Genel Eko. Chapter1

I. Ders SunumuI. Ders Sunumu

ÖğrÖğr.. Gör. Elşen BAĞIRZADE Gör. Elşen BAĞIRZADE

Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi Türk Dünyası İşletme FakültesiAzerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi Türk Dünyası İşletme Fakültesi

((N. Gregory MankiwN. Gregory Mankiw, , Principles of Economics, IPrinciples of Economics, IIIII.. BBaskı)askı)

1

GİRİŞGİRİŞ

Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning

11İktisatın İlkeleriİktisatın İlkeleri


EkonomiEkonomi. . .. . .

. . . . . . EkonomEkonomii (economy) (economy) kelimesi kelimesi YuYunan kökenli nan kökenli olmaklaolmakla “hanehalkı“hanehalkı yönetimi (yöneten)yönetimi (yöneten)”” anlamı anlamı taşır.taşır.


İKTİSATIN ON İLKESİİKTİSATIN ON İLKESİ

• Hanehalkı ve ekonomi çeşitli kararlarla karşılaşır: • Kim çalışacak?• Hangi maldan, ne kadar üretilmelidir?• Üretimde hangi kaynaklar kullanılmalıdır?• Mallar hangi fiyatdan pazarlanmalıdır?



Toplum ve Kıt Kaynaklar: • Kaynaklar kıt olduğundan toplum kaynaklarının

yönetimi önemlidir.• KKıtlık (sıtlık (scarcitycarcity)) ... toplumun sınırlı kaynakalara

sahip olmasından dolayı arzu ettiği tüm mal ve hizmetleri üretememesi.



İktisat (economics)İktisat (economics) toplumun kıt kaynakalarını nasıl yönettiğini araştırır.



• İnsanlar nasıl karar verir.

• İnsanlar seçimlerle yüzleşir• Bir şeyin değeri onu elde etmek için imtina

ettiklerimizdir • Rasional insanlar marjinalı düşünür• İnsanlar teşviklere cevap verir



• İnsanlar kendi aralarında nasıl ilişki kurar.• Ticaret herkese fayda getirebilir.• Piyasalar çoğu zaman ekonomik faaliyetlerin

organizesinin iyi yoludur.• Hükümetler bazen ekonomik faaliyet sonuçlarını

iyileştirbilir.



• Ekonominin genel işleyişini etkileyen güçler ve trendler:• Yaşam standartı ülkenin üretimine bağlıdır.• Hükümet aşırı para bastığı zaman fiyatlar yükselir.• Toplum kısa vadede enflasyon ve işsizlik arasında

seçimle yüzleşir.


İlkeİlke #1: #1: İnsanlar seçimlerle yüzleşirİnsanlar seçimlerle yüzleşir

“Bedava kahvaaltı gibi bir şey yok!”


Karar verme bir amacla bu amaca ters düşen diğer amac arasında seçimi

gerektirmektedir.


Biz genellikle bir şeye sahip olmak için diğer şeyden imtina ediyoruz.

• Silahlar ve yağ• Yiyecek ve giyim• Boş vakit ve iş• Etkinlik ve eşitlik



• Etkinlik ve Eşitlik• EtkinliEtkinlik k (e(efficiencyfficiency)) toplumun sahip olduğu sınırlı

kaynaklarla mümkün olan en fazlasını elde temesidir.

• Eşitlik (eEşitlik (equityquity)) kaynaklardan elde edilen menfaatlerin toplum üyeleri arasında adaletli bir şekilde bölüşümüdür.


İlkeİlke # #22: : Bir şeyin Bir şeyin mmaliyeti onu elde etmek aliyeti onu elde etmek için feda etiçin feda etddiklerimiziklerimizddirir

• Karar verme alternatiflerin getiri ve maliyetlerinin kıyaslanmasını gerektirir.• Koleje veya işe gitmek?• Çalışmak veya geziye çıkmak?• Okula gitmek veya uyumak?

• Fırsat maliyeti (Fırsat maliyeti (opportunity costopportunity cost)) bir şeyi elde etmek için feda etdiğimizin değeridir.


İlkeİlke # #22: : Bir şeyin Bir şeyin mmaliyeti onu elde etmek aliyeti onu elde etmek için feda ettiklerimiziçin feda ettiklerimizddirir

LA Laker basketbol yıldızı Kobe Bryant koleje gitmektense profesyonel sporu seçmiş ve bu ona milyonlarca dolar kazandırmıştır.


İİnsanlar marjinnsanlar marjinaal maliyet ve getirilerin l maliyet ve getirilerin kıyaslanması kıyaslanması ssonucunda karar verir.onucunda karar verir.

İlkeİlke #3: #3: Rasyonel Rasyonel iinsanlarnsanlar marjinmarjinaalı lı düşünürdüşünür

• MMarjinal değişmeler (marjinal değişmeler (marginal changesarginal changes)) kiçik ölçülü olur, mevcut eylem planını değiştire bilir.


İlkeİlke # #44: İ: İnsanlnsanlaar teşviklere yanır teşviklere yanıtt verir verir

• Maliyet ve getirilerdeki marjinel değişmeler insanları harekete motive etmektedir.

• Alternativin marjinal getirisi onun marjinal maliyetinden fazla olduğunda alternativin seçimine karar verilir.


İlkeİlke #5: #5: Ticaret herkesTicaret herkesee fayda sağlıyor fayda sağlıyor

• İnsanlar diğerlerile ticaret yapa bilmelerinden fayda kazanırlar.

• Rekabet ticaretden faydaları artırır

• Ticaret insanların daha iyi yapa bilecekleri işlerde uzmanlaşmasına yol açır


İlkeİlke # # 6: 6: Piyasalar ekonomik faaliyetlerin Piyasalar ekonomik faaliyetlerin organizesinde genellikle iyi yoldurorganizesinde genellikle iyi yoldur

• Piyasa ekonomisi (market economy)Piyasa ekonomisi (market economy) çok sayıda firma ve hanehalkının karşılıklı etkide oldukları mal ve hizmetler piyasasında aldıkları desentralize kararlarla kaynakların bölüşümünü sağlayan ekonomidir.

• Hanehalkları ne satın almak ve kimi çalıştırmak konusunda karar alır.

• Firmalar kimi istihdam etmek ve ne üretmek konusunda karar alır.


İlkeİlke # # 6: 6: Piyasalar ekonomik faaliyetlerin Piyasalar ekonomik faaliyetlerin organizesinde genellikle iyi yoldurorganizesinde genellikle iyi yoldur

• Adam Smith firma ve hanehalklarının “görünmez el”(“görünmez el”(“invisible hand”“invisible hand”)) prensipi temelinde piyasa akitlerinde karşılıklı ilişkide olduklarını göstermiştir.• Çünki alış ve satış zamanı sadece fiyatlara

bakmakan hanehalkları ve firmalar, aynı zamanda bilinmeyen yolla kendi faaliyetlerinin sosyal maliyetlerini de hesaba katırlar.

• Sonuçta fiyatlar faaliyetleri sonucu sosyal refahı maksimize eden kararvericilere rehberlik edir.


İlkeİlke # # 7: 7: Hükümet bazen piyasa Hükümet bazen piyasa sonuçlarını iyilleştirirsonuçlarını iyilleştirir

• Piyasa başarısızlığı (mPiyasa başarısızlığı (market failurearket failure)) piyasanın kaynakları etkin bir biçimde dağıtamaması zamanı ortaya çıkar.

• Piyasanın başarısızlığı zamanı hükümet müdahele ederek etkinlik ve eşitliği teşvik edir.


İlkeİlke # # 7: 7: Hükümet bazen piyasa Hükümet bazen piyasa sonuçlarını iyilleştirirsonuçlarını iyilleştirir

• Piyasa başarısızlığına neden olabilir:• Bir birey ve firmanın faaliyetlerinin diğerleri

üzerinde yaratdığı etki olan dışsallık (dışsallık (externalityexternality)),• Piyasa gücü (Piyasa gücü (market powermarket power)), bir kişi veya firmanın

piysas fiyatlarına önemli ölçüde etki yapa bilme becerisidir.


İlke İlke ## 8: 8: Hayat Hayat SStandartı tandartı üülkenin üretimine lkenin üretimine bağlıdırbağlıdır

• Hayat standartı çeşitli yollarla ölçülür:• Kişisel gelirlerin düzeyile.• Milli üretimin toplam piyasa değeriyle.



• Hayat standartlarındakı tüm farklılıklar ülkelerin verimlilikleri arasındakı farklarla açıklanır.

• Verimlilik (pVerimlilik (productivityroductivity)) her iş saatinde üretilen mal ve hizmetlerin toplamıdır.



• Hayat standartı çeşitli yollarla ölçülür:• Kişisel gelirlerin düzeyile.• Milli üretimin toplam piyasa değeriyle.


İlke İlke #9: H#9: Hükümet aşırı para bastığı zaman ükümet aşırı para bastığı zaman fiyatlfiyatlaar yükselirr yükselir

• Enflasyon ekonomide toplam fiyatların artışıdır.

• Enflasyonun bir nedeni para hacmindeki artışdır.

• Ne zaman hükümet dolaşımdakı paranın hacmini aşırı artırır, o zaman para değer kayb edir.


İİlke lke #10: #10: Toplum kısa vadede işsizlik ve Toplum kısa vadede işsizlik ve enflasyon arasında seçimle enflasyon arasında seçimle yyüzleşiüzleşirr

• Phillips Eğrisi enflasyonla işsizlik arasında seçimi göstermektedir:

Enflasyon İşsizlik

Bu kısa vadede olan seçimdir!


Özet

• Bireyler kararverme sürecinde alternatif amaçlar arasında seçimle yüzleşirler.

• Her hangi bir eylemin maliyeti elden çıkarılmış olanaklarla ölçülür.

• Rasyonel insanlar karar sürecinde marjinal maliyet ve marjinal getirileri kıyaslarlar.

• İnsanlar yüzleştikleri teşviklere yanıt olarak kendi davranışlarını değiştirirler.


Özet

• Ticaret genellikle faydalıdır.

• Piyasalar genellikle insanlar arasındakı ticari ilişkilerin kordinesinde iyi yoldur.

• Eğer piysas başarısızlığı varsa ve ya piyasa sonuçları adaletsizdirse, hükümet potansiyel olarak bu sonuçları iyileştirebilir.


Özet

• Verimlilik hayat standartlarının sonsuz kaynağıdır.

• Para artışı enflasyonun sonsuz kaynağıdır.

• Toplum kısa vadede enflasyon ve işsizlik arasında seçimle yüzleşir.

Business

Genel Eko. Chapter1