Workshop auteursrecht

Workshop Auteursrecht

Pierre GorissenDienst Onderwijs en Onderzoek

p.gorissen@fontys.nl

• Ik ben géén jurist• Ik ben:

– Docent– Trainer– Consultant– Blogger– Screencaster– Ontwikkelaar van onderwijsmateriaal– Producent van online filmpjes– …

Disclaimer / Disclosure

Wie zijn jullie?

1. 2. 3. 4.

0 000

Ik ben..

1. Docent2. Ondersteunend3. Management4. Andere rol…

000

1. 2. 3.

Ik maak lesmateriaal..

1. Nooit2. Af en toe3. Regelmatig

Ik hergebruik (les-) materiaal van anderen..

1. 2. 3.

0 00

1. Nooit2. Af en toe3. Regelmatig

Mijn (les-)materiaal wordt door anderen hergebruikt..

1. 2. 3.

0 00

1. Nooit2. Af en toe3. Regelmatig

Filmpje..

http://www.leraar24.nl/video/2934

Auteursrecht

• Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.(artikel 1 van de Auteurswet)

• Registratie of depot van een werk is niet nodig.

Wat is een werk?

• Een werk in de zin van de Auteurswet (artikel 10)  is:– een op enigerlei wijze zintuiglijk waarneembare vorm van

ideeën, gedachten of gevoelens van de maker.• Daarnaast geldt dat:

– het werk een eigen oorspronkelijk karakter moet hebben en het persoonlijk stempel van de maker moet dragen.

• Voorbeelden:– boeken, brochures of andere geschriften– mondelinge voordrachten, muziekwerken, choreografische

werken, bouwkundige ontwerpen, fotografische ontwerpen– computerprogramma's, databanken.

• Niet beschermd:– feiten, gegevens,  ideeën, gedachten, methoden, theorieën e.d.

• De hoofdregel is dat degene die het oorspronkelijke werk zélf heeft gecreëerd het auteursrecht daarop bezit (artikel 4 Auteurswet).

• Er kunnen meerdere makers zijn die allemaal rechten hebben:– co-auteurs– regisseurs, componisten, fotografen, schrijvers, de

cameraman, de uitvoerende muzikanten of acteurs…(naburige rechten)

Wie is de maker?

• Docenten / medewerkers Fontys– Géén makers!– Fontys is maker/rechthebbende – CAO HBO / dienstverband

• Studenten– Wél makers van hun eigen werkstukken, rapporten,

stageverslagen etc.• Freelancers / stagiaires

– Bij inhuur goed opletten!

Makers in het onderwijs

• Het auteursrecht kent de maker het exclusieve recht toe een werk:a) openbaar te maken b) te verveelvoudigen. – Exploitatierechten– Overdraagbaar

• Persoonlijkheidsrechten: Bescherming tegen verminken of aantasten, naam verwijderen e.d.– Bronvermelding!– Niet overdraagbaar

Rechten

Wat weten jullie er van?

1. 2.

00

Mag een docent een in de winkel gekochte film in het onderwijs vertonen in een leslokaal?

1. Ja, dat mag2. Nee, dat mag niet

1. 2. 3.

0 00

Mag een complete film in een digitale leeromgeving zoals Natschool worden geplaatst?

1. Ja, want het is een afgeschermde omgeving.

2. Nee, alleen een kort fragment is toegestaan.

3. Ja, mits hij een beperkt aantal keer bekeken wordt.

1. 2. 3.

0 00

Mag ik in Natschool zomaar een hyperlink maken naar een publicatie van een ander?

1. Nee, je moet eerst toestemming vragen aan de maker.

2. Ja, de hyperlink vormt een digitale bronvermelding.

3. Nee, dit mag alleen als je een licentie hebt voor hergebruik.

1. 2. 3.

0 00

Mag een docent afbeeldingen, gevonden via Google, gebruiken in lesmateriaal of presentaties?

1. Ja, dat mag altijd.2. Nee, dat mag nooit.3. Dat hangt af van het plaatje en

het doel.

1. 2. 3.

0 00

Mag een docent een PDF maken van een boek en in Natschool plaatsen?

1. Ja, dat mag altijd.2. Nee, dat mag nooit.3. Dat hangt af van het boek.

1. 2. 3.

0 00

Moet een docent toestemming vragen aan een student om een presentatie van de student, gemaakt in het kader van zijn studie, te gebruiken in het lesprogramma?

1. Ja, de docent moet toestemming vragen.

2. Nee, dat hoeft niet, de onderwijsinstelling is eigenaar van het materiaal.

3. Nee, dat hoeft niet als het door de docent gebeurt.

1. 2. 3. 4. 5.

0 0 000

Wat is niet zondermeer toegestaan op basis van de licentie op deze presentatie?

1. Commercieel gebruik2. Hergebruik van individuele dia’s3. Gebruik in het onderwijs4. Aanpassen van dia’s5. Gebruik door meerdere

personen

• Auteursrecht is ook van toepassing binnen het onderwijs.

• Het is dus níet zo dat alles zomaar hergebruikt kan/mag worden ten behoeve van het onderwijs.

• Wél gelden er een aantal uitzonderingen die gebruik van werken eenvoudiger maken binnen het onderwijs.

Auteursrecht en het Onderwijs

• Vertoningsbeperking• Onderwijsbeperking• Citaatrecht

• En natuurlijk:– Als er toestemming geregeld is…– Als er een licentie beschikbaar is…– Als er overkoepelende afspraken gemaakt zijn, zoals

de reproregeling.

Uitzonderingen

• Tekst / afbeeldingen / foto’s• Muziek / audio• Video / televisie

Toestemming regelen

• Tekst – Korte gedeelten– Niet-korte gedeelten

• Korte gedeelten:– Afgekocht– Readers: melden

• Niet-korte gedeelten:– Melden en afzonderlijk betalen

• Scannen: – Digitaal = Papier– Digitaal: “intranet”

Toestemming regelen

• Niet-literaire werken:– Max. 10.000 woorden– Max. 1/3 deel van het gehele oorspronkelijke werk .

• Tijdschriften en andere periodieke uitgaven met een niet-literaire inhoud: – Max. 8.000 woorden– Max. 1/3 deel van de aflevering waaruit wordt overgenomen.

• Literaire geschriften: – Max. 100 regels poëzie of 2.500 woorden proza, – Max. 1/10 van het gehele oorspronkelijke werk.

• Grafieken, tabellen, schema's en soortgelijke werken: – Max 25 korte werken uit dezelfde oorspronkelijke uitgave. – Iedere grafiek, tabel, schema etc. telt als 200 woorden.

• Beeldmateriaal: – Elke foto/illustratie telt als 200 woorden. – Max. 25 foto’s/illustraties uit dezelfde oorspronkelijke uitgave worden overgenomen– Max. enkele foto’s/illustraties per maker (fotograaf, illustrator of beeldend kunstenaar)

• Bladmuziek: – Liedteksten: Max. 1 couplet en 1 refrein. – Notenschrift: Max. 5 notenbalken en maxi een 1/5 deel van het oorspronkelijk werk.

• Boekwerk of periodiek met gebundelde en bewerkte rechterlijke uitspraak (inclusief annotatie)– Geen beperking aantal woorden– Max. 1/3 van het verzamelwerk.

Kort / Niet-kort

• Soms valt het mee, vaak valt het tegen…• Handiger is het als de maker je al verteld heeft

wie hij/zij is en wat je rechten zijn!• Dus als de licentie eenvoudig beschikbaar is.

Toestemming regelen

• Ook een werk.• Ook voor niet commercieel gebruik is

toestemming nodig!• Schadevergoeding – vaak 3x gebruikelijke tarief• Portretrecht

– Foto in opdracht• toestemming gefotografeerde persoon nodig.

– Foto niet in opdracht• geen toestemming nodig;• Belang van gefotografeerde persoon meewegen.

• Citeren <> “opleuken”

Foto’s

Let op!

Ken je hem nog?

Ken je hem nog?

Ken je hem nog?

• http://www.sxc.hu/• http://www.rgbstock.com/• http://www.unprofound.com/• http://www.morguefile.com/archive/• http://www.stockvault.net/• http://www.public-domain-photos.com/• http://www.photogen.com/• http://www.freepixels.com/• http://freerangestock.com/• http://commons.wikimedia.org/wiki/Main_Page

• http://delicious.com/stacks/view/Cgp015 (alle 10)• Bron: http://kortelink.com/ztVmHk

Meer van zulke sites:

• Ook een werk.• Ook voor niet commercieel gebruik is

toestemming nodig!• Afdracht via BUMA/STEMRA en SENA• Citeren kan.• In klas laten horen mag.

Muziek:

• Niet altijd gratis!– http://freeplaymusic.com/index.php– http://www.tribeofnoise.com/– http://www.royaltyfreemusic.com/– http://www.royalty-free.tv/– http://www.neosounds.com/

• Soms wel:– http://incompetech.com/m/c/royalty-free/– http://dig.ccmixter.org/free_music– http://www.jamendo.com/– http://www.stonewashed.net/free-music.html

Rechtenvrije Muziek:

• Ook een werk.• Ook voor niet commercieel gebruik is

toestemming nodig!• Afdracht via Videma• Citeren kan

Video:

• Linken• Embedden

Video:

• Beschrijven wat je met een werk mag doen.• Kunnen generiek worden geformuleerd• Kunnen per werk opgesteld worden.

Licenties:

Leraar 24

YouTube

Creative Commons Licenties

Naamsvermelding

Wel/niet commercieel gebruik

Geen afgeleide werken

Gelijk delen

Creative Commons

Herbruikbare schapen

Flickr.com

http://search.creativecommons.org/

Samenwerken

• Auteursrecht is ook binnen onderwijs relevant.• Digitalisering onderwijs zorgt voor toename

complexiteit.• Negeren kost op termijn automatisch (veel) geld.• Zelf/samen produceren en delen kan hergebruik

eenvoudiger maken.• Je bent wellicht niet direct aanspreekbaar, maar

wel door Fontys!

Samenvattend

Evaluatie

1. 2. 3. 4. 5.

0 0 000

Ik weet nu voldoende over auteursrecht voor mijn dagelijkse werk.

1. Heel erg mee eens2. Redelijk mee eens3. Weet nog niet zeker4. Mee oneens5. Heel erg mee oneens

• http://fomec.fontysmediatheek.nl/– én auteursrecht@fontys.nl

• http://www.surf.nl/auteursrecht• http://www.iusmentis.com/auteursrecht• http://www.auteursrechtenonderwijs.nl/• http://www.stichting-pro.nl/nl/HBO

Nuttige websites