Edebi Analiz Nasıl Yazılır?

F’lerden Nasıl Kurtulur ve Hocanızı Analiziniz İle Etkileyebilirsiniz?

Analiz, edebi bir eserin ne anlatmak istediğini ve bunu nasıl anlattığını

açıklar.

Bir Edebi Analiz Nasıl Bir Tez Haline Getirilir?

Edebi bir analiz yazarken, metnin belli özellikleri üzerinde durmalısınız.

Bu özelliklerden bahsederken, bu özelliklerle ilgili kesin ve tartışılabilir noktalar yani bir tez ortaya koymalısınız.

Bu noktaları nedenler ve metinden aldığınız kanıtlarla savunmalısınız. (Tıpkı bir avukat gibi!)

Bir Öykü Nasıl Analiz Edilir?

Öykünün temel unsurları

Öykünün yapısı

Retorik (söz bilimine ait) unsurlar

Öykünün anlamı

Bir Öykü Nasıl Analiz Edilir?

Öykünün anlamı (Yorumlama) • Temaları ve yazarın bu temaları nasıl

kullandığını belirleyin. • Öykü unsurlarının bu temalara nasıl bir

katkıda bulunduklarını açıklayın. • Öykünün ötesine geçip, yazarın

hayatına/deneyimlerine, tarihe veya diğer yazınlara göndermelerde bulunan içeriksel unsurları belirleyin.

Bir Öykü Nasıl Analiz Edilir?

Öykünün temel unsurları

• Tema: Ana fikir – eserin varmak istediği nokta

• Konu: İlişkiler ve olay örgüsü • Karakterler: Yazarın yarattığı kişiler

• Buna öykünün ya da şiirin anlatıcısı da dahildir.

• Ortam: Olayların geçtiği yer ve zaman • Bakış açısı: Anlatıcının ya da konuşan

kişinin perspektifi ya da davranış şekli

Tema

Edebi eserin ana fikri ya da altında yatan anlamdır.

• Yazarın, okuyucunun konudan

anlamasını istediği şeyler • Fabllarda bu tema, öykünün ahlak

dersi de olabilir

Anlaşmazlık/Kriz/Çözünme Sırası

Tüm öykülerin, edebi makalelerin, biyografilerin ve oyunların bir başlangıcı, bir ortası ve bir sonu bulunur.

Anlaşmazlık/Kriz/Çözünme Sırası

• Genellikle giriş bölümünde karakterin ya da öznenin karşılaştığı anlaşmazlık/sorun tasvir edilir.

• Gelişme kısmında, öznenin yaşadığı dönüm noktası veya kriz anlatılır.

• Sonuçta ise sorun çözülür ve bir ana fikir tam anlamıyla ortaya çıkmış olur.

Dönüm noktası (Tansiyonun ve gerilimin en üst seviyeye çıktığı ve karakterlerin hatalarını

anladıkları an)

Çözünme (Sorun tamamen çözülür ve ana fikir verilir)

Olayların başlaması (Olaylarla birlikte sorunlar da doruk noktasına doğru ilerler)

Olayların sonlanması (sorunlara çözümler bulunmaya başlanır ve tansiyon düşer)

Serim (karakterler, olay yeri ve sorunlar açıklanır)

Var olan anlaşmazlıkların / sorunların açıklandığı ilk kısımdaki önemli olaylar nelerdi?

Ortaya çıkan krizi / dönüm noktasını anlatan kısımdaki önemli olaylar nelerdi?

Anlatıcının sorunların nasıl çözüldüğünü ve eserin ana fikrini anlattığı sonuç kısmındaki önemli olaylar nelerdi?

Çatışma/Anlaşmazlık Türleri

Kişiye karşı kişi çatışması olaylar genellikle değerler, deneyimler ve

davranışlardaki farklılıklar üzerine odaklanır.

Kişiye karşı toplum çatışması kişi, haksızlık yaratan bir olay, durum,

felsefe, veya toplumsal gerçeğe karşı gelmektedir.

Kişiye karşı doğa çatışması kişi, genellikle büyük doğal afetler ve

olaylarla tek başına başetmeye çalışır.

Çatışma/Anlaşmazlık Türleri

Kişiye karşı kader/doğaüstü güçler metinde, kaderle veya her yerde olabilen

bir fikirle mücadele eden bir kişi vardır.

Kişiye karşı kendisi kişi, kendi çocukluk hatıraları, kötü

deneyimleri veya stres ve karar alma ile ilgili sorunları ile mücadele içindedir.

Karakterizasyon

• Protagonist Ana karakterdir • Antagonist Ana karakterin tam karşısında olan güç ya da kişidir • Yan karakter Ana karakterin tercihlerini okuyucunun gözünde daha anlaşılır kılmak için oluşturulan yan karakterdir

Karakterizasyon

• Protagonist Ana karakterdir • Antagonist Ana karakterin tam karşısında olan güç ya da kişidir • Yan karakter Ana karakterin tercihlerini okuyucunun gözünde daha anlaşılır kılmak için oluşturulan yan karakterdir

Eksen Üç boyutlu kişilik Düz Sadece bir veya iki ana özelliği vardır. Tamamen iyi ya da tamamen kötüdür. Dinamik Olaylar ilerledikçe daha iyi bir algı ve anlayışa sahip olur. Statik Öykü boyunca asla değişmez.

Karakter

Nasıl davranıyor/ hissediyor?

Diğerleri onun hakkında ne düşünüyor /

hissediyor?

Nasıl görünüyor?

Neler söylüyor?

Karakter neler söylüyor veya yapıyor, karakterden bir alıntı, karakterle ilgili bir detay, öyküden bir olay, veya karakter hakkında başkasının yaptığı bir yorum

Bu bilgilere dayanarak, ben karakter hakkında nasıl bir sonuca varıyorum (BÜYÜK, soyut fikirler üzerinde durun; sabit ve gerçek olanlar üzerinde değil)?

Karakterizasyon

• Karakterin eylemleri • Karakterin seçimleri • Karakterin konuşma biçimi • Karakterin düşünceleri ve hisleri • Karakterin yorumları • Karakterin fiziksel özellikleri ve ismi

• Diğer karakterlerin, bu karakter

hakkındaki fikirleri ve hisleri • Diğer karakterilerin bu karaktere karşı

olan davranışları

Zaman ve Mekan

• Zaman aralığı

• Coğrafi konum

• Tarihi ve kültürel bağlam • Sosyal • Politik • Ruhsal

• Ruhsal atmosferin oluşmasında etkilidir.

• Karakterlerin ruhsal durumunu sembolize edebilir.

• Karakterlerin isteklerini ve seçeneklerini etkileyebilir.

Tarihi zaman aralıkları Bu dönemde ortaya çıkan / gelişen konseptler

Bu konseptleri / fikirleri destekleyen örnekler/fikirler/detaylar

Bakış Açıları

Birinci Şahıs Anlatısı Anlatıcı, hikayenin içindedir ve sadece kendi duygularını ve düşüncelerini açıklar; diğerlerinin düşüncelerini aktaramaz.

Bakış Açıları

Üçüncü Şahıs Anlatısı • Objektif: Hikayenin dışında kalan

anlatıcı, bir muhabir gibi olayları aktarır. Karakterlerin duygularını söyleyemez.

• Kısıtlı: Anlatıcı hikayenin dışındadır ancak tek bir karakterin düşüncelerini ve duygularını anlatabilir.

• İlahi Bakış Açısı: Anlatıcı, herhangi bir karakterin zihnini okuyabilen, her şeyi bilen ve hikaye dışındaki bir kişidir.

Bir Hikaye Nasıl Analiz Edilir?

Retorik Unsurlar: Yazarın bunları nasıl kullandığını ve bunların önemini açıklayınız. Önseme: • Öykünün ilerleyen safhalarında olacak bir

olay hakkında ipuçları vermek ya da göndermeler yapmak.

• Şüphe yaratır – anlatımın daha inandırıcı olmasını sağlar.

Retorik Unsurlar

Form: • Yazarın konuya karşı olan tavrı – belirtilen

ya da ima edilen şekilde. • Sözcük seçimlerinden ve detaylardan

anlaşılır.

Atmosfer: • Edebi eserdeki duygu atmosferidir. • Yer ve zaman, nesne, detay, imge ve sözcük

seçiminden anlaşılır.

Sembolizm: • Daha kapsamlı ve daha soyut fikirleri temsil

eden kişi, yer ve nesnelerdir. Güvercin: Barış Bahar: Yeniden doğuş Sarı: Hastalık, sıcaklık, şiddet... gibi.

Retorik Unsurlar

İroni: Beklenen şey veya olduğu sanılan şey ile, gerçekte var olan arasındaki çelişki.

• Sözlü İroni: Söylenen ile aslında

anlatılmak istenen arasındaki çelişki. • Durum İronisi: Olduğu sanılan ya da

olması beklenenden farklı olan olaylar. • Dramatik İroni: Seyircinin ya da

okuyucunun karakterlerden daha fazla bilgiye sahip olduğu durumlardır.

Retorik Unsurlar

Değişmeceli Dil: Sözcüklerin asıl anlamlarının ötesine geçen bir anlatım şeklidir. • Mecaz • İstiare (Metafor) • Aliterasyon (Ses yinelemesi) • Kişileştirme • Yansıma • Mübalağa

Retorik Unsurlar

Edebiyat analizi, edebi bir eser hakkında derin ve aydınlatıcı bir açıklama içeren bir makaledir – eleştirel bir yorumdur.

Nasıl derin bir tez oluşturulacağını, makalenin tutarlı bir şekilde nasıl organize edileceğini ve farklı eleştirel metodların nasıl kullanılacağını öğreneceğiz.

Giriş

Tez cümlesi, anlatmak istediğini temel noktaları, çoğu zaman bu noktaları destekleyen ana unsurlarla birlikte içermelidir.

Kesin ve anlaşılır olmalıdır. Derin ve herkesin düşünemeyeceği bir

nokta olmalıdır. Metni okuyan çoğu kişinin yararlı

bulacağı, önemli bir noktayı içermelidir. Yeni ve orjinal olmalıdır.

Tez Oluşturmak

İşe, metne yakın okuma yaparak başlayın.

Çalışan bir tez – yani metin hakkındaki düşüncelerinizi özetleyen ve diğer eleştirilere bir cevap niteliği taşıyan bir ifade yaratın.

Araştırmalarınız ve metin arasında daha fazla ilişki kurdukça teziniz üzerinde de değişikliklerde bulunun.

Tez Oluşturmak

Makalenizin gelişme bölümünü yani gövdesini yazmaya başlamış olsanız bile tez cümlenizi değiştirmekten çekinmeyin. Kötü bir teziniz olacağına değiştirmeniz yararınıza olacaktır.

Makalenizin gelişme bölümünde, tezinizi metinden aldığınız doğrudan örnekleri yorumlayarak destekleyin.

Tezinizle alakalı tartışmaların dışına çıkmayın.

Tez Oluşturmak

Metinden örnekler • Doğrudan alıntılar • Sahnelerin/eylemlerin özeti • Yorumlar

Diğer eleştirmenlerin fikirleri Tarihi ve sosyal bağlam

Tez Cümlemi Nasıl Desteklerim?

İşe, metin içerisinden sizin tezinizi destekleyen parçaçıkları bularak başlayın. Bir taslak hazırlamak bu süreçte size yardımcı olacaktır.

Gelişme bölümünde, her paragrafın tek bir fikri savunduğundan emin olun.

Her paragrafın ana cümlesinin tüm paragrafın fikrini özetlediğinden ve tez cümlenizle ilgili olduğundan emin olun.

Gelişme Kısmı İçin İpuçları

Derinliğin ve önemli bir fikir ortaya atmanın en önemli amacınız olduğunu unutmayın.

Makalenizi, tez cümleniz üzerine kurun. Paragraflarınız da aynı şekilde tez

cümlenizi destekleyecek biçimde hazırlanmalı ve organize edilmelidir.

Ve son olarak, sonuç kısmında tüm fikirlerinizi özetleyin.

Sonuç

İzlediğiniz için teşekkürler. Hazırlayan: Dilek Türk

Slayt Sunum