View
74
Download
3
Category
Preview:
Citation preview
Terrorisme & radicalisering
Prof. Rik Coolsaet
Elcker-Ik Centrum, Antwerpen18 juni 2013
1. Wat is ‘terrorisme’ ?
2. Hoe ontstaat terrorisme ?Band radicalisering-terrorisme
Het jihadi-terrorisme: opkomst, consolidering, verval
3. Blik op de toekomstNieuwe terrorismegolf ?
Syrië
1. Wat is ‘terrorisme’ ?
Vertekening als gevolg van 9/11
Terrorisme is: Van alle tijden én van alle continenten
Westen relatief gespaard in hedendaags terrorisme
In Westen is ‘religieus’ terrorisme minder frequent dan ‘politiek’ terrorisme
Van alle tijden en alle continenten (1)
Premoderne tijd
Zeloten, sicarii, assassijnen
18de eeuw
Franse Revolutionairen
Van alle tijden en alle continenten (2)
19de eeuw
Ku Klux Klan, anarchistisch terrorisme
20ste eeuw
Extreemrechts, dekolonisatie, nationalistisch, extreemlinks
Van alle tijden en alle continenten (3)
Vandaag
Jihadi-terrorisme
Anti-jihad terrorisme
Separatistisch terrorisme
Syrië ?
Westen relatief gespaard
START (2011)
Aanslagen België (1970-2010)
Westen relatief gespaard (2)
NC
TC
(20
12)
ST
AR
T (
2011
)
‘Jihadi-terrorisme’ ipv ‘moslim’-terrorisme
Religieus en niet-religieus terrorisme
Europol (2012)
Aantal aanslagen (verijdeld/mislukt/geslaagd)
Wat is ‘terrorisme’ ?
‘Terrorist’ voor de enen, ‘vrijheidsstrijder’ voor de ander
100+ definities, vandaar: Identificatie gemeenschappelijke kenmerken
(1) Gewelddadig, (2) politieke doelstelling, (3) angst zaaien
Operationele definitie van ‘terreurdaad’ (CT samenwerking)
Tactiek, geen ideologie Verschillend van misdrijf/huurlingen: niet om geld, om politiek
Verschillend van oorlog: geen fysieke uitschakeling van vijand
Door uiteenlopende groepen
Kleine groepen (‘du faible au fort’)
NYT, 8 september 2011
2. Hoe ontstaat ‘terrorisme’ ?
“Grondoorzaken” ? Armoede ?
Religie ?
Ideologie ?
Psychologische kenmerken ?
Radicalisering ?
Niet illegaal…
… en soms zelfs niet illegitiem
Permanent verschijnsel
Soms ‘significant’
Diverse vormen van radicalisering
Religieuze en politieke radicalisering
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
CS CA MA SA
Secular
Religious
Sageman (2003)
Religieus Orthodoxie Cultur. ghetto
Individu
Extremisme Terrorisme
Onrecht!
Identiteit &onzekerheid
Afnemende aantallen
Band radicalisering-terrorisme
Politiek
UN
DP
20
04
Band radicalisering-terrorisme (2)
‘Precondities’ (grieven en context) Onrecht
Uitsluiting
Bedreiging
Vernedering
Frustratie
Wij-tegen-Zij
‘Veroorzakers’ Mobiliserende symbolen (‘wind in de zeilen’)
Wervend discours + voorhoede
Groeps- en individuele dynamieken
Politieke radicalisering
Terrorisme
Band radicalisering-terrorisme (3)
Groeps- en individuele dynamieken Niet gek, niet arm, niet kansloos
Geleidelijk proces
Persoonlijk gevoel van onrecht, frustratie, onvrede
Mentale scheiding met samenleving, die geen oplossing lijkt te bieden
Politisering eigen wereldvisie (‘voorhoede’)
Cruciaal belang van vrienden- en familiebanden
Groepsdenken (zelfindoctrinatie)
Ontmenselijken medeburgers
Ideologie/religie: geen grondoorzaak, maar ‘inkleding’
Islam verwerpt (zelfmoord)terrorisme
Band radicalisering-terrorisme (4)
Politiek radicalisme: permanent verschijnsel
Soms groter dan gewoonlijk: Eind 19de eeuw
Jaren 30
Jaren 60
Anarchistisch terrorisme
Extreemrechts terrorisme
Extreemlinks terrorisme
Terrorismegolven: opkomst, consolidering, verval
Ontstaan van de jihadi-terrorismegolf (1)
Geboorte in jaren 80: veteranen Afghanistan, nationale groepen (nationale jihad, bv. Algerije)
Mislukt
Jaren 90: al-Qaeda als mondiale organisatie (internationale jihad)
1998-2005: hoogtepunt van jihadi-terrorisme
Ontstaan van de jihadi-terrorismegolf (2)
1. Precondities (grieven en context) Diverse lokale oorzaken
Etnische achterstelling (Zuid-Thailand)
Bezetting (Palestina)
Impasse (Arabische landen)
Separatisme (Tsjetsjenië)
Europa: migratie & discriminatie
Klassiek migratiedebat sinds jaren 80
Geen importproduct
Bedreiging & solidariteit onder moslims (na 9/11)
Wij-tegen-Zij
Pew (2003)
Ontstaan van de jihadi-terrorismegolf (3)
2. Wind in de zeilen Mobiliserende symbolen
Sji‘a revolutie Iran (1979)
Overwinning op Rode Leger in Afghanistan (1979-1987)
Somalië debacle (1993)
Jihadisme als wervend discours:
verbond lokale conflicten, terrorismegroepen, rebellieën in een gezamenlijk rebellie tegen (lokale en mondiale) machthebbers
islamiseerde anti-imperialisme
Al-Qaeda als voorhoede
… en verval van de jihadi-terrorismegolf (4)
Na 11 september Ontmanteling van al-Qaeda als organisatie
Fragmentering van het netwerk (vanaf 2004)
Patchwork van zelfradicaliserende groepjes
Waarom verval ? Contraterrorisme
Geen resultaten (‘wind uit zeilen’)
Weerzin & interne discussies
Vooral moslims waren slachtoffer
Lokale grondoorzaken: hoop !
Arabische lente
Migratie: na 3 generaties ?
Europol (2012)
3. Blik op de toekomst (1)
Anders Behring Breivik (Oslo, 2011): nieuwe golf ? Precondities?
Onrecht
Uitsluiting
Bedreiging
Vernedering
Frustratie
Zij-en-Wij
Veroorzakers?
Mobiliserende symbolen (‘wind in zeilen’)
Mobiliserend discours en voorhoede
Groeps- en individuele dynamieken
Syrië
Terrorisme – Vrijheidsstrijd ? Motieven jongeren ?
Perceptie van onrecht als gemene deler ?
Onderscheid terrorisme-buitenlandse strijder ?
Wettelijke basis voor actie ?
Huurlingenwetgeving ?
Geen geldelijk gewin
Rekrutering ?
Geïmproviseerde filières
Patchwork van zelfradicaliserende individuen/groepjes
Terrorismewetgeving ?
Waar komen jongeren terecht ? (‘mist van de oorlog’)
Jabhat al-Nusra niet tot terro organisatie uitgeroepen in Europa
Recommended