ZWYCZAJE WIELKANOCNE

Wielkanoc zaczęto świętować w II wieku na pamiątkę Zmartwychwstania Chrystusa. To najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie. To także najradośniejsze ze świąt – zarówno w kościelnym roku liturgicznym, jak i w obrzędowym kalendarzu wsi polskiej. W tym dniu dzwony kościelne brzmią w szczególny sposób, oznajmiając Radosną Nowinę. Symbolizuje ono też wiosenną odnowę, zwycięstwo życia nad śmiercią i radość istnienia. Jest to święto ruchome – od wieków obchodzone pomiędzy 22 marca a 25 kwietnia, w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni księżyca.

Z Wielkanocą wiąże się wiele dawnych, ciekawych zwyczajów, z których wiele przetrwało do dziś. Zwyczaje związane z obchodami tego święta rozpoczynają się od Palmowej Niedzieli, otwierającej Wielki Tydzień.

Głównym zajęciem tego dnia jest święcenie palm na pamiątkę triumfalnego wjazdu Jezusa do Jerozolimy.

W Polsce prawdziwe palmy nie rosną i dlatego w różnych

regionach naszego kraju istnieje tradycja robienia palemek wielkanocnych.

A najpiękniejsze palmy wije się na Kurpiach. Zachował się

dawny zwyczaj wykonywania barwnych palm wielkanocnych,

które osiągają wysokość kilkunastu metrów.

Palma wielkanocna miała chronić ludzi, zwierzęta, domy i pola przed czarami, ogniem i wszelkim złem.

TRADYCJE ZWIĄZANE Z PALMĄ ~ poświęcone palemki postawione w czasie burzy w oknie miały zapewnić bezpieczeństwo, ~ oderwane z palemek bazie mieszano z ziarnem przed siewem, ~ połykanie bazi miało uchronić przed bólami i przeziębieniem, ~ zjedzenie "kocanki" z palmy ochroni gardło przed chorobą przez cały rok, ~ poświęconą palmą należy pokropić rodzinę, co uchroni ją przed chorobami i głodem, ~ dzieci należało uderzyć witką z palmy, żeby były zdrowe, ~ wielkość palmy ma znaczenie magiczne, wysoka zapewni twórcy długie i szczęśliwe życie, ~ im piękniejsza palma, tym dzieci będą dorodniejsze.  

Pucheroki – zwyczaj obchodzony w Niedzielę Palmową w Krakowie i okolicach. To przebrani

w wysokie czapki i kożuchy chłopcy, którzy w niedzielny

poranek chodzą po domach i śpiewem oraz żartem wypraszają datki

Cały Wielki Tydzień upływał pod znakiem przygotowań i oczekiwań

do Wielkiej Niedzieli. W ciągu tego czasu, przez wieki uczestniczono w nabożeństwach. Dni Wielkotygodniowe wróżyły też pogodę na cały rok. Uważano, że jaka Wielka Środa – taka będzie wiosna, jaki Czwartek – takie lato, Wielki Piątek wróżył pogodę na żniwa i wykopki, a Sobota zapowiadała pogodę na zimę.

WIELKI CZWARTEK

Obchodzony jest na pamiątkę

Ostatniej Wieczerzy Jezusa z

apostołami w wieczerniku

Msza święta w Wielki Czwartek jest niezwykle uroczysta. Ostatnia Wieczerza, którą Jezus spożywał wraz z dwunastoma apostołami, była tradycyjną ucztą paschalną.

W niektórych świątyniach odbywa się również obrzęd obmycia

nóg dwunastu mężczyznom,

na pamiątkę wydarzeń z Ostatniej Wieczerzy

Chrystusa.

OBMYCIE NÓG APOSTOŁOM

Dziewczęta w Wielki Czwartek wierzyły w nadzwyczajną moc wody. Kiedy zapadł mrok wchodziły do zimnych strumieni, aby przemyć się w bieżącej wodzie. Wierzyły, że taka kąpiel pomoże im pozbyć się wszystkich niedoskonałości, piegów, zmarszczek czy blizn, które miały na skórze.

Wielki Piątek w Kościele katolickim to jedyny dzień w ciągu roku, gdy nie ma odprawianej mszy świętej. Dla wszystkich wierzących jest to dzień wielkiej żałoby, którą wyraża liturgia wspominająca mękę oraz śmierć Jezusa. Jej centrum jest adoracja krzyża.

Jajko, jako symbol życia, otaczano kultem już od najdawniejszych czasów. Według ludowych wierzeń jajko posiada moc przeciwdziałania wszystkiemu co złe, a poświęcone z okazji świąt – chroni przed ogniem, zapewnia obfitość dóbr, gwarantuje dobre zdrowie i bezpieczeństwo. Nie każde jajko jest pisanką. Różne nazwy spotyka się w zależności od regionu, a przede wszystkim od sposobu zdobienia. Najpowszechniejsza nazwa „pisanka” powinna odnosić się do „pisanych” woskiem. Jajko ufarbowane, bez wzoru jest malowanką lub kraszanką, czasem zwane byczkiem. Jeśli na malowance, ostrym narzędziem usunie się farbę, to powstanie skrobanka czyli rysowanka.

pisanka kraszanka

JAJKO DOBRE NA WSZYSTKO→ umieszczanie jajek w oknach domu, aby ten dom omijały pioruny,→ obdarowywanie jajkami chłopców, którzy chodzili z "kurkiem" wielkanocnym,→ wykupywanie się pisankami od "dyngusiarzy",→ dotykanie zwierząt gospodarskich święconym jajkiem - ochrona przed chorobami,→ dodawanie potłuczonych skorupek jaj wielkanocnych do kurzej karmy, żeby się lepiej niosły,→ w wodzie, w której gotowały się jajka, należało umyć twarz, żeby być pięknym,→ woda z pokruszonymi skorupkami święconych jajek była świetnym lekarstwem na ból zębów,→ jajko zakopywano w sadach i na polach, żeby zapewnić urodzaj,→ zakopywanie jajka na rozpoczętej budowie domu miało zapewnić pomyślność mieszkańcom,→ zakopywanie poświęconej pisanki pod progiem domu w celu zagrodzenia dostępu siłom nieczystym.

Wielka Sobota to dzień spoczynku Jezusa w

grobie, przy którym od rana trwa czuwanie. Po

zachodzie słońca odbywa się święcenie ognia

i wody na specjalnym nabożeństwie Wigilii

Paschalnej

Niedziela Wielkanocna- najważniejsze święto chrześcijańskiezwane Paschą

Zmartwychwstanie

Według tradycji stół świąteczny powinien być przykryty białym obrusem i udekorowany liśćmi bukszpanu. Na środku stołu stawiamy baranka, np. na łączce z rzeżuchy. Rzeżucha to symbol sił witalnych i rodzącego się życia.