkowity
Wiedza zdobyta na wykładzie jest weryfikowana i oceniana (a zatem
również punktowana) łącznie z literaturą odpowiednich epok. Nakład pracy
nakład pracy
studenta
potrzebny do
osiągnięcia
założonych
efektów w
godzinach oraz
punktach ECTS
został naliczony przy nakładzie pracy dla właściwej epoki literackiej.
Język
wykładowy
Polski
Praktyki
zawodowe w
ramach
przedmiotu
nie dotyczy
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje bibliograficzne
(w porozumieniu z
prowadzącym przedmiot
na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura podstawowa:
Caron de Beaumarchais P.A., Wesele Figara. Komedia w 5 aktach, tłum. i wstęp
T. Żeleński (Boy), Warszawa 1951.
Corneille P., Cyd. Tragikomedia, tłum. J. A. Morsztyn, wstęp i komentarz
J. Kwaśniakowa, Wrocław 1988.
Diderot D., Kubuś Fatalista i jego pan, tłum. i wstępem opatrzył T. Żeleński
(Boy), Warszawa 1957.
Choderlos de Laclos P.A., Niebezpieczne związki, tłum. i wstęp T. Żeleński
(Boy), Warszawa 1960.
La Fontaine J., Bajki, tłum. S. Komar, wstęp L. Łopatyńska, Wrocław 1954, BN
II/60.
Goethe J.W., Cierpienia młodego Wertera, tłum. L. Staff, oprac. O. Dobijanka-
Witczakowa, Wrocław 1975, BN II/22.
Macpherson J., Pieśni Osjana, tłum. S. Goszczyński, przekład zweryfikował i
oprac. J. Strzetelski, Wrocław 1980, BN II/202.
Moliére, Świętoszek (Tartuffe). Komedia w 5 aktach, tłum. i oprac. T. Żeleński
(Boy), Wrocław 1976, BN II/40 – lub wyd. nast.
Pascal B., Myśli, tłum. T. Żeleński (Boy), Warszawa 1968 – lub wyd. następne
[wybrane fragmenty].
Racine J., Tragedie, wstęp M. Brahmer, Warszawa 1958 [tu: Fedra, tłum. T.
Żeleński (Boy)].
Rousseau J.J., Wyznania, tłum. T. Żeleński (Boy), oprac. E. Rzadkowska,
Wrocław 1978, BN II/192.
Swift J., Podróże Guliwera do wielu odległych narodów świata, tłum.
M. Słomczyński, posłowie J. Kydryński, Kraków 1979.
Literatura uzupełniająca
dla studentów
szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Schiller F., Zbójcy. Dramat w 5 aktach, tłum. F. Konopka, oprac. O. Dobijanka,
Wrocław 1964, BN II/30.
Voltaire, Powiastki filozoficzne, tłum. T. Żeleński (Boy), Warszawa 1971 [tu:
Kandyd].
Literatura uzupełniająca [do wyboru trzy teksty]:
Antologia angielskiej poezji metafizycznej XVII stulecia, wybór, tłum., wstęp i
oprac. S. Barańczak, Warszawa 1992 [tu: J. Donne i G. Herbert].
Calderon de la Barca P., Życie snem, imitował J.M. Rymkiewicz, [w tegoż:]
Dramaty, posłowie Z. Czerny, Kraków 1975.
Defoe D., Przypadki Robinsona Crusoe, tłum. J. Birkenmajer, t. 1-2, Warszawa
1971.
Diderot D., Zakonnica, tłum. W. Rogowicz, Warszawa 1985.
Félix de Vega Carpio L., Owcze źródło, tłum. L. H. Morstin, wstęp i komentarz
M. Strzałkowa, Wrocław 1954, BN II/37.
Fielding H., Historia życia Toma Jonesa czyli dzieje podrzutka, tłum. A. Bidwell,
t. 1-2, Warszawa 1966 – lub wyd. następne.
Goethe J.W., Herman i Dorota, tłum. R. Kołoniecki, wstęp i objaśnienia F.
Witczak, Wrocław 1964, BN II/51.
Lesage A.R., Przypadki Idziego Blasa, tłum. J. Rogoziński, wstęp J. Parvi,
Warszawa 1959.
Lessing G.E., Natan mędrzec. Poemat dramatyczny w 5 aktach, tłum. A.
Szczerbowski, wstęp i przypisy O. Dobijanka, Wrocław 1963, BN II/140.
Lewis M.G., Mnich. Powieść, tłum, wstęp i objaśnienia Z. Sinko, Wrocław 1964,
BN II/139.
Carlet de Chamblain Marivaux P., Komedie, tłum. T. Żeleński (Boy), t.1, Kraków
1917 – lub wyd. następne [tu: Igraszki trafu i miłości].
Milton J., Raj utracony, tłum. M. Słomczyński, posłowie J. Strzelecki, Kraków
1986.
Montesquieu Ch.L., Listy perskie, tłum. i wstęp T. Żeleński (Boy), Warszawa
1979.
Poeci języka angielskiego, wybór i oprac. H. Rzeczkowski, J.S. Sito, J. Żuławski,
t. 1-3, Warszawa 1969-1974 [tu: A. Pope, J. Thomson, E. Young, W. Collins, T. Gray, R.
Burns, W. Blake].
Pope A., Porwany lok. Poemat heroikomiczny, tłum. i posłowiem opatrzył J.
Kydryński, Kraków 1982.
Prévost d’Exilles A.F., Historia Manon Lescaut i kawalera des Grieux, tłum. i
wstęp T. Żeleński (Boy), przypisy i aneks J. Gałuszka, Warszawa 1959.
Rousseau J.J., Marzenia samotnego wędrowca, tłum. i oprac. E. Rzadkowska,
Wrocław 1983, BN II/212.
Rousseau J.J., Nowa Heloiza, tłum. i oprac. E. Rzadkowska, Wrocław 1962, BN
II/136.
de Sade D.A.F., Justyna czyli nieszczęścia cnoty, tłum. M. Bratuń, Łódź 1987.
Schiller F., Intryga i miłość, tłum. A. M. Swinarski, oprac. O. Dobijanka-
Witczakowa, Wrocław 1976, BN II/183.
Sterne L., Podróż sentymentalna przez Francję i Włochy, tłum. A. Glinczanka,
oprac. Z. Sinko, Wrocław 1973.
Walpole H., Zamek w Otrando. Opowieść gotycka, tłum. M. Przymanowska,
Kraków 1974.
Voltaire, Traktat o tolerancji, tłum. Z Ryłko i A. Sowiński, posłowie Z. Ryłko,
Warszawa 1988.
IC1/17 ARCYDZIEŁA LITERATURY POWSZECHNEJ
(SEMESTR III, ROMANTYZM) rok akademicki 2014/2015
(1) Nazwa przedmiotu Arcydzieła literatury powszechnej (romantyzm)
(2) Nazwa jednostki
prowadzącej przedmiot
Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej, Zakład
Literatury Romantyzmu i Pozytywizmu
(3) Kod przedmiotu IC1/17
(4) Studia
Kierunek studiów Poziom
kształcenia
Forma studiów
Filologia polska pierwszego
stopnia
stacjonarne
(5) Rodzaj przedmiotu Przedmiot kierunkowy
(6) Rok i semestr studiów Rok II semestr III
(7) Imię i nazwisko
koordynatora przedmiotu
Dr hab. prof. UR Marek Stanisz
(8) Imię i nazwisko osoby
prowadzącej (osób prowadzących)
zajęcia z przedmiotu
Dr hab. prof. UR Marek Stanisz, dr hab. prof. UR Joanna Rusin, dr
hab. prof. Kazimierz Maciąg, dr Kazimierz Surowiec, dr Mariusz
Chrostek
(9) Cele zajęć z przedmiotu
C 1. Zapoznanie studentów z najważniejszymi dziełami literatury romantyzmu w Europie –
szczególnie w Niemczech, Anglii, Francji, Rosji, Ukrainie.
C 2. Zapoznanie studentów z kluczowymi problemami literatury romantyzmu w Europie (takimi
jak: podstawowe idee światopoglądowe i estetyczne oraz ich odzwierciedlenie w literaturze romantyzmu,
rozwój prądu romantycznego w Europie, zagadnienia genologiczne, konwencje artystyczne,
wartościowanie tekstów literackich tego okresu).
C 3. Kształcenie umiejętności analizy i interpretacji tekstów literackich doby romantyzmu z
zastosowaniem odpowiedniej terminologii teoretycznoliterackiej oraz wykorzystaniem stosownej
literatury przedmiotu.
C 4. Kształcenie umiejętności syntetycznego spojrzenia na literaturę romantyczną w Europie (w
różnorodnych kontekstach: historycznym, filozoficznym, politycznym, kulturowym, obyczajowym, w
kontekście innych dziedzin sztuki romantycznej itp.).
(10)
Wymagania
wstępne
Znajomość historii literatury polskiej i europejskiej do XIX wieku na poziomie
studiów licencjackich; znajomość historii literatury romantyzmu na poziomie szkoły
średniej (poziom podstawowy).
(11)
Efekty
kształcenia
Wiedza:
IC1/17_ W01: Student(ka) przywołuje treść i problematykę najważniejszych dzieł
literatury romantyzmu w Europie (według spisu lektur);
IC1/17_ W02: Student(ka) zna terminologię teoretycznoliteracką niezbędną w
procesie analizy i interpretacji dzieł literackich europejskiego romantyzmu;
IC1/17_W03: Student(ka) ma szczegółową wiedzę na temat kluczowych
problemów literatury romantyzmu w Europie (takich jak: podstawowe idee
światopoglądowe i estetyczne oraz ich odzwierciedlenie w literaturze romantyzmu,
rozwój prądu romantycznego w Europie, zagadnienia genologiczne, konwencje
artystyczne, wartościowanie tekstów literackich tego okresu);
IC1/17_W04: Student(ka) sytuuje utwory europejskiego romantyzmu w
różnorodnych kontekstach (historycznym, filozoficznym, politycznym, obyczajowym);
Umiejętności:
IC1/17_ U01: Student(ka) dyskutuje na temat problemów epoki;
IC1/17_ U02: Student(ka) poprawnie analizuje i interpretuje utwory literackie
europejskiego romantyzmu;
IC1/17_ U03: Student(ka) poprawnie wykorzystuje literaturę przedmiotu;
IC1/17_ U04: Student(ka) potrafi samodzielnie przygotować i przedstawić
precyzyjne i poprawne logicznie oraz językowo wystąpienie ustne na tematy związane z
literaturą romantyzmu;
Kompetencje społeczne:
IC1/17_ K01: Student(ka) potrafi zaplanować i zrealizować przebieg samodzielnej
pracy związanej ze studiowaniem literatury romantycznej;
IC1/17_ K02: Student(ka) ma świadomość znaczenia literatury polskiego
romantyzmu w kulturze europejskiej.
(12) Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład – 15 godz.
(13) Treści programowe
Suma: 15 godz.
Wykład - problematyka
1. W poszukiwaniu istoty romantyzmu w Europie: najważniejsze wydarzenia
historyczne i polityczne w Europie I poł. XIX w.; inspiracje filozoficzne; romantyczna wizja
sztuki. Romantyzm i „izmy”; definicje romantyzmu.
1
2. Epoka burzy i naporu w Niemczech jako zapowiedź romantyzmu: przedstawiciele,
światopogląd, poetyka dzieł literackich (Intryga i miłość i Zbójcy F. Schillera, Cierpienia młodego
Wertera J. W. Goethego). Znaczenie epoki burzy i naporu dla ukształtowania się romantyzmu w
Europie.
1
3. Niemiecka ballada romantyczna (G. A. Bürger, J. W. Goethe, F. Schiller, J. von
Eichendorf, H. Heine).
1
4. Faust (cz. I i II) J. W. Goethego – problematyka dramatu, poetyka dramatu
romantycznego, mit faustyczny.
1
5. Romantyczna fantastyka: powieści i opowiadania E. T. A. Hoffmanna (Diable eliksiry,
Radca Krespel, Piaskun, Przygody w noc sylwestrową); twórczość epicka i liryczna E. A. Poe
(Zagłada domu Usherów, William Wilson, Kruk).
1
6. Romantyczny historyzm, poetyka powieści historycznych Waltera Scotta (Waverley,
Rob Roy).
1
7. Pisarki romantyczne w Europie (Germaine de Staël-Holstein, George Sand, Mary
Shelley, Jane Austen, Charlotte Brontë, Emily Brontë, Anna Brontë, Elisabeth Barret Browning,
Dorothea Veit-Schlegel, Caroline Schlegel, Bettina von Arnim, Karoline von Günderode).
Powieściopisarstwo Jane Austen (Duma i uprzedzenie, Rozważna i romantyczna) i Emily Brontë
1
(Wichrowe wzgórza).
8. Światopogląd i poetyka powieści poetyckich G. G. Byrona (Korsarz, Giaur). 1
9. Europejskie poematy autobiograficzne i dygresyjne: Wędrówki Childe-Harolda i Don
Juan G. G. Byrona. Zagadnienia romantycznej ironii.
1
10. Angielska szkoła jezior (wypowiedzi programowe i twórczość poetycka S. T.
Coleridge’a i W. Wordswortha).
1
11. Romantyzm we Francji: rola F. R. de Chateaubrianda i G. de Staël-Holstein dla
ukształtowania się romantyzmu we Francji; romantyczna wizja miłości w powieściach
Lukrecja Floriani George Sand oraz Spowiedź dziecięcia wieku A. de Musseta.
1
12. Czerwone i czarne i Pustelnia parmeńska Stendhala – romantyczne powieści
psychologiczne.
1
13. Romantyczne powieści Wiktora Hugo: Katedra Marii Panny w Paryżu, Nędznicy. 1
14. Liryka A. Puszkina na tle romantyzmu rosyjskiego. Eugeniusz Oniegin A. Puszkina
jako poemat dygresyjny.
1
15. Twórczość Tarasa Szewczenki i jej znaczenie dla literatury ukraińskiej. 1
Suma godzin: 1
5
(14)
Metody
dydaktyczne
Wykład
(15)
Sposób(y) i
forma(y)
zaliczenia
Ocena formatywna (bieżąca):
Zaliczenie na podstawie obecności na wykładach (wymagane uczestnictwo w 60%
wykładów).
Ocena podsumowująca: egzamin ustny.
P1: Ocena stopnia przyswojenia wiedzy, umiejętności i kompetencji z zakresu
przewidzianego dla przedmiotu Arcydzieła literatury powszechnej (romantyzm) następuje
na egzaminie z Literatury romantyzmu (problematyka egzaminacyjna obejmuje spis
lektur z obydwu przedmiotów oraz tematykę wszystkich zajęć dydaktycznych
poświęconych tym zagadnieniom). Wskazana forma oceny odnosi się do wszystkich
założonych w niniejszym sylabusie efektów kształcenia.
(16)
Metody i
kryteria
oceny
Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1
(IC1/17
_W01)
Student/ka nie zna
treści tekstów
literackich
zawartych w spisie
lektur
Student/ka zna
ogólnie treść
większości tekstów
literackich
zawartych w spisie
Student/ka zna w
dobrym stopniu treść
wszystkich tekstów
literackich zawartych
w spisie lektur i
Student/ka zna w
bardzo dobrym
stopniu treść i
problematykę
wszystkich tekstów
obowiązkowych. lektur i w znikomym
stopniu orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
dobrze orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
literackich zawartych
w spisie lektur i
dobrze orientuje się w
zaleconej literaturze
przedmiotu.
Efekt 2
(IC1/17
_W02)
Student/ka nie zna
terminologii
teoretycznoliterac
kiej niezbędnej w
procesie analizy i
interpretacji
utworów literatury
romantycznej.
Student/ka zna
niektóre terminy
z zakresu wiedzy
teoretycznoliteracki
ej niezbędnej w
procesie analizy i
interpretacji
utworów literatury
romantycznej.
Student/ka zna
większość terminów z
zakresu wiedzy
teoretycznoliterackiej
niezbędnej w procesie
analizy i interpretacji
utworów literatury
romantycznej.
Student/ka zna
większość terminów z
zakresu wiedzy
teoretycznoliterackiej
niezbędnej w procesie
analizy i interpretacji
utworów literatury
romantycznej.
Efekt 3
(IC1/17
_W03)
Student/ka nie
potrafi wskazać i
zdefiniować
kluczowych
problemów
literatury
romantyzmu.
Student/ka potrafi
na wybranych
przykładach
wskazać i
zdefiniować niektóre
problemy literatury
romantyzmu.
Student/ka potrafi
wskazać i zdefiniować
przewidziane
programem problemy
literatury
romantyzmu oraz
zilustrować je
wieloma przykładami
literackimi.
Student/ka potrafi
wskazać i obszernie
scharakteryzować
przewidziane
programem problemy
literatury romantyzmu
oraz zilustrować je
wieloma przykładami
literackimi oraz
literaturą przedmiotu.
Efekt 4
(IC1/17
_W04)
Student/ka nie
potrafi wskazać
prostych
zależności między
literaturą
romantyczną a
sytuacją
historyczną I poł.
XIX wieku.
Student/ka potrafi
wskazać proste
zależności między
literaturą
romantyczną a
sytuacją historyczną
I poł. XIX wieku.
Student/ka potrafi
scharakteryzować
zależności między
literaturą
romantyczną a
sytuacją historyczną,
polityczną i
obyczajową I poł. XIX
wieku.
Student/ka płynnie
omawia zależności
między literaturą
romantyczną a
sytuacją historyczną,
polityczną i
obyczajową I poł. XIX
wieku.
Efekt 5
(IC1/17
_U01)
Student/ka nie
zabiera głosu na
ćwiczeniach.
Student/ka
dyskutuje na temat
problemów epoki.
Student/ka sprawnie
przedstawia własne
stanowisko na temat
problemów epoki.
Student/ka sprawnie
przedstawia własne
stanowisko na temat
problemów epoki,
odwołując się do
tekstów źródłowych i
uwzględniając
literaturę przedmiotu.
Efekt 6
(IC1/17
_U02)
Student/ka nie
potrafi analizować
i interpretować
tekstów literackich
przewidzianych w
spisie lektur.
Student/ka potrafi w
dostatecznym
stopniu analizować
teksty literackie
przewidzia-ne w
spisie lektur z
uwzględnieniem
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka potrafi
analizować oraz
interpretować teksty
literackie
przewidziane w spisie
lektur z
uwzględnieniem
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka potrafi
analizować oraz
interpretować teksty
literackie
przewidziane w spisie
lektur z
uwzględnieniem
odpowiednich
kontekstów oraz
literatury przedmiotu.
Efekt 7 Student/ka nie Student/ka Student/ka uzasadnia Student/ka uzasadnia
(IC1/17
_U03)
wykorzystuje
literatury
przedmiotu.
wykorzystuje
literaturę
przedmiotu w
minimalnym
stopniu.
swoje wypowiedzi
odwołując się do
wybranej literatury
przedmiotu.
swoje wypowiedzi
odwołując się do
bogatej literatury
przedmiotu.
Efekt 8
(IC1/17
_U04)
Student/ka nie
potrafi
przedstawić
precyzyjnego i
poprawnego
logicznie oraz
językowo
wystąpienia
ustnego na tematy
związane z
literaturą
romantyzmu.
Student/ka
przedstawia
wystąpienie ustne na
tematy związane z
literaturą
romantyzmu,
popełniając przy tym
nieliczne błędy
językowe oraz
logiczne.
Student/ka
przedstawia
precyzyjne i
poprawne logicznie
oraz językowo
wystąpienie ustne na
tematy związane z
literaturą
romantyzmu.
Student/ka z dużą
swobodą przedstawia
precyzyjne i poprawne
logicznie oraz
językowo wystąpienie
ustne na tematy
związane z literaturą
romantyzmu.
Efekt 9
(IC1/17
_K01)
Student/ka nie
potrafi zaplanować
i zrealizować
samodzielnej
pracy związanej ze
studiowaniem
literatury
romantycznej.
Student/ka potrafi w
ograniczonym
stopniu zaplanować i
zrealizować
samodzielną pracę
związaną ze
studiowaniem
literatury
romantycznej.
Student/ka potrafi
dobrze zaplanować i
zrealizować przebieg
samodzielnej pracy
związanej ze
studiowaniem
literatury
romantycznej.
Student/ka potrafi
dobrze zaplanować i
zrealizować przebieg
samodzielnej pracy
związanej ze
studiowaniem
literatury
romantycznej.
Efekt 9
(IC1/17
_K02)
Student/ka nie ma
świadomości
znaczenia
literatury
polskiego
romantyzmu w
kulturze
europejskiej.
Student/ka ma
ograniczoną
świadomości
znaczenia literatury
polskiego
romantyzmu w
kulturze
europejskiej.
Student/ka ma dobrą
świadomości
znaczenia literatury
polskiego
romantyzmu w
kulturze europejskiej.
Student/ka bardzo
dobrze rozumie
znaczenie literatury
polskiego
romantyzmu w
kulturze europejskiej.
Problematyka egzaminacyjna:
Wspólna dla Arcydzieł literatury powszechnej (romantyzm) oraz dla
przedmiotu Literatura romantyzmu (por. sylabus do Literatury romantyzmu).
Wiedza zdobyta na wykładzie z Arcydzieł literatury powszechnej jest
weryfikowana i oceniana (a zatem również punktowana) łącznie z literaturą
odpowiednich epok.
(17)
Całkowity
nakład pracy
studenta
potrzebny do
osiągnięcia
założonych
Wiedza zdobyta na wykładzie jest weryfikowana i oceniana (a zatem również
punktowana) łącznie z literaturą odpowiednich epok. Nakład pracy został naliczony przy
nakładzie pracy dla właściwej epoki literackiej.
efektów w
godzinach
oraz
punktach
ECTS
(18)
Język
wykładowy
polski
(19)
Praktyki
zawodowe w
ramach
przedmiotu
Nie odbywają się w ramach tego przedmiotu.
(20)
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z
prowadzącym
przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
I. Teksty – Lektury obowiązkowe
Manifesty romantyzmu 1790-1830. Anglia, Niemcy, Francja, wybór tekstów i oprac. Alina Kowalczykowa, Warszawa 1995 [lub wyd. wcześniejsze] [stąd: William Wordsworth, Przedmowa do drugiego wydania Ballad lirycznych; Samuel Taylor Coleridge, Ogólny charakter literatury i sztuki gotyckiej; O poezji czyli sztuce; François-René de Chateaubriand, Geniusz chrześcijaństwa; Achim von Arnim, O pieśniach ludowych. Do Pana Kapelmistrza Reichardta; Stendhal, Romantyk do Klasyka; Alfred de Vigny, Rozważania o prawdzie w sztuce].
Johann Wolfgang Goethe, Cierpienia młodego Wertera, przeł. L. Staff, oprac. O. Dobijanka-Witczakowa, Wrocław 2000 (BN II 22) [lub wyd. wcześniejsze].
Johann Wolfgang Goethe, Faust, cz. 1, dowolne wydanie w przekł. Feliksa Konopki, Artura Sandauera lub Adama Pomorskiego (do egzaminu obowiązuje również ogólna orientacja w treści 2 części Fausta).
Fryderyk Schiller, Zbójcy, przeł. Feliks Konopka, oprac. Olga Dobijanka-Witczakowa, Wrocław 1986 (BN II 30).
Fryderyk Schiller, Intryga i miłość, przeł. Artur Maria Swinarski, oprac. O. Dobijanka-Witczakowa, Kraków 1976 (BN II 183).
Niemiecka ballada romantyczna, oprac. Zofia Ciechanowska (BN II 142) (obowiązuje znajomość Wstępu oraz następujących ballad: Gottfried Bürger, Lenora; Johann Wolfgang Goethe, Król elfów, Uczeń czarnoksiężnika, Szczurołap, Taniec umarłych; Friedrich Schiller, Rękawiczka, Pożegnanie Hektora, Żurawie Ibikusa; Joseph von Eichendorf, Loreley; Heinrich Heine, Grenadierzy, Statek niewolników, Tkacze).
Ernest Teodor Amadeusz Hoffmann, 2 opowiadania do wyboru: np. Radca Krespel i Piaskun (lub Przygody w noc sylwestrową; Historia o dziadku do orzechów i królu myszy) [wyd. dowolne].
Jane Austen, Duma i uprzedzenie lub Rozważna i romantyczna [wyd. dowolne]. Emily Brontë, Wichrowe wzgórza, przeł. Janina Sujkowska, wstęp i oprac. Bronisława Bałutowa,
Wrocław 1990 (BN II, 228) [lub inne wydanie]. Angielscy poeci jezior, wstęp, oprac. i przekł. Stanisław Kryński, Wrocław 1963 (BN II 143) [lub
Twarde dno snu. Tradycja romantyczna w poezji języka angielskiego. Blake, Wordsworth, Coleridge, Shelley, Keats, Longfellow, Tennyson, Fitzgerald, Hardy, w wyborze, opracowaniu i przekładach oraz ze wstępem Zygmunta Kubiaka, Warszawa 2002] (obowiązuje ogólna charakterystyka twórczości Coleridge’a i Wordswortha oraz dokładna znajomość kilku wierszy obydwu poetów).
George Gordon Byron, Giaur i Korsarz, [w:] Powieści poetyckie, oprac. Andrzej Tretiak, Kraków 1924 (BN II 34) [lub inne wydanie, np. Byron, Wybór dzieł, wybór, przedmowa, redakcja i przypisy Juliusz Żuławski, Warszawa 1986, t. I].
George Gordon Byron, Don Juan, pieśń I-IV [wyd. dowolne] lub Wędrówki Childe-Harolda [wyd.
Literatura
uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
dowolne]. Walter Scott, Waverley, wstępem opatrzył i oprac. Andrzej Tretiak, Kraków 1929 (BN II 56 [lub
inne wydanie] lub Rob Roy Powieść historyczna z XVIII wieku [wyd. dowolne]. Edgar Allan Poe, 2 opowiadania do wyboru (np. Zagłada domu Usherów i William Wilson) [wyd.
dowolne]. George Sand, Lukrecja Floriani, przeł. Zofia Jędrzejowska-Waszczuk, Warszawa 2009 lub Alfred
de Musset, Spowiedź dziecięcia wieku [wyd. dowolne]. Stendhal, Czerwone i czarne [wyd. dowolne] lub Pustelnia parmeńska [wyd. dowolne]. Wiktor Hugo, Katedra Marii Panny w Paryżu [wyd. dowolne] lub Nędznicy [wyd. dowolne]. Aleksander Puszkin, Wybór wierszy, oprac. Bohdan Galster, Wrocław 1982 (BN II 201) [lub
Lutnia Puszkina, wybór i przekł. Julian Tuwim, Warszawa 1987 (lub wyd. wcześniejsze)] (obowiązuje ogólna charakterystyka twórczości lirycznej oraz dokładna znajomość ok. 10 wierszy).
Aleksander Puszkin, Eugeniusz Oniegin, przeł. Adam Ważyk, wstęp Ryszard Łużny, Wrocław 1993 (BN II 35).
Taras Szewczenko, Wybór poezji, oprac. Marian Jakóbiec, Wrocław 1974 (BN II, 178).
II. Literatura przedmiotu – lektury zalecane.
Opracowania ogólne
Isaiah Berlin, Korzenie romantyzmu. Wykłady Mellonowskie w zakresie sztuk pięknych wygłoszone w Narodowej Galerii Sztuki w Waszyngtonie, red. Henry Hardy, tłum. Anna Bartkowicz, Poznań 2004.
Dzieje literatur europejskich, pod red. Władysława Floryana, t. 1-3, Warszawa 1979-1991. Marian Szyrocki, Historia literatury niemieckiej. Zarys, Wrocław 1971. Przemysław Mroczkowski, Historia literatury angielskiej. Zarys, Wrocław 1986. Jerzy Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989. Bogusław Mucha, Historia literatury rosyjskiej. Zarys, Wrocław 1989.
Opracowania szczegółowe
Marian Szyrocki, Johann Wolfgang Goethe, Warszawa 1987 [lub wyd. wcześniejsze]. Juliusz Żuławski, Byron nieupozowany, Warszawa 1979 [lub wyd. wcześniejsze]. Valerie Grosvenor Myer, Niezłomne serce: Jane Austen. Biografia, przeł. Małgorzata Kicana,
Warszawa 1999. George Bidwell, Walter Scott, przeł. Anna Bidwell, Warszawa 1963. Bolesław Leśmian, Edgar Allan Poe, [w:] tegoż, Szkice literackie, zebrał i oprac. Jacek Trznadel,
Poznań 2011. Georges Blin, Stendhal i problemy powieści, przeł. Zofia Jaremko-Pytowska, Warszawa 1972. Jean-Bertrand Barrére, Hugo. Człowiek i dzieło, Warszawa 1968.
IC1/17 ARCYDZIEŁA LITERATURY POWSZECHNEJ (SEMESTR
IV, POZYTYWIZM) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Arcydzieła literatury powszechnej
Nazwa jednostki
prowadzącej przedmiot
Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej, Zakład Literatury
Romantyzmu i Pozytywizmu
Kod przedmiotu IC1/17
Studia
Kierunek studiów Poziom
kształcenia
Forma studiów
Filologia Polska studia
pierwszego stopnia
Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot kierunkowy, literaturoznawczy
Rok i semestr
studiów
Rok II, semestr IV
Imię i nazwisko
koordynatora przedmiotu
Dr hab. prof. UR Kazimierz Maciąg
Imię i nazwisko
osoby prowadzącej ( osób
prowadzących) zajęcia z
przedmiotu
Dr hab. prof. UR Kazimierz Maciąg
Cele zajęć z przedmiotu
Poszerzenie wiadomości z zakresu literatury powszechnej; doskonalenie metod analizy i interpretacji
tekstu literackiego oraz rozumienia zasad rządzących rozwojem zjawisk literackich; świadomość wpływu
literatury powszechnej na literaturę polską
Wymagania
wstępne
Zaliczenie Arcydzieł literatury powszechnej z wcześniejszych epok
Efekty
kształcenia
Wiedza:
IC1/13_W01 – student/ka przywołuje treść tekstów literackich sytuujących się w obrębie
poszczególnych prądów literatury powszechnej pozytywizmu, z wykorzystaniem wskazanej
literatury przedmiotu;
IC1/13_W02 – student/ka rozróżnia terminologię teoretycznoliteracką niezbędną w procesie
analizy i interpretacji dzieł literackich;
Umiejętności:
IC1/13_U01 – student/ka klasyfikuje dzieła literackie w obrębie procesu
historycznoliterackiego (prądy i nurty literackie, środowiska literackie itp.);
IC1/13_U02 – student/ka analizuje treść tekstów literackich (omawianych podczas ćwiczeń) z
uwzględnieniem ich sfery immanentnej oraz odpowiednich kontekstów;
IC1/13_U03 – student/ka poddaje krytycznemu oglądowi dzieła literackie z zakresu literatury
powszechnej okresu pozytywizmu ujęciu komparatystycznym;
Kompetencje społeczne:
IC1/13_K01 – student/ka jest zorientowany/a na pogłębianie wiedzy;
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład – 15 godz.
Treści programowe
Zarys twórczości Karola Dickensa (David Copperfield, Klub Pickwicka).
Realizm w twórczości H. Balzaca: obraz społeczeństwa, bohaterowie – kreacja i świat wartości,
realizm, sposoby opisu, usytuowanie powieści w ramach cyklu Komedia ludzka.
Martwe dusze Mikołaja Gogola: kreacja bohaterów, kompozycja, język powieści, powieść w
kontekście motywów i tematów literackich, humor.
Twórczość Lwa Tołstoja: „tołstoizm”, kwestie etyczne, kompozycja powieści, kreacja
bohaterów, powieść w kontekście XIX-wiecznej prozy.
Pani Bovary Gustawa Flauberta – powieść z pogranicza realizmu i naturalizmu: kompozycja,
narracja, wątki naturalistyczne i realistyczne, psychologizm, „bovaryzm”, recepcja utworu. Na skalach
Calvados Antoniego Sygietyńskiego jako polskie nawiązanie do bani Bovary.
Naturalizm w powieściach Emila Zoli: bohaterowie, estetyka i idea powieści (Germinal).
„Grupa medańska” jako przykład realizacji poetyki naturalizmu
Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego: psychologizm, polifoniczność i dialogiczność, „przeklęte
problemy”, natura ludzka wobec dobra i zła, nietzcheanizm, indywidualizm, granice wolności.
Metody
dydaktyczne
Wykład, wykład z prezentacją multimedialną, analiza i interpretacja tekstu literackiego
Sposób(y) i
forma(y)
zaliczenia
- egzamin pisemny ustny wraz z Literaturą pozytywizmu
Metody i Ocenianie odbywa się podczas egzaminu z pozytywizmu
kryteria
oceny
Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1
(IC1/10_W01
)
Student/ka nie
zna treści tekstów
literackich
sytuujących się w
obrębie
poszczególnych
prądów literatury
powszechnej
okresu
pozytywizmu i nie
zna zaleconej
literatury
przedmiotu.
Student/ka zna
ogólnie treść
nielicznych tekstów
literackich
sytuujących się w
obrębie
poszczególnych
prądów literatury
powszechnej
okresu
pozytywizmu i w
znikomym stopniu
orientuje się w
zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka zna
w dobrym
stopniu treść
wszystkich
tekstów
literackich
sytuujących się
w obrębie
poszczególnych
prądów
literatury
powszechnej
okresu
pozytywizmu i
dobrze orientuje
się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka zna w
bardzo dobrym
stopniu treść
wszystkich tekstów
literackich
sytuujących się w
obrębie
poszczególnych
prądów literatury
powszechnej okresu
pozytywizmu i
bardzo dobrze
orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Efekt 2
(IC1/10_W02
)
Student/ka nie
rozróżnia
terminologii
teoretycznoliterac
kiej niezbędnej
w procesie analizy
i interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas ćwiczeń.
Student/ka
rozróżnia
pojedyncze terminy
z zakresu wiedzy
teoretycznoliteracki
ej niezbędnej w
procesie analizy
i interpretacji dzieł
literackich
omawianych
podczas ćwiczeń.
Student/ka
rozróżnia
większość
terminów z
zakresu wiedzy
teoretycznolitera
ckiej niezbędnej
w procesie
analizy i
interpretacji
dzieł literackich
omawianych
podczas ćwiczeń.
Student/ka
rozróżnia wszystkie
terminy z
zakresu wiedzy teoretycznoliterackiej
niezbędnej w
procesie analizy
i interpretacji dzieł
literackich
omawianych
podczas ćwiczeń.
Efekt 3
(IC1/10_U01) Student/ka nie
potrafi
sklasyfikować
dzieła literackiego
w obrębie procesu
historycznoliterac
kiego (prądy
literackie,
środowiska
Student/ka potrafi
w pojedynczych
przypadkach
sklasyfikować
dzieło literackie w
obrębie procesu
historycznoliteracki
ego (prądy
literackie,
środowiska
Student/ka
potrafi w
większości
przypadków
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historycznolitera
ckiego (prądy
Student/ka potrafi
samodzielnie we
wszystkich
przypadkach
sklasyfikować
dzieło literackie w
obrębie procesu
historycznoliterackiego
(prądy literackie,
środowiska
literackie itp.).
literackie itp.). literackie itp.). literackie,
środowiska
literackie itp.).
Efekt 4
(IC1/10_U02) Student/ka nie
potrafi analizować
i interpretować
treści tekstów
literackich z
uwzględnieniem
ich sfery
immanentnej oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka potrafi
dostatecznie
analizować i
interpretować
treści tekstów
literackich z
uwzględnieniem ich
sfery immanentnej
oraz odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
potrafi
dobrze
analizować i
interpretować
treści tekstów
literackich z
uwzględnieniem
ich sfery
immanentnej
oraz
odpowiednich
kontekstów.
Student/ka
samodzielnie potrafi
bardzo dobrze
analizować i
interpretować treści
tekstów literackich z
uwzględnieniem ich
sfery immanentnej
oraz odpowiednich
kontekstów.
Efekt 5
(IC1/10_U03) Student/ka nie
potrafi poddać
krytycznemu
oglądowi dzieła
literackiego z
zakresu literatury
powszechnej
okresu
pozytywizmu w
ujęciu
komparatystyczny
m.
Student/ka potrafi
na dostatecznym
poziomie poddać
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie z
zakresu literatury
powszechnej
okresu
pozytywizmu w
ujęciu
komparatystyczny
m.
Student/ka
potrafi na
dobrym
poziomie poddać
krytycznemu
oglądowi dzieło
literackie z
zakresu
literatury
powszechnej
okresu
pozytywizmu w
ujęciu
komparatystycz
nym.
Student/ka
potrafi
samodzielnie na
bardzo dobrym
poziomie poddać
krytycznemu
oglądowi dzieło literackie z zakresu
literatury
powszechnej okresu
pozytywizmu
w ujęciu
komparatystycznym.
Zagadnienia z Arcydzieł literatury powszechnej obowiązujące
studentów zdających egzamin z Literatury pozytywizmu;
1. H. Balzac – twórca europejskiego realizmu, autor Komedii ludzkiej; człowiek jako wytwór
środowiska, wszechwładna rola pieniądza (Ojciec Goriot, Eugenia Grandet); elementy irracjonalne i
fantastyczne prozy Balzaca (Jaszczur).
2. Realizm rosyjski – L. Tołstoj:
a) Wojna i pokój jako powieść historyczna i obyczajowa; historiozofia Tołstoja (twórcą historii
naród, nie jednostka wybitna).
b) Anna Karenina jako arcydzieło powieści psychologicznej; jedna z najdoskonalszych kreacji
kobiecych w literaturze europejskiej; problem miłości „występnej” i obowiązków rodzinnych.
3. Anna Karenina i Emma Bovary – dwie bohaterki tragiczne w literaturze europejskiej.
4. Mistrz obiektywizmu - G. Flaubert. Madame Bovary jako powieść antymieszczańska; choroba
bovaryzmu, elementy naturalistyczne, znakomita kreacja kobieca.
5. Naturalizm francuski i jego najwybitniejszy przedstawiciel – E. Zola. Omów wybraną powieść
(Germinal - pełna brutalnych scen powieść o życiu francuskich górników; Nana – powieść o losach
prostytutki i o biologicznej sile erotyzmu; Wszystko dla pań – historia XIX wiecznego „hipermarketu” i
jednej z jego sprzedawczyń).
6. Dylematy moralne w twórczości F. Dostojewskiego. Próba wędrówki w głąb duszy ludzkiej i
próba wyjaśnienia istoty zła. Omów na przykładzie Zbrodni i kary.
Całko
wity nakład
pracy
studenta
potrzebny do
osiągnięcia
założonych
efektów w
godzinach
oraz
punktach
ECTS
Wiedza zdobyta na wykładzie jest weryfikowana i oceniana (a zatem również
punktowana) łącznie z literaturą odpowiednich epok. Nakład pracy został naliczony przy
nakładzie pracy dla właściwej epoki literackiej.
Język
wykładowy
Język polski
Praktyki
zawodowe w
ramach
przedmiotu
Nie przewiduje się
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z
prowadzącym
przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura:
Teksty
Karol Dickens, David Copperfield lub Klub Pickwicka
Balzac Honoriusz, Ojciec Goriot lub Eugenia Grandet lub Jaszczur.
Dostojewski Fiodor, Zbrodnia i kara.
Gogol Mikołaj, Martwe dusze.
Flaubert Gustaw, Pani Bovary.
Tołstoj Lew, Anna Karenina lub Wojna i pokój.
Zola Emil, Germinal lub Nana lub Wszystko dla pań.
Literatura
uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Opracowania
Adamski J., Historia literatury francuskiej, Wrocław 1989.
Bouty M., Słownik dzieł i tematów literatury francuskiej, Wrocław 1995.
Dzieje literatur europejskich, red. W. Floryan, t. 1-3.
Galster, Mikołaj Gogol, Warszawa 1967.
Lanson G., Tuffrau P., Historia literatury francuskiej w zarysie, Warszawa 1963.
Literatura francuska, red. A. Adam, G. Lerminier, E. Morot-Sir, tom II: XIX i XX
wiek, Warszawa 1980.
Literatura rosyjska w zarysie pod red. Z. Barańskiego i A. Semczuka, Warszawa
1975.
Mackiewicz S., Dostojewski, Warszawa 1957.
Maurois A., Prometeusz, czyli Życie Balzaca, Warszawa 1970.
Mroczkowski P., Historia literatury angielskiej. Zarys, Wrocław 1986.
Mroczkowski P., Zarys historii literatury angielskiej (Od preromantyzmu do
czasów najnowszych), Katowice 1978.
Mucha B., Historia literatury rosyjskiej. Zarys, Wrocław 1989.
Parandowski J., Flaubert, Warszawa 1948.
Przybylski R., Dostojewski i „przeklęte problemy”, Warszawa 1964.
Reizof B., Flaubert, Warszawa 1961.
Suwała H., Emil Zola, Warszawa 1968.
Urbankowski, Dostojewski - dramat humanizmów, Warszawa 1978.
Semczuk, Lew Tołstoj, Warszawa 1967.
Śliwowski R., Antoni Czechow, Warszawa 1965.
IC1/17 ARCYDZIEŁA LITERATURY POWSZECHNEJ (SEMESTR
V, 1918-1939) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Arcydzieła literatury powszechnej 1918-1939
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej, Zakład
Literatury Polskiej XX Wieku
Kod przedmiotu IC1/17
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska Studia pierwszego
stopnia
Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Kierunkowy literaturoznawczy
Rok i semestr studiów III rok, semestr 5
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr hab. Janusz Pasterski prof. UR
Imię i nazwisko osoby
prowadzącej (osób prowadzących)
zajęcia z przedmiotu
Dr hab. Janusz Pasterski prof. UR
Cele zajęć z przedmiotu
C1 – zapoznanie studentów z najważniejszymi zjawiskami i dokonaniami literatury światowej lat
1918-1939 w kontekście historycznym, społecznym, politycznym, kulturowym i artystycznym.
Wymagania wstępne Ogólna znajomość historii i kultury światowej okresu
dwudziestolecia międzywojennego na poziomie szkoły średniej (poziom
podstawowy).
Efekty kształcenia
Wiedza:
IC1/15_W01 – identyfikuje najważniejsze zjawiska
literatury światowej epoki;
K1A_
W15
+++
IC1/15_W02 – przywołuje treść utworów
literackich z listy lektur obowiązkowych;
K1A_
W18
++
Umiejętności:
IC1/15_U01 – student klasyfikuje dzieła literackie
w obrębie procesu historycznoliterackiego (kierunki
literackie, tendencje artystyczne itp.);
K1A_
U09
++
IC1/15_U02 – dobiera odpowiednie konteksty
historycznoliterackie i artystyczne;
K1A_
U08
++
Kompetencje społeczne:
IC1/15_K01 – jest zorientowany/a na pogłębianie
wiedzy zdobytej na zajęciach;
K1A_
K03
++
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład – 15 godzin.
Treści programowe
D. Problematyka wykładu Treści merytoryczne Liczba godzin
1. Kultura światowa po 1918 roku. Historyczno-kulturowe
tło epoki. Klimat życia umysłowego. Nowe tendencje w
nauce. Nurty filozoficzne epoki. Ideologie totalitarne.
2 godz.
2. Ogólny charakter przemian artystycznych. Przewrót
w sztuce.
2 godz.
3. Nowe kierunki w literaturze pomiędzy wojnami
(ekspresjonizm, futuryzm, awangarda francuska,
dadaizm, nadrealizm, neoklasycyzm, akmeizm).
3 godz.
4. Najważniejsze zjawiska w literaturze niemieckiej,
angielskiej, francuskiej, rosyjskiej i amerykańskiej.
2 godz.
5. Jaroslav Hašek, Przygody dobrego wojaka Szwejka (1921-
1923).
1 godz.
6. Thomas Stearns Eliot, Ziemia jałowa (1922). 1 godz.
7. Thomas Mann, Czarodziejska góra (1924). 1 godz.
8. Franz Kafka, Proces (1925). 1 godz.
9. Erich Maria Remarque, Na Zachodzie bez zmian
(1928).
1 godz.
10. Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata (powst. 1928-
1940, publ. ocenzur. 1967-1968, wersja pełna 1973).
1 godz.
Suma godzin 15 godz.
E. Problematyka ćwiczeń audytoryjnych Treści merytoryczne Liczba godzin
Nie dotyczy.
Suma godzin
F. Metody dydaktyczne Wykład, wykład z prezentacją multimedialną, analiza i interpretacja
tekstów źródłowych.
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Egzamin ustny łączny z Literaturą dwudziestolecia międzywojennego.
Wskazane formy ocen odnoszą się do wszystkich założonych w niniejszym
sylabusie efektów kształcenia.
Metody i kryteria
oceny
Lp. Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1
IC1/15_W01
Student
nie zna żadnych
zjawisk
literatury
światowej
epoki.
Student
zna pojedyncze
zjawiska
literatury
światowej
epoki.
Student
zna większość
zjawisk
literatury
światowej
epoki.
Student
zna wszystkie
omawiane
zjawiska
literatury
światowej
epoki.
Efekt 2
IC1/15_W02
Student nie zna
treści utworów
literackich z
listy lektur
obowiązkowych
i nie zna
zaleconej lit.
przedmiotu.
Student zna
ogólnie treść
nielicznych
utworów
literackich z
listy lektur
obowiązkowych
i w
podstawowym
stopniu
orientuje się w
zaleconej lit.
przedmiotu.
Student zna
dobrze treść
utworów
literackich z
listy lektur
obowiązkowych
i dobrze
orientuje się w
zaleconej lit.
przedmiotu.
Student zna
bardzo dobrze
treść utworów
literackich z
listy lektur
obowiązkowych
i bardzo dobrze
orientuje się w
zaleconej lit.
przedmiotu.
Efekt 3
IC1/15_U01
Student
nie potrafi
sklasyfikować
dzieła
Student
potrafi w
pojedynczych
przypadkach
Student
potrafi w
większości
przypadków
Student
potrafi
samodzielnie
we wszystkich
literackiego w
obrębie procesu
historycznolit.
(kierunków lit.,
tendencji art.
Itp.).
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historycznolit.
(kierunków lit.,
tendencji art.
Itp.).
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historycznolit.
(kierunków lit.,
tendencji art.
Itp.).
przypadkach
sklasyfikować
dzieło literackie
w obrębie
procesu
historycznolit.
(kierunków lit.,
tendencji art.
itp.).
Efekt 4
IC1/15_U02
Student nie
potrafi dobrać
odpowiednich
kontekstów
historycznolit. i
artystycznych.
Student potrafi
dobrać
nieliczne
konteksty
historycznolit. i
artystyczne.
Student potrafi
dobrać
podstawowe
konteksty
historycznolit. i
artystyczne.
Student potrafi
dobrać wiele
szerokich
kontekstów
historycznolit. i
artystycznych.
Efekt 5
IC1/15_K01
Student nie jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy
zdobytej na
zajęciach.
Student w
dostatecznym
stopniu jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy
zdobytej na
zajęciach.
Student w
dużym stopniu
jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy
zdobytej na
zajęciach.
Student w
bardzo dużym
stopniu jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy
zdobytej na
zajęciach.
Całkowity
nakład pracy
studenta potrzebny
do osiągnięcia
założonych efektów
w godzinach oraz
punktach ECTS
Wiedza zdobyta na wykładzie jest weryfikowana i oceniana (a zatem
również punktowana) łącznie z literaturą odpowiednich epok. Nakład pracy został
naliczony przy nakładzie pracy dla właściwej epoki literackiej.
Język
wykładowy
Polski
Praktyki
zawodowe w ramach
przedmiotu
Nie przewiduje się.
Literatura
Z listy wybierane są pozycje
bibliograficzne (w porozumieniu z
prowadzącym przedmiot na
zajęciach organizacyjnych).
Literatura podstawowa:
Bułhakow Michaił, Mistrz i Małgorzata, tłum. I. Lewandowska, W. Dąbrowski, wstęp A. Drawicz, oprac. tekstu i przypisy G. Przebinda, Wrocław 1990 (BN II 229).
Eliot Thomas Stearns, Wybór poezji, wybór tekstów K. Boczkowski, W. Rulewicz,
wstęp W. Rulewicz, komentarze K. Boczkowski, W. Rulewicz, Wrocław 1990 (BN II 230) [tu:
Literatura uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych problematyką
zajęć do wykorzystania w przyszłej
pracy zawodowej.
wstęp, Jałowa ziemia w przekładzie Czesława Miłosza].
Hašek Jaroslav, Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej, przeł. P. Hulka-Laskowski, posłowie E. Madany, t. 1-4, Warszawa 1982.
Kafka Franz, Proces, przeł. B. Schulz, Warszawa 1957 (i wyd. nast.). Mann Thomas, Czarodziejska góra, przeł. J. Kramsztyk, posłowie R. Karst, t. 1-2,
Warszawa 1965 (i wyd. nast.). Remarque Erich Maria, Na Zachodzie bez zmian, przeł. S. Napierski, Warszawa 1967
(i wyd. nast.).
Literatura uzupełniająca:
Apollinaire Guillaume, Wybór poezji, oprac. J. Kwiatkowski, Wrocław 1975 (BN II 176).
Brod Max, Franz Kafka. Opowieść biograficzna, przeł. T. Zabłudowski, wstęp M. Wydmuch,
Warszawa 1982.
Drawicz Andrzej, Mistrz i diabeł. O Michale Bułhakowie, Kraków 1987.
Erich Maria Remarque. Wojujący pacyfista. Artykuły w wywiady (1929-1966), wybór i oprac.
T. F. Schneider, przeł. W. Kunicki, Warszawa 1998.
Fast Paweł, Mistrz i Małgorzata Bułhakowa. Pisarz – epoka – powieść, Katowice 1991.
Gazda Grzegorz, Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku, Warszawa
2000.
Leksykon pisarzy świata XX wieku, Warszawa 1997.
Huxley Aldous, Nowy wspaniały świat, przeł. B. Baran, Warszawa 2003.
Hesse Hermann, Wilk stepowy, przeł. G. Mycielska, posłowie H. Orłowski, Poznań 1984.
Pytlik Radko, Jarosław Hašek, przeł. E. Madany, Warszawa 1967.
Richter Hans, Dadaizm. Sztuka i antysztuka, posłowie W. Haftmann, przeł. J. S. Buras,
Warszawa 1983.
Słownik encyklopedyczny. Pisarze świata, Warszawa 1999.
Tomasz Mann w oczach krytyki światowej, wybór A. Rogalski, Warszawa 1975.
Wydmuch Marek, Franz Kafka, Warszawa 1982.
Wydmuch Marek, Tomasz Mann, Warszawa 1979.
IC1/17 ARCYDZIEŁA LITERATURY POWSZECHNEJ (SEMESTR
V, LITERATURA FRANCUSKA I SKANDYNAWSKA) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Arcydzieła literatury powszechnej
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Wydział Filologiczny - Instytut Filologii Polskiej – Zakład
Literatury Polskiej XX Wieku
Kod przedmiotu IC1/17
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska studia pierwszego stopnia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Kierunkowy literaturoznawczy
Rok i semestr studiów III 1 st./ sem. 5
Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu
dr Jan Wolski
Imię i nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) zajęcia z przedmiotu
dr Jan Wolski
Cele zajęć z przedmiotu
C1. Zapoznanie z podstawowymi postaciami i dziełami literatur europejskich (głównie francuskiej i
skandynawskiej) przełomu XIX i XX wieku.
Wymagania wstępne Ogólna wiedza na temat epoki na poziomie szkoły średniej (poziom
podstawowy).
Efekty kształcenia
Wiedza:
IC1/15_W01 - student/ka ma uporządkowaną wiedzę
na temat epoki, zna i rozumie główne nurty i kierunki
artystyczne w jej obrębie, umie uwzględnić kontekst
literatury powszechnej
K1A_W15
+++
Umiejętności:
IC1/15_U01 - student/ka potrafi krytycznie czytać i
klasyfikować utwory literackie i teksty źródłowe
IC1/15_U02 - student/ka samodzielnie dobiera i
zdobywa wiedzę oraz rozwija umiejętności interpretacyjne
IC1/15_U03 - student/ka przedstawia argumenty na
rzecz własnych poglądów, jak i innych autorów oraz
konstruuje i formułuje wnioski
K1A_U11
+++
K1A_U04
+++
K1A_U13
+++
Kompetencje społeczne:
IC1/15_K01 - student/ka rozumie potrzebę dalszego
dokształcania, ma świadomość znaczenia literatury polskiej i
K1A_K01
kultury narodowej w kulturze europejskiej
+++
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
wykład – 15 godz.
Treści programowe
- Ogólna sytuacja kultury i literatury europejskiej w drugiej połowie XIX wieku. – 4 godz. - Literatura francuska: twórczość Artura Rimbauda i Baudelaira. – 2 godz. - Życie i dzieło Stefana Mallarme i Paula Verlaine’a. – 2 godz. - Literatura skandynawska: dzieło Augusta Strindberga i Henryka Ibsena. 2 godz. - „Prawdziwy dekadent” - Huysmansa Na wspak. – 2 godz. - Twórczość Hugona von Hofmannsthala i Reinera Marii Rilkego. – 3 godz. Metody dydaktyczne wykład
Sposób(y) i forma(y) zaliczenia
- wysłuchanie wykładu - egzamin w zakresie egzaminu z historii literatury Młodej Polski
Metody i kryteria
oceny
Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1 IC1/15_W01
Student/ka nie zna treści tekstów literackich (omawianych podczas wykładu)
Student/ka zna ogólnie treść nielicznych
tekstów literackich (omawianych podczas wykładu)
Student/ka zna w dobrym stopniu treść wszystkich tekstów literackich
(omawianych podczas wykładu)
Student/ka nie zna treści tekstów literackich
(omawianych podczas wykładu)
Efekt 2 IC1/15_U02
Student/ka nie potrafi analizować i interpretować treści tekstów literackich (omawianych podczas wykładu) z uwzględnieniem odpowiednich kontekstów
Student/ka potrafi na dostatecznym poziomie analizować i interpretować treści tekstów literackich (omawianych podczas wykładu) z uwzględnieniem odpowiednich kontekstów
Student/ka potrafi na dobrym poziomie analizować i interpretować treści tekstów literackich (omawianych podczas wykładu) z uwzględnieniem odpowiednich kontekstów
Student/ka potrafi samodzielnie na bardzo dobrym poziomie analizować i interpretować treści tekstów literackich (omawianych podczas wykładu) z uwzględnieniem odpowiednich kontekstów
Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do
Wiedza zdobyta na wykładzie jest weryfikowana i oceniana (a
zatem również punktowana) łącznie z literaturą odpowiednich epok.
osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS
Nakład pracy został naliczony przy nakładzie pracy dla właściwej epoki
literackiej.
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe w ramach przedmiotu
nie przewiduje się
Literatura
Z listy wybierane są pozycje bibliograficzne (w
porozumieniu z prowadzącym przedmiot na
zajęciach organizacyjnych).
Literatura uzupełniająca dla studentów szczególnie
zainteresowanych problematyką zajęć do
wykorzystania w przyszłej pracy zawodowej.
Literatura podstawowa: - K. Dybel, B. Mazula, J. Prokop, Historia literatury francuskiej,
Warszawa 2005. - A. Thibaudet, Historia literatury francuskiej: od Rewolucji
Francuskiej do lat trzydziestych XX wieku, Warszawa 1997. - Dzieje literatur europejskich, pod red. W. Floryana, Warszawa
1979. - Symboliści francuscy. (Od Baudelaire’a do Valery’ego), oprac. M.
Jastrun, Wrocław 1965 (BN II 146) - J.-K. Husmans, Na wspak, Warszawa 1976. Literatura uzupełniająca: - G. Lanson, P. Triffault, Historia literatury francuskiej w zarysie,
Warszawa 1971. - Z. Ciesielski, Historia literatury szwedzkiej. Zarys, Wrocław 1990. - Ph. Van Tieghem, Główne doktryny literackie we Francji, Warszawa
1971. - Słownik encyklopedyczny. Pisarze świata, Warszawa 1999.
IC1/17 ARCYDZIEŁA LITERATURY POWSZECHNEJ (SEMESTR
VI, LITERATURA W KONTEKŚCIE HISTORYCZNYM,
KULTUROWYM I SPOŁECZNYM) rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Arcydzieła literatury powszechnej
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Instytut Filologii Polskiej / Zakład
Literatury Polskiej XX wieku
Kod przedmiotu IC1/17
Studia
Kierunek studiów Poziom
kształcenia
Forma studiów
Filologia polska Studia
pierwszego stopnia
Stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Kierunkowy literaturoznawczy
Rok i semestr studiów III FP, semestr VI
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
dr hab. prof. UR Magdalena Rabizo-
Birek
Imię i nazwisko osoby
prowadzącej ( osób prowadzących)
zajęcia z przedmiotu
dr hab. prof. UR Magdalena Rabizo-Birek
Cele zajęć z przedmiotu
C 1. Przedstawienie wybitnych pisarzy i dzieł literatury powszechnej XX i XXI w. w
kontekście historycznym, kulturowym i społecznym.
C 2. Przedstawienie ważniejszych nurtów w kulturze i literaturze tego okresu ze
wskazaniem ich powiązań z obszarami kultur narodowych (np. postmodernizm,
egzystencjalizm, teatr absurdu, realizm magiczny).
C 3. Wskazanie relacji, związków, wpływów i analogii literatury powszechnej z
literaturą i kulturą polską.
Wymagania wstępne Znajomość literatury powszechnej do roku 1939 na
poziomie szkoły średniej i studiów licencjackich, znajomość
literatury polskiej po 1939 r. na poziomie studiów licencjackich,
Efekty kształcenia
Wiedza:
IC1/15_W01 - student/ka zna wybranych wybitnych
pisarzy światowych i rozumie ważniejsze arcydzieła literatury
powszechnej po 1939 r. (K1_W15 ***)
IC1/15_W02 - student/ka identyfikuje główne nurty w
kulturze i literaturze powszechnej po 1939 r., łączy je z
literaturami narodowymi, zjawiskami historyczno-kulturowymi,
oraz potrafi wskazać ich związek z literaturą polską tego okresu
- (K1_W15 ***)
Umiejętności
IC1/15_U01 - potrafi krytycznie czytać utwory literackie,
teksty źródłowe i naukowe opracowania z zakresu literatury
powszechnej (K1A_U11 ***)
IC1/15_U02 - wykrywa proste zależności między
procesami społecznymi, historycznymi i kulturowymi w drugiej
połowie XX w. a nowymi zjawiskami w literaturze powszechnej i
polskiej tego okresu (K1A_U09 ***)
Kompetencje społeczne:
IC1/15_K01 – student/ka rozumie konieczność ciągłej
aktywizacji i poszerzania swoich kompetencji z zakresu wiedzy
o literaturze powszechnej po 1939 r. (K1A_K02 ***)
IC1/15_K02 – student/ka ma świadomość, że literatura
polska jest integralną, istotną częścią literatury powszechnej,
stąd konieczność jej dobrego poznania i zrozumienia (K1A_K09
***)
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład 15 godz.
Treści programowe
1. Dramat życia, antynomie twórczości Malcolma Lowry’ego, obraz współczesnego
piekła i wielopłaszczyznowość znaczeń powieści Pod wulkanem – 1 godz.
2. Poeci „szkoły nowojorskiej” – personizm Franka O’Hary, poezja Johna Ashbery’ego,
związki ze sztukami plastycznymi, wpływ na poezję polską – 1 godz.
3. Postmodernizm w prozie amerykańskiej: Vladimir Nabokov, Kurt Vonnegut, John
Barth – 2 godz.
4. Realizm magiczny i postmodernizm w literaturze iberoamerykańskiej na przykładzie
twórczości Jorge Luisa Borgesa, Gabriela Garcii Marqueza i Mario Vargasa Llosy – 2 godz.
5. Poezja angielska po II wojnie światowej: W.H. Auden, Dylan Thomas, Seamus Heaney
– 1 godz.
6. Proza angielska: specyfika historyczna, zjawisko wielokulturowości, rozliczenie z
kolonialną przeszłością, najważniejsze dzieła i pisarze: (np. Lawrence Durell (Kwartet
aleksandryjski, Kwintet awinioński), William Golding, Salman Rushdi, Graham Green, John Le
Carré) – 2 godz.
7. Literatura francuska: egzystencjalizm i noveau roman – 2 godz.
8. Samuel Beckett i europejski teatr absurdu – 1godz.
9. Antynomie kultury islamu – pisarstwo Nadżiba Mahfuza i Orhana Pamuka – 1 godz.
10. Literatura niemieckojęzyczna: Grupa 47, rozliczenie z faszyzmem w powieściach
Tomasza Manna i Güntera Grassa, niemiecka literatura pogranicza kultur – 1 godz.
11. Poezja niemiecka po II wojnie światowej: próba wypracowania nowego języka,
metafizyczność (Paul Celan) – 1 godz.
12. Literatura rosyjska: świadectwo losów, obraz rewolucji i komunizmu w prozie i
wspomnieniach: Mistrz i Małgorzata Michała Bułhakowa i Doktor Żywago Borysa Pasternaka,
Nadzieja w beznadziei - wspomnienia Nadieżdy Mandelsztam – 2 godz.
13. Wybitne osobowości rosyjskiej poezji drugiej połowy XX w. (Anna Achmatowa,
Giennadij Ajgi, Josif Brodski – 1 godz.
13. Literatura czeska na wybranych przykładach: poetycki realizm Bohumila Hrabala,
przypowieści filozoficzne Milana Kundery – 1 godz.
14. Surrealizm i metafizyka w poezji czeskiej (Jaroslav Seifert, Bohuslav Reynek) – 1
godz.
* Program ma charakter alternatywny – w obliczu ogromu współczesnej literatury
powszechnej prowadzący wybiera spośród niego proponowane w danym cyklu wykładowym
treści programowe.
Metody dydaktyczne Wykład, analiza i interpretacja tekstów
literackich, źródłowych, naukowych.
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Zaliczenie na podstawie list obecności
sprawdzanych (wyrywkowo – np. raz w miesiącu) na
wykładach.
Metody i kryteria oceny Wykład wchodzi w obręb przedmiotu „Literatura
polska po 1939 roku”, zakończonego egzaminem, na
który student przygotowuje zestaw lektur z zakresu
„Arcydzieł literatury powszechnej po 1939 r.”
(obowiązuje znajomość minimum pięciu lektur z
obszaru literatury powszechnej, a także znajomość
problematyki wykładów i podstawowych opracowań z
ich zakresu)
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do osiągnięcia
założonych efektów w godzinach
oraz punktach ECTS
Wiedza zdobyta na wykładzie jest weryfikowana
i oceniana (a zatem również punktowana) łącznie z
literaturą odpowiednich epok. Nakład pracy został
naliczony przy nakładzie pracy dla właściwej epoki
literackiej.
Język wykładowy Język polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Nie ma
Literatura
Z listy wybierane są pozycje bibliograficzne (w
porozumieniu z prowadzącym przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura podstawowa:
1. Achmatowa Anna – wybór poezji po 1939 r. (ze szczególnym uwzględnieniem poematu Requiem);
2. Ashbery John, wiersze wybrane (np. „Literatura na Świecie” 2006, nr 7-8);
3. Auden W.H., wybór poezji; 4. Barth John, Bakunowy faktor; 5. Beckett Samuel, wybrany dramat: Czekając na
Godota, Końcówka, Ostatnia taśma Krappa, Szczęśliwe dni.
6. Borges Jorge Luis, Fikcje; 7. Brodski Josif, wybór poezji; 8. Bułhakow Michaił, Mistrz i Małgorzata; 9. Camus Albert, Obcy, Upadek, Człowiek
zbuntowany; 10. Celan Paul, wybór poezji; 11. Durell Lawrence, Kwartet aleksandryjski: Justyna,
Baltazar, Mountlive, Clea); 12. Garcia Marquez Gabriel, Sto lat samotności; 13. Genet Jean, wybrany dramat (Pokojówki, Balkon,
Murzyni) 14. Golding William, Władca much; 15. Grass Günter, Blaszany bębenek lub Turbot, Kot i
pies, Idąc rakiem; 16. Green Graham, Sedno rzeczy lub Moc i chwała; 17. Heaney Seamus, wybór poezji, np. Kolejowe
dzieci, przeł. Piotr Sommer, Przejrzysta pogoda (tłumacze różni);
18. Hrabal Bohumil, (jeden z proponowanych utworów: Pociągi pod specjalnym nadzorem, Postrzyżyny, Obsługiwałem angielskiego króla, Święto przebiśniegów, Lekcje tańca dla starszych i zaawansowanych, Taka piękna żałoba, Skarby świata całego);
19. Ionesco Eugene, (wybrany dramat: Ceremonie, Lekcja, Nosorożec);
20. Kundera Milan, (do wyboru: Śmieszne miłości, Żart, Nieznośna lekkość bytu);
21. Le Carré John, Ze śmiertelnego zimna lub Doboszka;
22. Lowry Malcolm, Pod wulkanem, Usłysz nas Panie, z niebios miejsca swego;
23. Mahfuz Nadżib, Opowieści starego Kairu; 24. Mandelsztam Nadieżda, Nadzieja w beznadziei; 25. Mann Tomasz, Doktor Faustus; 26. Nabokov Valdimir, Lolita, Blady płomień lub
Tamte brzegi; 27. O’Hara Frank, Moja poszczególność, przeł. Piotr
Sommer lub wiersze zawarte w „Literaturze na Świecie” 1987, nr 7);
28. Pamuk Orhan, Śnieg lub Nazywam się Czerwień; 29. Pasternak Borys, Doktor Żywago; 30. Reynek Bohuslav, wybór poezji, przeł. Andrzej
Babuchowski („Fraza” 2008, nr 3-4); 31. Robbe-Grillet Alain, Żaluzja; 32. Rushdie Salman, Szatańskie wersety lub Dzieci
Północy; 33. Sartre Jean-Paul, Drogi wolności lub Słowa; 34. Seifert Jaroslav, wybór poezji;
Literatura uzupełniająca dla studentów szczególnie
zainteresowanych problematyką zajęć do wykorzystania w
przyszłej pracy zawodowej.
35. Sołżenicyn Aleksander, (do wyboru: Archipelag Gułag; Oddział chorych na raka, Pierwszy krąg lub opowiadania (Jeden dzień z życia Iwana Denisowicza oraz Zagroda Matriony);
36. Szałamow Warłam, Opowiadania kołymskie lub Procurator Judei i inne utwory;
37. Vargas Llosa Mario, Zielony dom, Rozmowa w „Katedrze” lub Ciotka Julia i skryba
38. Vonnegut Kurt jr, do wyboru: Kocia kołyska, Rzeźnia numer pięć, Śniadanie mistrzów;
Opracowania:
1. Gazda Grzegorz, Słownik europejskich
kierunków i grup literackich, Warszawa 2000 (tam hasła:
akmeizm, awangarda, postmodernizm, teatr absurdu,
egzystencjalizm, surrealizm, angry young man, Dzevetsil,
realizm magiczny).
2. Pisarze świata. Słownik encyklopedyczny,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995 (i
następne wydania).
3. Jan Tomkowski, Wiek XX (fragmenty) [w:]
tegoż, Literatura powszechna, Warszawa 2000;
Literatura uzupełniająca:
Babuchowski Andrzej, Don Kichot z Petrkova [w:]
„Fraza” 2008, nr 3-4.
Brodski Josif, Śpiew wahadła, numer specjalny
„Zeszyty Literackie” 1996, nr 3 (tam: Muza żałoby,
Dziecko cywilizacji, Na śmierć Nadieżdy Mandelsztam, „1
września 1939 roku” W.H. Audena, Sprawić przyjemność
cieniowi)
Barth John, Literatura wyczerpania [w:] Nowa
proza amerykańska, wybór, oprac. i wstęp. Z. Lewicki,
Warszawa 1983;
Barańczak S., Wstęp do Seamus Heaney, 44
wiersze, Kraków 1994;
Bereza Henryk; Proza z importu. Szkice literackie,
Warszawa 1989;
Butor Michel, Powieść jako poszukiwanie. Wybór
esejów, tłum. Joanna Guze, Warszawa 1971.
Drawicz Andrzej, Mistrz i diabeł. Rzecz o
Bułhakowie, Warszawa 2002.
Elektorowicz Leszek, Anglosaskie muzy, Kraków
1995 (roz.: O Poezji W.H. Audena, Pod wulkanem, John
Barth)
Filipczak Dorota, Choćbym nawet szedł ciemną
doliną... Inspiracje biblijne w twórczości Malcolma
Lowry’ego, Łodź 2003;
Filipczak D., Róża nikogo – poezja Paula Celana
jako biblijny antykomentarz, „Fraza” 1997, nr 3.
Herling-Grudziński Gustaw; Godzina cieni (tam:
Zwycięstwo Borysa Pasternaka, Wielka książka, Listy
Pasternaka, Jegor i Iwan Denisowicz, Realizm rosyjski,
Godzina prawdy, Dialog o Słożenicynie);
Janion Maria, Szymon Słupnik, karzeł i szczurzyca
[w:] tejże, Żyjąc tracimy życie, Warszawa 2001;
Jarniewicz Jerzy, Lista obecności. Szkice o
dwudziestowiecznej prozie brytyjskiej i irlandzkiej,
Poznań 2000 (tam rozdziały o Lawrence Durrellu,
Salmanie Rushdiem, Beckecie, Williamie Goldingu);
Jarniewicz Jerzy, Znaki firmowe. Szkice o
współczesnej prozie amerykańskiej i kanadyjskiej, Kraków
2007, (tam roz. o Vladimirze Nabokovie i Malcolmie
Lowrym);
Jarniewicz Jerzy, W brzuchu wieloryba. Szkice o
dwudziestowiecznej poezji brytyjskiej i irlandzkiej, (tam
szkice Auden, czyli bezradność poezji oraz Heaney i
Heaney) Poznań 2001;
Libera Antoni, Wstęp do S. Beckett, Dramaty,
Wrocław 1999;
„Literatura na Świecie” 1986, nr 7. („Szkoła
nowojorska”);
„Literatura na Świecie” 1989 nr specjalny Hrabal;
„Literatura na Świecie” 1990, nr 9 (dot. Milana
Kundery);
Literatura na Świecie” 2006, nr 7-8 (dot. Johna
Ashbery’ego);
Miłosz Czesław, Przedmowa do Josif Brodski, 82
wiersze i poematy, wybrał i przeł. S. Barańczak, Kraków
1989;
Rougemont Denis de, Namiętna miłość Borysa
Pasternaka, w: tegoż, Mity o miłości, Warszawa 2002;
Światłowski Zbigniew, Günter Grass, Portert z
bębenkiem i ślimakiem, Gdańsk 2000;
W poszukiwaniu Alefa. Proza
hispanoamerykańska w świetle najnowszych badań.
Borges, Carpentier, Sabato, Cortaza, Garcia Marquez,
Vargas Llosa. Antologia pod red. J. Ziarkowskiej i M.
Kurka, Wrocław 2007.
MODUŁ I: FILOLOGICZNY I C – MODUŁ PRZEDMIOTÓW KIERUNKOWYCH
IC2 – MODUŁ TEORETYCZNOLITERACKI
IC2/18 POETYKA rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Poetyka
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Instytut Filologii Polskiej, Zakład Teorii i
Antropologii Literatury
Kod przedmiotu IC2/18
Studia
Kierunek studiów Poziom
kształcenia
Forma studiów
Filologia polska Studia I stopnia Stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot kierunkowy
teoretycznoliteracki
Rok i semestr studiów Rok I, semestr 1
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Prof. dr hab. Stanisław Uliasz
Imię i nazwisko osoby prof. dr hab. Stanisław Uliasz,
prowadzącej (osób prowadzących) zajęcia
z przedmiotu
dr hab, prof. UR Jolanta Pasterska,
dr Wojciech Birek,
dr Arkadiusz Luboń
Cele zajęć z przedmiotu
C01. Zapoznanie studentów z podstawami wiedzy teoretycznoliterackiej – terminologią,
typami czynności badawczych.
C02. Znajomość struktury dzieła literackiego, wiedza o rodzajach i gatunkach literackich
oraz o kategoriach estetycznych.
C03. Zapoznanie studentów z naukowymi i metodologicznymi podstawami analizy
tekstu literackiego; identyfikacja składników językowo-stylistycznych, tematologicznych i
aspektów genologicznych dzieła literackiego.
C04. Rozpoznawanie funkcji elementów w dziele, rozróżnianie stylów, konwencji i
poetyk.
C05. Samodzielna ocena wartości dzieła literackiego.
Cele ćwiczeń:
Ćwiczenia stanowią uzupełnienie wykładów:
C06. Wdrożenie studentów do stosowania aparatury pojęciowej i metodologicznej z
zakresu poetyki w praktyce badawczej.
C07. Doskonalenie w praktyce naukowej analizy i interpretacji dzieła literackiego oraz
metod samodzielnej pracy z tekstem literackim i naukowym i prawidłowego wnioskowania i
interpretowania tekstów.
Wymagania wstępne Podstawowe wiadomości i kompetencje z zakresu wiedzy o
literaturze i budowy dzieła literackiego, nabyte podczas nauki na
wcześniejszych etapach edukacji.
Efekty kształcenia
Wiedza:
IC2/18_W01: student/ka poprawnie przywołuje
terminologię z zakresu teorii dzieła literackiego ze świadomością
jej użyteczności w działaniach literaturoznawczych o charakterze
analitycznym, syntetycznym i interpretacyjnym;
IC2/18_W02: student/ka przywołuje i porządkuje poznane
na zajęciach informacje z zakresu stylistyki, genologii, teorii
wiersza, tematologii i budowy świata przedstawionego dzieła
literackiego;
IC2/18_W03: student/ka zna metodologiczne podstawy
analizy i interpretacji tekstu literackiego i poprawnie stosuje je do
badanych tekstów;
IC2/18_W04: student/ka dba o precyzję oraz poprawność
logiczną i językową formułowanych sądów i zachowuje krytycyzm
wobec poznawanych poglądów i teorii.
Umiejętności:
IC2/18_U01: student/ka właściwie porządkuje i
charakteryzuje rozpoznane w badanych utworach literackich
środki stylistyczne, określa ich budowę i przynależność
genologiczną;
IC2/18_U02: student/ka dokonuje poprawnych analiz i
interpretacji tekstów literackich;
IC2/18_U03: student/ka potrafi dobrać metody i narzędzia
badawcze oraz dokonać prezentacji opracowanych zagadnień w
sposób, umożliwiający rozwiązywanie problemów
literaturoznawczych;
IC2/18_U04: student/ka poprawnie posługuje się
podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami
badawczymi i pojęciami z zakresu teorii dzieła literackiego;
Kompetencje społeczne:
IC2/18_K01: student/ka rozumie możliwości zastosowania
metodologii badań literackich w zakresie poetyki do
rozwiązywania problemów naukowych;
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
wykład – 30 godz.,
ćwiczenia warsztatowe – 30 godz.
Treści programowe
Wykład:
L
Treści merytoryczne przedmiotu
Liczba
godzin
1 Przedmiot, zakres i odmiany poetyki. 1
2 Zadania wersologii, genologii, stylistyki i tematologii. 1
3 Dzieło literackie jako struktura. 1
4 Dzieło literackie jako tekst. 1
5 Funkcje dzieła literackiego 2
6 Kategoria literackości. 1
7 Język i styl. 1
8 Z dziejów języka artystycznego. Wybrane odmiany
stylistyczne tekstów literackich.
2
9 Wybrane problemy z zakresu języka poetyckiego
(słowotwórcze i fleksyjne środki stylistyczne; frazeologia
jako tworzywo współczesnej poezji)
2
1
Wiersz – wers – werset.
1
Istota wierszowej organizacji w świetle tradycyjnej i
nowszej wersologii.
2
1
Historia i semantyka form wierszowych.
2
1
Heksametr antyczny – heksametr polski 2
1
Wiersz współczesny. 2
1
Kompozycja utworu literackiego.
1
1
Budowa świata przedstawionego.
2
1
Problem klasyfikacji rodzajowej i gatunkowej
literatury.
2
1
Gatunek w ujęciu literaturoznawczym i
lingwistycznym
2
1
Analiza, interpretacja, wartościowanie –
charakterystyka kluczowych działań historyka literatury.
2
Ćwiczenia:
L
Treści merytoryczne przedmiotu
Liczba
godzin
1
Zagadnienia organizacyjne: prezentacja zakresu materiałów,
podręczników i określenia zasad zaliczenia przedmiotu.
2
2
Zagadnienia ogólne poetyki: definicja dzieła literackiego,
wyznaczniki literackości.
2
3
Stylistyka: wprowadzenie do stylistyki, pojęcie stylu,
klasyfikacja stylów.
2
Stylistyka: przegląd środków stylistycznych na wybranych
przykładach – praca z tekstami literackimi.
6
5
.
Kolokwium ze stylistyki. 2
6
.
Wersologia: definicja wiersza, podstawowe pojęcia wersologii. 2
7
Wersologia: przegląd form wiersza i ich charakterystyka na
wybranych przykładach – praca z tekstami literackimi.
6
8
Świat przedstawiony dzieła literackiego – charakterystyka na
wybranych przykładach – praca z tekstami literackimi.
2
9
Genologia: pojęcie rodzaju i gatunku literackiego, wyznaczniki
przynależności rodzajowej dzieł literackich.
2
1
Przegląd i charakterystyka form genologicznych literatury -
na wybranych przykładach - praca z tekstami literackimi.
2
1
1.
Kolokwium zaliczeniowe z wersologii i genologii 2
Metody dydaktyczne Wykład, ćwiczenia audytoryjne: analityczna i
interpretacyjna praca z tekstem literackim, dyskusja
problemowa; zajęcia odbywają się z użyciem środków
audiowizualnych.
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Ćwiczenia: łączna ocena z kolokwiów zaliczeniowych,
frekwencji i aktywności na zajęciach.
Wykład: końcowy egzamin pisemny lub ustny,
sprawdzający stopień osiągnięcia wszystkich zaplanowanych
efektów kształcenia.
Metody i kryteria
oceny
Ćwiczenia: Ocena formatywna:
F01. Punktowanie aktywności na zajęciach oraz
zrozumienia omawianej tematyki - w skali od 0 do 10 pkt.
F02. Oceny z dwu kolokwiów sprawdzających wg.
uzyskanej punktacji:
50-60% punktów - ocena dostateczna; powyżej 60-70%
- ocena + dostateczna; powyżej 70-80% - ocena dobra; p
powyżej 80-90% - ocena +dobra; powyżej 90-100% - ocena
bardzo dobra.
Ocena podsumowująca:
Łączna ocena z kolokwiów, aktywności i frekwencji w
zajęciach:
P01. Dwa kolokwia – każde po 40% ostatecznej oceny.
P02. Aktywny udział w zajęciach: 10% ostatecznej
oceny.
P03. Frekwencja w zajęciach: 10% ostatecznej oceny.
Wykład – ocena podsumowująca: egzamin pisemny lub
ustny z pytaniami otwartymi – ocena w zależności od punktacji,
uzyskanej podczas egzaminu:
50-60% punktów - ocena dostateczna; powyżej 60-70%
- ocena + dostateczna; powyżej 70-80% - ocena dobra; p
powyżej 80-90% - ocena +dobra; powyżej 90-100% - ocena
bardzo dobra.
Całkowity nakład
pracy studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Forma aktywności Nakład pracy
studenta
Udział w wykładzie 30 godz.
Udział w ćwiczeniach 30 godz.
Przygotowanie do
ćwiczeń
15 godz.
Przygotowanie do
egzaminu
15 godz.
Udział w egzaminie 2 godz.
Suma godzin 92 godz.
Punkty ECTS 2+1
Język wykładowy Polski
Praktyki zawodowe
w ramach przedmiotu
-
Literatura
Z listy wybierane są pozycje bibliograficzne (w
porozumieniu z prowadzącym przedmiot na
zajęciach organizacyjnych).
Literatura podstawowa:
Bernacki M., Pawlus M., Słownik gatunków literackich,
wyd. 3 zmienione, Bielsko-Biała 2000.
Chrząstowska B., Wysłouch S., Poetyka stosowana oraz
Wiadomości z teorii literatury w analizie literackiej, wyd.
Literatura uzupełniająca dla studentów
szczególnie zainteresowanych problematyką
zajęć do wykorzystania w przyszłej pracy
zawodowej.
dowolne.
Głowiński M., Okopień – Sławińska A., Sławiński J, Zarys
teorii literatury, wyd. najnowsze.
Kulawik A., Poetyka, wyd. dowolne.
Mayenowa M. R., Poetyka teoretyczna, Wrocław 1979.
Pszczołowska L, Wiersz polski. Zarys historyczny,
Wrocław 1997.
Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. G. Gazda,
Kraków 2006.
Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, wyd. 2
poprawione i rozszerzone, Wrocław 1988 - lub wyd. następne.
Literatura uzupełniająca:
(obowiązuje przynajmniej jeden tekst z każdego działu
lub przedstawionego w spisie problemu)
1. Zagadnienie języka poetyckiego. Język jako system,
zagadnienie stylu, funkcje języka, funkcja poetycka.
Jakobson R., Poetyka w świetle językoznawstwa.
„Pamiętnik Literacki” 1960, z. 2, lub [w:] Współczesna teoria
badań literackich za granicą, t. 2, Kraków 1976 s. 22-68, lub [w
tegoż:] W poszukiwaniu istoty języka, t. 2, Warszawa 1989.
Mayenowa M. R., Pojęcie języka poetyckiego i pojęcie
stylu, [w:] Problemy teorii literatury, seria 3: Prace z lat 1975-
1984, red. H. Markiewicz, Wrocław 1988, lub [w:] Z zagadnień
języka artystycznego, „Zeszyty Naukowe UJ. Prace
Językoznawcze”, z. 54, Kraków 1977.
Faryno J., O języku poetyckim, „Pamiętnik Literacki”
1972, z. 2.
Fónagy I., Język poetycki – forma i funkcja, [w:] Studia z
teorii. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego”, red. M.
Głowiński, H. Markiewicz, Wrocław 1977.
2. Organizacja warstwy brzmieniowej tekstu
literackiego.
Pszczołowska L., Instrumentacja głoskowa, Wrocław
1977.
Przewodnik po stylistyce polskiej, red. S. Gajda, Opole
1995.
3. Leksyka poetycka. Słowa-klucze.
Wyka K., Słowa-klucze, [w tegoż:] O potrzebie historii
literatury, Warszawa 1969.
4. Tropy stylistyczne oraz ich rodzaje. Trzy teorie
metafory. Trójkąt metaforyczny. Pojęcie pola semantycznego.
Kategorie estetyczne oraz zagadnienie tonacji.
Black M., Metafora [w:] Studia z teorii literatury.
Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego”, red. M.
Głowiński, H. Markiewicz. Wrocław 1977.
B. Chrząstowska, Bariera muz – język utworów
literackich, [w:] Lektura i poetyka, Warszawa 1987, s. 313–358.
Clayborough A., Z problemów teorii groteski, „Przegląd
Humanistyczny” 1981, nr 1/2.
Sayers D. L., O pisaniu i czytaniu utworów alegorycznych,
„Pamiętnik Literacki” 1975, z. 3.
Muecke D. S., Ironia – podstawowe klasyfikacje,
„Pamiętnik Literacki” 1986, nr 1.
Ricoeur P.: Metafora i symbol, [w tegoż:] Język, tekst,
interpretacja. Wybór pism, Warszawa 1989.
Sławińska I., Tragizm czy odor metaphysicus, [w tejże:]
Teatr w myśli współczesnej, Warszawa 1990.
Weinrich H., Semantyka śmiałej metafory, [w:] Studia z
teorii. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego”, red. M.
Głowiński, H. Markiewicz, Wrocław 1977.
Zgorzelski A., O funkcjonalnym pojmowaniu tropów.
Propozycje (kategorie opisowe tekstów literackich), „Teksty”
1976, z. 2.
Hutnikiewicz A., Żeromski, Warszawa 1987, s. 444 i
n. (rozważania o tonacji).
5. Stylistyczne aspekty składni.
Górny W., O stylistycznej interpretacji składni, [w:]
Stylistyka polska. Wybór tekstów, Warszawa 1973.
Klemensiewicz Z., Problematyka składniowej
interpretacji stylu, [w:] Składnia, stylistyka, pedagogika
językowa, red. A. Kałkowska, Warszawa 1982.
Ziomek J., Retoryka opisowa, Wrocław 1990 [tu rozdz.
8].
6. Budowa i kompozycja dzieła literackiego (motyw,
wątek, fabuła, akcja, topos, temat, postać, czas, przestrzeń).
Hutnikiewicz A., Żeromski, Warszawa 1987, s. 388-390.
Sławiński J., Przestrzeń w literaturze. Elementarne
rozróżnienia i wstępne oczywistości, [w:] Przestrzeń i literatura,
Wrocław 1978, oraz [w tegoż:] Próby teoretycznoliterackie,
Warszawa 1992.
Bartoszyński K., Problem konstrukcji czasu w utworach
epickich, [w:] Problemy teorii literatury. Seria 2, red. H.
Markiewicz, wyd. 2, Wrocław 1987.
Kuźma E.: Zniekształcenie postaci literackiej wywołane
językiem teoretycznym zastosowanym do jej opisu, [w:] Autor –
podmiot literacki – bohater, Wrocław 1983.
Markiewicz H., Postać literacka i jej badanie, [w tegoż:]
Wymiary dzieła literackiego, Kraków 1984, lub [w:] Autor –
podmiot literacki – bohater, Wrocław 1983.
7. Narracja a wypowiedzi postaci. Mowa zależna, mowa
niezależna, pozornie zależna.
Maeynowa M. R., Poetyka teoretyczna, Wrocław 1979, s.
287–305.
K. Wóycicki, Z pogranicza gramatyki i stylistyki, [w:]
Stylistyka teoretyczna w Polsce., red. K. Budzyk, Warszawa 1946.
8. Rodzaje literackie i ich wyznaczniki. Narrator i
narracja, podmiot liryczny. Tekst dramatu a widowisko
teatralne. Trzy teorie dramatu: literacka, teatralna oraz teoria
„przekładu”.
Michałowska T., Rodzaje czy rodzaj? Problemy
taksonomii literackiej, „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 1.
Przedruk: Mediaevalia i inne, Warszawa 1998 - oraz [w:]
Problemy teorii literatury, seria 4, red. H. Markiewicz, Wrocław
1998.
Skwarczyńska S., Zagadnienie dramatu, [w:]
Wprowadzenie do nauki o teatrze, t. 1: Dramat – teatr. Wrocław
1976 - oraz [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, Wrocław
1988.
Sławińska I., Czytanie dramatu, [w tejże:] Odczytywanie
dramatu, Warszawa 1988.
Sławiński J., O kategorii podmiotu lirycznego, [w:]
Genologia polska, Warszawa 1983 - lub [w tegoż:] Dzieło – język
– tradycja, Kraków 1998.
Jasińska M., Narrator w powieści. Zarys problematyki
badań, [w:] Genologia polska. Wybór tekstów, Warszawa 1983 -
oraz [w:] Problemy teorii literatury, seria 1, red. H. Markiewicz,
Wrocław 1987.
Zgorzelski Cz., Historycznoliterackie perspektywy
genologii w badaniach nad liryką, [w:] Genologia polska. Wybór
tekstów, Warszawa 1983.
9. Gatunek literacki – podstawy teoretyczne,
taksonomia, ujęcie historycznoliterackie, gatunek w krytyce i
komunikacji literackiej (autor – czytelnik). Sytuacja
współczesnej genologii.
Głowiński M., Gatunek literacki i problemy poetyki
historycznej, [w:] Genologia polska. Wybór tekstów, Warszawa
1983.
Krajewska A., Dramat genologii – o gatunkach
współczesnego dramatu, [w:] Od dokumentacji do teorii, od teorii
do interpretacji, Warszawa 2000.
Opacki I., Krzyżowanie się postaci gatunkowych jako
wyznacznik ewolucji poezji, [w:] Problemy teorii literatury, seria
1, red. H. Markiewicz, Wrocław 1965, 1987.
Ossowska D., Współczesne pytanie o gatunek. Genologia i
konteksty, Olsztyn 1996.
Sawicki S., Gatunek literacki: pojęcie klasyfikacyjne,
typologiczne, politypiczne?, [w:] Problemy metodologiczne
współczesnego literaturoznawstwa, red. H. Markiewicz i J.
Sławiński, Kraków 1976.
Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o
literaturze, red. W. Bolecki i R. Nycz, Warszawa 2002 ( tu: B.
Witosz, Gatunek – sporny (?) problem współczesnej refleksji
tekstologicznej, s. 268 – 284).
IC2/19 TEORIA LITERATURY rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Teoria literatury
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Instytut Filologii Polskiej, Zakład Teorii i
Antropologii Literatury
Kod przedmiotu IC2/19
Studia
Kierunek studiów Poziom
kształcenia
Forma studiów
Filologia polska Studia I stopnia Stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot kierunkowy
teoretycznoliteracki
Rok i semestr studiów Rok II, semestr 3
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr Wojciech Birek
Imię i nazwisko osoby
prowadzącej (osób prowadzących) zajęcia
z przedmiotu
prof. dr hab. Stanisław Uliasz,
dr hab, prof. UR Jolanta Pasterska,
dr Wojciech Birek,
dr Arkadiusz Luboń.
(9)Cele zajęć z przedmiotu
C1. zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami z zakresu teorii literatury
C2. wdrożenie studentów do stosowania aparatury teoretycznoliterackiej w badaniach
literaturoznawczych.
Wymagania
wstępne Ogólna wiedza z zakresu literaturoznawstwa, uzyskana na
wcześniejszych etapach edukacji;
wiedza z zakresu poetyki, uzyskana podczas I roku studiów.
Efekty
kształcenia
Wiedza:
IC2/19_W01: Student/ka ma podstawową wiedzę o miejscu teorii
literatury w obszarze nauk humanistycznych oraz o jej specyfice
przedmiotowej i metodologicznej;
IC2/19_W02: Student/ka zna podstawową terminologię
teoretycznoliteracką, stosowaną w polskim literaturoznawstwie, oraz jej
pochodzenie i zastosowanie;
IC2/19_W03: Student/ka ma uporządkowaną wiedzę ogólną
dotyczącą zagadnień tworzących podstawową problematykę teorii literatury
i rozumie ich znaczenie dla badań literaturoznawczych;
IC2/19_W04: Student/ka ma podstawowe rozeznanie w
problematyce metodologii badań literackich, zna podstawy metodologiczne
wybranych szkół badawczych;
IC2/19_W05: Student/ka rozumie potrzebę precyzyjnego,
poprawnego logicznie i językowo formułowania sądów naukowych w
zakresie literaturoznawstwa;
Umiejętności:
IC2/19_U01: Student/ka potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać,
selekcjonować
i użytkować informacje z zakresu teorii literatury;
IC2/19_U02: Student/ka posiada podstawowe umiejętności
badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych w
zakresie teorii literatury;
IC2/19_U03: Student/ka potrafi posługiwać się podstawowymi
ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami z zakresu
teorii literatury;
IC2/19_U04: Student/ka wykrywa zależności i powiązania między
elementami teorii literatury a innymi dziedzinami w obrębie obszaru nauk
humanistycznych;
IC2/19_U05: Student/ka potrafi krytycznie czytać teksty naukowe i
opracowania akademickie, a także stosować ich ustalenia do prac
analitycznych i interpretacyjnych w badaniu dzieł literackich;
Kompetencje społeczne:
IC2/19_K01: Student/ka zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i
posiadanych umiejętności oraz rozumie perspektywy dalszego rozwoju;
IC2/19_K02: Student/ka rozumie możliwości zastosowania
metodologii badań
literackich do rozwiązywania problemów naukowych;
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład - 30 godzin
Treści programowe
L
Treści merytoryczne Liczba
godzin
1
Miejsce teorii literatury pośród nauk o literaturze; wstępny
przegląd problematyki teorii literatury; omówienie lektur i zasad
zaliczenia.
4
2
Zagadnienia ontologii i budowy dzieła literackiego; 2
3
Zagadnienia interpretacji i wartościowania dzieła
literackiego;
2
4
Problemy przedstawiania świata w literaturze: mimesis i
realizm;
2
5
Dzieło literackie jako akt komunikacji 2
6
Zagadnienia intertekstualności 2
7
Z zagadnień genologii: semantyka form narracyjnych. 2
8
Z zagadnień genologii: semantyka form lirycznych. 2
9
Z zagadnień genologii: dwie teorie dramatu. 2
1
Teoria procesu historycznoliterackiego 2
1
Charakterystyka wybranych kategorii estetycznych 2
1
Wprowadzenie do metodologii badań literackich: przegląd
najważniejszych kierunków badawczych.
6
Metody dydaktyczne wykład z prezentacją multimedialną, analiza i
interpretacja tekstów źródłowych.
Sposób(y) i forma(y) zaliczenia Egzamin pisemny z pytaniami otwartymi
Metody i kryteria oceny Ocena podsumowująca:
Egzamin sprawdzający stopień osiągnięcia wszystkich
zaplanowanych efektów kształcenia – ocena w zależności od
punktacji, uzyskanej podczas egzaminu:
50-60% punktów - ocena dostateczna; powyżej 60-
70% - ocena + dostateczna; powyżej 70-80% - ocena dobra; p
powyżej 80-90% - ocena +dobra; powyżej 90-100% - ocena
bardzo dobra.
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Forma aktywności Nakład pracy studenta
Udział w wykładzie 30 godz.
Przygotowanie do
egzaminu
30 godz.
Udział w egzaminie 2 godz.
Suma godzin 62 godz.
Punkty ECTS 2
Język wykładowy Polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
-
Literatura Literatura podstawowa:
Kaniewska B., Legeżyńska A., Teoria literatury.
Skrypt dla studentów filologii polskiej, Poznań 2003.
Burzyńska A., M. P., Markowski, Teorie literatury
XX wieku. Podręcznik i Antologia, Kraków 2006.
Markiewicz. H., Główne problemy wiedzy o
literaturze, Kraków 1970 i późniejsze wydania.
Markiewicz H., Wymiary dzieła literackiego,
Kraków 1984.
Mitosek Z., Teorie badań literackich, Warszawa
1988 i późniejsze wydania.
Głowiński M., Okopień-Sławińska A., Sławiński J.,
Zarys teorii literatury, Warszawa 1986.
Krzyżanowski J., Nauka o literaturze, Wrocław
1984.
Culler J. Teoria literatury, przeł. M. Bassaj,
Warszawa 2001.
Literatura uzupełniająca:
Skwarczyńska S., Kierunki w badaniach
literackich od romantyzmu do połowy XX wieku,
Warszawa 1984.
Teoria badań literackich za granicą,. Od
przełomu antypozytywistycznego do roku 1945 t. II, cz. I-
III, oprac. S. Skwarczyńska, Kraków 1974-1986.
Współczesna teoria badań literackich za granicą,
oprac. H. Markiewicz. t. 1-4, Kraków 1970-1996.
Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów
„Pamiętnika literackiego”, red. H. Markiewicza i M.
Głowińskiego, t. I-II, Wrocław 1977-1988.
Problemy teorii literatury, t. 1-4, wyb. H.
Markiewicz, Wrocław 1987-1998.
IC2/20 ANALIZA DZIEŁA LITERACKIEGO (II, IV SEMESTR)
rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Analiza dzieła literackiego
Nazwa jednostki
prowadzącej przedmiot
Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej, Zakład
Literatury Polskiej XX Wieku
Kod przedmiotu IC2/20
Studia
Kierunek studiów Poziom
kształcenia
Forma studiów
Filologia polska Studia
pierwszego stopnia
Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Kierunkowy teoretycznoliteracki
Rok i semestr studiów I rok, semestr drugi bądź czwarty
Imię i nazwisko
koordynatora przedmiotu
Dr Agata Paliwoda
Imię i nazwisko osoby
prowadzącej ( osób
prowadzących) zajęcia z
przedmiotu
Dr hab. prof. UR Zenon Ożóg, dr hab. Janusz Pasterski,
dr Stanisław Dłuski, dr Anna Jamrozek-Sowa, dr Agata
Paliwoda, dr Magdalena Rabizo-Birek, dr Anna Wal, dr Jan
Wolski oraz pracownicy IFP
*Każdy z prowadzących samodzielnie ustala problematykę zajęć.
Cele zajęć z przedmiotu
C1. Kształcenie umiejętności analizy, interpretacji i wartościowania tekstów literackich.
C2. Rozbudzenie potrzeby samodzielnego określania sensów utworów literackich.
C3. Rozwinięcie umiejętności prowadzenia dyskusji o dziele literackim.
Wy
magania
wstępne
Zaliczenie przedmiotu Poetyka, znajomość historii i teorii literatury na
poziomie szkoły średniej (poziom podstawowy).
Efekty
kształceni
a
Wiedza:
IC2/18_W01 - student/ka rozróżnia terminologię
teoretycznoliteracką niezbędną w procesie analizy i interpretacji
dzieł literackich;
K1A_W17
+++
Umiejętności:
IC2/18_U01 - student/ka potrafi analizować i
interpretować utwory literackie;
K1A_U11
+++
IC2/18_U03 – student/ka dokonuje
wartościowania utworów literackich;
K1A_U11
+++
IC2/18_U02 – student/ka potrafi krytycznie
czytać teksty naukowe i opracowania akademickie;
K1A_U11
+++
Kompetencje społeczne:
IC2/18_K01 – student/ka dyskutuje w zakresie
problematyki ideowej i artystycznej utworów literackich;
K1A_K04
+++
IC2/18_K02 – – student/ka jest zorientowany/a
na pogłębianie wiedzy zdobytej na zajęciach.
K1A_K03
+++
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Ćwiczenia warsztatowe – 30 godzin
Treści programowe
1. Pojęcie analizy, interpretacji i wartościowania dzieła literackiego (4 godz.).
2. Analiza immanentna, porównawcza, kontekstualna (4 godz.).
3. Analizy i interpretacje utworów lirycznych (np. Wisławy Szymborskiej, Czesława
Miłosza, Zbigniewa Herberta) z uwzględnieniem m.in. warstwy brzmieniowej,
stylistycznej, wersyfikacyjnej utworów, kategorii podmiotu mówiącego i odniesień
genologicznych (10 godz.).
4. Analizy i interpretacje małych form narracyjnych (np. wybranych opowiadań Gustawa
Herlinga-Grudzińskiego, Włodzimierza Odojewskiego, Olgi Tokarczuk) z
uwzględnieniem zagadnień budowy świata przedstawionego, stylistycznych,
narracyjnych (6 godz.).
5. Analiza i interpretacja dramatu (np. Tadeusza Różewicza, Janusza Głowackiego, Michała
Walczaka) (6 godz.).
Metody
dydaktycz
ne
Elementy wykładu, analiza i interpretacja tekstów źródłowych – artykułów
teoretycznych i utworów literackich, dyskusja.
Ocena formatywna (bieżąca):
Sposób(y)
i forma(y)
zaliczenia
F1. Ocena stopnia komunikowania się na linii student – prowadzący, aktywności,
zrozumienia omawianej problematyki (każdorazowo podczas trwania zajęć).
F2. Ocena z samodzielnej pisemnej analizy utworu literackiego (pod koniec
semestru).
Ocena podsumowująca:
P1. Ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych.*
*Wskazane formy ocen odnoszą się do wszystkich założonych w niniejszym
sylabusie efektów kształcenia.
Metody i
kryteria
oceny
Lp. Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1
IC2/18_
W01
Student/ka nie rozróżnia terminologii teoretycznoliterackiej niezbędnej w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich.
Student/ka rozróżnia pojedyncze terminy z zakresu wiedzy teoretycznoliterackiej niezbędnej w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich.
Student/ka rozróżnia większość terminów z zakresu wiedzy teoretycznoliterackiej niezbędnej w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich.
Student/ka rozróżnia wszystkie terminy z zakresu wiedzy teoretycznoliterackiej niezbędnej w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich.
Efekt 2
IC2/18_
U01
Student/ka nie
potrafi
analizować i
interpretować
utworów
literackich.
Student/ka
potrafi w
dostatecznym
stopniu
analizować i
interpretować
utwory
literackie.
Student/ka
potrafi
samodzielnie i
w dobrym
stopniu
analizować i
interpretować
utwory
literackie.
Student/ka
potrafi
samodzielnie i
w bardzo
dobrym
stopniu
analizować i
interpretować
utwory
literackie.
Efekt 3
IC2/18_
U02
Student/ka nie
dokonuje
wartościowani
a utworów
literackich.
Student/ka w
dostatecznym
stopniu
dokonuje
wartościowani
a utworów
literackich.
Student/ka w
dobry sposób
dokonuje
wartościowani
a utworów
literackich.
Student/ka w
bardzo dobry
sposób
dokonuje
wartościowani
a utworów
literackich.
Efekt 4
IC2/18_
U03
Student/ka nie
potrafi
krytycznie
czytać tekstów
naukowych i
opracowań
akademickich.
Student/ka potrafi krytycznie czytać tylko niektóre teksty naukowe
i opracowania akademickie.
Student/ka potrafi krytycznie czytać większość tekstów naukowych i opracowań akademickich.
Student/ka potrafi krytycznie czytać wszystkie teksty naukowe
i opracowania akademickie.
Efekt 5
IC2/18_
K01
Student/ka nie
dyskutuje w
zakresie
problematyki
ideowej i
artystycznej
utworów.
Student/ka na
dostatecznym
poziomie
dyskutuje w
zakresie
problematyki
ideowej i
artystycznej
utworów.
Student/ka na
dobrym
poziomie
dyskutuje w
zakresie
problematyki
ideowej i
artystycznej
utworów.
Student/ka na
bardzo dobrym
poziomie
dyskutuje w
zakresie
problematyki
ideowej i
artystycznej
utworów.
Efekt 6
IC2/18_
K02
Student/ka nie
jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy
zdobytej na
zajęciach.
Student/ka w
dostatecznym
stopniu jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy
zdobytej na
zajęciach.
Student/ka w
dużym stopniu
jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy
zdobytej na
zajęciach.
Student/ka w
bardzo dużym
stopniu jest
zorientowany
na pogłębianie
wiedzy
zdobytej na
zajęciach.
Całkowity
nakład pracy
studenta
potrzebny do
osiągnięcia
założonych
efektów w
godzinach
oraz
punktach
ECTS
Aktywność Liczba godzin/
nakład pracy
studenta
ćwiczenia 30 godz.+30 godz.
przygotowanie do ćwiczeń 17 godz.
udział w konsultacjach 3 godz.
czas na napisanie analizy i
interpretacji
10 godz.
SUMA GODZIN 90
LICZBA PUNKTÓW ECTS 2+1
Język
wykładowy Język polski
Praktyki
zawodowe w
ramach
przedmiotu
Nie przewiduje się
Literatura
Z listy wybierane
są pozycje
bibliograficzne
(w porozumieniu
z prowadzącym
przedmiot na
zajęciach
organizacyjnych).
Literatura
uzupełniająca dla
studentów
szczególnie
zainteresowanych
problematyką
zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Literatura podstawowa:
J. Sławiński, Analiza, interpretacja i wartościowanie dzieła literackiego [w:]
Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, pod red. H.
Markiewicza i J. Sławińskiego, Warszawa 1976, lub J. Sławiński, Próby
teoretycznoliterackie. Warszawa 1992 i wyd. nast.
S. Sawicki, Uwagi o analizie utworu literackiego [w:] Problemy teorii
literatury, seria1, red. H. Markiewicz, Warszawa 1987.
E. Kuźma, Spór o wartość i zasadność interpretacji literackiej [w:] Problemy
teorii literatury, seria 4, wyboru prac dokonał H. Markiewicz, Warszawa 1998, lub
E. Kuźma, Między konstrukcją a destrukcją. Szkice z teorii i historii literatury,
Szczecin 1994, lub tenże, „Pamiętnik Literacki” 1989, z. 3.
Lekcje czytania. Eksplikacje literackie, red. W. Dynak, A. i W. Labuda,
Wrocław 1999.
W. Szymborska – wybór wierszy.
C. Miłosz – wybór wierszy.
Z. Herbert – wybór wierszy.
G. Herling-Grudziński, Skrzydła ołtarza. Opowiadania [w:] tenże, Pisma
zebrane, t. 2, pod red. Z. Kudelskiego, Warszawa 1995.
W. Odojewski, … i poniosły konie, Warszawa 2006.
O. Tokarczuk, Gra na wielu bębenkach i 19 opowiadań, Warszawa 2001.
T. Różewicz, Do piachu… [w:] tenże, Dramat, t. 3, Wrocław 2005.
J. Głowacki, Polowanie na karaluchy [w:] tenże, 5 ½: dramaty, Warszawa
2007, lub [w:] Antologia dramatu polskiego: 1945-2005, t.2, wybór i oprac. J.
Kłossowicz, Kraków 2007.
M. Walczak, Rzeka [w:] Antologia dramatu polskiego: 1945-2005, t.2, wybór i
oprac. J. Kłossowicz, Kraków 2007.
Literatura uzupełniająca:
E. Kuźma: Teoria interpretacji – dziś [w:] Polonistyka w przebudowie.
Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd
Polonistów, Kraków, 22-25 września 2004, t. 1, pod red. M. Czermińskiej i in.,
Kraków 2005.
M. P. Markowski, Interpretacja i literatura [w:] Sporne i bezsporne problemy
wiedzy o literaturze, pod red. W. Boleckiego i R. Nycza, Warszawa 2002.
Liryka polska. Interpretacje, pod red. J. Prokopa i J. Sławińskiego, Kraków
1971 i wyd. nast.
Poezja polska. Interpretacje, red. K. Heska – Kwaśniewicz, Katowice 2001.
Dramat polski. Interpretacje, cz. 2. Po roku 1918, red. J. Ciechowicz i in.,
Gdańsk 2001.
Nowela, opowiadanie, gawęda. Interpretacje małych form narracyjnych, red.
K. Bartoszyński i in., Warszawa 1974.
Wśród starych i nowych lektur szkolnych. Zbiór analiz i interpretacji, pod red.
P. Żbikowskiego, Rzeszów 1994.
IC2/20 ANALIZA DZIEŁA LITERACKIEGO (II, IV SEMESTR)
rok akademicki 2014/2015
Nazwa przedmiotu Analiza dzieła literackiego Nazwa jednostki
prowadzącej przedmiot Wydział Filologiczny, Instytut Filologii
Polskiej, Zakład Literatury Polskiej XX Wieku Kod przedmiotu IC2/20 Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia
Forma studiów
Filologia polska Studia pierwszego stopnia
Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Kierunkowy teoretycznoliteracki Rok i semestr studiów II rok, semestr czwarty Imię i nazwisko
koordynatora przedmiotu Dr hab. prof. UR Joanna Rusin
Imię i nazwisko osoby prowadzącej ( osób prowadzących) zajęcia z przedmiotu
Dr hab. prof. UR Joanna Rusin, dr hab. prof. UR Kazimierz Maciąg, dr Kazimierz Surowiec, dr Mariusz Chrostek oraz pracownicy IFP *Każdy z prowadzących samodzielnie ustala problematykę zajęć.
Cele zajęć z przedmiotu C1. Kształcenie umiejętności analizy, interpretacji i wartościowania tekstów
literackich. C2. Rozbudzenie potrzeby samodzielnego określania sensów utworów literackich. C3. Rozwinięcie umiejętności prowadzenia dyskusji o dziele literackim.
Wymagania wstępne
Zaliczenie przedmiotu Poetyka, znajomość historii i teorii literatury na poziomie szkoły średniej (poziom podstawowy).
Efekty kształcenia
Wiedza:
IC2/20_W01 - student/ka rozróżnia terminologię teoretycznoliteracką niezbędną w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich;
Umiejętności:
IC2/20_U01 - student/ka potrafi analizować i interpretować utwory literackie;
IC2/20_U03 – student/ka dokonuje wartościowania utworów literackich;
IC2/20_U02 – student/ka potrafi krytycznie czytać teksty naukowe i opracowania akademickie;
Kompetencje społeczne:
IC2/20_K01 – student/ka dyskutuje w zakresie problematyki ideowej i artystycznej utworów literackich;
IC2/20_K02 – – student/ka jest zorientowany/a na pogłębianie wiedzy zdobytej na zajęciach.
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin Ćwiczenia warsztatowe – 30 godzin
Treści programowe Wariant I (dr hab. Kazimierz Maciąg)
1. Analiza i interpretacja wybranych utworów prozatorskich; - Opowiadania Marka Hłaski (Ósmy dzień tygodnia, Pętla...) – 2 godz. - Jarosława Iwaszkiewicza (Panny z Wilka, Brzezina) – 4 godz. - Marka Nowakowskiego (Wesele raz jeszcze) – 2 godz. - Jerzego Szaniawskiego (Profesor Tutka) – 2 godz.
2. Analiza i interpretacja wybranych utworów literatury dokumentu osobistego - Dziennik 1954 Leopolda Tyrmanda – 2 godz. - Dziennik pisany nocą Gustawa-Herlinga Grudzińskiego – 2 godz. - Dziennik Marii Dąbrowskiej – 2 godz. - Dzienniki Jarosława Iwaszkiewicza – 2 godz. - Rodzinna Europa Czesława Miłosza – 2 godz. - Czesława Miłosza autoportret przekorny. Rozmowy przeprowadził Aleksander Fiut.
Kraków 1988 – 2 godz. 3. Analiza i interpretacja wybranych utworów poetyckich: - Wybrane poezje Czesława Miłosza, Juliana Przybosia, Jerzego Harasymowicza,
Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego - 8 godz.
Wariant II (dr Kazimierz Surowiec)
Treści merytoryczne przedmiotu Liczba godzin
Sztuka interpretacji 4 Miłość w perspektywie filozoficzno-kulturowej:
A. Mickiewicz, Do M***, C. Norwid, W Weronie; W. Szymborska, Przy winie
6
Polskość – C. Norwid, Moja piosnka (II) 4 Ojczyzna młodych - R. Wojaczek, Ojczyzna 4 Krótkie formy narracyjne – E. Orzeszkowa, Gloria victis 4 Czas i przestrzeń w noweli – B. Prus, Z legend dawnego Egiptu 2 Jakie pokolenie? M. Hillar , My z drugiej połowy XX wieku 2 Sens egzystencji – W. Szymborska, Schyłek wieku 2 Współczesna liryka religijna - J. Twardowski, Spór 2
Wariant II (dr Mariusz Chrostek)
1. Pojęcie analizy dzieła literackiego. /3 godz./ Wybrane wiadomości o budowie dzieła literackiego: elementy struktury dzieła,
warstwowy układ dzieła według Romana Ingardena. Etapy w procesie interpretacji według
Janusza Sławińskiego. Na czym polega funkcja estetyczna? O wartościowaniu i wartościach
estetycznych.
2. Analiza liryków: /6 godz./ - Juliusz Słowacki – hymn Smutno mi, Boże - Leopold Staff – Wysokie drzewa - Leopold Staff – Przebudzenie - Bolesław Leśmian – Dziewczyna - Kazimierz Tetmajer – Widziadło
Przypomnienie wybranych wiadomości z wersyfikacji, stylistyki i genologii.
3. Cyprian Norwid wobec historii i tradycji /2 godz./ - Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie - Klaskaniem mając obrzękłe prawice
4. Katastrofizm i próby jego przezwyciężenia. Kodeks etyczny. /4 godz./ - Jan Kasprowicz – Święty Boże - Czesław Miłosz – Traktat moralny - Zbigniew Herbert – Przesłanie pana Cogito
5. Słowo jako przedmiot eksperymentu – przedstawiciele poezji lingwistycznej: /2 godz./ - Miron Białoszewski – Rozprawa o stolikowych baranach - Tymoteusz Karpowicz – W imię znaczenia
6. Prawda historyczna w powieści – polemika wokół Trylogii H. Sienkiewicza /3 godz./ - H. Sienkiewicz – Ogniem i mieczem - H. Sienkiewicz – Potop
7. Rola monologu w powieści jako sposobu charakterystyki bohatera oraz prezentacji świata przedstawionego. /3 godz./
- monolog wewnętrzny – Kazimierz Brandys Jak być kochaną - strumień świadomości – James Joyce Ulisses (monolog Molly Bloom – fragmenty)
8. Inne spojrzenie na dramat romantyczny – realizm III części Dziadów, reportaż z procesu w Wilnie. /3 godz./
9. Moje fascynacje literaturą – analiza utworów wybranych przez studentów. /4 godz./
Metody dydaktyczne
Elementy wykładu, analiza i interpretacja tekstów źródłowych – artykułów teoretycznych i utworów literackich, dyskusja.
Sposób(y) i forma(y) zaliczenia
Ocena formatywna (bieżąca): F1. Ocena stopnia komunikowania się na linii student – prowadzący, aktywności, zrozumienia omawianej problematyki (każdorazowo podczas trwania zajęć).
Ocena podsumowująca: P1. Ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych.
Metody i kryteria oceny
Lp. Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5 Efekt 1 IC2/20_W01
Student/ka nie rozróżnia terminologii teoretycznoliterackiej niezbędnej w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich.
Student/ka rozróżnia pojedyncze terminy z zakresu wiedzy teoretycznoliterackiej niezbędnej w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich.
Student/ka rozróżnia większość terminów z zakresu wiedzy teoretycznoliterackiej niezbędnej w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich.
Student/ka rozróżnia wszystkie terminy z zakresu wiedzy teoretycznoliterackiej niezbędnej w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich.
Efekt 2 IC2/20_U01
Student/ka nie potrafi analizować i interpretować utworów literackich.
Student/ka potrafi w dostatecznym stopniu analizować i interpretować utwory literackie.
Student/ka potrafi samodzielnie i w dobrym stopniu analizować i interpretować utwory literackie.
Student/ka potrafi samodzielnie i w bardzo dobrym stopniu analizować i interpretować utwory literackie.
Efekt 3 IC2/20_U02
Student/ka nie dokonuje wartościowania utworów literackich.
Student/ka w dostatecznym stopniu dokonuje wartościowania utworów literackich.
Student/ka w dobry sposób dokonuje wartościowania utworów literackich.
Student/ka w bardzo dobry sposób dokonuje wartościowania utworów literackich.
Efekt 4 IC2/20_U03
Student/ka nie potrafi krytycznie czytać tekstów naukowych i opracowań akademickich.
Student/ka potrafi krytycznie czytać tylko niektóre teksty naukowe
i opracowania akademickie.
Student/ka potrafi krytycznie czytać większość tekstów naukowych i opracowań akademickich.
Student/ka potrafi krytycznie czytać wszystkie teksty naukowe
i opracowania akademickie.
Efekt 5 I
C2/208_K01
Student/ka nie dyskutuje w zakresie problematyki ideowej i artystycznej utworów.
Student/ka na dostatecznym poziomie dyskutuje w zakresie problematyki ideowej i artystycznej utworów.
Student/ka na dobrym poziomie dyskutuje w zakresie problematyki ideowej i artystycznej utworów.
Student/ka na bardzo dobrym poziomie dyskutuje w zakresie problematyki ideowej i artystycznej utworów.
Efekt 6 IC2/20_K02
Student/ka nie jest zorientowany na pogłębianie wiedzy zdobytej na zajęciach.
Student/ka w dostatecznym stopniu jest zorientowany na pogłębianie wiedzy zdobytej na zajęciach.
Student/ka w dużym stopniu jest zorientowany na pogłębianie wiedzy zdobytej na zajęciach.
Student/ka w bardzo dużym stopniu jest zorientowany na pogłębianie wiedzy zdobytej na zajęciach.
Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS
Aktywność Liczba godzin/
nakład pracy
studenta
ćwiczenia 30 godz.+30 godz.
przygotowanie do ćwiczeń 10 godz.
udział w konsultacjach 2 godz.
Praca analityczno-
interpretacyjna
18
SUMA GODZIN 90
LICZBA PUNKTÓW ECTS 2+1
Język Język polski
wykładowy
Praktyki zawodowe w ramach przedmiotu
Nie przewiduje się
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje bibliograficzne
(w porozumieniu z
prowadzącym przedmiot
na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura uzupełniająca
dla studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w przyszłej
pracy zawodowej.
Literatura podstawowa:
S. Burkot, Literatura polska w latach 1986 – 1995, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 1997 (tu: Wisława Szymborska)
B. Chrząstowska, S. Wysłouch, O problemach nie tylko teoretycznych, [w:] Poetyka stosowana, WSiP, Warszawa 1987.
Cyprian Norwid. Interpretacje, red. S. Makowski, Warszawa 1986. I. Maciejewska, Zawieszeni pomiędzy, “Odra” 1978 nr 4. W. Bolecki, Ciemny Staw. Trzy szkice do portretu G. H.-G. Warszawa
1991. R. Zimand, Tyrmand ‘ 54, w: Literatura źle obecna. Rekonesans.
Londyn 1984 lub inne wyd M. Komar, Hłasko. “Twórczość” 1972 nr 11. J. Rohoziński, Jarosław Iwaszkiewicz. Warszawa 1968 “Biblioteka
Polonistyki”. E. Łoch, Pierwiastki mityczne w opowiadaniach Jarosława
Iwaszkiewicza, Rzeszów 1978. M. Podgórski, Marek Sztuka interpretacji, wybór i oprac. H. Markiewicz, t. 1 Wrocław
1971, t. 2, Wrocław 1973.
M. Głowiński, O intertekstualizmie, „Pamiętnik Literacki” 1986, nr 4. Nowela. Opowiadanie. Gawęda. Interpretacje małych form
narracyjnych,
red. K. Bartoszyński, M. Jasińska-Wojtkowska, M., Sawicki, Warszawa
1979.
A. Nietresta, Małgorzata Hillar, Warszawa 1983.
Słownik literatury polskiej XIX wieku. . red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 1991 (tu: M. Marcjan: Nowela).
SPIS ZALECANYCH LEKTUR: T. Kostkiewiczowa, W Weronie, [w:] Cypriana Norwida kształt
prawdy i miłości. Analizy i interpretacje, red. Stanisław Makowski, Warszawa 1986.
Lekcje czytania. Eksplikacje literackie, cz. I, red. W. Dynak i A.W. Labuda, Wrocław 1991, [tu:] Wstęp.
Liryka polska. Interpretacje, red. J. Prokop i J. Sławiński, Kraków 1971.
J. Marx, „Alkohol powoli wypierał krew z obiegu”, w: Jan Marx, Legendarni i tragiczni, Wydawnictwo Alfa, Warszawa 1993.
A. Morawiec, O „Schyłku wieku”, [w:] O wierszach Wisławy Szymborskiej, red. Jacek Brzozowski, Wydawnictwo Uniwersytetu
łódzkiego, Łódź 1996. O wierszach Wisławy Szymborskiej. Szkice i interpretacje, red. J.
Brzozowski, Łódź 1996. Poezja polska. Interpretacje, red. K. Heska-Kwaśniewicz i B. Zeler,
Katowice 2000. Poezja polska od romantyzmu do dwudziestolecia międzywojennego.
Interpretacje, red. A. Kowalczykowa i T. Marciszuk, Warszawa 1999. Sawicki S., Uwagi o analizie utworu literackiego, [w:] Problemy
teorii literatury, seria I, Wrocław 1987, red. H. Markiewicz. J. Sławiński, Analiza, interpretacja i wartościowanie dzieła
literackiego, w: Próby teoretycznoliterackie, Warszawa 1992 [lub] Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, red. H. Markiewicz, J. Sławiński, Kraków 1976.
J. Sławiński, O problemach sztuki interpretacji, w: Liryka polska. Interpretacje, red. J. Prokop, J. Sławiński, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1971 [lub] tegoż Dzieło, język, tradycja, Warszawa 1974.
K. Surowiec, Gloria victis - dziejowa pamiątka „gasnącego pokolenia”, Zeszyty Naukowe WSP w Rzeszowie, Z. 13. Seria Filologiczna. Historia literatury 2, 1994. R. Ingarden, Z teorii dzieła literackiego [W:] Problemy teorii literatury. Seria 1, wyboru dokonał H. Markiewicz, wyd. drugie poszerzone, Wrocław 1987, s. 7-19.
B. Chrząstowska, S. Wysłouch, Poetyka stosowana, wyd. drugie zmienione, Warszawa 1987, s. 29-51, 53-59.
M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Zarys teorii literatury, wyd. dowolne (wybrane zagadnienia).
E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik, M. Tatara, Zarys poetyki, wyd. trzecie poszerzone, Warszawa 1978 (wybrane zagadnienia)
M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Słownik terminów literackich, wyd. drugie poszerzone i poprawione, Wrocław 1989 (wybrane hasła)
A. Czarnecka, Kształcenie wrażliwości estetycznej na lekcjach języka polskiego, Warszawa 1974.
H. Kwiatkowska, Przeżycie literackie a moralne postawy uczniów, Warszawa 1981.
H. Read, Wychowanie przez sztukę, Wrocław 1976. Liryka polska. Interpretacje, pod red. J. Prokopa i J. Sławińskiego, wyd.
trzecie, Gdańsk 2001 Cypriana Norwida kształt prawdy i miłości. Analizy i interpretacje. Praca
zbiorowa pod red. S. Makowskiego, Warszawa 1986. M. Cieśla-Korytowska, „Dziady” Adama Mickiewicza, Warszawa 1995. BAL. J. Łukasiewicz, Poezja Zbigniewa Herberta, Warszawa 1995. BAL. T. Bujnicki, A. Helman, „Potop” Henryka Sienkiewicza. Powieść i film,
Warszawa 1977. B. Prus, „Ogniem i mieczem”, powieść z lat dawnych Henryka Sienkiewicza
[W:] Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka-Saloni, Wrocław 1985. BN I 249, s. 502-548.
R. Humphrey, Strumień świadomości – Techniki. „Pamiętnik Literacki” 1970 z. 4; przedruk w: Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego”, Wrocław 1977.
A. Okopień-Sławińska, Sztuka monologu wewnętrznego („Jak być kochaną” Kazimierza Brandysa) [W:] Nowela, opowiadanie, gawęda. Interpretacje. Red. K. Bartoszyński i in. Warszawa 1979.
Recommended