OSMANLICA BELGELERDEKÜTÜPHANECİLİGİMİZ

Hazırlayanlar:

Dr. fatih Rukancı

Hakan Anameriç

Ankara, 2007

Türk Kütüphaneeiler Derneği Yayınları No: 46

ISBN 978-975-6351-20-8

Kapak Tasarımı

Baskı ve eilt: Ruşen Anameriç: Dizayn Matbaeılık San. Tic. Ltd. şti.

Esat Cad. 70/65 Ankara0312.4180587

Rukaneı,Fatih ve Hakan AnameriçOsmanlıea Belgelerde Kütüphaneeiliğimiz / Fatih Rukaneı ve Hakan Anameriç._

Ankara: Türk Kütüphaneeiler Derneği, 2007.III, 241 s.; 24 sm._(Türk Kütüphaneeiler Derneği Yayınları no;46)

ISBN 978-975-6351-20-81. Osmanlı paleografyası. 2. Kütüphanecilik. ı. Anameriç, Hakan. II. Eser adı.

ÖNSÖZ

Istanbul Belediyesi Zabit Katiplerinden Mehmet Halid Bey, "Şehir

Kütüphanesi" adlı yazısında, "istanbul'u ülkenin zihin ve fikir aracı olarak tarifedebiliriz" demektedir. Halid Bey, yaz/sını "Şehir, gerektiği kadar gıda alamayan,yaşamak için gerekli olan saha ve şartları bulunmayan bir canlı gibi,kütüphanesizlik yüzünden, günden güne fikren güçsüz, zayıf ve hastadüşmekte, medeniyetin ışık ve ilim kaynağındanara sıra bir yudum tadamadığı

gerçeğinden hareketle manevi açıdan her dakika biraz daha ölümeyaklaşmaktadır. Bir zamanlar koca bir imparatorluğun başkenti ve bu günCumhuriyet Türkiye'sinin en büyük, medeni ve aydın bir köşesi olan istanbuliçin bu durum, acı verici ve felaketlir" diye sürdürmektedir.

Dr. Fatih Rukancı ve Hakan Anameriç tarafından hazırlanan "Qsmanlıca

Belgelerde Kütüphaneciliğimiz" adını taşıyan bu kitap, geniş çaplı bir yankı

uyandırmasa bile, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümleri, Tarih ve Türk Dili Bölümleriöğrencileri için kaynak bir kitap olacağı şüphesizdir. Vereceği kütüphanecilik veentelektüel bilgiler bir yana, Osmanlıpa öğrenenler için kılavuz kitap olmasıyla daönemli bir yayın olacağı bellidir.

Eserin hazırlanmasında emeği geçen herkese; hazırlayanlardan yayıncısına

kadar, teşekkürlerimi sunarım.

AhmetKARATAŞ

Ankara ÜniversitesiFen ve Mühendislik Fakülteleri

Kütüphane Müdürü

SUNUŞ

Osmanlıca metinler yazılı tarihi kaynaklarımızın önemli bir bölumünü

oluşturmaktadır. Bu metinler tarihimize ilişkin birinci el (orijinal) belgeler olmaları

nedeniyle geçmişteki olayları bilme ve değerlendirmede delil niteliği taşımaktadır. Söz

konusu belgelerden yararlanarak geleceğe yönelik planlamalarda geçmişteki

tecrübelerin dikkate alınmasını sağlamak ıçın Osmanlıca (Eski Türkçe)'yı

okuyabilmek ve anlayabilmek gerekir. Bu belgelerin içeriğine gereksinim duyan tüm

araştırmacı ve ilgililerin Osmanlıca'yı okuyabilmesini ve anlamasını sağlayabilmek

oldukça ütopik bir yaklaşım ve beklenti olarak değerlendirilebilir.

Kütüphane ve kütüphanecilik tarihimize ilişkin önemli belgelerin seçilerek bir

araya getirildiği bu eserde her belgenin orijinal görüntüleri, harf çevirisi ve tercümesi

yapılarak kütüphanecilik, tarih, bilim tarihi, eğitim kurumları alanlarında araştırma

yapan ilgili akademisyen ve öğrencilerin yararlanmasına sunulmuştur.

Eserde ayrıca önemli görülen şahıs, yer ve özel isimlere ilişkin dizin yer

almaktadır. Kütüphanecilik tarihimizi ve kütüphanecilik mesleğini daha iyi

anlamamıza yardımcı olacağını düşünerek hazırladığımız bu kitabın Osmanlıca

öğrenme aşamasındaki tüm öğrenci ve araştırmacıların ilgisini çekeceğini ümit

ediyoruz.

Eserin yayınlanmasını sağlayan Türk Kütüphaneciler Derneği Genel Başkanı Ali

Fuat Kartal ve yönetim kurulu üyelerine, Osmanlıca metinlerin kontrolüne yardımcı

olan Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Dokümantasyon Daire Başkanı

Dr. ıbrahim Karaer ve Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü personelinden Elif Su

Temizyürek'e teşekkür ediyor, sevgi ve saygılarımızı sunuyoruz.

Rukancı - Anameriç15.03.2007

ıÇıNDEKİLER

~~ i

Sun~ II

İçindekiler III

Ankara Vilayetindeki KütübMnelere Da'ir; Hakan Anameriç 1

:Asri KiitübMneler İhtıjacı: Hüseyin Odaba§ 3

Avrupa KiitübMnelerı:' Fatih Rukancı 14

Bir İhtryac-t İrfammtz Ankarada BirMilli KiitübMnemiz Olmalı: Hakan Anameriç 19

İstanbul'daki KütübMnelerin Durumuna Da tr (Müze-i Hümqyun): Fatih Rukancı 24

İstanbuldaMevcUd Kütübhaneler; Hakan Anameriç 32

Kjtabfyyat: Hakan Anameriç 37

K01!Ja Müzesindeki KütübMne: Fatih Rukancı 44

Kiire-i Arzda EI:Jevm Mevı-ud Bulunan KütübMneler: Gü/§ah Özdemir 57

KiitübMne ve J.(jtablarımti;· Co§kun Po/at 121

KiitübMne-i Umumi Hakkında: Fatih Rukancı 129

KiitübMnelerde IslaMt Münasebetryle: Hakan Anameriç 136

KiitübMnelerde Yapılacak Tedrid IslaMt: Co§kun Po/at 148

Mekteb KiitübMnelerine Alınabilecek Mecmu 'alara Da'ir: Fatih Rukancı 160

Millet KütübMnesı:' Fatih Rukancı 163

Milli KiitübMne: Hakan Anameriç 175

Okumak Zevki ve Kiıablar: Hakan Anameriç ve Fatih Rukancı 180

Sivas, Ama.rya ve Tokad Vilayetlerindeki Kiitübhaneler Hakkında: Hakan Anameriç 192

Şehir KiitübMneleri i: Hüseyin Odaba§ 196

Şehir Kiitübhaneleri II: Hüseyin Odaba§ 215

III