ЭРДЭС БАЯЛГИЙН САЛБАРЫН ЭРХ З ҮЙН ОРЧНЫ ШИНЭЧЛЭЛ

УИХ, ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ГИШҮҮН Д.ГАНХУЯГ

2014 ОНЫ 09 ДҮГЭЭР САРЫН 04ДИСКОВЕР МОНГОЛИА

Агуулга

2

“Эрдэс баялгийн салбарын эрх зүйн орчин урт хугацаандаа тогтвортой, өрсөлдөх чадвартай

боллоо

1.Төрөөс эрдэс баялгийн салбарт баримтлах бодлого2. Ашигт малтмалын тухай хуулийн нэмэлт өөрчлөлт3. Бусад хууль эрх зүйн баримт бичиг4. Дүгнэлт

• Төр, аж ахуйн нэгж нээлттэй ил тод, хариуцлагатай байх;• Ашигт малтмалын хайгуул, олборлолтын үйл ажиллагаанд төрийн

оролцоог зохистой түвшинд байлгах;• Төрөөс хөрөнгө оруулагчдад ижил тэнцүү нөхцөл олгож, өмчийн

хэлбэрээр ялгаварлахгүй байх;• Хөрөнгө оруулагч нь хууль дээдлэх, харилцан ашигтай

ажиллах, компанийн сайн засаглалыг дэмжих;• Бүх шатны геологийн судалгаа, олборлолт, боловсруулалтын

ажлын хуулиар хориглоогүй мэдээллийг нийтэд ил тод, нээлттэйбайлгах;

• Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн стандартыг олон улсынтүвшинд хүргэж, хэрэгжилтийг хангах;

• Хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд сөрөг нөлөөлөл багатай, орчинүеийн дэвшилтэт техник, технологи, инновацийг дэмжих;

• Эрх зүй татварын орчны талаар аливаа шийдвэр гаргахдааоролцогч талуудын эрх ашгийг хохироохгүй байх;

Төрөөс эрдэс баялгийн салбарт баримтлах бодлогын гол зарчим

Зорилго:• Төрөөс эрдэс баялгийн салбарт баримтлах бодлогод нийцүүлэх;• Хувийн хэвшлийг дэмжих замаар тус салбарыг олон улсын зах

зээлд өрсөлдөх чадвартай болгох;• Хайгуулын салбарт хөрөнгө оруулалтыг татах нөхцлийг

бүрдүүлэх, ингэхдээ газар нутгийн 15-20 хувьтай тэнцэх хэмжээний талбайг төрөөс солбицлоор тогтоож нээлттэй зарлах;

Баримталсан зарчим:• Эрхзүйн орчны тогтвортой байдлыг хангах үүднээс 2006 оны буюу

хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа хуулийн агуулгыг өөрчлөхгүй байх;

• Хөрөнгө оруулагчийн эрхийг хамгаалах;

Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт:

• Хууль эрх зүйн орчны тогтвортой байдлыг хангах, өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэхчиглэлээр хууль санаачлагчид судалгаанд үндэслэн зөвлөмж гаргах чиг үүрэг бүхийтөрийн байгууллага, хөрөнгө оруулагч, мэргэжлийн холбоод болон төрийн бусбайгууллагын төлөөллийн тэгш байдлыг хангасан орон тооны бус Бодлогынзөвлөлийг байгуулна.

• Геологийн салбарт баримтлах нэгдсэн бодлогыг хэрэгжүүлэх зорилт бүхий геологийнсудалгаа, шинжилгээ, мэдээлэл хариуцсан Үндэсний геологийн алба байгуулна.

• Хайгуулын тусгай зөвшөөрлийн хугацаа нийт 9 жил байсныг 12 жил болгож сунгасан.• Стратеги ордын тодорхойлолтоос“бүс нутаг” гэсэн тодотголыг авсан. Ингэснээр

дотоодын нийт бүтээгдэхүүний таван хувиас дээш хэмжээний бүтээгдэхүүнүйлдвэрлэж байгаа буюу үйлдвэрлэх боломжтой томоохон ордыг хамруулдаг болно.

• Тусгай зөвшөөрөл олгох үед сонгон шалгаруулалтын арга хэрэглэх зүйл заалтуудыгбагасгаж ердийн өргөдлийн журмаар буюу түрүүлж ирсэн нь түрүүлж авдаг олонулсын зарчмыг илүү ашиглана.

• Тусгай зөвшөөрөл цуцлах заалтуудыг багасгаж, оронд нь ердийн торгуулийнхэлбэрийг түлхүү ашиглах замаар хөрөнгө оруулагчийн эрхийн хамгаалалтыгсайжруулна.

• Орон нутагтай харилцах харилцааг ил тод, хууль ёсны болгох замаар ашиглалтынтусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн эрх ашгийг гэрээгээр хамгаалдаг байх тогтолцоондшилжинэ.

• Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь өөрийн үйл ажиллагаанд шаардлагатайбараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах, туслан гүйцэтгэгч сонгоход тэргүүн ээлжиндМонгол Улсад бүртгэлтэй аж ахуйн нэгжид давуу эрх олгоно.

• Олборлосон, баяжуулсан, хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүнийг Монгол Улсын нутагдэвсгэрт үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа боловсруулах үйлдвэрт тэргүүн ээлжинд, захзээлийн үнээр нийлүүлнэ.

• Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь Геологи, уул уурхайн асуудал эрхэлсэн төрийнзахиргааны байгууллагад байгаль орчин, нөхөн сэргээлт, уурхайн хаалтын асуудлаартогтмол мэдээлэх үүрэг бүхий ажилтантай байна.

Эрх зүйн шинэчлэлийн хүрээнд хийгдэх ажил

Тусгай зөвшөөрлөөр олгох талбай

№ Төрөл Эзлэх хувь /%/1 Хүчинтэй тусгай зөвшөөрлийн

талбай7.7

2 Цацраг идэвхт ашигт малтмалын хайгуул, ашиглалтын талбай

1.1

№ Төрөл Эзлэх хувь /%/1 Сонгон шалгаруулалтаар олгох

талбай6.35

2 Өргөдлөөр олгох талбай 13.54

Олгогдсон талбай

Шинээр олгох талбай

№ Төрөл Эзлэх хувь /%/1 Тусгай хамгаалалтын газар нутаг 18.22 Тусгай хэрэгцээний газар 26.253 Бусад хориглосон хязгаарласан 26.86

Нийт 73.14

7

Хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгох

Хайгуулын лицензийн эдийн засгийн эргэлтэнд орох ажил эрчимжиж, хөрөнгө оруулалт нэмэгдэнэ.

Нэр Ангилал Цуцлагдсан Дуусгавар болсон

Буцаагдсан

Шинэ хуулиар Өргөдөл буюу ердийн журмаар

+ +

Сонгон шалгаруулалт

+

Өмнөх хуулиар Сонгон шалгаруулалт

+ + +

8

Алтны салбарын эрх зүйн орчин(Ашигт малтмалын тухай хуулийн нэмэлт өөрчлөлт 2014.01.24)

• Монголын алт монголдоо үлдэнэ;

• Монгол банкинд алтаа төгрөгөөр худалдсан бол нөөц ашигласны төлбөр 2.5%

• Тушаагаагүй бол хуучин хэвээр 10% суурь роялти 5%, үнийн өсөлтөөс хамаарч 5%

• Монгол Улсын гадаад валютын нөөц жил бүр 1.7-2.0 ам.тэрбум ам.$ нэмэгдэж, хууль

үйлчлэх 5 жилд гадаад валютын нөөц 8.5-10.0 тэрбум ам. долларт хүрэх төсөөлөл гарч

байна;

• Уул уурхайн болон Эдийн хөгжлийн сайд, Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн хамтрасан

тушаалаар “Алтны салбарын санхүүжилтийн дэмжих хөтөлбөр”-ийг баталсан;

• Алтны нөөц нэмэгдэж, валютын ханш тогтворжиж, эдийн засаг тогтвортой өсөх боломж

бүрдэнэ.

Эхний 7 сарын байдлаар

Алт тушаалт (тн)

2013 2.22014 5.2

Хууль батлагдсанаар Монголбанкинд алт тушаасан байдлыг авч үзвэл:

X 2.4дахин өсөлт

9

Түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын тухай хууль (2014.01.09)

• Элс, хайрга, тоосгоны шавар, хүрмэн, боржин, дайрганы зориулалттай барилгын чулуугхайх, ашиглахад энэ хууль хамаарна.

• Олон улсын жишгээр түгээмэл тархацтай ашигт малтмал хайх, ашиглах тусгай зөвшөөрөлолгох эрхийг орон нутагт шилжүүлж эрх мэдлийн төвлөрөлийг сааруулна.

• Түгээмэл тархацтай ашигт малтмал хайх, ашиглах тусгай зөвшөөрөл олгох эрх, хариуцлагыгорон нутгийн удирдлагад шилжүүлсэн.

АШИГТ МАЛТМАЛЫН ТУХАЙ ХУУЛЬ

АМГААН

Өргөдөл/Сонгон

Тусгай зөвшөөрөл

Орон нутагСанал

ТҮГЭЭМЭЛ ТАРХАЦТАЙ АШИГТ МАЛТМАЛЫН ТУХАЙ ХУУЛЬ

Орон нутагААН

Өргөдөл

Тусгай зөвшөөрөл

АМГЛавлагааАжлын

5 хоног

Цахиммэдээлэл

“106” тусгай зөвшөөрөл 2013 оны 1 дүгээр сарын 13-ны өдрийн Баянгол

дүүргийн шүүхийн шийдвэр: Сонгон шалгаруулалтааролгох ёстой талбайд өргөдлөөр олгосон нь хууль зөрчсөнтул 106 тусгай зөвшөөрлийг цуцлах тухай.

Засгийн газар “Сонгон шалгаруулалтын журам”-ыг2014 оны 7 дугаар сарын 4-ны өдрийн 216 дугаартогтоолоор баталсан:

Өмнөх тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдийн гаргасанзардлыг баримтанд үндэслэн “Босго үнэ”-ийгтогтооно.

Өмнөх тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нар “Босгоүнэ”-ийг төлөхгүй.

Сонгон шалгаруулалтад өмнөх тусгай зөвшөөрөлэзэмшигч ялахгүй бол “Босго үнэ”-ийнхэмжээгээр нөхөн олговор авна.

Гол мөрний урсац бүрэлдэх эх, усны сан бүхий газрын хамгаалалтын бүс, ойн сан бүхий газарт ашигт малтмал

хайх, ашиглахыг хориглох тухай хууль /2009. 07.16/

ХУУЛИЙН ХЭРЭГЖИЛТ УДААШИРЧ БУЙ ШАЛТГААН НЬ:

1. Нөхөн олговорын санхүүгийн эх үүсвэр тодорхойгүй;

2. Хил заагийг тогтоосон нь маргаантай.

2013 оны 9-р сард хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуульднэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг УИХ-д өргөн барьсан.

Зорилго:

• Хууль батлагдахаас өмнө олгогдсон ашиглалтын тусгай зөвшөөрөлэзэмшигч нь байгаль орчны талаар нөхөн сэргээлтийг бүрэн хийх.

•Нөхөн олговрын асуудлыг шийдэх.

Зорилго:• Газрын тосны салбарт хөрөнгө оруулалтын таатай орчин бүрдлээ.(Газрын тосны

салбарт хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх өрсөлдөх чадвартай эрх зүйн орчинтойболлоо.)

• Газрын тосны хуулиар уламжлалт гэзрын тос буюу түүхий тос, байгалийнхий, уламжлалт бус газрын тос буюу шатдаг занар, занарын хий, байгалийнбитум, нүүрсний давхаргын метан хий тослог элс зэрэг баялагийн эрэлхайгуул, олборлолт, нөхөн сэргээлттэй холбогдсон харилцааг зохицуулна.

• Хуулийн теслийн хэлэлцуулэгийн уе болон хууль батлагдсаны дараа эрлийн ажлынгэрээ байгуулах 20 гаруй санал ирсэн байна. Ууний 80 орчим хувь нь уламжлалт бусгазрын тос ,тухайлбал нүүрсний давхарын метан хийтэй холбогдсон хусэлт байна.Тухайлбал Эрдэнэс Тавантолгой ХК Солонгосын "Корей газ" компанитай нүүрснийдавхаргын метан хий олборлох талаар хамтран ажиллах гэрээг байгууллаа. Нуурснийдавхаргын Метан хийний илчлэг чанар нь нүүрснээс 2,5 дахин их, нүүрсийг хийжуулжгаргасан хийнээс дахин хямд зардлаар нуурсний давхаргын метан хийг ашиглахболомжтой, байгал орчныг бохирдуулалт бага зэрэг давуу талтай.Таван толгойнордын нуурсний давхаргын метан хийн таамаг неец енеегийн байдлаар 60 орчим саятонн. Улаанбаатарын агаарын бохирдлыг бууруулахад энэ метан хийний багааханхэсгийг ашиглахад хангалттай гэж узэж байна.Дэлхийн жилийн хийн хэрэглээнийарван орчим хувийг нуурсний давхаргын метан хий эзэлдэг гэсэн судалгаа байдаг.Хийн салбар хегжих боломж бурдэж байна.

Газрын тосны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга

• Бүтээгдэхүүн хуваах гэрээ байгуулсан гэрээлэгчийг орлогын албантатвараас чөлөөлсөн;

• Төрийн төв болон орон нутгийн байгууллагын хоорондынхарилцаа, ажлын уялдааг тодорхой болгосон;

• Хүнд суртлыг бууруулсан. Тухайлбал, гэрээ байгуулах үеийн шатдамжлагыг бууруулсан;

• Төрийн захиргааны байгууллага дээр аливаа шийдвэр гаргах хугацаагтодорхой зааж өгсөн;

• Шатдаг занар, нүүрсний давхаргын метан хий гэх зэрэг уламжлалт бусгазрын тосны салбарт хөрөнгө оруулалт татах эрхзүйн орчингбүрдүүлсэн;

• Уламжлалт болон уламжлалт бус газрын тосны салбартхайгуул, олборлолт, боловсруулалтыг дэмжих зорилгоор гэрээлэгчийгбүтээн байгуулалтын үе шатанд НӨАТ, гаалийн татвараас чөлөөлөхтухай хуулийг хамтад нь баталсан;

• Хуулийн төслийн хэлэлцүүлэгийн үе болон хууль батлагдсаны дарааэрлийн ажлын гэрээ байгуулах 20 гаруй санал ирээд байна;

• Хууль батлагдсанаар нийгэм, эдийн засгийн өндөр ач холбогдол бүхийХийн салбар хөгжих боломж бүрдэж байна.

Эрх зүйн шинэчлэл:

14

Төмөр зам$16.0 тэрбум

Автозам$0.46 тэрбум

Нефт боловсруулах$1.20 тэрбум

Зэсийнбаяжмал$2.0 тэрбум

ЭрдэнэсТаванХХК Корей газ $ 3 тэрбум

Төмрийн баяжмал$1.0 тэрбум

Нүүрсний хий$30.0 тэрбум

Нүүрс шингэ-рүүлэх$2.5 тэрбум

Нүүрс угаах$0.8 тэрбум

14

Эрх зүйн шинэчлэлийн үр дүнд хүлээгдэж буй хөрөнгө оруулалт, т өслүүд

Тавантолгойн цахилгаанстанц $ 1.0тэрбум

5 дугаарцахилгаан станц $1.2тэрбум

Геологи, газрын тосны хайгуул

$3.0 тэрбум

•Газрын хэвлийн бодлогыг хуульчлах замаар хөрөнгө оруулагчдыг нэгдсэннайдвартай мэдээллээр хангах тогтолцоог бүрдүүлнэ.•Тус салбараас төсөв болон эдийн засгийн хөгжилд оруулж буй хувь нэмрийгил тод болгож, олон нийтэд тайлагнах ажлыг хуульчлах замаар олон нийтийнзүгээс дэмжлэг хүлээх ажлыг зохион байгуулна.•“Монгол Зэс”, ”Монгол Төмөр”, “Алт”, ”Нүүрс”,”Жонш” зэрэг дэдхөтөлбөрүүдийг салбарын эрдэмтэн, судлаач, мэргэжлийн холбоодын санлыгтусган Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлнэ.•Ашигт малтмалын тухай хуулийн дагуу уурхайн хаалт, нөхөн сэргээлтийндүрэм, журмыг батлан хэрэгжүүлнэ.•Эрдэс баялгийн гаралтай түүхий эдийн урт хугацааны худалдааны гэрээбайгуулахад нь экспортлогчдод дэмжлэг үзүүлнэ.•“Эрдэс баялгийн бирж” байгуулах замаар эрдэс баялгийн зах зээлийн үнийгөрсөлдөөнд үндэслэн тогтох толтооцоог нэвтрүүлнэ.•Орон нутгийн шинж чанартай татварын нэр төрлийн тоог цөөрүүлнэ.сэргээх, урт хугацааны мониторинг хийх үйл ажиллагаа нь хууль тогтоомж, олон улсын стандартын дагуу цэгцтэй, дэс дараалалтай, хариуцлагатай хийгдэх болно

ЦААШИД АВАХ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ТАЛААР

• Эрдэс баялгийн арвин их нөөцийг хөгжлийн хурдасгуур болгоно.• Асар том хоёр зах зээлд хил залгаа оршдог давуу талаа

ашиглаж хөгжинө.• Уул уурхайн салбарт урт хугацааны, ойлгомжтой, тогтвортой эрх

зүйн орчныг бүрдүүлэх ажлаа тууштай үргэлжлүүлнэ.• Хөрөнгө оруулалтыг хөхиүлэн дэмжих бодлогоо чанд сахина.• Транзит тээврийн нөхцөл боломжуудаа ашиглаж гурав дахь зах

зээлд эрдэс баялгийн бүтээгдэхүүнээ борлуулах худалданавалтын өрсөлдөөнийг нэмэгдүүлнэ.

• Бүтээн байгуулалт, аж үйлдвэржилтийн шинэ эринд хамтдаа хөлнийлүүлэн алхана.

Дүгнэлт

17

Анхаарал тавьсан танд баярлалаа

Уул уурхайн яам 2014 он