İşeme Geliştirme Programı Yelda Pekbay

İşeme geliştirme programıA-DEĞERLENDİRME

B-BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM

C-PELVİK TABAN KAS AKTİVİTESİNİN EMG ÖLÇÜMÜ

D-TEDAVİ

E-TAKİP

A-DEĞERLENDİRME1-TANIYA YÖNELİK DEĞERLENDİRME

� USG( Böbrek,Mesane)

� DİREKT GRAFİ

� TİT

� MESANEDE ARTIK İDRAR TAYİNİ

� USG İLE REKTUM ÇAPI ÖLÇÜMÜ

� ÜROFLOW-EMG

� İBSS

� İŞEME SIVI ALIM GÜNCESİ

2-ÖZGEÇMİŞ

� Daha önce geçirmiş olduğu hastalıklar

� Daimi kullandığı ilaçlar

� Cerrahi öyküsü

� Anne veya babada geçmişte benzer hikaye

3-HİKAYE

� Bezden ne zaman kurtuldu?

� Şikayetler ne zaman başladı?

� Şikayetlere yönelik ilaç kullanımı?

� Alarm ?

� Şikayetlere yönelik cerrahi girişim?

� Gündüz idrar kaçırma var mı?

Varsa miktarı , sıklığı ?

� Gece idrar kaçırma var mı ?

Varsa miktarı ,sıklığı ?

� Gülerken idrar kaçırıyor mu ?

� Öksürürken idrar kaçırıyor mu ?

� Sıkıştığında çişini tutma manevralarını kullanıyor mu?

4-UYKU ALIŞKANLIĞININ DEĞERLENDİRMESİ� Gece uykusu ağır mı ?� Gündüz uyuduğunda altını ıslatıyor mu ?� Gece uykudan uyanıp tuvalete gidiyor mu ?� Anne , baba çocuğu uyandırıp tuvalete götürüyor mu?5-YAŞAM BİÇİMİ DEĞERLENDİRMESİ� Uzun süreli tablet, PC, TV kullanımı mevcut mu ?� Mesaneyi irrite edecek gıdaları tüketiyor mu ?� Uyku saatleri düzenli mi ?� Günlük sıvı tüketimi� Günlük tuvalet alışkanlığı� Tuvalet koşulları

6-BAĞIRSAK ALIŞKANLIKLARI DEĞERLENDİRMESİ� Düzenli defekasyon var mı ?

� Kabızlık var mı ?

� İç çamaşırında gaita ile kirlenme var mı ?

� (rektum çapı US ölçüm değeri…….)

7-İŞEME DEĞERLENDİRMESİİşeme fazı semptomları� İşemeye başlamada zorluk � İşerken zorlanma hissi � İdrar çıkarken acı � Aralıklı işeme � Tam boşaltamama hissi Depolama fazı semptomları� Artmış işeme sıklığı � Azalmış işeme sıklığı � Ani sıkışma hissi � Varsa yetişememe

B-BİLGİLENDİRME VE EĞİTİM� Hastalık hakkında bilgilendirme

� Tuvalet eğitimi

� Mesane eğitimi

� Yaşam biçimi önerileri

C-PELVİK TABAN KAS AKTİVİTESİNİN EMG ÖLÇÜMÜ

EMG aktivite çizgili kas kontraksiyonu esnasındaki ölçülen elektiriksel aktiviteyi gösterir. EMG kas aktivitesini direkt olarak ölçmez. EMG kas kontraksiyonu ile ilişkili elektiriksel aktiviteyi ölçer . Kasın elektiriksel aktivitesi mikrovolt (1 volt= 1.000.000µV) cinsindendir.

Aktif elektrotlar motor üniteden elektiriksel aktiviteyi toplar. Ciltteki external elektiriksel aktiviteden ayırt eder. Filtreler ve amplifiye eder. Amplifiye EMG aktivitesini hasta için anlamlı bir bilgiye çevirir. Ölçüm esnasında 2 aktif 1 referans elektrot kullanılır.

D- TEDAV� Biofeedback tedavi

� Fonksiyonel elektrik stimülasyonu

� Posterior tibial sinir stimülasyonu

� Sakral nöromodülasyon

� Pelvik taban egzersizleri

Pelvik taban kasları

Pelvik taban kasları

Pelvik taban kasları

-periton-pelvik organlar ve endopelvik fasya-levator ani kasları-perineal membran-yüzeyel genital kaslar

PELVİK TABAN KASLARI

BiofeedbackBiofeedback eğitimi; Vücudun bilinçli veya bilinçsiz fizyolojik işlevlerinin yerleştirilen kapalı geribildirim döngüsüyle vizüel, işitsel veya taktil bir uyaran olarak algılanması ve kişinin yeniden eğitimidir.Bu müdahale terapiyi yönlendiren eğitimli bir biofeedback uygulayıcısının yanı sıra edinilen fiziksel sinyalleri anlamlı görsel ve işitsel sinyallere dönüştürmeyi sağlayan özel bir ekipman gerektirir.Nasıl kişi aynaya bakarak duruşunu ifadesini değiştiriyorsa biofeedback de hastaların bedenlerinin içinde olanı görmelerini ve üroterapist rehberliğinde geri bildirimi fizyolojilerini daha sağlıklı yönde düzenlemekte kullanmayı sağlatır.

BIOFEEDBACKİN FAZLARI

1- Fizyolojik cevabın farkına varılması

2- Fizyolojik cevabın kontrolü

3-Yenilenmiş cevabın uygulanması

BIOFEEDBACK SENSÖRLERİ

1- Kutanöz(periferal cilt sıcaklığını kaydeden ünite )

2-Vizuel ( Parmak fototransmisyon ünitesi)

3- Kinetetik (elektromyografik aktivite )

Biofeedback süreci1- Sinyalin identifikasyonu (Vücuttan EMG sinyali al)

2- Sinyalin Amplifikasyonu (filtrele )

3- Sinyalin düzeltilmesi (Tüm değerleri «pozitive» yap)

4- Sinyalin bütünleştirilmesi ( Anlamlı kümeler içinde dataları guruplandır.)

BIOFEEDBACK ETKİLERİ� Kas yeniden eğitimi� Nöromusküler kontrol yeniden edinme� İzometrik /izotonik gücü arttırma� Kas spazmını gevşetme� Ağrıyı azaltmaBIOFEEDBACK EĞİTİMİ İLE MODİFİYE EDİLEBİLEN VİTAL PARAMETRELER� Çizgili kas aktivitesi� Beyin dalga aktivitesi� Kalp hızı , Solunum paternleri� Damar konstrüksiyon ve dilatasyonu� Ter bezi aktivitesi� Cilt ve vücut sıcaklığı

PELVİK TABAN KAS EĞİTİMİNDE KULLANILAN BIOFEEDBACK YÖNTEMLERİ

SENSORİAL BIOFEEDBACK

Digital palpasyon Vaginal koni

BASINÇ BIOFEEDBACK PERİNOMETRİ

ULTRASONİK BIOFEEDBACK

Transabdominal ultrason

SİSTOMETRİK VE ÜROFLOVMETRİK BIOFEEDBACK

ELEKTROMYOGRAFİK(EMG) BIOFEEDBACK

PELVİK TABAN İÇİN BIOFEEDBACK ENDİKASYONLARI

Çocuk

� Disfonksiyonel işeme

� Kabızlık

� Enüresis Nokturna

� Tekrarlayan üriner enf.

� Vezikoüreteral reflü

Erişkin

� Fonksiyonel kabızlık

� Fekal inkontinans

� Pelvik cerrahi sonrası

� Stress inkontinans

� Urge inkontinans

� Pelvik ağrı

Çocuğu biofeedback seansına alabilmemiz için:

� 5 yaşın üzerinde olmalı

� Pelvik taban kaslarını ayırt edebilmeli

� İyi koopere olmalı

� Motivasyon problemi olmamalı

BIOFEEDBACK TEKNİĞİ

External anal sifinkterin hemen yanına saat 3 ve 9 hizalarına ve uyluk bölgesi üzerine yüzeyel elektrotlar yerleştirilir.

� Çocuk sırtı ve bacakları yastıkla desteklenmiş pozisyonda sırt üstü yatar.

� Bilgisayar destekli bir ünite yardımıyla gerekli ölçümler ve kalibrasyonlar yapılır.

� Hasta ekrana bakarak kastığında EMG çizglerinin yükseldiğini, gevşettiği zaman düştüğünü görür.

� EMG Biofeedback çalışması grafik şeklinde olabileceği gibi animasyon şeklinde de olabilir. Çocuk ekranda gördüğü tırtılın, uçağın, balığın….. v.s kendisi olduğunu farz eder. Pelvik tabanı kasarak ve gevşeterek oyunun kurallarını yerine getirir.

� Oyun kalibrasyonları değiştirilerek kolaydan zora doğru ilerler.

� Çocuk pelvik taban kaslarını izole kasıp gevşetmeyi öğrendiğinde aktif egzersiz olarak evde yapası istenir.

� Her seans EMG elektrotlarla pelvik taban kas aktivitesi ölçülür ve üroflov-EMG ile işeme eğrisi görüntülenerek bir sonraki seans planlanır.

E-TAKİP� Pelvik taban kas aktivitesinin EMG ölçümü tekrarları

� Üroflow-EMG Takibi

� İBSS takibi

� Kayıt tutma

( takiplerle doğru orantılı olarak ödüllendirme yöntemleri kullanılır.)

İŞEME GELİŞTİRME PROGRAMI

Alt üriner sistem disfonksiyonunda ilk tedavi olarak denenmelidir. Ve bu konuda eğitim almış deneyimli bir üroterapist eşliğinde tedavi sürdürülmelidir. Bu tedaviyle gereksiz ilaç kullanımı engellendiği gibi gereksiz cerrahi girişimerde önlenmiş olacaktır.

Damla damla olarak seyir eden idrar kaçırma problemi tedavi edilmez ise ilerde böbrek yetmezliğine kadar gidebilecek geridönüşü olmayan kalıcı üriner sistem bozukluklarına yol açabilir.

FZT.YELDA PEKBAYÜroterapist