View
452
Download
24
Category
Preview:
Citation preview
ITURRAMA BHI 2014 – 2015 IKASTURTEA
TEKNOLOGIA 2. DBH
MEKANISMOAK. 2DBH
2
1.IDEIA BAT EGINEZ
MEKANISMOAK. 2DBH
3
2.MEKANISMO DERBERDINAK
PALANKA
POLEA
MARRUSKADURA GURPILAK UHALDUN POLEA
ENGRANAJEAK ENGRANAJE KONIKOAK
TORLOJU AMAIGABEA KATEDUN ENGRANAJEA
PIÑOI KREMAILERA TORLOJU AZKOIN SISTEMA
MEKANISMOAK. 2DBH
4
Mekanismo desberdinak funtzionamenduan ikusteko joan esteka hontara: http://inigoaritzaikastolateknologia.blogspot.com.es/p/mekanika.html http://www.juntadeandalucia.es/averroes/recursos_informaticos/andared02/maquinas/index.html
ESPEKA
BIELA BIRADERA BIRADERA ETA TORNUA
GURPIL ESZENTRIKOA
ENGRANAJE TRENA
BIRABARKIA
MEKANISMOAK. 2DBH
5
3.MEKANISMOAK DITUZTEN MAKINAK Hona hemen mekanismoak dituzten makina desberdinak. Identifikatu itzazue makina bakoitzean honakoak:
• Makinaren izena • Elementu eragilea • Mekanismoa • Elementu hartzailea.
● ● ● ●
● ● ● ●
●
●
●
●
MEKANISMOAK. 2DBH
6
●
●
●
●
Aztertu dituzun lau makina horietan, identifikatu ezazu mugimenduaren transmisioa zuzena edo zirkularra izan den
MEKANISMOAK. 2DBH
7
4.MEKANISMOEKIN KALKULUAK Hona hemen gehien aztertuko ditugun mekanismoak eta beraiekin kalkuluak egiteko formulak:
MEKANISMOAK. 2DBH
8
MEKANISMOAK. 2DBH
9
4.1. PALANKAK Palankak makina bakunak dira. Barra zurrun bat eta bermapuntu bat (sostengua edo artikulazio puntua) besterik ez dute. Indar txikia eginda pisu handia jasotzeko erabiltzen dira, indar biderkatzailea moduko gailua da. Behar den luzerako (oso handia) irudizko palanka erabiliz, inurri baten pisuak eraginda elefantearen pisua jaso liteke.
Palankak indarra biderkatzen duenean abantaila mekanikoa duela esaten dugu. Palanka guztiek ez daukate abantaila mekanikoa, palanka mota batzuetan, aldiz, indar handia egin behar da erresistentzia txikiagoa gainditzeko, desabantaila mekanikoa dute.
MEKANISMOAK. 2DBH
10
4.1.1.PALANKAREN ATALAK
F: egiten den indarra R: erresistentzia, gainditu behar den indarra. Bermapuntua: palanka oszilatzeko (mugitzeko) behar duen puntu finkoa. Besoak: indarra edo erresistentzia dagoen puntutik bermapuntura dagoen distantzia da 4.1.2.PALANKA MOTAK
MEKANISMOAK. 2DBH
11
MEKANISMOAK. 2DBH
12
4.1.2.PALANKAREN LEGEA
▪F=1000N izanda, palanka orekan egongo litzateke.
▪F >1000N izanda, R erresistentzia gainditu eta palankaren ezkerreko aldeak gora egingo luke
MEKANISMOAK. 2DBH
13
4.1.3.PALANKAK ARIKETAK 1.ARIKETA
a) Kalkulatu R erresistentzia gainditzeko egin beharko dugun (F) indarra. b) Abantaila mekanikoa duen palanka al da? c) Zein palanka mota da?
2.ARIKETA
Oraingoan erresistentzi eta indarra aplikatzeko besoen luzera aldatu dugu. a) Zein izango da R erresistentzia gainditzeko egin beharko dugun (F) indarra? b) Abantaila mekanikoa duen palanka al da?
MEKANISMOAK. 2DBH
14
*PISU-INDAR ERLAZIOA Edozein objetuk, edozein pertsonak, pisu bat du, kg-tan neurtzen dena. Pertsona bat, lur planetan badago, indar bat egiten du lurraren zentroruntz, grabitate indarrak erakarria.
F: indarra [ N ] Indar hori kalkulatzeko: m: masa edo pisua [kg]
a: Lurraren azelerazioa. Hau konstante bat da, lurrean beti balio berdina, 9,8m/s2
Adibidez: Demagun pertsona batek 60kg pisatzen dituela eta zabu batean esertzen dela. Eragingo duen indarra: F = m ● a → F= 60kg ● 9,8m/s2
→
5.ARIKETA
Irudiko elefanteak 300 kg pisatzen ditu eta palankaren 50cm-ko (0,5m)besoan kokaturik dago. Elefanteak egiten duen indarra→ F= 300kg ● 9,8m/s2 = 2940N Inurriak 1g (0,001kg). pisatzen ditu. Zenbat neurtu beharko du inurria kokatzen den besoaren luzerak, elefantea altxatzeko? (Gogoratu masa (kg) indarra bihurtzeko F = m*a)
9.ARIKETA
Harri jasotzaile batek 3000 N-eko indarra egiten du. 2m-ko luzera duen palanka batekin zein izango da altxatuko duen pisu maximoa, jakinik erresistentzia 50cm-ko distantzian kokaturik dagoela?
F = m ● a
F= 588N
MEKANISMOAK. 2DBH
15
12.ARIKETA
Kutxa bakoitzak 1Kg pisatzen ditu eta palankaren segmentu bakoitza 1m-koa da. Esan kasu bakoitzean palanka ze aldera mugituko den.
MEKANISMOAK. 2DBH
16
4.1.4.PALANKAK ARIKETA OSAGARRIAK Hona hemen palanken beste ariketa batzuk, NAHI IZANEZ GERO bakarrik egiteko. Irakasleak ariketa ebatziak banatuko ditu, norberak zuzendu ditzan. Zuzendutakoan dudarik izan ezkero irakaslearekin argitu 3.ARIKETA
a) Kalkulatu R erresistentzia gainditzeko egin beharko dugun (F) indarra. b) Zein palanka mota da?
4.ARIKETA
a) Kalkulatu R erresistentzia gainditzeko egin beharko dugun (F) indarra. b) Zein palanka mota da?
6.ARIKETA
Guraizearen alde bakoitzean 50N-eko indarra aplikatzen badugu, zein izango da guraizearen punta bakoitzean lortuko dugun indarra? Zein palanka mota da?
MEKANISMOAK. 2DBH
17
7.ARIKETA
Gurdi hau 50 kg areaz beteta dago. Zenbateko indarra egin beharko dugu altxatzeko? (Gogoratu masa (kg) indarra bihurtzeko F = m*a) Zein palanka mota da?
8.ARIKETA
Amuarrainak 30 N-eko indarra egiten du. Uratik ateratzeko zenbateko indarra aplikatu beharko dugu? Ze palanka mota da?
10.ARIKETA
Adierazi ondorengo garabi hidraulikoak 1000 kg-ko pisua altxatzeko egin beharko duen indarra. Garabiaren besoak 1,5m ditu eta erresistentzi besoak 5m. Zein palanka mota da? (Gogoratu masa (kg) indarra bihurtzeko F = m*a)
11.ARIKETA
Alikateen alde bakoitzean 100N-eko indarra aplikatzen dugu. Zein indar eragingo dugu punta bakoitzean?
Indarra aplikatzen dugun besoaren luzera 12 cm-koa da, eta erresistentzia aurkitzen den besoaren luzera 4 cm-koa.
MEKANISMOAK. 2DBH
18
4.2. MARRUSKADURA GURPILAK
MEKANISMOAK. 2DBH
19
4.3. UHALDUN POLEAK Marruskadura gurpilen berdintsuak dira, baina polea batetik besterako mugimendu transmisioa uhal baten bidez egiten da (marruskaduraz egin beharrean). Hona hemen teknologiako tailerrean, proiektu batetarako eraikitako mekanismoa. Gurpil haundiak duen ardatzari bira emanez, gurpil haundia mugitu eta uhalaren bidez, txikia mugiaraziko du.
Mugimendua eragiten duen poleari, polea eragilea deritzo. Normalean motorra du bere ardatzean Mugimendua jasotzen duen poleari, polea eragina. Hemen ere, poleen tamainaren arabera eta uhalaren posizioaren arabera, abiadura handitu/txikitu daiteke eta norantza mantendu/aldatu:
MEKANISMOAK. 2DBH
20
4.3. 1.UHALDUN POLEAK ARIKETAK 1.Kalkulatu polea eraginaren abiadura, jakinik (8. orriko eskemako formula erabili):
d1= 120 cm
d2= 40 cm
N1= 300 b/min
Abiadura haunditu edo txikitu dugu? 2. Arropa garbigailu bat dugu. Bere motorra, 8cm-ko diametroa duen polea bati loturik dago. Tanborra, 32cm-ko beste polea bati. Zentrifugatzen duenean, tanborraren abiadura maximoa, 1200b/min-koa da. Ze abiaduran egongo da motorrari loturiko polea biratzen?
MEKANISMOAK. 2DBH
21
3. Zure etxeko administradorea zara. Aszentsorea ez dabil. Teknikariari deitu diozu. 20minututan etxeko portalera iritsi eta deitu egin dizu. Biok batera bazoazte aszentsorearen makina gelara. Han zaudelarik, aszentsorearen mekanismoa ikusten duzu. Beheko irudian lauki beltzaren barruan dagoena duzu mekanismoaren parte bat: motorra, honi loturiko polea txikia eta ondoren polea eragina. Bihak uhal baten bidez konektatuta. Polea eraginaren abiadura, 6b/min da (oso mantso). Motorrari loturik dagoen polearen diametroa 15cm eta polea eraginaren diametroa 80cm. Zenbat da motorraren abiadura? Zertarako balio du mekanismo honek?
MEKANISMOAK. 2DBH
22
4.3. 2.UHALDUN POLEAK TRENA Polea ugari bata besteari konektatuta ditugunean, TRENA deritzogu.
ARIKETAK
42
31
1
4
dd
dd
N
N
⋅⋅
=
1.Demagun uhaldun polea trena dugula. Lehenengo gurpilari, motore bat diogu konektatuta. Bere abiadura 15b/min. Zenbat izango da irteerako gurpilaren abiadura, baldin eta: d1= 20cm. d2=40cm d3=20cm d4=40cm 2.Demagun uhaldun polea trena dugula. Lehenengo gurpilari, motore bat diogu konektatuta. Irteerako gurpilaren abiadura 25b/min da. Zenbat izango 1.poleari konektaturiko motorraren abiadura? d1= 20cm. d2=40cm d3=20cm d4=40cm
MEKANISMOAK. 2DBH
23
4.4.ENGRANAJEAK
MEKANISMOAK. 2DBH
24
MEKANISMOAK. 2DBH
25
MEKANISMOAK. 2DBH
26
MEKANISMOAK. 2DBH
27
4.4.1.ENGRANAJEAK ARIKETAK
1. ARIKETA
Ondorengo engranajeetan kalkulatu transmisio erlazioa (i). Sarrerako gurpilaren abiadura 1b/min bada, zenbat bira emango ditu irteerako gurpilak? 1. Z1 = 15 hortz Z2 = 15 hortz 2. Z1 = 15 hortz Z2 = 30 hortz 3. Z1 = 15 hortz Z2 = 45 hortz 4. Z1 = 15 hortz Z2 = 60 hortz
MEKANISMOAK. 2DBH
28
2. ARIKETA
Ondorengo engranajeetan kalkulatu transmisio erlazioa (i). Zenbat bira emango ditu irteerako gurpilak sarrerakoak bira bat ematen duenean? Sarrerakoa beti ezkerrekoa da.
A) N1 = 4400 b/min N2 = 1100 b/min B) N1 = 725 b/min N2 = 1812,5 b/min C) N1 = 250 b/min N2 = 50 b/min D) N1 = 735 b/min N2 = 245 b/min
MEKANISMOAK. 2DBH
29
3. ARIKETA
1. Ondorengo tren engranajearen transmisio erlazioa 1/9 da. 10000 rpm-ko abiaduran biratzen duen motor elektriko bati konektatzen bada, ze abiaduran biratuko du irteerako gurpilaren ardatzak?
2. Aurreko ariketako trenari buelta ematen badiogu, transmisio erlazioa
aldatuko da 9 izanez. Ze abiaduran biratuko du orain irteerako gurpilaren ardatzak?
3. Ondorengo tren engranajearen transmisio erlazioa 0,125 da. 2400
rpm-ko abiaduran biratzen duen motor elektriko bati konektatzen bada, ze abiaduran biratuko du irteerako gurpilaren ardatzak?
MEKANISMOAK. 2DBH
30
4. Aurreko ariketako trenari buelta ematen badiogu, transmisio erlazioa aldatuko da 8 izanez. Ze abiaduran biratuko du orain irteerako gurpilaren ardatzak?
MEKANISMOAK. 2DBH
31
MEKANISMOAK. 2DBH
32
MEKANISMOAK. 2DBH
33
Recommended