View
81
Download
1
Category
Preview:
Citation preview
twitter.com/janrotmans
Verandering van Tijdperk: Unieke kans voor kantelaars
Rotterdam, 26 maart 2015
Transformatieve Verandering
1. aard van verandering is disruptief
2. snelheid van verandering is exponentieel
3. verandering is veelvormig: op alle terreinen
manifest van de Bezorgde Huisarts: het roer moet om!
gesteund door 4.701 van 9.258 huisartsen in Nederland
Bezorgde huisartsen spijkeren manifest op het ministerie
Systeemwereld vs LeefwereldSysteemwaarden Menswaarden
doelmatigheid aandacht / tijd
efficiency vertrouwen
controle, beheersing ruimte
regelzucht keuzevrijheid
kosten / baten kwaliteit
Efficiency Samenlevingrationeel, bureaucratisch, anoniem, complex, afstandelijk
koude kille afrekenwaarden als rendement en efficiency
alles moet worden gemeten en gecontroleerd
gebaseerd op gestold wantrouwen
mensen zijn vervreemd van deze koude, kille efficiencysamenleving
on(t)menselijke samenleving
DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase
Horizontaal
Decentraal
Bottom-up
Verticaal
Centraal
Top-down
Tijd
Opbouw van Samenleving 3.0
We zitten hier
Kantelperiode
Overgang naar Samenleving 3.0
Kantelperiode
• traditionele grote bedrijven vallen om
• overheid op zoek naar nieuwe rol
• brancheorganisaties verdwijnen
• angst en wantrouwen bij burgers
centraal
decentraal
top-downbottom-up
grote organisaties platte organisaties & netwerken
systemen & structuren mensen & initiatieven
vast & starvloeibaar & flexibel
overheid regisseert overheid faciliteert
Oude Samenleving Nieuwe Samenleving
oude paradigma nieuwe paradigma
exploitatieco-operatie
structurenmensen
waarde ontlenen waarde creëren
lineaircyclisch
Paradigma Wisseling
oude sturing nieuwe
sturing
centrale sturing netwerksturing
controleruimte
zekerheidonzekerheid
regisseren faciliteren
Sturing wisseling
Energie van centraal, fossiel naar decentraal duurzaam
Welzijn van zorgen voor naar zorgen dat
Bouw van aanbod & product naar vraag & dienst
Zorg van doelmatig & efficiënt naar mensgericht
Onderwijs van organisatie centraal naar leerling centraal
Traditionele Sectoren in Transitie
banken
financiële coöperaties
energiebedrijven google, tesla, van de bron
taxibedrijven Uber
hotelketens Airbnb
boekenwinkels Amazon
platenmaatschappij Itunes
Oude Economie vs Nieuwe Economie
centrale systemen zijn niet meer nodig
voor
geld, data, kennis, zorg, muziek, energiefilms, verzekering, boeken, reizen, educatie
Economische Kanteling
- robotisering en automatisering
- digitalisering van productieproces
- ontbundeling & ontvlechting
- circulaire & bio-economie
nieuwe industriële revolutie
digitale revolutie in de maakindustrie
fundamentele verandering van:
hoe wij dingen maken en vooral wie het maakt
álles kan op een pc worden gemaakt!
iedereen wordt producent
Nieuwe Maakindustrie
Economie 3.0
deeleconomie digitale economie
circulaire economie
maker-economie robot-economie
bio- en groene economie
Clean Tech Industrie snelst groeiende industrie in de wereld
300 miljard dollar in 2013 - 30% groei t.o.v. 2012
China $ 60 miljardDuitsland $ 45 miljardVS $ 40 miljardItalië $ 17 miljardNederland $ 5 miljard
Nieuwe Economie is ‘booming’
Clean Tech = ca. 2% van BNP
Groene Economie = ca. 4% van BNP
in 2025 11% - 21% bij 15% groei per jaar
in 2030 22% - 43% bij 15% groei per jaar
Nieuwe Economie in Nederland
Elke euro geïnvesteerd in de groene economie
levert 3 euro rendement op voor economie
Elke euro geïnvesteerd in de zwarte economie
kost de samenleving 2 euro
PBL, 2013
Rendement van Nieuwe Economie
Consument 3.0 autonoom pro-actief
prosument fabricentenergieleverancier
ontwikkelaar bouwer ontwerper
hotelier filmer
Samenleving 3.0Oude Wereld Nieuwe Wereld
zekerheden onzekerheden
vast flexibel
bezit gebruik
top-down bottom-up
globaal glokaal
Waarden VerschuivingOude Waarden Nieuwe Waarden
doelmatigheid aandacht / tijd
efficiency vertrouwen
controle, beheersing ruimte
regelzucht keuzevrijheid
kosten / baten kwaliteit
Contra Trends
klant bepaalt
zelforganisatie
horizontale, platte organisaties
andere bedrijven penetreren markt
Voorbeeld Verzekering 3.0
Broodfonds
alternatief voor reguliere arbeidsongeschiktheidverzekering
in kleine sociale netwerken
transparant en helder
geld blijft van de deelnemers zelf
op basis van vertrouwen
Klimaatverandering
klimaatverandering maakt gebieden onverzekerbaar
aantal natuurrampen neemt heel snel toe
1980: 300 weercatastrofen2012: 900 weercatastrofen
droogtes, overstromingen, hittegolven, bosbranden
Transitie binnen bedrijf nodig
horizontale, platte structuur
cultuuromslag: klant centraal
eenvoudiger, transparanter, goedkoper
zelfsturende teams die klant faciliteren
het volledig faciliteren van de klant
co-productie met de klant
langdurige relatie met de klant
kwaliteit is belangrijker dan kwantiteit
Uw vak verandert
onderscheid minstens 5 verschillende typen klanten
breng woon- en leefomgeving van klanten in kaart
faciliteer volledige behoefte(n) van klant
ontwikkel businessmodellen langs die lijnen
pool organisatie om langs die lijnen
Denk/Handel vanuit de klant
regime: dominante structuur, cultuur en werkwijzen met macht en gevestigde belangen
niche: opkomende, afwijkende structuur, cultuur en werkwijzen op klein schaalniveau
niche wil macht ontwikkelen en het bestaande regime overnemen; regime beschermt zich daartegen door deniche onschadelijk te maken of op te nemen
transitie = regime-wisseling = machtswisseling
Transitie = Machtswissseling
Interne & Externe Veranderingeen transitie mislukt als de structurele veranderingvanuit het regime plaatsvindt met alleen regime-partijen
‘een kalkoen zal zichzelf niet slachten’
een transitie mislukt als de structurele verandering vanuit niches plaatsvinden met alleen niche-partijen
‘muis en olifant stampen samen op de brug’
een transitie kan lukken als niche-partijen en veranderingsgezinderegime-spelers elkaar vinden en gaan samenwerken
Transitie Sturing
organisch sturen: combinatie van top-down & bottom-up
koplopers mobiliseren, dan het peloton, dan achterblijvers
richting geven en ruimte bieden
stimuleren, experimenteren, selecteren, opschalen
politiek kan versnellend of vertragend effect hebben
Transitie Sturing Aanpak
visie en transitieagenda
transitie-arena
transitie-experimenten
evalueren en leren
Groot vs Klein
transities zijn maatschappelijke omwentelingen die leiden
tot fundamentele en onomkeerbare veranderingen
grote omwentelingen ontstaan vaak uit kleine initiatieven
van kleine groepjes individuen die een andere weg inslaan
Denken, Doen, Organiseren
transitie is fundamentele omslag in denken, handelen, organiseren
denken, handelen en organiseren zijn met elkaar verweven;
grootste obstakel vormt het omdenken (cultuuromslag)
Gesegmenteerd en Gefaseerd
transities verlopen gesegmenteerd en gefaseerd
dit zorgt voor schoksgewijs en evolutionair verloop,
gekenmerkt door opbouw en afbraak
eerst haakt klein segment aan, dan groter,
dan nog groter en uiteindelijk de massa
Traag vs Snel
transities bestaan uit trage en snelle dynamiek
die op elkaar inwerken en elkaar kunnen versterken
om de dynamiek te ontvlechten moeten we op
minstens drie verschillende schaalniveaus kijken
structurele, conjuncturele en evenementiële dynamiek structureel = decenniaconjunctureel = jarenevenementieel = dagen
Mensenwerk
transities zijn mensenwerk. Technologie is belangrijk
maar niet doorslaggevend. Is wel wisselwerking
Maatschappelijk vs Politiek
transities worden zelden van boven af bepaald, en al
helemaal niet vanuit de politiek. Wel kan de politiek
een versnellend effect hebben op transities
Transitie van Roken naar niet-Rokenin 1958: rookt 90% van volwassen mannen
in 2012: rookt 27% van volwassen mannen (10% van jongeren)
in 1950: verband tussen roken en longkanker (Doll)
steeds explicietere waarschuwingen
reclame steeds verder teruggedrongen
in 1990: rookverbod in vliegtuigen, daarna in openbaar vervoer
in 2004: rookvrije werkplek
in 2008: horeca rookvrij
Transitie was cultuuromslag
transitie duurde twee generaties
was vooral een cultuuromslag
begon bij elite, later volksbeweging
beleid volgde later, wel belangrijk
Slim, Subtiel Sturen
sturen van transities betekent beïnvloeden op een slimme,
subtiele manier, dus niet vanuit controle en beheersing
transitiesturing is het geven van richting in combinatie met
het creëren van ruimte voor vernieuwing
Organisch Sturen
transitiesturing is organisch sturen. Een combinatie van
top-down en bottom-up sturing
organisch sturen vraagt geduld, tijd, vertrouwen.
Een combinatie van visie, strategie en actie
Friskijkers & Dwarsdenkers
friskijkers en dwarsdenkers spelen een belangrijke
rol bij transitiesturing omdat zij nieuwe paden inslaan
kantelaars spelen een rol bij transitiesturing in de kantelfase
omdat zij systemen kunnen laten kantelen
Systeemtransitie = Persoonlijke transitie
elke systeemtransitie vraagt om een organisatorisch transitie.
Elke organisatorische vraagt om een persoonlijke transitie
Een persoonlijke transitie vergt het overwinnen van angst.
Existentiële angst om te verliezen wat je hebt, zonder te
weten wat je krijgt
een beetje veranderen helpt niet
nieuwe mensen, competenties, verdienmodellen
nieuwe markten, bedrijfsvoering, netwerkorganisatie
sluit nieuwe coalities met a-typische stakeholders
zet in op cultuurverandering binnen bedrijf
Radicale verandering noodzakelijk
Transitie binnen bedrijfsysteemtransitie vergt bedrijfstransitie
bedrijfstransitie = nieuwe structuur, cultuur, werkwijze
cultuuromslag is het lastigst te realiseren
cultuuromslag duurt 5-10 jaar
minstens 5 verschillende typen klanten
breng woon- en leefomgeving van klanten in kaart
faciliteer volledige behoefte(n) van klant
ontwikkel businessmodellen langs die lijnen
Klant komt in alles centraal
veeleisend en lastig
wil optimaal gefaciliteerd worden
denkt ook steeds meer pro-actief mee
Klant 3.0
het volledig faciliteren van de klant
co-productie met de klant
langdurige relatie met de klant
kwaliteit is belangrijker dan kwantiteit
duurzaamheid is uitgangspunt
Business model verandert
risicomijdend gedrag
angst voor verandering
focus op korte termijn
log en bureaucratisch
Meeste Bedrijven zijn niet voorbereid
Survival of the Fittest
niet de grootste bedrijven overleven,
ook niet de slimste bedrijven, maar
de meest adaptieve bedrijven
Verdient niet zozeer geld met bouwen
maar met het faciliteren van de klant
decentrale energie
telecommunicatie
interieurinrichting
Bouw Bedrijf 3.0
Verdient niet zozeer geld met energie
maar met het faciliteren van de klant
energiebesparing
smart grids
wijk/buurt niveau
Energie Bedrijf 3.0
Verdient niet zozeer geld met zorg
maar met het faciliteren van de klant
van 100% naar 20% zorg
helpen met netwerk ontwikkelen
helpen met scholing & baan zoeken
Zorg Bedrijf 3.0
u heeft de organisatie op orde gebracht
u heeft op kosten bespaard en minder overhead
maar hoe zat het ook al weer met de klant?
Overlevingsstrategie
oude verdienmodel & bestaande marge handhaven
experimenteren met nieuwe verdienmodellen & klanten
gaat op korte termijn ten koste van marge & verdienmodel
op lange termijn overleef je niet zonder nieuw verdienmodel
Transitie Paradox
fundamentele
veranderstrategie
nieuwe klanten
nieuwe businessmodellen
nieuwe oriëntatie
Transitie Strategie
Transitie Strategie
externe veranderstrategie
samenwerking met niche-partners
interne veranderstrategie
friskijkers, dwarsdenkers, kantelaars
Transitie Strategie
succesvolle bedrijven
nemen tijd voor verandering
creëren ruimte voor verandering
vanuit lange termijn oriëntatie
Duale Strategie
ontwikkel schaduwlijn binnen bedrijf
experimenteer met nieuw verdienmodel
zoek samenwerken nieuwe partners
Transitie Strategie
kent verschillende fasen:
1. voorontwikkeling[ bewustwording ]
2. doorbraak[ strategie / missie ]
3. versnelling [ DNA van organisatie ]
4. consolidatie[ uitvoering ]
Transitie binnen een Bedrijf
Transitie Fasen binnen een Bedrijf
Kantelpunt
strategie / missie
Versnelling
DNA
Voorontwikkeling
bewustwording
Stabilisatie
uitvoering
tijd
Organisatie 3.0
Transitie Fasen van een Individu
Kantelpunt
bewust onbekwaam
Versnelling
onbewust bekwaam
Voorontwikkeling
onbewust onbekwaam
Stabilisatie
bewust bekwaam
tijd
Competent Individu
Wat betekent dit voor u morgen?reflectie
spiegel eigen aanpak en niet op basis van tevredenheid patiënten
reflexiviteit
waarom doen we de dingen zoals we ze altijd gedaan hebben?
experiment
start eens met een paar experimenten die afwijken van gangbare
Wat te doen Morgen?
stop met plannen maken
kijk naar wijk of gebied vanuit complexiteitsbril
waar zit de veerkracht en potentie van wijk/gebied
ga op zoek naar koplopers [friskijkers, dwarsdenkers]
start vernieuwingsproces vanuit smal & diep draagvlak
Kantelaar, Verbinder, Koploper
Koploper: inhoudelijk gedreven
Verbinder: empatisch, ego niet voorop
Kantelaar: organisatorisch gedreven, systeembreker
Visie-Strategie-Actie
persoonlijke visie ontwikkelen voor komende 5 jaar
veranderstrategie ontwikkelen en uitvoeren
keten van acties ondernemen op verschillende niveaus
zoeken-leren-experimenteren
Inzichten
innovatieruimte nemen en actief gebruiken
medestanders zoeken en een transitieteam formeren
organiseer je eigen rugdekking
ga op zoek naar waar positieve energie zit
probeer druk uit te oefenen van buiten af
Inzichten
ga om de weerstand heen en er niet dwars
doorheen
geen breed draagvlak maar smal en diep draagvlak
creëer druk van binnen uit én van buiten af
hoe subtieler en slimmer hoe beter
schaak op meerdere schaakborden tegelijk
Dienend Leiderschap
persoonlijk leiderschap
faciliterend leiderschap
pro-actieve houding
lef, moed, visie
authenticiteit
Recommended