Basishouding,vaardigheden en competenties leercoach

Leercoaching

Persoonlijke groei & ontwikkeling

gekoppeld aan de competenties die in een leertraject gemeten worden

Vakinhoudelijke competenties

Persoonsgerichte competenties

Reflectie

Feedback

Echt veranderen

Blijvend veranderen

Leren zonder duw en trekwerk en eindeloos herhalen van feedback

L E E R C O A C H

Een open houding

In verbaal en non-verbaal gedrag maakt de begeleider kenbaar het verhaal, de emoties en

de denktrant van de ‘geïnterviewde’ zonder oordelen te accepteren

Empathisch vermogen

Zich in de ander kunnen inleven, mededogen hebben.

Nieuwsgierig en resultaatgericht zijn

Doorvragen en durven botsen in de

hier-en-nu-situatie

Contract en contact maken, aansluiting

Expliciet: duidelijk maken wat wederzijdse verwachtingen zijn.

Impliciet: het moet klikken

Eigen manoeuvreerruimte opeisen

Nodig om ‘onbespreekbare’ zaken en vanzelfsprekendheden bespreekbaar te

houden

Toestemming vragen opent deuren: - Vind je het goed als we hier verder op ingaan? - Mag ik doorvragen op dit punt? Als het antwoord nee is, ook niet doen. Nog wel naar het waarom vragen, met toestemming.

De 6 x S van succesvol coachen

• Speak first

• Smile

• Speak slowly

• Speak less (and question more)

• Stay positive

• Shut up

Belangrijke eigenschap Leercoach

Een O.E.N. zijn………

Open

Eerlijk

Nieuwsgierig

Open

• Weet je wat me opvalt?

• Wat is in deze situatie zo belangrijk voor je?

Eerlijk

• Weet je wat ik maar niet begrijp?

• Volgens mij gun je hem het daglicht niet!

• Ga je voor je gelijk of ga je voor je geluk

Nieuwsgierig

• Had je ook anders kunnen reageren?

• Hoe blijft nou je probleem in stand?

• Waarom gebeurt er nou niet/wel wat je zou verwachten?

• Wat is nu jouw ‘winst’ als je niet verandert? (welke lastige situatie voorkom je ermee?)

4 X W en 1 x H Wie Wat

Welke Waarom

Hoe

Vragen stellen

Vragen stellen

Open en gesloten vragen

Open: de W’s en de H: Wie, Wat, Welke, Waarom (naar betekenis en belang vragen)

en Hoe

Doel: Informatie van de ander krijgen

Gesloten: Ja of nee. Houden een mening in, zijn sturend in een gedachtegang,

werken beperkend in activeren van zelf denken

Doel: besluit of keuzeantwoord afdwingen

Vragen stellen

Suggestieve vragen Hebben een hoog suggestiegehalte van het goede

antwoord in zich.

Dubbele of driedubbele vragen De ander kan kiezen waarop hij antwoord geeft.

Doorvragen Vooral verduidelijkingsvragen:

Hoe bedoel je, kun je een voorbeeld geven?

Vragen stellen

Ezelsbruggetje

Luisteren Samenvatten Doorvragen

Vragen stellen

De mens is net een pedaalemmer: trap op z’n teen en zijn mond gaat

open

Luisteren

Gatenkaastechniek Concentreer je op wat er gezegd wordt maar vooral

ook op wat er niet gezegd wordt.

Luisteren

De detectivetechniek

Let op lichaamstaal en vooral of die anders is dan wat iemand zegt. Bijvoorbeeld iemand zegt opgelucht te

zijn maar heeft een gespannen houding.

Luisteren

De rode-lamptechniek

Dit doelt op het gebruik van intuïtie. Die waarschuwt dat er iets bijzonders aan de hand is

Luisteren

1. Ogen / kijken: visueel

2. Oren / horen: auditief

3. Huid / voelen / aanraken: kinesthetisch / intuïtief

4. Neus / ruiken: intuïtief

5. Mond / proeven: intuïtief

• Welke gebruikt de gecoachte? • Welke gebruik jij als coach? • Waar blijkt dat uit?

Onze informatiekanalen

In de communicatie maken we veel gebruik van zien, horen en voelen

Proeven en ruiken gebruiken we relatief weinig bewust, al ruik je soms onraad en proef je de sfeer.

De voorkeur voor één van de zintuigen kun je horen aan het taalgebruik:

“Ik hoor…..”, “Ik zie……..”, Ik proef……..”

Er zijn in de wereld te veel luidsprekers en te

weinig seismografen

Onze informatiekanalen

1e positie Coach tegenover de gecoachte

doet ‘ik-uitspraken’ vanuit eigen positie:

‘Ik vind….’

2e positie Coach zit naast de gecoachte

doet ‘je-uitspraken’: ‘Je bent onrustig hè?’

3e positie Coach kijkt vanaf afstand of van boven naar coach en gecoachte; doet ‘wij- of meta-uitspraken’:

‘Waar zijn wij nu mee bezig?’ of ‘Weet je wat ons opvalt?’

Kunnen wisselen van positie

In een individueel coachingsgesprek weet je als coach te switchen tussen drie posities

1. Vanuit jezelf 2. Vanuit het standpunt van de ander

3. Vanuit een helikopterblik, oftewel ‘metakijken’

Kunnen wisselen van positie

Om te kunnen waarnemen moet je

afstand hebben

Kunnen wisselen van positie

Weet je wat mij opvalt? (1e en 3e positie).

Kunnen wisselen van positie

1e positie Vanuit jezelf

3e positie

Vanuit de helikopterblik

Weet je wat mij opvalt? (1e en 3e positie).

Kunnen wisselen van positie

Ik vind je zo klagerig overkomen (1e positie),

1e positie Vanuit jezelf

Kunnen wisselen van positie

je hebt er echt de pest over in, hè? En het maakt je ook verdrietig (2e positie),

Weet je wat mij opvalt? (1e en 3e positie).

Ik vind je zo klagerig overkomen (1e positie),

2e positie Vanuit het standpunt

van de ander

Kunnen wisselen van positie

ook boos? (1e en 2e positie).

je hebt er echt de pest over in, hè? En het maakt je ook verdrietig (2e positie),

Weet je wat mij opvalt? (1e en 3e positie).

Ik vind je zo klagerig overkomen (1e positie),

1e positie Vanuit jezelf

2e positie Vanuit het standpunt

van de ander

Opdracht

Waarom ik coachen belangrijk vind:

Voor mij is de essentie van coaching:

begrijpen wat voor de

ander belangrijk is

contact maken

bewust maken

opstapjes geven

keuzeproces versterken

soms confronteren belemmerende opvattingen

boven tafel krijgen

bespreekbaar maken hoe

een aantal zaken zich t.o.v.

elkaar verhoudt

de aap bij de gecoachte

laten/eigenaarschap

belangeloos durven en

kunnen zijn

geloof in eigen kunnen versterken

afspraken maken om

tot actie te komen

Een coachkwaliteit is het stimuleren van

ontwikkelingsvragen op het gebied van functie en persoonlijke invulling en omvat veel vaardigheden

zoals

Diverse vaardigheden van een leercoach

Ieder mens heeft de keuze of hij zich richt op beperkingen of op mogelijkheden; de coach ook

S. W. O.T. STERK (STRENGTHS) ZWAK (WEAKNESSES)

KANSEN (OPPORTUNITIES) BEDREIGINGEN (THREATS)

Diverse vaardigheden van een leercoach

1. Begeleiden van

leerprocessen

2. Gerichtheid op de

leer/werk context

3. Resultaat gerichtheid

4. Gerichtheid op zelfsturing in werken en

leren

5. Interactie als begeleider

vormgeven

6. Professioneel

werken

Basiscompetentieprofiel van de leercoach

1. Begeleiden van leerprocessen Wat leert de ander van de huidige situatie? Gewenst of ongewenst? Wat leert de ander door zijn coachvraag? Wat leert de ander als ik zo coach?

2. Gerichtheid op de leercontext Hoe verhoudt de coachvraag zich tot de

werk/leercontext? Hoe wordt het probleem in stand gehouden

door de werk/leercontext? Wat is de kans van slagen van het

coachingstraject gezien de werk/leercontext?

3. Resultaatgerichtheid Formuleert de gecoachte een meetlat, ofwel

doelstellingen? Hoe is het effect van de coaching zichtbaar

voor anderen? Is het resultaat van de coaching eenduidig

voor gecoachte en coach?

4. Gerichtheid op zelfsturing in werken en leren

Neemt de gecoachte eigenaarschap cq verantwoordelijkheid op zich voor zijn coachingstraject?

Praat de gecoachte in termen van moeten of willen?

Wie is aan het werk/ wie verricht de inspanning: de coach of de gecoachte?

5. Interactie als begeleider vormgeven Wat valt je op aan de hier-en-nu-situatie? Relateer je de hier-en-nu-situatie aan de

werk/leersituatie

6. Professioneel werken Ben je in staat transparant te zijn in je keuze

voor bepaalde werkwijzen?

Checklist competentieprofiel

Basiscompetentieprofiel van de leercoach

Coachen is investeren in een

langdurige ontwikkeling van

anderen

Basiscompetentieprofiel van de leercoach

Krachtbronnen bij uitstek

Humor

Verbazing Nieuwsgierigheid

Betrokkenheid bij de ander

Durf fouten te maken

I’m in control

Durf fouten te maken

Als je het perfectionisme niet loslaat zul je zeker falen

Durf fouten te maken

Fouten maak je door je ZWAKKE PUNTEN te relativeren en daardoor niet serieus te nemen. Falen doe je door je ZWAKKE PUNTEN en de BEDREIGINGEN te ontkennen en zo blijk te geven van weinig reflectievermogen.

Durf fouten te maken