20091009 Cf S Mpj Cynhadledd Dathlur Gymraeg

Meirion Prys Jones

Taith yr Iaith: Beth nesaf?

0

10

20

30

40

50

60

1901 1911 1921 1931 1951 1961 1971 1981 1991 2001

Siaradwyr Cymraeg/Welsh Speakers

Gorffennaf / July 1996

Gorffennaf / July 2006

Nifer y disgyblion

Number of pupils

43,984

(16%)

53,251

(20%)

Twf Addysg Gymraeg: Caerdydd

1949 – 1 Ysgol Gynradd Gymraeg1985 – 6 Ysgol Gynradd Gymraeg2000 – 12 Ysgol Gymraeg Gymraeg2009 – 14 Ysgol Gymraeg Gymraeg

1949 – Ysgol Gymraeg Bryntaf1979 – Ysgol Gymraeg Melin Gruffydd1981 – Ysgol Gymraeg Coed-Y-Gof1981 – Ysgol Y Wern1981 – Ysgol y Rhodfa (2 flynedd)1983 – Ysgol Bro Eirwg1987 – Ysgol Gymraeg Treganna1991 – Ysgol Pen Cae1994 – Ysgol Mynydd Bychan1996 – Ysgol Pwll Coch 1996 – Uned Gymraeg Gwaelod-Y-Garth1999 – Uned Gymraeg Creigiau2003 – Ysgol Y Berllan Deg2005 – Ysgol Glan Morfa

Amlder siarad yn ôl oedran a rhuglder

Oedran

Canran

0

20

40

60

80

100

3 - 15 16 - 29 30 - 44 45 - 64 65+

Ddim yn rhugl

3 - 15 16 - 29 30 - 44 45 - 64 65+

Yn rhugl

Bob dyddBob wythnosLlai amlByth

%

Newid blynyddol i nifer y siaradwyr Cymraeg (dim i raddfa)

:

Plant yn cael eu magu yn Gymraeg: 2,100 y flwyddyn

Plant yn dysgu’n

rhugl: 3,000 y flwyddyn

Siaradwyr Cymraeg: diwedd y flwyddyn:

gostyngiad net = -3,000 y flwyddyn

Siaradwyr Cymraeg: dechrau’r flwyddyn

Allfudo (i Loegr):

5,200 y flwyddynMewnfudo:

3,600 y flwyddyn

Marwolaethau:

6,500 y flwyddyn

Agweddau

Agwedd Gadarnhaol tuag at y Gymraeg +

Medru siarad Cymraeg +

Awyddus i’w plant siarad Cymraeg

= SIARAD CYMRAEG ?

“Ma’ Mam yn dweud bod hi ddim yn gallu siarad Cymraeg ond fi wedi clywed hi’n siarad Cymraeg gyda pobl yn y siop”

(Disgybl Blwyddyn bl. 7. Ysgol Gyfun Ddwyieithog)

“Cymraeg yw iaith yr ysgol, Saesneg yw iaith ffrindiau”

(Disgybl Blwyddyn bl. 7. Ysgol Gyfun Ddwyieithog)

No way! Bydd e fel cerdded mas ar yr iard gyda dim dillad arno, like!

(Disgybl Blwyddyn bl. 7. Ysgol Gyfun Ddwyieithog)

Cynllunio ar gyfer y dyfodol

• Trosglwyddiad iaith yn y teulu

• Pobl ifanc

• Gweithle

• Statws

Cymraeg yn y Gweithle• Heddlu Gogledd Cymru• Gwasanaeth Llysoedd EM• Cyngor Cefn Gwlad Cymru• Cyngor Sir Ceredigion• Cyngor Sir Ynys Môn• Prifysgol Bangor• Coleg Llandrillo• Gwasanaeth Tan ac Achub Gogledd Cymru• Gwasanaeth Prawf Gogledd Cymru• Cronfa Loteri Fawr• Heddlu Dyfed Powys• Cyngor Sir RCT

• Bwrdd yr Iaith Gymraeg

• Ofice ar Brezhoneg & Conseil Régional de Bretagne

• Adran Cymunedau, Gwledig, a materion Gaeltacht

• Gweinyddiaeth Addysg ac Ymchwil, Estonia

• Foras na Gaeilge

• Fryslan

• Bord na Gàidhlig

• Linguamón

• Galicia

• EBLUL

Y barn o’r tu allan:

• Arloesol

• Dyfalbarhau

• Cyflawni

Cymru’n Un: Deddfwriaeth

• Cadarnhau statws swyddogol ar gyfer y Gymraeg a’r Saesneg;

• hawliau ieithyddol o safbwynt darparu gwasanaethau;

• sefydlu swydd Comisiynydd Iaith.

Blaenoriaethau:

• Buddsoddi

• Rheoleiddio