Instytut Biznesu Rodzinnego

Uwarunkowania innowacyjnych zachowań przedsiębiorstw rodzinnych

Prof. Krzysztof Safin

Między tradycją a innowacyjnością

• Wyniki różnych badań dowodzą, że przedsiębiorstwa rodzinne odznaczają się nadzwyczajnymi umiejętnościami generowania i absorpcji innowacji . O skuteczności ich działań zdaje się świadczyć np. fakt, że spośród 61 najważniejszych wynalazków 20 wieku ¾ jest udziałem przedsiębiorstw rodzinnych i niezależnych wynalazców.

• „Ich kreatywność i różnorodność wynalazków jest tak wielka, jak zakres usług, których dostarczają .Rzadko idąc utartą ścieżką, wybierając własne drogi, zmieniając lub tworząc własne rynki, znajdują się zazwyczaj na czele stawki.” H. Simon. Tajemniczy mistrzowie. Studia przypadków. Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa1999, s.115

2

• Z drugiej jednak strony, w PR przywiązanie do tradycji i wzorców z przeszłości jest duże. Trzymanie się z żelazną konsekwencją tradycyjnej koncepcji działania, wierność programowi produkcji i tradycyjnej branży, niezmienność stylu kierowania to typowe przejawy tych postaw. Jeżeli nawet ta ciągłość niesie z sobą nie zawsze tylko pozytywne strony, to jednak jest elementem uwzględnianym w kalkulacjach życiowych i biznesowych przez pracowników i partnerów biznesowych. Gwarantem tej ciągłości i stabilności jest rodzina i jej system wartości oraz stabilność na pozycji szefa przedsiębiorstwa.

3

Między tradycją a innowacyjnością

1. Przedsiębiorstwa rodzinne ze względu na swe immanentne cechy są bardziej innowacyjne niż nierodzinne (zarówno podstawowa wytyczna strategiczna –”trwanie dla pokoleń”, jak i wielkość przedsiębiorstwa, a także swoboda i szybkość decyzyjna sprzyjają innowacyjności)

2. PR są tak samo innowacyjne (lub nie) jak przedsiębiorstwa nierodzinne . Wszystko zależy od tego jak wykorzystają swoje cechy immanentne. Część z nich ma charakter sprzyjający innowacyjności, część hamujący.

4

Między tradycją a innowacyjnością

Przykładowe wyniki badań nad innowacyjnością PR

Autor Wyniki Liczebność próby Kraj

Donckels undFröhlich (1991)

PR w porównaniu z nierodzinnymi zachowują się bardziej konserwatywnie i stawiają na stabilizację a nie na rozwój

1.132 B, FIN, F,DE, NL, A, CH, GB

Morck et al. (2000) PR kontrolowane przez spadkobierców inwestują w B+R mniej niż te, nie kontrolowane przez spadkobierców

246 Kanada

Zahra (2005) Własność rodzinna wzmacnia zachowania przedsiębiorcze i innowacyjność .

209 USA

Craig und Dibrell(2006)

PR łatwiej wdrażają strategie innowacyjne niż nierodzinne . .391

USA

Naldi et al. (2007) PR wykazują wyższą awersję do ryzyka . Zdolność do ryzyka koreluje pozytywnie z zachowaniami innowacyjnymi .

.2.455

Szwecja

Anderson, Duru undReeb (2010)

PR uzyskują mniej patentów . PR z wysokim udziałem kapitałowym rodziny ograniczają swoje wydatki na B+R.

8.872 USA

Muñoz-Bullón undSanchez-Bueno(2011)

PR inwestują mniej w B+R niż nierodzinne 736 Kanada

Schmid et al. (2011) PR inwestują więcej w B+R niż nierodzinne. Ten efekt jest wynikiem aktywnego udziału rodziny w zarządzaniu i jest najsilniejszy w PR pierwszej generacji

275 Niemcy

Block (2012) Wraz z upływem czasu PR zaniedbują inwestowanie w B+R

.154

USA

5F.M.Spiegel, Familienunternehmen und Innovation – Untersuchungen auf Regionen-, Unternehmens und Patentebene

Możliwe silne strony PR • -perspektywa długookresowa• -wyraźna kultura przedsiębiorstwa i identyfikacja • -wyższa jakość produktów i dobra znajomość rynku • -szybkie procesy decyzyjne i reakcja • -kultura zaufania

Możliwe słabości PR • -strategiczne skostnienie • -problemy sukcesyjne • -przenoszenie problemów rodzinnych • -niepotyzm • -kryzysy związane z właścicielami• -ograniczone możliwości finansowania • -problemy kadrowe

6

Charakterystyka PRCharakterystyka PR

Czynniki sprzyjające innowacyjnym postawom w PR

Czynniki sprzyjające innowacyjnym postawom w PR

• „cierpliwy kapitał” – długookresowa perspektywa działania, brak presji na natychmiastowy sukces pozwala na angażowanie się w przedsięwzięcia, których efekt będzie widoczny po latach;

• elastyczne struktury pozwalają na podejmowanie jednoznacznych i szybkich decyzji , co sprzyja chęci do poszukiwań nowych rozwiązań przez pracowników

• innowacje w PR jako źródło przewagi konkurencyjnej oraz jako koło ratunkowe

Czynniki hamujące innowacyjne postawy w PR

Czynniki hamujące innowacyjne postawy w PR

• Niechęć do gruntownych zmian (rośnie wraz z kolejnymi pokoleniami)

• Awersja do ryzyka (odpowiedzialność za rodzinę i dorobek pokoleń)

• Niechęć do korzystania z zewnętrznych źródeł finansowania (własne zbyt skromne na poważne badania)

• Obsadzanie stanowisk kierowniczych członkami rodziny co w przypadku alternatyw inwestycja/dywidenda może niekorzystnie wpływać na wydatki na b+r

Determinanty zachowań innowacyjnych w PR

Determinanty zachowań innowacyjnych w PR

ALE:zależność od kultury przedsiębiorstwa

wyższa decyzyjnośćbrak kosztów agencji

regionalne zakorzenienie orientacja długookresowaodrzucenie zewnętrznych akcjonariuszy

mniejsze możliwości finansowania

(+) siecitworzenie

specyficznego kapitału społecznego

strategie wejścia na

rynek

sukcesja

3. gen 2.gen 1. generacja

(+) innowacje (-) innowacje (+) innowacje (+/-) innowacje (+/-) innowacje(-) innowacje (+) innowacje

zapewnienie ciągłości wpływu rodziny

ALE:koszty pryncypała

ALE:koszty pryncypała

Wysoki stopień przenikania się własności i władzy

Innowacyjne przedsiębiorstwa rodzinne

• 1. głównie małe• 2.młode (do 10 lat)• 3.w pierwszej generacji • 4.zakorzenione w gospodarce regionalnej • 5.posiadają szeroką sieć współpracy• 6.dysponują stałym personelem

10

Dziękuję za uwagę

11