Cac Tac Gia Tieu Bieu

®ãng gãp cña c¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu

August comteKarl MarxHerbert spencerEmile durkheimMax weber

August comte

TiÓu sö Quan ®iÓm x· héi häc Ph ¬ng ph¸p H¹n chÕ

TiÓu sö

Lµ nhµ to¸n häc, vËt lý häc, thiªn v¨n häc, triÕt häc thùc chøng, x· héi häc ng êi Ph¸p

Lµ ng êi cã t t ëng tù do vµ c¸ch m¹ng rÊt sím. ¤ng chÞu ¶nh h ëng cña triÕt häc ¸nh s¸ng vµ chøng kiÕn c¸c biÕn ®éng chÝnh trÞ x· héi, c¸c cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp, xung ®ét khoa häc vµ t«n gi¸o ë Ph¸p.

C¸c t¸c phÈm c¬ b¶n: “TriÕt häc thùc chøng” gåm nhiÒu tËp xuÊt b¶n n¨m 1830 – 1842 vµ “HÖ thèng chÝnh trÞ häc thùc chøng” xuÊt b¶n n¨m 1851 – 1854.

®èi t îng nghiªn cøu cña xhh

X· héi häc lµ khoa häc vÒ c¸c quy luËt cña tæ chøc x· héi.

X· héi häc ph¶i cã nhiÖm vô tæ chøc l¹i x· héi vµ lËp l¹i trËt tù x· héi dùa vµo c¸c quy luËt tæ chøc vµ biÕn ®æi x· héi do x· héi häc nghiªn cøu ph¸t hiÖn ® îc.

C¬ cÊu xhh

TÜnh häc x· héi lµ bé phËn cña x· héi häc nghiªn cøu vÒ trËt tù x· héi, c¬ cÊu x· héi, c¸c thµnh phÇn vµ c¸c mèi liªn hÖ gi÷a chóng.

§éng häc x· héi lµ lÜnh vùc nghiªn cøu c¸c lÜnh vùc biÕn ®æi x· héi trong c¸c hÖ thèng x· héi theo thêi gian.

Comte ® a ra quy luËt 3 giai ®o¹n ®Ó gi¶i thÝch sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng t t ëng vµ hÖ thèng c¬ cÊu x· héi.

+ Giai ®o¹n thÇn häc: con ng êi h íng tíi sù hiÓu biÕt t ¬ng ®èi, lÊy t«n gi¸o, c¸c lùc l îng siªu nhiªn gi¶i thÝch x· héi.

+ Giai ®o¹n siªu h×nh häc: gi¶i thÝch x· héi b»ng nh÷ng ý niÖm, b»ng ph ¬ng ph¸p tæng hîp trõu t îng.

+ Giai ®o¹n thùc chøng: lµ giai ®o¹n sau cïng vµ vÜnh viÔn cña nh©n lo¹i. Ng êi ta ®· gi¶i thÝch x· héi b»ng nh÷ng nguyªn nh©n ® îc t×m ra b»ng con ® êng khoa häc, b»ng sù tæng hîp thùc thô.

Ph ¬ng ph¸p nghiªn cøu Ph ¬ng ph¸p quan s¸t: Quan s¸t ph¶i g¾n víi lý luËn,

ph¶i ® îc soi räi bëi lý thuyÕt, ph¶i cã môc ®Ých, ph¶i tu©n theo quy luËt cña hiÖn t îng.

Ph ¬ng ph¸p thùc nghiÖm: lµ viÖc t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn nh©n t¹o ®Ó xem xÐt ¶nh h ëng cña chóng ®Õn mét sù kiÖn x· héi nhÊt ®Þnh.

Ph ¬ng ph¸p so s¸nh: Trªn c¬ së so s¸nh c¸c h×nh thøc, d¹ng x· héi, nhµ nghiªn cøu cã thÓ ph¸t hiÖn ra sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a c¸c x· héi, tõ ®ã kh¸i qu¸t vÒ c¸c ®Æc ®iÓm, thuéc tÝnh chung cña chóng.

Ph ¬ng ph¸p ph©n tÝch lÞch sö: lµ viÖc quan s¸t tØ mØ kÜ l ìng sù vËn ®éng lÞch sö cña c¸c x· héi, c¸c sù kiÖn x· héi ®Ó chØ ra xu h íng, tiÕn tr×nh biÕn ®æi x· héi.

H¹n chÕ

Ch a thÊy ® îc ®éng lùc quan trong cña sù ph¸t triÓn x· héi lµ yÕu tè kinh tÕ.

X· héi häc cña «ng mang mµu s¾c duy t©m.

Comte ®øng trªn lËp tr êng cña giai cÊp t s¶n ®Ó biÖn hé cho nh÷ng biÖn ph¸p c¶i l ¬ng cña giai cÊp t s¶n, chèng l¹i c¸c cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n vµ nh©n d©n lao ®éng.

Karl marx

TiÓu sö Quan ®iÓm x· héi häc Ph ¬ng ph¸p

TiÓu sö Lµ nhµ triÕt häc, kinh tÕ häc §øc, lµ nhµ s¸ng lËp

ra chñ nghÜa céng s¶n khoa häc. Häc luËt ë §HTH Bonn, häc triÕt häc ë §HTH Berlin,

sau khi tèt nghiÖp (1841) «ng b¾t ®Çu viÕt b¸o vµ lµm chñ bót mét tê b¸o. N¨m 1843 «ng lËp gia ®×nh vµ chuyÓn tíi Pari, t¹i ®ã «ng ®· gÆp vµ kÕt th©n víi ¡nghen.

Tham gia, tæ chøc vµ l·nh ®¹o c¸c ho¹t ®éng c¸ch m¹ng nh»m ®Êu tranh xo¸ bá chÕ ®é bãc lét.

Nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu: Tuyªn ng«n §¶ng céng s¶n (viÕt cïng ¡nghen), Bé T b¶n, B¶n th¶o kinh tÕ triÕt häc, Gia ®×nh thÇn th¸nh, HÖ t t ëng §øc..

Quan ®iÓm xhh §èi t îng nghiªn cøu: nh÷ng quy luËt cña c¸c h×nh th¸i kinh

tÕ x· héi, c¬ chÕ ho¹t ®éng, biÓu hiÖn cña c¸c quy luËt ®èi víi c¸ nh©n, nhãm, céng ®ång x· héi.

Quan niÖm vÒ b¶n chÊt x· héi vµ con ng êi: b¶n chÊt cña x· héi vµ con ng êi b¾t nguån tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña x· héi

+b¶n chÊt cña x· héi vµ con ng êi ®Òu bÞ quy ®Þnh bëi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt

+ nhu cÇu cña con ng êi lu«n ®æi míi vµ n©ng cao; lao ®éng s¶n xuÊt võa nh»m tho¶ m·n c¸c nhu cÇu võa béc lé n¨ng lùc s¸ng t¹o.

+ S¶n xuÊt phô thuéc vµo ph©n c«ng lao ®éng, ph©n c«ng lao ®éng dùa vµo c¸c h×nh thøc së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt

+hÖ t t ëng, v¨n ho¸ vµ c¸c chuÈn mùc, gi¸ trÞ xuÊt hiÖn trªn nÒn t¶ng vËt chÊt lµ s¶n xuÊt, lµ sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi.

Quy luËt ph¸t triÓn lÞch sö x· héi: lÞch sö ph¸t triÓn x· héi lµ lÞch sö kÕ tiÕp nhau cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi hay c¸c ph ¬ng thøc s¶n xuÊt.

Häc thuyÕt vÒ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi: +H×nh th¸i kinh tÕ x· héi lµ ph¹m trï

dïng ®Ó chØ x· héi ë tõng giai ®o¹n lÞch sö, víi kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt ®Æc tr ng, phï hîp víi tr×nh ®é nhÊt ®Þnh cña lùc l îng s¶n xuÊt vµ víi kiÕn tróc th îng tÇng t ¬ng øng.

+ LÞch sö x· héi lµ lÞch sö thay thÕ nhau cña c¸c ph ¬ng thøc s¶n xuÊt, c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi.

Ph ¬ng ph¸p nghiªn cøu Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö cña Marx lµ hÖ thèng c¸c

quan ®iÓm duy vËt biÖn chøng vÒ c¸c qu¸ tr×nh vµ hiÖn t îng x· héi, víi xuÊt ph¸t ®iÓm lµ sù ph©n tÝch c¸c qu¸ tr×nh lÞch sö x· héi tõ gãc ®é c¬ së kinh tÕ cña x· héi.

Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö xem xÐt x· héi nh 1 hÖ thèng chØnh thÓ gåm c¸c bé phËn cã mèi liªn hÖ qua l¹i, cã nh÷ng m©u thuÉn, t¹o nªn nguån gèc thóc ®Èy ph¸t triÓn x· héi. Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö xem biÕn ®æi x· héi lµ thuéc tÝnh vèn cã cña mäi x· héi.

BiÕn ®æi x· héi tu©n theo nh÷ng quy luËt cã thÓ nhËn thøc ® îc, con ng êi cã thÓ vËn dông c¸c quy luËt ®ã ®Ó c¶i t¹o vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn x· héi.

Herbert spencer

TiÓu sö Quan ®iÓm xhh Ph ¬ng ph¸p H¹n chÕ

TiÓu sö Nhµ triÕt häc, nhµ x· héi häc ng êi Anh. HÇu nh kh«ng theo häc tr êng líp chÝnh quy nh ng vÉn

cã kiÕn thøc v÷ng ch¾c vÒ to¸n häc, khoa häc tù nhiªn vµ quan t©m nghiªn cøu khoa häc x· héi

X· héi Anh ® ¬ng thêi kh«ng cã nhiÒu biÕn ®éng chÝnh trÞ x· héi, Ýt nhiÒu thõa h ëng nh÷ng yÕu tè tÝch cùc cña thêi kú ®Çu ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ chñ nghÜa t b¶n. Bèi c¶nh x· héi nµy ®· cã ¶nh h ëng ®¸ng kÓ ®Õn Spencer, ngoµi ra «ng còng bÞ ¶nh h ëng bëi m«i tr êng khoa häc n íc Anh ® ¬ng thêi.

Nh÷ng t¸c phÈm c¬ b¶n: TÜnh häc x· héi (1850), Nghiªn cøu x· héi häc (1873), C¸c nguyªn lý cña x· héi häc (1876 – 96), X· héi häc miªu t¶ (1873 – 81)

Quan ®iÓm xhh §èi t îng nghiªn cøu cña XHH: lµ khoa häc vÒ c¸c quy luËt

vµ nguyªn lý tæ chøc cña x· héi +X· héi nh c¬ thÓ sèng: x· héi nh 1 c¬ thÓ, vËn ®éng,

ph¸t triÓn theo nh÷ng quy luËt nh hiÖn t îng tù nhiªn, còng tu©n theo quy luËt tiÕn ho¸ tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, còng cã c¸c nhu cÇu tån t¹i ®ßi hái ph¶i cã c¸c c¬ quan chuyªn m«n ho¸.

+Ph©n lo¹i c¸c x· héi: XH qu©n sù lµ c¬ chÕ tæ chøc mang tÝnh tËp trung,

®éc ®o¸n cao, ®Ó phôc vô c¸c môc tiªu quèc phßng. XH c«ng nghiÖp lµ c¬ chÕ tæ chøc Ýt tËp trung, ®éc

®o¸n ®Ó phôc vô c¸c môc tiªu s¶n xuÊt. +ThiÕt chÕ x· héi:lµ kiÓu tæ chøc x· héi ®¶m b¶o ®¸p

øng c¸c nhu cÇu chøc n¨ng c¬ b¶n cña hÖ thèng x· héi, kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c¸ nh©n, nhãm.

Ph ¬ng ph¸p nghiªn cøu XHH cã nhiÒu vÊn ®Ò khã kh¨n vÒ ph ¬ng

ph¸p luËn do ®Æc thï cña ®èi t îng nghiªn cøu. + Khã kh¨n kh¸ch quan liªn quan tíi vÊn

®Ò sè liÖu bëi rÊt khã ®o l êng c¸c tr¹ng th¸i chñ quan cña ®èi t îng nghiªn cøu trong khi c¸c hiÖn t îng x· héi kh«ng ngõng vËn ®éng biÕn ®æi.

+ Khã kh¨n chñ quan th êng liªn quan tíi ng êi nghiªn cøu nh nh÷ng vÊn ®Ò vÒ tr×nh ®é nhËn thøc, kÜ n¨ng, tay nghÒ hay nh÷ng t×nh c¶m c¸ nh©n.

H¹n chÕ

¸p dông thuyÕt tiÕn ho¸ sinh häc mét c¸ch m¸y mãc

Emile durkheim

TiÓu sö Quan ®iÓm xhh Ph ¬ng ph¸p H¹n chÕ

TiÓu sö Nhµ x· héi häc Ph¸p, ng êi ®Æt nÒn mãng cho

chñ nghÜa chøc n¨ng vµ chñ nghÜa c¬ cÊu B¾t ®Çu gi¶ng d¹y t¹i tr êng §HTH Bordeaux

n¨m 1887, 1902 th× chuyÓn sang d¹y t¹i §HTH Sorbone. ViÖc «ng ® a vµo gi¶ng d¹y m«n x· héi häc trong tr êng ®¹i häc ®· më ®Çu cho nh÷ng b íc tiÕn quan trong cña x· héi häc víi t c¸ch lµ mét khoa häc.

C¸c t¸c phÈm c¬ b¶n: Sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi (1893), C¸c quy t¾c cña ph ¬ng ph¸p x· héi häc (1895), Tù tö (1897), Nh÷ng h×nh thøc s¬ ®¼ng cña ®êi sèng t«n gi¸o (1912).

Quan ®iÓm xhh §èi t îng nghiªn cøu cña x· héi häc: lµ khoa häc vÒ

c¸c sù kiÖn x· héi, trong ®ã «ng coi nh÷ng hiÖn t îng x· héi nh nh÷ng hiÖn t îng tù nhiªn. Chóng nªn ® îc nghiªn cøu b»ng nh÷ng ph ¬ng ph¸p khoa häc t ¬ng tù ®· ® îc chøng minh lµ rÊt cã t¸c dông ®èi víi nh÷ng chuyªn ngµnh khoa häc tù nhiªn.

X· héi häc cã nhiÖm vô t×m ra c¸c quy luËt x· héi ®Ó tõ ®ã t¹o ra trËt tù x· héi. Thùc chÊt x· héi häc cña Durkheim xoay quanh vÊn ®Ò mèi quan hÖ gi÷a con ng êi vµ x· héi, «ng cè g¾ng tr¶ lêi c©u hái lµm thÕ naß ®Ó b¶o ®¶m tù do c¸ nh©n mµ vÉn duy tr× trËt tù x· héi, kh«ng lµm t¨ng tÝnh Ých kû cu¶ con ng êi.

Sù kiÖn x· héi: sù kiÖn x· héi lµ tÊt c¶ nh÷ng g× tån t¹i bªn ngoµi c¸ nh©n, ® îc céng ®ång x· héi chia sÎ vµ lu«n cã søc m¹nh kiÓm so¸t, c ìng chÕ hµnh ®éng cña c¸c c¸ nh©n.

§oµn kÕt x· héi: mèi quan hÖ gÜ÷a c¸ nh©n vµ x· héi, gi÷a c¸c c¸ nh©n víi nhau vµ gi÷a c¸ nh©n vµ nhãm x· héi.

+§oµn kÕt c¬ häc lµ kiÓu ®oµn kÕt x· héi dùa trªn sù thuÇn nhÊt, ®¬n ®iÖu cña c¸c gi¸ trÞ vµ niÒm tin.

+§oµn kÕt h÷u c¬ lµ kiÓu ®oµn kÕt x· héi dùa trªn sù phong phó, ®a d¹ng cña c¸c mèi liªn hÖ, t ¬ng t¸c gi÷a c¸c c¸ nh©n vµ c¸c bé phËn cÊu thµnh x· héi.

Ph ¬ng ph¸p nghiªn cøu Nhãm quy t¾c thø nhÊt ®ßi hái khi quan s¸t c¸c sù

kiÖn x· héi ph¶i lo¹i bá c¸c thµnh kiÕn c¸ nh©n, t×m ra c¸c chØ b¸o thùc nghiÖm.

Nhãm quy t¾c thø hai ®ßi hái ph¶i ph©n biÖt ® îc c¸i chuÈn mùc, c¸i b×nh th êng víi c¸i dÞ biÖt, c¸i kh«ng b×nh th êng.

Nhãm quy t¾c thø ba liªn quan tíi viÖc ph©n lo¹i c¸c x· héi ®Ó hiÓu tiÕn tr×nh ph¸t triÓn x· héi.

Nhãm quy t¾c thø t ®ßi hái khi gi¶i thÝch c¸c hiÖn t îng x· héi cÇn ph©n biÖt nguyªn nh©n g©y ra hiÖn t îng víi chøc n¨ng mµ hiÖn t îng thùc hiÖn.

Nhãm quy t¾c thø n¨m ®ßi hái ph¶i so s¸nh c¸c x· héi ®Ó kiÓm chøng vÒ mét sù kiÖn x· héi cã trong x· héi nµy nh ng kh«ng cã trong x· héi kh¸c th× cã g©y nªn sù kh¸c biÖt nµo kh«ng.

H¹n chÕ

Durkheim ®· qu¸ ®Ò cao søc m¹nh cña t«n gi¸o nªn ®· lý gi¶i c¸c hiÖn t îng x· héi b»ng lý do tinh thÇn mang mµu s¾c duy t©m.

Max weber

TiÓu sö Quan ®iÓm x· héi häc Ph ¬ng ph¸p H¹n chÕ

TiÓu sö Nhµ x· héi häc ng êi §øc. Cha «ng lµ luËt s vµ chÝnh

kh¸ch cã tiÕng nh ng Ýt cã ¶nh h ëng ®Õn sù nghiÖp cña «ng, ng êi ¶nh h ëng nhiÒu tíi «ng lµ mÑ.

Bèi c¶nh khoa häc §øc ® ¬ng thêi lµ sù ®éc t«n cña ph ¬ng ph¸p luËn khoa häc tù nhiªn, sù gi¶m sót niÒm tin ®èi víi lý luËn vµ ph ¬ng ph¸p luËn khoa häc x· héi ®· ¶nh h ëng nhiÒu ®Õn Weber.

¤ng b¾t ®Çu cã vÞ trÝ khoa häc t¹i §HTH Berlin n¨m 1893; n¨m 1896 ® îc bæ nhiÖm lµm gi¸o s t¹i §HTH Freiburg, sau ®ã lµm gi¸o s gi¶ng d¹y kinh tÕ häc chÝnh trÞ vµ kinh tÕ häc t¹i §HTH Heidelburg;

C¸c t¸c phÈm c¬ b¶n: §¹o ®øc ®¹o Tin lµnh vµ tinh thÇn chñ nghÜa t b¶n, Kinh tÕ vµ x· héi, X· héi häc t«n gi¸o

Quan ®iÓm x· héi häc

®èi t îng nghiªn cøu Lý thuyÕt hµnh ®éng x· héi Quan ®iÓm vÒ ph©n tÇng x· héi

®èi t îng nghiªn cøu X· héi häc lµ khoa häc vÒ hµnh ®éng x· héi,

cô thÓ lµ nã cã nhiÖm vô gi¶i nghÜa, th«ng hiÓu ®éng c¬, ý nghÜa cu¶ hµnh ®éng x· héi.

Nghiªn cøu hµnh ®éng x· héi kh«ng chØ xem xÐt, ph©n tÝch ®Æc ®iÓm quan s¸t bªn ngoµi mµ cÇn ph¶i th«ng hiÓu, lý gi¶i ®éng c¬, ý nghÜa bªn trong.

X· héi häc võa cã ®Æc ®iÓm cña khoa häc tù nhiªn tøc lµ lý gi¶i nguyªn nh©n, ®iÒu kiÖn vµ hÖ qu¶ cña hµnh ®éng x· héi, võa cã ®Æc ®iÓm cña khoa häc x· héi tøc lµ lý gi¶i ®éng c¬, ý nghÜa cña hµnh ®éng x· héi.

Lý thuyÕt hµnh ®éng x· héi

Kh¸i niÖm hµnh ®éng Ph©n lo¹i hµnh ®éng

Quan ®iÓm vÒ ph©n tÇng Coi giai cÊp lµ mét tËp hîp ng êi cã chung c¸c c¬ héi

sèng trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr êng Sù ph©n chia x· héi thµnh giai cÊp kh«ng chØ trªn

c¬ së yÕu tè kinh tÕ mµ cßn dùa vµo sù kh¸c biÖt vÒ quyÒn lùc vµ uy tÝn.

Ph©n biÖt hai t×nh huèng giai cÊp: nh÷ng ng êi së h÷u tµi s¶n vµ sö dông tµi s¶n ®ã ®Ó thu lîi nhuËn; nh÷ng ng êi kh«ng cã tµi s¶n vµ ph¶i b¸n søc lao ®éng ®Ó nu«i sèng b¶n th©n vµ gia ®×nh.

C¸c c¬ may sèng b¾t nguån tõ vèn, tµi s¶n, søc lao ®éng, kü n¨ng, tay nghÒ, nh÷ng thay ®æi cña ®iÒu kiÖn thÞ tr êng sÏ kÐo theo thay ®æi trong c¬ cÊu giai cÊp.

Ph ¬ng ph¸p nghiªn cøu ChØ ra sù kh¸c biÖt gi÷a khoa häc x· héi vµ khoa

häc tù nhiªn: Chñ tr ¬ng r»ng x· héi häc cÇn ph¶i trung lËp vµ tù

do. §èi víi ph ¬ng ph¸p luËn, khoa häc x· héi cÇn thùc sù khoa häc, trung lËp, kh¸ch quan; ®èi víi vÊn ®Ò lùa chän ®Ò tµi nghiªn cøu, khoa häc x· héi cã thÓ rÊt chñ quan vµ “phi khoa häc”, bÞ ¶nh h ëng bëi nhiÒu yÕu tè nh ý thÝch, nhu cÇu, kh¶ n¨ng cña ng êi nghiªn cøu hoÆc môc ®Ých, yªu cÇu vµ tÇm quan tréng cña vÊn ®Ò nghiªn cøu.

Qu¸ tr×nh nghiªn cøu ph¶i cã tÝnh hÖ thèng vµ kh¸ch quan.

H¹n chÕ

Còng nh Durkheim, Weber ë mét chõng mùc nhÊt ®Þnh ®· nhÊn m¹nh vai trß cña t«n gi¸o nãi riªng vµ v¨n ho¸, tinh thÇn nãi chung ®èi víi sù ph¸t triÓn x· héi nªn mét sè nhµ nghiªn cøu cho r»ng quan ®iÓm cña «ng còng mang mµu s¾c duy t©m.

Bªn c¹nh ®ã, x· héi häc cña «ng phÇn nµo cßn mang tÝnh c¸ nh©n chñ nghÜa h¬i ®Ëm nÐt.