Astronomy VI

ดาวฤกษ

เปนกอนแกสขนาดใหญ ทงหลายเกดจากการยบรวมตวของเนบวลา เ มอกลมแกสเหลานหดตวและสะสมมวลมากพอกจะเกดปฏกรยานวเคลยรฟวชนกลายเปนดาวฤกษ ดาวฤกษอยรวมกนเปนกลมในกาแลกซ หรอกลาวอกอยางหนงวา เนบวลาเปนแหลงก าเนดของดาวฤกษทกประเภท

ปฏกรยานวเคลยรฟวชน

ปฏกรยานวเคลยรทเปนผลจากการรวมตวของนวเคลยสของธาตเบาเปนนวเคลยสของธาตหนก พรอมกบปลอยพลงงานออกมา

http://www.thaispaceweather.com/IHY/Sun/Sun_energy_source.htm

http://janejutamas.exteen.com/page-3

http://mrvop.wordpress.com/2010/08/26/white-dwarf/

ดาวแคระขาวถกคนพบเปนครงแรกในป 1862 ซงเปนดาวแคระขาวทอยใกล

ดวงอาทตยมากทสด ชอวา ดาวซรอส

ววฒนาการของดวงอาทตย

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%A4%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B9%8C

ความเหมอน ความแตกตาง

1. มพลงงานในตวเอง 2. เปนแหลงก าเนดธาตตางๆ เชน ฮเลยม ลเทยม แบรเลยม 3. เกดปฏกรยานวเคลยรฟวชน

1. มวล 2. อาย 3. อณหภมผว 4. ส 5. ขนาด 6. ความสวาง 7. การววฒนาการ 8. ระบบดาว 9. องคประกอบทางเคม

ความเหมอนและความแตกตางของดาวฤกษ

ความสองสวางของดาวฤกษ

• ความสองสวาง (brightness)

คอ พลงงานของดาวฤกษทปลดปลอยออกมาในเวลา 1 วนาทตอหนวยพนท และมหนวยเปนวตตตอตารางเมตร (watt/m2)

ความสองสวางปรากฏ ความสองสวางสมบรณ

ความสองสวางปรากฏและโชตมาตรของดาวฤกษ

• ความสองสวางปรากฏ (apparent brightness) คอ ความสองสวางของดาวทเหนบนทองฟา

• โชตมาตรปรากฏ (apparent magnitude)

คอ การเปรยบเทยบความสวางของดาวฤกษ ซงจะไมมหนวย เปนเพยงตวเลขทก าหนดขนเปน

6 อนดบเทานน

อนดบความสวางของดาวฤกษ

• อนดบความสวาง หรอ แมกนจด (magnitude) หรอโชตมาตร คาโชตมาตรนไมมหนวยเปนเพยงตวเลขทก าหนดขนเทานน โดยมหลกวา

• “ดาวทสวางทสดทตาเปลามองเหนไดจะมคาโชตมาตรเปน 1”

• “ดาวทรบหรทสดทตาเปลามองเหนไดจะมคาโชตมาตรเปน 6”

หลกการเปรยบเทยบโชตมาตรปรากฏ

โชตมาตรตางกน ความสวางจะตางกน

1 (2.512)1 = 2.512

2 (2.512)2 = 6.310

3 (2.512)3 = 15.851

4 (2.512)4 = 39.879

5 (2.512)5 = 100.022

การหาคาความตางของความสวางของดาวฤกษ (2.512)(lm1-m2l)

โดยท m1 คอ โชตมาตรปรากฏของดาวฤกษดวงท 1

m2 คอ โชตมาตรปรากฏของดาวฤกษดวงท 2

โชตมาตรปรากฏ ดาวฤกษ 1 ดาวปารชาต

1.2 ดาวเสารเมอรบหรทสด

1.6 ดาวองคารเมอรบหรทสด

2.6 ดาวพธเมอรบหรทสด

3 ดาวฤกษเมอรบหรทสดทอาจมองเหนไดในเมองใหญ

6 ดาวฤกษเมอรบหรทสดทอาจมองเหนไดในชนบท

โชตมาตรปรากฏ ดาวฤกษ 0.18 ไรเจล -1.44 ซรอส

ดาวไรเจล มโชตมาตรมากกวาดาวซรอส 0.18 – (-1.44) = 1.62

ดงนน ดาวซรอสปรากฏสวางกวาดาวไรเจล (2.512)1.62 หรอประมาณ 4.4 เทา

ความสองสวางสมบรณและโชตมาตรสมบรณ

• ความสองสวางสมบรณ (absolute brightness) คอ ความสองสวางของดาวฤกษทพจารณา ณ ระยะหางเมอดาวดวงนนอยหางจากโลกเปนระยะ 10 พารเซก หรอ 32.62 ปแสง

• โชตมาตรสมบรณ (absolute magnitude) คอ คาโชตมาตรของดาวเมอดาวนนอยหางจากโลกเปนระยะทางเทากบ 10 พารเซก หรอ 32.62 ปแสง

ตวอยางดาวฤกษ โชตมาตรปรากฏ โชตมาตรสมบรณ

ดาวโพรซออน 0.40 2.8 ดาวหวใจสงห 1.36 0.6

ดาวหวใจสงหมโชตมาตรปรากฏมากกวาดาวโพรซออน 1.36 - 0.40 = 0.96

ดงนน ถามองจากโลก ดาวโพรซออนจะปรากฏสวางกวาดาวหวใจสงห (2.512)0.96

หรอประมาณ 2.4 เทา

ตวอยางดาวฤกษ โชตมาตรปรากฏ โชตมาตรสมบรณ

ดาวโพรซออน 0.40 2.8 ดาวหวใจสงห 1.36 0.6

ดาว โพร ซออนม โ ชต ม าตร สม บร ณมากกวาดาวหวใจสงห 2.8 - 0.6 = 2.2

ดงนน ดาวหวใจสงหจงสวางกวาดาว โพรซออน (2.512)2.2 หรอประมาณ 7.6 เทา

การวดแพรลแลกซ

หนวยดาราศาสตร

•หนวยดาราศาสตร (Astronomical unit : AU) เปนหนวยวดระยะทางในระบบสรยะ

ระยะทาง 1AU = ระยะทางเฉลยจากโลกถงดวงอาทตย = 150 ลานกโลเมตร ระยะทางจากโลกถงดวงอาทตยเปน 1 AU

ปแสง (light - year)

•ปแสง(ly) เปนหนวยวดระยะทางในอวกาศ ระยะทาง

“ 1ปแสงเทากบระยะทางทแสงเดนทางใน1 ป มคาเทากบ 9.46 x 1012 กโลเมตร ”

พารเซก(parsec)

• พารเซก(pc) เปนหนวยทใชวดระยะทางจากโลกถงดาวฤกษ เปนหนวยทใหญกวาปแสง คอ

“ 1 พารเซกเทากบระยะทางของดาวทมมมแพรลแลกซ(parallax) 1 ฟลปดา(second of arc) หรอเทากบ 3.261 ปแสงหรอ 206,265 หนวยดาราศาสตร ”

การวดแพรลแลกซของดาวฤกษ

• แพรลแลกซ คอ ปรากฎการณทผสงเกตมองจาก 2 จดแลวเหนต าแหนงของวตถเปลยนไปเมอเทยบกบวตถอางอง

การวดแพรลแลกซของดาวฤกษ

การวดแพรลแลกซของดาวฤกษ

http://portal.edu.chula.ac.th/lesa_cd/assets/document/LESA212/3/nature_ligth/star_properties/star_properties.html

การวดแพรลแลกซของดาวฤกษ

• สามารถหาระยะทางไดจากความสมพนธตอไปน

การวดแพรลแลกซของดาวฤกษ

การวดแพรลแลกซของดาวฤกษ

ดาว A มมมแพรลแลกซ 0.1 พลปดา ดาวดวงนอยหางจากโลกกพารเซก

ตอบ 10 พารเซก

การวดแพรลแลกซของดาวฤกษ

ดาว B มมมแพรลแลกซ 0.743 พลปดา ดาวดวงนอยหางจากโลกกปแสง

ตอบ 4.4 ปแสง

สและอณหภมผวของดาวฤกษ

ชนดของสเปกตรม

สของดาว อณหภมผว (เคลวน)

ตวอยางดาวฤกษ

O น าเงน สงกวา 30,000 ดาวเซตานายพราน B น าเงนแกมขาว 30,000 - 10,000 ดาวอะเคอรนาร A ขาว 10,000 – 7,500 ดาวหางหงส F ขาวแกมเหลอง 7,500 – 6,000 ดาวโปรซออน G เหลอง 6,000 – 4,900 ดวงอาทตย K สม 4,900 – 3,500 ดาวดวงแกว M แดง 3,500 – 2,000 ดาวปารชาต

ตารางแสดงชนดของสเปกตรม ส และอณหภมผว ของดาวฤกษ

สเปกตรมของดาวฤกษ

สเปกตรมของดาวฤกษ

เนบวลา แหลงก าเนดดาวฤกษ

• เนบวลา เปนกลมฝ นแกสทมขนาดใหญโตมาก มความสวางจากดาวฤกษทเกดใหม ภายในเนบวลามดาวฤกษเกดใหมจ านวนมาก

“เนบวลาไมใชดาวฤกษ”

เนบวลาสวางใหญ(M-42) ในกลมดาวนายพราน

เนบวลา แหลงก าเนดดาวฤกษ

เนบวลาแหลงก าเนดดาวฤกษ

กระจกดาวลกไก จะเหนเนบวลาสวางอยรอบดาวฤกษ

ดวงทอยกลางภาพ

เนบวลาสวางใหญ (M 42) ในกลมดาวนายพราน

เนบวลาแหลงก าเนดดาวฤกษ

เนบวลา นกอนทร

เนบวลา สามแฉก

เนบวลา ดอกกหลาบ

ตวอยางเนบวลาทมมวลสารก าลงยบตวเกดดาวฤกษดวงใหม

เนบวลาแหลงก าเนดดาวฤกษ

ตวอยางเนบวลาทมวลสารกระจายออกจากกนเนองจากการระเบดของดาวฤกษ ในอดตหรอการจบชวตลองของดาวฤกษมวลขนาดดวงอาทตย

เนบวลาผาคลมไหล

เนบวลาวงแหวน

เนบวลาป

เนบวลาแหลงก าเนดดาวฤกษ

ตวอยางเนบวลามดเพราะฝนบงแสงดาวฤกษทอยเบองหลง

เนบวลาถงถาน เนบวลาหวมา