View
800
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Gevaarlijke stoffen
Veiligheid en gezondheid in het laboratorium
Hoorcollege 2 (veiligheid)Richard Kragten
Een etiket bevat:
• een of meer pictogrammen of gevaarssymbolen• een signaalwoord (gevaar of waarschuwing)• een of meer hazard zinnen (H-zinnen of gevaarszinnen)• een of meer protection zinnen (P-zinnen of veiligheidsaanbevelingen)
bijtend gevaarlijk voor milieu
brandbaar oxiderend
explosief Gevaarlijk voor gezondheid
giftig schadelijk
houder onder druk
H225, H319, H336, , P210, P261, P305 + P351 + P338
GevaarLicht ontvlambare vloeistof en damp. Veroorzaakt ernstige oogirritatie. Kan slaperigheid of duizeligheid veroorzakenVerwijderd houden van warmte/vonken/open vuur/hete oppervlakken. Niet roken. Inademing van stof/ rook/ gas/ nevel/ damp/ spuitnevel vermijden. BIJ CONTACT MET DE OGEN: voorzichtig afspoelen met water. Bij aanraking met de ogen onmiddellijk met overvloedig water afspoelenen deskundig medisch advies inwinnen
H-zinnen waren R-zinnenP-zinnen waren S-zinnen
Dus gevaarlijke stoffen zijn te herkennen aan etiket
Etiket bevat:
• Pictogram
• Signaalwoord
• H- en P-zinnen
Veiligheidsinformatieblad bevat informatie over de risico’s en eigenschappen van een gevaarlijke stof
Wat voor soorten chemicaliën?
• ontplofbaar
• oxiderend
• zeer licht ontvlambaar
• licht ontvlambaar
• ontvlambaar
• zeer vergiftig
• schadelijk• bijtend• irriterend• overgevoeligheid
veroorzakend• kankerverwekkend• voor de
voortplanting giftig• milieugevaarlijk
geursmaakkleur
pHsmeltpuntkookpuntvlampunt
ontvlambaarheiddampspanning
explosiegrenzendichtheid
oplosbaarheid in water
Wat voor soorten chemicaliën?
• ontplofbaar
• oxiderend
• zeer licht ontvlambaar
• licht ontvlambaar
• ontvlambaar
• zeer vergiftig
• schadelijk• bijtend• irriterend• overgevoeligheid
veroorzakend• kankerverwekkend• voor de
voortplanting giftig• milieugevaarlijk
Gevarenklassen
1.Fysische gevaren
2.Gevaren voor de gezondheid
3.Gevaren voor het milieu
Fysische gevaren
Brandbare stoffen
Reactieve stoffen
Brandbare stoffen
Vier gevarenniveau’s:
• zeer licht ontvlambaar
• licht ontvlambaar
• ontvlambaar
• niet brandgevaarlijk
Brandbare stoffen
Vlampunt-indeling
Vlampunt Klasse Categorie
Beneden 0 °C K0 Zeer licht ontvlambaar
Tussen 0 – 23 °C K1 Licht ontvlambaar
Tussen 23 – 60 °C K2 Ontvlambaar
Boven de 60 °C K3 Brandbaar
Vlampunt?
Het vlampunt van een chemische stof is de laagste temperatuur waarbij de stof nog genoeg damp afgeeft om tot ontbranding te kunnen komen wanneer hij in contact komt met een ontstekingsbron
Stof A heeft een lager vlampunt dan stof B.
Wordt het gevaar bij een lager vlampunt nu hoger of lager?
Reactieve stoffen
• Bijtende stoffen
• Oxiderende stoffen
• Instabiele stoffen
• Ontplofbare stoffen
Bijtende stoffen
• Zuren (bv. zoutzuur)• Basen (bv. natronloog)
Gevaren van bijtende stoffen:• Vrijkomende dampen kunnen in brand
vliegen• Huid of slijmvliezen aantasten
(brandplekken)• Irriterend voor ogen en huid• Giftig
Oxiderende stoffen
• Leveren veel zuurstof
• Kunnen dus een brand in standhouden!
• Natrium perchloraat (oxidator)• Aluminiumpoeder• Siliconenrubber
Instabiele en ontplofbare stoffen
Instabiele stoffenStoffen die spontaan of onder invloed van schok of wrijving ontleden of polymeriseren
Ontplofbare stoffenStoffen die ontploffen bij aanwezigheid van zuurstof met een vonk
Gevaren voor de gezondheid
• Giftige stoffen
• Kankerverwekkend
• Mutageen
• Reprotoxisch
Gevaren voor het milieu
Gevaarlijk voor in water levende organismen
Hoe kunnen we
gevaarlijke stoffen binnen krijgen?
Ademhaling
Mond (spijsvertering)
Huid
Hoeveel mag je binnen krijgen zonder dat je
gezondheid er onder lijdt?
De grenswaarde is een waarde voor de concentratie van een damp, gas, aerosol, vezel of stof in de lucht op de werkplek (mg/m3)
MAC-waarde = Maximaal aanvaardbare concentratie
Grenswaarden zijn tijdgewogen gemiddelden over:
• 8 uur, aangeduid met TGG-8u
• 15 minuten, aangeduid met TGG-15min
Binnen de gestelde periode mag de concentratie (mg/m3) niet de grenswaarde overschrijden
Ratio dampspanning/grenswaarde
• Toch zegt de grenswaarde niet altijd alles over de gevaarlijkheid van een stof…
• Het potentieel risico van een stof wordt bepaald aan de hand van de ratio tussen de vluchtigheid (dampspanning) en de grenswaarde van een stof
Chloroform Dichloormethaan
Gevarensymbool schadelijk (minder giftig) schadelijk (minder giftig
Grenswaarde 5 mg/m3 350 mg/m3
Dampspanning 212 mbar 470 mbar
H-zinnen H302, H315, H351, H373, H373/H332/H302
H351
Brandgevaar niet direct niet direct
Opmerking kan onder bepaalde omstandighedenleverkanker veroorzaken bij sommige proefdieren
geen
Chloroform: 212 mbar / 5 mg/m3 = 42,4
Dichloormethaan: 470 mbar/ 350 mg/m3 = 1,34
Als de ratio lager is dan is het risico lager
Volgend hoorcollege:
• Giftige en CMR stoffen
• Opslag chemicaliën
• Brand
• Glaswerk
Werkcollege volgende week:
Oefenen met veiligheidsbladen
Maken: studietaak 7Gevaarlijke stoffen
Recommended