โดย พลเอก เอกชย ศรวลาศ ผอ านวยการส านกสนตวธและธรรมาภบาล

สถาบนพระปกเกลา

www.elifesara.com ekkachais@hotmail.com

Facilitator

ค าสอนของพระพทธเจา

อยายดถอโดยการฟงกนตามมา

อยายดถอโดยการยดถอสบๆกนมา

อยายดถอโดยการเลาลอ

อยายดถอโดยการอางต ารา

อยายดถอโดยตรรกะ

อยายดถอโดยการอนมาน

อยายดถอโดยการคดตรองตามแนวเหตผล

อยายดถอเพราะเขากนไดกบทฤษฎของตน

อยายดถอเพราะมองเหนรปลกษณะนาเชอ

อยายดถอเพราะนบถอวาทานสมนะนเปนครของเรา

ปจจตตง

10 มหาเศรษฐ ระดบโลกเรยนจบระดบไหน

1. รชารด แบรนสน (Richard Branson) : ผกอตงแบรนด Virgin

2. โคโค แชลแนล (CoCo Chanel) : ผกอตงแบรนด Channel

3. ไมเคล เดลล (Michael Dell) : ผกอตงแบรนด Dell

4. เฮนร ฟอรด (Henry Ford) : ผกอตง Ford Motor

5. บล เกตส (Bill Gates) : ผกอตง Microsoft

6. สตฟ จอปส (Steve Jobs) : ผกอตงและสรางความยงใหญ ใหแบรนด Apple

7. เจมส คาเมรอน(James Cameron) : ผก ากบระดบออสการ

8. เลด กากา (Lady Gaga) : นกรองซปเปอรสตาร หลดโลก

9. ไทเกอร วดส (Tiger Woods) : อดตนกกอลฟหมายเลข 1 ของโลก

10.มารค ซคเคอรเบรก (Mark Zuckerberg) : ผกอตง Facebook

มหาเศรษฐไทย เรยนจบระดบไหน

1. คณ ธนนทร เจยรวฒนา CP

2. คณ เจรญ สรวฒนภกด

3. คณ วนชย จราธวฒน เครอ Central

4. คณ เฉลยว อยวฒนา เครอกระทงแดง

5. คณ ตน อชตน

6. คณ โนต อดมแตพานช

วถปฏบต

ไมเปนทางการ มากกวาเปนทางการ

วถธรรมชาต แตไมขาดต ารา

Lifestyle วธสอดคลองวถชวต

สนทรยศาสตร-จากรากเหงาพนฐานคนไทย Human Touch Culture

ท าไดไรปญหา

อารมณ สมาธ สต

หลกการเรยนร

ความร – จนตนาการ

ภมปญญา-การปฏบต

ความร-จากการเรยน/ฟง คด ถาม บนทก

ทกษะ-มาจากการฝกปฏบต

ทฤษฏไรระเบยบ(ChaosTheory) หรอ "ทฤษฏโกลาหล”

• จากปรากฏการณการเปลยนแปลงเชงโครงสราง กวางๆใน

เรองชวต การเมอง เศรษฐกจ สงคมฯลฯ

• ปรากฏการณธรรมชาต ระบบโลก ฯลฯ ทฤษฏ Chaos Theory หรอทเรยกดจะเปนทฤษฎทใหภาพไดชดเจนแจมชดและครอบคลมทสด ณ ขณะน

กอนเรมการถอดบทเรยน

รปแบบการละลายพฤตกรรม กจกรรม วทยากรกระบวนการ

หรอลกเสอ

วยผเขารวมส าคญไฉน

กระบวนกรคอใคร

มองคณคามากกวาปญหา

มองปจจบนและอนาคตมากกวาอดต

เทคนคทน ามาใช

• Scenario Technique

• World Café, Butterfly, Carawan

• Brainstorming, Games

• Syndicate, Future Wheel

• Monitoring : Bottom-Up

• Relevance Tree : Top-Down/Bottom-Up

• Trend Extrapolation: Top-Down

ประเดนทถอด

• เลอกประเดนเอง หรอก าหนดประเดนให

• ความเขาใจ/ประสบการณ/จดยนและสนใจตรงกน

บทบาทของ Facilitator

• เปนผจดกระบวนการเรยนรโดยการแลกเปลยนระหวางคนในกลม

• เปนผให/ผรบความร

• เปนโคช คอยชแนะ สะทอนกลบ

• เปนอสระ ไมขนตอแรงกดดนของอ านาจใดๆ

• เปนผน ากระบวนการ ดแลทศทาง

• เปนผใหก าลงใจในการเปลยนแปลง

• เปนผคมกฎ ดแลวามพรอม/ระเบยบ

• เปนผวเคราะห สรปประเดน ตดตามเชอมโยงสสงใหมๆ

• สนบสนนกระบวนการ “การมสวนรวมทางความคด”• เปนผรบผดชอบตอความส าเรจของกระบวนการ

ทกษะพนฐานของ Facilitator

• การท าสญญา

• การออกแบบกจกรรมและกระบวนการ

• การฟง, การแปลความ, การสงเกต, การท าความเขาใจ, การขยายความ

• การตความภาษาพดและภาษาทาทาง

• การเผชญหนากบคนอนๆ

• การจดการความแตกตาง

• การท างานรวมกนกบผอน

• การจดการโครงการ

• การจดการการประชม

• การจดการการขนสง

คณสมบตของ Facilitator

• ความสงบเงยบ ใจเยน

• ความเชอมนในตวเอง

• ความมนใจ

• ความใจกวาง

• ความยดหยน ผอนปรน

• ความนาเชอถอ

• ความถอมตว

• การมองในแงด

• การรจกตวเอง

• ความเอาใจใส

• ความโปรงใส

• การไตรตรองความคด

• การเปดใจกวาง

• ความศรทธาอยางแรงกลา

• ตรงตอเวลา

• ความตลกขบขน

• ความยตธรรม

• ความนอบนอม

ปลดปลอย

เปดใจดวย ประวตศาสตร และดนตร

รปแบบการแลกเปลยนเรยนร แบบ case based

ถอดบทเรยนแบบนอกต ารา

ใหญระดบไหนอาชพ

อะไร วถไหน กหลอม

รวมกนได

การน าเสนอแบบ

อวจนะภาษา

ใจเปดดวยเรยนร

ความเจบปวดท

รวดราว

จากภมปญญาตอยอด

ความร

หองเรยน

เคลอนท

พลกการยดตด

ต ารา

ออนตว

ไมยดตดรปแบบ

แลกเปลยนความคด

Mind map แบบมตรแท

ผเขารวมการถอดบทเรยน

• การแสดงความคดเหน

• ประสบการณ

• ความร/ความเขาใจ

• กจกรรม

• เทคนคการถอดบทเรยนทใช

• แลกเปลยนประสบการณ

• เปลยนรปแบบ กาจดสมมนา การเรยน การระดมสมอง

กระบวนกร

• การตงค าถาม

• การสรปความคดประเดน

• การสรางการมสวนรวม

• การบนทก

ความเขาใจการจดการความร

การคนหา

การสราง

การจดการ

การเผยแพร

การให

การใช

31

การเลาเรอง (storytelling)

ความรฝงลก (tacit knowledge)

• ประชมระดมความคดแลกเปลยนความรฝงลก

• ความรทจบตองยาก หรอไมไดเลย แลกเปลยนยาก ในบางครงแมเจา

ตวกไมรวาตนมความรนน

• วธการแลกเปลยนความรฝงลก(ตลาดนดความร และการประชม

ระดมความคด)

• วธแลกเปลยนเรยนรดวยการเลาประสบการณหรอการปฏบต

• วธทดทสดคอท าใหด หรอฝกหดท าดวยกน

• การเลาเรองซงถอเปนเทคนคหนงของการจดการความร

เทคนคการเปน Facilitator

• ฟงเปน

• พด/ถามเปน

• คดเปน

• เขาใจ เขาถงและจดการกบสมาชกได

• บคลกด นาเชอถอ

การฟง

• ไมสนใจฟงผสนทนา (Ignoring)

• ฟงแบบเสแสรงฟง (Pretending)

• ฟงแบบเลอกสงทอยากฟง (Selective listening)

• ฟงแบบตงอกตงใจฟง (Attentive listening)

• ฟงแบบเขาอกเขาใจ (Empathic listening)Source: ดร. ยวด เกตสมพนธ

สงทเปนอปสรรคตอการท าความเขาใจหรอการฟง

• การรบร

• ภาษา

• ทาทาง

• ความสนใจสวนตว

• อารมณ

• น าเสยง

• สงแวดลอม-เสยง

• การคาดการณไวกอน

• พดอยางไรความหมาย

• ความสนใจทหลดประเดนออกไป

• อปสรรคดานการไดยน

• ความเรวในการคด

Source: ดร. ยวด เกตสมพนธ

เราสามารถปรบปรงทกษะการฟงไดอยางไร?

• ก าจดสงทดงความสนใจออก

• มสมาธในขณะนน

• ทมความสนใจไปทผพด

• เปดใจ

• มองหาความหมายจากสงทไมไดเปนค าพ

• ไมตอบสนองกบค าทแสดงอารมณ

• ถามค าถาม

• นงท าใหสามารถเหนและไดยน

• หลกเลยงการตดสนใจไวลวงหนา

• บนทกยอ

• ถามเพอความกระจาง

Source: ดร. ยวด เกตสมพนธ

การพด-ถามเปน

• พดเรองยากใหเปนเรองงาย (เหมาะกบผฟง)• พดเกรนเพอน ากลม• พดเพอคมประเดนและเวลา (ขดจงหวะอยางนมนวล)• พดเพอสรางความเขาใจทตรงกน (บอกกตกาชดเจน ความคาดหวง)• พดเพอสรางความไววามใจ โนมนาวใจ เจรจาตอรอง• ใชชนดของค าถามทเหมาะสม (ค าถามปด-เปด)• พดในสงทตนอยากพด หรอควรจะพดในสงคนอนอยากฟง

Source: ดร. ยวด เกตสมพนธ

คดเปน

• คดเชงบวก

• คดเชงระบบ

• คดแบบสรางสรรค

• ประเมนและวเคราะหความตองการและวฒนธรรมของกลม

บคลกด นาเชอถอ

• ตรงตอเวลา

• แตงกายเหมาะสม

• เชอมนในตนเอง

• ยมแยมแจมใส

เทคนคการเปน FA

• ฟงเปน

• จบประเดนเปน

• บนทกยอๆ สาระส าคญ

• ใช Tools ชวยเชน Mind Map ฯลฯ

• เขยนเปน (มใจรกดวย)

• จดเนอหา (ขมความร) ใหหมวดหมและเปนระบบ

เทคนคการเปน Facilitator

• ฟงเปน

• พด/ถามเปน

• คดเปน

• เขาใจ เขาถงและจดการกบสมาชกได

• บคลกด นาเชอถอ

การฟง

• ไมสนใจฟงผสนทนา (Ignoring)

• ฟงแบบเสแสรงฟง (Pretending)

• ฟงแบบเลอกสงทอยากฟง (Selective listening)

• ฟงแบบตงอกตงใจฟง (Attentive listening)

• ฟงแบบเขาอกเขาใจ (Empathic listening)Source: ดร. ยวด เกตสมพนธ

สงทเปนอปสรรคตอการท าความเขาใจหรอการฟง

• การรบร

• ภาษา

• ทาทาง

• ความสนใจสวนตว

• อารมณ

• น าเสยง

• สงแวดลอม-เสยง

• การคาดการณไวกอน

• พดอยางไรความหมาย

• ความสนใจทหลดประเดนออกไป

• อปสรรคดานการไดยน

• ความเรวในการคด

Source: ดร. ยวด เกตสมพนธ

การพด-ถามเปน

• พดเรองยากใหเปนเรองงาย (เหมาะกบผฟง)• พดเกรนเพอน ากลม• พดเพอคมประเดนและเวลา (ขดจงหวะอยางนมนวล)• พดเพอสรางความเขาใจทตรงกน (บอกกตกาชดเจน ความคาดหวง)

• พดเพอสรางความไววามใจ โนมนาวใจ เจรจาตอรอง• ใชชนดของค าถามทเหมาะสม (ค าถามปด-เปด)• พดในสงทตนอยากพด หรอควรจะพดในสงคนอนอยากฟง

Source: ดร. ยวด เกตสมพนธ

บคลกด นาเชอถอ

• ตรงตอเวลา

• แตงกายเหมาะสม

• เชอมนในตนเอง

• ยมแยมแจมใส

เทคนคการเปน Facilitator

• ฟงเปน

• จบประเดนเปน

• บนทกยอๆ สาระส าคญ

• ใช Tools ชวยเชน Mind Map ฯลฯ

• เขยนเปน (มใจรกดวย)

• จดเนอหา มขมความรแยกเปนหมวดหมและเปนระบบ

ทกษะทจ าเปนของ “Facilitator” มดงน

• จดประกายความคด สรางใหเกดความกระตอรอรน

• อ านวยการประชม

• การเปนวทยากรกระบวนการ ในการประชมแลกเปลยนเรยนรหรอแบงปนความร

• ทกษะในการจบประเดน และบนทกขมความร จากการแลกเปลยนเรยนร

• รจกและสามารถในการเขาถงแหลงความรภายนอก

• มทกษะในการเขยน เทคโนโลยสารสนเทศ

• สรางบรรยากาศ มงมน ชนชม แบงปน มงเปาหมาย

• มทกษะในการเรยนร แลกเปลยนหลากหลายรปแบบ

• ทกษะในการท างานเปนทมรวมกบ “คณอ านวย” คนอนๆ และรวมกบ “คณเออ”

• มทาทสงเสรม สนบสนน ให “คณกจ” ทงหลายไดใชความคดรเรมสรางสรรครวมกน เพอบรรล

“หวปลา” หรอเปาหมายองคกร

บทบาทหนาทของ FACILITATOR

• เปนผทอ านวยการใหเกดความสะดวกในการประชม

• สามารถน าการในการอภปรายของกลม โดยมกระบวนการ

• สามารถเปนผน าการการเปดใหมสวนรวม แตจะตองไมครอบง ากลม

• สรางบรรยากาศใหผอนในการประชมนน เกดความรสกรบผดชอบ และสามารถเปนผน ากลมได

• การสรางกระบวนการ วธการและระเบยบปฎบต

• รกษาความสมพนธอยางไร

• เครองมอทใช ใชอยางไร

• ท าใหเกดพลงในการขบเคลอนรวมกนอยางไร

• ท าใหกเกดบรรยากาศรวมกนอยางไร

Facilitator

• เปนบคคลทเปนทยอมรบของผทเขารวมการประชม มความเปนกลาง และไม

มอ านาจในการตดสนใจ

• ท าหนาทใหความชวยเหลอทประชม ในการก าหนด แกไข และตดสนใจ ปญหา

ตางไหดขน

• เปนผทชใหเหนแนวทาง ท าใหเกดกระบวนการในการท างานรวมกน

• ท าใหทประชมสามารถตดสนใจไดอยางมประสทธภาพ เปนผชวยเหลอ และท า

ใหบรรลความส าเรจ

Process และ เทคนค ทใชเปนประจ า คอ

• Role play

• การระดมสมอง หรอการสรางความคด

• Mind mapping

• การสรางสถานการณ

• แผนภาพ

• Round Robin หรอ Talking Stick

• บทสนทนา

• Strawman model

• Process Block Diagram

• Graphic Vision

• Force Field analysis

• Criteria Matrix

• Ranking or Voting with dots

คณลกษณะทดของ Facilitator

• เปนผฟงทด

• มความมนใจในการแกไขปญหา

• มความสามารถในการตดตอสอสาร

• มอารมณขน

• มความสามารถในการแกปญหาทซบซอนทเกดขนพรอมกน

• มทกษะทดในการตดสนใจ และประนประนอม

• มความสามารถในการสรางบรรยาการทด และปลอดภย