The Best Knowledge หนา 1

พฒนาองคกรยค 3.0 คออะไรกน

เขยนโดย : อาจารยนพฒน ชยวรมขกล

การพฒนาองคกร มการเปล�ยนยคสมย มาแลว 3 ยคดวยกน จะเรยกดวยคาเทหๆ เหมอนกบ

Version ของ Software คอมพวเตอรกไดวามาดกนครบวา แตละยค แตละสมย เปนอยางไรกนบาง

การพฒนาองคกร 1.0 (Kurt Lewin’s Model)

ยคน9 เร�มตนมาต 9งแตสมยปฏวตอตสาหกรรม (ชวงป 1760) ในยคน9วตถดบทกอยางเร�มตนจากการทาเหมองแรมนกจตวทยาสงคมศาสตรทานหน�งช�อ Kurt Lewin ไดศกษาพฤตกรรมขององคกรจากการศกษาการทางานในเหมองแร

Kurt Lewin คนพบวา การขดพบแรในเหมองมดวยกน 3 ข 9นตอนคอ

1. ขด – เจาะ – ทบ – ทาลาย ข 9นตอนการขดพบแรตาง ๆ ในเหมอง 2. ลาเลยง เคล�อนยายแรตางๆ เขามาสกระบวนการตอ ๆ ไป 3. หลอมรวม หลอหลอมแรตางๆ น9นทาเปนช9นสวนเคร�องจกรกลตาง ๆ มากมาย

จงเปนท�มาของ การพฒนาองคกรยค 1.0 เฉกเชนเดยวกบการถลงแรข9นมาหลอม

ในยคน9นการพฒนาองคกรทาไดงาย ๆ เพราะองคกรไมหลากหลายเทาปจจบน องคกรสวนมากมงเนนการผลตในระดบอตสาหกรรม ดงน9น การพฒนาองคกรในยคน9 จงเปนแบบคลาย ๆ กน คอ

1. Unfreezing ละลายความเช�อด 9งเดมคอระบบเกษตรกรรม 2. Movement เพ�มความรใหมๆ ความเช�อใหม ๆ เขาไปวาส�งท�ดกวาเปนอยางไร 3. Refreezing คงระดบของการกระทาใหม ๆ น9นใหคงท�

The Best Knowledge หนา 2

การพฒนาองคกร 2.0 (Action Research Model)

ยคน9 เปนยคท�สนคาในทองตลาดมเพ�มมากข9น มการแขงขนดานคณภาพของสนคาและบรการมากข9นเร�อย ๆ เปนยคท�องคกรตาง ๆ หนมาใหความสนใจดานการพฒนาคณภาพของสนคาและบรการของตนเอง

ยคน9 เม�อลกคาไมพงพอใจในการใชสนคากจะเปล�ยนไปใชสนคาของคแขงไดงายข9นกวาเกา ดงน9นแตละองคกรจงหนมาดแลในการแกปญหาตางๆ ใหกบลกคา โดยการมาพจารณาปญหา (Problem) จากการผลตสนคาและบรการ โดยมงเนนท�กระบวนการผลตมากกวาท�ตวคน เกดเปนกระบวนการพฒนาองคกรท�เรยกวา Action Research Model ข9นมา

การพฒนาองคกรในยดน9 มงเนนการ “แกไขปญหา” และ “ควบคมคณภาพงาน” เพ�อใหผลงานท�ออกมาในการทางาน ดข9นไปจนถง “สBงทBคาดหวงเอาไว”

Model การพฒนาองคกร ท�เปนท�รจกกนเปนอยางดคอ PDCA

1. Plan การวางแผนการทางานรวมกน 2. Do การลงมอทาตามแผนท�วางเอาไว 3. Check การตรวจสอบผลการทางานวาเปนไปตามแผนท�วางไวหรอไม 4. Action การแกไขปญหา ชองวางระหวางส�งท�ทากบส�งท�คาดหวง

โดยกระบวนการเหลาน9 มองท� ปญหา (Problem) ท�เกดข9นในระบบ แลวจงนามาพฒนาตอไป เปนท�มาของ การพฒนาองคกรยค 2.0 เชนเดยวกบการแกไขปญหาในกระบวนการผลตสนคาน �นเอง

The Best Knowledge หนา 3

การพฒนาองคกร 3.0 (Positive Model)

ยคน9 เปนการเปล�ยนแปลงมาจาก การพฒนาองคกร 2.0 กลาวคอ ในยคท� 2 น9น การเปนการพฒนาองคกรท�มงเนนการแกไขปญหาในองคกร โดยเร�มจากกระบวนการตางๆ จนมาถงตวคน (Man) กยงมการมงเนนการคนหาและแกไขปญหาตวคนขององคกรอย

แตเม�อยคสมยเปล�ยนไป คนท�เคยเปนเพยงแรงงาน (Man) ใหกบระบบการผลต กเปล�ยนเปนส�งท�มากกวาแรงงาน เราเรยกวา ทนมนษย (Human) ในยคปจจบนน9 เราพบวา การมงเนนท�จะคนหาและแกไขปญหาในคนอยางเดยว กลบทาใหคนเกดความรสกไมด ท�มคนอ�น โดยเฉพาะหวหนางาน คอยจบผดอยตลอดเวลา

คนท�ปจจบนเรยกวา ทนหรอทรพยากรบคคล มท 9งจตใจ อารมณและความรสก เขามาเก�ยวของมากข9นกวาเดม ไมมใครท�จะทางานไดอยางเตมท� เตมกาลงของตนเอง หากวามหวหนาคอยจบผด หรอ มเสนความคาดหวงของผลงาน วางเอาไวแลวกอนลงมอทา

ในยคน9จงไดผสมผสานหลกแนวคดจตวทยาเชงบวก (Positive Psychology) เขามาเพ�อลดส�งเหลาน9ลง โดยการ มองขามปญหาของการทางาน ไปคนหาส�งดๆ ท�เคยเกดข9นในอดต มากกวาการจบผดในส�งไมดตางๆ น9น ทาใหเกดการเปล�ยนแปลงดานการพฒนาองคกรตามไปดวย จนกลายเปน การพฒนาองคกร 3.0 ในปจจบน เรยกวา Positive Model

Model การพฒนาองคกร ท�เปนท�รจกกนเปนอยางดคอ Appreciative Inquiry (AI)

1. Discovery การรวมกนคนหาส�งดๆ ท�เกดข9นในองคกร 2. Dream การรวมกนวาดภาพฝนในอนาคตท�จะเกดข9น 3. Design การวางแผนเพ�อใหภาพฝนน9นเกดข9นจรง 4. Destiny การลงมอทาตามแผนเปนข 9นเปนตอน ตามจดแขงตาง ๆ

ในยคน9 เรามงเนนการ “จบถก” หรอ การ “คนหาสBงดๆ ทBซอนอย” ในระบบ ไมวาจะเปน กระบวนการผลต คน วตถดบ เคร�องมอเคร�องจกร ข 9นตอน วธการ เม�อคนหาไดแลวแมเลกนอยเพยงใดกตาม กสามารถนาส�งดๆ น9นมาพฒนาองคกรได แมไมไดแกไขปญหาอยางเชนการพฒนาองคกรในยคกอน ๆ กตาม

The Best Knowledge หนา 4

ความแตกตางระหวางการพฒนาองคกรแตละยค

1. การพฒนาองคกร 1.0 (Kurt Lewin’s Model)

การพฒนาองคกรในยคน9 เปนยคแรกเร�มของ การเปล�ยนแปลงองคกร มโมเดลท�เขาใจงาย ในเร�องการยกระดบองคกรใหดข9นในแงมมตาง ๆ เปนรากฐานท�ด สาหรบการพฒนาองคกรในยคถด ๆ มาแตเม�อกาลเวลาผานไป การเปล�ยนแปลงของยคสมยไดเปล�ยนไปอยางรวดเรวมากข9นทาใหตองเพ�มเตมรายละเอยดในโมเดลน9อกมากมาย

2. การพฒนาองคกร 2.0 (Action Research Model)

การพฒนาองคกรในยคน9 พฒนามาจากยคแรกอยางมากท 9งดวยการเปล�ยนแปลงทางดานอตสาหกรรม ท�จะตองตอบสนองกบลกคา ท�หลากหลายมากข9นไป จากเดมท�มสนคางาย ๆ เพยงอยางเดยว กลบไมเพยงพอสาหรบ ความตองการท�หลากหลายข9น เกดการเปรยบเทยบองคกรในกลมอตสาหกรรมเดยวกนและเกด “ปญหา” ข9นมาใหไดแกไขทกวนโมเดลน9จงเนนหนกไปในการ “แกไขปญหา” ท�เกดข9นท 9งเร�องของการ “ควบคมคณภาพ” ของสนคาและบรการท 9งเร�องของ

การ “บรหารงาน” ท�จะตองใชทรพยากรท�มอยใหเกดประโยชนสงสด แตแลวกาลเวลากแปรเปล�ยน ความตองการของลกคา เร�มไมมขอจากดคนทางานเองเร�มถกมองเปน “ทรพยากรบคคล” ท�มคามากท�สดขององคกรและ เร�มมการมองคน เปน มนษย มทกษะ ความสามารถ มจตใจ มความคดมากกวาเกากอน ท�มองคนเปนเพยง แรงงาน“นวตกรรม” จงเปนตวแปรสาคญในการกาวผานยคสมยน9ไป

3. การพฒนาองคกร 3.0 (Positive Model)

เม�อคน (Man) ท�ในยคท�ผานมาถกมองวาเปนเพยงแค แรงงานในยคน9มองคน เปน มนษย (Human) ท�มท 9ง แรงกาย แรงสมอง และ แรงใจนามาซ�งการผสมผสาน แนวคดดานจตวทยา เขามามสวนรวมในการพฒนาองคกรในยคท� 3 น9 ไมเพยงแตการ “พฒนาทรพยากรมนษย” เทาน9น ท�สาคญ แตการพฒนาความสมพนธของคนในองคกร สาคญไมย�งหยอนไปกวากนและสาคญท�สดคอ การสรางโครงสรางท�ด ใหคนในองคกรใชพลงของพวกเขาอยางเตมท� การใชพลงของคนในองคกร ผนวกกบ การสรางนวตกรรมองคกร ท�จะชวย เพ�มกาไร ลดตนทน เพ�มความพงพอใจ และ ลดความคาดหวงตางๆ ลง โดยมขอแมวา ใชเพยงทรพยากรท�มอยเดมขององคกร เปนโจทยท�ทาทายมากสาหรบ นกจตวทยาพฒนาองคกร แตกใชวา จะทาไมไดเลย