Nopparat Hazmat Preparedness

การประเมนเตรยมพรอมของรพ.ในการตอบโตเหตฉกเฉนอบตภยสารเคม

(Hospital Preparedness assessment for Toxicological Mass Casualties)

น.พ. กตพงษ พนมยงค

พบ., วว. เวชปฏบตทวไป

MHSCc. (OHS) QUT Australia

อว. เวชศาสตรปองกนแขนงอาชวเวชศาสตร

ศนยอาชวเวชศาสตร และ เวชศาสตรสงแวดลอม,รพ.นพรตนราชธาน

เนองจากการเจรญเตบโตทางดานอตสาหกรรมอยางตอเนองของประเทศไทยท าใหสถตการใชและน าเขาสารเคมและเคมภณฑของประเทศมแนวโนมสงขน1 ขณะเดยวกนสถตการเกดอบตภยสารเคมในชวงหลายปทผานมากเพมเปนเงาตามต ว2 บทเรยนจากอดตของการเกดอบตภยสารเคม3พบวา ผประสบภยทชวยเหลอตนเองไดมกมาถงโรงพยาบาลกอน ผปวยมกมาถงโดยขาดการประสานงาน โรงพยาบาลทอยใกลทสดมกทวมทน เวชบรการส าหรบผไมไดกระทบโดยตรง มกเปนปญหาเสรม การชวยผประสบภยโดยผทขาดทกษะมกกอการบาดเจบเพมขน

ท าใหมการตนตวในการบรหารจดการของเตรยมความพรอมเพอรบอบตภยสารเคม โดยเฉพาะ ดานการรกษาพยาบาล ณ จดเกดเหต ,หองฉกเฉน, และการตดตามผลกระทบตอสขภาพหลงอบตภย ถงแมวาในประเทศไทยยงไมมการจดท ามาตรฐานและการประเมนของโรงพยาบาลในการรบอบตภยสารเคม แตตามขอกฎหมายก าหนดไวในแผนปองกนภยฝายพลเรอน พศ . 25484 กรณเมอเกดอบตภยสารเคมระบบทบาทหนวยบรการดานการแพทยวาใหเปนทมหนงในหนวยปฏบตการเฉพาะดานมภาระกจการใหบรการการแพทยแกผประสบภย ซงมวตถประสงคเพอเคลอนยายผประสบภยออกจากจดอนตราย, การสงตอ และ รกษาผปวย ดงนนโรงพยาบาลควรเตรยมการโดยจดท าเปนแผนของโรงพยาบาล จดท าหนาทของโรงพยาบาลเขาไปในแผนทองถนหรอในแผนระดบชาตใหบคลากรของตนเองคนเคยกบแผนเหลานและรวาจะท าอยางไรเมอเกดเหตการณขน และจะท าอยางไรเมอมเหตการณทเกนความสามารถของโรงพยาบาลเอง ,การฝกอบรม และการฝกซอม เครองมอและเวชภณฑทตองการ อนง การจดระบบบรการอาจมความแตกตางกนตามสภาพ และขอจ ากด ของแตละจงหวด ในบทความนจะพดถงเฉพาะหลกการเตรยมความพรอมเพอดแลผประสบภยจากสารเคม ของโรงพยาบาล เทานนซงโดยทวไปเราอาจแบงไดคราวๆดงตอไปน4-7

การปฏบตของโรงพยาบาลเมอไดรบแจงเหตแผนการจดการผปวย การหาขอมลของสารเคมและชดปองกนสารเคม การปฏบตการของหนวยรกษาพยาบาล ณ ทเกดเหต การปฐมพยาบาล, คดกรองผปวย และการลดการปนเปอนสารเคม การปฏบตการของหนวยรกษาพยาบาล ขณะน าสง การปฏบตการของหนวยรกษาพยาบาล ณ โรงพยาบาล อปกรณทจ าเปนตองน ามาใชไดทนท

การปฏบตของโรงพยาบาลเมอไดรบแจงเหต

ยนยนการเกดเหต

แจงหนวยเวชบรการฉกเฉนใหจด เตรยมบรเวณทลางพษ

แจงใหหนวยบรการท เกยวของทกหนวยทราบ

ซกซอมชดปฏบตการ ลางพษ

ระลกเสมอวาผปวยทกรายไดรบพษจนกวาจะพสจนได

โดยหวใจส าคญอยทขอมลตางๆดงตอไปน

กรณไมทราบขอมลตองอนมานวาเปนสารเคมทเปนพษมากทสด

ชนดและลกษณะของอบตภยเชน การระเบด, การรวของกาซ, หรออบตเหตขณะขนสง

หมายเลขโทรศพทของผแจงเหต

จ านวน,อาการของผปวยและลกษณะการบาดเจบรวมอนๆเชนไฟ,ระเบด,การบาดเจบทางกายภาพ

การท าลายลางพษภาคสนามและเวลาทคาดวาผปวยจะมาถงเพอการเตรยมพรอมของรพ.

ขอมลชอของสารเคมทเกยวของ(ถาเปนไปได)ซงบอกถงความเปนพษและเปนประโยชนตอการรกษา

การระบชนดของสารเคมทเปนไปได

ซงสามารถหาไดจากรปสญญลกษณประเภทสนคาอนตราย (Label) หรอ Placards ( รปท1), เอกสารการขนสง(Transportation

sheet),และฐานขอมล เปนตน

( รปท1)ตวอยางรปสญญลกษณและระบบขอมลแสดงประเภทสนคาอนตราย8

ฐานขอมลความปลอดภยของสารเคม

อาจแบงคราวๆไดเปน 2 ประเภทคอ

ขอมลท On line

ตย.แหลงขอมลท On line ลกษณะและขอจ ากดของขอมลทมอย

www.anamai.moph.go.th (กรมอนามย) ขอมลภาษาไทยของสารเคม 100 ชนด, เปนขอมลตาย

http://chemtrack.or.th (จฬาฯ) มขอมลสารเคมจ านวนมาก, มการแปล MSDS และ Safety

Guide เปนไทย, เขาถงขอมลไดด, มการพฒนาตอเนอง

www.diw.go.th (กรมโรงงานอตสาหกรรม)

ขอมลเกยวกบสถานประกอบการเขาไดบางไมไดบางแสดงการ

ใช,การน าเขา,การเกบสารเคมรายจงหวด

www.pcd.go.th (กรมควบคมมลพษ) เขาไดบาง ขอมลภาษาองกฤษ 600 รายการ, ขอมลทวไป

ส าหรบการปฐมพยาบาลและการลางพษ

www.toxnet.nlm.nih.gov (Toxnet) ฐานขอมลทเกยวกบการรกษาพษส าหรบบคลากรทางการแพทย

ขอมลท Off line

ตย.แหลงขอมลท Off line ลกษณะและขอจ ากดของขอมลทมอย

CAMEO

ILO Encyclopedia

Knowledge Base เกยวกบสารเคมตางๆ เชนคณสมบตทาง

ฟสกส ระดบการเกดอนตราย การปฐมพยาบาล การปองกน

อนตราย

CAMEO, CAMEOfm

CAMEOThai (Next year release)

Database เกยวกบสถานประกอบการ และสารเคมทเกยวของ

ปญหาของขอมลระบบ Online

การเขาถงขอมลยงมอปสรรค เชนหลายครงไมสามารถ Login เขาส Website นนได หรอเขาถงได แตการเชอมตอและ

การแสดงผลขอมลชาเกนไป

บาง Website ตองใช Password เวลามเหตฉกเฉนอาจจ าไมได และยงยาก

ถาออกไปปฏบตงาน ณ สถานทเกดอบตภยจากเคมวตถ กจะเชอมตอและเขาถงแหลงขอมลไดยาก

ปญหาของขอมลระบบ Off line

มความยงยากในการบนทกขอมล เชน

ม User Interface ทเขาใจยาก และเพมเตมไมได

ใชภาษาไทยไมได

ขาดความสามารถในการวเคราะหขอมลทสอดคลองกบความตองการของผใช

ชดปองกนอนตรายจากสารเคม (Chemical Protective Clothing) ชดปองกนอนตรายจากสารเคม(Chemical Protective Clothing)เปนชดทถกออกแบบมาเพอใสปองกนไมใหสวนตางๆของรางกายมการสมผสตอสารเคมอนตราย เปนสงกดขวางระหวางรางกายและสารเคมซงอาจเปนอนตรายตอผวหนงหรอซมผานผงหนงแลวท าใหเกดผลกระทบตออวยวะอนๆ มหลายระดบส าหรบการปองกนภยระดบตางๆกน การเลอกใชอยางเหมาะสมรวมกบอปกรณปกปองระบบหายใจจะสามารถปองกนบคลากรทตองปฏบตงานในสงแวดลอมทมสารเคมอนตรายได แตไมไดปองกนอนตรายทางกายภาพ เชน ไฟ รงส ไฟฟา การใชอปกรณปกปองสวนบคคล จะตองพจารณาใหครบทงชด ปกปองศรษะโดยใชหมวกนรภย ปกปองตาโดยใชแวนนรภยซงเลนส ท าดวยวสดทสามารถทนแรงกระแทกได หรอทครอบตา (Goggles) ปกปองหดวยทอดห และปกปองเทาดวยรองเทานรภยซงกนสารเคมได เปนตน โดย EPA (Environment Protection Agency) หนวยงานดานสงแวดลอมของสหรฐอเมรกาไดมการจ าแนกตามความตองการทจะใชปองกนสารเคมในแตละสถานการณม 4 ชนดคอ

Level A Protection

ใหการปองกนในระดบสงสด ทงดานการหายใจ การสมผส กบ ผวหนง ดวงตา และ สวนตางๆ ของรางกาย ปองกนสารเคมทงใน

รป ของแขง ของเหลว และ กาซ สามารถเขาเขต Hot Zoneได

ชดประกอบดวย

ถงอากาศทมความดนมากกวาความดนบรรยากาศ

ชดทนสารเคมแบบคลมทงตวไรรอยตอ

ถงมอและรองเทาบทททนตอสารเคม

ขอบงใช

ไมทราบวาสารเคมนนคออะไร

ทราบวาสารเคมนนสามารถดดซมทางผวหนงได

ทราบวาสารเคมนนเปนอนตรายเมอสมผสผวหนงในรปไอหรอของเหลว

ปฏบตงานในบรเวณทอบ และ ไมมการระบายอากาศ (confined space)

Level A Protection

Level B Protection

ใชปองกนระบบทางเดนหายใจในระดบสงสดแตระดบการปองกนจะรองลงมาส าหรบผวหนงและดวงตาโดย มากจะใชปองกน

ของเหลวหรอวตถกระเดน เปนชดทหมทงตวแตไมหมด ไอระเหยและฝนสามารถเขาตามรอยตอบรเวณคอ ขอมอได

ชดประกอบดวย

ถงอากาศทมความดนมากกวาความดนบรรยากาศ

ชดทนสารเคมคลมยาวตลอดแขนขา

ถงมอและรองเทาบทททนตอสารเคม

ขอบง

ทราบวาสารเคมนนเปนอนตรายเมอสมผสผวหนงในรปของเหลว (ไมปองกนการสมผสไอหรอแกสทผวหนง)

ทราบวาสารเคมนนเปนไอหรอแกสทเปนพษทางการหายใจ

ปฏบตงานในบรเวณททม ออกซเจนนอย

Level C Protection

ใชเมอรวาสารเคมเปนอนตรายตอทางเดนหายใจ มการวดความเขมขนของสารเคม และมขอบงชในการใช air-purifying respirators

อนตรายจากการสมผสทางผวหนงคอนขางนอย และตลอดการปฏบตงานภายใตชดดงกลาวจะตองมการตรวจสภาพอากาศเปนระยะ

ชดประกอบดวย

Level B Protection

Level C Protection

เครองชวยหายใจชนดทมไสกรองอากาศ

ชดทนสารเคมแบบคลมทงตวไรรอยตอ

ถงมอและรองเทาบทททนตอสารเคม

ขอบงใช

ทราบวาสารเคมนนคออะไรและปองกนไดดวย air purifying respiratory protective device (ทราบ

ชนดและทราบวาความเขมขนนอยกวา 1000 ppm)

ทราบวาสารเคมนนเปนอนตรายเมอรบสมผสทางการหายใจ

ปฏบตงานในบรเวณทมออกซเจนพอเพยง

Level D Protection

คอชดใสท างานทวไป ใชกรณดแลหลงจากไดรบการ decontamination และ ควบคมสถานการณแลวไมควรใสในทซงมสง

คกคามตอผวหนงหรอทางเดนหายใจ

การปฏบตการของหนวยรกษาพยาบาล ณ ทเกดเหต

เมอทมเวชบรการฉกเฉนทพรอมจะใหการชวยเหลอไปถงจดเกดเหต ใหเขารายงานตวกบผบญชาการเหตการณ และ ประสานทม

กภย( HAZ.MAT team ) รบทราบแผนการปฏบตและการก าหนดพนทแบง พท.ระดบความปลอดภยตอสารเคม (Control Zone) (รป

ท2)และ จดคดแยกผบาดเจบ ซงระยะปลอดภยจะถกก าหนดโดยหนวยงานผเชยวชาญ เชน กรมควบคมมลพษ หรอจากฐานขอมล

อเลคทรอนคเชน ASTDR , CHEMTREC

Level D Protection

(รปท2) การจดแบงบรเวณของความปลอดภยตอสารเคม (Isolate Area Establish Zones) แบง พท.เปน 3 ระดบไดแก Hot Zone,

Warm Zone, Cold Zone

ส าหรบรถพยาบาล ใหน ารถไปจอดในทจดปลอดภย ซงมกเปนทสง , อยเหนอลม ตนน า เพอหลกเลยงการสมผสสารเคม

และหนหวรถพยาบาลออก เพอทจะสามารถเคลอนยายไดทนททเกดเหตแทรกซอนหามผานเขาไปในบรเวณเขตช าระ

ลางสารเคม (Warm Zone)

กอนการปฏบตการดานรกษาพยาบาลใหทมเวชบรการฉกเฉนมการสวมใสชดและอปกรณปองกนภยสารเคมให

เหมาะสมกบชนดสารเคม (อยางนอยระดบ C) และใหเรยบรอยกอนลงจากรถพยาบาล แตถาจะเขาปฏบตการในเขตช าระ

ลางสารเคม (Warm Zone) หรอเขต ( Hot Zone) จะตองค านงการเพมระดบของชดปองกนสารเคม

แพทยทถงทเกดเหตคนแรกจะเปน ผบญชาการสวนเวชบรการฉกเฉน จนกวาจะมผทมระดบสงกวาในสายการบงคบ

บญชาเขารบชวงตอ

เมอมการรบตวผประสบภยจาก HAZMAT ทมยายมายงจดปลอดภย (Cold Zone) จะเปนจดทเรมใหการรกษาพยาบาล

กอนการสงตอผประสบภยไปยงโรงพยาบาล

การใหการปฐมพยาบาล , การประเมนสภาพ และ การลดการปนเปอนสารเคม (First Aids, Patient Assessment and Decontamination)

ทมเวชบรการฉกเฉนจะมการประเมนและแบงกลมผประสบภยตามความเรงดวนทจะใหการรกษา โดยพจารณาจาก ทางเดนหายใจ,

การหายใจ, การเตนของชพจร ซงสามารถแบงเปนการดแลรกษาอยางฉกเฉนและประคบประคอง เชนการชวยเหลอในดานระบบ

หายใจ, การใหสารน า, การลดการเจบปวด,ปลอบขวญ , ใหก าลงใจ , ลดการเคลอนไหวทไมจ าเปน และการดแลรกษาอยางจ าเพาะ

เชนการใหยาตานพษ ( Antidote )

การลดการปนเปอน หรอการลางพษ ( Decontamination Procedure)

การลางพษ ( Decontamination Procedure)

คอกระบวนการการขจด หรอท าลายสภาพพษของวตถอนตรายซงตดอยบนบคคลและ/หรออปกรณ ในการเกดอบตภยจากวตถ

อนตรายซงมจดประสงคหลกเพอ

1. ลดการบาดเจบ ,ลดการดดซมของวตถอนตรายทจะเขาสรางกาย

2. ลดการแพรกระจายสชมชนและสงแวดลอม

3. ลดการปนเปอนของเจาหนาท (responder)

ระบบการลางพษ ( mass casualty decontamination systems) ระบบการลางพษหม แบบระบบค คอ มระบบหนงส าหรบ ambulatory victims และอกระบบหนงส าหรบ non-

ambulatory victims ระบบการลางพษหม แบบระบบเดยว คอ ลางทง ambulatory และ non-ambulatory victims ในระบบเดยวกน

วธการลางพษ

• ใชมอควก-ปาดออก, ตดเสอผาออก(Dry Decontamination)

• ลางตา/แผล เปนล าดบแรก

• ลางจากบนลงลาง หวจรดเทา

• ผปวยทมประวตการรบสมผสสารเคมทางตาควรไดรบการปฐมพยาบาลโดยการลางตาดวย normal saline หรอ น าสะอาด

ขางละอยางนอย 10-15นาท ควรไดรบการตรวจดวย pH paper จน pH เปนกลาง

• ลางตวดวยน าสะอาดทไหลอยางตอเนองอยางนอย 5 นาท

• ถาสารปนเปอนมลกษณะเหนยวหรอเปนน ามนใชสบและแปรงออนชวย

• ถาสารปนเปอนมลกษณะเปนดางใชสบและแปรงออนชวยและลางดวยน าสะอาดทไหลอยางตอเนองอยางนอย 15 นาท

ระบบการลางพษหม แบบระบบค ระบบการลางพษหม แบบระบบเดยว

(รปท๓)วธการลางพษ

การจ าหนายผปวยจาก Support Zone or Cold Zone

ผปวยทไมมการรบสมผสและไมมอาการผดปกตสามารถถกจ าหนายได การปฏบตการของหนวยรกษาพยาบาล ขณะน าสงการ

เคลอนยายผประสบภยจากจดเกดเหตไปยงโรงพยาบาล สงททมชวยเหลอพงระลกเสมอเมอจะมการการเคลอนยายผประสบภยจาก

จดเกดเหตไปยงโรงพยาบาลคอ

• ผบาดเจบตองสะอาดกอนขนรถ (ACAP: as clean as possible)

• ลดการเคลอนไหว,ปลอบขวญ,ใหก าลงใจ

• หอและคลมผบาดเจบดวยผาพลาสตก

• กอนลอหมน ตรวจสอบและกรอกขอมลในใบ refer ใหครบถวน

• ปดแอร,เปดหนาตาง

• ตดตอโรงพยาบาลทรบrefer ตาม radio report checklist

• ประเมนและดแลเรองABCs และลางตาตอ(ถาจ าเปน)

• Appropriate treatment,antidote,O2,etc.

การปฏบตการของหนวยรกษาพยาบาลเมอถงโรงพยาบาล

• เขาสโรงพยาบาลตามทศทางทก าหนด ,จอดรถในจดทจะท า Secondary decontamination

• ทม EMS, ผบาดเจบ,รถAmbulance ถอวาเปนสงทเปอนวตถอนตราย ดงนน ตองผานการdecontaminationในจดท โรงพยาบาลก าหนด สถานทลางพษทอยในทเปดโลงจะเปนสถานทดทสด

• ถงขยะ,ถงใสสงทผบาดเจบอาเจยนออกมา, Disposable material ตองใสถงและปดผนกอกครงกอนสงไปท าลาย

• ER ตองแบงเปน 2 ทม คอ ทมใน ER(เขตสะอาด)และทมนอก ER ซงจะปฏบตงานท Triage area และ Secondary

decontamination area

• เมอมผปวยมาแพทยหรอพยาบาลหองฉกเฉนจะตองไปทรถพยาบาลเพอประเมนสภาพและการปนเปอนของผปวย • ผบนทกจะเขยนรปบรเวณรางกายของผปวยทแพทยบอกวามการปนเปอน จะตองนกเสมอวาการปนเปอนอาจจะเปน

สาเหตใหถงแกชวตได • เรมการคดกรอง ( triage) ผปวยตงแตตรงน ระหวางการประเมนผปวยน การลดการ ปนเปอนอาจท าไดพรอมกนโดย

การถอดเสอผาทสงสยวาจะปนเปอนออกใหหมด รวมทงเครองประดบ นาฬกา เชดหรอถสงทมองเหนวาปนเปอน ควรระวงไมใหบาดแผลของผปวยปนเปอน บคลากรเองควรระวงไมใหมการสมผสสารพษดวย (ในทางทฤษฏนนการลางพษควรท ากอนทจะมการเคลอนยายผปวย แตในความเปนจรงการ ลางพษบรเวณจดเกดเหตจะมขอจ ากด บคลากรหองฉกเฉนควรถอวาผปวยทกรายจ าเปนตองท า การลางพษ จนกวาจะไดขอมลวาไมจ าเปน (เชนในกรณ สมผส carbon monoxide)

• ถาไมไดถอดเสอผาผปวยออกในเหตการณ ควรถอดออกกอนเขาในหองฉกเฉน ซงจะเปนการลดการสมผสใหกบผปวยและเปนการลดการปนเปอนใหหองฉกเฉน

• เสอผาทปนเปอนจะตองเกบไวในถงพลาสตกสองชน ผนก และ เขยนบอกไว ทมลางพษจะตองน าเปลนอนมายงรถพยาบาล น าสงผปวย และน าผปวยไปยง บรเวณ ลางพษตามแผนทวางไว

• ตองใหความส าคญในการรกษาภาวะเรงดวนซงไดแก ทางเดนหายใจ การหายใจ และ ระบบไหลเวยนเลอด พรอมไปกบการลดการปนเปอน เมอมเหตการณฉกเฉน บคลากรของหองฉกเฉนจะมงไปทการลางพษ และการชวยเหลอผปวย การคนหาพษของสารเคมและวธรกษาจะเปนหนาทของบคลากรอน อยางไรกดการใชเครองปองกนตนเองจะตองใชใหถกและไมถอดออกจนกวาจะปลอดภย

อปกรณทจ าเปนท EMS Team ควรม

กลองสองทางไกล

แผนบรรเทาภยจากวตถอนตราย,flowchart, checklist

แผนท,หมายเลขโทรศพท,คลนวทยและนามเรยกขาน

Chemical Protective Clothing at least level C, face mask respirator with cartridge

สญญลกษณแสดงต าแหนง เชน Medical doctor, Nurse or EMT

คมอการระงบอบตภย,MSDS,สอ.1

ครภณฑและเวชภณฑทเกยวของ antidote,O2,etc, อปกรณทเกยวของกบการลางพษ

สรป

สถานพยาบาลตองขยายแผนฉกเฉนและขอบเขตเวชบรการใหครอบคลมการดแลอบตภยสารเคม

เตรยม ชดปองกนสารเคม, ยาตานพษ ใหเพยงพอ และมก าหนดการซอมชดเจน และท าอยางจรงจง

เตรยมพรอมกระบวนการวางแผนรบอบตภยสารเคมการเตรยมรบผปวย ณ จดเกดเหตและหองฉกเฉน

พยายามจ ากดการแพรกระจายของวตถอนตรายโดยการลางพษ (Decontamination)

Supportive and Symptomatic treatment คอสงส าคญ เนองจากวตถอนตรายทมAntidote มนอยมากและ Antidote คอวตถ

อนตราย ถาใชอยางไมถกตอง

เอกสารอางอง 1. National coordination Subcommittee on Policy and plan for Chemical Safety And Thailand

Chemicals Management Profile Working Group. Chemical Production, import, export and use. In:

Food and Drug Administration of the Royal Thai Government. Thailand Chemicals Management

Profile 2005 (Draft). Bangkok, 2005: 2/1-2/11

2. ส านกงานควบคมวตถอนตราย, กรมโรงงานอตสาหกรรม, กระทรวงอตสาหกรรม. สถตอบตภยจากสารเคมระหวางป พ.ศ.2527 - พ.ศ.2543(ในประเทศไทย). Available from: URL: http://www2.diw.go.th/haz/hazard/Libary/chem_ac.htm

3. Schwartz RB. . Hospital Preparedness for Mass Casualty Disasters. Department of Emergency

Medicine, Institute of Disaster Medicine, Medical College of Georgia, 2005

4. Treat K.N. Hospital preparedness for weapons of mass destruction incidents: An initial assessment.

Annals of Emergency Medicine Nov. 2001

5. The HEICS plan. Available at: http://www.emsa.cahwnet.gov/dms2/download.htm.

Accessed 2005 Feb 28.

6. Kirk MA, Cisek J, Rose SR. 1994. Emergency department response to hazardous materials

incidents. Emerg Med Clin North Am 12: 461-481.

7. Okumura S. , Okumura T.

,Ishimatsu S.

, Miura K.

, Maekawa H.

and Naito T.

Clinical review: Tokyo – protecting the health care worker during a chemical mass

casualty event: an important issue of continuing relevance. Critical Care 2005, 9:397-400

8. Burgess JL, Blackmon GM, Brodkin CA, Robertson WO. Hospital preparedness for hazardous

materials incidents and treatment of contaminated patients. West J Med 1997; 167:387-391

9. Wetter DC., Daniell WE., and CD.Treser. Hospital Preparedness for Victims of Chemical or

Biological Terrorism. American Journal of Public Health; May 2001, Vol. 91, No. 5:710-716

10. Okumura T, Suzuki K, Fukuda A, et al. The Tokyo subway sarin attack:disaster management, part

1: community emergency response. Acad Emerg Med. 1998;5:613–617.

11. Okumura T, Suzuki K, Fukuda A, et al. The Tokyo subway sarin attack: disaster management,

part 2: hospital response. Acad Emerg Med. 1998;5:618–624.

12. Keim ME, Pesik N, Twum-Danso NAY: Lack of hospital preparedness for chemical terrorism in a

major US city: 1996–2000. Prehosp Disast Med 2003;18(3):193–199

13. American Hospital Association: Disaster readiness, 2005. Available at

http://www.hospitalconnect.com/aha/key_issues/disaster_readiness/readiness.

Accessed 15th

June 2007.

14. Okumura T,Ninomiya N,Ohta M: The chemical disaster response system in Japan. Prehosp Disast

Med 2003;18(3):189–192.

15. Lieut. Col. (ret) Adini B., Col. (res) Goldberg A., Col. (res) Laor D., Cohen R., Zadok R., Col. Bar-

Dayan Y: Assessing Levels of Hospital Emergency Preparedness. Prehosp Disast Med

2006;21(6):452–457.

16. วนทน พนธประสทธ. การตอบโตเหตฉกเฉนสารเคม.กรงเทพมหานคร: ภาควชาอาชวอนามยและสงแวดลอม คณะสาธารณสข ศาสตร มหาวทยาลยมหดล, 2545 17. The Pennsylvania Department of Health, and the Federal Health Resources and Services

Administration (HRSA) : Hospital Emergency Preparedness Needs Assessment, Regional Findings

of a Statewide Survey: NORTHEAST REGION February 3, 2003 (revised)

18. Agency for Toxic Substance and Disease Registry (ATSDR) Medical Management Guidelines

for Acute chemical exposure. http://www.atsdr.cdc.gov/mmg.html. Assessed 10th

July 2007

19. อดลย บณฑกล. การเตรยมตวส าหรบเจาหนาทโรงพยาบาลในการรบมอการกอการรายดวยสารเคมและอาวธชวภาพ .

กรงเทพมหานคร.วารสารโรงพยาบาลนพรตนราชธาน, 2548:57-67 20. สานกงานเลขาธการปองกนภยฝายพลเรอน, กรมปองกนบรรเทาสาธารณภย, กระทรวงมหาดไทย. แผนปองกนภยฝายพลเรอน แหงชาต พศ. 2548 ภาคการปองกนและบรรเทาสาธารณภย. พมพครงท1.กรงเทพ:โรงพมพชวนพมพ, 2548:126-142. 21. Occupational Safety & Health Administration. OSHA BEST PRACTICES for HOSPITAL-

BASED FIRST RECEIVERS OF VICTIMS from Mass Casualty Incidents Involving the Release

of Hazardous Substances. Available from: URL: http://www.osha.gov/Publications/osha3249.pdf

22. Chomchai S. Emergency department preparedness for hazardous material incidents. Lecture In:

short course in Occupational Medicine. 2548

23. อดลย บณฑกล. เกณฑรบอบตภยสารเคม. กรงเทพมหานคร: กลมศนยการแพทยเฉพาะทางดานอาชวเวชศาสตรและเวชศาสตร สงแวดลอม โรงพยาบาลนพรตนราชธาน, 2549: 1-36 24. กตพงษ พนมยงค.การเตรยมพรอมของรพ.ในการตอบโตเหตฉกเฉนอบตภยสารเคม. ใน: การประชมวชาการโรงพยาบาล นพรตนราชธาน ครงท9. กรงเทพมหานคร: โรงพมพราชทณฑ, 2548: 23-30 25. ส านกงานสาธารณสขจงหวดสมทรปราการ. อบตเหตจากสารอนตราย. สมทรปราการ, 2546: 1-16 26. Chan JTS., Yeung RSD., Tang SYH.. Hospital preparedness for chemical and biological incidents

in Hong Kong. Hong Kong Med J 2002;Vol 8 No 6: 440-446

27. The Hospital and Healthcare System Disaster Interest Group and The California Emergency

Medical Services Authority. Patient decontamination recommendations for hospitals. July 2005

28. McLaughlin SB. The Case for Decontamination Facilities in Healthcare Facilities. Chicago, IL:

American Society for Healthcare Engineering, American Healthcare Facility Association;

2002;Management monograph 055976.