Upload
atrive
View
1.677
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Atrivé-bijeenkomst over Vestia-dossier februari 2012
Citation preview
Treasury en het gebruik van derivaten
Seminar Vestia-dossier
Wim Pijffers
senior treasury consultant
Houten, 21 februari 2012 2
Programma
Treasurymanagement
Renterisicomanagementproces
Derivaten geld- en kapitaalmarkt
Vestia
Risico’s en risicobeheersing
WSW
Samenvatting
Houten, 21 februari 2012 3
Treasurymanagement
Definitie:
Onder treasurymanagement wordt verstaan die financiële functie die zich bezighoudt met het beheersen van de financiële risico’s (binnen gestelde randvoorwaarden) en het optimaliseren van het rendement van de geldstromen.
Houten, 21 februari 2012 4
Functies
Voorzien in een voldoende liquiditeit op korte en lange
termijn (financierbaarheid)
Tegen zo laag mogelijke kosten (zo hoog mogelijke
rendementen)
Binnen gegeven risicokaders
Optimalisatie risico-rendementsverhouding
Houten, 21 februari 2012 5
Randvoorwaarden
Expertise
Administratieve organisatie en interne controle Functiescheiding (front- en backoffice) Richtlijnen en limieten Procedures ook met betrekking tot tegenpartijen Controles
Beleid Doelstellingen Normering binnen absolute kaders
Houten, 21 februari 2012 6
Renterisicomanagement
Huidige positie
Nieuwe positie
Meten
Doelstelling:Limiteren renterisico tot
aanvaardbaar niveau
Rentevisie
Kosten/flexibiliteit
Hedgingstrategie
- On-balance
- Off-balance
Houten, 21 februari 2012 7
Forwardcurve (lang)
Houten, 21 februari 2012 8
Renterisicomanagement
Rente-exposure analyse totaal 2012 - 2021
-12.500
-7.500
-2.500
2.500
7.500
12.500
17.500
22.500
27.500
32.500
37.500
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
financieringsbehoefte schuldrest bij renteconversiesw aps 2012 renterisico rolloverspreadherziening basisrenteleningen spreadherziening extendible f ixe basisrenteleningWsW-norm
Houten, 21 februari 2012 9
Afdekkings(hedging)strategie
On-balance: aanpassing van de actiefzijde van de balans aanpassing van de passiefzijde van de balans
Off-balance: Rentetermijncontracten (bijv. FRA’s) (geldmarkt) Caps, Floors, Collars (geldmarkt) Interest Rate Swaps (kapitaalmarkt) Swaptions (optie op swap) (kapitaalmarkt)
Houten, 21 februari 2012 10
Derivaten
Rentederivaten zijn financiële producten, waarmee risico’s
worden afgedekt. Er vindt geen uitwisseling van hoofd-
sommen plaats bij het toepassen ervan.
Rentederivaten maken het mogelijk om het renterisico af
te dekken los van de lening.
Het derivaat is daardoor een veel flexibeler instrument om
renterisico’s af te dekken.
Houten, 21 februari 2012 11
Swap
Overeenkomst tussen 2 partijen om kasstromen uit te
wisselen gedurende een looptijd
Payer swap: vaste rente wordt betaald en variabele rente
wordt ontvangen
Reciever swap: variabele rente wordt betaald en vaste
rente wordt ontvangen
Houten, 21 februari 2012 12
Kasstromen payer swap en lening
Swap
Utopia betaalt aan de bank vaste rente op swap.
Utopia ontvangt van de bank variabele rente bijvoorbeeld
6-maands Euribor.
Lening
Te zijner tijd wordt een werkelijke (rollover-)lening aan-
getrokken en betaalt Utopia aan de bank een variabele
rente bijvoorbeeld 6-maands Euribor met een opslag.
Houten, 21 februari 2012 13
Houten, 21 februari 2012 14
Waarom swap en geen lening?
Swap is flexibel in vergelijking met lening.
Geen faciliteringsvolume WSW op dit moment beschikbaar
Af te dekken renterisico ligt te ver weg in de tijd > 3 of
> 5 jaar (grenzen WSW).
Op het moment dat af te dekken positie niet meer
aanwezig is, kan swap worden verkocht of doorgerold
worden.
Forward starting swapposities kunnen omgezet worden in
een leningscontract (doorzakken of noveren).
Houten, 21 februari 2012 15
Marktwaarde
Een derivaat heeft een waarde afhankelijk van de actuele marktrente op enig moment.
Deze waarde kan positief of negatief zijn. Er wordt dan tegenpartijrisico gelopen door één van de contractpartijen. Afhankelijk van de contractuele afspraken kan de partij waarbij zich de negatieve marktwaarde heeft ontwikkeld, verplicht worden om dit tegenpartijrisico af te dekken door het storten van liquiditeiten (oftewel margin call).
Dit brengt een liquiditeitsrisico met zich mee voor deze partij.
Houten, 21 februari 2012 16
Overeenkomst derivaten (ISDA)
Bilaterale overeenkomst op basis van gelijkwaardigheid
RFD (Raamovereenkomst Financiële Derivaten) / OFD
(Overeenkomst Financiële Derivaten), Nederlandse
versie
Aandachtspunten:
Eénzijdige of tweezijdige CSA, threshold, minimum transfer
amount, verrekeningsperiode, risicomonitoring tegenpartij,
downgrading rating, breakclausules, etc.
Houten, 21 februari 2012 17
Wanneer ontstaat er een risico?
Utopia heeft threshold € 20,0 miljoen en swap(s) hebben een
negatieve marktwaarde van € 35,0 miljoen = € 15,0 miljoen
te storten door Utopia.
Geen verlies, uitsluitend renteverlies over te storten bedrag
bij bank.
Is er in alle omstandigheden voldoende liquiditeit beschik-
baar c.q. op korte termijn beschikbaar te krijgen?
Is er een risico aanwezig als de rente stijgt ten opzichte van
de afgesloten swaprente?
Houten, 21 februari 2012 18
Vestia, berichtgeving FD (1)
De afgelopen dagen is er op hoog niveau met man en macht gewerkt om een financiële ramp in de corporatiesector te vermijden. ‘Het is erg’, reageert een hoge ambtenaar van het ministerie van Binnenlandse Zaken zondagochtend om 11.00 uur. Het klinkt omineus. ‘Ik ga er niets over zeggen, het is al erg genoeg, eigenlijk. De komende dagen wordt het spannend. We moeten er heel voorzichtig mee omgaan.’
Afgelopen zondagavond 20.00 uur was de deadline. Woningcorporatie Vestia heeft in de afgelopen maanden al enkele miljarden moeten bijstorten op haar derivatenposities. Nu moet de grootste woningcorporatie van Nederland nog eens op last van de banken €1,4 miljard deponeren op een derdenrekening, maar Vestia heeft zo veel geld niet meer. Eerdere verplichte bijstortingen hebben haar blut gemaakt.
Houten, 21 februari 2012 19
Vestia, berichtgeving FD (2)
Achtervang uit de sector. De corporatie moet het enorme bedrag lenen, maar het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) wil het benodigde krediet niet meer borgen. Tenzij er nog meer achtervang uit de sector komt, zo laat Roland van der Post, directeur van het WSW, het ministerie in Den Haag weten. Maar zonder garantstelling van WSW krijgt Vestia geen bank zo gek om nog kapitaal te verschaffen. Voor 20.00 uur zondag eist WSW duidelijkheid.
Het ministerie en het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) als toezichthouder namens de minister zitten met de handen in het haar. Vijf corporaties - van enkele zit de directeur in het bestuur van de branchevereniging Aedes - en Marc Calon, voorzitter van Aedes, geven zondagavond een intentieverklaring af. Ze zeggen bereid te zijn Vestia bij te staan. In welke vorm is nog onduidelijk.
Houten, 21 februari 2012 20
Vestia, berichtgeving FD (3)
WSW acht zich gedekt om opnieuw een nieuw krediet aan Vestia te garanderen. De minister haalt even opgelucht adem. Het omvallen van Vestia met al haar derivaten zou flink op de sector zelf terugslaan. Via het garantieregime van WSW moeten immers in noodgevallen alle corporaties naar rato worden aan-geslagen om de klappen op te vangen. Dankzij de vijf kan het ministerie haar bemoeienis en sturende hand voor de buitenwacht camoufleren. Heel belangrijk, want de derivatencontracten van Vestia bleken eind vorig jaar gifpillen te bevatten. Ze kunnen een financiële aardschok in de sector veroorzaken.
Indien het ministerie zelf had moeten ingrijpen, zou dat door de banken kunnen worden uitgelegd als een ‘change of control’ bij Vestia. Op grond van clausules in de derivatencontracten zouden de banken dan bij Vestia de derivatenposities kunnen opeisen. Dan moeten in eerste instantie de vijf grote corporaties en vervolgens alle corporaties en misschien ook nog wel de gemeenten en het Rijk voor de schade opdraaien.
Houten, 21 februari 2012 21
Vestia, overige berichtgeving (1)
Vestia-treasurer Marcel de Vries rapporteerde direct aan Staal, voorbijgaand aan Kees Wevers, het hoofd financiën. Vestia was een gevierde klant bij de in derivaten handelende banken. ABN Amro bestuursvoorzitter Gerrit Zalm, oud-minister van Financiën, kwam zelfs in hoogsteigen persoon op visite. Het personeel was supertrots.
Vestia vergrootte haar derivatenportefeuille met nog € 3,5 miljard. De in financiële problemen geraakte woningcorporatie Vestia heeft sinds begin 2011 haar bruto derivatenportefeuille met € 3,5 miljard vergroot van € 18,5 miljard tot € 22 miljard.
Houten, 21 februari 2012 22
Vestia, overige berichtgeving (2)
De nieuwe sinds eind 2010 afgesloten derivatencontracten zijn door Vestia onder meer ingezet als tegentransacties tegen eerder ingenomen derivatenposities. Met haar verklaring gisteren gaf Vestia voor het eerst enige helderheid over de derivatenposities die de corporatie afgelopen 14 maanden heeft ingenomen.
Voor minister Liesbeth Spies van Binnenlandse Zaken is het geen uitgemaakte zaak dat derivaten taboe zijn voor woningcorporaties. In een overleg met de Tweede Kamer wees zij er op dat corporaties in het verleden meer huizen hebben kunnen bouwen, omdat zij erin slaagden hun rentekosten laag te houden met zulke financiële instrumenten.
Houten, 21 februari 2012 23
Vestia, citaat jaarverslag 2009 (1)
Zo heeft Vestia vroegtijdig geld aangetrokken en bij de aankoop van derivaten bij banken is tegelijkertijd een kasgeldfaciliteit opgenomen van € 50 miljoen per bank tegen gunstige voorwaarden. De rente op de uitstaande leningen is inmiddels ruim 0,6 procent lager ten opzichte van hetgeen in de sector gebruikelijk is en dit kan nog oplopen. Dit leidt tot een besparing van € 30 miljoen per jaar en is reeds verwerkt in de meerjarenbegroting.
De raad heeft gevraagd naar de risico's bij de derivaten en de beleggingen. Het bestuur heeft aangegeven dat de risico's beheersbaar zijn. Zo moet de rente dalen naar -3%, alvorens Vestia in liquiditeitsproblemen komt.
De raad heeft, mede op grond van de opvatting van de accountant terzake, haar vertrouwen uitgesproken als het gaat om het in control zijn van Vestia op het gebied van de treasury. Het bestuur heeft aangegeven de accountant te vragen dit jaar expliciet aandacht te schenken aan het treasurybeleid van Vestia door middel van extra gerichte onderzoeken. De raad heeft Vestia gecomplimenteerd met het behaalde resultaat en met het verslag.
Houten, 21 februari 2012 24
Vestia, citaat jaarverslag 2009 (2) Vestia heeft gebruik gemaakt van de hoge volatiliteit (onzekerheid) in de markt.
Door het schrijven van opties met lage strikes (uitoefenrente) binnen een jaar heeft Vestia veel premie ontvangen. Deze premie is verdisconteerd in lagere rentes bij bestaande swaps dan wel hogere rentes bij receiverswaps. Bij de laatste variant ontvangt Vestia een hoge rente. Een groot deel van de geschreven opties zijn teruggekocht tegen een veel lagere premie om het risico van levering uit te sluiten en de posities daadwerkelijk in te dekken. Hiermee is een winst gerealiseerd van circa € 60 miljoen die in de loop van de jaren in de verlies- en winstrekening terecht komt.
Verder heeft Vestia derivaten met een negatieve marktwaarde laten door-zakken in leningen. Het gaat hier om € 250 miljoen aan nieuwe leningen.
Houten, 21 februari 2012 25
Vestia, citaat jaarverslag 2010 (1)
Door voldoende kredietlijnen bij diverse banken loopt Vestia slechts beperkt liquiditeitsrisico. De rente moet op het niveau van minus 3% komen, wil Vestia in de liquiditeitsproblemen komen.
De raad heeft, mede op grond van de opvatting van de accountant terzake, haar vertrouwen uitgesproken als het gaat om het in control zijn van Vestia op het gebied van de treasury. Het bestuur heeft de accountant gevraagd voor het jaar 2010 expliciet aandacht te schenken aan het treasurybeleid van Vestia door middel van extra gerichte onderzoeken. De raad heeft Vestia gecomplimenteerd met het behaalde resultaat en met het verslag.
Houten, 21 februari 2012 26
Vestia, citaat jaarverslag 2010 (2)
Houten, 21 februari 2012 27
Risicobeheersing (1)
Is er een actueel treasurystatuut? Zijn de spelregels zodanig
opgesteld dat ze ‘passend’ zijn voor uw organisatie?
Is er een treasuryparagraaf of treasuryjaarplan? Op welke
manier wordt de voortgang gerapporteerd?
Is er voldoende kennis in huis met betrekking tot de werking
van de producten binnen de huidige portefeuille?
Vindt er bij toepassing van derivaten een second opinion
plaats door een onafhankelijke derde? (statuut?)
Houten, 21 februari 2012 28
Risicobeheersing (2)
Op welke manier wordt er een stresstest uitgevoerd bij een
beoogde afdekking van een renterisico met derivaten?
Is er een scenario-analyse samengesteld met betrekking tot
cashflow gevolgen?
Is het niet-afdekken van een positie in de toekomst voor u
een risico?
Is downgrading van de rating van een tegenpartij beschreven
in het treasurystatuut?
Hoe stelt u als bestuurder of als lid van de RvT/RvC vast of u
op het gebied van treasury in control bent?
Houten, 21 februari 2012 29
WSW
WSW borgt geen derivaten
WSW beoordeelt corporatie op kasstromen, solvabiliteit,
organisatie- en marktrisico
Liquiditeitsrisico’s derivatenportefeuille in beeld
Nadruk ligt op basispuntgevoeligheid, niet op volume van de
derivatenportefeuille
Periodieke melding door corporatie van transacties aan WSW
Monitoring swaplimiet
Houten, 21 februari 2012 30
De RvC moet inzicht hebben in:
de mate waarin de corporatie
kasstroom rente- en rende-
mentsrisico loopt
of en onder welke omstandig-
heden deze risico’s de cont-
inuïteit van de corporatie in
gevaar brengen
de wijze waarop het bestuur
deze risico’s denkt te
beheersen
de effectiviteit van de door
het bestuur voorgestelde
maatregelen ter zake van
risicobeheersing