T.C.YALOVA ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ

ANABİLİM DALI İNSAN KAYNAKLARI VE ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ YÜKSEK

LİSANS PROGRAMI (TEZSİZ)

AKIŞ ŞEMALARI

HAZIRLAYAN: 127210001

Tuğba Özen

1- ALGORİTMA NEDİR? TANIMI2- AKIŞ ŞEMALARI NEDİR? TANIMI3- AKIŞ ŞEMALARI VE ALGORİTMA ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?4- AKIŞ ŞEMALARI SEMBOLLERİ NELERDİR?5- AKIŞ ŞEMALARININ GRUPLARI NELERDİR?6- AKIŞ ŞEMALARI NASIL ÇIKARILIR? 7-AKIŞ ŞEMALARININ FAYDALARI NEDİR?

SUNUM İÇERİĞİ

Algoritma, herhangi bir sorunun çözümü için izlenecek yol anlamına gelmektedir.

Bilgisayara hangi çevre biriminden girileceğinin, problemin nasıl çözüleceğinin, hangi basamaklardan geçirilerek sonuç alınacağının, sonucun nasıl ve nereye yazılacağının sözel olarak ifade edilmesi biçiminde tanımlanabilir.

1 – Başla2 – Birinci Sayıyı Oku3 – İkinci Sayıyı Oku4 – İki Sayıyı Topla5 – Dur

1- ALGORİTMA NEDİR? TANIMI

Örnek 1: Verilen iki sayının toplamının bulunmasının algoritması aşağıdaki gibi yazılır.

Örnek 1: Girilen iki sayının toplamını hesaplayan akış diyagramı.

Yandaki şekilde de görüldüğü gibi, iki sayı girilmekte(X,Y), Bu sayılara ait toplamlar hesaplanmakta (Z=X+Y) ve sonuç görüntülenmektedir.

Örnek:1

Akış şeması, bir ürün veya metotla ilgili bütün olayların akışını gösteren bir şemadır.

Akış şemasıyla üretim sürecinde yapılacak işlerin sıralaması, taşıması, kalite kontrolü, gecikme ve depolama gibi faaliyetler şema aracılığıyla gösterilmektedir.

Şemalar araştırıcı veya sonuç çıkarıcı nitelikte değildir. Sadece bilgileri düzenli ve açık-seçik göz önüne sermek amacına hizmet eder.

Literatürde genellikle ASME(Amerikan Makine Mühendisleri Odası) tarafından kabul edilen sembollerin kullanıldığı görülür.

2- AKIŞ ŞEMALARI NEDİR? TANIMI

3- AKIŞ ŞEMALARI VE ALGORİTMA ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?

Akış şemalarında; 1-Adımların simgeler şeklinde kutular içine yazılmış olması gerekir. 2-Adımlar arasındaki ilişkilerin ve yönünün oklar ile gösterilmesi gerekmektedir.

Bağlaç:Hazırlanan bir akış diyagramında uzak bir noktaya bağlantıyı göstermek için kullanılır.

Döngü:İş akışında döngü (birden fazla tekrarlı iş) varsaKullanılır.Ön Tanımlı İşlem:Akış çizelgesinde önceden tanımlı iş var ise kullanılır.

Depolama: Depolanacak olan veriyi ve tutulacağı ortamı belirtmek için kullanılır.

Dosya:Saklanması gereken bilgileri kaydetmek için kullanılır.

Gecikme:Faaliyetlerin dengesiz olması nedeniyle ortaya çıkan gecikmeleri ifade eder.

4-AKIŞ ŞEMASI SEMBOLLERİ

Birleşik Faaliyetler:İşlem ve kontrol faaliyetlerinin birlikte yapıldığını ifade etmektedir.

İşlem ve Hesaplama:Her türlü hesaplama (işlem) ve atama için kullanılır.

Bilgi Girişi:Klavyeden yapılacak olan girişler için kullanılır. Girilecek olan bilgi bir değişkende tutulur.

Karşılaştırma-Karar:Program akışını istenen şartlara göre değiştirmek için kullanılır. Şart doğru ise Evet (e), yanlış ise Hayır (H)

Akış Çizgisi:Genellikle alşağıya ve sola doğru çizilir. İşlem sırasını ifade eder.

Başla veya Bitir:Her programın bir başlangıç ve bir bitişi vardır

4- AKIŞ ŞEMASI SEMBOLLERİ

Veri

İşlem

Öteki İşlem

Karar

Önceden Tanımlı İş

İç Depolama

Belge

Çoklu Belge

Sonlandırıcı

Hazırlık

Elle Girdi

Elle İşlem

Kart

Depolanmış Veri

Gecikme

Manyetik Disk

4-AKIŞ ŞEMALARI SEMBOLLERİ NELERDİR?

Lamba çalışmıyor

Fişi tak

Yeni bir lamba al

Lambanın fişi takılı mı?

Ampul patlak mı?Ampulü değiştir.

Hayır

Hayır

Evet

Evet

Hayır

Örnek 2 :

Kaynak:http://tr.wikipedia.org/wiki/Ak%C4%B1%C5%9F_%C5%9Femas%C4%B1,Erişim Tarihi:09.04.2013

Örnek 2.

5-AKIŞ ŞEMALARININ GRUPLARINELERDİR?

1-Proses Sırasını Gösteren Şemalar 1.Taslak Proses Şemaları 2. Akış Proses Şemaları 2.1. İş Akışı Şeması-İşçi Tipi 2.2.İş Akışı Şeması-Malzeme Tipi 2.3.İş Akışı Şeması-Donatım Tipi 3.İki El Süreç Şeması

2-Zaman Ölçekli Şemalar 2.1.Çoklu Etkinlik Şeması 2.2.Simo Şeması 2.3. P.T.S. Şeması

3-Hareketleri Gösteren Şemalar 3.1.Akış Şeması 3.2.İp Şeması 3.3.Çok Boyutlu Şemalar 3.4.Memo Hareket Filmleri 3.5. Gezi Şemaları

1-TASLAK PROSES ŞEMASI

Ana faaliyetlerin baştan sona kadar sıralanarak kaydedildiği ve prosese ait genel bir fikir veren şemadır. Taslak proses şemasında faaliyet konusu, faaliyetin yapıldığı yer ve tarih bilgileri şemanın başına yazılır. Daha sonra işlem ve kontrollerin akışını ve sürelerini gösteren şekil çizilir. En altta özet yer alır. Özette toplam işlem sayısı ve süresi ile toplam kontrol sayısı ve süresi (saniye veya dakika olabilir) bulunur.

1-PROSES SIRASINI GÖSTEREN ŞEMALAR

Şekil 1. Taslak Proses Şemasıhttp://blog.yalova.edu.tr/selamiozcan/2013/04/07/is-analizi-dersi-kitabi, Erişim Tarihi: 17.04.2013)

2-AKIŞ PROSES ŞEMASI Akış proses şemalarıyla başlangıç noktasından bitiş noktasına kadar yapılmakta olan işlemlerin sistematik olarak şekli çizilir ve sembollerle gösterilir.Sol kısım yapılan analizin özetine ayrılmıştır. Sağ üst kısımda; işin yapıldığı yer ve faaliyetin konusu, şemanın hangi esasa göre ve kim tarafından hazırlandığı, tarih vs. gibi açıklayıcı bilgiler yer alır. Analiz sonunda işaretli semboller bir çizgi ile birleştirildiğinde prosesin akışını açıkça görmek mümkün olur.

Şekil 2. Akış Proses Şemasıhttp://blog.yalova.edu.tr/selamiozcan/2013/04/07/is-analizi-dersi-kitabi, Erişim Tarihi: 17.04.2013)

İş akış şeması-işçi tipi: İşçilerin yaptığı faaliyetleri gösteren iş akış şemasıdır.

İş akış şeması-malzeme tipi : Malzemenin nasıl taşındığını veya nasıl işlendiğini kaydeden iş akış şemasıdır.

İş akış şeması-teçhizat : Teçhizatın kullanım şeklini

gösteren ve kaydeden iş akış şemasıdır.

Bu şemalardan hangisi kullanılırsa kullanılsın sembollerbirbirlerinin benzeri özelliklere sahip bulunmaktadır.

2-AKIŞ PROSES ŞEMASI

3-İKİ EL PROSES ŞEMASI

Özellikle montaj ve imalata yönelik işlemlerde, işçinin el, parmak ve kollarının ağırlıklarını ve birbirleriyle ilişki durumlarını çizgi şeklinde gösteren bir şemadır. Akış proses şemasında tek bir faaliyet olarak gösterilen bir etkinlik burada birçok kısma ayrılmış olarak gösterilebilir.

Şekil 3. İki El Süreç Şemasında Kullanılan Semboller http://blog.yalova.edu.tr/selamiozcan/2013/04/07/is-analizi-dersi-kitabi, Erişim Tarihi: 17.04.2013)

3-İKİ EL PROSES ŞEMASI

Şekil 4. Sağ ve Sol El Proses Şemasıhttp://blog.yalova.edu.tr/selamiozcan/2013/04/07/is-analizi-dersi-kitabi, Erişim Tarihi:17.04.2013)

Şekil 5. Tuğla Örme İşinde Sağ ve Sol El Proses Şeması Örneği http://blog.yalova.edu.tr/selamiozcan/2013/04/07/is-analizi-dersi-kitabi, Erişim Tarihi: 17.04.2013)

3-İKİ EL PROSES ŞEMASI

2-ZAMAN ÖLÇEKLİ ŞEMALAR

2.1.ÇOKLU ETKİNLİK ŞEMALARI

Bir veya birkaç makine veya birkaç işçiden oluşan iş sistemlerine ait faaliyetlerin zaman skalası üzerinde koordineli olarak gösterildiği şemadır. Özellikle bir işçinin bakabileceği makine sayısının belirlenmesinde veya işçinin bir grup olarak yürüttükleri işlerin geliştirilmesinde kullanılır.

Şekil 6. Çoklu Faaliyet Şeması

Kaynak: http://blog.yalova.edu.tr/selamiozcan/2013/04/07/is-analizi-dersi-kitabi, Erişim Tarihi: 17.04.2013)

2.2.EŞ ZAMANLI HAREKET (SİMO) ŞEMASI

Mikro hareket etüdünün kayıt şemasıdır. İşçinin çalışması sırasındaki, ellerinin veya kollarının mikro hareketlerini zamanlandırılmış olarak kaydetmeye yarar. Eğer film çekim hızıyla gösterilirse ve yeteri kadar bu işlem tekrarlanırsa zaman etüdü çalışması yapmakta mümkün olur.

Şekil 7. Simo ŞemasıKaynak: http://blog.yalova.edu.tr/selamiozcan/2013/04/07/is-analizi-dersi-kitabi, Erişim Tarihi: 17.04.2013)

2.3. P.T.S. ŞEMASI

Önceden saptanmış zaman standardı, temel beden hareketleri için hesaplanmış zamanlardan yararlanarak belli bir performans düzeyinde yapılan bir işin zamanının saptanmasında kullanılan iş ölçme tekniğidir. Bu teknik mikro düzeyde metot analizinde de kullanılır.

3-HAKERET GÖSTEREN ŞEMALAR

3.1.AKIŞ ŞEMASI

Belirli bir işin yapıldığı yerin ve burada bulunan tezgahların ölçekli birkaç kişi üzerinde işçi ve malzeme hareketlerini yönlü çizgilerle gösterilmesinden meydana gelir. Yönlendirilmiş çizgiler işçinin taşıma veya yalnız yürüme esnasında izlediği yollardır.

Şekil 8. Akış ŞemasıKaynak: http://blog.yalova.edu.tr/selamiozcan/2013/04/07/is-analizi-dersi-kitabi, Erişim Tarihi: 17.04.2013)

3.2.İP ŞEMASI

İşçilerin malzemenin veya teçhizatın belirlenen sıraya göreizlediği yolları bir ip yardımıyla ölçmek ve planlamak için kullanılır.

Şekil 9. İp ŞemasıKaynak:http://blog.yalova.edu.tr/selamiozcan/2013/04/07/is-analizi-dersi-kitabi, Erişim Tarihi: 17.04.2013)

3.3.ÇOK BOYUTLU ŞEMALAR

Cyclegraph Tekniği: Bir film üzerine vücut organlarınınhareketlerinin, o organa bağlı bir ışık kaynağı aracılığıylakaydedilmesidir.

Chronocyclegraph Tekniği: Cyclegraph’ ın özel bir şeklidir.Bu teknikte elektrik akımı, ışık kaynağının yanıp sönmesinisağlayacak şekilde kesikli olarak verilmektedir. Böylece hareketinhızını ve yönünü tespit etmek mümkün olmaktadır.

Uzun veya düzensiz çevrim zamanı olan işlerde veya bir grup işçinin metot analizinin yapıldığı durumlarda uzun aralıklı fotoğraf alabilecek özel kameralar yardımıyla yapılır. Bu özel kameralarla dakikada belirli hızlara ayarlanan filmlerle fotoğraf çekilir. Dakikada 16 fotoğraf çeken kameralarla alınan fotoğraflar kare kare incelenir

3.4.MEMO HAREKET FİLMLERİ

3.5. GEZİ ŞEMALARI

Gezi şeması; işçilerin, malzemelerin ve teçhizatın belli bir zaman zarfında çeşitli iş yerleri arasındaki hareketlerini rakamsal olarak şema üzerinde gösteren bir kayıt sistemidir. Gezi şemaları içinde daha küçük kareler olan büyük bir kare biçimindedir. Küçük karelerin her biri bir iş durağını göstermektedir

Şekil 10. Gezi ŞemasıKaynak: http://blog.yalova.edu.tr/selamiozcan/2013/04/07/is-analizi-dersi-kitabi, Erişim Tarihi: 17.04.2013)

6- AKIŞ ŞEMALARI NASIL ÇIKARILIR?

1- İşin başlığının yazılması ve başlangıç noktasının belirlenmesi: NE ?,

2- İşin nasıl yapıldığının belirlenmesi: “NASIL?”

3- İşin ne zaman yapıldığının belirlenmesi: “NE ZAMAN?”,

4- İşin kimin tarafından yapıldığının belirlenmesi: “KİM?”

5- İşin sonlandırılması: “SONUÇ”

Şekil 11.Kaynak:http://www.bidb.hacettepe.edu.tr/eimza/isakisi.php, Erişim Tarihi:18.04.2013)

7-AKIŞ ŞEMALARININ FAYDALARI NEDİR?

Gereksiz bazı faaliyetlerin ortadan kaldırılması,

Bazı faaliyetlerin birbiri ile birleştirilerek zamandan ve emekten tasarruf sağlanması

Gecikme ve depolamanın ortadan kaldırılması,

İş akışının kontrol edilmesi ve programın kodlanmasının kolaylaştırılması ,

İşletmede verimliliğin artmasını ve maliyetlerin azalmasını sağlaması gibi faydaları vardır.

2

4 3

1

Kaynakça:Bahadır, Emre (2009) ‘’ Akış Diyagramı’’(http://www.muhendissohbetleri.com/akis-diyagrami/l, Erişim Tarihi: 16.04.2013)

Menteşoğlu, Mustafa ‘’Akış Diyagramları’’(http://www.byte.com.tr/makaleler/default.asp/Gorev/MakaleGoster/Makale/42/Sayfa/160, Erişim Tarihi: 09.04.2013)

Özcan, Selami (2013) ‘Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi ,(2007) Ankara, ‘’Akış Diyagramları’’https://www.dropbox.com/s/f7l9szjc5n3kmh2/bir%20isletmede%20zaman%20etudu%20ve%20simulasyon%20calismasi.pdf, Erişim Tarihi: 09.04.2013)

Murat, Güven (2009) ‘’Süreç Yönetimi ve İş Akış Şemaları’’ (https://www.google.com.tr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0CEEQFjAA&url=http%3A%2F%2Fmimfakulte.ktu.edu.tr%2Fic_kontrol_uyum_eylem_plani%2Fis_akislari%2Fsurec_yonetimi.ppt&ei=7ydvUdb5HsiD4gTIh4A4&usg=AFQjCNGtMmWauF7ePLcRDrj2C7WtYbQP6g&sig2=aSll4PIh8ng3qYbG6Y29qA, Erişim Tarihi:10.04.2013)

http://www.bidb.hacettepe.edu.tr/eimza/isakisi.php, Erişim Tarihi8.04.2013

Onarcan, Aysun, Mete Alikalfa ve Muzaffer Kapanoğlu (2011) ‘’Ms Visio 2010 İle İş Akışlarına yönelik Süreç Şemalarının Oluşturulması’’ ,(http://www.enformatik.ogu.edu.tr/belgeler/MS_Visio_2010_Egitimi_v5.pdf, Erişim Tarihi:09.04.2013)

Tekin, Mahmut (2012) ‘’Üretim Yönetimi Konya’’

‘’İş Etüdü ile İlgili Temel Bilgiler’’http://www.genelbilge.com/is-etudu-ile-ilgili-temel-bilgiler.html, Erişim Tarihi: 10.04.2013)

(http://tr.wikipedia.org/wiki/Ak%C4%B1%C5%9F_%C5%9Femas%C4%B1, Erişim Tarihi:09.04.2013)

(http://dijitalders.com/icerik/620/akis_diagram_sembolleri.html, Erişim Tarihi:09.04.2013)Özcan, Selami (2013) ‘’İş Analizi Ders Kitabı’’http://blog.yalova.edu.tr/selamiozcan/2013/04/07/is-analizi-dersi-kitabi,Erişim Tarihi: 17.04.2013)

Kaynakça: