Vücudumuzda Sistemler

Vücudumuzda Sistemler

Destek ve HareketDolaşımMikroplarla SavaşSolunum Sistemi

DESTEK ve HAREKET

SİSTEMİMİZ

Destek ve Hareket Sistemi

KEMİKLERİMİZ

Kemiklerimiz çok sert olmalarına rağmen esnek bir yapıya sahiptir.

Kalsiyum ve Fosfor mineralleri kemiğe sertlik kazandırır.

Sirke kalsiyumu uzaklaştırdığı için kemik bükülebilir hale gelmiştir.

Kemikler kan damarları,sinirler ve kemik hücresinden oluşan canlı bir dokudur.

• İskeletin başlıca görevleri;

• Kas ve eklemler yardımıyla hareketi sağlamak. • Vücuda genel şeklini vermek. • İç organları korumak ve onlara dayanak olmak. • Kan hücresi üretmek (alyuvar - akyuvar). • Kaslara tutunma yüzeyi sağlamak.• Mineral depolamak

Doğduğunuzdan itibaren tüm kemikler orantılı bir şekilde gelişmeye devam eder. Bu orantılı büyüme sayesinde yaşımız ilerledikçe boyumuz da uzar.

• İnsan iskeleti üç kısımdan oluşur;

• a.Baş iskeleti

• b.Gövde iskeleti

• c.Kol ve bacaklar• -Üyeler iskeleti

a. Baş iskeleti:

Kafatası ve yüz kemiklerinden oluşur. Beyin ve beyinciği dış etkilerden korur.

Çene kemikleriyle çiğnemede rol oynar.

Yapısında yüz, elmacık, burun, çene ve şakak kemikleri bulunur.

Alın kemiği

Burun

Üst çene kemiği

Alt çene kemiği

Yan kafa kemiği

Şakak kemiği

Arka kafa kemiği

Elmacık kemiği

• b. Gövde iskeleti:

• Omurga, kaburga kemikleri, göğüs kemiği, omuz ve kalça kemiklerinden oluşur.

• Göğüs kafesi iç organları, • kalp ve akciğeri korur.•

köprücük kemiği

kürek kemiği

kaburga

omurgagöğüs kemiği

c. Üyeler iskeleti:

Kol ve bacaklardan oluşur.Aktif hareketi sağlar.

Uyluk, kaval, baldır, pazu, dirsek, parmak kemikleri üyeler iskeletinde bulunur

Parmak kemikleri

Kürek kemiği

Pazu kemiği

Dirsek kemiği

Ön kol kemiği

Bilek kemikleri

Tarak kemikleri

Baldır kemiği

Kaval kemiği

Diz kapağı kemiği

Uyluk kemiği

Kalça kemiği

• Kemiklerimiz uzun, kısa ve yassı olmak üzere üç çeşittir.

Vücudumuzdaki kemiklerŞekillerine göre

Uzun kemik Kısa kemik Yassı kemik

Kırmızı kemik iliği

Kan damarları

Sarı kemik iliği

Kıkırdak

Süngerimsi kemik dokusu: Düzensiz boşluklar olduğu için gözenekli bir yapısı vardır.

Bu boşluklarda kırmızı kemik iliği bulunur.

Kırmızı kemik iliğinde kan hücresi üretilir.

Sert kemik dokusu: Kemiğin güçlü ve sağlam olan bölümüdür. Sert kemiğin ortasında sarı kemik iliği bulunur. Asıl görevi yağ depolamak olan sarı kemik iliği,kırmızı kemik iliğinin yetersiz kaldığı durumlarda kan hücreleri üretir.

Kemik zarı: Kemiğin en dış kısmında yer alır.Kemiğin enine büyümesi ve beslenmesinde rol oynar. Ayrıca kırılan kemiğin onarılmasında görevlidir.

• Yassı ve kısa kemiklerin ortasında sarı kemik iliği bulunmaz.

• Kemik zarının hemen altında sert kemik dokusu bulunur.

Hangileri kısa, hangileri uzun, hangileri yassı kemiklerdir?

Uzun kemik :

Boyları uzun, silindire benzeyen kemiklerdir.Örnek- Kol ve bacaklardaki kemikler

Kısa kemik : Eni boyuna yakın olan kemiklerdir. Örnek- El ve ayaklardaki parmak ve bilek kemikleri

Yassı kemikler : Yüzeyi geniş, levha şeklindeki kemiklerdir. Örnek- Kafatası, kaburga, kalça ve kürek kemikleri

kafatası kalça kürek

Kemiklerimizin görevleri

• İskeletimizi oluşturan kemikler vücudumuzun dik durmasını sağlar.

• Kaslara ve diğer organlara tutunma görevi yapar

• Kan yapımında görevlidir.

• Vücudumuz için gerekli kalsiyum,magnezyum ve fosfor gibi mineraller kemiklerde depo edilir.

Kıkırdaklar• Kemiklerin birleşme

noktalarında kıkırdak adı verilen kemik kadar sert olmayan yapılar bulunur.

Kıkırdak doku burnumuza ve kulağımıza şekil verir.

Eklem yüzeylerinde bulundukları için kemiklerin hareketi kolaylaştırır.

Uzun kemiklerde kemiğin büyümesini sağlayarak boyca uzamaya yardımcı olur

Yemek ve Soluk borumuz da kıkırdaktan oluşmuştur.

Etkinlik 2: Eklemler

• Bir kağıt üzerine bir eğri çizelim• Pipeti çizdiğimiz eğri üzerinde hareket ettirelim.• Elimizdeki pipeti makasla birkaç parçaya

bölüp,parçaları ipe geçirelim .Bu şekli ile tekrar aynı eğri üzerinde hareket ettirelim.

Sonuca varalım:• Pipet hangi durumda daha kolay hareket etti.• Kesilmiş pipet arasındaki boşluğu iskeletimizdeki hangi

yapılara benzetebiliriz?• Bu yapıların hareketimizdeki etkisi hakkında ne

söyleyebiliriz.

Eklemler• Kemiklerin birleştiği noktalardır• Kemiklerimizi o noktalardan hareket

ettirmemize yardımcı olur.• Oynar , yarı oynar, oynamaz olmak

üzere üç farklı eklemimiz vardır.

Eklemler

Oynar Eklem: Vücudun hareketini sağlayan ,kol ve bacaklardaki eklemlerdir.

Bu eklemlerde eklemler arası boşluk bulunur ve bu boşluk eklem sıvısı ile doludur.

Eklem sıvısı kıkırdak kemiklerin aşınmasını önler.

Yarı Oynar Eklem:

Bu eklemlerde eklem yapan iki kemik arasında kıkırdak bulunur.

Aradaki yapının esnekliği oranında kemikler hareket edebilir.

Oynamaz eklem:

Bu kemikler birbirine çok sıkı bağlandığı için aralarında boşluk yoktur.

Bu tür eklemler hareket etmezler.

Kafatası ve kuyruk omurları arasınndaki eklemler bu tür eklemlerdir.

• Kolumuzu dirseğimizi bükerek tekrar eski haline getirdiğimizde kaslarımız kasılıp

gevşeyerek hareketlerimizi kolaylaştırır. Kaslarımızın çalışmasını gösteren bir model oluşturabilir miyiz? (http://www.fenokulu.net/deneyler )

Sonuca varalım: Modelimizde kullanılan malzemelerin hangi

yapıları temsil ettiğini açıklayın.Balonda nasıl bir değişiklik oldu?Kol Kaslarımız nasıl çalışır?

Etkinlik 3: Kaslarımız

Kaslarımız

İskeletin üzerini sararak vücuda şekil veren, kasılıp gevşemeözelliğiyle hareketisağlayan yapıya kasdenir.

Kas dokunun hücreleri demet şeklinde bulunur.

Kol ve bacaklardaki kemiklerin çalışması sırasında ön ve arkada birbirine zıt çalışan kaslar bulunur.

Bu kasların kasılıp gevşemesiyle kol ve

bacaklardaki bükülme ve gerilmeler

gerçekleşir.

1. Kırmızı kaslar (çizgili kaslar)

• Kırmızı renkli kaslardır• İsteğimizle çalışır ve

kasılmaları güçlüdür.• Hızlı çalışır, çabuk

yorulur.• İskelet kaslarıdır.

2. Beyaz Kaslar (Düz kaslar)

• Beyaz renkli, isteğimiz dışında çalışan kaslardır.

• Yavaş ve düzenli çalışır, geç yorulur.

• Mide, bağırsaklar ve yemek borusu düz kaslardan oluşur.

3. Kalp Kası

• Kalp, çizgili (kırmızı) kaslardan oluşur

• Hücreleri çok çekirdeklidir.

• Hızlı ve güçlü kasılır.• İsteğimiz dışında çalışır.

• İsteğimizle ya da istem dışı olarak çalışan kaslarımız vardır:

1)Çizgili kaslar:İsteğimizle çalışır.

İskelete bağlı kasların yapısında bulunur.

2)Düz kaslar:İsteğimiz dışında çalışır.

İç organların yapısında bulunur.

3)Kalp kası:İsteğimiz dışında çalışır.

Çizgili kas görünümünde olmasına rağmen düz kas gibi istemsiz çalışır.

• Kolumuzu dirsekten büktüğümüzde;

*Öndeki kaslar kasılır

*Arkadaki kaslar gevşer

• Kolumuzu eski haline getirdiğimizde;

*Öndeki kaslar gevşer

*Arkadaki kaslar kasılır

İSKELETİMİZİN GELİŞİMİNİ NASIL SAĞLARIZ?

İskeletimizin gelişimi için

• dengeli beslenmeli,

• düzenli egzersiz yapmalı,

• süt ve süt ürünlerini çok tüketmeliyiz.

İSKELET SAĞLIĞIMIZA DİKKAT EDELİM!...

• İskelet yapısını bozacak hareketlerden kaçınalım.• Kemiklerin sağlıklı gelişmesi için oturuş ve duruşa dikkat

edelim.• Ağır eşyaları sürekli aynı elimizde taşımayalım.• Okul çantaları çok ağır olmasın.