کتابخانه دیجیتالی دفتر تبلیغات اسالمیپژوهشگاه ع�لوم و فرهنگ اسالمیپژوهشکده مدیریت اطالعات و مدارک اسالمی

معرفي مختصرپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسالمیدفتر تبلیغات اسالمی حوزه علمیه

قم در قالب مرکز مطالعات و تحقیقات اسالمی 1362از سال تحقیقات و 1380 از س�ال از وزارت علوم ب�ا کسب مجوزهای الزم

فناوری

تأسیس واحد اصطالح نامه1371از سال :

1384ادغام مع�اونت اطالع رسانی و واد اصطالح نامه علوم اسالمی :

28 پژوهشکده مدیریت اطالعات و مدارک اسالمی1395 آبان :

معرفي مختصرمرکز اطالعات و مدارک اسالمی

قبل از اجرای پروژه

1موضوع پروژه .

2)ماهیت پروژه )آموزشی ، پژوهشی، اطالع رسانی .

3تعریف و تحدید موضوع پژوهش .

4نگاهی به کارهای مشابه و بیان ویژگی و تمایز پروژه .

این پروژه چه تمایزهایی با دیگر پروژه ها در این زمینه دارد؟

1.فعالیت این ک�تابخانه در حوزه دین پژوهی است .

وجود سابقه درخشان دفتر تبلیغات اسالمی در تدوین اصطالحنامه علوم اسالمیو قدرت پردازش اطالعات بویژه در علوم اسالمی

2 برنامه توسع�ه )ساماندهی دین پژوهی(109. همگرایی سازی با بند)ف( ماده

دلیل یا ضرورت انجام پروژه

1 حجم اطالعات تولیدی دفتر تبلیغات اسالمی و پیشینه دفتر در تولید نرم افزار .از قبیل: مجموعه آثار مقام معظم رهبری، شهید مطهری، نجم، خطیب، تبیان

و ... انتشارات بوستان ک�تاب، و بانک اطالعات

2 راه اندازی .BBSو ارتقاء سیستم ها و امکانات زیرساختها و گسترش دیتاها

3 تجربه مدیریتی شبکه .BBS و راه اندازی شبکه اینترانتی شارح و سایتهای اینترنتی

وجود سابقه قوی مدیریتی در کتابخانه ها اعم از عمومی و تخصصی

محدوده و دامنه اجرایی پروژه

منابع مطالعات اسالمی و تطبیقیمتن، فیلم، صوت و عکس حاوی مقاالت، ک�تب، آلبوم ها و نرم افزارها ، (1383 دامنه زمان اجرایی پروژه )در سالدامنه جغرافیایی اجرای پروژه الف. کلیه مراکز پژوهشی و دینی سطح قم و کلیه کاربران ب. مراکز تحقیقاتی در حوزه ع�لوم اسالمی سطح کشور و خارج

زیرساختها و محصوالت

زیرساختهای الزم و مورد نیاز )الف. تأمین منابع سخت افزاری مورد نیاز )پهنای باند مناسبب. تأمین منابع نرم افزاری جهت بروز رسانی سیستم و محتوی)محصول یا محصوالت )خروجی پروژهالف. نرم افزار کتابخانه دیجیتالب. لوح فشردهج. ایجاد پایگاه اطالع رسانی اینترنتی و اینترانتی

بازار هدف محصول

بازار هدف محصول، مشتریان و مصرف کنندگان محصول

الف. پژوهشگران و دانش پژوهان و مبلغان در حوزه دین

ب. مراکز علمی و پژوهشی داخل و خارج ک�شور

ج. توده مردم

نقش و کارکرد محصول

نقش و کارکرد محصول در حوزه علمیه قم الف. پر کردن خالء کتابخانه دیجیتال در حوزه علمیه ب. فرهنگ سازی در سطح حوزه و مراکز آموزشی و پژوهشی در استفاده از فرصتها

و...نقش و کارکرد ملی یا فراملی محصولالف. جلوگیری از پراکندگی اوقات پژوهشگرانب. ایجاد پایگاه جامع اطالعات در حوزه منابع دینیج. فرهنگ سازی در حوزه های علمیهد. بهینه سازی تحقیقات و مراجعات محققان و جلوگیری از اتالف وقت

حین اجرای پروژه

الف. بازدید و برگزاری نشست مشترك با كتابخانه دیجیتالی دید جهت تبادل اطالعات و تجربیات

ب. برگزاری نشست مشترك با كمیته كتابخانه دیجیتالی سازمان كتابخانه ها، موزه ها، و مركزاسناد آستان قدس رضوی جهت تبادل اطالعات و تجربیات

ج. شروع پروژه مطالعاتی انتخاب نرم افزار مناسب برای كتابخانه دیجیتالی

د. برگزاری نشست های تخصصی و بازدید ها و حضور در همایش های شركت های تولید كنندهنرم افزارهای كتابخانه دیجیتالی

ه. رایزنی با متخصصین حوزه كتابخانه دیجیتالی، و كتابخانه ها و موسساتی كه در حال راه.اندازی كتابخانه دیجیتالی بودند

)ز. آموزش كاركنان مركز و بخش های مرتبط )دوره ها و كارگاههای آموزشی

ح. پیگیری نصب و راه اندازی و تهیه سخت افزارهای مورد نیاز و آموزش نرم افزار تهیه شده

ط. پشتیبانی كامل علمی، فكری و عملیاتی كاركنان بخش كتابخانه دیجیتالی و بخش های مرتبط

سازماندهی اطالعات در کتابخانه دیجیتالی

1)تهیه منابع الکترونیکی )دانلود، مبادله، خرید و تایپ.

2)آماده سازی متون الکترونیکی )تهیه شناسنامه، کانورت، فرمت گذاری، کنترل .

3فهرستنویسی تحلیلی – موضوعی .

4 کنترل و بازبینی منابع الکترونیکی .

پس از پروژه

1 مدیریت نرم افزار آذرخش .2... برنامه نویسی داخلی جهت کانورت و .2 پشتیبانی گروههای اصطالح نامه، فرهنگنامه و نمایه سازی )کتابشناسی، تهیه منابع .

اکترونیکی، خرید ایبوک(3)ارتباط با خارج از مرکز )مبادله، تفاهم نامه ها، انجمن کتابخانه دیجیتالی .4بارگذاری منابع دیجیتالی .5ایندکس سازی .6 تبلیغات .

توصیف دستاوردها

1 کتابدار مرج�ع دیجیتال�ی : ای�ن پژوهشکده� ب�ا اس�تفاده� از شبکه های اجتماع�ی خصوصا .تلگرام توانس�ته گام�ی مؤث�ر در جه�ت ارتقاء دان�ش بشری ارائ�ه ده�د بطوری� که در مدت

هزار نفر در کانال این کتابخانه عضو شده� و سرویس رایگان دریافت 2چند ماه� بیش از میکنن�د ، از ویژگ�ی های ای�ن کانال ارائ�ه خدمات مرج�ع دیجیتال�ی رایگان بوده که کاربران بص�ورت آنالی�ن ب�ا ادمی�ن در ارتباط بوده� و کاربران درخواس�ت خود را ارائ�ه میدهند و در

زمان کوتاهی منابعی همراه با لینک در اختیار کاربران قرار می گیرد.

2پایان نام�ه های� حوزه های� علمی�ه سراسر کشور و . جم�ع آوری� کتابشناخت�ی و چکیده دانشگاههای� معتبر

2و اجرای موفق پروتکل . عضو موسسین کنسرسیوم محتوای� ملی OAI

3 کس�ب مجوزهای� الزم نش�ر دیجیتال از افراد حقوق�ی و حقیق�ی و موس�سات و مراکز .فرهنگی

مالکیت فکری در کتابخانه دیجیتالی

این پژوهشکده با کس�ب مجوزهای الزم از مراک�ز و موسسات فرهنگ�ی و با رعايتمالکی�ت فکری در پ�ی آ�ن اس�ت ك�ه ضم�ن فراه�م آوردن دس�ترسي س�ريع و آس�ان به

كتابها و مجالت، دايره مخاطبان محتواي وزين توليدي را نيز گسترش دهد.

قابلیت های کتابخانه دیجیتالی در دسترسی ها.دسترسی ها در کتابخانه دیجیتالی به چند شکل صورت می گیرد

1دسترسی فول اکسس .

2دسترسی نمایش، تورق و دانلود .

3دسترسی فقط نمایش و تورق .

4دسترسی نمایش و تورق تا صفحه ای خاص .

5دسترسی فقط به کتابشناختی .

تشریح دالیل شکست

شکست ها1 استفاده از نرم افزار کتابخانه ای . این پژوهشکده ابتدا نرم افزاری از یک شرکت معتبر تهیه نمود و مدتی هم با این نرم

افزار فعالیت کرد ولی با توجه به اهم مشکالتی که در ذیل آمده از ادامه کار با نرم افزار منصرف شد.

الف. عدم پشتیبانی از استاندارد مارک ب. مشکل در دسترس پذیر کردن منابع2 با توجه به برگزاری جلسات و توجیح معاونت ها و مدیران ارشد حوزه علمیه قم موفق .

به اخذ مجوز نشر پایان نامه ها نشدیم هر چند که نرم افزار آذرسا قابلیت زیادی در محدود کردن دسترسی ها و حفظ مالکیت فکری دارد.

تشریح دالیل موفقیت

1 این پژوهشکده با توجه به پیشرفت های صورت گرفته در نرم افزار تحت وب آذرخش و .پشتیبانی از استاندارد مارک و قابلیت های مختلف در دسترس پذیر ساختن منابع، امکان درج

و ... نسبت به تهیه و بارگذاری u856تعداد صفحات نمایش، قابلیت لینک شدن زیر فیلد $ اقدام نمود. 88این نرم افزار در سال

2ایجاد کانال در محیط تلگرام و سرویس دهی با عنوان کتابدار مرجع دیجیتالی .3افزایش دایره مخاطبان در وب و شبکه های اجتماعی .4 استفاده کاربردی از اصطالحنامه ها )اصفا و علوم اسالمی( در کتابخانه دیجیتالی .

)پایان نامه های حوزوی(5 95. کسب مقام دوم در جشنواره وب 6 کدنویسی جهت کانورت کردن از فرمت .word به فرمت markxml در قسمت

کتابشناختی ها ، جهت اینپورت کردن در سرور کتابخانه دیجیتالی

نکات مهم حاصل از تجربه

1 قانون کپی رایت و حق مؤلف با اخذ مجوزهای الزم. اجرای2 استفاده از امکانات و ویژگیهای نرم افزار کتابخانه ای آذرخش جهت محدود کردن.

دسترسی ها در حفظ مالکیت فکری منابع 3 صفحه ای کلیه منابعی که مجوز نشر ندارند، جهت معرفی منابع 20. بارگذاری 4 کتابدار مرجع دیجیتالی بایستی از تکنیکهای خاص در محیط وب بهره ببرد و تسلط .

کامل بر پایگاههای اطالعاتی داشته تا بتواند جستجوها را در زمان کوتاهی به سرانجام برساند و اخالق حرفه ای را نیز مدنظر داشته باشد.

5 . 10 هزار اص�طالح ک�ه حاوی 320ایجاد پایگاه مدیری�ت اطالعات علوم اس�المی ب�ا اص�طالحنامه غن�ی ب�ا موضوع علوم اس�المی بوده کم�ک شایان�ی در س�رویس ده�ی ب�ه

مخاطبان به کتابخانه دیجیتالی نموده است.

نکته مهم

الزم ب�ه ذک�ر اس�ت ک�ه هم�ه منابع�ی ک�ه بص�ورت تمام مت�ن هس�تنددارای مجوز هس��تند و مراک��ز حوزوی در زمین��ه انتشار مناب��ع علوم

اسالمی سخت گیری کمتری مینمایند.

برنامه های پیش رو

1 ایجاد گروه کتابداران مرجع دیجیتالی جهت پاسخگویی به هر سوالی در زمینه علوم .اسالمی در محیط کتابخانه دیجیتالی و شبکه های اجتماعی.

2 افزایش منابع دیجیتالی با حفظ مالکیت فکری .

3فراهم آوردن دسترسي سريع و آسان به كتابها و مقاالت .

4 افزایش دايره مخاطبان محتوا .

5 تهیه اپلیکیشن موبایل .

6استانداردهای . تهیه پورتال کتابخانه دیجیتالی با رعایت UX و UI

پیشنهاد جهت بهینه سازی کتابخانه های دیجیتال

UX & UI رعایت استاندارهای

الگوگیری از پایگاه مدیریت منابع علوم اسالمی

دید یک کاربر آیا تابحال به برنامه های خود از

نگاه کرده اید؟

چه برنامه ای ظاهر حرفه ای دید یک کاربر از

دارد؟

UX (User Experience) & UI (User Interface)

UX رفتار، حالت و احساسات کاربر UI به چگونگی صفحه بندی محصول معطوف است

UX & UI تفاوت

UI در ص�نعت نرم افزار ب�ه ه�ر چیز�ی ک�ه در ص�فحه نمای�ش داده م�ی شود گفت�ه م�ی شود ک�ه ش�امل

تصاویر، متن ها، دیاگرام ها، ماژولها، جداول ، ویدئوها و همچنین رنگ ، سایر و مکان آن ها می باشد.

UX بسیار وسیع تر از UI می باش�د و به تجربه و احساس کاربر زمانی که از محصول شما استفاده

می نمایند گفته می شود.

ب�ه عنوان� مثال زمان�ی ک�ه شم�ا از س�ایت دیج�ی کاال محص�ولی را س�فارش م�ی دهی�د و آ�ن بس�یار سریع

خوبی وجود داشته است. UXتحویل شما می گردد به این معناست که

الگوگیری از پایگاه مدیریت اطالعات علوم اسالمی

آدرس های اینترنتی

http://islamicdoc.orgپژوهشکده مدیریت اطالعات و مدارک اسالمی http://dl.islamicdoc.org کتابخانه دیجیتالی دفتر تبلیغات اسالمی http://thesaurus.islamicdoc.org پایگاه مدیریت اطالعات علوم

اسالمی http://wiki.islamicdoc.org ویکی ها

@dl_islamicdoc_comکانال تلگرام

قال  امیرالمومنین علی علیه السالم من تسلی بالکتب لم تفته سلوه

هر کس که با کتابها آرامش یابد، راحتی و آسایش از او سلب .نمی گردد

    233غررالحکم ص