Aralin 19 produksiyon at kita ng pambansang ekonomiya

Aralin 19

Produksyon at Kita ng Pambansang EkonomiyaInihanda ni: ARNEL O. RIVERAwww.slideshare.net/sirarnelPHhistoryAng GRADES pinaghihirapan HINDI inililimos!

• Paano natin masasabi na ang isang tao ay mayaman?• Maraming pera• Malaki ang bahay• Magara ang kotse• Maraming alahas

Sandaling Isipin:

SAVINGS - perang natira matapos matugunan ang mga pangangailangan at kagustuhan.

MAY

SAVINGS KA NA BA?

Paano natin malalaman kung ang isang bansa ay MAYAMAN?

• Tumutokoy sa pangkalahatang kalagayan ng mga gawaing pang-ekonomiya ng bansa.

• Pangunahing layunin ng ekonomiya ang pagtugon sa mga pangangailangan ng mga tao sa bansa.

• Nasusukat ang economic performance sa pamamagitan ng GNP at GDP.

Economic Performance

• Tumutukoy sa kabuuang halaga ng mga produkto at serbisyo na nagawa ng buong ekonomiya (loob at labas) sa loob ng isang taon.

Gross National Product (GNP)

• Tumutukoy sa halaga ng kabuuang produkto at serbisyo kasama ang partisipasyon ng mga dayuhang negosyante sa produksyon sa bansa.

Gross Domestic Product (GDP)

Ano ang pagkakaiba ng GNP sa GDP?

•Ang GNP ay Gawa Ng mga Pilipino samantalang ang GDP ay Gawa Dito sa Pilipinas.

In other words....

• Income Approach – batay sa kita ng mga Pilipino na mula sa pagbebenta ng produkto at serbisyo.

• Expenditure Approach – batay sa halagang ginastos sa paglikha ng produkto o serbisyo.

Paraan ng Pagsukat ng GNP

Expenditure ApproachFORMULA:

GDP = [C + I + G + (X – M)]

GNP = GDP + NFIA

Where:

C = Personal Consumption Expenditure

G = Government Consumption

I = Capital Formation

X = Export Revenues

M = Import Spending

NFIA = Net factor income from abroad

Ano ang NFIA?• Kita ng pambasang ekonomiya mula sa salik

ng produksyon na nasa ibang bansa (e.g. mga OFW) – pambayad sa dayuhang ekonomiya para sa angkat na mga salik ng produksyon (e.g. imported raw materials).

Particulars Amount

Personal Consumption Expenditure (C) 3,346,716

Government Consumption (G) 492,110

Capital Formation (I)• Fixed Capital• Changes in stocks

815,981784,06631,915

Exports (X)• Merchandize Exports• Non-factor Services

2,480,9662,186,749

294,217

Imports (M)• Merchandise Imports• Non-Factor Services

2,659,0092,507,035

151,974

Gross Domestic Product (GDP) 4,476,764

Net Factor Income from Abroad (NFIA) 376,509

Gross National Product (GNP) for 2004 4,853,273

KOMPYUTIN ANG NAWAWALANG DATOS:

Particulars Amount

Personal Consumption Expenditure (C) 3,772,249

Government Consumption (G) 527,045

Capital Formation (I)• Fixed Capital• Changes in stocks

783,40410,585

Exports (X)• Merchandize Exports• Non-factor Services

2,247,575342,164

Imports (M)• Merchandise Imports• Non-Factor Services

2,649,311166,932

Gross Domestic Product (GDP)

Net Factor Income from Abroad (NFIA) 477,145

Gross National Product (GNP) for 2005

Income Approach

GNP = consumption capital allowance + indirect business tax + compensation of employees + rents + interests + proprietor’s income + corporate income taxes + dividends + undisturbed corporate profits

Kahulugan:Consumption capital allowance

Halaga ng nagamit na kapital

Indirect business tax Buwis na ipinapataw sa pamahalaan

Rent Kita mula sa lupa

interest Kita mula sa kapital

Proprietor’s income Kita ng entreprenyur sa kanyang negosyo

Corporate income tax Buwis na galing sa kita ng mga bahay kalakal

Dividends Kita ng mga may-ari ng bahay kalakal

Undisturbed corporate profits Natira sa kinita ng bahay-kalakal matapos mabawasan ng dividends

Anong sangay ng pamahalaan ang nagsusuri ng pambansang kita?• Ang National Economic

Development Authority (NEDA) ang opisyal na tagalabas ng tala ng pambansang kita. Isang sangay ng NEDA ang National Statistical Coordination Board (NSCB) ang may tungkulin na magtala ng national income accounts (GNP at GDP). Ang lahat ng estatistika ay tinitipon ng NSCB sa Philippine Statistical Yearbook.

Pagsukat sa pag-unlad ng bansa

• Inilalarawan ng GNP at GDP ang produksyon ng bansa. Magandang makita na papataas ang GNP at GDP. Ibig sabihin nito, tumataas ang produksyon ng bansa. Dumarami ang kumikita sa ekonomiya. Umaangat ang kabuhayan ng mga kasapi ng ekonomiya.

Nominal GNP• Kilala din sa tawag na GNP in current prices o

insignificant GNP.• Ang mga umiiral na presyo sa nasabing taon ay

ginagamit upang bigyang-halaga ang produksyon ng bansa. Sa ganitong kaayusan, hindi naisasaalang-alang ang tunay na pagtaas ng produksyon ng ekonomiya.

• Upang malaman ang pagbabago sa produksyon ay kinakailangang iayon ang GNP sa pagbabago ng presyo.

Nominal GNP• Kailangang pumili ng basehang taon (base year).

Inaalam ang bilihin sa basehang taon. Ito ang magiging pamantayan ng pagbabago sa presyo ng mga sumusunod na taon.

• Upang maiayon ang GNP sa pagbabago ng presyo, kinukuha muna ang deflator. Ang formula para sa deflator ay:

deflator = x 100

Halimbawa: Taon Presyo Deflator

1985 125 100

1986 150 120

1987 158 126

deflator = x 100

deflator ng 1986 = x 100 = 120

Real GNP

• Ang Real GNP ay GNP na iniaayon sa pagbabago ng presyo.

• Ito ay tumutukoy sa halaga ng kasalukuyang GNP kung ihahambing sa halaga ng basehang taon.

Real GNP = nominal GNP x

Halimbawa:

• Nominal GNP ng 1986 = 3,500• GNP deflator ng basehang taon = 100• GNP deflator ng 1986 = 120

Real GNP = nominal GNP x

Real GNP = 3,500 x = 2, 917

Seatwork: Kompyutin ang nawawalang datosTaon Presyo Deflator Nominal GNP

2001 210 100 918,175

2002 235 974,479

2003 246 1,033,666

Kompyutin ang Real GNP para sa taong 2002 at 2003.

Antas ng Paglago (Growth Rate)

• Ang paglago ng GNP ay nasusukat gamit ang formula sa ibaba:

Growth Rate = x 100

Whereas:GNP2 = bagong GNPGNP1 = lumang GNP

Halimbawa:• GNP ng 2001 = 3,876,603• GNP ng 2002 = 4,218,883

Growth Rate = x 100

Growth Rate = x 100

Growth Rate = x 100 = 8.83%

Seatwork: Kompyutin ang nawawalang datos

Taon Nominal GNP Growth Rate2002 4,218,883 N/A2003 4,631,4792004 5,248,0642005 5,891,1832006 6,533,7752007 7,249,323

• Anu-ano ang kahalagahan ng pagsukat

ng pambansang kita?

PAGPAPAHALAGA

Ang GRADES pinaghihirapan

HINDI

inililimos!

Tandaan:

Ang DIPLOMA binibigay sa

Karapat-dapat, HINDI sa

Nagpapaawa!

Isa pa:

References:

• Chua, Johannes L., Panahon, Kasaysayan at Lipunan (Ekonomiks) Ikalawang Edisyon, DIWA Publishing House

• De Leon, Zenaida M. et. al. (2004), Ekonomiks Pagsulong at Pag-unlad, VPHI

• Mateo, Grace Estela C. et. al., Ekonomiks Mga Konsepto at Aplikasyon (2012), VPHI

• Nolasco, Libertty I. et. Al. , Ekonomiks: Mga Konsepto, Applikasyon at Isyu, VPHI