Örgütsel Güven-Kuramsal Çerçeve

ÖRGÜTSEL GÜVENÖRGÜTSEL GÜVEN

Deniz İspirliÇalışma Yaşamında İnsan

İşletme 3. Sınıf Seçmeli Dersi

Arş. Gör. Deniz İspirli CBÜ İşletme

Ara tırmalardan VerilerşAra tırmalardan VerilerşABD’de yapılan bir çalışmaya göre çalışanların;

%70’i işyerinde güven ve sadakatin azaldığını,

%60’ı yönetimin dürüst, etik ve dosdoğru olmadığını,

%50’si güven eksikliğinin işyerlerinde bir sorun haline geldiğini düşünmekte,

%70’i söylediklerinin geri tepmesinden korktuğu için susmayı tercih etmektedir.

ÖRGÜTSEL GÜVENÖRGÜTSEL GÜVEN

Güven ile Aramız Toplum Güven ile Aramız Toplum Olarak Pek yi De il!İ ğOlarak Pek yi De il!İ ğ

Arş. G

ör. Deniz İspirli CB

Ü İşletm

e

Birleşmiş Mil let ler’ in (BM) 2014 İnsani Gelişme Birleşmiş Mil let ler’ in (BM) 2014 İnsani Gelişme Raporu’nda (Raporu’nda ( 187 ülke arasında 69. sıradayız187 ülke arasında 69. sıradayız ) ) yer alan bir araştırmaya göre, Türkiye’nin yer alan bir araştırmaya göre, Türkiye’nin ‘topluma il işkin algıları ’ ölçülürken, ‘diğer ‘topluma il işkin algıları ’ ölçülürken, ‘diğer insanlara güveniyor musunuz’ sorusuna gelen insanlara güveniyor musunuz’ sorusuna gelen ‘evet’ yanıtı yüzde 8 olarak belir lendi. ‘evet’ yanıtı yüzde 8 olarak belir lendi.

Başka bir deyişle, Türk toplumunda Başka bir deyişle, Türk toplumunda yaşayan insanların yüzde 92’si yaşayan insanların yüzde 92’si diğer insanlara güvenmiyor.diğer insanlara güvenmiyor.

Türkiye’de Kurumlara Güven Türkiye’de Kurumlara Güven (KHÜ)(KHÜ)

MetroPOLL Ara tırmasışMetroPOLL Ara tırmasış

Arş. G


Ü İşletm

e


Güven Nedir?Güven Nedir?

Luhmann (1979)’a göre güven; bir Luhmann (1979)’a göre güven; bir kişinin, karşı tarafın adil, ahlaki kişinin, karşı tarafın adil, ahlaki kurallara uygun ve öngörülebil ir kurallara uygun ve öngörülebil ir biçimde davranacağına i l işkin inancını biçimde davranacağına i l işkin inancını temsil eder.temsil eder.

Korku, çekinme ve kuşku duymadan Korku, çekinme ve kuşku duymadan inanma ve bağlanma duygusu, it imatinanma ve bağlanma duygusu, it imat

McAll ister (1995)’a göre güven bir McAll ister (1995)’a göre güven bir kişinin başka bir kişinin sözlerinden, kişinin başka bir kişinin sözlerinden, davranışlarından ve kararlarından emin davranışlarından ve kararlarından emin olması ve bunlara göre hareket etme olması ve bunlara göre hareket etme istekli l iğidir.istekli l iğidir.

leti imin ve sosyal ili kilerin temeli İ ş şleti imin ve sosyal ili kilerin temeli İ ş şolarak bir kimsenin kar ısındakinin şolarak bir kimsenin kar ısındakinin ş

amacına, beklentilerine ve sözlerine amacına, beklentilerine ve sözlerine duydu u itimat, ki ilerin söz ve ğ şduydu u itimat, ki ilerin söz ve ğ ş

davranı larına inanarak ba lanmaya ş ğdavranı larına inanarak ba lanmaya ş ğduyulan isteklilikduyulan isteklilik

YAN ;İYAN ;İ Arş. G


Ü İşletm

e

Güven Nedir?Güven Nedir?

Yarar görece ine ya da en azından ğYarar görece ine ya da en azından ğzarara veya istismara zarara veya istismara

u ramayaca ına dair iyimser bir ğ ğu ramayaca ına dair iyimser bir ğ ğbeklentibeklenti

Güven Nerede Güven Nerede Gerçekle ir?şGerçekle ir?ş

• Sosyal güvenSosyal güven- insanlar arası, ilişkisel

• Örgütlere güvenÖrgütlere güven- örgütler ve hizmet sunulanlar arası

• Örgüt içi güvenÖrgüt içi güven - - örgüt içinde

• Örgütler arası güvenÖrgütler arası güven- örgütler arası

Ortaya Çıkış Açısından; Ortaya Çıkış Açısından;

• Genel GüvenGenel Güven: Üyelik

• Kişil iğe Dayalı GüvenKişil iğe Dayalı Güven: Yetenek

• Sürece Dayalı GüvenSürece Dayalı Güven: Etkileşim

Zıttı i le Kaim Güven: Zıttı i le Kaim Güven: Gündemden SeçkilerGündemden Seçkiler

Allah yalancının belasını versin mi?

BU İKTİDAR TAPE TAKLAK OLMUŞTUR.BU İKTİDAR TAPE TAKLAK OLMUŞTUR.

Muhalefet iktidara, İktidar muhalefete,Millet devlete, Devlet millete,Devlet devlete, Millet milleteTüketiciler markalara, Markalar tüketiciyeSistem unsurlarına, unsurlar sisteme…GÜVENMİYOR.

Güvenmeyi SeçmekGüvenmeyi Seçmek

Duygularım nedir?

Neden güvenirim?

Neden güvenmem?

Bu tercihin temelindeki

varsayımlar ve inançlar nelerdir?

Gerçekler nedir?

Arş. G


Ü İşletm

e

Sistem-Unsur Sistem-Unsur Demi ken;şDemi ken;ş


Güvenecek ne sevgil i ne de bir dost kaldıFelek sabret diye diye yıl larımı çaldı

(Sorun sistemde-dışsal)

Güvenme gençliğine Ölen hep ihtiyar mı?

(Kader-belir lenimci)Cahildim dünyanın rengine kandım

(Sorun bende-içsel)

Muhtemel SebeplerMuhtemel Sebepler

Arş. G


Ü İşletm

e

Kuşağımızın sosyalizasyon sürecini şekil lendiren felaketler:Kuşağımızın sosyalizasyon sürecini şekil lendiren felaketler:

1991-2002 arası iki büyük ekonomik kriz1991-2002 arası iki büyük ekonomik krizOrtalama %75 enflasyonOrtalama %75 enflasyonBir gecede yaşanan %300’lük enflasyonBir gecede yaşanan %300’lük enflasyonGünlük yaşamın tam ortasında terörGünlük yaşamın tam ortasında terörBinlerce kişinin hayatını kaybettiği iki depremBinlerce kişinin hayatını kaybettiği iki depremGelecek kaygısı ve işsizl ik (15-24 yaş genç işsizl iği %20,2)Gelecek kaygısı ve işsizl ik (15-24 yaş genç işsizl iği %20,2)Yolsuzluk (Şeffaflık Endeksi, 174 ülke arasında 64.sıra)Yolsuzluk (Şeffaflık Endeksi, 174 ülke arasında 64.sıra)Ekonomik Eşitsizl ik (Gini katsayısı:0,41, OECD ort:0,31)Ekonomik Eşitsizl ik (Gini katsayısı:0,41, OECD ort:0,31)

Örgütsel Örgütsel GüvenGüven

Bir çalışanın, örgütün sağladığı desteğe i l işkin Bir çalışanın, örgütün sağladığı desteğe i l işkin algıları, l iderin doğru sözlü olacağına ve sözünün algıları, l iderin doğru sözlü olacağına ve sözünün ardında duracağına olan inancıardında duracağına olan inancı

Yönetici lerin ve diğer çalışanların iyi niyetine ve Yönetici lerin ve diğer çalışanların iyi niyetine ve samimiyetine duyulan inançsamimiyetine duyulan inanç

Taylor’a göre örgütsel güven; örgüt üyelerinin Taylor’a göre örgütsel güven; örgüt üyelerinin iyi l iği için karşılıklı saygıya ve nezakete dayalı iyi l iği için karşılıklı saygıya ve nezakete dayalı uyumlu davranışların bir sonucu olarak genell ikle uyumlu davranışların bir sonucu olarak genell ikle yavaş kazanılan bir olgudur.yavaş kazanılan bir olgudur.


Arş. G


Ü İşletm

e


Örgüt KültürüLiderlik

İletişime dayalı Dinamik

Zihinsel,duygusal

ve davranışsal

Arş. G


Ü İşletm

e

Örgütsel Güvenin Örgütsel Güvenin BoyutlarıBoyutları

Arş. G


Ü İşletm

e


“...düşük güven gruplarında kişilerarası ilişkiler, problemin algılanışını çarpıtır.

Enerji ve yaratıcılık kapsamlı, gerçekçi çözümler bulmaya yöneltilemez.

Yüksek güven gruplarında ise sosyal olarak üretilen belirsizlik azdır ve problemler etkin bir biçimde çözümlenir.”

Zand, 1972

“Yüksek güven ortamında problem çözme yaratıcı ve verimlidir. Düşük güven durumlarında ise dejeneratif ve verimsizdir.

R. Wayne Boss, 1977

Harvard Business Review,

Arş. G

ör. Denis İspirli CB

Ü İşletm

eDü ük Güvenin şDü ük Güvenin ş

NedenleriNedenleri• Düşük özgüven ve kırı lganlık

• Geçmiş deneyimlerle i lgi l i algılar, başarısızlıklar

• Güvenilenin özell ikleriyle i lgi l i algı lar: yetkinlik, yetenek, uzmanlık, niyet

• Dahil olmama/dışlanma

• Değişim

• Etkin i let işim eksikliği, tutarsız i let i ler

• Adaletsizlik algısı

• Söylem-eylem tutarsızlığı

• Başarısız sosyal mübadeleler

• Dedikodu

Mayer, Davis ve Mayer, Davis ve Schoorman Güven Schoorman Güven

Modeli (1995)Modeli (1995)

Modelde güven ilişkisi içindeki taraflar, güvenen ve güvenilen olarak ikiye ayrılır. Bu modelde güven tek yönlüdür. Güvenen ve güvenilen kişi arasındaki karşılıklı güven göz önünde bulundurulamaz. Güvenen kişinin güvenmeye eğilimi ya da karşıdaki kişiyi güvenilmeye değer görmesi güvenin derecesine karar vermedeki anahtar ögelerdir.

Mishra Güven Modeli Mishra Güven Modeli (1996)(1996)

Bireysel güven, kişinin bireysel ilişkilere ve davranışlara Bireysel güven, kişinin bireysel ilişkilere ve davranışlara yönelik beklentileri,yönelik beklentileri,Örgütsel güven, kişinin örgütsel ilişkilere ve davranışlara Örgütsel güven, kişinin örgütsel ilişkilere ve davranışlara yönelik beklentisidir. yönelik beklentisidir. Mishra hem örgütler hem de bireyler için geçerli dört boyutlu Mishra hem örgütler hem de bireyler için geçerli dört boyutlu bir güven modeli oluşturmuş ve bu dört boyutun güven bir güven modeli oluşturmuş ve bu dört boyutun güven algılamasını yarattığını söylemiştir; algılamasını yarattığını söylemiştir;

(a) yeterlik(a) yeterlik(b) açıklık(b) açıklık(c) ilgililik(c) ilgililik(d) itimat edilirlik(d) itimat edilirlik

Arş. G


Ü İşletm

e

Mishra Güven Modeli BoyutlMishra Güven Modeli BoyutlarıarıBOYUT ANLAM

YETERLİ Lİ KKişi yada örgütten beklenen standartları gerçekleştirebilme yeteneğine yönelik emin olma durumunu yansıtır

İ Tİ MAT EDİ Lİ RLİ K Söylemler ve Eylemlerde tutarlılık beklentisini

yansıtır

AÇI KLI K Güvenen ve güven duyan arasındaki iletişimin açık ve dürüst algılanmasını yansıtır

İ LGİ Lİ Lİ KDiğerlerinin refahına yönelik ilgiyi yansıtır

Arş. G


Ü İşletm

e

Arş. G


Ü İşletm

e

Güven ile li kili İ şGüven ile li kili İ şKavramlarKavramlar

Arş. G


Ü İşletm

e

Duygu-Dü ünce-şDuygu-Dü ünce-şDavranı sal BütünlükşDavranı sal BütünlükşEylem/söylem

uyumuna dair çalışan algısı

ÇALIŞAN GÜVENİDeğişimi teşvik ve uygulama

isteği

Örgütte kalma niyeti

Örgütsel vatandaşlık

davranışı

Performans

Örgütsel Ba lılık ve ğÖrgütsel Ba lılık ve ğGüvenGüven

• Örgütsel bağlılık bir bireyin içinde bulunduğu Örgütsel bağlılık bir bireyin içinde bulunduğu organizasyonda kendini özdeşleştirmesinin ve örgüte organizasyonda kendini özdeşleştirmesinin ve örgüte dahil olmasının derecesini göstermektedir.dahil olmasının derecesini göstermektedir.

• Dolayısıyla örgütsel bağlılık ne kadar yüksek olursa Dolayısıyla örgütsel bağlılık ne kadar yüksek olursa çalışanın o şirketten gönüllü olarak ayrılma şansı da o çalışanın o şirketten gönüllü olarak ayrılma şansı da o kadar düşük olmaktadır. kadar düşük olmaktadır.

• Şirket çalışanları birbirlerine ne kadar güvenirse o kadar Şirket çalışanları birbirlerine ne kadar güvenirse o kadar az kontrol etme ihtiyacı hissedilmektedir.az kontrol etme ihtiyacı hissedilmektedir.

Arş. G


Ü İşletm

e

Arş. G


Ü İşletm

e

Örgütsel Vatanda lık ve şÖrgütsel Vatanda lık ve şGüvenGüven

• İş arkadaşına güven ve ekipler: Güven ortamı grup içi motivasyonu etkiler

YÜKSEK GÜVEN

DÜŞÜK GÜVEN

GRUP AMAÇLARIBİREYSEL AMAÇLAR

• Bilgi paylaşma X Bilgi İstifleme

• Gönüllü katılım-Örtülü/Açık Mukavemet

Güven Yaratma Güven Yaratma DenklemiDenklemi

Güven

NiyetNiyet

HazırlıkHazırlık

Arş. G


Ü İşletm

e

LET M VE İ İŞİLET M VE İ İŞİDER NLEMES NE İ İDER NLEMES NE İ İ

D NLEMEİD NLEMEİ

Level I:İçsel DinlemeSözcük düzeyi

Level III:Sezgisel Dinleme

Hakikat/öz düzeyi

Level II: Odaklanarak DinlemeDuygu düzeyi

BEN ODAKLI

SEN ODAKLI

Arş. G


Ü İşletm

e

ÖNCÜL ÖNCÜL ve ve

ARDILLARIARDILLARI

Örgütlerde Yüksek Örgütlerde Yüksek Güven Güven

• Rakiplere kıyasla yarı yarıya daha az iş gören devir hızı

• Daha yüksek verimlilik ve karlılık• Açık pozisyonlar için daha nitelikli adaylar• Daha yüksek müşteri tatmini ve sadakati• Daha kolay uyum sağlayan örgüt yapıları• Yapıcı stratejik işbirlikleri• Etkin kriz yönetimi• Azalan işlem maliyetleri• İnovasyona açıklık• Moral ve motivasyon

Arş. G


Ü İşletm

e

Sonsöz…Sonsöz…

Bugün örgütlerde yaşanan krizlerin Bugün örgütlerde yaşanan krizlerin suyun üstünde görülen ekonomik, suyun üstünde görülen ekonomik,

sosyal ve polit ik nedenleri, aslında sosyal ve polit ik nedenleri, aslında suyun altında yer alan ağır güven suyun altında yer alan ağır güven krizinin yansımaları iken, başarılı krizinin yansımaları iken, başarılı örgütlerin öyküleri kuruma güven, örgütlerin öyküleri kuruma güven, l idere/yöneticiye güven, kurumsal l idere/yöneticiye güven, kurumsal

vizyona güven gibi anahtar özell ikler vizyona güven gibi anahtar özell ikler i le yaratılmakta olduğu söylenebil ir. i le yaratılmakta olduğu söylenebil ir.

Arş. G


Ü İşletm

e