ศิลปะพื้นฐาน รูปร่าง เส้น แสง

ความรทวไปเกยวกบศลปะ

Introduction of Art

นายทวชย เจาวฒนา บรรณาธการศนยภาพเครอเนชน

ศลปะคออะไร?

ศลปะเปนปจจยหนงทอยควบคกบววฒนาการของสงคมมนษยมาตงแตในอดต แตเปนเรองยากทจะสรปใหแนชดวาศลปะคออะไร

ศลปะคออะไร?

ศลปะ คอ ผลงานทมนษยสรางสรรคขนในรปลกษณตางๆ ใหปรากฏซงสนทรยภาพทใหความรสกตอจตใจทงในดานบวกและดานลบ ตามประสบการณของทงผสรางและผรบ

ประเภทของศลปะ

• ประเภทวจตรศลป (Fine Arts) • ประเภทประยกตศลป (Applied Arts)

ศลปะแบงออกเปน 2 ประเภท

วจตรศลป (Fine Arts)

วจตรศลปคองานศลปะท ถกสรางขนโดยมจดมงหมายเพอความงามเปนคณคาส าคญ อาจเพอใชประโยชนบาง แตเนนความประณตในการสรางสรรคใหวจตรพสดารหรหราเกนประโยชนใชสอย บางครงอาจเรยกวา ประณตศลป

จนตศลปะ/ โสตทศนศลป และศลปะผสม

จกษศลปะ/ทศนศลป

• จตรกรรม (Painting) • ประตมากรรม (Sculpture) • สถาปตยกรรม (Architecture) • ภาพพมพและสอผสม (Print and Mixed media) • ศลปะภาพถาย (Photography) • วรรณกรรม (Literature) • ดนตรและนาฏกรรม-การละครและภาพยนตร

(Music and Dance-Drama and Theatrical Art)

ประเภทของงานวจตรศลป (Fine Arts)

ประยกตศลป (Applied Arts) ประยกตศลปเปนศลปะทมจดมงหมายเพอประโยชนใชสอยเปนอนดบแรก และค านงถงความงามเปนล าดบรอง

• พาณชยศลป (Commercial Art) • มณฑนศลป (Decorative art) และการตกแตงภายใน

(Interior Design) สถาปตยกรรม ภมทศนและผงเมอง • ศลปหตถกรรม (Art & Crafts) • อตสาหกรรมศลป (Industrial Art) งานออกแบบผลตภณฑ (Product design)

ประเภทของงานประยกตศลป

องคประกอบศลปะคออะไร?

องคประกอบศลปะ หมายถง องคประกอบทมองเหนได ประกอบดวยจด เสน ทศทาง รปขนาด ลกษณะผว น าหนกออนแก และส น ามาจดรวมเขาดวยกนเกดเปนรปทรงของศลปะขน ศลปนใชองคประกอบศลปะเพอสอความหมายในการแสดงออกถงความคดสรางสรรคของตน

องคประกอบศลปะ

• สอ/รปทรง/องคประกอบพนฐาน (Media/For/Elements)

• เนอหา (Content)

• สนทรยธาต (Aesthetical elements)

องคประกอบศลปะ ประกอบดวย 3 สวน

สอ (Media) เปนสวนทมนษยน ามาใชเพอการถายทอดการสรางสรรคขน เปนโครงสรางทางวตถทสามารถมองเหนหรอรบรได

เกดขนดวยการประสานกนขององคประกอบอยางมเอกภาพ

1. สอ/รปทรง/องคประกอบพนฐาน

• องคประกอบศลปะพนฐาน (Basic elements) • ขอพจารณาในการจดวางองคประกอบในงานศลปะ

1.1 องคประกอบศลปะพนฐาน

• จด (Dot) • เสน (Line) • ระนาบ/รปราง (Plane/Shape) • รปทรง มวล (Form, Mass) • ลกษณะผว (Texture) • ส (Colour) • น าหนกออนแกของแสง-เงา (Tone – Light & Shadow) • ทวาง/ชองไฟ (Space)

สวนประกอบส าคญอนเปนพนฐานการสรางสรรคงานศลปะ ของนกออกแบบ

จด (Dot) • จดเปนองคประกอบเบองตนท เลกท สดของการมองเหน แตมความส าคญของการไปสการเกดองคประกอบอนๆ ลกษณะเฉพาะของจดคอมมตเปนศนย ไมมความกวาง ยาวและลก

• จดเปนสงทใชในการสรางรปทรงและสรางพลงความเคลอนไหวของพนทวางขนในภาพ

http://dotart.blogspot.com/search/label/color%20code

เสน (Line) • เสนเปนผลจากการน าจดหลายๆจดมาเรยงตดตอกนออกไปจนเกดเปนความยาวซงเปนมตเดยว

• เสนเปนองคประกอบพนฐานของงานศลปะเกอบทกประเภท เนองจากสามารถแสดงความรสกดวยตวมนเอง และสามารถน ามาประกอบกนใหเปนรปทรงตางๆ

เสนกบการแสดงความรสก

สงบ ราบเรยบ ผอนคลาย หยดนง

แขงแรง มนคง สงางาม นาเกรงขาม นาศรทธา

ขาดหาย ลกลบ ไมสมบรณ

ไมปลอดภย ไมหยดนง

ขดแยง นากลว ตนเตน แปลกตา

ประสานกน แขงแกรง

นมนวล แขงแรง หนกแนน

ระนาบ/รปราง (Plane/Shape) • ระนาบ/รปรางเปนการน าเสนมาประกอบกบใหเกดความกวางและความยาวมลกษณะ 2 มต ไมมความหนาหรอความลก ไมแสดงความเปนรปทรง

รปทรง (Form) • รปทรงหมายถงการน าเสนมาประกอบกบใหเกดความกวาง ความยาว และความหนา มลกษณะ 3 มต

รปทรงม 3 ชนด

รปทรงเรขาคณต (Geometrical form)

รปทรงอนทรยรป (Organic form)

รปทรงอสระ (Free Form)

มวล (Mass) • มวลหมายถงการรวมกลมของรปราง รปทรงทมความกลมกลนกน หรอวตถทมความหนาแนน

ลกษณะผว (Texture) ลกษณะผวหมายถงลกษณะภายนอกของวตถ ตางๆทสามารถจบตอง สมผส หรอมองเหนแลวเกดความรสกได กา ร สม ผ สท ร บ ร ไ ด จ า กลกษณะผวมท งท เกดจากเทคนคภาพลวงตา (artificial texture) และเกดจากความเปนจรงทางกายภาพ (Real texture)

http://writer.dek-d.com/Peachgal/story/viewlongc.php?id=378902&chapter=7

ส (Colour) • สหมายถงปรากฏการณทแสงสองกระทบวตถแลวสะทอนคลนแสงบางสวนเขาตา ระบบประสาทตาประมวลผลจงสามารถรบรถงขนาด รปราง ลกษณะผวและส

• วตถมสตางกนเกดจากคณสมบตในการดดกลนและสะทอนคลนแสงทแตกตางกน

• สม 3 ประเภท – สของปรากฏการณทางธรรมชาต (Naturalistic color) สของเนอวสด (Material/Real color) และสทเกดจากเนอส (Hue/Specific color)

http://www.fotosearch.com/photos-images/rainbow.html

วงส • สถกน ามาใชในการสรางสรรคงานตางๆ สวนมากเปนสจากเนอสเรยกวาสวตถธาต สามารถแสดงความสมพนธไดเปนวงจรส (Color wheel)

http://realcolorwheel.com/colorwheel/Real_Color_Wheel_475.jpg

Work of 1st year Architectural student in 2008

การออกแบบวงจรส

วรรณะสเยน วรรณะสรอน

คาส (Value)

Work of 1st year Architectural student in 2008

การออกแบบการไลล าดบคาส

ความเขมส (Intensity)

Work of 1st year Architectural student in 2008 การออกแบบการไลล าดบคาความเขมส

น าหนกออนแกของแสงเงา

น าหนกออนแกของแสงเงา (Tone/Light&Shadow) หมายถงคาความออนแกของบรเวณทถกแสงสวางและบรเวณทเปนเงาของวตถ การไลคาน าหนกจะเปนสเดยวหรอหลายสกได

ทวาง (Space) • ทวางหรอชองไฟ เปนสงทมองไมเหน จะรบรไดเมอมองคประกอบอนๆปรากฏขน

• ทวางม 3 ประเภท

- ทวาง 2 มต (Two dimensional space)-ก าหนดดวยความกวางและความยาว มพนทแบนราบไมแสดงความลก ไมเคลอนไหว

- ทวาง 3 มต (Three dimensional space)-ก าหนดดวยความกวาง ความยาว ความลก (แสดงใกล-ไกล) มทง...

ท วางท เปนจรง (Physical space) พบในงานประตมากรรมและสถาปตยกรรม

ทวางทลวงตา (Pictorial space) มลกษณะ 3 มต ทมองเหนแลวลวงตาไมใชความลกจรง พบในงานจตรกรรม ภาพพมพหรอภาพถาย

Work of 1st year Architectural student in 2008

การผสานระหวาง Dot-Line-Plane และการจดทวาง 2 มต

Modern Art (Cubism)-Work of 1st year Architectural student in 2008

ทวางลวงตาลกษณะ 3 มต

http://www.puzzlehouse.com/images/webpage/drawinghands2.jpg

ARTIST: M.C. Escher HOLOGRAM graphic projection

ทวางลวงตาลกษณะ 3 มต

- ทวางสองนย (Ambiguous space) เปนท วางท ถกก าหนดแบงดวยเสนใหเปนรปรางขนมา แตสวนทเปนรปรางและสวนทวางน นมความส าคญเทากน ท วางลกษณะนมกท าใหเกดพลงความเคลอนไหวและความไมแนนอนสลบกนไปมาตลอดเวลา

1.2 ขอพจารณาในการจดวางองคประกอบศลปะ (Composition)

• สดสวน (Proportion) • เอกภาพ (Unity) • จดเดน (Dominance) และการแปรเปลยน (Variation) • หลกการดลยภาพ (Balance) • จงหวะ (Rhythm)

สดสวน (Proportion) • สดสวนหมายถงความสมพนธกนในเรองขนาด รปทรง เนอท ความเขม ความหนกเบาของสวนตางๆในตวองคประกอบเองและความสมพนธเมอเทยบเคยงกบองคประกอบทอยแวดลอมใหมความเหมาะสม

http://www.mew6.com/composer/art/sculpture.php http://www.elizabethjorn.com/popup/pandora.html#

เอกภาพ (Unity) • เอกภาพหมายถงการรวมเปนอนหนงอนเดยวกน มความประสานเชอมโยงสมพนธกนของสวนตางๆใหเกดเปนผลงานอนหนงอนเดยวกนท ไมอาจแบงแยกได ใหเกดงานศลปะท สามารถสอ /น าเสนอเนอหา (Contents) ตามความตงใจของผออกแบบ

• เอกภาพในงานศลปะมอย 2 ลกษณะ – ลกษณะเอกภาพท นง (Static unity) และลกษณะเอกภาพทมความเคลอนไหว (Dynamic unity)

• กฎเกณฑหลกทส าคญของเอกภาพม 2 ลกษณะ - กฎเกณฑของความขดแยง (Opposition) - กฎเกณฑของความประสาน

การสรางความขดแยงในงานศลปะ - ข ดแ ยงของล กษณะรปทรง ขนาด ทศทาง และการเวนพนทหรอจงหวะชองไฟ

กฎเกณฑของความขดแยง (Opposition)

Modern art (Cubism) - Work of 1st year Architectural student in 2008

เอกภาพ

กฎเกณฑของความประสาน • การเปนตวกลาง (Transition) • การซ า (Repetition)

เอกภาพ

Work of 1st year Architectural student in 2008

จดเดน (Dominance) และการแปรเปลยน (Variation)

Work of 1st year Architectural student in 2008

เอกภาพ

หลกการดลยภาพ (Balance)

• การจดองคประกอบศลปะดวยวธการถวงน าหนกใหเทากน

Work of 1st year Architectural student in 2008

จงหวะ (Rhythm)

• จงหวะหมายถงลกษณะความเคลอนไหวท เกดจากการซ าใหเกดความถหางทเทากนหรอแตกตางกน หากผลงานทางศลปะใดขาดซงจงหวะยอมท าใหขาดสนทรยภาพความงามไปดวย

http://www.fotosearch.com/photos-images/rainbow.html Work of 1st year Architectural student in 2008

องคประกอบศลปะ

• สอ/รปทรง/องคประกอบพนฐาน (Media/For/Elements) • เนอหา (Content) • สนทรยธาต (Aesthetical elements)

องคประกอบศลปะ ประกอบดวย 3 สวน

2. เนอหา (Content)

เนอหา (Content) เปนสวนทเปนนามธรรมของงานศลปะ ซงประกอบดวย เรอง(Subject) และแนวเรอง/แนวคด(Theme/Concept)

ความรทวไปเกยวกบศลปะ

• เรอง - สงทศลปนน ามาเปนแรงบนดาลใจในการสรางผลงาน • แนวเรอง/แนวคด – เปนความหมายของรปทรงสญลกษณใน

งานศลปะทศลปนไดสอความหมายและแสดงออกมา มความเปนนามธรรม/ความรสก

สนทรยธาต/สนทรยภาพ...?

สนทรย- หรอ สนทรยะ (Aesthetic, esthetic) ทเกยวกบความนยมความงาม

สนทรยภาพ (Aesthetics) - ความงามในธรรมชาตหรองานศลปะทแตละบคคลสามารถเขาใจ

และรสกได มทงความงาม (Beauty) ความแปลกหแปลกตา (Picturesqueness) และความนาทง (Sublimity)

- รสนยมความรสก (Taste)

สนทร = ด หรอ งาม

สนทรย หรอ สนทรยศาสตร (Aesthetics) หมายถง วชาทวาดวยความนยมความงามหรอความนยมในความงาม (การวเคราะหความงาม) เปนอารมณ ความซาบซงในคณคาของสงตางๆ ไมวาจะเปนธรรมชาตหรองานศลปะ ความรสกนเกดขนดวยประสบการณ การศกษาอบรมและพฒนาเปนรสนยม เปนการสรางความรความเขาใจทางประวตศาสตร สามารถเสรมสรางพฒนาการทางสนทรยภาพใหเพมมากขน รและเขาใจคณคาของความงาม

พจนานกรมศพทศลปะ ฉบบไทย-องกฤษ 2530

การรบรสนทรยภาพ/สนทรยศาสตร (Aesthetics perception)

1. เปนความรโดยตรง (Intuitive knowledge) เกดอยางฉบบพลน เปนความรทใชในการตดสนความงาม โดยไมจ าเปนตองอาศยเหตผลอนมาเกยวของ

2. เปนความรจากประสบการณ (Conceptual knowledge)

- เชงปรชญา เปนการเรยนรโดยการสนทนาและอภปรายบนเรองราวความจรงทสมผสได ขอเทจจรงทอธบายได และความจรงทไมเปลยนแปลง

- เชงจตวทยา เปนการปฏบตใหเกดประสบการณสนทรยะ เรยนรดวยการฝกฝน

เนอหา (เรอง+แนวคด)

องคประกอบพนฐานในงานศลปะ

• จด (Dot) • เสน (Line) • ระนาบ/รปราง (Plane/Shape) • น าหนกออนแกของแสงและเงา

(Tone – Light & Shadow) • ทวาง/ชองไฟ (Space) • รปทรง มวล (Form, Mass) • ลกษณะผว (Texture) • ส (Colour)

ขอพจารณาในการจดวางองคประกอบศลปะ (Composition)

• สดสวน (Proportion) • เอกภาพ (Unity) • จดเดน (Dominance) และการแปรเปลยน

(Variation) • หลกการดลยภาพ (Balance) • จงหวะ (Rhythm)

ศลปะในชวตประจ าวน

การรบรทางสนทรยภาพ