View
5.062
Download
13
Category
Preview:
Citation preview
Laguntza gela
1
12
Gauzak: nolakoak diren
eta
nola aldatzen
diren
Laguntza gela
2
MATERIA
Espazioa betetzen duen
Pisatu ahal den
ZEREZ DAUDE EGINDA GAUZAK?
Gure inguruan mota askotako gauzak aurki ditzakegu.
Gauzak materiaz eginda daude. Adibidez: Liburu hau egiteko …
… erabili izan dira
edozein gauza da.
Laguntza gela
3
SOLIDOA
GASEOSOA
LIKIDOA
MATERIA
egoera
SOLIDOAK,LIKIDOAK eta GASAK
Materia egoera solidoan, likidoan edo gaseosoan egon daiteke.
NATURAN NAHASTE ASKO DAUDE
Gauza natural asko nahasteak dira. Adibidez:
Aireak oxigenoa, karbono dioxidoa
eta abar ditu. Itsasoko urak gatza du.
Laguntza gela
4
NAHASTEAK BEREIZI DAITEZKE
Nahaste bateko osagaiak bereizi egin daitezke.
Batzuetan, bereiztea oso erraza da.
Beste batzuetan, zailagoa izaten da eta laborategietan bakarrik egin daiteke.
Hareaz eta harriz osaturiko nahastea Urez eta gatzez osaturiko nahastea daukagu. daukagu.
Banatzeko bahea erabiltzen dugu. Banatzeko telazko edo paperezko
Baheak hareari pasatzen uzten dio. iragazkia erabiltzen dugu.
Harriak sarean gelditzen dira. Iragazkiak urari pasatzen uzten dio
Gatza gainean geratzen da.
Harea eta harriak bereiztuta ditugu. Ura eta gatza bereiztuta ditugu.
Bi teknika erraz
BAHETZEA
IRAGAZTEA
Laguntza gela
5
Muskukuei eta hezurrei esker
gauzak mugi daitezke
BULTZATU, ARRASTRATU…
HELDU, IGO, ESKEGI…
ALTXATU…
ZERGATIK MUGITZEN DIRA GAUZAK?
Pilota bat leku batean, geldirik uzten badugu, bertan egongo da “norbaitek” edo “zerbaitek” mugitu arte.
Pilota bat mugimenduan badago, mugituko da “norbaitek” edo “zerbaitek” gelditu arte.
Pil Gauzak indarraren bidez,
Ukit ukituta mugi daitezke
mu
Besoko indarrak erraketa mugitzen du. Eta erraketak pilota mugitzen du.
Pilota uretara botatzen badugu, haizeak edo urak mugitzen du.
“Norbait” edo “zerbait” hori da INDARRA.
Laguntza gela
6
ZERGATIK DESITXURATZEN
DIRA GAUZAK?
Solidoen forma aldatu egin daiteke. Horretarako indar bat aplikatu behar
diegu. Indar hori txikia edo handia izan daiteke.
Plastikozko bola
txiki bat erraz
desitxuratzen da.
Bloke handia
desitxuratzeko
indar handia
behar da.
Plastikozko
zotz bat erraz
desitxuratzen da.
Burdinezko
zotza ezin
da desitxuratu.
Freskagarri
poto bat erraz
desitxuratzen da
Kanika bat
ezin da
desitxuratu
TAMAINA MATERIALA FORMA
Material DESITXURAGARRIAK
indarra aplikatu gabe desitxuratzen badira.
plastilina
buztina
goma …
Material ZURRUNAK
Ez dira ia desitxuratzen. Indar handia aplikatuz apurtu egiten dira.
kristala
buztin egosia
granitoa …
Laguntza gela
7
- Ariketak
1- Erantzun:
Zerez eginda daude gauzak?
2- Zer materia erabili da gauza hauek egiteko?
boligrafoa mahaia kutxa ontzia
3- Izendatu eta lotu:
SOLIDOA
LIKIDOA
GASEOSOA
Laguntza gela
8
4- Aipatu SOLIDO batek eta LIKIDO batek osatutako nahaste batzuk.
5- Esneari azukrea eta kakaoa bota eta ondo eragiten diogu. Zertarako egiten dugu hori?
6- Nola bereiztuko zenukeen? Lotu:
Laguntza gela
9
7- kanika bat mahai baten gainean uzten badugu, zer gertatzen da?
8- Nola mugi daiteke jolastokiaren erdian dagoen pilota bat?
9- Zer egin dezakegu muskuluei eta hezurrei esker?
10- Esan gorputzeko zein ataletan dauden jarduera hauetarako behar diren
muskuluak
Laguntza gela
10
11- Sailkatu gauza hauek:
Kristalezko Plastikozko Edalontzia edalontzia
Gomazko Arkatza zinta
Borragoma Buztinezko ontzia
12- Deskribatu zer gertatuko litzatekeen…
ZURRUNAK
DESITXURAGARRIAK
Mailu batekin jotzean …
Eskuekin tiratuz…
Lurrera eroriz gero…
Artaziekin ebakitzean…
arraultza
ogi-mamia
papera
aluminioa
Kristalezko edalontzia
plastikozko edalontzia
puxika
iltzea
1 2
3 4
Recommended