TÜBİTAK-BİDEB LİSE ÖĞRETMENLERİ FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK

TÜBİTAK-BİDEB

LİSE ÖĞRETMENLERİFİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK

PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI

LİSE 1 (ÇALIŞTAY 2011)

ÇATI ISITMALI ÇEVRECİ BACA

PROJE EKİBİAyten TAŞ Seda ERBİL Oğuz

ÖZCAN

PROJE DANIŞMANLARIProf . Dr. Hakan KÖÇKAR Prof. Dr. Bilal GÜNEŞ

KEPEZ/ ÇANAKKALETEMMUZ 2011

PROJENİN AMACI

•Fosil yakıtların kullanımından doğan hava kirliliğini önlemek.

•Yan ürün olarak çıkan sıcak suyu çatı ısı yalıtımında kullanmak.

İnsanlar tarafından gerek ısınma amaçlı gerekse sanayide fosil yakıtlar kullanılmaktadır.

Fosil yakıtlar yanma sonucu havayı kirleterek canlıların sağlığını tehdit eden gazlar ve partiküller ortaya çıkmaktadır.

Farklı yöntemlerle partiküllerden arıtma gerçekleşebilir.

Bunlardan biri dumanı su içinden geçirirken basınç farkı ile duman içindeki toksik maddelerin çözündürülmesi esasına dayanır.

Bu yöntemle toksik maddeler su içinde tutulurken aynı zamanda suyun sıcaklığından yararlanmak mümkündür.

Bu projede ısı yalıtımında da etkin olacak bir sulu filtre sistemi modeli oluşturuldu.

Kirlilik sınırını aşan ve iletkenlik ölçer ile kirlendiği tespit edilen su binanın arıtma sistemine verilerek, bahçe sulamasında kullanılması farklı bir proje konusu olabilir.

Projemizde tasarladığımız sistemi laboratuar ortamında gerçekleştirebilmek için nargilenin çalışma prensibinden yararlanıldı.

SU HAZNESİ

KİRLİ DUMAN BORUSU

SU SEVİYESİ

FİLTRE EDİLMİŞ DUMANIN ATILDIĞI

BORU

SU TROMPU

DUMAN KAYNAĞI

SONUÇLAR Tablo-1: m=18,491g aromalı tütün yanması sonucu iletkenlik ve oluşan sıcaklık değişimi ölçümleri

SICAKLIK (0C) İLETKENLİK (S /cm )

Saf su başlangıçta 28,0 6

Kirli su Tütünün yanması bittiği anda

29,6 51

Kirli su 5 dak. sonra 29,4 51

Kirli su 10 dak. sonra 29,2 52

Kirli su 15 dak. sonra (Hazne soğuk suya tutuldu)

28,2 52

Kirli su 20 dak. sonra 27,8 52

Tablo-2: m=1,20g kibrit ve kürdan parçalarının yanması sonucu iletkenlik ve oluşan sıcaklık değişimi ölçümleri

SICAKLIK (0C) İLETKENLİK (S /cm )

Saf su başlangıçta 27,7 7

Kirli su yakıtın yanması bittiğinde

28,2 20

Kirli su 5 dak.sonra 27,9 20

Kirli su 10 dak. sonra 27,8 20

Kirli su 15 dak. sonra 27,7 20

Tablo -3: m=1,19 g Light Mentollü sigara tütünü dumanının iletkenliğini ve oluşan sıcaklık değişimini göstermektedir.

SICAKLIK (0C) İLETKENLİK (S /cm )

Saf su başlangıçta 28,2 7

Kirli su yakıtın yanması bittiğinde

28,6 34

Kirli su 5 dak. sonra 28,5 33

Kirli su 10 dak. sonra 28,4 34

Kirli su 15 dak. sonra 28,3 34

Kirli su 20 dak. sonra 28,2 34

Tablo-4 m=1,26g aromalı tütün dumanının iletkenliğini ve oluşan sıcaklık değişimini göstermektedir.

SICAKLIK (0C) İLETKENLİK (S /cm )

Saf su başlangıçta 28,2 7

Kirli su yakıtın yanması bittiğinde

28,5 21

Kirli su 5 dak. sonra 28,4 22

Kirli su 10 dak. sonra 28,3 22

Kirli su 15 dak. sonra 28,2 22

Bir sıvıda karbondioksit çözündüğünün göstergesi pH değerinin düşmesidir.

Su pH değeri bakımından incelendiğinde:

Kirbit ve kürdan dumanı ile: 6,70 ’den 5,60 ‘a düştü

Light mentollü sigara tütünü dumanı ile: 6,70 ‘den 5,89 ‘a düştü.

Meyve aromalı tütün dumanı ile: 6,70 ‘den 6,55 ‘e düştü.

DEĞERLENDİRME

Projenin amacına uygun olarak tasarlanan deneyler sonucunda filtre işleminin ve sıcaklık değişiminin beklendiği şekilde gerçekleştiği görülmüştür.

Yapılabilirliği, kullanılabilirliği ve geliştirilebilirliği görülmüştür.

Modelini kurduğumuz sulu baca filtresi projesi, suyun küçük moleküllere sahip olmasından dolayı hava kirliliğini önlemede ideal bir araçtır.

Benzerlerinden farklı olarak çatıya yerleştirildiği için çatının ısıtılması ve yalıtımında kullanılabilmektedir.

Böylece hem çevre kirliliği önlenmiş hem de enerji tasarrufu gerçekleşmiş olur.

Sistem geliştirilerek elde edilen sıcak su kalorifer sistemlerinde kullanılabilir yada arıtmadan geçirilerek bahçe sulamada kullanılabilir.

Bu sistem sadece çatıda değil küçültülerek binanın herhangi bir bölümünde de kullanılabilir.

Sistemin geliştirilmesi durumunda ülke ekonomisine büyük katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.

KAYNAKLAR:

[1] http://www.rshm.saglik.gov.tr/hki/pdf/hava.pdf [2] http://www.gismap.com.tr [3]http://www.bacafiltreleri.com [4]http://www.ekotekkazan.com.tr [5]http://www.etoplum.com/hava-kirliliginin-nedenleri-sebepleri-onleme-

yollari.html [6]http://www.webhatti.com/kultur/29954-hava-kirliligi-nedenleri-ve-

onlemleri.html [7] http://baol-biyo.blogcu.com/cevre-kirliligi/7222913

[8]http://www.ode.com.tr/page.tr/yalitimsozluk.ses.html [9] http://www.nedirturk.com/icatlar/bernoulli-prensibi-nedir.html [10] http://www.fizik.us/basinc/akiskanlarin-basinci.html [11]http://www.webhatti.com/genel-sohbet/56383-nargile-hakkinda-

hersey.html [12]http://tr.wikipedia.org/wiki/Nargile [13] teacher.shaker.k12.nh.us/.../Water%20Vapor%20Pressure

%20Table.doc

TEŞEKKÜR

Çalıştay koordinatörümüz Prof.Dr. Mehmet Ay’a Danışmanlarımız; Prof . Dr. Hakan KÖÇKAR ve Prof. Dr. Bilal GÜNEŞ’ e Teknisyenimiz Araş. Gör. Emine GÜNDÜZ’e Kimya Laboratuarındaki çalışmalarımızda bize

yardımlarını esirgemeyen Doç. Dr. Yusuf DİLGİN’e

ve Tüm Çalıştay Ekibine Teşekkür ederiz.