View
220
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
1
STRATEGIA WDRAŻANIA PROJEKTU INNOWACYJNEGO TESTUJĄCEGO
ZZaaiinntteerreessoowwaanniiee uucczznniióóww ffiizzyykkąą
kklluucczzeemm ddoo ssuukkcceessuu
Projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
2
STRATEGIA WDRAŻANIA PROJEKTU INNOWACYJNEGO TESTUJĄCEGO
Temat innowacyjny:
Nazwa projektodawcy: Centrum Edukacji ATUT Wielkopolska Jarosław Jastrzębski Sp. j.
Tytuł projektu: „Zainteresowanie uczniów fizyką kluczem do sukcesu”
Numer umowy:
1. Uzasadnienie
1.1. Opis problemów
W związku z bardzo słabym zainteresowaniem młodzieży naukami przyrodniczymi, a w
szczególności fizyką (załącznik 3a,b), został opracowany projekt, którego podstawowym
celem jest zwiększenie zainteresowania uczniów naukami przyrodniczymi. Dotychczasowe
metody nauczania fizyki nie sprawdzają się (załącznik 2a,b). W szkołach, materiał
przekazywany jest przede wszystkim w postaci definicji i wzorów, natomiast umiejętności
sprawdza się najczęściej poprzez zadania rachunkowe. Fizyka to nauka eksperymentalna i
poprzez eksperyment powinna być uczona. Zniechęcenie uczniów fizyką, prowadzi do
systematycznego obniżania poziomu wiedzy a przecież fizyka, jest nauką o kluczowym
znaczeniu dla gospodarki państwa, ponieważ wykorzystywana jest we wszystkich
nowoczesnych technologiach. Począwszy od globalnej informatyzacji społeczeństwa, poprzez
niekonwencjonalne źródła pozyskiwania energii, a kończąc na sprawach ekologii i ochronie
środowiska. Natomiast obecnie, cały szereg zagrożeń związanych z nowymi technologiami,
jak i korzyści płynące z rozwoju nauki, są zupełnie nie rozumiane przez społeczeństwo.
Zarówno przez pojedynczego obywatela, jak i kadrę urzędników państwowych. Wnioski z
badań Programu Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów PISA są następujące:
uczniowie rozpoczynający naukę w szkole interesują się naukami przyrodniczymi, aby lepiej
poznać otaczający ich świat. Dla wielu uczniów przyroda jest ulubionym przedmiotem i zdają
sobie sprawę z tego, że nauki przyrodnicze odgrywają bardzo ważną rolę we współczesnym
świecie. Jednak tylko połowa uczniów ocenia, że jest w stanie samodzielnie rozwiązywać
problemy w zakresie nauk przyrodniczych. Autorzy raportu PISA przyznają, że większość
3
uczniów jest pozytywnie nastawiona do nauki przedmiotów przyrodniczych, jednak
zdecydowana mniejszość wiąże swoją przyszłość z fizyką. Tylko 44% uczniów w Polsce
uważa, że tematyka lekcji fizyki jest w szkole dla nich łatwa. Uczniowie w Polsce, znacznie
rzadziej niż ich rówieśnicy w krajach Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
OECD uznają, że uczenie się o przyrodzie jest ciekawe i sprawia im przyjemność. W związku
z powyższym, całkowicie priorytetowe musi być przywrócenie edukacji w zakresie fizyki na
poziomie umożliwiającym zrozumienie współczesnych zagrożeń związanych z rozwojem
cywilizacyjnym oraz przedstawienie młodzieży szkolnej korzyści płynących z edukacji w
zakresie nauk ścisłych, a w szczególności fizyki.
1.2. Przyczyny występowania opisanych problemów
Do głównych przyczyn należą:
1- Brak dostatecznie wzbogaconego o eksperyment, sposobu nauczania fizyki.
2- Zredukowanie liczby godzin fizyki w szkołach.
3- Niedostosowanie programów nauczania do znacznie zredukowanej liczby zajęć
lekcyjnych – nauczyciele, aby spełnić wymagania formalne (zrealizować program),
zmuszeni są do zaniechania czasochłonnego eksperymentu fizycznego i ograniczają
się do definicji, wzorów i zadań.
Często też w szkołach brakuje aparatury potrzebnej do wykonywania ciekawych
doświadczeń, lub jest ona przestarzała i nie pozwala na bezpieczne przeprowadzanie
eksperymentów, a szkołom brakuje środków finansowych na wzbogacenie i odnawianie bazy
naukowo – dydaktycznej z fizyki. W tym względzie, szkoły na wszystkich poziomach
nauczania, cofają się systematycznie wstecz. W latach 60-tych i 70-tych, jako normę
uznawano pracownię fizyko – chemiczną, w której zajęcia odbywały się w niewielkich
grupach. Uczeń, aktywnie uczestniczył w lekcjach poprzez obserwację bezpośrednią,
eksperyment wykonywany własnoręcznie oraz pracę w grupach tematycznych
nadzorowanych przez nauczyciela. Od drugiej połowy lat 90-tych, w związku z przyjętą
polityką państwa, fizyka zostawała stopniowo ograniczana, a w wielu szkołach – nawet
renomowanych, praktycznie znikły pracownie fizyczne. Takie działania całkowicie zmieniają
obraz fizyki – nauki eksperymentalnej, zmieniając ją w niezrozumiały dla ucznia przekaz
wzorów i formuł matematycznych. Z przeprowadzonej przez zespół naukowców analizy, jak i
4
rozmów z nauczycielami wynika, że jedynym rozsądnym rozwiązaniem prowadzącym do
zainteresowania uczniów fizyką, jest wypracowanie nowego podejścia do nauczania fizyki,
bazującego przede wszystkim na eksperymencie. Ponad to, poprzez politykę rządu, jak i
media, został wylansowany model człowieka XXI wieku jako humanisty. Moda na nauki
humanistyczne spowodowała, ze młodzież co najmniej od dziesięciu lat wybiera, jako
kierunek swojego dalszego kształcenia przedmioty humanistyczne. Zgodnie z danymi
Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w roku akademickim 1990/91 kierunki
humanistyczne wybierało 55,6% studentów, a na kierunkach ścisłych i przyrodniczych
kształciło się 41,6% studentów. Zaś w roku 2008/09 kierunki humanistyczne wybierało już
64,5%, a kierunki ścisłe i przyrodnicze jedynie 26,2%. Nauki humanistyczne rozwinęły się
gwałtownie kosztem nauk ścisłych, a w związku z tym, że moda kształtuje zachowania
społeczne, w społeczeństwie wykształciła się niechęć do nauk ścisłych.
1.3. Skala występowania opisanych problemów
Skala odejścia młodzieży od nauk ścisłych jest bardzo duża i pogłębia się z roku na rok, na co
wskazują powyżej przytoczone statystyki. Nie dotyczy to tylko Polski, ale i całej Unii
Europejskiej. Wadliwy system edukacyjny rozpoczyna się już na etapie szkół podstawowych,
w których obowiązuje nauczanie przyrody – przedmiotu, który łączy w sobie elementy fizyki,
chemii, biologii i geografii, czyli wszystkich nauk przyrodniczo – technicznych. Choć z
założenia idea wydaje się trafna, to w praktyce okazuje się fatalna w skutkach, ponieważ na
dzień dzisiejszy nie mamy wykształconych na odpowiednim poziomie nauczycieli, którzy
byli by w stanie sprostać tak postawionym wymaganiom przedmiotowym. W konsekwencji,
źle wykształcony nauczyciel – w szczególności treści fizycznych, nie potrafi lub boi się
przekazywać te treści uczniom, a nauczanie przyrody sprowadza się do przepisywania
definicji z podręczników. W szkołach gimnazjalnych, źle przygotowane dzieci ze szkół
podstawowych, mają ogromne problemy z uzupełnieniem wiedzy fizycznej na odpowiednim
poziomie. Kwestię dodatkowo komplikuje brak zaplecza dydaktycznego do przeprowadzania
eksperymentów fizycznych. W szkołach ponad gimnazjalnych, ze względu na sprofilowanie,
problem jest bardziej złożony. W klasach o profilach humanistycznych praktycznie fizyki nie
ma. Konsekwencją czego jest „wypuszczanie” na rynek pracy ludzi całkowicie nie
przygotowanych do świadomego korzystania z nowoczesnych technologii, które oferuje
5
postęp cywilizacyjny. Niechęć do fizyki przeniosła się również na uniwersytety, co
doprowadziło do sytuacji, w której magister nauk humanistycznych, nie rozumie praw
rządzących przyrodą. Szkody wyrządzone zaniechaniem nauczania fizyki w chwili obecnej są
tak rozległe, że będą wymagały dziesiątek lat naprawy obecnego stanu rzeczy.
1.4. Konsekwencje istnienia zidentyfikowanych problemów
Wynik badań PISA polskich uczniów, rozpatrywany w trzech rodzajach mierzonych
umiejętności jest niski i wyraźnie widać, że uczniowie nie radzą sobie z zadaniami, w których
mierzone są umiejętności związane z metodami stosowanymi w badaniach naukowych.
Słabością polskich uczniów jest także rozpoznawanie zagadnień naukowych, co jest
umiejętnością niezwykle potrzebna nie tylko w pracach badawczych, ale także w życiu
codziennym. Polscy uczniowie nie radzą sobie także z wyszukiwaniem informacji
naukowych, oddzielaniem ich od nienaukowych, kojarzeniem dziedzin, a także
rozstrzyganiem na jakie pytania możemy odpowiedzieć, mając pewną pulę informacji. Słabo
radzą sobie z wykorzystaniem dowodów naukowych, czyli maja kłopot z przełożeniem
zjawiska bądź problemu na doświadczenie w laboratorium, jak również z przełożeniem
wiedzy teoretycznej na praktykę. Problemy polskiej młodzieży z wykorzystaniem zdobytej
wiedzy w praktyce wynikają m. in. z niewielu eksperymentów na lekcjach fizyki. Ponad to, w
rezultacie obecnego sposobu nauczania fizyki, mamy do czynienia z:
1- Niską edukacją społeczeństwa w obszarze nauk fizycznych i przyrodniczych w skali
Polski i Unii Europejskiej;
2- Brakiem przygotowania merytorycznego uczniów i absolwentów do świadomego
korzystania z nowoczesnych technologii (zaawansowane technologie informacyjne);
3- Niezrozumieniem zagrożeń, płynących z nieświadomego korzystania z urządzeń
technicznych (ds.: telefony komórkowe, kuchenki mikrofalowe);
4- Brakiem racjonalnego rozeznania w stopniu zagrożeń ekologicznych powodowanych
przez nośniki energii (ds.: strach przed elektrownią jądrowa, konsekwencje dla
środowiska płynące z stosowania rozwiązań tradycyjnych);
5- Brakiem wiedzy technicznej na odpowiednim poziomie, który umożliwia
manipulowanie ludźmi przy wyborze sprzętu technicznego (bezpodstawne reklamy
nie mające potwierdzenia w rzeczywistości);
6
6- Brakami w wiedzy fizycznej, które nie pozwalają zrozumieć praw przyrody i
sprawiają, że człowiek w nowoczesnym świecie często jest bezradny wobec wyzwań
które niesie ze sobą rozwój cywilizacyjny.
2. Cel wprowadzenia innowacji
2.1. Pożądany stan docelowy po wprowadzeniu innowacji
Cele wprowadzenia innowacji są tożsame z celami projektu zawartymi we wniosku
o dofinansowanie projektu. Po wprowadzeniu innowacji spodziewana jest przede wszystkim:
1- Znacząca poprawa w poziomie zrozumienia praw przyrody przez uczniów.
2- Zwiększenie zainteresowania fizyką i zjawiskami fizycznymi.
3- Zwiększenie zainteresowania uczniów szkół średnich podjęciem kształcenia na
kierunkach technicznych, a w szczególności fizyce.
4- Świadome korzystanie z sprzętu technicznego – zwiększenie bezpieczeństwa
użytkowników.
5- Zwiększenie świadomości istnienia potencjalnych zagrożeniach jakie niosą ze sobą
nowoczesne technologie.
2.2. Sposób weryfikacji osiągniętego celu
Wprowadzając do szkół eksperyment, w szczególności eksperyment oparty na przedmiotach
codziennego użytku, spodziewamy się znacznego zwiększenia zainteresowania uczniów
fizyką, a co za tym idzie, w przyszłości większym zainteresowaniem studiowaniem na
kierunkach przyrodniczo – technicznych. Spodziewamy się, że dane, które zweryfikują
postawione cele, będzie można otrzymać z następujących źródeł:
1- Porównanie wyników testów sprawdzających wiedzę i umiejętności uczniów przed
rozpoczęciem zajęć w projekcie, w jego trakcie i po zakończeniu realizacji projektu.
Zostaną opracowane testy umożliwiające sprawdzenie umiejętności uczniów w trakcie
trwania projektu i zostaną one porównane z danymi zebranymi na podobnych grupach,
nie uczestniczących w projekcie (testy opracowane przez Naukowców i Asystenta do
spraw merytorycznych). W etapie przygotowawczym, testy takie zostały
przeprowadzone na grupie 877 uczniów szkół ponadpodstawowych (załącznik 2a i
7
2b), z których 150 wybranych przez nauczyciela weźmie udział w kolejnych etapach
projektu.
2- Zostaną opracowane ankiety sprawdzające zainteresowanie uczniów naukami
przyrodniczo – technicznymi i chęcią podjęcia studiów na kierunkach technicznych.
Ankiety będą wypełniane na początku, w trakcie, oraz po zakończeniu projektu. Te
same ankiety będą przedstawione uczniom nieuczestniczącym w projektu. W etapie
przygotowawczym, testy takie zostały przeprowadzone na grupie 877. uczniów szkół
ponadpodstawowych (załącznik 3a i 3b) , z których 150 wybranych przez nauczyciela
weźmie udział w kolejnych etapach projektu.
3- Zostaną opracowane ankiety sprawdzające opinie nauczycieli fizyki o skuteczności i
przydatność produktu w kształceniu młodzieży.
4- Odwołanie do innych dokumentów (np. liczba uczniów zdających maturę z fizyki,
liczba kandydatów na studia techniczne w szczególności fizykę itp.)
3. Opis innowacji, w tym produktu innowacyjnego
3.1. Na czym polega innowacja
Innowacja wnosi do produktu finalnego nowe podejście do nauczania fizyki w szkołach
ponadpodstawowych polegające na:
1- Przygotowaniu nowatorskich rozwiązań programowych (podręcznik zawierający zbiór
opisanych eksperymentów fizycznych z załączonymi scenariuszami lekcji
uwzględniającymi poziom i profil szkoły), związanych z poszukiwaniem i
wdrażaniem skutecznych metod, pozwalających rozwijać umiejętności
rozpoznawania i definiowania problemów badawczych.
2- Pełniejszym zaangażowaniu ucznia w proces edukacji poprzez zwiększenie jego
aktywności i kreatywności, polegające na czynnym udziale w eksperymencie
fizycznym, przeprowadzanym zarówno w domu i szkole, a przez to, zwiększenie
zainteresowania podjęciem kształcenia na kierunkach o kluczowym znaczeniu dla
gospodarki opartej na wiedzy.
3- Propozycja eksperymentów fizycznych wykonanych za pomocą przedmiotów
codziennego użytku, prowadząca do rozwoju zdolności praktycznego wykorzystania
8
wiedzy i umiejętności nabytych w trakcie zajęć z fizyki oraz umiejętności planowania
i realizacji praktycznych działań technicznych (od pomysłu do produktu).
4- Połączeniu wiedzy z nauk przyrodniczych we wspólny komponent, umożliwiający
pełniejsze zrozumienie praw przyrody (transfer wiedzy z nauk biologicznych i
chemicznych do fizyki) oraz rozwój umiejętności wykorzystania tej wiedzy w życiu
codziennym.
5- Rozwoju umiejętności w posługiwaniu się technologią informacyjno – komunikacyjną
w procesie uczenia się (platforma e-learning).
3.2. Komu służy, kto będzie mógł ją wykorzystywać w przyszłości
Głównym odbiorcą innowacji - grupą docelową są uczniowie i nauczyciele szkół
ponadpodstawowych. Na etapie testowania będzie to 50 nauczycieli (w tym 20, którzy brali
udział w etapie przygotowawczym) oraz 500 uczniów. Na etapie upowszechniania i
włączania do głównego nurtu polityki, z produktem zostaną zapoznani nauczyciele z całej
Polski - 600 nauczycieli poprzez konferencje i 2000 poprzez media elektroniczne.
Zrealizowane zostaną zajęcia laboratoryjne, doświadczalne i zajęcia w oparciu o platformę e-
learningową dla 500 uczniów. W przyszłości, z wersji finalnej produktu będą mogli korzystać
wszyscy zainteresowani nauczyciele fizyki szkół ponadpodstawowych oraz uczniowie w całej
Polsce. Innowacja ma służyć całemu społeczeństwu, po przez zwiększenie konkurencyjności
absolwentów polskich szkół na unijnym rynku pracy.
3.3. Warunki, jakie muszą być spełnione, by innowacja działała właściwie
Zainteresowanie maksymalnie szerokiej grupy potencjalnych użytkowników i
odbiorców (nauczycieli i uczniów) produktem.
Przygotowanie kadry użytkowników projektu do testowania produktu (po przez
szkolenia i dostarczanie produktu do wybranych szkół).
Upowszechnianie produktu finalnego oraz włączenie go do głównego nurtu polityki.
Uzyskanie bezstronnej oceny efektów: przydatności, trafności, adekwatności
i trwałości innowacji w zewnętrznej ewaluacji.
9
Działania formalno – prawne polegające na złożeniu Karty zgłoszenia innowacji
pedagogicznej przez 20 szkół zakwalifikowanych do testowania wstępnej wersji
produktu w odpowiednim Kuratorium Oświaty.
3.4. Efekty, jakie może przynieść jej zastosowanie
Zastosowanie innowacji powinno spowodować:
Zwiększenie zainteresowania uczniów fizyką poprzez lepsze zrozumienie praw
przyrody i czynne uczestnictwo w eksperymencie.
Kontynuację kształcenia na kierunkach o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej
na wiedzy (studia techniczne, fizyczne, przyrodnicze).
Rozwój umiejętności posługiwania się technologią informacyjno – komunikacyjną w
procesie uczenia się.
Wyposażenie nauczycieli w narzędzia (produkt) umożliwiające nauczanie fizyki w
praktyczny i interesujący sposób.
3.5. Elementy, które będzie obejmować innowacja
Elementy innowacji:
Opracowanie nowatorskiego podręcznika, zawierającego zbiór eksperymentów do
nauczania Fizyki, dla różnych typów szkół.
Opracowanie ujednoliconych scenariuszy lekcji wspomagających proces nauczania (w
szczególności dla mniej doświadczonych nauczycieli).
Opracowanie eksperymentów wyraźnie wskazujących na transfer wiedzy pomiędzy
naukami przyrodniczymi a fizyką (spójny obraz przyrody).
Opracowanie treści i eksperymentów wskazujących na jedność praw przyrody – ponad
dyscyplinarny ich charakter (edukacja szkolna uczy ucznia poruszania się w
zamkniętych ramach dyscyplin nauki – na to wskazują rozmowy z nauczycielami i
uczniami – wyraźnie brakuje interdyscyplinarnego podejścia do nauczania).
Wskazanie na zagrożenia płynące z nowych technologii związane z oddziaływaniem
różnych typów energii na organizm człowieka i jego środowisko.
10
Utworzenie platformy e-learningowej wspomagającej proces kształcenia fizyki i
umożliwiającej wymianę informacji w zakresie nowatorskich rozwiązań
dydaktycznych.
4. Plan działań w procesie testowania produktu finalnego
4.1. Podejście do doboru grup użytkowników i odbiorców, którzy wezmą udział w
testowaniu
W fazie testowania, użytkownikami będzie 50 nauczycieli fizyki (w tym 20, którzy brali
udział w etapie przygotowawczym) zatrudnionych w Gimnazjach, Liceach
Ogólnokształcących, Technikach i Szkołach Zawodowych (w trakcie przygotowania produktu
zrezygnowano z liceów profilowanych ponieważ są w trakcie likwidacji), w województwach:
dolnośląskim, śląskim, opolskim i łódzkim. Rekrutacja nauczycieli do projektu będzie
prowadzona poprzez ogłoszenia w prasie i spotkania osobiste w szkołach. Kwalifikacji do
projektu dokona Komisja Rekrutacyjna składająca się z przedstawicieli Lidera i Partnera, na
podstawie posiadanej wiedzy i doświadczenia zawodowego nauczycieli. Odbiorcami w fazie
testowania będzie 500 uczniów z ww. typów szkół, w tym co najmniej 50 % będą stanowiły
dziewczęta. Projekt zakłada zainteresowanie fizyką zarówno uczniów, którzy maja bardzo
dobre wyniki w nauce, jak i słabe wyniki. Nauczyciele w porozumieniu z
rodzicami/opiekunami uczniów będą wybierali uczniów do uczestnictwa w projekcie zgodnie
z zasadą równości szans i równości płci. Rekrutacja będzie prowadzona w okresie V-VII
2011r. Przez cały okres testowania produktu, jak i po jego zakończeniu będzie działała
platforma internetowa: efizyka.uni.pole.pl, która pod nadzorem Zespołu Naukowców i
nauczycieli biorących udział w projekcie będzie służyła pomocą w rozwiązywaniu
problemów związanych z testowaniem i wdrażaniem produktu. Platforma ta, będzie również
spełniała funkcję skrzynki kontaktowej za pomocą, której zainteresowane strony będą mogły
zgłaszać swoje pomysły do dyskusji na forum platformy e-learningowej. W celu zachęcenia
nauczycieli do czynnego udziału w projekcie, zostały zorganizowane warsztaty, na których
przedstawiono korzyści płynące z uczestnictwa w przedsięwzięciu, zarówno dla nauczycieli
jak i dla uczniów, związane m.in. z: wsparciem merytorycznym pracowników Instytutu
Fizyki Uniwersytetu Opolskiego, pozyskaniem pomocy naukowych dla szkół uczestniczących
w projekcie oraz materiałów dydaktycznych do nauczania fizyki dla nauczycieli, bezpłatnym
11
przekazaniem podręczników, wraz z scenariuszami lekcji, udostępnieniem platformy e-
learningowej wspomagającej nauczanie.
4.2. Opis przebiegu testowania
Produkt będzie testowało 50 nauczycieli oraz 500 uczniów szkół ponadpodstawowych z
województw: śląskiego, dolnośląskiego, opolskiego i łódzkiego.
Krok 1: Przygotowanie nauczycieli uczestniczących w projekcie do testowania produktu.
Zostaną zorganizowane warsztaty dla nauczycieli, których celem będzie zaprezentowanie
wstępnej wersji produktu oraz wyjaśnienie elementów niezbędnych do prawidłowego
przetestowania produktu. Wraz z nauczycielami przeprowadzone zostaną przykładowe
eksperymenty fizyczne zaproponowane w produkcie, aby wstępnie przetestować je pod
względem merytorycznym oraz technicznym (np.: czas wystarczający do przygotowania i
przeprowadzenia eksperymentu oraz stopień jego trudności). Przygotowana zostanie również
video-rejestracja przebiegu wybranych eksperymentów fizycznych, która będzie służyć jako
materiał pomocniczy dla uczniów i nauczycieli. Zostanie ona zamieszczona za platformie e-
learningowej. Warsztaty dla nauczycieli zakończą się opracowaniem Karty eksperymentu,
dostosowanej do poszczególnych typów szkół. Karty te, będą instrukcją do przeprowadzania
poszczególnych eksperymentów fizycznych, zawierającą: treści i wzory niezbędne do
zrozumienia eksperymentu, opis jego przebiegu, przykłady tabel pomiarowych do
zapisywania danych uzyskanych z eksperymentu, metody szacowania i obliczania
niepewności pomiarowych, sposób obliczania wyniku eksperymentu oraz jego interpretacji.
Nauczyciele po zakończeniu warsztatów zostaną poddani weryfikacji uzyskanej wiedzy, która
będzie polegała na samodzielnym przeprowadzeniu przykładowego eksperymentu fizycznego
pod nadzorem naukowców. Uczestnicy warsztatów otrzymają certyfikat potwierdzający ich
przygotowanie merytoryczne i techniczne do przeprowadzenia testowania produktu z grupami
uczniów, na zajęciach w szkołach.
Krok 2: Uczniowie uczestniczący w projekcie pod opieką prowadzących, przeprowadzą
eksperymenty fizyczne wg scenariuszy opracowanych w produkcie przez Zespół
Naukowców. Testowanie produktu będzie się odbywać zarówno w Instytucie Fizyki
Uniwersytetu Opolskiego, jak i w szkołach biorących udział w projekcie. Wszystkie uwagi
związane nowymi pomysłami oraz ewentualnymi wadami wykrytymi w trakcie testowania
12
zostaną zamieszczone na platformie e-learningowej. Zostanie utworzona specjalna baza, w
której zostaną zarchiwizowane wykryte błędy produktu, proponowane sposoby ich naprawy
oraz nowe rozwiązania, nie uwzględnione we wstępnej wersji produktu. Za przeglądanie bazy
oraz korygowanie usterek odpowiedzialny będzie Zespół Naukowców.
4.3. Charakterystyka materiałów, jakie otrzymają uczestnicy
Uczestnicy otrzymają trzy rodzaje materiałów:
1. Drukowany: produkt - książkę wraz ze scenariuszami lekcji zawierającą opracowane
eksperymenty fizyczne do zastosowania na lekcji i samodzielnego przeprowadzenia
przez uczniów w domu.
2. Elektroniczny: płyta DVD z nagranym obrazem eksperymentów przeprowadzonych
na warsztatach z nauczycielami, elektroniczną wersją książki i scenariuszami lekcji.
3. Platforma internetowa efizyka.uni.opole.pl: dostęp do kursów z fizyki opracowanych
przez naukowców, dostęp do prezentacji z wybranych zagadnień fizycznych i
przyrodniczych.
4.4. Informacje o planowanym sposobie monitorowania przebiegu testowania
Materiały do monitorowania przebiegu testowania będą zbierać nauczyciele, przeprowadzając
testy przygotowane przez Zespół Naukowców, przed rozpoczęciem testowania, w trakcie oraz
po testowaniu. Wyniki przeprowadzonych testów będą na bieżąco dostarczane do Asystenta
ds. merytorycznych, który wraz z Zespołem Naukowców, będzie opracowywał dane zbiorcze.
Uzyskane w ten sposób informacje będą wykorzystywane do bieżącej weryfikacji jakości
produktu. Złe wyniki muszą spowodować zmiany w eksperymentach zamieszczonych w
produkcie lub układ scenariuszy lekcji. Proces monitorowania, przedstawiony jest w
Załączniku nr 1.
13
5. Sposób sprawdzenia, czy innowacja działa
5.1. Sposób oceny wyników testowania
Sprawdzenie działania innowacji odbędzie się na podstawie:
- Poziom obiektywny: porównania danych otrzymanych z testów otwarcia, z danymi
otrzymanymi z monitorowania przebiegu testowania (zał.nr1). Dane będą miały
charakter statystyczny;
- Poziom subiektywny: zbieranie i analiza opinii uczniów i nauczycieli zamieszczonych
na platformie internetowej;
- Poziom techniczny: opinia prowadzących zajęcia laboratoryjne w Instytucie Fizyki
Uniwersytetu opolskiego.
5.2. Sposób przeprowadzenia ewaluacji zewnętrznej
Monitoring uzyskanych rezultatów oraz wewnętrzna ewaluacja, prowadzona będzie przez
cały okres testowania produktu. Ewaluacja zewnętrzna, będzie realizowana po przetestowaniu
przygotowanych innowacyjnych rozwiązań eksperymentów fizycznych i scenariuszy lekcji.
Na ewaluację wewnętrzną składać się będą działania prowadzone przez Zespół Projektowy
oraz Zespół Naukowców, polegające na:
1. Monitorowaniu realizacji warsztatów dla nauczycieli uczestniczących w projekcie,
poprzez listy obecności oraz weryfikację planów warsztatów i ich zgodności z
zakresem merytorycznym oraz terminami zawartymi w harmonogramie projektu.
2. Monitorowaniu dzienników zajęć oraz list obecności na zajęciach dla uczniów
realizowanych w szkołach oraz w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Opolskiego.
3. Przygotowaniu kart ewaluacyjnych, dotyczących poziomu wiedzy i umiejętności
uczniów na poszczególnych etapach testowania, wypełnianych cyklicznie przez
uczniów uczestniczących w projekcie i na bieżąco weryfikowanych przez Zespół
Naukowców.
4. Konsultacjach Zespołu Naukowców z nauczycielami uczestniczącymi w projekcie na
temat produktu projektu oraz szans i zagrożeń związanych z ich wdrażaniem,
przeprowadzanych na platformie e-l.
5. Przygotowaniu przez Zespół Naukowców testów, dla uczniów uczestniczących w
etapie upowszechniania produktu finalnego.
14
Oprócz wyżej wymienionych, najważniejszych działań ewaluacyjnych, będą również na
bieżąco analizowane raporty z pracy zespołu zatrudnionego w projekcie.
Ewaluacja zewnętrzna, będzie miała na celu uzyskanie bezstronnej oceny efektów wdrażania
innowacji oraz ich wpływ na wzrost wiedzy i umiejętności uczniów oraz zainteresowanie
fizyką. Pozwoli pozyskać dodatkowe informacje na temat przebiegu testowania i wdrażania
do głównego nurtu polityki, zgodności realizowanych działań z założonym harmonogramem
oraz pozwoli na szybką reakcję w przypadku zachodzących odchyleń i wprowadzenie
niezbędnych modyfikacji. Ewaluator zewnętrzny, cieszący się opinią autorytetu w dziedzinie
nauk fizycznych i pracy z uczniami, zostanie wyłoniony po uwzględnieniu posiadanego
dorobku zawodowego w powyższych dziedzinach. Założenia i ramy współpracy ewaluatora
zewnętrznego, zostaną ustalone wspólnie z Liderem i Partnerem, jednak w taki sposób, aby
nie miały jakiegokolwiek wpływu na niezależną i bezstronną ocenę efektów projektu.
Zadaniem ewaluatora zewnętrznego będzie:
1. Ustalenie, czy zamierzone cele zostały osiągnięte.
2. Analiza produktu oraz przedstawienie propozycji ewentualnych zmian podnoszących
jakość produktu.
3. Uzyskanie odpowiedzi na pytanie: czy wypracowany produkt jest faktycznie lepszy i
efektywniejszy od dotychczas stosowanych, a proponowane innowacyjne rozwiązania
będą atrakcyjna alternatywą dla metod dotychczas stosowanych.
Przygotowana przez ewaluatora opina produktu będzie zawierać m. in. ocenę trafności,
przydatności, adekwatności i trwałości rezultatów. Pozytywna rekomendacja uzasadni
zastosowania produktu finalnego na szeroka skalę. Rezultatem przeprowadzenia ewaluacji
projektu, będzie recenzja ewaluatora zewnętrznego oraz raport z wewnętrznej analizy
wyników testowania przygotowany przez Zespół projektowy, które pozwolą na rzeczywistą
ocenę innowacji i testowanego produktu.
6. Strategia upowszechniania
6.1. Cel działań upowszechniających
Obecnie fizyka jest przedmiotem nielubianym przez uczniów i uważanym za przedmiot
trudny i niepotrzebny. Głównym celem działań upowszechniających jest osiągniecie zmiany
nastawienia uczniów do fizyki, jako nauki niezbędnej do zrozumienia praw przyrody, oraz
15
zachęcenie do studiowania na kierunkach ścisłych. Celem działań w pierwszej fazie, jest
dotarcie do maksymalnie dużego grona nauczycieli fizyki i uczniów, obejmującego swym
zasięgiem szkoły ponadpodstawowe w województwach: śląskim, dolnośląskim, opolskim i
łódzkim. W drugiej fazie zależy nam również na zainteresowaniu produktem jak najszerszej
grupy użytkowników i odbiorców z całego kraju oraz przekonanie ich o celowości naszych
działań..
6.2. Grupy, do których skierowane będą działania upowszechniające
Działania upowszechniające zostaną skierowane do uczniów i nauczycieli fizyki szkół
gimnazjalnych (w szkołach gimnazjalnych rozpoczyna się proces edukacji w zakresie fizyki
jako oddzielnego przedmiotu nauczania, dlatego ważne jest, aby od początku edukacji
właściwie nastawić uczniów do niego) oraz uczniów i nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych:
liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników i szkół zawodowych. Projekt
skierowany jest do wszystkich typów szkół, ponieważ uważamy, że należy podnieść poziom
edukacji w zakresie fizyki całego społeczeństwa. Upowszechnianie będzie skierowane
zarówno do grupy uczniów, aby zachęcić ich do praktycznej nauki fizyki, jak i do nauczycieli
fizyki, aby wyposażyć ich w narzędzia umożliwiające nauczanie fizyki w praktyczny i
interesujący sposób.
6.3. Plan działań i ich charakterystyka
Plan działań w etapie upowszechniania będzie obejmował:
1. Aktualizowanie platformy internetowej – doskonalenie produktu, jego testowanie oraz
upowszechnianie ma się odbywać poprzez szerokie konsultacje za pomocą internetu.
2. Upowszechnianie produktu poprzez zaproszenie uczniów i nauczycieli z całego kraju
do dyskusji o fizyce na platformie e-lerningowej promującej projekt.
3. Zorganizowanie warsztatów dla nauczycieli uczestniczących w projekcie (20
nauczycieli uczestniczących w projekcie od etapu przygotowawczego oraz 30 nowych
nauczycieli).
4. Pracę z 500 uczniami, którzy nie brali udziału w etapie testowania produktu.
5. Zajęcia doświadczalne w szkołach oraz zajęcia laboratoryjne w Instytucie Fizyki
Uniwersytetu Opolskiego.
16
6. Artykuły prasowe przedstawiające nowatorskie propozycje w sposobie nauczania
fizyki (jak poprzez proste eksperymenty z życia codziennego można poznać i
zrozumieć przyrodę).
7. Wykorzystanie Opolskiego Festiwalu Nauki do przedstawiania wybranych
eksperymentów fizycznych zawartych w produkcie.
8. Zorganizowaniu cyklu wykładów adresowanych do szerokiego społeczeństwa,
pokazujących poprzez eksperyment fizyczny jak działają prawa przyrody.
7. Strategia włączania do głównego nurtu polityki
7.1. Cel działań włączania do głównego nurtu polityki
Celem działań włączających produkt finalny do głównego nurtu polityki jest dotarcie do
możliwie najszerszego środowiska nauczycieli fizyki z całej Polski i zachęcenie ich do
korzystania z nowatorskich rozwiązań zastosowanych w produkcie – mainstreaming
horyzontalny. Planowanie jest również poinformowanie otoczenia politycznego oraz
instytucji oświatowych poszczególnych szczebli o rezultatach doświadczeń i rozwiązań
wypracowanych w projekcie, w celu zaangażowania ich do włączenia produktów projektu do
systemu współtworzącego główny nurt polityki – mainstreaming wertykalny.
7.2. Grupy docelowe działań włączających produkt do głównego nurtu polityki
Działania związane z włączaniem produktu do głównego nurtu polityki zostaną skierowane
do nauczycieli fizyki wszystkich typów szkół ponadpodstawowych w całej Polsce, przede
wszystkim, aby zachęcić ich do korzystania z gotowego narzędzia wspomagającego
praktyczne nauczanie fizyki. Ponad to, informacja o produkcie zostanie przesłana do
Kuratoriów Oświaty, które prowadzą nadzór nad poziomem kształcenia w szkołach i
placówkach doskonalenia zawodowego nauczycieli. Współpraca z Kuratoriami Oświaty może
znacznie zwiększyć szanse na włączenie produktu w główny nurt polityki oświatowej poprzez
zamieszczenie linku do strony projektu, oraz rozpropagowanie informacji o organizowanych
konferencjach dla nauczycieli. Planowane są również osobiste rozmowy z przedstawicieli
17
władz wojewódzkich i miejskich w celu uzyskania wsparcia, zarówno organizacyjnego jak i
merytorycznego podczas włączenia produktu do głównego nurtu polityki oświatowej.
7.3. Plan działań i ich charakterystyka
Plan działań związanych z włączaniem produktu do głównego nurtu polityki będzie
obejmował:
1. O zamieszczenie linków i podanie adresu do strony, poproszone zostaną szkoły
uczestniczące w projekcie, Wydziały i Kuratoria Oświaty. Informacja o projekcie oraz
link do strony projektu zostanie również zamieszczony na stronie wnioskodawcy.
2. Przesłanie wraz z komentarzem, do 2000 szkół nie uczestniczących w konferencjach,
oraz Kuratoriów Oświaty produktu (w formie elektronicznej) – książki zawierającej
przykłady eksperymentów fizycznych wraz ze scenariuszami lekcji podzielonymi na
typy szkół.
3. Zorganizowanie spotkań o charakterze seminaryjnym z przedstawicielami władz
oświaty i dyrektorami placówek WODiP, mające na celu pozyskanie ich, do
współpracy przy opracowaniu wspólnej strategii, włączenia produktu do głównego
nurtu polityki.
8. Kamienie milowe II etapu projektu
III kwartał 2011 r. – warsztaty w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Opolskiego dla
nauczycieli uczestniczących w etapie testowania;
IV kwartał 2011 r. – II kwartał 2012 r. (do połowy czerwca) - zajęcia dla uczniów
szkół uczestniczących w etapie testowania w Instytucie Fizyki Uniwersytetu
Opolskiego oraz w szkołach;
III kwartał 2012 r. – raport ewaluatora zewnętrznego i raport wewnętrznej analizy
wyników testowania;
Produkt finalny III kwartał 2013 r.
18
9. Analiza ryzyka
9.1. Zidentyfikowanie potencjalnych zagrożeń
Do potencjalnych zagrożeń należą przede wszystkim:
a- Trudności z rekrutacją wymaganej ilości nauczycieli i uczniów.
b- Niezaakceptowanie wstępnej wersji produktu przeznaczonej do etapu testowania.
c- Opóźnienia w wypłacie środków finansowych na kolejne etapy realizację projektu.
d- Zbyt szeroko zakreślona grupa docelowa.
e- Brak dostatecznych środków finansowych na e-learning (aktualizacja i rozbudowa
techniczna bazy informatycznej).
f- Brak dostatecznych środków finansowych na weryfikację i modernizację produktu.
g- Brak zainteresowania władz administracji oświaty (kuratoria, wydziały oświaty).
9.2. Oszacowanie prawdopodobieństwa ich wystąpienia
Prawdopodobieństwo wystąpienia wymienionych zagrożeń wynosi odpowiednio:
a- 2 (istnieje możliwość małego zainteresowania nauczycieli i uczniów
uczestnictwem w projekcie ze względu na skromne środki finansowe – brak
motywacji)
b- 1 (możliwość odrzucenia Strategii Wdrażania Projektu przez IP)
c- 1 (ze względów formalnych istnieje możliwość nie wypłacenia w terminie
środków na realizację poszczególnych etapów projektu)
d- 1 (istnieje tendencja do likwidacji liceów profilowanych, co może spowodować
trudności w znalezieniu odpowiedniej ilości uczniów i nauczycieli)
e- 2 (niewystarczające środki finansowe na rozbudowę platformy e-lerningowej w
końcowej fazie testowania produktu)
f- 1 (modernizacja produktu może wymagać poniesienia dodatkowych nakładów
finansowych)
g- 1 (realizujący projekt nie ma żadnego realnego wpływu na decyzję władz oświaty
zarówno na poziomie lokalnym jak i krajowym, na wsparcie wdrażania produktu).
19
9.3. Oszacowanie wpływu ryzyka na realizację projektu
Uśredniony stopień ryzyka na pełną realizację projektu wynosi 1.29 co oznacza umiarkowane
ryzyko, jednak większe od minimalnego. Istnieje siedem czynników ryzyka wpływających na
realizację projektu, dwa z nich są związane bezpośrednio z budżetem projektu (e - 2, f - 1),
dwa są niezależny od realizujących projekt (b - 1, g - 1), dwa związane są z trudnościami w
rekrutacji nauczycieli i uczniów (a - 2, d - 1), jeden związany jest z możliwością wystąpienia
błędów formalnych podczas realizacji projektu (c - 1).
9.4. Zidentyfikowanie najważniejszych zagrożeń
a- Brak zainteresowania nauczycieli i uczniów do uczestnictwa w realizacji projektu,
b- Odrzucenie Strategii Wdrażania Projektu,
c- Brak dostatecznego zabezpieczenia finansowego niektórych elementów projektu.
9.5. Sposób ograniczenia najważniejszych zagrożeń
Ad. a: Zamieszczanie ogłoszeń promujących projekt w prasie. Poinformowanie o
możliwości udziału w projekcie przez przedstawicieli wnioskodawcy w szkołach oraz
przedstawienie korzyści płynących z uczestnictwa w projekcie. Bieżące uzupełnianie
rezygnujących z udziału w projekcie nauczycieli i uczniów.
Ad. b: Doświadczenie, wiedza i umiejętności Zespołu Naukowców, systematyczne
spotkania Zespołu Naukowców oraz bieżąca analiza postępów w tworzeniu produktu
(audyt wewnętrzny).
Ad. c: Możliwość przesunięcia środków finansowych wewnątrz zatwierdzonego
budżetu (oszczędności), lub renegocjacje warunków finansowych.
20
Załączniki
Wstępna wersja produktu finalnego:
Podręcznik zawierający przykłady opracowanych eksperymentów z fizyki wraz z
teorią.
Skrypt zawierający ujednolicone przykłady scenariuszy lekcji i karty
eksperymentu bazujące na opracowanych i opisanych w podręczniku
doświadczeniach dostosowane do poziomu szkoły.
Załącznik 1 schemat blokowy algorytmu monitorującego przebieg testowania.
Załącznik 2a wyniki testów wiadomości z fizyki i przyrody uczniów z gimnazjów
województwa opolskiego i dolnośląskiego.
Załącznik 2b wyniki testów wiadomości z fizyki uczniów szkół średnich województwa
opolskiego i dolnośląskiego.
Załącznik 3a wyniki ankiet sprawdzających zainteresowanie uczniów gimnazjów, naukami
przyrodniczo – technicznymi.
Załącznik 3b wyniki ankiet sprawdzających zainteresowanie uczniów szkół średnich,
naukami przyrodniczo – technicznymi.
..............................................................
Imię, nazwisko, funkcja i podpis osoby/-ób składającej/-ych strategię
..............................................................
Imię, nazwisko, funkcja i podpis osoby/-ób składającej/-ych strategię
Recommended