Evolución urbanística da Coruña

A Coruñarexión urbana

Localización de A CoruñaTOPOGRAFÍA TIPOS DE SOLO SOLEAMENT

OVENTOS DOMINANTES

Situación de A Coruñaen relación a súa rexión e comarca

REXIÓN URBANA ÁRTABRA COMARCA CORUÑESA

Situación de A Coruñaen relación a Europa e España

COAG. Proxecto Terra

Situación de A Coruñaen relación ó eixo atlántico

COAG. Proxecto Terra

Croquis ondese pode observar

a extensión e límitesdos dous concellos.No de Oza sinálanse

A súa división en parroquiasFte. Wikipedia

A maioría do territoriodo concello de A

Coruña pertencía a Sta. María de Oza

Fte. IGN

Límites aproximadosentre A Coruña e Oza.

fixado en 1890Fte. IGN

Censo oficial do ano 1910 Habitantes de dereito

Parroquia de Sta. María de OzaParroquia de S. Vicente de ElviñaParroquia de S. Cristovo das ViñasParroquia de S. Pedro de Visma

Total do concello de Sta. María de Oza

1.9692.9552.8311.639

9.434

Total do concello de A Coruña 49.290

A Coruña pasou o día 1-10-1912 a tersegundo o censo de poboación

58.724

Fte. INE

Castro de Elviña

Castro de Elviña

Castro de Elviña

ReproduciónDo antigo faro

romano de Brigantium

ReproduciónDo antigo faro

romano de Brigantium

Situación do faro antes da

súa reforma noXVIII

Na Alta Idade Media IX-XI a poboación desprázase de Faro ata o interior da ría O Burgo

Ortoimaxe da cidade vella de A Coruña

S. XI-XII

S. XIII-XV

Praza das Bárbaras

Praza do Xeneral Azcárraga

Santa Mª do Campo( fotografía da

esquerda)

Santiago( fotografía da dereita)

NA CORUÑA NO SÉCULO XVIENSENADA

DO ORZÁN

BAÍA DACORUÑA

CIDADEVELLA

OU ALTA

PESCADERÍAOU CIDADE BAIXA

Reprodución doPlano da Coruña

no s. XVI

PLANO DE A CORUÑA A

FINAIS DO S. XVIII E

PRINCIPOS DO S.XIX

CIDADE VELLA

PESCADERÍA

BALUARTEDE MURALLAS

XVIIIReal

Consulado do Mar

XVIIIAntiga Casa de

Aduanas

XVIIICasa de Paredes

XVIIIAcueduto das

PontesXVIII

Acueduto das Pontes

Imaxe de 1970

s. XIX: un novo cemiterio SAN AMARO

• En 1812 crease un novo cemiterio de San Amaro alonxado do centro da cidade na estrada que conecta coa Torre.

A industrialización de A CoruñaFábrica de Tabacos

(Imaxe de 1930 e actual)

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Teatro Rosalía de CastroAntigo edificio da Deputación Provincial

Murallas da Coruña

Excavacións parking do

Parrote

Acuartelamentos no campo da Estrada (principios do s. XX)

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Onde está situado este espazo urbano?

Praza de María Pita1880-1890

Evoluciónda Praza deMaría Pita

1910 Construción do

Concello

1920 1980

1990

1909

1909

1912

1930

Peirao da Marina (1920)

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Recheo: Méndez Núñez (1929)

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Xardíns de Méndez Núñez (1933)

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Teatro Circo (fotografía de 1907)Onde está o actual edificio da Autoridade Portuaria

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Barrio Atochas-TorreFotografía de 1949

Observa a praza de Es-paña e o actual polí-gono de Zalaeta (como zona industrial)

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Cuartel de Infantería

Campo da Leña

Zalaeta

Campo da Leña(actual Praza de España) (1900)

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Campo da Leña(actual Praza de España) (1915)

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Praza de España na actualidade

Praza de España na actualidade

Cantón Grande a Marina (1926)

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Cantón Pequeno 1929

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Cantón GrandeConstrución do edificio do Banco Pastro

O DISCURSO DE MODERNIDADE E PROGRESO

Fotografía de 1921 ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Cantón Grande

Imaxe do edificio do Banco Pastor

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Cantón Grande 1956

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

O ferrocarril: estación do NorteInauguración das obras da estación do ferrocarril (1858)

O ferrocarri l : a estación do Norte(1919)

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

O ferrocarril: a estación do Norte Chegada de pasaxeiros (1915)

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Estación do Norte (terreos da actual estación de

autobuses) (1964)

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Antiga estación do ferrocarri l : Estación do Norte (terreos da actual estación de autobuses e zona de A

Cubela: CORTE INGLÉS E CENTRO COMERCIAL DE CATRO

CAMIÑOS) (1969)

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Rúa PoseSituación actual. Antigo traxecto do ferrocarri l

Alejandro FerrantVista da Coruña (1891)

Museo de Belas Artes

O ENSANCHEO ENSANCHE

Proxectos de ensanche(Barcelona, A Coruña e Vigo)

COAG. Proxecto Terra

O ensanche coruñésvista xeral. 1918

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Vista aérea do EnsancheAnos tr inta

Ensanche: Xoana de Vega(Imaxe de 1930)

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Ensanche: Xoana de Vega

Xoana de VegaImaxe actual

Ensanche: Xoana de Vega (fotografía de 1929)

Igrexa dos Xesuítas e Banco de España

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Ensanche: Xoana de Vega (fotografía actual)

Igrexa dos Xesuítas e pisos de luxo

Ensanche Praza de Lugo

Imaxe de 1940

Mercado Eusebio da Guarda

2005.Obras

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Ensanche Praza de Lugo

Ensanche Praza de Lugo

Ensanche Praza de Lugo

Interior do EnsancheRúa Betanzos esquina Praza de Lugo (1920)

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Interior do EnsancheRúa Feijoo (1919)

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Ensanche Rúa Paio Gómez

• Observar a alteración das alturas da mazá.

• Comparar coa anterior diaposit iva.

Ensanche

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Rúa Ferrol (esquina Xoán

Flórez)Foto da

esquerda1935

Rúa Ferrol 10 (esquina Xoán

Flórez)Foto da dereita

Casa de 1906

A ARQUITECTURADO PRIMEIROTERCIO DO SÉCULO XX

Interior do Ensanche Rúa Emilia Pardo Bazán

Ensanche (Praza de Vigo)

Imaxes de 1970FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Ensanche. Praza de Vigo

Catro CamiñosFonte de Catro Camiños

CEIP Concepción ArenalIES Fernando Wirtz

Ensanche de Catro Camiños

Imaxe de 1959

Pedro Mariño e Rodríguez Losada. 1925,1927,1928, 1929

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

A arquitectura do 1/3 do s. XXEclecticismo

Pedro Mariño e Rodríguez Losada. 1925,1927,1928, 1929

Catro Camiños

Barco e tranvía na actual Praza de Catro CamiñosNon hai fonte luminosa. 1935

Fábrica de cervexas “Estrella Galicia” 1955

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Catro Camiños 1968

Fonte luminosa e “Estrella Galicia” FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Catro Camiños

SIXPAC

Ensanche de Riazor

Ensanche de Riazor

Barrio Atochas-Torre-Oril lamar

Pelamios

SIXPAC

Campo de

Marte

Oril lamar

Pelamios

Campo da Leña

ZalaetaTorre Atochas

Barrio de Atochas-A Torre

Torre-Atochas-Oril lamarRemodelación da rúa Oril lamar

Torre-Atochas-OrillamarRemodelación dunha praza en Atocha Alta

Torre-Atochas-OrillamarMovemento okupa en Atocha Alta

Barrio de Atochas-A TorreParque de Arti l lería

Solucións á cidade industrial HOWARD

TEORÍA E REALIZACIÓN-A CIDADE XARDÍN

Solucións á cidade industrial HOWARD-TEORÍA E REALIZACIÓN-A CIDADE XARDÍN

O Campo de Marteun modelo de Cidade Xardín obreira

SIXPAC

O Campo de Marteun modelo de Cidade Xardín obreira

Inauguración das vivendas 1928

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

O Campo de Marteun modelo de Cidade Xardín obreira

O Campo de Marteun modelo de Cidade Xardín

O Campo de Marteun modelo de Cidade Xardín

Cidade Xardín

Cidade Xardín1922

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Actual estadio de Riazor

Cidade Xardín

COAG. Proxecto Terra

Cidade Xardín1922

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Cidade Xardín

Cidade Xardín Avenida da Habana (1926)

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Cidade XardínAvda. da Habana

Vista da zona de Riazor desde o monte de Sta. Margarida (1925)

ARQUIVO DO REINO DE GALICIA

Ensenada do Orzán

Rubine

Avda. Fisterra

Plano da Coruña 1920

1

23 4

5

6

Estación de Ferrocarril

1. Cidade Vella2. Pescadería3. Ensanche4. Atochas-A Torre5. Rubine-Riazor6. A Palloza-Monelos

Evolución do urbanismo 1940 á actualidadeQue diferenzas observas no crecemento da cidade entre o mapa

da esquerda con respecto á dereita?

1940 ACTUALIDADE

1960

O urbanismo no 1º franquismo (1939-1960) A súa práctica: as Casas Baratas

Situación das Casas Baratas (Os Mallos-Sagrada Familia)

Grupo Juan Canalejo

1954

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

O urbanismo no franquismo (1939-1960) A súa práctica: as Casas Baratas

Situación das Casas Baratas (Os Mallos-Sagrada Familia)

O urbanismo no franquismo (1939-1960) A súa práctica: as Casas Baratas

Situación das Casas Baratas (Os Mallos-Sagrada Familia)

O urbanismo no franquismo (1939-1960) As vivendas sociais: o grupo María Pita (Labañou)

O urbanismo no franquismo (1939-1960)As vivendas sociais: Vivendas dos Mariñeiros

O urbanismo no franquismo (1939-1960)

As vivendas sociais: A Sagrada Familia

O urbanismo no franquismo (1939-1960) Vivendas sociais: O Birloque

O urbanismo na posguerra (1939-1955)

A cidade deportiva de Riazor

Rey Pedreira. 1939 FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

O urbanismo na posguerra (1939-1955)

A cidade deportiva de Riazor

Rey Pedreira 1939 FOTO BLANCO. Momentos coruñeses

O urbanismo na posguerra (1939-1955)

A herdanza do plan Cort e o de 1948: a cidade escolar

Fotografía de 1958 FOTO BLANCO. Momentos coruñeses

A herdanza do plan Cort e o de 1948: os viaisRonda de Nelle

Fotografía de 1961 FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Ronda de NelleA herdanza do plan Cort e o de 1948: os viais

A herdanza do plan Cort e o de 1948: os viaisRonda de Outeiro

Fotografía de 1957 FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Ronda de OuteiroA herdanza do plan Cort e o de 1948: os viais

A herdanza do plan Cort e o de 1948: os viaisA Avda. de Lavedra

Intersección coa rúa Cabaleiros. Fotografías de 1957

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

A herdanza do plan Cort e o de 1948: os viaisA Avda. de Lavedra 1957

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

A herdanza do plan Cort e o de 1948: os viais Avda. de Alfonso Molina

A herdanza do plan Cort e o de 1948: os viais Avda. de Lavedra

1959 1963FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

A herdanza do plan Cort e o de 1948: os viaisAvda. de Lavedra 1969

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

A herdanza do plan Cort e o de 1948: os viaisCatro Camiños 1972

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

A herdanza do plan Cort e o de 1948: os viaisviaducto de Catro Camiños

Barrio das FloresCrecemento planificado

CastrillónCrecemento non planificado

Avda. de Monelos

1960-1975O URBANISMO NON PLANIFICADO

MONTE ALTOAGRA DO ORZÁN

SAGRADA FAMILIAMALLOS

CASTRILLÓN

A Torre. Monte Alto 1957Vista da praia do Matadeiro

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

A Torre. Monte Alto 1967Esquina do antigo Matadeiro

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

A Torre. Monte Alto 1994Vista de As Lagoas

A Torre. Monte AltoO interior do barrio. A Ronda de Monte Alto

A Torre. Monte AltoO interior do barrio

MONTE ALTO2010

AGRA DO ORZÁN

Agra do Orzán“vivir na Coruña que bonito é…”

Monelos

Agra do Orzánvista xeral

Agra do Orzán(vista do Paseo das Pontes dende a actual Ronda de Nelle)

Así era o Agra nesta zona en 1970

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Agra do OrzánPaisaxe das agras de Soesto e Traba (Laxe)

Así de parecido era a paisaxe da Agra do Orzán ata os anos sesenta

Agra do Orzán Paisaxe das agras Traba (Laxe)

Así de parecido era a paisaxe da Agra do Orzán ata os anos sesenta

Agra do Orzán. PeruleiroO interior do barrio

Agra do Orzán. Os MariñeirosO interior do barrio

Agra do OrzánO interior do barrio

Sagrada Familia

Os Mallos

Os Mallos

OS MALLOS-ESTACIÓN

OS MALLOS

OS MALLOS

OS MALLOS

CASTRILLÓN-OS CASTROS

CASTRILLÓN

OS CASTROS

O Castri l lón

EIRÍS

EIRÍS

RIAZOR

RIAZOR

RIAZOR

RIAZOR

XOÁN FLÓREZ

XOÁN FLOREZ

XOÁN FLOREZ

1960

O URBANISMO PLANIFICADO

ZALAETABARRIO DAS FLORES

VENTORRILLOELVIÑA

BIRLOQUEADORMIDEIRAS

PASEO DAS PONTESMATO GRANDE

ROSALESSOMESOMESOIRO

Polígono de Zalaeta

1967 Vello Matadeiro Actualidade

Polígono de Zalaeta

Barrio das Flores e Polígono de Elviña

(1972)

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Barrio das Flores

Barrio das FloresUnidade veciñal. J.A. Corrales (1960-1965)

Barrio das Flores Unidade veciñal. J.A. Corrales (1960-1965)

Elviña, 1972

Polígono de Elviñazona onde se vai situar

Polígono de Elviña

FOTO BLANCO. La Coruña entre siglos

Polígono de Elviña

Polígono de Elviña

Polígono de Adormideiras

Paseo das Pontes

Polígono Rosales

Polígono Rosales

Mato Grande

Mesoiro

Vioño

Someso

Espazo Coruña

ÁREA RURURBANA SAN PEDRO DE VISMA

ÁREA RURURBANA SAN PEDRO DE VISMA

ÁREA RURURBANA AS XUBIAS

ÁREA RURURBANA FEÁNS

ÁREA RURURBANA FEÁNS

ÁREA RURURBANA URBANIZACIÓN BREOGÁN

Castro de Elviña

A ÁREA METROPOLITANA

A área metropolitana de A CoruñaA comarca e Betanzos

EVOLUCIÓN DA POBOACIÓN NA COMARCA CORUÑESA (1970-2012)

1970 1975 1981 1986 1991 1996 2012

A CORUÑA 189.575 206.776 231.721 240.129 246.953 243.785 246.146

ABEGONDO 7.033 5.895 6.274 6.165 5.466 5.467 5.709

ARTEIXO 12.380 13.090 16.904 16.904 17.931 20.898 30.725

BERGONDO 5.570 5.223 5.293 5.568 5.392 5.732 6.712

CAMBRE 7.608 7.560 9.181 10.685 12.330 14.972 23.879

CARRAL 5.067 5.349 6.001 5.623 5.229 5.184 6.130

CULLEREDO 10.221 11.287 12.614 13.348 14.631 18.513 29.416

OLEIROS 10.704 11.576 12.593 16.280 18.480 23.057 34.386

SADA 7.277 7.277 7.782 8.207 8.935 9.997 14.922

% da Coruña con respecto aos outros concellos comarcais 74,22% 75,46% 75,15% 74,36% 73,64% 70,13% 61,84%

TOTAL COMARCA 255.435 274.033 308.363 322.909 335.347 347.605 398.025

Porcentaxe con respecto a provincia 24,78% 25,86% 28,21% 29,10% 30,57% 31,31% 34,80%

PROVINCIA1.030.74

5 1.059.757 1.093.121 1.109.788 1.096.966 1.110.302 1.143.911