Üretim Yöntemleri

Alışılmış İmalat Yöntemleri� Takım ile iş parçası arasında sürekli temas ve göreceli

hareket.� Talaşlı İmal Usülleri

� Tornalama, Frezeleme, Planyalama, Delme, Broşlama, Taşlama

� Talaşsız İmal Usülleri� Döküm, Kaynak ve Plastik Şekil Verme

� Presleme, Haddeleme, Derin Çekme, Sıvama, Bükme, Kaynak, Lehim, Yapıştırma, Perçinleme

Döküm

Açık ve Kapalı Döküm

Hassas Döküm

Savurma Döküm

Yarı Savurma Döküm

Santrifüj Döküm

Sıcak Hazneli Basınçlı Döküm

Soğuk Hazneli Basınçlı Döküm

Plastik Şekil Verme(Dövme)

Dövme

Baş Şişirme

Haddeleme

Haddeleme

Haddeleme

Halka, Profil haddeleme ve Ovalama

Haddeleme

Ekstrüksiyon

Doğrudan ve Dolaylı Ektrüksiyon

Tel Çekme

Tel Çekme

Saç Kesme

Saç Bükme

V Bükme

Kenar Bükme

Derin Çekme

Derin Çekme

Ütüleme

Sıvama

Kaynak

Mikro Yapı

Bağlantı Çeşitleri

Ark Kaynağı

Ark Kaynağı

Gaz Altı Kaynağı

TIG, MIG, MAG, WIG

�Tungsten Inert Gas

�Metal Inert Gas

�Metal Active Gas

�Wolfram Inert Gas

Tozaltı Ark Kaynağı

Oksiasetilen Kaynağı

Direnç Kaynağı

Direnç Kaynağı

Direnç Kaynağı

Dikiş Direnç Kaynağı

Sürtünme Kaynağı

Termit Kaynağı

Ultrasonik Kaynak

Talaşlı İmalat

Talaş Kaldırma Mekaniği

Talaş Tipleri

Kuvvetler

Kesme Kuvvetleri

Merchant Varsayımı

Ortoganal Kesme ve Tornalama

AşınmaAdhesive wear?Abrasive wear?Diffusion?

Takım Ömrü�

n

Kesici Takım Malzemelerinden BeklenenÖzellikler

Rijitlik: Takım malzemesinin elastiklik modülü mümkün olduğu kadar büyük olmalı ve

dolayısı ile takım yük altında çok az şekil değiştirmelidir.

Tokluk: Takım malzemesi darbelere dayanıklı olmalı, kolayca kırılmamalıdır. Genel

olarak tokluk ve sertlik birbirlerine karşıt iki özelliktir, bununla beraber günümüzde hem

oldukça sert hem de darbelere dayanıklı takım malzemeleri geliştirilmiştir.

Isıl Đletkenlik: Kesici takımla iş parçasının ve talaşın birbirine olan sürtünmesi

neticesinde ortaya çıkan ısı takımda bir sıcaklık yükselmesine neden olur. Sürtünme sonucu

ortaya çıkan bu ısı, takımın uç kısmından sapına doğru ne kadar iyi iletilebilirse, takım ucu o

derecede daha düşük sıcaklıkta kalır. Gayet iyi bilindiği gibi,metalsel malzemeler sıcaklığın

yükselmesi ile sertliklerini yitirirler. Bu bakımdan takım malzemesi iyi bir ısıl iletkenliğe

sahip olması arzu edilir.

Kesici Takım Malzemelerinden BeklenenÖzellikler

Isıl Genleşme: Çalışma esnasında takımın ısınması neticesinde ortaya bir ısıl genleşme

sorunu çıkacak ve bu da takımın ve dolayısı ile de iş parçasının boyut ve şeklini etkileyecektir.

Bu bakımdan iyi bir takım malzemesinin ısıl genleşme katsayısının mümkün olduğu kadar

küçük olması arzu edilir.

Şekillendirme: Đyi bir takım malzemesine, takımın şeklini vermek uygulanacak olan

şekillendirme usulü basit ve kolay olmalıdır.

Ekonomiklik: Takım malzemesi ucuz ve kolay olarak istenen miktarda tedarik

edilebilmelidir.

Bütün bu özelliklerin tümünü bünyesinde aynı derecede toplayan bir takım malzemesi

henüz yapılamamıştır. Bu bakımdan işlenen parçanın özellikleri kriter olarak alınarak,

günümüzde mevcut takım malzemeleri arasında en uygunu seçilir.

Takım Malzemeleri• Takım Çelikleri

o Karbonlu takım çelikleri

o Alaşımlı takım çelikleri

�Yağ çelikleri

�Hava çelikleri

�Hız çelikleri

• Stellitler

• Sinterlenmiş Karbürler

• Seramik Kesici Uçlar

• Elmas, Diğer Doğal ve Yapay Taşlar

Karbon ve Düşük Alaşımlı çelikler� Yüksek karbon çelikleri tarihte ilk kullanılan takım malzemesidir. Bu

çeliklerde karbon %0.7 – 1.5 arasındadır.

� Yüksek sıcaklıklarda kolaylıkla şekillendirildikten sonra su verilerek sertleştirilir. Temperleme ile tokluk özelliği iyileştirilebilir.

� �� � ���, Martenzit sadece yüzeyde elde edilir. Tokluk bu nedenle iyidir ancak sertlik yetersiz ve zamanda ince demir karbürlerin, kaba forma dönüşmesi ile düşer. Bu durum aşınma hızında, zamanla artışına sebep olur.

� 150 ⁰C üzerinde sertlik düşüşünden dolayı kullanılmazlar.

Hız çelikleri� Sertlikliğini 500 C⁰⁰⁰⁰ ye kadar muhafaza

eder

� Kesme hızları karbon çeliklerine nazaran

2 kat fazladır. W, Mo, Cr ve V katkısı ile

mekanik özellikler iyileştirilmiştir.

Sermentler� Demir olmayan metallik alaşımlar (Stellit) Cr ve Co

alaşımlarıdır.

� Aşınmaya dayanıklı

� Çalışma sıcaklığı yalaşık 800 ⁰C

� Sadece dökme ve taşlama yolu ile işlenebilir

Sinterlenmiş Karbürler

� Co bağlayıcı

� � ����~���� Mpa

� Sertlikliğini 1100 ⁰⁰⁰⁰C ye kadar muhafaza eder

� Kesme hızları hız çeliklerine nazaran 5 kat fazladır.

Seramikler3 Katogoride Toplanır:

1) Alumina (Al2O3)

2) Alumina ve titanium karbür kombinasyonları

3) Silicon nitrit (Si3N4), Al2O3 den düşük termal genleşme katsayısı

� İyi aşınma direnci, düşük talaş yapışma eğilimi.

� Kesme hızı, Sinterlenmiş Karbürlere göre 2-3 kat fazladır.

� Gevrek, termal şoklara, titreşime ve darbelere duyarlı. Güvenilirlik düşük.

� Rijit takım tutuculara gereksinim duyar.

Elmaslar

Takım Performansı

Kaplama (CVD, PVD)

TiC (Gri)TiN (Altın sarısı)TiCN Gri-mavi ve pembe)Al2O3 (Seramik, saydam görünümlü)

Çeşitli kesici takım malzemelerinin vikers sertlik değerleri aralıkları

Sertlik

Kesici takım malzemelerinin sertlik (Hv) değerlerinin artan sıcaklıkla birlikte değişimi

Sertlik ve İşleme Sıcaklığı

Takımların Geometrisi� Yekpare

� Kaynaklı

� Plaket

� Tane (Toz)

KESME SIVILARI

• Kesme bölgesinde oluşan ısıyı ve sürtünmeyi azaltmak.

• Kesme işlemlerinde talaşın uzaklaştırılmasını sağlamak.

• Đş parçasının işlenmesi esnasında ortaya çıkan kesme kuvvetlerini

azaltmak.

• Đş parçasında boyutsal stabilite sağlamak ve yüzey kalitesini geliştirmek.

• Çevreye ve insan sağlığına zarar vermemek.

Kesme Sıvıları� Mineral yağlar: Saf veya karışım halde kullanılır. Saf mineral

yağların yağlama özellikleri çok iyidir ve korozyona karşı çok iyi birkoruma sağlarlar. Soğutma özelliklerinin iyi olmamasından dolayımineral yağlar, öncelikle pirinç, dökme demir ve hafif alaşımlarınişlenmesi gibi daha çok hafif talaşlı imalat işlemlerindekullanılmaktadır.

� Organik yağlar: Hayvansal veya bitkisel esaslı yağlardır. Yağoranları fazla olup iyi bir yağlama sağlarlar. Günümüzde organikyağların pahalı ve zor temin edilmesinden dolayı yerini mineral esaslıyağlar almıştır.

� Mineral ve organik esaslı karışımlı yağlar: İş parçasıve takıma gelen yüklerin büyük olduğu, dolayısıyla kesme ortamınındayanımının yüksek olması gereken durumlarda mineral yağ içineorganik yağ katkıları karıştırılabilir. Söz konusu katkı maddeleri yüksekdayanıma ve düşük kayma direncine sahip ince bir tabaka oluştururlar.

Kesme Sıvıları� EP (Yüksek basınç) yağları: Kesme kuvvetlerinin yüksek

olduğu uygulamalarda kesme sıvısı, birbiri üzerinde kayan yüzeylerarasındaki basınç yüksek olsa bile yağlama yapabilmektedir. Bunusağlayabilmek için, ağır çalışma koşullarında EP katkılı kesmeyağları kullanılır. Bu tip katkı maddeleri kayan yüzeylerdeki metallebileşikler oluştururlar. Bu etki, yüzey pürüzlülüğünün yağ filminibozduğu yerlerde görülür ve oluşan bileşik karşılıklı yüzeylerdekitepe noktalarının birbirine kaynak olmasını engelleyen bir yağlayıcıoluşturur. Katkı maddeleri kükürt, klor ve fosfor bileşikleriniiçerirler. Bu bileşikler yüksek sıcaklıklarda reaksiyona girerekmetalik sülfat, klorit ve fosfat oluşumuna neden olurlar .

� Gazlar: Hava, Nitrojen, Argon, Helyum vb.

Tornalama

Tornalamada Takım ve Kesme

Tornada vida açmak

Öğr.Grv.Kubilay ASLANTAŞ Freze Tezgahları ve Frezecilik

Üst başlık

Askı yatak

Fener mili yuvası

İş tablası

Boyuna hareket volanı

Düşey hareket kolu

Devir sayısı seçimi

Konsol desteği

Üst başlık hareket kolu

Yatay freze tezgahı

Dikey freze tezgahı

Öğr.Grv.Kubilay ASLANTAŞ Freze Tezgahları ve Frezecilik

Alın frezeler

Kanal frezeler

Parmak frezeler

Vargel Tezgahı

Vargelde Kesici Takımlar

Tek Noktalı Kesme

Çok Noktalı Kesme

Taşlama

Alışılmamış İmalat Yöntemleri� Mekanik Enerji Kullanan Alışılmamış İmalat

Yöntemleri

� Kimyasal Enerji Kullanan Alışılmamış İmalat Yöntemleri

� Elektro Kimyasal Enerji Kullanan Alışılmamış İmalat Yöntemleri

� Isı Enerjisi Kullanan Alışılmamış İmalat Yöntemleri

Ultrasonik İşleme

Kimyasal İşleme

Elektro Kimyasal İşleme

Elektriksel Aşındırma ile İşleme

EDM Technologies - Wire EDM, Sinker EDM, Small Hole EDM, Electrical Discharge Machining..flv

Water Jet

WaterJetCutting_512kb.mp4

FlowWaterjetTechnologyOverview_512kb.mp4

Lazer