HüSamettin Zeynepli

ÖĞRETİM TASARIMI VEYA ÖĞRETİM SİSTEMLERİ TASARIMI VEYAÖĞRETME-ÖĞRENME SÜREÇLERİ TASARIMI

(Instructional Design Instructional System Design)

1

ÖĞRETME VE ÖĞRENME İLE İLGİLİ BİLİMSEL VERİLERİ ÖĞRETİM UYGULAMALARINDA HAYATA GEÇİRMEYE

“ÖĞRETME-ÖĞRENME SÜREÇLERİ TASARIMI” ADI

VERİLMEKTEDİR.

2

ÖğrenmeKuramları

Öğretme-Öğrenme Süreçleri Tasarımı

ÖğretimUygulamaları

Geribildirim

Öğretme Öğrenme Süreçleri Tasarımı

Öğr.Gör. Şirin KARADENİZ3

Öğretim tasarımının boyutları

STRATEJİ, YÖNTEM VE TEKNİKNEDİR?

4

Strateji

Genel olarak; bir şeyi elde etmek için izlenen yol yada amaca ulaşmak için geliştirilen bir planın uygulanmasıdır.

Eğitim açısından strateji; dersin hedeflerine ulaşmasını sağlayan; yöntem, teknik ve araç-gereçlerin belirlenmesine yön veren yaklaşımdır.

5

Yöntem6

Öğretim yöntemi, öğrenciyi hedef ulaştırmak için izlenen yoldur.

Yöntemle, belli öğretme teknikleri ve araçları kullanılarak öğretmen ve öğrenci etkinliklerinin bir plana göre düzenlenmesi ve yürütülmesi amaçlanır.

Teknik7

Öğretim yöntemini gerçekleştirmede kullanılan yoldur.

Literatürde genelde yöntem-teknik olarak yer almaktadır. Örneğin ‘Oyunla öğrenme yöntemi’ nde ‘Rol Oynama Tekniği’ ve ‘Drama Tekniği’ vardır. Bazı kaynaklarda ise bu Rol Oynama Yöntemi’ ve ‘Drama Yöntemi’ olarak adlandırılmaktadır.

Stratejiler

ÖĞRETMEN ÖĞRENCİ

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ ÖĞRENME STRATEJİLERİ

Sunuş yoluylaBuluş yoluylaAraştırma-inceleme yoluylaTam öğrenmeİşbirliğine dayalı öğrenme

DikkatTekrar Anlamlandırma Yürütücü BilişDuyuşsal

8

Yöntem ve Teknikler

YÖNTEMLER TEKNİKLER

Anlatım YöntemiSoru-Cevap YöntemiGösterip Yaptırma Yöntemi Problem Çözme YöntemiTartışma YöntemiÖrnek Olay YöntemiOyunla Öğretim YöntemiBireysel Öğretim Yöntemi

BenzetimGösteriPhilips 66Beyin FırtınasıMünazaraRol Oynama TekniğiDrama TekniğiBilgisayar Destekli Öğretim Programlı Öğretim

9

10

Strateji

Yöntem

Teknik

Sonuç olarak;

STRATEJİ, YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

Dr. Şirin Karadeniz

Stratejiler

ÖĞRETMENÖĞRETİM STRATEJİLERİ

Sunuş yoluylaBuluş yoluylaAraştırma-inceleme yoluylaTam öğrenmeİşbirliğine dayalı öğrenme

Buluş yoluyla öğretim stratejisi

Bruner tarafından geliştirilmiştir. Bruner’e göre; Çocukların içinde

keşfetme merakı ve öğrenme isteği vardır.

“Bilmek bir ürün değil süreçtir”


Amacı; Öğrencilerin konunun yapısını keşfetmelerini

sağlayacak problem durumlarını vererek öğrencinin bilişsel gelişimini sağlamaktır.

Yapı, bir konu hakkındaki fikirler, kavramlar ve bunların arasındaki ilişkilerdir.

Öğrencinin bu yapıyı öğrenmesi tümevarım yönteminin kullanılması ile sağlanmaktadır.


Amacı; Bu yöntemin kullanılmasında öğrencinin etkin

olmasına önem verilir. Bu amaçla öğretmenin görevi;

bu yöntemin uygulanabileceği konuyu seçmek ve öğrencilere buluş yapmalarına fırsat verecek şekilde

öğretim ortamını düzenlemektir.


Öğretmen, etkili geri bildirimler sunabilmeli, öğrencileri motive edebilmeli, konu ile ilgili bir çok örnek sağlamalıdır.

Kılavuzlanmış buluş yolu ile öğrenme. Öğretmen öğrenciye, zihinsel süreçlerinde rehberlik

eden kişidir.


Kılavuzlanmış buluş yolu ile öğrenmeye örnek, Laboratuvarda işlenen bir kimya dersinde öğretmen;

Konunun genel ilkelerini anlatmak yerine, grup çalışmasını destekleyerek ve çeşitli gösterim yöntemlerini

kullanarak öğrencilerin bu genel ilkeleri bulmasını sağlayabilir.

Böylece öğretmen, hem öğrencilere anında geri bildirim vermiş hem de istenilen sonuca varmalarında öğrencilere yardımcı

olmuş olur.

Buluş yoluyla öğretim stratejisini kullanarak örneğin donanım ve yazılım kavramlarını öğreteceğiz.

Sınıf düzeyi ? Adım adım neler yaparız?

Buluş yoluyla öğretim stratejisiDers süreci

1) Öğretmenin örnekleri sunması

2) Öğrencilerin örnekleri betimlemesi

3) Öğretmenin ek örnekler vermesi

4) Öğrencilerin ek örnekleri betimlemesi ve öncekiler ile karşılaştırması

5) Öğrencilerin ek örnek ve örnek olmayan durumları sunması

6) Öğrencilerin zıt örnekleri karşılaştırmaları

7) Öğretmenin, öğrencilerin teşhis ettikleri özellikleri, ilişkileri veya ilkeleri vurgulaması

8) Öğrencilerin ilişkileri ve özellikleri ifade etmeleri ve tanımlamaları

9) Öğretmenin öğrencilerden ek örnekler istemesi (Yılmaz ve Sünbül, 2003, s.92)

Sunuş yoluyla öğretim stratejisi

Ausubel tarafından geliştirilmiştir. Ausubel’e göre; Tüm buluş yoluyla öğrenmeler anlamlı değildir Düşük düzeyde zihinsel gelişimi olan öğrenciler,

bilgilerin onlara sunulması yoluyla daha iyi öğrenmektedirler.

Öğrenmeyi etkileyen en önemli faktör öğrencinin mevcut bilgi birikimidir. Bu ortaya çıkarılıp ona göre öğretim planlanmalıdır.

Kısa sürede sözel bilgilerin ve bilgi düzeyindeki bilgilerin öğrenilmesinde etkilidir.


Gelişmiş ön düzenleyiciler (advanced organizers) Öğretimin başında öğrencilerin amaçlar ve izlenecek

yöntemlerden haberdar edildiği özetler olarak düşünülebilir.

Bunlar, öğrencilerin biliş yapısındaki şemaları etkin hale getirerek öğrencilerin ön bilgileri ile yeni bilgiler arasında ilişki kurmalarını sağlarlar


Gelişmiş ön düzenleyiciler (advanced organizers)

Sadece konunun kısa bir özeti olarak düşünülmemelidir. Bunlar; örnekleri içine alan belli ilke ve kavramlar da

olabilir. Öğrenciyi öğrenmeye hazırlar.


Açıklayıcı düzenleyiciler Öğretmen, öğrencilere yeni bir konu sunduğunda

kullanabileceği düzenleyiciye denir. Bunlar,

öğrencinin zihinsel yapılarını harekete geçirerek, konu ile ilgili ön bilgilerinin olmasını ve

bu ön bilgiler ile ilgili konuların bellekten çağrılmasını sağlar.


Karşılaştırıcı düzenleyiciler, Öğrenilecek konu öğrenciler için tamamen yeni değilse

kullanılır. Bunlar,

öğrencinin mevcut bilgileri ile yeni öğrenilecek bilgilerin hangi yönden farklı olduklarını göstermeyi amaçlar.

Sunuş yoluyla öğretim stratejisini kullanarak örneğin donanım ve yazılım kavramlarını öğreteceğiz.

Buluş yoluyla öğretimdeki sınıfı düşünelim. Şimdi bu öğretim sürecini planlayalım.

Adım adım neler yaparız?

Sunuş yoluyla öğretim stratejisiDers süreci 1.adım

Ön düzenleyici kullanarak öğrenciyi öğrenmeye hazır hale getirilir. Öğrencinin dikkatini yeni konuya çeker. Öğrenilecek konunun ana düşüncelerine ve kavramlar

arası ilişkilerine ışık tutar. Öğrencinin yeni konuyla ilgili olan önceki bilgilerini

hatırlatır.


Konunun tümdengelim yöntemi ile sunulması Adım adım sunma

Sunarken benzerlik ve farklılıklar üzerinde durma


Farklı örnekler sunarak veya uygulatarak ilke ve kavramlar ile öğrencilerin bilişsel süreçlerini aktif hale getirmek

Sunulan bilginin özetlenmesi


Sunuş yoluyla öğrenmede önemli olanlar; Geri bildirim ve verilecek farklı örnekler, öğrenciler ile kurulacak etkileşim

Bu nedenle öğretmenin, öğrenme ve öğretme sürecini planlaması, önce genel kavram ve ilkeleri vererek daha sonra

ayrıntılara girmesi gerekmektedir.

Araştırma-inceleme yoluyla öğretim stratejisi

Suchman tarafından geliştirilmiştir. Ona göre; Öğrenciler bir problem veya bilgiyi ilginç

bulduklarında doğal olarak araştırmak isterler Kendi düşünme stratejilerinin farkına varabilirler ve

bunlar geliştirilebilir Yeni stratejiler öğretilebilir veya var olanlar geliştirilebilir

İşbirliğine dayalı araştırma etkinlikleri düşünmeyi geliştirir, öğrencilerin bilgiyi denemelerini vb. sağlar.

Araştırma-inceleme yoluyla öğretim stratejisi

Bilimsel araştırma yöntemlerinin derslerde kullanılmasını sağlar

Problemin tanımlanması Hipotezlerin (Denencelerin) kurulması Verilerin toplanması Verilerin analizi ve hipotezlerin sınanması

Araştırma-inceleme öğretim stratejisini kullanarak örneğin donanım ve yazılım kavramlarını öğreteceğiz. Aynı sınıfı düşünelim. Şimdi bu öğretim sürecini

planlayalım. Adım adım neler yaparız?

Araştırma-inceleme yoluyla öğretim stratejisi – Ders Süreci Problemin tanımlanması

Problemi hissetme ve onunla yüzleşme Problem durumunu tanımlama ve netleştirme

Hipotezlerin (Denencelerin) kurulması Verilerin toplanması

Problemin çözümü için veri ve kanıt toplama Verilerin analizi ve hipotezlerin sınanması

Toplanan verileri ve kanıtları kullanarak sonuca ulaşma

Tam öğrenme

Bloom’a göre gerekli koşullar sağlandığında herkes öğrenebilir.

Bu modele göre; Ek zaman ve öğrenme olanakları sağlandığında

sınıftaki tüm öğrenciler öğrenebilirler.

Tam öğrenme (1. Temel Öğe)

Öğrencilerin giriş davranışları Bilişsel

Ön bilgi Öğrenme stratejisi, Öğrenme stili Problem çözme becerisi vb…

Duyuşsal Konuya, öğrenmeye karşı tutum İlgi, Kendine güven vb…


Öğretim hizmetinin niteliği: Öğretim sürecindeki her etkinliği kapsar. Ders öncesinde hazırlık

Hedefler, yöntem, değerlendirme vb… Pekiştirme, Geri bildirim Öğrenci katılımını sağlama


Öğrenme ürünü: Eğer;

Öğrencilerin giriş davranışlarındaki eksiklikler giderilirse, Öğrenme için gerekli zaman verilirse, Öğrenme etkinlikleri iyi planlanır ve uygulanırsa,

Tam öğrenme diğer bir deyişle tüm öğrencilerin bireysel farklılıkları en aza indirilerek tümünün öğrenmesi sağlanabilir.

Tam öğrenmeyi kullanarak örneğin donanım ve yazılım kavramlarını öğreteceğiz. Aynı sınıfı düşünelim. Şimdi bu öğretim sürecini

planlayalım. Adım adım neler yaparız?

Tam öğrenme – Ders Süreci 1.Adım Öğretim planlama

Hedef davranışların ve konu içeriğinin belirlenmesi Ön koşul davranışların neler olduğunun

belirlenmesi Bilişsel Duyuşsal

Yöntem ve teknik belirleme Değerlendirme yöntemini, izleme sürecini belirleme

Tam öğrenme – Ders Süreci 2.Adım Öğrencilerin ön koşul davranışlarının

belirlenmesi Eğer bunlar yeterli değil ise ek bilgiler, alıştırmalar

ile tamamlanır. Tamamlandığından emin olunduğunda bir sonraki

aşamaya geçilir.

Tam öğrenme – Ders Süreci 3.Adım Öğretim etkinliklerinin yürütülmesi

Belirlenen yöntem ve tekniğin planlı bir biçimde uygulanması

Öğrenci katılımını sağlama

Tam öğrenme – Ders Süreci 4.Adım İzleme süreci

Hedef davranışlara ulaşılıp ulaşılmadığının kontrolü Tam öğrenme ölçütü: %70

Tam öğrenme standardına ulaşmayan öğrenciler belirlenir

Ek öğrenme etkinlikleri yaptırılır Tekrar tam öğrenme ölçütüne göre değerlendirme Beklenen düzeye ulaşılmış ise diğer konuya veya

üniteye geçme

Yöntem ve teknikler

Her bir strateji için hangi yöntem ve teknikleri seçebiliriz?

Sunuş yoluyla

Buluş yoluyla

Araştırma-inceleme yoluyla

Tam öğrenme

PROGRAMLI ÖĞRETİM

Dr. Şirin Karadeniz

HANGİ KURAMA DAYANMAKTADIR?

PROGRAMLI ÖĞRETİM

Pressey tarafından geliştirilmiş, Skinner tarafından yaygınlaştırılmıştır.

İlkeleri

Küçük adımlar: Öğretim konunun en küçük bilgi ve becerisi ile başlar. Konu küçük parçalara, modüllere bölünür. Öğrenci bu parçalarda, doğrusal veya dallanmalı

olarak ilerler.

İlkeleri

Etkin katılım: Öğrenciye uyarıcılar sunulur. Bunun için öğrencilere süreçte sorular yöneltilir.

İlkeleri

Anında geribildirim: Öğrenciye sunulan uyarıcılardan hemen sonra

öğrenciye geribildirim verilmelidir. Geribildirim anında verilir böylece doğru cevaplar için

pekiştireç sağlanır, doğru olmayan cevaplar düzeltilmiş olunur.

İlkeleri

Bireysel hız: Öğrenci kendi öğrenme hızında ilerler. Bunun için öğretim materyalinde ve tasarımında

konunun farklı seçenekleri ve güçlük düzeyleri belirlenir.

Ancak öğrenci bir konu parçasını bitirmeden, tam öğrenmeden diğerine geçmemelidir.

İlkeleri

Başarı: Öğrencinin cevaplayamacağı veya konunun zorluk

düzeyine uygun olmayan sorular sorulmamalıdır. Başarıyı belirlemede genelde çoktan seçmeli testler

kullanılmaktadır.

DOĞRUSAL ~ DALLANMIŞ PROGRAMLI ÖĞRETİM

Aralarındaki fark nedir?

Business

HüSamettin Zeynepli