Yayla evi̇ mi̇mari̇si̇ ve yaylalarin sorunlari

BOLU YAYLA EVİ MİMARİSİ ve BOLU YAYLA EVİ MİMARİSİ ve ÖNERİLERÖNERİLER

Örnek : Örnek : ABANT YAYLALARIABANT YAYLALARI

Prof. Dr. Mehmet TunçerProf. Dr. Mehmet Tunçer

Abant İzzet Baysal ÜniversitesiAbant İzzet Baysal Üniversitesi

Mimarlık Bölümü Bşk. Mimarlık Bölümü Bşk.

Bolu, bir doğa ve yayla Bolu, bir doğa ve yayla cennetidir.cennetidir.

Başlıca YaylalarBaşlıca Yaylalar

Değirmenözü, Gölcük, Saraycık, Üstyaka,Sarıalan, At, Aladağ, Abant yayla guruplarıdır.Ayrıca ilin tüm ilçelerinde birçok yayla vardır.

Aladağ YaylalarıAladağ Yaylaları

Dörtdivan Yalacık YaylasıDörtdivan Yalacık Yaylası

ÖRNEK: Abant Gölü Tabiat Parkı ÖRNEK: Abant Gölü Tabiat Parkı içerisindeki 4 yayla ele alınmıştır.içerisindeki 4 yayla ele alınmıştır.

Pelitözü YaylasıPelitözü Yaylası

Pelitözü YaylasıPelitözü Yaylası

Sarıyer YaylasıSarıyer Yaylası

Yayla evleri ahır + tek katlı, çatı eğimi en çok % 45 olan beşik çatılı

yapılardır.

Bölgenin yoğun orman dokusu ile kaplı olması, Yayla evlerinin

inşaasında ağırlıklı olarak ahşap kullanımına sebep olmuştur.

Pelitözü YaylasıPelitözü Yaylası

Kagir (taş) malzeme ise daha ziyade cami, hamam gibi kamu binalarında,

ahşap evlerin su basmanlarında

kullanılmıştır.

Çatılarda en çok 1,5 metreye ulaşan

saçak bulunmaktadır.

Örencik Yaylasından Örencik Yaylasından Geleneksel Bir ÖrnekGeleneksel Bir Örnek

Örencik YaylasıÖrencik Yaylası

Ahırların bulunduğu zemin kagir, 1 katlar ise ahşap veya çelik karkas inşa

edilmektedir.

Zemin kotlarda genellikle büyükbaş hayvan barındırılmakta, bazen üst kata

giriş ayrı düzenlenmektedir.

Örencik YaylasıÖrencik Yaylası

Hayvan ahırları bazen ayrı ve genellikle evin altında geleneksel

olarak düzenlenmektedir.

Örencik YaylasıÖrencik Yaylası

Koku, sinek, bulaşıcı hastalıklar vb. çevre sorunu için önlemler alınması

zorunludur.

1. Katta max. 1,5 metreye ulaşan çıkmalar bulunmaktadır.

1. Katlarda gömme veya açık , cumba nitelikli açık veya kapalı balkonlar yer

alır.

Pelitözü YaylasıPelitözü Yaylası

Ahşap veya çelik karkas strüktür ahşap kaplama malzemesi ile kaplanmaktadır. Örnek Samat yaylasında çökmüş bir yayla evi.

Abant Samat YaylasıAbant Samat Yaylası

Abant Sarıyer YaylasıAbant Sarıyer Yaylası

Sarıyer yaylasıSarıyer yaylası

• Karkas içi dolgu malzemesi zemin katlarda moloz ve/veya yontma taş (veya sonradan çimento) harçlı sıva ile kaplanmış tuğla vb taşıyıcı malzemeden oluşmaktadır.

Samat YaylasıSamat Yaylası

• Çatılar oluklu saç vb metal kaplanmaktadır. Merdiven ve balkon korkuluklarda ahşap, pencereler ve kapılarda ahşap kepenk / kapak kullanılmaktadır.

Samat YaylasıSamat Yaylası

Samat YaylasıSamat Yaylası

Sarıyer YaylasıSarıyer Yaylası

Pelitözü YaylasıPelitözü Yaylası

Örencik YaylasıÖrencik Yaylası

Yaylalara Yönelik ÖnerilerYaylalara Yönelik Öneriler

• Yaylalarda kaçak yapılmış yayla evleri özel projelerde

değerlendirilmeli, taban alanı ve gabarisi çevreye aykırı olmayanlar

korunarak, aykırı olanlar tasfiye edilmelidir.

Örencik YaylasıÖrencik Yaylası

Samat YaylasıSamat Yaylası

Sarıyer YaylasıSarıyer Yaylası

Örencik YaylasıÖrencik Yaylası

Örencik YaylasıÖrencik Yaylası

Örencik YaylasıÖrencik Yaylası

Sarıyer YaylasıSarıyer Yaylası

Mimari Tipolojik Çalışmalar Yapılması

• Geleneksel yayla evlerinin plan ve cephe mimari tipolojisine yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Var olan çalışmalar değerlendirilmelidir.

Örencik YaylasıÖrencik Yaylası

Örencik YaylasıÖrencik Yaylası

Pelitözü YaylasıPelitözü Yaylası

Pelitözü YaylasıPelitözü Yaylası

Samat YaylasıSamat Yaylası

Samat YaylasıSamat Yaylası

Samat YaylasıSamat Yaylası

Sarıyer YaylasıSarıyer Yaylası

• Bakım ve Onarım Yönetmeliği

• Onarıma gereksinim duyan yayla evleri projesi ile izin alındıktan sonra, hazırlanacak ‘Bakım ve Onarım Yönetmeliği’ uyarınca geleneksel mimari özellikler temel alınarak onarılmalıdır.

Pelitözü YaylasıPelitözü Yaylası

Samat YaylasıSamat Yaylası

Samat YaylasıSamat Yaylası

Sarıyer YaylasıSarıyer Yaylası

Sarıyer YaylasıSarıyer Yaylası

Hukuksal Sorunların ÇözülmesiHukuksal Sorunların Çözülmesi

• Yaylaların kadimden gelen “zilliyetlik” hakkı vardır. Yayla evleri mülk olarak edinilememektedir. Bunun yasal olarak çözümlenmesi gereklidir.

• Yayla Turizm Alanları Yayla Turizm Alanları

• Yaylaların bazıları “Yayla Turizm Alanı” olarak ilan edilebilir. Köy Tüzel Kişiliğine veya oluşturulacak turizm kooperatifine bağlanabilir. Bu yaylalar Orman Bakanlığı’ndan Kültür ve Turizm Bakanlığı tasarrufuna aktarılmalıdır.

• Yayla Turizmine Uygun AlanlarYayla Turizmine Uygun Alanlar

• Abant, Aladağ, Sarıalan yaylaları ile ilin kuzeyindeki bazı yaylalar “Turizm Alanı” olarak ayrılabilir. Buralarda yayla dokusu ve mimarisine uygun projelendirilecek ve köylülerce işletilecek pansiyon, butik otel, yeme-içme yerleri, köy ürünü satış birimleri planlanmalı ve uygulanmalıdır.

• Yasal Düzenleme : Yayla Evi Aile Yasal Düzenleme : Yayla Evi Aile PansiyonculuğuPansiyonculuğu

• Bolu, 300 civarında yaylası ile Bolu, 300 civarında yaylası ile önemli bir potansiyele sahiptir. önemli bir potansiyele sahiptir. Yasal düzenlemeler yapılarak Yasal düzenlemeler yapılarak ggeleneksel yayla evinde aile eleneksel yayla evinde aile pansiyonculuğu yapılmasına ilişkin pansiyonculuğu yapılmasına ilişkin bir yönetmelik düzenlenbir yönetmelik düzenlenmelidir.melidir.

Kullanım Hakkı

• Orman ve milli park yasaları uyarınca mülk tesis edilemez, ancak kullanım hakkı verilebilir.

Yayla Planlaması

• Doğa turizmine uygun yaylalar saptanarak bu yaylalar koruma ve eko-turizm amaçlı planlanmalıdır.

• Yerel Kültürün Korunması ve Sunumu

• Kırsal turizmin en önemli özelliklerinden biri yerel kültürdür. Yerel kültür, özellikle yabancı turistlerin ve şehir halkının ilgi odağıdır.

Halkın Katılımı

• Bu nedenle turizm etkinliklerinde yerel

halkın katılımı çok önemlidir.

• Geleneksel Yaşam Tarzının korunması ve geliştirilmesi

Bu konuda Yayla alanında;•Geleneksel yaşam tarzının korunarak devam etmesi sağlanmalıdır.

•Folklorik Ögelerin Korunması ve Geliştirilmesi

• Folklorik değerlere önem verilerek halk oyunlar, enstrümanlar, geleneksel giyim gibi folklorik zenginlikler araştırılmalı geliştirilmelidir.

El Sanatların Korunması ve El Sanatların Korunması ve GeliştirilmesiGeliştirilmesi

• Geleneksel el sanatlarına önem verilmelidir. El sanatlarının gelişmesinde yerli ve yabancı turistlerin önemli rolü olacaktır. Bu nedenle eskiden yapılan kilim dokumacılığı gibi ek sanatları gelişerek köy halkı için ek bir gelir kaynağı elde edilebilir.

• Yayla Festivalleri

• Yayla festivalleri daha organize biçimde düzenlemeli, Ankara, Bolu ve İstanbul halkı bu festivallere dernekler aracılığıyla davet edilmelidir. Festivallerde yerleşimler her yönüyle tanıtılmalıdır.

• Yemek Kültürü’nün Geliştirilmesi ve Tanıtılması

• Zengin bir yemek kültürüne sahip olan Bolu’nun bu özelliği geliştirilmeli ve tanıtılmalıdır. Bu konuda köyün kadınlarına daha aktif görevler düşmektedir. Böylece kırsal alanda kadının statüsü de değişip daha aktif görevler akacaktır.

• Altyapı ve Çevre Sağlığı

• Yaylalara götürülecek altyapı hizmetlerinin kalite ve sayısı önemlidir. Hayvanlarla birlikte barınmanın getireceği çevre sorunları önem taşımaktadır.

• Altyapı ve Çevre Sağlığı

• Öncelikle kanalizasyon sorunlarının çözülmesi gerekmektedir. Ulaşım güzergâhlarında ulaşım ağı çözümlenmeli, toprak patika yol nitelik olarak yükseltilmelidir.

•Kültür ve Doğa Turları

• Kıbrısçık İlçesi için Bolu ve yakın çevresinin dahil olduğu doğal ve kültürel turlara eklemlemek önem taşımaktadır.

Kaynaklar:Kaynaklar: TUNÇER, M.,TUNÇER, M., Abant Tabiat Parkı UDGP Raporu, Aralık, Abant Tabiat Parkı UDGP Raporu, Aralık,

2001 2001 TUNÇER, M., Abant Yaylaları Araştırma ve Değerlendirme TUNÇER, M., Abant Yaylaları Araştırma ve Değerlendirme

Raporu, 2001.Raporu, 2001.Bolu ili 1/100 000 ÇDP Üzerine Bolu Kalkınma ve Tanıtma Bolu ili 1/100 000 ÇDP Üzerine Bolu Kalkınma ve Tanıtma

Vakfı Görüşleri, 2000.Vakfı Görüşleri, 2000.

TUNÇER, M., Kültür Kenti Mudurnu Çalıştayı, Sunum, 2010.TUNÇER, M., Kültür Kenti Mudurnu Çalıştayı, Sunum, 2010.