5
28 E¤er bir mekan›n hava s›cakl›¤›, nemi, h›z› ve rad- yant s›cakl›¤› optimum de¤erlerde ise ve buradaki in- sanlar oda s›cakl›¤›n›n daha s›cak ve so¤uk olmas›n› veya nemin daha fazla veya az olmas›n› istemiyorlar- sa bu mekanda ›s›l konfora ulafl›lm›fl demektir. 2.1.KONFORA VE ‹Ç HAVA KAL‹TES‹NE ETK‹ EDEN FAKTÖRLER Is›l konfor ve kapal› iç hacimlerdeki hava kalitesi afla¤›daki faktörlerden etkilenir: a- Aktivitelerinin, giyim kuflamlar›n›n, kalma sürele- rinin, ›s›l ve maddesel yüklerinin (örne¤in koku) ve say›sal yo¤unluklar›n›n fonksiyonu olarak odada bu- lunanlar. b- Yüzey s›cakl›klar›, hava s›cakl›¤› da¤›l›m›, ›s› kaynaklar› ve zehirli madde kaynaklar›n›n fonksiyo- nu olarak hacmin kendisi. c- Hava s›cakl›¤›, hava h›z› ve nemi, hava de¤iflim oran›, havan›n safl›¤› (koku ve as›l› maddeler) ve ha- va hareketlerinin kontrolünün fonksiyonu olarak HVAC sistemi. Fiziksel ve zihinsel konfor duygusunu etkileyen di- ¤er önemli faktörler akustik ve ayd›nlatma koflullar› ve hacmin rengi olarak say›labilir ancak burada bu faktörler üzerinde durulmayacakt›r. Aktivite Bir insan taraf›ndan yay›lan toplam ›s›, söz konusu kiflinin aktivite seviyesine ba¤l›d›r. Aktivite seviyele- ri ve insanlardan yay›lan toplam ›s› Tablo 2.1’de ve- rilmifltir. Giyim Vücuttan olan ›s› transferi giyilen giysilerin cinsin- den etkilenir. Tablo 2.2 giysilerin ›s›l dirençleri ko- nusunda fikir vermek üzere haz›rlanm›flt›r. S›cakl›k Yaflam bölgesinde hava s›cakl›¤›n›n ve radyant s›- cakl›¤›n ortaklafla etkisi göz önüne al›nmas› gerekir. Bu s›cakl›k oda operasyon s›cakl›¤› olarak bilinmek- tedir ve afla¤›daki eflitlikle tan›mlanabilir: t o = 0,5 (t a + t r ) Burada, t o oda operasyon t a yerel hava s›cakl›¤› (°C) t r = ∑σ K .t K bu yerel radyant s›cakl›kt›r. (°C) σ K Yüzeyle göz önüne al›nan noktalar olan P ve K noktalar› aras›ndaki görme aç›s›d›r. t k yüzeylerden her birini ifade eden K numaral› yüzeyin s›cakl›¤›d›r. (°C) Yukar›daki iliflki afla¤›daki hallerde geçerlidir. - Aktivite seviyesi 1 veya 2 ise, - Hafif veya orta giyim halinde, - Oda hava s›cakl›¤› ve türbülans› müsaade edilen aral›kta ise, (Bak›n›z fiekil 2.3) -Emisyon oran› (yay›lan radyasyon enerjisinin yü- zeylerin maksimum radyasyon yay›mlar›na ora- n›), ε= 0.9 Oda operasyon s›cakl›¤› döflemeden 0,1 metre, 1,1 metre ve 1,7 metre yükseklikte (örne¤in globe termo- metre ile) belirlenir. Yerel radyasyon s›cakl›¤›n›n hesab›nda, yüzey s›cakl›- ¤› ve yüzey komponentleri görme aç›s›na dayal› ola- rak a¤›rl›kland›r›l›r. Hava S›cakl›¤›n›n Tabakalaflmas› Hava s›cakl›¤› konusunda kendini iyi hissetme sadece s›cakl›k seviyesi ile ilgili de¤ildir. Ayn› zamanda yafla- n›lan bölgedeki düfley s›cakl›k gradyan› da bu histe önemli rol oynar. Bu ba¤lamda hava s›cakl›¤›ndaki düfley do¤rultudaki s›cakl›k gradyan› 1 metre oda yüksekli¤i bafl›na 2°C de¤erini aflmamal›d›r. Döfleme yüzeyinden itibaren 0,1 metre yükseklikte hava s›cakl›¤› 21°C’nin alt›nda olmamal›d›r. Radyant S›cakl›k Asimetrisi ‹nsanlar kendilerini çevreleyen yüzeylerdeki farkl› s›- cakl›klara ba¤l› olarak dengesiz ›s›nma ve so¤uma et- kilerine maruz kal›rlarsa, ›s›l konforsuzluk hissederler. Bunu de¤erlendirmek için, göz önüne al›nan hacim iki bölüme ayr›lacak ve her bir bölüme karfl› gelen rad- yant s›cakl›klar ölçülecek veya hesaplanacakt›r. Her iki k›s›m aras›ndaki bölme, en büyük s›cakl›k farkl›- l›klar›n› gösteren yüzeylerin konumuna paralel ola- cakt›r. Sonuçta konfor hissinin hala devam ettirilebilmesi için, hesaplanan iki bölme aras›ndaki s›cakl›k fark›n›n belirli de¤erleri aflmamas› gerekir. BÖLÜM 2 2- ISIL KONFOR

Isitma bolum-2

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Isitma bolum-2

28

E¤er bir mekan›n hava s›cakl›¤›, nemi, h›z› ve rad-yant s›cakl›¤› optimum de¤erlerde ise ve buradaki in-sanlar oda s›cakl›¤›n›n daha s›cak ve so¤uk olmas›n›veya nemin daha fazla veya az olmas›n› istemiyorlar-sa bu mekanda ›s›l konfora ulafl›lm›fl demektir.

2.1.KONFORA VE ‹Ç HAVA KAL‹TES‹NE

ETK‹ EDEN FAKTÖRLER

Is›l konfor ve kapal› iç hacimlerdeki hava kalitesiafla¤›daki faktörlerden etkilenir:

a- Aktivitelerinin, giyim kuflamlar›n›n, kalma sürele-rinin, ›s›l ve maddesel yüklerinin (örne¤in koku) vesay›sal yo¤unluklar›n›n fonksiyonu olarak odada bu-lunanlar.

b- Yüzey s›cakl›klar›, hava s›cakl›¤› da¤›l›m›, ›s›kaynaklar› ve zehirli madde kaynaklar›n›n fonksiyo-nu olarak hacmin kendisi.

c- Hava s›cakl›¤›, hava h›z› ve nemi, hava de¤iflimoran›, havan›n safl›¤› (koku ve as›l› maddeler) ve ha-va hareketlerinin kontrolünün fonksiyonu olarakHVAC sistemi.

Fiziksel ve zihinsel konfor duygusunu etkileyen di-¤er önemli faktörler akustik ve ayd›nlatma koflullar›ve hacmin rengi olarak say›labilir ancak burada bufaktörler üzerinde durulmayacakt›r.

Aktivite

Bir insan taraf›ndan yay›lan toplam ›s›, söz konusukiflinin aktivite seviyesine ba¤l›d›r. Aktivite seviyele-ri ve insanlardan yay›lan toplam ›s› Tablo 2.1’de ve-rilmifltir.

Giyim

Vücuttan olan ›s› transferi giyilen giysilerin cinsin-den etkilenir. Tablo 2.2 giysilerin ›s›l dirençleri ko-nusunda fikir vermek üzere haz›rlanm›flt›r.

S›cakl›k

Yaflam bölgesinde hava s›cakl›¤›n›n ve radyant s›-cakl›¤›n ortaklafla etkisi göz önüne al›nmas› gerekir.Bu s›cakl›k oda operasyon s›cakl›¤› olarak bilinmek-tedir ve afla¤›daki eflitlikle tan›mlanabilir:

to = 0,5 (ta + tr)

Burada,

to oda operasyon

ta yerel hava s›cakl›¤› (°C)

tr = ∑σK.tK bu yerel radyant s›cakl›kt›r. (°C)

σK Yüzeyle göz önüne al›nan noktalar olan P ve K

noktalar› aras›ndaki görme aç›s›d›r.

tk yüzeylerden her birini ifade eden K numaral›yüzeyin s›cakl›¤›d›r. (°C)

Yukar›daki iliflki afla¤›daki hallerde geçerlidir.

- Aktivite seviyesi 1 veya 2 ise,

- Hafif veya orta giyim halinde,

- Oda hava s›cakl›¤› ve türbülans› müsaade edilenaral›kta ise, (Bak›n›z fiekil 2.3)

-Emisyon oran› (yay›lan radyasyon enerjisinin yü-zeylerin maksimum radyasyon yay›mlar›na ora-n›), ε= 0.9

Oda operasyon s›cakl›¤› döflemeden 0,1 metre, 1,1metre ve 1,7 metre yükseklikte (örne¤in globe termo-metre ile) belirlenir.

Yerel radyasyon s›cakl›¤›n›n hesab›nda, yüzey s›cakl›-¤› ve yüzey komponentleri görme aç›s›na dayal› ola-rak a¤›rl›kland›r›l›r.

Hava S›cakl›¤›n›n Tabakalaflmas›

Hava s›cakl›¤› konusunda kendini iyi hissetme sadeces›cakl›k seviyesi ile ilgili de¤ildir. Ayn› zamanda yafla-n›lan bölgedeki düfley s›cakl›k gradyan› da bu histeönemli rol oynar.

Bu ba¤lamda hava s›cakl›¤›ndaki düfley do¤rultudakis›cakl›k gradyan› 1 metre oda yüksekli¤i bafl›na 2°Cde¤erini aflmamal›d›r.

Döfleme yüzeyinden itibaren 0,1 metre yüksekliktehava s›cakl›¤› 21°C’nin alt›nda olmamal›d›r.

Radyant S›cakl›k Asimetrisi

‹nsanlar kendilerini çevreleyen yüzeylerdeki farkl› s›-cakl›klara ba¤l› olarak dengesiz ›s›nma ve so¤uma et-kilerine maruz kal›rlarsa, ›s›l konforsuzluk hissederler.

Bunu de¤erlendirmek için, göz önüne al›nan hacim ikibölüme ayr›lacak ve her bir bölüme karfl› gelen rad-yant s›cakl›klar ölçülecek veya hesaplanacakt›r. Heriki k›s›m aras›ndaki bölme, en büyük s›cakl›k farkl›-l›klar›n› gösteren yüzeylerin konumuna paralel ola-cakt›r.

Sonuçta konfor hissinin hala devam ettirilebilmesiiçin, hesaplanan iki bölme aras›ndaki s›cakl›k fark›n›nbelirli de¤erleri aflmamas› gerekir.

BÖLÜM 22- ISIL KONFOR

Page 2: Isitma bolum-2

29

Bu s›n›r de¤erler:

S›cak tavan yüzeyleri için, trH1 - trH2 ≤ 3,5 K

So¤uk duvar yüzeyleri için, trH1 - trH2 ≤ 8,0 K

So¤utulmufl tavan yüzeyleri için, trH1 – trH2 ≤ 17,0 K

S›cak duvar yüzeyleri için, trH1 – trH2 ≤ 19,0 K

Bu de¤erler konfor bölgesindeki bir oda operasyons›cakl›¤› ve hafif veya orta giyimli ve oturan bir in-san için uygulan›r. Di¤er koflullarda flimdiki haldehiçbir güvenilir yarg›ya var›lamaz.

Hava H›z›

Is›l konfor aç›s›ndan özel öneme sahip olan bir fak-tör de yaflam bölgesindeki hava h›z›d›r. Hava h›z›n›s›n›rlayan de¤erler hava s›cakl›¤›n›n ve havan›n tür-bülans düzeyinin bir fonksiyonudur. Bu de¤erlerin,yani hava s›cakl›¤›n›n ve türbülans düzeyinin fonksi-yonu olarak, konfor bölgesindeki izin verilen maksi-mum ortalama hava h›z› de¤erleri fiekil 2.3’den eldeedilebilir.

Oda s›cakl›klar›n›n 10°C ile 22 °C aras›nda bulun-mas› durumunda, kar›fl›m prensibine dayanan meka-nik havaland›rma, hava h›zlar›n›n fiekil 2.3’de veri-len de¤erleri aflmamas› halinde ›s›l konfor hala sür-dürülebilmektedir.

fiekil 2.3’de görülen e¤riler, çeflitli türbülans düzeyaral›klar›na karfl› gelen, zaman ortalamas› olarak, li-mit h›z de¤erlerini temsil etmektedirler.

Gerekli ›s› ve kütle tafl›n›m›n›n olabilmesi için belir-li bir minimum hava hareketi gereklidir. Bu mini-mum h›z ›s› kayna¤›ndaki do¤al konveksiyon tara-f›ndan gerçeklendi¤inde, böyle bir minimum de¤erinbelirlenmesine gerek görülmemektedir.

E¤er giysilerin ›s›l direnci 0,032 m2K/W artarsa veyaaktiviteye ba¤l› ›s› üretimi 10 W artarsa, müsaade

Aktivite

Statik zihinsel faaliyet (okuma, yazma)

Çok hafif bedensel faaliyet (ayakta durma)

Hafif fiziksel faaliyet

Orta veya a¤›r fiziksel faaliyet

Aktivite seviyesi

13)

2

3

4

Kifli bafl›na toplam ›s› yay›m› 1) 2)

(W)

120

150

270 ve üzeri

1) Radyasyon, iletim, buharlaflma, tafl›n›mla 22 ˚C ortam s›cakl›¤›ndaki toplam emisyon.2) Oturma halinde steady-state enerji dönüflümünün 1 metabolik birimi: 1 met = 58 W/m2 vücut yüzeyi de¤erindedir.

(‹nsan yüzeyi 1.7 m2 al›nm›flt›r.)3) Aktivite seviyesi 1 1.2 met de¤erine karfl› gelir.

Giysiler

Ç›plak vücut

Hafif yaz giysileri

Orta giyim

A¤›r giyim

Giysiler için kullan›lan di¤er bir birim 1 clo= 0.155 m2K/W

Is›l direnç (m2K/W)

0

0.08

0.16

0.24

fiekil 2.3 / HAVANIN SICAKLI⁄ININ VE TÜRBÜLANSDÜZEY‹N‹N FONKS‹YONU OLARAK;

KONFOR BÖLGES‹NDE ‹Z‹N VER‹LEN MAX.ORTALAMA HAVA HIZI DE⁄ERLER‹

Tablo 2.2 / G‹YS‹LER‹N ISIL D‹RENC‹

Tablo 2.1 / AKT‹V‹TEN‹N FONKS‹YONU OLARAK K‹fi‹ BAfiINA YAYILAN TOPLAM ISI

Hava s›cakl›¤›, °C

Türbülans düzeyiHav

a h›

z›, m

/s

%5

%10

%20

Page 3: Isitma bolum-2

30

edilebilir hava h›z›, yaklafl›k olarak hava s›cakl›¤›n›n1 K art›r›lmas›na karfl› gelecek ölçüde art›r›labilir.Sabit hava h›z› halinde, hava s›cakl›¤› buna karfl› ge-len miktarda azalt›labilir.

Hava h›zlar›n›n ölçülmesinde yönden ba¤›ms›z ölçüyapan cihazlar kullan›lmal›d›r. Zaman ortalamas›n›nölçülebilmesi aç›s›nda da ölçmenin en az 100 s süre-li olmas› gerekir. Ölçmeler yerden 0,1; 1,1; ve 1,7metre yüksekliklerde yap›lmal›d›r.

E¤er hiçbir ölçme imkan› yoksa türbülans düzeyi%20 al›nmal›d›r (fiekil 2.3’deki en alt e¤ri).

Nem

Konfor flartlar› için havadaki nem miktar›n›n üst li-miti 11,5 g nem/kg kuru hava ve %65 ba¤›l nem flek-linde tarif edilebilir.

Ba¤›l nemin alt limiti ile iliflkili hiçbir belirli bilgimevcut de¤ildir. Ba¤›l nemin %30 de¤eri alt limitolarak kabul edilebilir. Bu de¤er havan›n s›cakl›¤›n-dan afla¤› yukar› ba¤›ms›zd›r. Belirli durumlarda,arada s›rada bu de¤erin alt›na düflülmesi kabul edile-bilir.

2.2. ISIL KONFOR MODELLER‹

‹nsan aktivite seviyesine ba¤l› olarak 100 ile 1000 Wmertebelerinde ›s› üretir. Asl›nda ›s›l konfor hissi buüretilen ›s›n›n rahatça çevreye yay›labilmesi ile ilifl-kilidir. Konfor hissinin devam› için vücut s›cakl›¤›-n›n çok dar bir aral›kta korunabilmesi gerekir. Bu s›-cakl›¤›n sabit tutulabilmesi ise, üretilen ›s›n›n çevre-ye transfer edilebilmesi ile mümkündür. Bu tarif içe-risinde ›s›l konforu,bir enerji dengesi olarak model-lemek mümkündür. Bu do¤rultuda çeflitli karmafl›k-l›kta enerji dengesi modelleri oluflturulabilir. Gerçek-ten de bu alanda gelifltirilmifl farkl› kabullere dayal›çok say›da ›s›l konfor modeli bulunmaktad›r. Buradaen basit, fakat mekanizman›n temellerini verebilensteady-state enerji dengesi modeli üzerinde durula-cakt›r.

Steady-State Enerji Dengesi

Vücudun enerji depolama kabiliyeti ihmal edilerekve vücut içi ile d›fl yüzey aras›nda s›cakl›k fark› ol-mad›¤› kabul edilerek, tek homojen bir cisim için sü-rekli ve kararl› halde (steady-state) enerji dengesi

M-W=Qsk + Qres = (C + R + Esk) + (Cres + Eres) flek-linde ifade edilebilir. Burada,

M =Metabolik enerji üretimi, W/m2

W =Yap›lan mekanik ifl, W/m2

Qres =Solunumla verilen toplam ›s›, W/m2

Qsk =Deri yüzeyinden verilen toplam ›s›, W/m2

Cres =Konvektif olarak solunumla verilen ›s›, W/m2

C+R =Konvektif ve radyatif yolla deriden duyulur olarak kaybolan ›s›, W/m2

Esk =Deri yüzeyinden buharlaflma (gizli ›s›) yolu ile verilen ›s›,

Eres =Solunumla buharlaflma yolu ile verilen ›s›, W/m2

Bu basit enerji dengesi denkleminde görüldü¤ü gibimetabolik olarak üretilen enerjinin ifle dönüfltürüle-meyen k›sm› vücuttan d›flar› at›lmak zorundad›r. Vü-cudun ›s›y› d›flar› atma yollar› esas olarak solunumve deri yüzeyi olarak ifade edilebilir. Her iki halde deduyulur ve gizli ›s› biçiminde ›s› kayb› olmaktad›r.Is› üretimi ve kayb›n›n ba¤l› oldu¤u faktörlerin ince-lenmesi ayn› zamanda ›s›l konfor flartlar›n›n belirlen-mesi anlam›na da gelmektedir. Metabolik ›s› üretimidaha önce incelendi¤i gibi aktivite seviyesi ve cinsi-yet, yaflla iliflkilidir. Is› kaybetme yollar› ise afla¤›dak›saca incelenmifltir.

Yüzeyden Duyulur Is› Kayb›

Deri yüzeyinden olan ortalama ›s› geçifli giysiler üze-rinden olmaktad›r. Vücuttan bu yolla olan ›s› kayb›deri yüzeyinden giysilere ve giysiler boyunca iletim-le olmakta ve giysi yüzeyine ulaflan ›s› buradan kon-veksiyon ve radyasyonla çevreye yay›lmaktad›r. Heriki yolla olan ›s› geçiflini de afla¤›daki flekilde ifadeetmek mümkündür.

C=fcI.hc.(tcI – tC), R=fcI.hr.(tr – tr’ ort)

Burada hc konvektif ›s› transferi katsay›s›, hr radyatif›s› transfer katsay›s›d›r. fcl giysili alan faktörüdür.Görüldü¤ü gibi bu yolla ›s› transferinde oda havas›s›cakl›¤› ile oday› çevreleyen yüzeylerin ortalama s›-cakl›¤› ana parametrelerdir.

Yani ›s›l konfor üzerine oda s›cakl›¤› kadar etkiliolan çevre yüzeylerin s›cakl›¤›d›r. Özellikle bu nok-tada radyant ›s›tman›n önemi ortaya ç›kmaktad›r.Oda havas›n›n s›cakl›¤› ve radyant s›cakl›¤› birlikteifade için daha önce verilen oda operasyon s›cakl›¤›cinsinden her iki denklem birlefltirilerek tek bir,(C+R) = fcI.h.(tcL + to) denklemi yaz›labilir. Buradaoda operasyon s›cakl›¤› to ile gösterilmifltir. Bu yolla›s› geçiflinde bir baflka önemli faktör de h katsay›s›-d›r. Bu de¤er esas olarak vücut çevresindeki rüzgarh›z›na ba¤l›d›r. Dolay›s› ile konvektif ›s› kayb› aç›-s›ndan bir minimum de¤er gerekirken, tafl›n›m katsa-y›s›n›n çok büyük olmas› da afl›r› so¤umaya (draft)neden olarak rahats›zl›k yarat›r.

Page 4: Isitma bolum-2

31

Yüzeyden Buharlaflma ile Is› Kayb›

Deri yüzeyinden buharlaflma ile ›s› kayb› esas olarakderi üzerindeki buhar bas›nc› ile ortam havas› buharbas›nc› aras›ndaki farka ve deri üzerindeki nem mik-tar›na ba¤l›d›r.

Bu terimin formülasyonu daha karmafl›kt›r. Ancakburada önemli olan buharlaflma yolu ile ›s› kayb›n›nöncelikle ortamdaki neme ba¤l› olmas›d›r. Ortam nekadar kuru olursa buharlaflma yolu ile o denli fazla›s› kaybetmek mümkündür. Tam tersine afl›r› nemliortamlarda buharlaflma ile (terleme ile) ›s› kaybet-mek çok zordur.

Solunum Yolu ile Is› Kaybetmek

Bu yolla ›s› kayb› yine solunan havan›n s›cakl›¤›nave özgül nemine ba¤l›d›r. Oda havas› flartlar›nda so-lunan hava, yaklafl›k vücut s›cakl›¤›nda doymufl ha-va olarak d›flar› verilir. Yine solunan hava ne kadarso¤uksa ve ne kadar kuru ise vücuttan ›s› kayb› odenli yüksek olacakt›r. Ancak burada solunan hava-n›n çok kuru veya çok so¤uk olmas› rahats›z eder.

2.3. ISITMADA KONFOR

Is›nma bugün bizler için do¤al bir konfor unsurudur.Günün her saatinde ve evin her bölümünde flartlartam istenen de¤erde olmal›d›r. Bu ›s›l konforun nas›lelde edilece¤i sorusunun cevab› ise çok karmafl›kt›r.Konfor yaln›zca bireysel olarak istenen ve mevcutolan oda s›cakl›¤›ndan oluflmaz. Ayn› zamanda oda-y› çevreleyen yüzeylerin s›cakl›klar› da önemlidir.fiekil 2.4’de gösterildi¤i gibi psikolojik hissedilen s›-cakl›k her ikisinin aritmetik ortalamas›d›r. Pratikteyüzeyler aras›ndaki s›cakl›k fark› 5 °C’den fazla ol-mamal›d›r. Ayn› zamanda hava ile ortalama yüzey s›-cakl›¤› aras›ndaki fark 2°C’den büyük olmamal›d›r.‹stenen konfor s›cakl›¤› 20°C, oday› çevreleyen yü-zeylerin ortalama 19°C olan s›cakl›¤› ile 21°C olanoda iç hava s›cakl›klar›n›n ortalamas›d›r. D›fl duvar-lar›n ve pencerelerin s›cakl›klar› bunlar›n k-›s› geçir-genlik katsay›s› de¤erlerine ba¤l›d›r. E¤er d›fl duvariçin k=0,5 W/m2 K de¤eri sa¤lan›rsa, d›fl hava s›cak-l›¤› –15°C de¤erinde bile oda s›cakl›¤› ile duvar yü-zeyleri aras›ndaki fark› 2°C tutulabilir. E¤er d›fl du-varda izolasyon azalt›l›r ve duvar ›s› geçirgenlik de-¤eri art›r›l›rsa, duvar iç yüzeyi daha so¤uk olur vekendisiyle oda s›cakl›¤› aras›ndaki fark artar. Örne-¤in ayn› –15°C d›fl hava s›cakl›¤›nda, duvar ›s› geçir-genlik katsay›s› K=1.0 W/m2 K oldu¤unda; ›s›l kon-for için iç s›cakl›k de¤eri 23°C’nin üzerine ç›kmal›-d›r. Bu nedenle ›s›l yal›t›m› enerji ekonomisi ka-

dar, ›s›l konfor için de gereklidir.

Is›tman›n kesilmesi durumunda duvarlar ve oda için-deki eflyalar so¤uyacakt›r. Bu ›s›l atalet nedeni ile,kesintili bir ›s›tma rejimi halinde, çok iyi ›s› izolas-yonu bile olsa istenmeyen s›cakl›klara düflülebilir vekonfordan uzaklafl›l›r. Her 24 saatte bir kereden faz-la düflük çal›flma konumuna geçmek sürekli kullan›-lan hacimler için anlams›zd›r.

Is›t›c› yüzeyler prensip olarak d›fl duvarlara yerleflti-rilmifl olmal›d›r. Böylece so¤uk yüzeylerin ›s›t›lmas›mümkün olur ve konfor flartlar›na daha kolay ulafl›-l›r. Radyatörler yaklafl›k ›s›lar›n›n %75’ini konvektifolarak verirler. Yani bu ›s›y› üzerlerinden geçen ha-vaya aktar›rlar. Bu ise so¤uk duvar boyunca yükse-len bir hava ak›m›na neden olur (Bak›n›z fiekil 2.5).Bu güç radyatörün iç duvarlara yerlefltirilmesi halin-de yok olur. So¤uk hava afla¤› iner ve bütün oday›geçerek radyatöre ulafl›r. Bu durumda döflemede so-¤uk bir bölge oluflur.

Bu nedenle radyatörler bütün d›fl duvar boyunca ve-ya hiç olmazsa bütün pencereler boyunca yerlefltiril-melidir.

Merkezi s›cak sulu kalorifer tesisleri önceleri çokyüksek s›cakl›klarda çal›flt›r›ld›. Yüksek s›cakl›klar-daki radyatörler toz ve kuru hava nedeni ile rahats›z-l›k verici bir ortam yarat›rd›. Zaman içinde yal›t›m›nartmas› ile radyatörlerdeki ›s› yükü azald›. Ayn› d›flhava s›cakl›klar› ve iflletme flartlar›nda daha az rad-yatör yeterli oldu. Yeni durumda radyatörleri küçült-mek yerine s›cakl›klar› düflürmek daha rahat ve kon-forlu ortamlar sa¤lar. ‹yi izole edilmifl yap›larda eskibüyüklüklerdeki radyatörlerde en so¤uk günlerde bi-le gerekli su s›cakl›¤› 75°C de¤erini geçmez. Art›kAlmanya’da 90/70 sistemler yerine 75/60 sistemlerikullan›lmaya bafllanm›flt›r. Bu düflük s›cakl›kl› ›s›t-mada radyatör konstrüksiyonlar›n›n da uygun bi-çimde de¤ifltirilmesi gündeme gelmifltir. 75/60 s›caksulu ›s›tma sistemleri ile,

-Oda içinde ayn› oranda s›cakl›k de¤iflmez.

-Hava sirkülasyonu azal›r.

-Bölgesel afl›r› s›cak ve kuru havan›n ortadankalkmas› sayesinde daha konforlu bir ›s›tma eldeedilir.

2.3.1. ‹ç Hava S›cakl›¤›n›n ‹ç Hava Kalitesine Et-

kisi

Hava s›cakl›¤›n›n ›s›l konfor üzerine etkisi iyi bilinir-ken hava kalitesi üzerine etkisi o kadar iyi bilinme-mektedir. Yap›lan çal›flmalar ›l›k ve nemli havan›nkonforsuz oldu¤unu ve k›fl›n ›l›k oda havas› s›cakl›-¤›n›n so¤uk havaya nazaran daha fazla hasta binasendromlar›na sebebiyet verdi¤ini göstermifltir.

Page 5: Isitma bolum-2

32

Sendrom say›s› ve s›cakl›k aras›ndaki ba¤›nt› 20-26°C’deki s›cakl›klarda lineere yak›nd›r (fiekil 2.6).

Günümüzdeki laboratuar çal›flmalar› alg›lanan havakalitesinin havan›n entalpisine (s›cakl›k+nem) ba¤l›oldu¤unu göstermifltir. Bu deneylerde hava, yap›malzemesi kaynakl› emisyonlar ile kirletilmifltir. ‹yiiç hava kalitesi ve enerji ekonomisi aç›s›ndan, k›fl›ndüflük oda havas› s›cakl›klar› ve düflük nem miktar›olmas›n›n gerekti¤ini ortaya koymufltur.

Odadaki hava h›zlar›na ait hedef de¤erler havaland›r-ma ve enerji verimlili¤ine de ba¤l›d›r. Yüksek h›zlartafl›n›mla ›s› transferini artt›r›r, bu sebeple ›s›tma du-rumunda s›cakl›k konfor aral›¤›n›n alt ucu kullan›l-mal›d›r.

Il›k ve nemli iklimlerde iç hava için hedeflenen nem-lilik de¤eri enerji tüketimi aç›s›ndan büyük önemtafl›maktad›r. Ba¤›l nem de¤erinde örne¤in %40’dan%60’a olabilecek bir yükselme, so¤utma önceliklibölgelerde enerji ihtiyaçlar›na büyük etki yapmak-tad›r.

fiekil 2.5 / ODA HAVASI AKIMI RADYATÖRÜNDURDU⁄U YERE GÖRE BEL‹RLEN‹R

fiekil 2.6 / KIfiIN 1000 ‹fiÇ‹ KAPASI‹TEL‹ B‹R ‹fiYER‹NDEK‹ HASTA B‹NA SENDROMU SAYISI-

NIN ODA HAVASI SICAKLI⁄INA GÖRE DE⁄‹fi‹M‹

fiekil 2.4. SICAKLIK H‹SS‹NE ODANIN TES‹R‹Do¤ru Uygulama

Yanl›fl Uygulama