ระบบกำจัดของเสีย (Excretory System)

ระบบขบถาย/ก าจดของเสย

Excretory System ครเสกสรรค สวรรณสข

โรงเรยนแกนนครวทยาลย

www.kruseksan.com

เมอเรยนจบหวขอนแลว นกเรยนควรจะสามารถ

1. ระบอวยวะทเกยวของกบการก าจดของเสยทางไต

2. อธบายกระบวนการท างานของไต

3. สรปความส าคญของไตและตระหนกถงการดแลรกษาไต

4. ระบโครงสรางทใชในการขบถายของเสยของสตวบางชนด

จดประสงคการเรยนร

คอ สงทรางกายขบออกมาหรอของสวนเกนตาง ๆ ทเกดจากกระบวนการเมแทบอลซม ทรางกายไมตองการใชแลว และไมมประโยชนจงขบออกไปนอกรางกาย นอกจากแกส CO2 จากระบบหายใจ เหงอจากทางผวหนง และอจจาระจากระบบยอยอาหารแลว

ยงมของเสยในรปไนโตรเจน (N) เปนองคประกอบหลง ทเรยกวา

Nitrogen waste

ของเสย (Waste)

Nitrogen waste ความเปน

พษ สถานะ พลงงานทใชใน

การขบ สงมชวต

แอมโมเนย (NH3) สงมาก กาซ ละลายน าไดด

ปานกลาง สตวช นต า, ปลา ,สตวคร งบกคร ง

น า กรดยรก (Uric acid)

ต า ของแขง ไมละลายน า

สงท สด สตวเล อยคลาน, แมลง ,นก

ยเรย (Urea) ปานกลาง ของเหลว นอยท สด คน, สตวเล ยงลกดวยนม

ประเภทของของเสยในสงมชวต

สงมชวต โครงสรางทใช

อะมบา พารามเซยม (สงมชวตเซลลเดยว) เยอหมเซลล, Contractile vaccuole เพอขบน าสวนกน

ฟองน า , ไฮดรา แพรโดยตรงเขาเซลล

หนอนตวแบน Flame cell

ไสเดอนดน Nephridia

แมลง Mulphighian Tubule

สตวมกระดกสนหลง, คน Kidney (ไต)

อวยวะทใชในการขบถายของสงมชวต

ปจจยทมผลตอการด ารงชวตของมนษย

มนษยเปนสงมชวตหลายเซลล สงแวดลอมภายนอกรางกาย

สงแวดลอมภายในรางกาย

นา

อณหภม ความเปนกรด - เบส

อนๆ

> 70%

1. การรกษาสมดลของของเหลวในรางกาย (Regulation of body fluid) - สมดลเกลอและนา

- สมดลกรด ดางในเลอดและของเหลวนอกเซลล

- สมดลของสารละลายในเลอดและของเหลวในรางกาย

2. การรกษาอณหภมของรางกาย (Thermoregulation)

การรกษาสมดลรางกาย (Homeostasis) สงมชวตตาง ๆ (ระบบขบถาย) สารทรางกายจ าเปนตองก าจดออก เรยกวา ของเสย

การรกษาสมดลของเหลวในรางกายของสตวนาจดและสตวนาเคม

การรกษาสมดลรางกาย (Homeostasis)

น าเคม น าจด

H2O (osmosis) Hypertonic นาเขมขนมากกวาของเหลวในปลา Hypotonic นาเขมขนนอยกวาของเหลวในปลา

การปรบตวตว

ดมนามาก เหงอกกาจดแรธาตสวนเกนออก ดมนานอย เหงอกดดเกลอแร

ปสสาวะนอยเขมขน (active transport) ปสสาวะบอยเจอจาง

Hypertonic sol

Hypotonic sol

สาร > นา

H2O

กลมเซลลขบ

แรธาตสวนเกน

ผวหนง / เกลดปองกนแรธาต

ปสสาวะนอยและมความเขมขนสง / กาจดทางทวารหนก

สาร > นา

H2O ผวหนง / เกลดปองกนนา

ปสสาวะบอยและคอนขาง มความเจอจาง

กลมเซลลดดแรธาตกลบ

Active transport

1. Contractile Vacuole [contract= บบตว] พบในสงมชวตเซลลเดยว เชน อะมบา พารามเซยม นอกจากนยง

ใชเยอหมเซลลในการขบสารดวย

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

Contractile Vacuole [contract= บบตว] ท าหนาท

ขบนาทมากเกนไปออกจากเซลล เพอรกษาปรมาณนาภายในเซลล

ใหพอเหมาะ (Osmoregulation)

2. Cell membrane พบในสงมชวตหลายเซลล เชน ฟองน าและกลมไฮดรา เปนตน

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

1. โพรโทซวนาจด จะกาจด

- แอมโมเนย และ CO2 ดวยการแพรผานเยอหมเซลลโดยตรง

เพราะแอมโมเนย และ CO2 มขนาดเลก

- นาทมากเกน จะใชคอนแทรกไทลแวควโอล ควบคมแรงดน

Osmoregulator ทาหนาท คลายไต

2. โพรโทซวนาเคม ไมมคอนแทรกไทลแวควโอล เพราะแรงดน

ของนาทะเลสงกวาของรางกาย ทาใหมโอกาสสญเสยนา

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

3. Flame cell พบในสงมชวต เชน พลานาเรย

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

พลานาเรย

Flame cell

ทอขบถาย

4. Nephridium พบในสงมชวต เชน ไสเดอนดน ปองละ1 คเนองจากมโครงสรางรางกายทซบซอนมากยงขน หลกการท างาน

คลายไต

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

Nephriostome Nephriopore

5. Malpighian tubule พบในสงมชวตเชน แมลง

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

ทอมลพเกยล

ทวารหนก

เตาทะเล

นกทะเล

6. Salt gland ตอมเกลอ เชน นกทะเล เตาทะเล ท าหนาท

ขบแรธาตสวนเกนออก

(Nasal gland)

www.vcharkarn.com/vcafe/8273

4/1

การขบถายของสตว

สตวน า เลยงลกดวยน านม สตวปก/สตวเลอยคลาน

แอมโมเนย ยเรย ยรก

ปลา, ครงบกครงนา สนข, มนษย นก, ไก, จงจก, ง

อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย

เรองของ ขจงจก... กบ....คนขสงสย (จากค าถามหนง น าไปสความรมากมาย)

"ขจงจกหนงกอน มสองสคอสด า กบสขาว ทอกปลายนนนะ สด าคออจจาระ สวนสขาวคอปสสาวะ โดยเวลามนถายจะถายออกมาพรอมกน ทางชองทวารเดยวกน สตวเลอยคลานและสตวปกจะขบถายเชนน เชน ขตกแก จงเหลน ขนก ซงแตกตางจากสตวเลยงลกดวยนมอยางเรา ๆ "

"แลวท าไม ปลายจดถงมสขาว ท าไมขคนไมมสขาว"

Kidney พบในสงมชวตหลายชนดทมโครงสรางคอนขางซบซอน เชน หอย หมก สตวมกระดกสนหลง ไตเกดจากการ

รวมตวของ Nephridium

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

Renal

cortex

Renal

medulla

ทอไต

Renal pelvis

ถาปรมาณนาทรบเขาและขบออกไมสมดลกน จะเกดปญหาแกรางกาย

อยางไร

การรกษาดลยภาพของน าและสารในรางกายคน

Renal

cortex

Renal

medulla

ทอไต

Renal pelvis

สตวมกระดกสนหลงอน ๆ ทงคนมระบบควบคมดลยภาพนา

ประกอบดวยไต (Kidney) ทอไต (Ureter) และกระเพาะ

ปสสาวะ (Urinary bladder)

และขบออกทาง ทอปสสาวะ (Urethra)

ของเหลวท รางกายรบเขา

อาหาร

1,200 cm3 เคร องด ม

กระบวนการหายใจ

1,000 cm3

300 cm3

2,500 cm3 รวม

ของเหลวท รางกายขบออก

เหง อ

1,500 cm3 ปสสาวะ

หายใจออก

500 cm3

350 cm3

150 cm3

รวม

อจจาระ

2,500 cm3

น าในรางกายคนเรา ถกแบงดวยเย อหมเซลลออกเปน 3 สวน คอ

1. นานอกเซลล (Extracellular) คอ นาในรางกายอย

ภายนอกเซลล หนาท รกษาสภาพแวดลอมนอกเซลลใหคงท

ไดแก พลาสมาหมนเวยนในเลอด สวนอยระหวางเซลล และ

นาเหลอง (Lymph)

2. นาขามเซลล (Transcellular) คอ สวนนานอกเซลลท

ลกษณะพเศษ ทถกหลงจากเซลลเยอบ (Epithelium) ดวย

วธแอกทฟทรานสปอรต มาหลอเลยงตามชองเฉพาะของรางกาย

ไดแก นาไขสนหลง

3. นาในเซลล (Intracellular) คอ สวนทอยภายในเซลล

เปนแหลงเกดกระบวนการเมตาบอลซมในเซลล มปรมาณกวา

ครงของนาทงหมดในรางกาย

การควบคมการทางานของไต

อวยวะในการรกษาดลยภาพของน าในรางกายมนษย

ADH

กระหาย

เลอดความเขมขนเพม

แรงดนออสโมตกสง

ดมนาลดความ

เขมขนเลอด ตวรบความ

เขมขนเลอด

ท าใหทอหนวยไต (convoluted tubule) เพมการดดนากลบ ขบถายปสสาวนอยลง

ADH (antidiuretic hormone) ฮอรโมนแอนตไดยเรตก

เหงอ (Sweal) หรอหายใจทางปอด

ขบถายของเสย ซงเกดจากเมแทบอลซมของรางกาย

เกดสารบางอยางทเปนประโยชนตอรางกาย เชน กลโคส

ควบคมสมดลน า และอเลกโทรไลตของรางกาย

ควบคมความเปนกรดเบสของของเหลวในรางกาย

สรางสารบางชนดทเปนประโยชนตอรางกาย เชน ฮอรโมนเรนน (renin)

ขบถายสารแปลกปลอมทรางกายรบมา เชน ยารกษาโรค

Kidney

การรกษาดลยภาพของน าในรางกายมนษย

Kidney กรองและกาจด

Renal artery

Renal vein

Ureter (ทอไต)

Urinary bladder

(กระเพาะปสสาวะ)

Urethra

Urine

สมองสวนไฮโพทาลามส

ตอมหมวกไต

Kidney

ชองทองคอนไปทางดานหลง 2 ขางระดบเอวตามแนวกระดกสนหลง

คลายเมลดถวแดง

หนาท

กรองของเสยออกจากเลอด

รกษาดลยภาพของน า + แรธาต

โกลเมอรลส

สวนประกอบของหนวยไตเปนเสนเลอดฝอยภายในกระเปาะโบวแมนแคปซล

กรองของเสยออกจากเลอด

หนวยไต Nephron องคประกอบของไต

รนลคอรเทกซ (เนอไตสวนนอก) รนลเมดลลา (เนอไตสวนใน)

Glomerulus

กรองของเสยออกจากเลอด และรกษาดลยภาพของน าและแรธาต

ของเหลวทไต

น าปสสาวะ

สาร ในน าเลอด ( g / 100cm3 )

ในของเหลวทไต ( g / 100cm3 )

ในน าปสสาวะ ( g / 100cm3 )

น า 90 90 95 โปรตน 8 - - ยเรย 0.03 0.03 1.8

กรดยรก 0.004 0.004 0.05 กลโคส 0.1 0.1 -

กรดอะมโน 0.05 0.05 - ไอออนตางๆ (Na+ , Cl-) 0.9 0.9 < 0.9-3.6

ปรมาณของสารตางๆ ในนาเลอด / ในของเหลวทไต / ในนาปสสาวะ

ผานโกลเมอรลส ผานทอหนวยไต

Kidney หรอ ไต เปนอวยวะขบถายทส าคญของมนษยและสตวเลยงลกดวยน านมทวไป ไต เปนอวยวะครปรางเหมอนเมลดถว

เปนอวยวะทมเลอดมาเลยงถง 20% ของการบบตวของหวใจ

หนงครง หนาทของไต คอ กรองของเสยออกจากเลอด

ชวยก าจดสารบางอยาง ไตสวนในสรางฮอรโมน

Erithropoietin ชวยกระตนไขสนหลง ใหสรางเมดเลอดแดง

ไต มหนวยยอยสดคอ Nephron หรอ

หนวยไต และมเนอเยอ 2 ชนคอ

Renal cortex (ชนนอก)

Renal medulla (ชนใน)

ไต (Kidney) และโครงสรางหนวยไต

Renal

cortex

Renal

medulla

www.medindia.net/.../Images/kidney.gif

โครงสรางไต

1. ไต มขนาดยาวประมาณ 10-13

cm กวาง 6 cm และหนา 3 cm ผนงชองกลวง คอ เนอไต ชองในไต เรยกวา กรวยไต (Pelvis) กานของ กรวย คอ ทอไต (Ureter) จากนนน าของเหลวไปรวมกนในกระเพาะปสสาวะ (Bladder)

2. เนอไต แบงเปน 2 ชน ชนนอก คอ Cortex ชนใน คอ Medulla และภายใน เนอไต ประกอบดวยหนวยไต (Nephron) จ านวนมากมาย ไตแตละขางมหนวยไตประมาณ 1 ลานหนวย

www.medindia.net/.../Images/kidney.gif

รายละเอยดโครงสรางเน อไต

1. Cortex เปนเนอไตชนนอก ประกอบดวยโครงสรางสวนใหญของหนวยไต (Nephron)

ซงได Bowman Capsule ทอของหนวยไตตอนตน หรอทอขดสวนตน หรอ พรอกซมอล คอนโวลเตด ทวบล (Proximal convoluted tubule) ทอของหนวยไตตอนปลาย ดสตอล คอนโวลเตด ทวบล (Distal convoluted tubule)

2. Medulla เปนเนอไตชนใน ตรงกลางมชองของกรวยไต (Pelvis) ตอกบทอไต (Ureter) ซงเปนกานกรวย ภายในเนอไตชนเมดลลา ยงประกอบดวย หวงเฮนเล (Loop of Henle หรอ Henle loop) มลกษณะเปนหวงรปตวย

www.medindia.net/.../Images/kidney.gif

Capsule

Cortex

Medulla

Fat in renal

sinus

Renal sinus

Calyx

Renal artery

Renal vein

Renal pelvis

Renal pyramid in

renal medulla

Renal papilla

Ureter

Cut Section of Kidney

การทางานของไต

อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย

ขณะผานไตมการกรอง

นาปสสาวะ

หลอดเลอด น าเลอดไปกรองทไต เปนระบบเลอดทมออกซเจนสง คอ หลอดเลอดแดง (renal artery) ตอนปลายของรนลอารเทอร แตกแขนงเปนกลมหลอดเลอดฝอย เรยกวา Glomerulus ทโบรแมนแคปซลหมรอบกอน แลวแตกแขนงเปนรางแหพนรอบสวนตาง ๆ ของทอของหนวยไต ตรงบรเวณโคงรปตวย ของหวงเฮนเลน และวาซาเรกตา (Vasa recta) ท างานเปนระบบเรยกวา Counter current multiplier กรองของเหลวมความเขมขนสง

การทางานของไต

อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย

ขณะผานไตมการกรอง

นาปสสาวะ

ภายหลงเลอดไปเลยงสวนตาง ๆ ของทอหนวยไตแลว เลอดทมออกซเจนต าจะเขาสรนลเวน (Renal vein) และไหลออกจากไตไป

การทางานของไต

อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย

Cortex

Medulla

Nephron

ทอหนวยไต (convoluted tubule) แบงเปน 3 สวน

1. ทอหนวยไตตอนตน หรอ Proximal convoluted tubule ดดสารมประโยชน

2. หวงเฮนเลน หรอ Henle loop หลอดโคงตวย

3. ทอหนวยไตตอนทาย หรอ Distal convolud tubule ม ADH

การทางานของไต

อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย

Bowman’s capsule

Collector duct

Loop of Henle

PCT DCT

นาปสสาวะ

การทาใหนาปสสาวะเขมขน โดยการดดกลบ NaCl และ นา

การดดสารกลบททอหนวยไต (Tubular reabsorption)

300 mmOsm/L

300 mmOsm/L

กรอง

HCO-3

NaCl

H2O

K+

สารอาหาร ดดกลบ

Active trans.

Passive trans.

H+

NH3

400 mmOsm/L

600 mmOsm/L

900 mmOsm/L

1200 mmOsm/L

H2O

H2O

H2O

100

300

400

600

1200

200

400

700

1200

NaCl

NaCl

NaCl

NaCl

NaCl

NaCl

H2O

H2O

H2O

Urea

แบบใชพลงงานของเซลล(Active transport)

ในกระบวนการดดสารกลบของทอหนวยไตใชการล าเลยงสาร

สมองสวนใดของรางกายทควบคมสมดลของปรมาณนาในเลอด

ไฮโพทาลามส Hypothalamus

ปลายประสาทในตอมใตสมองสวนทาย

ADH Anti – Diuretic Hormone =

นา , ยเรย , Cl- , HCO-3 กลโคส , กรดอะมโน , Na+ , K+

แบบไมใชพลงงานของเซลล(Passive transport)

เลอดทมความเขมขนมาก

เลอดทมปรมาณนาในเลอดนอย

ไฮโพทาลามส

ตอมใตสมองสวนทาย ไต

ปรมาณน าในเลอดมาก

กระหายน า ดมน า

ปรมาณปสสาวะนอย

ปรมาณปสสาวะมาก

ยบย ง

กระตนใหหลง ADH

ยบย งการหลง ADH

ดดน ากลบ

การกรองสารชนดตางๆ ในหนวยไต

อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย

เมอของเหลวทกรองไดผานหนวยไตมาแลว และของเหลวไหลมาถง ทอรวม

หรอ คอลเลกตง ทวบล จะเรยกวา นาปสสาวะ ตอจากนนสงไปเกบไวท

กระเพาะปสสาวะ การขบปสสาวะอาศยหลก 3 อยาง

1. ปสสาวะเพมมากขน จนความตงในกระเพาะปสสาวะสง ถงระดบกลน

(Threshold)

2. เกดรเฟลกซการถายปสสาวะ ทาใหกระเพาะปสสาวะบบตว

3. ยงเพมความดนในกระเพาะปสสาวะมากขนกจะทาใหมความรสกอยากถาย

ปสสาวะ

การขบถายปสสาวะ (Micturition)

1. เบาหวาน (Diabetes mellitus)

เกดจากตบออนไมสามารถสรางฮอรโมน Insulin ไดมากพอมาควบคม

ระดบนาตาลในเลอดใหปกต ทอหนวยไตตอนตน PCT ไมสามารถดดนาตาลกบ

คนเขาสเลอด จงมนาตาลกลโคสปนออกมากบปสสาวะ

2. กระเพาะปสสาวะอกเสบ (Cystitis)

เกดจากการตดเชอแบคทเรย ซงปนเปอนจากอจจาระ จะปสสาวะบอย

3. โรคนว

ทงนวในไต หรอทอไต และนวในกระเพาะปสสาวะ เกดจากตะกอนขางแร

ธาตตาง ๆ ในปสสาวะไมละลายแตรวมตวกนเปนกอน ไปอดตามทางเดน

ปสสาวะ รกษา ใชยา หรอการผาตด หรอการสลายนว

4. โรคไตวาย (Renal failure)

เปนภาวะทไตสญเสยหนาทการทางาน มการสะสมของเสย รกษาตองใชยา

หรอฟอกเลอด หรอใชไตเทยม

อาการผดปกตเกยวกบการขบถายโดยไต

5. เบาจด (Diabetes insipidus)

ตอมใตสมองหลงฮอรโมน ADH นอยเกนไปทาใหมการดดทอกลบคนทอ

ขด สวนทายนอย ปสสาวะจงมนามากกวาปกต

6. Uremia ผลตภณฑของเมแมบอลซมของโปรตนไปสะสมในเลอดมาก เชน ยเรย เกด

อาการชอค

7. Renal glucosuria

เปนความผดปกตของทอหนวยไตไมดดกลบกลโคสได ทาใหพบกลโคสในนา

ปสสาวะ เปนโรคเบาหวาน

อาการผดปกตเกยวกบการขบถายโดยไต

เปนเครองมอทาหนาทแทนไต มชอเรยกทางวทยาศาสตร วา

“เครองเฮโมไดอาไลเซอร (Hemodialyzer)” อยนอกรางกาย ใชเปน

ครงคราวเทานน ประมาณสปดาหละ 2-3 ครง ครงละ 3 ชวโมง โดยเอา

หลอดเลอดอารเทอร และหลอดเลอดเวน ตอเขากบทอของเครอง

ไตเทยม (Artificial Kidney)

3. การรกษาดลยภาพของความเปนกรด – เบสภายในรางกาย

ในคนปกต pH อยระหวาง 7.35 – 7.45 ถาเลอดม pH ตากวา 7.35

หมายความวา เลอดของบคคลนนเปนกรด มากกวาปกต เรยกวา Acidosis

ถา pH สงกวา 7.45 หมายความวา เลอดของบคคลนนเปนดางมากกวาปกต

เรยก Alkalosis

สมการรกษาดลยภาพกรด - เบสในเลอด CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3

-

กรดคารบอนก ไฮโดรเจนไอออน ไอโดรเจน

คารบอเนต

ไอออน

ปกต (7.35-7.45) Alkalosis สงกวา 7.45 Acidosis ต ากวา 7.35

3. การรกษาดลยภาพของความเปนกรด – เบสภายในรางกาย

สมการรกษาดลยภาพกรด - เบสในเลอด CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3

-

กรดคารบอนก ไฮโดรเจนไอออน ไอโดรเจน

คารบอเนต

ไอออน

รางกายรกษาดลยภาพของกรด – เบส ในเลอดโดยการรกษาดลยภาพของไฮโดรเจน

ไอออน H+ ทเกดจากกระบวนการเมแทบอลซม กระบวนการหลก คอ กระบวนการ

หายใจระดบเซลล ซงม CO2 เปนผลผลต รวมตวกบนาในเซลลเมดเลอดแดง เปน

กรดคารบอนก แตกตวจะได H+ และ HCO3- รางกายมเมแทบอลซมสงจะม

CO2 เกดขนมาก สงผลให H+ สง

ไตมบทบาทในการรกษาความเปนกรด – เบส ของเลอด เมอ pH ของเลอดตา

หนวยไตขบสารทมสวนประกอบของ Na+ และ NH4 ออกจากเลอด และดดกลบ

ไอออนบางประเภท ซงลดความเปนกรด ไดแก Na+ และ HCO3-

เอนไซม ปฏกรยาเคมในรางกาย

Metabolism ลดพลงงานกระตนในปฏกรยา

ชวยเรงการเกดปฏกรยาภายในรางกาย

ระดบของคา pH ในรางกาย การรกษาดลยภาพของกรด - เบส

ระดบของคา pH ในรางกายเหมาะสมกบการทางานของเอนไซมในแตละชนด

เอนไซมเพปซน โปรตน เอนไซมลเพส ไขมน

pH = 2 pH = 8

3. การรกษาดลยภาพของความเปนกรด – เบสภายในรางกาย

การรกษาดลยภาพของกรด - เบส การรกษาดลยภาพของกรด – เบสในเลอด

H+

Respiration

Metabolism

CO2

HCO-3

H2CO3 H2O + =

pH ตา กรด

pH ตา กรด H+

H+

H+

NH+ 4

NH+ 4

NH+ 4

Kidney

Nephron

Na+

Na+

Na+

Na+

Na+ Na+

HCO-3

HCO-3

HCO-3

HCO-3

pH เพมขน สมดล

4.การรกษาอณหภมของมนษย (Thermoregulation)

1. การเปลยนแปลงอตราเมเทบอลซม

อากาศหนาว เพมอตราเมเทบอลซม

เพมฮอรโมนบางชนด เชน Epinephrine, Thyroxine

2. การเพมอตราการแลกเปลยนความรอนกบสงแวดลอม

เพมอตราการไหลเวยนมาบรเวณผวหนง การขยายตวของเสนเลอด การ

พาและการแผรงสความรอน

การรกษาดลยภาพของอณหภมภายในรางกาย

ระดบของคา pH ในรางกายเหมาะสมกบการทางานของเอนไซมในแตละชนด

กลไกควบคมอณหภมใหอยในชวงทเหมาะสมกบการทางานของกระบวนการตางๆในรางกาย

อณหภมของรางกายอยระหวาง 35.8 – 37.7 oC

กระบวนการตางๆในรางกายไมสามารถทางานตามปกต ตากวา 34 oC มากกวา 40 oC

35 - 40 oC

การรกษาอณหภมของมนษย (Thermoregulation)

www.med.cmu.ac.th/.../human/lesson/lesson4.php

Skin Structures

Epidermis

Dermis

subcutaneous tissue

www.sweathelp.org/english/PFF_Hyperhidrosis_O...

Sweat gland

Epidermis

หนงกาพรา

Keratin Melanin

Dermis

หนงแท

ตอมไขมน ตอมเหงอ เสนขน

Collagen

Elastic

เสนเลอด / เสนประสาท

subcutaneous tissue

ชนไขมน

เซลลไขมน

Cellulite

กลไกการรกษาดลยภาพของอณหภมในรางกาย

hilight.kapook.com/view/114

32

T > 37 OC T < 37 OC ไฮโพทาลามส

ลดอตราเมแทบอลซม เพมอตราเมแทบอลซม

imusichelp.blogspot.com/2009_07_01_archiv

e.html

หลอดเลอดขยายตว หลอดเลอดหดตว

ตอมเหงอสรางเหงอ ตอมเหงอไมสรางเหงอ

ขนเอนราบ ขนลก/รางกายสน

เพมการระเหย ลดการระเหย

T ของเลอดลดลง T ของเลอดเพมข น

T ของเลอดปกต 37 OC

การรกษาอณหภมของมนษย (Thermoregulation)

เมออณหภมสง เมออณหภมต า

อณหภมรางกายเพม อณหภมรางกายลด

รบรโดยไฮโพทาลามส รบรโดยไฮโพทาลามส

หลอดเลอดขยาย หลงเหงอ หลอดเลอดหดตว กลามเนอหด

ลดอตราเมแทบอลซม อณหภมลด เพมอตราเมแทบอลซม อณหภมสง

ขนเอนราบ ขนลกชน

เขาสภาวะปกต เขาสภาวะปกต

ไฮโพทาลามส ศนยควบคม หนวยรบรอณหภม

กลามเนอยดกระดก

เซลลไขมน ตอมเหงอ

หลอดเลอด

สตวเลอดอน

Homeothermic animal

สตวเลอดเยน

Poikilothermic animal

สตวทสามารถรกษาอณหภมของรางกายไคคอนขางคงทไม

เปลยนแปลงไปตามสงแวดลอม

สตวทไมสามารถรกษาอณหภมของรางกายใหคงทโดยจะเปลยนแปลง

ไปตามสงแวดลอม

สตวปก / สตวเลยงลกดวยนม ปลา / สตวสะเทนนาสะเทนบก

สตวเลอยคลาน / แมลง

การปรบเปล ยนพฤตกรรม

การรกษาดลยภาพของอณหภมภายในรางกาย

การหนหนาว การหนรอน Hibernation Estivation

การทสตวซอนตวอยนงๆไมเคลอนไหวในขณะทอณหภมของสภาพแวดลอมเปลยนไปจากปกต

การจาศล

โดยระยะนอตราเมตาโบลซมของรางกายจะลดลง

สตวสวนใหญจงใชวธการนในการสะสมอาหารในยามทอาหารหายาก

สตวเลอดอน สตวเลอดเยน

อตราการเตนของหวใจจะลดลง รางกายอาศยอาหารทสะสมไวอยางชาๆ

การรกษาอณหภมของมนษย (Thermoregulation)