Attend στον πολιτισμό

Μάρθα Μιχαηλίδου

ATTEND ΣΤΟΝ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

Το Facebook ως μέσο / εργαλείο αύξησης της επισκεψιμότητας των πολιτιστικών οργανισμών

καθηγήτρια

μάθημα

ομάδα εργασίας

Δημάκη Αγγελ ι κήΜαρκ ιαν ίδου Ελπ ίδαΜουστάκα Δήμητρα

Μπάκου ΕλένηΝταλαμπ ίρας Δ ιαμαντής

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΜΕΣΑ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

φεβρουάριος 2015

ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝΣΧΟΛΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΠΜΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΜΕΣΑ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

ATTEND στον Πολιτισμό:Το Facebook ως μέσο - εργαλείο αύξησης της επισκεψιμότητας των

πολιτιστικών οργανισμών

Μιχαηλίδου Μάρθα | Επίκουρη Καθηγήτρια

20 Φεβρουαρίου 2015ημερομηνία κατάθεσης

Αγγελική Δημάκη Ελπίδα Μαρκιανίδου Δήμητρα Μουστάκα

Ελένη Μπάκου Διαμαντής Νταλαμπίρας

| A.M. 4114003 | [email protected]| A.M. 4114008 | [email protected]| A.M. 4114023 | [email protected]| Α.Μ. 4114009 | [email protected]| Α.Μ. 4114006 | [email protected]

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ

0 || ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Β. ΚΥΡΙΩΣ ΜΕΡΟΣ

Β.1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ

Β.2 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Β.2.α || Μεθοδολογία

Β.2.β || Δειγματοληψία

Β.3 ΕΡΕΥΝΑ

Β.3.α || Ερωτηματολόγιο

Β.3.α.i | Σχεδιασμός Ερωτηματολογίου

Β.3.α.ii | Αποτελέσματα Ερωτηματολογίου

Β.3.α.iii | Συμπερασματικές Παρατηρήσεις

Β.3.β || Ημιδομημένες συνεντεύξεις

Β.3.β.i | Προετοιμασία Συνεντεύξεων

Β.3.β.ii | Διεξαγωγή Συνεντεύξεων

Β.3.β.iii | Μέθοδος Ανάλυσης Συνεντεύξεων

Β.3.β.iv | Συμπερασματικές Παρατηρήσεις

Γ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Δ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Δ.1 ΒΑΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Δ.2 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ε. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ε.1 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Ε.2 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΗΜΙΔΟΜΗΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΩΝ

Ε.3 ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΣΕΙΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΩΝ

Ε.3.α || ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ: Νικολέττα Μέντη

Ε.3.β || Six d.o.g.s.: Κωνσταντίνος Δαγριτσίκος

Ε.3.γ || ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ: Νίκος Αθανασόπουλος

Ε.3.δ || ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Η έρευνα διαπραγματεύεται τη χρήση του Facebook ως μέσου κοινωνικής δικτύωσης

από τους πολιτιστικούς οργανισμούς στο πλαίσιο κινητοποίησης του κοινού τους με στόχο την

αύξηση της επισκεψιμότητας στους χώρους τους. Το ερευνητικό ερώτημα που τίθεται έχει δύο

πτυχές και προσεγγίζει το υπό εξέταση θέμα από δύο οπτικές, εκείνη των οργανισμών και εκείνη

των καταναλωτών. Η πρώτη πτυχή που αφορά στους πολιτιστικούς οργανισμούς διερευνά εάν

και σε ποιο βαθμό η ύπαρξη ενός προφίλ στο Facebook και η προβολή των δράσεων τους μέσω

αυτού οδηγεί σε αύξηση του αριθμού των επισκεπτών τους. Η δεύτερη πτυχή που αναφέρεται

αντίστοιχα στους καταναλωτές-χρήστες του Facebook θέτει το ερώτημα εάν και σε ποιο βαθμό

η ύπαρξη και το είδος του προφίλ που έχει δημιουργήσει ένας πολιτιστικός οργανισμός στο

Facebook είναι καθοριστικό -και σε ποιο βαθμό- για την ενημέρωση τους σχετικά με τις δράσεις

του, αλλά και για την απόφαση τους να καταναλώσουν το πολιτιστικό προϊόν που προσφέρει.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

9Το Facebook ως μέσο-εργαλείο αύξησης της επισκεψιμότητας των πολιτιστικών οργανισμών

Α || ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η έρευνα εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο διερεύνησης της λειτουργίας και χρήσης

των social media που αποτελούν ένα σύγχρονο και διαρκώς εξελισσόμενο κοινωνικό φαινόμενο,

με τεράστια επιρροή σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Υπάρχει μεγάλο

ενδιαφέρον από την ερευνητική κοινότητα, ειδικά από το χώρο των κοινωνικών και οικονομικών

επιστημών, για το πώς τα social media μπορούν να επιδράσουν καθοριστικά στη διαμόρφωση

νέων μορφών σχέσεων κοινωνικής αλληλεπίδρασης και οικονομίας. Σε αυτό το πλαίσιο, το δικό

μας ενδιαφέρον εστιάζει στην διερεύνηση του εάν και κατά πόσο η δυναμική αυτών των μέσων

και συγκεκριμένα της διαδικτυακής πλατφόρμας του Facebook, είναι πραγματική και μετρήσιμη

ή παρουσιάζεται υπερβολική. Πιο συγκεκριμένα, είναι μια προσπάθεια να αποτυπωθεί η

αιτιώδης σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη συμμετοχή του πολιτιστικού οργανισμού στην

πλατφόρμα (με τη δημιουργία και συντήρηση σχετικού προφίλ) και στην πραγματική αύξηση

της επισκεψιμότητας του.

Η χρήση του διαδικτύου αναμφίβολα έχει επηρεάσει όλες τις πτυχές τις καθημερινότητας

του ατόμου και η χρήση του ως μέσου διεξαγωγής της κοινωνιολογικής έρευνας έχει

διαμορφώσει τα δεδομένα και σε αυτόν τον τομέα. Ένας βασικός παράγοντας που καθιστά

το διαδίκτυο χρήσιμο για την διεξαγωγή της κοινωνιολογικής έρευνας γενικότερα είναι η

δυνατότητα που παρέχει στον ερευνητή να συγκεντρώσει έναν μεγάλο όγκο δεδομένων και να

διεξάγει έρευνα για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται για την συλλογή αυτών. Στο πλαίσιο μιας

ποσοτικής έρευνας η δυνατότητα συλλογής και επεξεργασίας ενός μεγάλου όγκου δεδομένων

επιτρέπει τον έλεγχο του παραγωγικού συλλογισμού (Κυριαζή 2011: 47) και με αυτόν τον

τρόπο την διεξαγωγή όσο το δυνατόν πιο έγκυρων αποτελεσμάτων, τα οποία θα προσπαθούν

να προσεγγίσουν περισσότερο την πραγματικότητα.

Η εμφάνιση των κοινωνικών δικτύων, όπως το Facebook, το twitter κ.α., έχει δώσει μια

εντελώς νέα διάσταση στο πώς οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο και τις υπηρεσίες

του. Τα δίκτυα αυτά συμβάλλουν στη δημιουργία κοινοτήτων μέσα στο πλαίσιό τους, οι οποίες


διαμορφώνουν κάποια χαρακτηριστικά, ανεξάρτητα από την ύπαρξη των κοινοτήτων που

υπάρχουν έξω από τον εικονικό κόσμο του (διαδικτύου)01.

Στο Facebook ο κάθε άνθρωπος διαχειρίζεται το δικό του προσωπικό προφίλ, το οποίο

επιλέγει να το μοιράζεται με ανθρώπους, οι οποίοι δεν ανήκουν απαραίτητα στο άμεσο κοινωνικό

του περιβάλλον. Διαδρά με αυτό με ποικίλους τρόπους, όπως το μοίρασμα εικόνων, εμπειριών,

ειδήσεων, γεγονότων και παράλληλα δέχεται άμεσα πληροφορίες για αυτά τα δεδομένα.

Παράλληλά, μπορεί να συνδέεται και να λαμβάνει πληροφορίες από διαφόρους οργανισμούς

και ομάδες για τις οποίες εκδηλώνει ενδιαφέρον και οι οποίες έχουν και υπόσταση πέρα από το

Facebook, όπως πολιτιστικοί οργανισμοί, μουσεία, μουσικές σκηνές κ.α.

Όπως αναφέρουν οι Boyd και Ellison, αυτό που καθιστά τα κοινωνικά δίκτυα μοναδικά

δεν είναι το γεγονός ότι παρέχουν τη δυνατότητα στα άτομα να “συνδεθούν” με και να γνωρίσουν

αγνώστους, αλλά ότι επιτρέπουν στους χρήστες να “επικοινωνήσουν” και να γνωστοποιήσουν

τα δίκτυά τους02, πράγμα το οποίο δίνει την ευχέρεια σε άλλα άτομα να δημιουργήσουν συνδέσεις

που υπό άλλες συνθήκες δεν θα πραγματοποιούσαν. Η δημοσιοποίηση των συνδέσεων, λοιπόν,

είναι το πιο βασικό χαρακτηριστικό του Facebook (όπως και άλλων δικτύων).

Ως δομές, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως στο μάρκετινγκ.

Έχουν πραγματοποιηθεί πολλές έρευνες οι οποίες δείχνουν ότι η σχέση μάρκετινγκ και

κοινωνικών δικτύων είναι πλέον αδιαμφισβήτητη και πως τόσο εταιρείες κάθε τύπου, όσο και

άτομα, χρησιμοποιούν αυτά τα δίκτυα χάριν της διαφήμισης αλλά και της ευθείας επικοινωνίας

με το κοινό τους από το οποίο λαμβάνουν άμεση πληροφόρηση για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες

τους03. Η χρήση τόσο προγραμμάτων όσο και αλγορίθμων, βάσει των οποίων ομαδοποιούνται

τα δεδομένα λαμβάνοντας υπόψη πολλές παραμέτρους, συμβάλλει καθοριστικά στη διεξαγωγή

συμπερασμάτων.

Η έρευνα που διεξάγουμε απομονώνει το κομμάτι αυτό της διαφήμισης η οποία

01 Boyd, D. M. and Ellison N. B. (2008), ΄Social Network Sites: Definition, History and Scholarship΄, Journal of

02 Boyd, D. M. and Ellison N. B. (2008), ΄Social Network Sites: Definition, History and Scholarship΄, Journal of

03 Saravanakumar, M. and Suganthalakshmi, T. (2012), ΄Social Media Marketing΄, Life Sciences Journal, 9 (4), 67

Computer-Mediated Communication, 13, 210-230

Computer-Mediated Communication, 13, 211

14 ATTEND στον Πολιτισμό

χρησιμοποιεί οικονομικά μέσα για να αποτυπωθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και εστιάζει

στον τρόπο με τον οποίο οι πολιτιστικοί οργανισμοί διαχειρίζονται το Facebook, καθώς και

στη δυνατότητα που τους παρέχει αυτό στη δημιουργία ενός κόμβου στον οποίο δημοσιεύουν

τις δομές, τις εκδηλώσεις και γενικότερα τις δραστηριότητες τους ώστε να προσελκύσουν

περισσότερους επισκέπτες.

Μέχρι στιγμής, οι έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί και αφορούν στην σχέση

πολιτιστικής κατανάλωσης και κοινωνικών δικτύων, εστιάζουν στην κοινωνική διαστρωμάτωση

και ομαδοποίηση των ατόμων που μετέχουν σε αυτήν την πολιτιστική κατανάλωση (όπως

οι έρευνες του Hugo Liu04 και των Tally Katz-Gerro και Mads Meier Jæger). Αυτο που θα

προσπαθήσουμε να κάνουμε εμείς σε αυτήν την εργασία είναι να ερευνήσουμε την ύπαρξη

αιτιακής σχέσης μεταξύ της επισκεψιμότητας των πολιτιστικών οργανισμών και την ύπαρξη

προφίλ τους στο Facebook. Η προσπάθεια ανάλυσης της σχέσης αυτής και η αποτύπωση

της σε μετρήσιμα αποτελέσματα, όσο αυτό είναι εφικτό, θα μας δώσει νέα γνώση για το

πως οι καταναλωτές05 χρησιμοποιούν το Facebook σε σχέση με την ενημέρωσή τους για τα

πολιτιστικά δρώμενα. Από την άλλη πλευρά, φιλοδοξεί να ανακαλύψει αν και με ποιο τρόπο

εκμεταλλεύονται και αξιοποιούν οι ίδιοι οι πολιτιστικοί οργανισμοί αυτό το εργαλείο που τους

παρέχει μεγάλες δυνατότητες.

04 Liu, H. (2008), ΄Social Network Profiles as Taste Performances΄, Journal of Computer-Mediated Communication,

05 Katz-Gerro, Τ. and Jæger, M. M. (2013), ΄Top of the Pops, Ascend of the Omnivores, Defeat of the Couch Pota-13, 252-275

toes: Cultural Consumption Profiles in Denmark 1975–2004΄, European Sociological Review, 29 (2), 243-260


Β || ΚΥΡΙΩΣ ΜΕΡΟΣ

Β.1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ

Το κεντρικό ερευνητικό ερώτημα της εργασίας μας διατυπώνεται, λοιπόν, ως εξής: «Η

χρήση του Facebook από τους πολιτιστικούς οργανισμούς οδηγεί σε αύξηση της επισκεψιμότητας

στους χώρους τους;». Ως χρήση ορίζουμε τη δημιουργία και διατήρηση ενός σχετικού προφίλ στο

Facebook, με ανάρτηση ενημερώσεων, κοινοποιήσεις κλπ, ενώ στον όρο δεν περιλαμβάνεται

η διαφήμιση μέσω της πλατφόρμας ή οποιαδήποτε άλλη προώθηση του οργανισμού που

συνεπάγεται χρηματικό αντίτιμο.

Ο παραπάνω περιορισμός του όρου χρήση ήταν στην αρχή χρήσιμος για εμάς για να

μπορέσουμε να ορίσουμε λεπτομερέστερα το ερώτημά μας. Όπως θα φανεί στην πορεία όμως,

και κυρίως μέσα από τις συνεντεύξεις με τους υπεύθυνους των social media των οργανισμών

που αξιοποιήσαμε στην έρευνά μας, ο όρος “χρήση” τείνει να είναι πια συνυφασμένος με την

επένδυση χρηματικών ποσών για την προώθηση μέσα από την πλατφόρμα.

Η τελική διατύπωση του ερευνητικού ερωτήματος έρχεται να ολοκληρώσει μια σειρά

ερωτημάτων που από την αρχή κινούνται στο ίδιο πλαίσιο. Ερωτήματα που φιλοδοξούν να

διερευνήσουν αν τα κοινωνικά δίκτυα –πλέον αδιάσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας

μας- τείνουν να αντικαταστήσουν τα παραδοσιακά μέσα διαφήμισης, όπως η τηλεόραση ή το

ραδιόφωνο. Ταυτόχρονα όμως και ερωτήματα όχι μονοδιάστατα, που ακόμη και αν η απάντησή

τους ήταν αρνητική θα παρείχαν πρόσφορο έδαφος για πάσης φύσεως σχολιασμό (Mason 2003:

44).

Στα πρώτα στάδια της δουλειάς μας, δεν είμαστε σε θέση να διατυπώσουμε εν συντομία

και με σαφήνεια το “πραγματικό αντικείμενο” της έρευνας μας, όπως το ονομάζει η Mason

(2003: 32). Έχει οριστεί το ευρύτερο επίκεντρο και βάσει αυτού κάθε μέλος της ομάδας κάνει τις

δικές του προτάσεις (Robson 2007: 57).


Μια προσπάθεια συγκερασμού των διαφόρων ερωτημάτων οδηγεί στην παρακάτω

αρχική διατύπωση, όπου κανείς μπορεί να παρατηρήσει ότι δεν υπάρχει ξεκάθαρο κεντρικό

ερευνητικό ερώτημα:

«Πως επιδρούν/επηρεάζουν τα social media την πολιτιστική κατανάλωση; Πως έχουν

αντικαταστήσει τους τρόπους διαφήμισης; Πως γίνεται αυτό αποδεκτό από τους

καταναλωτές; Εάν και κατά πόσο επηρεάζεται ο καταναλωτής σχετικά με τις επιλογές

του;»

Θέτονται προς συζήτηση αρκετά ισάξια ερωτήματα χωρίς όμως να έχουμε καταφέρει

ακόμη να αρθρώσουμε αυτό που αποτελεί την ουσία της αναζήτησής μας (Mason 2010: 32).

Παράλληλα εισάγεται ο όρος “πολιτιστική κατανάλωση”, ενώ δε διευκρινίζεται ποιο τομέα του

πολιτισμού επιθυμούμε να μελετήσουμε.

Στη συνέχεια γίνεται μια προσπάθεια να ορίσουμε καλύτερα το πεδίο της έρευνάς μας

και στρεφόμαστε συγκεκριμένα στους πολιτιστικούς οργανισμούς. Περιορίζουμε το δείγμα

μας στον τομέα των μουσείων ορίζοντας ταυτόχρονα ως πολιτιστική κατανάλωση τη φυσική

επίσκεψη στο χώρο του μουσείου. Έτσι φτάνουμε στη δεύτερη διατύπωση της πρότασής μας:

«Κατά πόσο η πολιτιστική κατανάλωση (στον τομέα των μουσείων) συναρτάται από

την προώθηση του εκάστοτε πολιτιστικού οργανισμού στο Facebook. Κατά πόσο η

επισκεψιμότητα των μουσείων αυξάνεται από τις αναρτήσεις των οργανισμών στο Face-

book και κατά πόσο οι καταναλωτές κινητοποιούνται από τις ανωτέρω αναρτήσεις ώστε

να επισκεφθούν τα μουσεία.»

Η παραπάνω πρόταση απορρίπτεται λίγο αργότερα, καθώς ο περιορισμός αποκλειστικά

στον τομέα των μουσείων θα απαντούσε το ερώτημά μας, αλλά μόνο σε μια του πτυχή. Δε θα μας

έδινε τη δυνατότητα να γενικεύσουμε -στο βαθμό που μπορούμε βέβαια- και να σχολιάσουμε

ευρέως το φαινόμενο.

Τελικά, η έρευνα καταλήγει να διαπραγματεύεται τη χρήση του συγκεκριμένου μέσου

κοινωνικής δικτύωσης από τους πολιτιστικούς οργανισμούς στο πλαίσιο κινητοποίησης του

κοινού τους με στόχο την αύξηση της επισκεψιμότητας στους χώρους τους. Διατυπώνουμε,

δηλαδή, ένα “γρίφο αιτιότητας”, όπως αναφέρει και η Mason (2003: 42), όπου προσπαθούμε


να δούμε αν και κατά πόσο επηρεάζει η διατήρηση του προφίλ του οργανισμού στο Facebook

(μεταβλητή χ) την επισκεψιμότητα των χώρων (μεταβλητή ψ).

Στα πλαίσια της συνθετικής στρατηγικής που έχει επιλεγεί, λοιπόν, εντάσσεται και η

παρακάτω έρευνα συσχέτισης που προτείνουμε, όπου το ερευνητικό ερώτημα που τίθεται έχει

δύο πτυχές και προσεγγίζει το υπό εξέταση θέμα από δύο ξεχωριστές οπτικές γωνίες: εκείνη

των οργανισμών και εκείνη των καταναλωτών.

Έχοντας υπόψη μας, λοιπόν, πως το Facebook είναι ένα αμφίδρομο δίκτυο επικοινωνίας,

και δεδομένου ότι η λειτουργία του βασίζεται στο δίπολο δράση-αντίδραση, θα προσπαθήσουμε

να προσεγγίσουμε την ερευνητική μας υπόθεση από τις δύο παραπάνω οδούς, υποθέτοντας

από τη μια πως τα δεδομένα που θα προκύψουν θα επιβεβαιώνουν (ή θα διαψεύδουν) εξίσου

την υπόθεση και θεωρώντας από την άλλη πως το συλλεχθέν υλικό θα είναι πλουσιότερο και

προσφορότερο για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Η διερεύνηση διαφορετικών όψεων και ο

τρόπος που έρχονται στο τέλος να συνδεθούν και να εμπλουτίσουν η μία την άλλη κρίνεται

κεντρική για τη μελέτη διαδραστικών περιβαλλόντων (Mason 2003: 63).

Τέλος, όσον αφορά στους περιορισμούς που αναπόφευκτα υπάρχουν σε οποιαδήποτε

μορφή κοινωνικής έρευνας (Robson 2007: 64) θεωρούμε ότι η επιλογή του ερευνητικού μας

ερωτήματος είναι ρεαλιστική όσον αφορά στο χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας. Παράλληλα,

πριν την επιβεβαίωση ή διάψευσή της υπόθεσής μας λαμβάνουμε φυσικά υπόψη πως υπάρχουν

διάφορα επίπεδα πριν ο καταναλωτής φτάσει την τελική απόφαση να καταναλώσει το

πολιτιστικό προϊόν, που μπορεί να συντελούνται στο περιβάλλον του Facebook, αλλά και να

μην έχουν καμία σχέση με αυτό (π.χ. οικονομική δυνατότητα καταναλωτή).


Β.2 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Β.2.α || Μεθοδολογία

Έχοντας πλέον διατυπώσει το ερευνητικό μας ερώτημα και στοιχειοθετήσει τις

πιθανές προεκτάσεις του, το ενδιαφέρον μας στράφηκε στη μεθοδολογική προσέγγιση που

θα υιοθετούσαμε και πιο συγκεκριμένα στην αναζήτηση της ή των μεθόδων εκείνων που θα

εξυπηρετούσαν καλύτερα τους ερευνητικούς μας σκοπούς. Η επιλογή της σωστής ερευνητικής

μεθόδου, με την έννοια της καταλληλότητας και εφαρμόσιμότητάς της στο εκάστοτε

ερευνητικό ερώτημα, αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς μια λάθος επιλογή μπορεί να περιορίσει

σημαντικά τη δυναμική της ερευνητικής διαδικασίας (Κυριαζή 2011:55), να μην επιτρέψει την

εξαγωγή των επιθυμητών δεδομένων ή ακόμα και να οδηγήσει σε νοθευμένα συμπεράσματα,

διακινδυνεύοντας έτσι την επιστημονική ακεραιότητα της έρευνας.

Υιοθετώντας περαιτέρω την άποψη πως το ίδιο το ερευνητικό ερώτημα καθορίζει την

επιλογή της μεθοδολογικής προσέγγισης, αλλά και διαμορφώνει ολόκληρο τον ερευνητικό

σχεδιασμό του εγχειρήματος (Alford, 1998: 64), στραφήκαμε εκ νέου στις δύο πτυχές που

περιλαμβάνει το ερώτημά μας, επιλέγοντας δύο διαφορετικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις

για κάθε μια. Όπως άλλωστε γίνεται πλέον δεκτό από την πλειοψηφία της επιστημονικής

κοινότητας, η παράλληλη χρήση διαφορετικών μεθόδων «είναι σημαντική για την πιο

ολοκληρωμένη αναπαράσταση της κοινωνικής πραγματικότητας» (Κυριαζή 2011: 55), ενώ

επιτρέπει ταυτόχρονα και την κατά τι πιο ασφαλή εξαγωγή συμπερασμάτων .

Αναφορικά με την πρώτη πτυχή του ερωτήματος και την εξέταση της σχέσης που

διατηρούν οι πολιτιστικοί οργανισμοί με το Facebook, ως μέσο επικοινωνίας με το κοινό τους

και προώθησης των δράσεών τους, στραφήκαμε σε μεθόδους ποιοτικής ανάλυσης και πιο


συγκεκριμένα στη μέθοδο των ημι-δομημένων συνεντεύξεων (Robson 2007: 330). Ο στόχος

ήταν να διερευνήσουμε σε βάθος τη σχέση που διατηρούν οι πολιτιστικοί οργανισμοί με την

πλατφόρμα και συγκεκριμένα να εξετάσουμε τους τρόπους και τη στρατηγική με βάση την

οποία την χρησιμοποιούν, τους στόχους που θέτουν σχετικά και κυρίως τα αποτελέσματα

που παρατηρούν σε σχέση με αυτούς τους στόχους. Επομένως, η ποσοτική διερεύνηση του

ερωτήματος απορρίφθηκε εξαρχής, καθώς τυποποιημένες μετρήσεις δεν θα επέτρεπαν την

παραπάνω προσέγγιση.

Αντίθετα, η μέθοδος των ποιοτικών συνεντεύξεων ή αλλιώς συνεντεύξεων βάθους φάνηκε

να ανταποκρίνεται στις ερευνητικές μας ανάγκες, επιτρέποντας μια βαθύτερη διερεύνηση της

σχέσης πολιτιστικών οργανισμών-πλατφόρμας Facebook. Δεδομένης της ανομοιομορφίας του

δείγματός μας, όπως αυτό θα αναλυθεί παρακάτω, αλλά και με γνώμονα το ίδιο το ερευνητικό

μας ερώτημα, θεωρήσαμε αναγκαίο να υιοθετήσουμε μια ευέλικτη διαδικασία (ημιδομημένη

συνέντευξη) και να επιτρέψουμε ένα περιθώριο προσαρμογής των ερωτήσεων στο προφίλ και

την συμπεριφορά του εκάστοτε συνεντευξιαζόμενου (Robson 2007: 321), απορρίπτοντας έτσι

τις αυστηρά δομημένες συνεντεύξεις ή τη χρήση τυποποιημένων ερωτήσεων.

Εστιάσαμε σε ανοιχτές ερωτήσεις και ημιδομημένη διαδικασία που εξυπηρετούσε

αποτελεσματικά τους σκοπούς μας και παράλληλα μας επετρέπε να εξέτασουμε, σε πρώιμο

βέβαια βαθμό, και ορισμένα θέματα, τα οποία δεν άπτονται μεν άμεσα του ερευνητικού

μας ερωτήματος, ώστοσο η συγκριτική παρουσίασή τους σε συσχέτιση με τα εξαχθέντα

συμπεράσματα θα παρουσίαζε μεγάλο ενδιαφέρον και θα μπορούσε δυνητικά να αποτελέσει

αντικείμενο μελλοντικής μελέτης.

Τέτοια θέματα αφορούν στον βαθμό που η χρήση της πλατφόρμας έχει επηρεάσει και

άλλες πρακτικές ή αποφάσεις των οργανισμών, όπως για παράδειγμα τη διάθεση χρημάτων

σε διαφημιστικές καμπάνιες, την συνεργασία με άλλους πολιτιστικούς φορείς μέσω των

πλατφόρμων κοινωνικής δικτύωσης, την πρόσληψη ατόμων ειδικευμένων στα social media κ.α.

Η επιλογή της συγκεκριμένης μεθόδου ενέχει φυσικά και ορισμένους κινδύνους, οι

οποίοι θα μπορούσαν θεωρητικά να βλάψουν την αξιοπιστία του εγχειρήματος. Ο ρόλος του


συνεντευκτή είναι φυσικά απαιτητικός και χρειάζεται εμπειρία και σωστή προετοιμασία (Φίλιας

2000: 131). Αλλά και υπό αυτές τις προυποθέσεις, ο συνεντευκτής διατρέχει τον κίνδυνο να

επηρεαστεί από προσωπικές απόψεις και προϊδεασμούς, κατευθύνοντας αναλόγως τη σχετική

συζήτηση (Robson 2007: 324). Ανάλογη ήταν και η δική μας περίπτωση, καθώς εξαρχής

θεωρήσαμε πως είναι πολύ πιθανό οι συνεντευξιαζόμενοι να υιοθετήσουν επιφυλακτική στάση,

επιλέγοντας να αποκρύψουν στοιχεία, κυρίως οικονομικά και αναφορικά με τις μεθόδους

διαφήμισης που χρησιμοποιούν.

Κατά τη διάρκεια της προκαταρκτικής συζήτησης μεταξύ των μελών της ομάδας και

στο στάδιο διαμόρφωσης των ερωτήσεων, οι προϊδεασμοί αυτοί εντοπίστηκαν και έγινε μια

συστηματική προσπάθεια προσεκτικής δόμησης των ερωτήσεων και λεπτομερούς οργάνωσης

της όλης διαδικασίας, ώστε να αποφευχθεί ο εμποτισμός τους στα ερωτημάτα, αλλά και στη

γενικότερη στάση και συμπεριφορά του συνεντευκτή. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, η σχέση

μεταξύ συνεντευκτή-συνεντευξιαζόμενου παραμένει άνιση και αυτό θα πρέπει επίσης να ληφθεί

υπόψη κατά την αξιολόγηση των δεδομένων που προέκυψαν από τις συνεντεύξεις.

Σε ότι αφορά την έρευνα των χρηστών του Facebook και την ακόλουθη διερεύνηση του

βαθμού στον οποίο επηρεάζονται από την διάδραση τους με τους πολιτιστικούς οργανισμούς

μέσω της πλατφόρμας, ώστε να αποφασίσουν να τους επισκεφτούν, στραφήκαμε σε

διαφορετική μεθοδολογία έρευνας. Δεδομένου ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση εξετάζουμε

απλώς μια συμπεριφορά, χωρίς να επιθυμούμε να εμβαθύνουμε σε αίτια, προθέσεις και

λοιπές προεκτάσεις, εγκαταλείψαμε τις ποιοτικές μεθόδους και επιλέξαμε ποσοτική έρευνα

με τη χρήση ερωτηματολογίων, η οποία αποδεικνύεται επαρκέσταστη και αποτελεσματική.

Η συγκεκριμένη μέθοδος μας επέτρεψε να απευθυνθούμε με ευκολία σε ένα μεγάλο δείγμα

ατόμων και να συγκεντρώσουμε το αναγκαίο υλικό μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα

και χωρίς δαπάνη χρημάτων, προβλήματα που θα προέκυπταν με βεβαιότητα σε κάθε άλλη

μεθοδολογική προσέγγιση λόγω του μεγέθους του δείγματος.

Το βασικό πρόβλημα αναφορικά με την συγκεκριμένη μέθοδο εντοπίστηκε από την

ομάδα στην υποψία πως υπάρχει μεγάλη πιθανότητα μη απόκρισης ή έστω καθυστερημένης


απόκρισης των ερωτηθέντων, γεγονός που θα δυσχέραινε σε μεγάλο βαθμό την ερευνητική

διαδικασία, δεδομένων και των χρονικών περιορισμών που είχαν τεθεί. Μάλιστα, η ίδια η

διαδικασία σχηματισμού και αναπροσαρμογής του ερωτηματολογίου είχε ήδη αποδειχθεί

εξαιρετικά χρονοβόρα. Ωστόσο, προς ανακούφιση της ερευνητικής ομάδας, η δυσοίωνη

πρόβλεψη δεν επαληθεύτηκε και δεν προέκυψε κάποια δυσκολία κατά τη συγκέντρωση του

αναγκαίου υλικού. Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί πως, όπως και σε κάθε περίπτωση έρευνας

με ερωτηματολόγιο και δη ψηφιακό, δεν υπάρχει καμία δυνάτοτητα ελέγχου της ειλικρίνειας

ή της σοβαρότητας, με την οποία συμπληρώνεται από τους ερωτηθέντες. Καθώς το στοιχείο

αυτό μπορεί θεωρητικά να επηρεάσει την αξιοπιστία της έρευνας, πρέπει σε κάθε περίπτωση να

σημειώνεται και να λαμβάνεται υπόψη.

Β.2.α || Δειγματοληψία

Έχοντας προσδιορίσει την μεθοδολογία έρευνας και τα σχετικά ερευνητικά εργαλεία,

επόμενο βήμα είναι ο προσδιορισμός της δειγματοληπτικής στρατηγικής που θα ακολουθήσουμε,

προκειμένου να προσδιοριστεί το δείγμα που θα χρησιμοποιήσουμε στην έρευνά μας. Η οργάνωση

ενός σχεδίου δειγματοληψίας έχει εξ ορισμού ιδιαίτερη σημασία, καθώς δύναται να επηρεάσει

την αξιοπιστία της έρευνας (Robson 2007: 309), διακινδυνέυοντας την αντιπροσωπευτικότητα

του δείγματος και τα συμπεράσματα που θα προκύψουν. Το οικονομικό κόστος και τα

χρονικά περιθώρια της έρευνας λαμβάνονται φυσικά υπόψιν κατά τη δειγματοληψία, αλλά η

σκοπιμότητα του ερευνητικού ερωτήματος και ο βαθμός συγκεκριμενοποίησής του είναι αυτά

που θα διαμορφώσουν ουσιαστικά τις δειγματοληπτικές επιλογές (Κυριαζή 2011: 117).

Αναφορικά με την πρώτη πτυχή του ερευνητικού ερωτήματος, ο πληθυσμός, όπως

ορίζεται από το ίδιο το ερώτημα, περιλαμβάνει όλους τους πολιτιστικούς οργανισμούς που

διατηρούν σελίδα στο Facebook. Καθώς το αρχικό δειγματοληπτικό πλαίσιο παρουσιάζεται


ιδιαίτερα μεγάλο και ευρύ για τους σκοπούς και τις δυνατότητες της ερευνητικής ομάδας,

περιορίσαμε από επιλογή και για λόγους σκοπιμότητας το πλαίσιο στους οργανισμούς αυτούς

που έχουν έδρα και δραστηριοποιούνται στην Αθήνα. Στη συνέχεια, προχωρήσαμε σε μια

στρωματοποίηση του δείγματος (Babbie 2011: 327), χωρίζοντας τους οργανισμούς σε τρεις

κατηγορίες ανάλογα με το πολιτιστικό προϊόν που προσφέρουν και το πλαίσιο δράσης τους. Οι

τρεις κατηγορίες που προέκυψαν έχουν γενικό χαρακτηρά και θεωρούμε πως μπορούν επαρκώς

να συμπεριλάβουν στο πλαίσιό τους κάθε πολιτιστικό μόρφωμα που δραστηριοποιείται αυτή τη

στιγμή στην Αθήνα. Συγκεκριμένα, αφορούν (α) μουσικές σκηνές, (β) μουσειακούς χώρους και

(γ) πολιτιστικά ιδρύματα-πολυχώρους, με την ευρεία έννοια που κάθε ένας από τους παραπάνω

όρους μπορεί να προσλάβει.

Ως τελευταίο βήμα, προχωρήσαμε σε σκόπιμη δειγματοληψία, επιλέγοντας από κάθε

κατηγορία τον οργανισμό που συγκεντρώνει τα περισσότερα “like” στη σελίδα που διατηρεί

στην πλατφόρμα (Robson 2007: 315) και διαμορφώνοντας έτσι το τελικό μας δείγμα. Η

δειγματοληψία σκοπιμότητας και η χρήση του αριθμού των “φίλων-ακολούθων”, ως κριτήριο

διαμόρφωσης του δείγματός μας, βασίστηκε στο σκεπτικό πως οι οργανισμοί με μεγαλύτερο

διαδικτυακό κοινό, θα παρουσιάζουν νομοτελειακά εντονότερη παρουσία στην πλατφόρμα

και άρα μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το ερευνητικό μας ερώτημα και μεγαλύτερη ευκολία στην

εξέτασή του (Ibid). Ακολουθώντας την ως άνω διαδικασία καταλήξαμε στο τελικό δείγμα των

πολιτιστικών οργανισμών που θα χρησιμοποιηθεί στην έρευνά μας, το οποίο περιλαμβάνει το

Six d.o.g.s. (μουσική σκηνή), το Μουσείο Μπενάκη (μουσειακός χώρος) και τη Στέγη Γραμμάτων

και Τεχνών (πολιτιστικό ίδρυμα-πολυχώρος).

Εύλογα προκύπτει το συμπέρασμα πως το δείγμα μας, όπως αυτό διαμορφώθηκε, δεν

θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να χαρακτηριστεί αντιπροσωπευτικό, ώστε να δικαιολογεί

ή επιτρέπει πιθανή γενίκευση των εξαχθέντων συμπερασμάτων (De Vaus 2011: 201-202).

Ένα τέτοιο εγχείρημα θα αποτελούσε ξεκάθαρη κινδυνολογία και πλήγμα στην επιστημονική

εγκυρότητα της έρευνάς μας. Σε κάθε περίπτωση, οι χρονικοί περιορισμοί που είχαν τεθεί

εξαρχής δεν επέτρεψαν την αξιοποίηση μεγαλύτερου δείγματος που θα δικαιολογούσε πιθανώς

γενίκευση συμπερασμάτων σε όλο τον πληθυσμό των πολιτιστικών οργανισμών.


Σε ότι αφορά την δεύτερη πτυχή του ερωτήματος, το δειγματολογικό πλαίσιο ορίζεται

από το ίδιο το ερευνητικό μας ερώτημα και περιλαμβάνει όλους του χρήστες της υπό

εξέταση πλατφόρμας. Η δειγματοληψία που ακολουθήθηκε αποτελεί στην πραγματικότητα

δειγματοληψία ευκολίας (Robson 2007: 314-315), καθώς απευθυνθήκαμε στους χρήστες

εκείνους που μπορούσαμε με μεγαλύτερη ευκολία να προσεγγίσουμε και υπήρχε μεγαλύτερη

πιθανότητα να ανταποκριθούν στο κάλεσμά μας, ενώ ο διαμοιρασμός του ερωτηματολογίου

ολοκληρώθηκε με τη μέθοδο της χιονοστιβάδας (Babbie 2011: 292-293). Πιο συγκεκριμένα,

κάθε μέλος της ομάδας ανήρτησε στον “τοίχο” του το ερωτηματολόγιο, προτρέποντας τους

“φίλους” του να το συμπληρώσουν και να προχωρήσουν σε περαιτέρω κοινοποίησή του στο

δικό τους προφίλ. Στην διαδικασία αυτή, χρησιμοποιήθηκαν και τρια άτομα κόμβοι, άτομα

δηλαδή που έχουν πάνω από 2.000 “φίλους-ακολούθους” στο προφιλ που διατηρούν στην

πλατφόρμα. Παράλληλα, κάθε άτομο της ερευνητικής ομάδας απέστειλε το ερωτηματολόγιο

και σε όλες τις επαφές που διατηρεί στον λογαριασμό ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του.

Ο βασικός προβληματισμός που προκύπτει και σε αυτήν την περίπτωση αφορά την

αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος. Ο αριθμός των ερωτηματολογίων που συγκεντρώθηκαν

έφτασε τα 621, προτού σταματήσουμε τη διαδικασία του ψηφιακού διαμοιρασμού τους,

ωστόσο η μέθοδος της χιονοστιβαδας, ως μη πιθανοτικής δειγματοληψίας (Κυριαζή 2011: 117),

βλάπτει ουσιωδως την τυχαιότητα του δείγματος. Τα μέλη της ερευνητικής ομάδας μπορεί

να προέρχονται από διαφορετικούς χώρους και ηλικιακές ομάδες και να διαθέτουν τελείως

διαφορετικό υπόβαθρο, ωστόσο παραμένουν φοιτητές του ίδιου μεταπτυχιακού προγράμματος

και παρουσιάζουν παρόμοιο επαγγελματικό προσανατολισμό, ώστε οι κοινωνικοί τους κύκλοι

συνδυαστικά να μην εξασφαλίζουν τυχαίο δείγμα. Σε κάθε περίπτωση, αυτό είναι ένα θέμα που

θα επανεξεταστεί κατά την ανάλυση των δεδομένων και θα ληφθεί υπόψιν στην εξαγωγή των

συμπερασμάτων.

Θα πρέπει τέλος, να σημειωθεί πως αρχικά υπήρχε η διάθεση να χρησιμοποιήσουμε ως

δειγματολογικό πλαίσιο τους χρήστες του Facebook που “ακολουθούν”, με άλλα λόγια έχουν

κάνει “like” ή είναι φίλοι με τους υπό εξέταση οργανισμούς. Ωστόσο, θεωρήσαμε πως κάτι τέτοιο

πιθανώς θα διακινδύνευε την αξιοπιστία και εγκυρότητα της έρευνας, καθώς ο περιορισμός του


δείγματος αποκλειστικά στους χρήστες που αποδεδειγμένα δραστηριοποιούνται πολιτισμικά

στο Facebook, θα απέκλειε την πιθανότητα να οδηγηθούμε σε δεδομένα που πιθανώς θα

έδειχναν πως οι χρήστες της πλατφόρμας -ως γενικός πληθυσμός- δεν την χρησιμοποιούν για

την πολιτιστική τους δικτύωση και κατανάλωση.


Β.3 ΕΡΕΥΝΑ

Β.3.α || Ερωτηματολόγιο

Β.3.α.i | Σχεδιασμός Ερωτηματολογίου

Ο σχεδιασμός του ερωτηματολογίου απασχόλησε ιδιαίτερα την ερευνητική μας

ομάδα και απαίτησε εκτενή μελέτη της σχετικής με το θεωρητικό πλαίσιο του ερευνητικού

ερωτήματος βιβλιογραφίας και πολλαπλές συναντήσεις που αφορούσαν την επεξεργασία και

προσαρμογή των ερωτημάτων. Έχοντας προβλέψει πως, λόγω του ψηφιακού διαμοιρασμού του

ερωτηματολογίου και της γενικότερα αρνητικής στάσης που τηρεί η πλειοψηφία όταν καλείται

να συμμετάσχει σε έρευνες, υπήρχε ήδη μεγάλη πιθανότητα μη απόκρισης του δείγματος (Rob-

son 2007: 294), η προσπάθεια εστιάστηκε εξαρχής στην εξαγωγή ενός ερωτηματολογίου που θα

ήταν στο σύνολό του εύληπτο, πλήρως κατανοητό και σύντομο.

Παράλληλα, οι ερωτήσεις θα έπρεπε να προσφέρουν μια ασφαλή βάση για την έγκυρη

μέτρηση των δύο πτυχών του ερωτήματός μας, και κυρίως να επιτυγχάνουν την απόσπαση

ακριβών πληροφοριών και πραγματικών επιλογών και όχι εντυπώσεων ή απόψεων (Robson

2007: 285). O βασικός κορμός του ερωτηματολογίου περιελάμβανε συνολικά 14 ερωτήσεις,

όλες κλειστού τύπου -γεγονός που ενίσχυε και την ευκολία της συμπλήρωσής του-, εκ των

οποίων 5 στόχευαν στη μέτρηση στάσεων των ερωτηθέντων.

Στις τελευταίες, έγινε χρήση της κλίμακας Likert, για λόγους ευκολίας στην κατανόηση

και εφαρμογή της (Robson 2007: 349). Στην τελική του μόρφη και πριν τον βασικό κορμό

των ερωτήσεων, το ερωτηματολόγιο περιελάμβανε ένα σύντομο κείμενο 4-5 γραμμών, στο

οποίο παρουσιαζόταν συνοπτικά η θεματική του και δίνονταν οδηγίες συμπλήρωσης στους

συμμετέχοντες (Κυριαζή 2011: 134).


Στη συνέχεια, ακολουθούσε εισαγωγική ερώτηση που αφορούσε το εάν ο συμμετέχων

διατηρεί προφίλ στην υπό εξέταση πλατφόρμα, μην επιτρέποντας τη συνέχιση της διαδικασίας

σε όσους απαντούσαν αρνητικά. Η ερώτηση αυτή, που αποσκοπούσε στη διασφάλιση των

επιλογών δειγματοληψίας, όπως αυτές αναλύθηκαν παραπάνω, κρίθηκε απαραίτητη δεδομένου

του διαμοιρασμού του ερωτηματολογίου και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και της

πιθανότητας συμπλήρωσής του από άτομα-μη χρήστες του Facebook, οι οποίοι δεν αφορούσαν

την έρευνά μας.

Οι δημογραφικές ερωτήσεις αφέθηκαν για το τέλος, «ώστε να έχει δημιουργηθεί πλέον το

κατάλληλο κλίμα» (Κυριαζή 2011: 135) και ευελπιστώντας επομένως πως οι ερωτηθέντες δεν

θα διστάσουν να τις απαντήσουν ειλικρινά. Τέλος, ακολουθούσε ευχαριστήριο μήνυμα για την

συμμετοχή στην έρευνα.

Παρά τα στενά χρονικά περιθώρια, θεωρήσαμε πως απαραίτητο βήμα πριν την τελική

διάχυση του ερωτηματολογίου ήταν η πραγματοποίηση μιας δοκιμαστικής έρευνας, προκειμένου

να εντοπιστούν τυχόν προβληματικά στοιχεία που δεν είχαμε αντιληφθεί (Robson 2007: 302).

Ως δείγμα, στο στάδιο αυτό του προελέγχου, χρησιμοποιήθηκαν φίλοι και συνάδελφοι τριών από

τα μέλη της ερευνητικής ομάδας και στο σύνολο 20 άτομα. Η διαδικασία αποδείχτηκε ιδιαίτερα

χρήσιμη, κυρίως ως προς την ανάγκη για επιδιόρθωση της σαφήνειας κάποιων ερωτήσεων

και της επάρκειας των εναλλακτικών απαντήσεων στις κλειστού τύπου ερωτήσεις. Ιδιαίτερη

έμφαση δόθηκε στο πως ερμηνέυουν οι ερωτώμενοι τις έννοιες στις οποίες αναφέρονται οι

ερωτήσεις και στην διασφάλιση λογικής αλληλλουχίας στο σύνολο του ερωτηματολογίου.

Με την ολοκλήρωση και αυτού του σταδίου, ξεκίνησε η διάχυση του ερωτηματολογίου με

τη μέθοδο της χιονοστιβάδας. Κάθε μέλος της ερευνητικής ομάδας ανήρτησε στον “τοίχο” του

ένα σύντομο κείμενο παρουσίασης που παρέπεμπε στον υπερσύνδεσμο του ερωτηματολογίου,

παροτρύνοντας τους “φίλους” του να το συμπληρώσουν και να το κοινοποιήσουν περαιτέρω.

Ο υπερσύνδεσμος παρέμεινε ανοιχτός για τρεις ολόκληρες ημέρες, χρονικό διάστημα κατά το

οποίο συγκεντρώθηκαν συνολικά 621 συμπληρωμένα ερωτηματολόγια. Με την ολοκλήρωση

της συλλογής του δείγματός μας, προχωρήσαμε περαιτέρω σε ανάλυση των σχετικών δεδομένων.


Ερώτηση Α: Έχετε προφίλ στο Facebook;

Β.3.α.ii | Αποτελέσματα Ερωτηματολογίου

Ερώτηση Β: Είστε κάτοικος Αθηνών;

Η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων έχουν ενεργό προφίλ στο Facebook,

ποσοστό που φτάνει το 97%. Αυτό αποτελεί και το δείγμα της έρευνας μας (Ν=621), αφού μόνο

όσοι απαντούσαν θετικά στο παραπάνω ερώτημα μπορούσαν να συνεχίσουν στις επόμενες

ερωτήσεις και να ολοκληρώσουν το ερωτηματολόγιο.

Το μεγαλύτερο ποσοστό του δείγματός μας, το 63%, είναι κάτοικοι Αθηνών, όπως

συμβαίνει και γενικότερα με τον πληθυσμό της χώρας. Το μεγαλύτερο ποσοστό κατοικεί στην

πρωτεύουσα όπου λαμβάνουν χώρα και οι περισσότερες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

97%

37%

63%


Ερώτηση 01: Κατά μέσο όρο πόσες ώρες ημερησίως κάνετε χρήση του Facebook;

Ερώτηση 02: Παρακαλώ ιεραρχήστε τους λόγους για τους οποίους χρησιμοποιείτε το Face-book;

Το δείγμα μας παρατηρούμε ότι χρησιμοποιού το Facebook σε φυσιολογικά επίπεδα,

αφού περισσότεροι από το 70% και συγκεκριμένα το 72.5% το χρησιμοποιούν καθημερινά το

πολύ έως τρείς ώρες την ημέρα ενώ μόνο το 11% περνά περισσότερες από 5 ώρες “σερφάροντας”

στην πλατφόρμα.

Όπως παρατηρούμε από το παραπάνω διάγραμμα, πρώτη επιλογή στη σειρά κατάταξής

για το λόγο που χρησιμοποιούν το Facebook οι ερωτηθέντες αποτελεί με μεγάλη διαφορά η

Επικοινωνία με τους φίλους και ακολουθεί η Ελεύθερη ώρα/χαλάρωση. Στη δεύτερη επιλογή

επικρατεί η Ενημέρωση, με την Ψυχαγωγία/Διασκέδαση να ακολουθεί ενώ ως τελευταίο λόγο

χρήσης του Facebook αποτελεί η Επαγγελματική Δικτύωση.

42%

30%

11%

17%


Ερώτηση 03: Πως αντιμετωπίζετε τις διαφημίσεις (προώθηση σελίδων, προϊόντων, κλπ.) που εμφανίζονται στο προφίλ σας στο Facebook;

Ερώτηση 04: Έχετε δημιουργήσει προφίλ σε κάποιο άλλο κοινωνικό δίκτυο εκτός του Face-book;

Ερώτηση 05: Πόσες φορές το τελευταίο εξάμηνο έχετε επισκεφτεί κάποια πολιτιστική εκδήλωση (κινηματογράφο, θέατρο, εκθέσεις τέχνης, συναυλίες, κλπ.);

Ερώτηση 06: Τι είδος εκδηλώσεων παρακολουθείτε περισσότερο;

Σχεδόν όλοι οι χρήστες του Facebook του δείγματος μας (δηλαδή το 93%) αγνοεί ή

κρύβει ώστε να μην βλέπει τις διαφημίσεις που εμφανίζονται στο προφίλ τους. Μόνο το 6.3%

των χρηστών κάνουν κλικ ή τις προωθούν στους φίλους τους.

Το 41% των ερωτηθέντων χρησιμοποιεί δύο ή περισσότερα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

με δημοφιλέστερα το LinkedIn και το Τwitter, ενώ μόνο το 32% δεν χρησιμοποιεί κάποιο άλλο

κοινωνικό δίκτυο εκτός του Facebook.

63%6%

30%


Σχεδόν οι μισοί από τους ερωτώμενους (49%) έχουν παρακολουθήσει πάνω από έξι

πολιτιστικές εκδηλώσεις το τελευταίο εξάμηνο, κάτι που σημαίνει ότι είναι συχνοί καταναλωτές

πολιτιστικών προϊόντων, με δημοφιλέστερες εκδηλώσεις τον κινηματογράφο και τις συναυλίες.

Στο παραπάνω διάγραμμα παρατηρείται ότι πρώτη επιλογή στη σειρά κατάταξης για τις

πηγές ενημέρωσης των πολιτιστικών δρώμενων αποτελεί με τεράστια διαφορά το Διαδίκτυο

με το Facebook να ακολουθεί ως δεύτερη επιλογή. Τρίτη επιλογή αποτελούν οι εφημερίδες και

τα free press ενώ ακολουθούν τα παραδοσιακά μέσα όπως το ραδιόφωνο και η τηλεόραση. Τα

άλλα κοινωνικά δίκτυα αποτελούν την τελευταία επιλογή των ερωτώμενων σχετικά με την

ενημέρωσή τους.

Ερώτηση 07: Παρακαλώ κατατάξτε κατά σειρά προτεραιότητας τις πηγές ενημέρωσής σας για τα πολιτιστικά δρώμενα.

23% 26%33%

40%


Ερώτηση 08: Ενημερώνεστε μέσω του Facebook για πολιτιστικά δρώμενα (events) που σας ενδιαφέρουν;

Ερώτηση 09: Ακολουθείτε στο Facebook τις σελίδες ενός ή περισσοτέρων Πολιτιστικών Οργανισμών; Αν ναι, αναφέρετε ποιους από τους παρακάτω Πολιτιστικούς Οργανισμούς.

Ερώτηση 10: Το Facebook αποτελεί τον κύριο τρόπο ενημέρωσής μου για τα πολιτιστικά δρώμενα των παραπάνω Οργανισμών.

Οι περισσότεροι χρήστες του Facebook ενημερώνονται αρκετά ή πάρα πολύ για τα

πολιτιστικά δρώμενα που τους ενδιαφέρουν μέσω του ίδιου του Facebook σε ποσοστό που

αγγίζει το 70%. Ενώ μόνο το 11% των χρηστών το χρησιμοποιούν λίγο ή καθόλου για να

ενημερώνονται σχετικά.

Το 38% των ερωτηθέντων δεν ακολουθούν κανέναν Πολιτιστικό Οργανισμό στο Face-

book, ενώ για αυτούς που ακολουθούν τουλάχιστον έναν οργανισμό δημοφιλέστερος είναι η

Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του ιδρύματος Ωνάση με τον πολυχώρο Six d.o,g.s.v να ακολουθεί.

Σχετικά με το αν ο κύριος τρόπος ενημέρωσής τους για τους Πολιτιστικούς Οργανισμούς που

45%

25%

38%

29%11%


ακολουθούν είναι το Facebook, το 40% συμφωνεί ή συμφωνεί πολύ ενώ το 38% ούτε συμφωνεί

ούτε διαφωνεί.

Το 43% των ερωτηθέντων λαμβάνει συχνά ή πολύ συχνά πρόσκληση μέσω Facebook

για εκδηλώσεις που διοργανώνουν πολιτιστικοί οργανισμοί με το 40% να είναι πολύ ή πάρα

πολύ πιθανό να παρευρεθούν σε αυτές. Αντίθετα, το 30% δεν λαμβάνει ποτέ ή λαμβάνει σπάνια

πρόσκληση με το 26% να είναι λίγο ή καθόλου πιθανό να παρευρεθεί στα πολιτιστικά δρώμενα

που προσκαλείται μέσω της πλατφόρμας.

Το 52% του δείγματος παρευρίσκεται πολύ συχνά ή συχνά σε πολιτιστικές εκδηλώσεις

που έχει δηλώσει συμμετοχή μέσω του Facebook, ενώ μόνο το 17% πηγαίνει σπάνια ή ποτέ

αποδεικνύοντας την αμεσότητα και την αποτελεσματικότητα του μέσου.

Ερώτηση 11: Λαμβάνετε προσκλήσεις από Πολιτιστικούς Οργανισμούς για πιθανά events που διοργανώνουν;

Ερώτηση 12: Πόσο πιθανό είναι να παρακολουθήσετε ένα πολιτιστικό δρώμενο για το οποίο έχετε λάβει event invitation μέσω Facebook;

Ερώτηση 13: Παρευρίσκεστε στις πολιτιστικές εκδηλώσεις/events που έχετε δηλώσει συμμετοχή μέσω Facebook;

28%

15%12%

18%34%

33%

7%

38%14%

6%

11%


Ερώτηση 14: Την τελευταία φορά που παρακολουθήσατε ένα πολιτιστικό δρώμενο από που ενημερωθήκατε;

Δημογραφικά στοιχεία

To Facebook είναι η δημοφιλέστερη πηγή πληροφόρησης για το πολιτιστικό δρώμενο

που παρακολούθησε τελευταία φορά το 28% των ερωτηθέντων. Το διαδίκτυο και η πρόταση

από φίλους ακολουθούν και βρίσκονται ακριβώς στα ίδια ποσοστά. Τα υπόλοιπα παραδοσιακά

μέσα ακολουθούν με πολύ μικρότερα ποσοστά.

• Το δείγμα μας αποτελείται από 362 γυναίκες και 259 άντρες με την πλειοψηφία του

δείγματος και συγκεκριμένα το 77% να είναι κάτω από 34 χρόνων.

• Το μεγαλύτερο μέρος του δείγματός μας είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή

κάτοχοι μεταπτυχιακού διπλώματος, ποσοστό που αγγίζει το 77%. Οι περισσότεροι

απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα ή είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, ενώ έχουμε

και αρκετούς φοιτητές.

26%26%

28%


• Τέλος, το 77% του δείγματος μας έχει μηνιαίο εισόδημα χαμηλότερο από χίλια ευρώ

με ένα μικρό ποσοστό της τάξεως του 15% να αγγίζει τα χίλια πεντακόσια ευρώ και

μόνο το 8% να κινείται σε μεγαλύτερα επίπεδα μηνιαίου εισοδήματος.

Αναγκαίο να σημειωθεί σε αυτό το σημείο είναι το γεγονός πως η αρχική αμφιβολία

για την αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος φαίνεται να επιβεβαιώνεται. Τα δημογραφικά

στοιχεία, όπως παρουσιάστηκαν ανωτέρω, δεν ανταποκρίνονται στα γενικά χαρακτηριστικά

του πληθυσμού της Ελλάδος, όπως αυτά έχουν προσδιοριστεί από επίσημες και εκτεταμένες

σχετικές έρευνες. Ενώ ενδεικτικές της μη αντιπροσωπευτικότητας του δείγματος αποτελούν

και οι επιλογές που αποτυπώνονται αναφορικά με την πολιτιστική κατανάλωση προϊόντων,

επιλογές που πάλι δεν συνάδουν με σχετικά αποτελέσματα.


Β.3.α.iii | Συμπερασματικές παρατηρήσεις

Η κατηγοριοποίηση των απαντήσεων και η ανάλυση των αποτελεσμάτων του

ερωτηματολογίου μας έδωσαν τη δυνατότητα να σκιαγραφήσουμε το δείγμα μας στην

πλειοψηφία του. Έτσι, το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων φαίνεται να είναι κάτοικοι

Αθηνών, γεγονός που κρίνεται ευνοϊκό για την έρευνα μας, δεδομένου ότι οι υπό εξέταση

οργανισμοί δραστηριοποιούνται μόνο στην πρωτεύουσα. Παράλληλα, το μεγαλύτερο ποσοστό

του δείγματος είναι κάτω των 34 ετών, διατηρεί προφίλ και σε άλλα κοινωνικά δίκτυα, ενώ σε

ποσοστό 70% χρησιμοποιεί το Facebook καθημερινά για χρονικό διάστημα 1-3 ωρών.

Με βάση τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου βλέπουμε ότι ο σημαντικότερος λόγος

χρήσης του Facebook είναι η επικοινωνία με φίλους, ενώ δεύτερος σε σειρά έρχεται η ενημέρωση

και ακολουθούν η χαλάρωση και η χρήση στον ελεύθερο χρόνο, η ψυχαγωγία και τελευταία η

επαγγελματική δικτύωση. Οι διαφημίσεις στο Facebook φαίνεται να ενοχλούν τους χρήστες,

καθώς τις αποφεύγουν, ενώ ελάχιστοι κάνουν κλικ σε αυτές (μόνο ένα 6%).

Σε ότι αφορά την πολιτιστική κατανάλωση, η πλειοψηφία του δείγματος φαίνεται να είναι

συχνοί καταναλωτές πολιτιστικών προϊόντων, καθώς σχεδόν οι μισοί έχουν παρακολουθήσει

περισσότερες από έξι πολιτιστικές εκδηλώσεις το τελευταίο εξάμηνο, με μια εμφανή προτίμηση

στον κινηματογράφο (40%) και τις συναυλίες (33%). Η αρκετά μεγάλη πολιτιστική κατανάλωση

ενδεχομένως συνδέεται με το μορφωτικό επίπεδο των ερωτηθέντων, οι οποίοι σε ποσοστό

που αγγίζει το 77%, είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή κάτοχοι μεταπτυχιακού

διπλώματος,

Παρά το γεγονός πως το 38% των ερωτηθέντων δεν ακολουθεί κανέναν πολιτιστικό

οργανισμό στο facebook, ένα 43% λαμβάνει συχνά ή πολύ συχνά πρόσκληση μέσω Facebook για

εκδηλώσεις που διοργανώνουν πολιτιστικοί οργανισμοί, με το 40% αυτού να είναι πολύ ή πάρα

πολύ πιθανό να παρευρεθούν σε αυτές. Τα συγκεκριμένα ποσοστά παρουσιάζουν ενδιαφέρον

αν μελετηθούν συγκριτικά (το 38% δεν ακολουθεί κανέναν οργανισμό, αλλά ένα 43% λαμβάνει

πάραυτα προσκλήσεις για τις εκδηλώσεις τους), καθώς φαίνεται να εμπλέκουν στην επιρροή

που ασκεί το facebook στην πολιτιστική κατανάλωση και το word of mouth, όπως θα αναλυθεί


και στα τελικά συμπεράσματα.

Τέλος, τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου ουσιαστικά καταδεικνύουν τον

γενικότερο βαθμό διείσδυσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ιδιαίτερα του facebook, σε

κάθε τομέα της κοινωνικής ζωής των χρηστών του. Σε αυτό το πλαίσιο, με ασφάλεια μπορούμε

να υποθέσουμε πως αυτό ισχύει και σε ότι αφορά την πολιτιστική κατανάλωση. Οι σχετικές

απαντήσεις συνάδουν άλλωστε προς το ανάλογο συμπέρασμα. Το 34% ενημερώνεται για

τα πολιτιστικά δρώμενα αποκλειστικά μέσω facebook, ενώ για ποσοστό 70% η πλατφόρμα

αποτελεί αν όχι τον βασικό, έναν από τους βασικότερους τρόπους ενημέρωσης για αυτά.


Β.3.β || Ημιδομημένες συνεντεύξεις

Β.3.β.i | Προετοιμασία Συνεντεύξεων

Όπως έχουμε ήδη αναφερθεί στην ενότητα της μεθοδολογίας ένα από τα βασικά

ερευνητικά μας εργαλεία ήταν η μέθοδος των ημιδομημένων συνεντεύξεων με τους επιλεγμένους

πολιτιστικούς οργανισμούς, η οποία λειτουργεί συμπληρωματικά στην πρώτη πτυχή του

ερωτήματος μας (εάν και σε ποιο βαθμό η ύπαρξη ενός προφίλ στο Facebook και η προβολή των

δράσεων τους μέσω αυτού, οδηγεί σε αύξηση του αριθμού των επισκεπτών τους) και προκύπτει

από την αναγκαιότητα έγκυρης και αντικειμενικής τεκμηρίωσης των αποτελεσμάτων μας σε

σχέση με το ερευνητικό μας ερώτημα. Ο οργανισμοί που επιλέξαμε ήταν το Μουσείο Μπενάκη,

το Six d.o.g.s. και η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Υπενθυμίζουμε ότι τα κριτήρια με τα οποία

έχουν επιλεγεί οι οργανισμοί αναφέρονται στην ενότητα της μεθοδολογίας.

Αποφασίστηκε ότι οι συνεντεύξεις είναι δόκιμο να γίνουν με τους Υπεύθυνους των So-

cial Media/Eπικοινωνίας του κάθε οργανισμού, κάνοντας την υπόθεση ότι καταρχάς υπάρχει

αρμόδιο τμήμα και θέση με αυτό το αντικείμενο και ότι η διαχείριση του προφίλ του οργανισμού

στο Facebook ανήκει σε αυτό το τμήμα. Κατόπιν έρευνας και επικοινωνίας με τους οργανισμούς

η υπόθεση μας επιβεβαιώθηκε σε μεγάλο βαθμό. Στους δύο από τους τρεις οργανισμούς υπήρχε

τμήμα Επικοινωνίας (Μουσείο Μπενάκη) ή Δ/νση επικοινωνίας (Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών).

Στον τρίτο οργανισμό (Six d.o.g.s.) δεν υπήρχε παρόμοιο οργανόγραμμα με προβλεπόμενο

το τμήμα επικοινωνίας, και παρόλο που υπήρχε άτομο με αρμοδιότητα «Επικοινωνία και

Συντονισμός Παραγωγής», τελικά μας προτάθηκε να επικοινωνήσουμε με τον καλλιτεχνικό

διευθυντή ως τον πιο κατάλληλο και αρμόδιο γι’ αυτή τη δουλειά. Τα άτομα με τα οποία τελικά

πραγματοποιήσαμε τις συνεντεύξεις ήταν:

• κα Νικολέττα Μέντη, Υπεύθυνη Επικοινωνίας, Τμήμα Επικοινωνίας, Μουσείο Μπενάκη

• κ. Κωνσταντίνος Δαγριτσίκος, Καλλιτεχνική Διεύθυνση, Six d.o.g.s.

• κ. Νίκος Αθανασόπουλος, Marketing Projects Manager, Τμήμα: Δ/νση επικοινωνίας & Mar-keting, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών


Προκειμένου να διασφαλιστεί η αξιοπιστία και η ακρίβεια στον τρόπο διεξαγωγής των

συνεντεύξεων καθορίσαμε και τυποποιήσαμε τις τεχνικές της συνέντευξης πριν από τη συλλογή

των πρωτογενών στοιχείων (Mishler 1996: 36), ενώ στηριζόμενοι στο ερευνητικό μας ερώτημα

καταλήξαμε στους θεματικούς άξονες της συνέντευξης. Στόχος μας ήταν να διερευνήσουμε

εάν οι συγκεκριμένοι οργανισμοί, που έχουν ήδη δημοφιλές προφίλ στο Facebook, έχουν

καταγεγραμμένη την επισκεψιμότητα του οργανισμού και εάν είναι δυνατόν να μας παρέχουν

περισσότερα και πιο συγκεκριμένα στοιχεία για την πραγματική επισκεψιμότητα στους χώρους

τους, η οποία μπορεί να προκύπτει από το προφίλ του οργανισμού στο Facebook.

Στη συνέχεια φτιάξαμε έναν πιλοτικό οδηγό ερωτήσεων και ελέγξαμε την εγκυρότητα

του, ώστε οι ερωτήσεις μας καταρχάς να καλύπτουν το εύρος του ερευνητικού μας ερωτήματος

και κατά δεύτερον να είναι απολύτως σαφείς και κατανοητές, πράγμα απαραίτητο για την

αποτελεσματική συλλογή των στοιχείων μας (Mishler 1996: 40).

Αποφασίσαμε να μη χρησιμοποιήσουμε δομημένες συνεντεύξεις (με e-mail), που θα

μπορούσε να είναι μια πιθανή προσέγγιση για την έρευνα μας, διότι λόγω της φύσης του

ερωτήματος, αλλά και λόγω του διαφορετικού προφίλ των οργανισμών, οι ημιδομημένες

συνεντεύξεις είχαν το πλεονέκτημα της πιο άμεσης, χαλαρής και ευέλικτης επικοινωνίας και

επομένως περισσότερες πιθανότητες συλλογής χρήσιμων ευρημάτων, αποσαφήνισης εννοιών

και τελικά καλύτερη κατανόησης του πλαισίου (Bailey 1994: 212).

Ενα ενδιαφέρον θέμα το οποίο λάβαμε υπόψη μας για τη δόμηση του ερωτηματολογίου

ήταν το γενικότερο προφίλ του οργανισμού στο βαθμό που αυτό μπορεί να διαμορφώνει τη

χρήση του συγκεκριμένου μέσου. Το παραπάνω μπορεί να γίνει αντιληπτό από το χώρο, την

οργανωσιακή δομή του οργανισμού, γενικότερη χρήση του διαδικτύου και των social media και

το προφίλ του ανθρώπου που έχει επιλέξει ο οργανισμός για τη συγκεκριμένη θέση.

Ξεκινήσαμε με την σύνταξη του κειμένου της επιστολής (e-mail), στο οποίο εξηγούμε:

ποιοι είμαστε, τι κάνουμε (έρευνα για το ΠΜΣ «Πολιτιστική Διαχείριση»), που εντάσσεται αυτή

η έρευνα και ποια είναι η χρησιμότητα της και ποιο είναι το αίτημα μας (να διεξάγουμε συνέντευξη

με τον υπεύθυνο της διαχείρισης του Facebook προφίλ του οργανισμού). Παράλληλα, κάναμε


σχετική έρευνα στο site των οργανισμών για να εντοπίσουμε το αρμόδιο τμήμα και τα άτομα.

Ακολούθησε η αποστολή των e-mails, τηλεφωνική επικοινωνία, συνάντηση και συνέντευξη με

τους υπεύθυνους, ευχαριστήριο e-mail.

Αξιοποιήσαμε την πρόσβαση που είχαν τα μέλη της ομάδας με δύο από τους οργανισμούς

για να διευκολύνουμε τη διαδικασία έγκρισης του αιτήματος. Εν τέλει, όμως αποδείχτηκε ότι

δεν ήταν απαραίτητο. Η επικοινωνία ήταν εξαρχής πολύ φιλική και με άριστη διάθεση.

Β.3.β.ii | Διεξαγωγή Συνεντεύξεων

Είναι αυτονόητο ότι για λόγους δεοντολογίας οι συνεντεύξεις πραγματοποιήθηκαν στο

χώρο των οργανισμών, στα γραφεία των Υπευθύνων. Όσον αφορά το χρόνο των συνεντεύξεων

αναφέρουμε ότι τηρήθηκαν με σεβασμό και συνέπεια οι ώρες που μας προτάθηκαν από τους

ερωτόμενους. Στις δύο περιπτώσεις το ερωτηματολόγιο στάλθηκε την ημέρα της συνάντησης

(πρωί) και στη μια περίπτωση την προηγούμενη μέρα. Ακολουθήσαμε αυτή τη διαδικασία

προκειμένου να μειώσουμε στο ελάχιστο δυνατό τις αρνητικές μεταβλητές, που θα επηρέαζαν το

πλαίσιο και το περιεχόμενο των απαντήσεων (καλλιέργεια κλίματος εμπιστοσύνης, εξασφάλιση

επιπλέον χρήσιμων στοιχείων) (Mishler 1996: 38). Επίσης, πριν από την ενεργοποίηση του

μέσου καταγραφής ζητήθηκε η άδεια από τον ερωτώμενο.

Κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων δεν αντιμετωπίσαμε ιδιαίτερα προβλήματα.

Ενδιαφέρον όμως θα είχε να σημειώσουμε πως σε μια από τις τρεις συνεντεύξεις (Six d.o.g.s.)

υπήρξε δυσκολία στην πρόσληψη και την κατανόηση κάποιων ερωτήσεων (εκφορά λόγου και

νοήματος). Η δυσκολία αυτή ξεπεράστηκε με την επί τόπου προσαρμογή, επαναδιατύπωση και

παράλειψη κάποιων ερωτήσεων. Αυτό ήταν σχετικά αναμενόμενο καθώς, όπως χαρακτηριστικά

αναφέρει ο Mishler παραθέτοντας την Paget, «διακριτικό χαρακτηριστικό των συνεντεύξεων σε

βάθος είναι ότι οι απαντήσεις που δίνονται επηρεάζουν συνεχώς τον εξελισσόμενο διάλογο» (Pag-

et στο Mishler 1996: 149).


Η καταγραφή των συνεντεύξεων έγινε με ψηφιακό μέσο καταγραφής και ταυτόχρονα

με γραπτές σημειώσεις κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος της συνάντησης. Δόθηκε μεγάλη

προσοχή στην πιστότητα του ήχου με στόχο την καλύτερη δυνατή μεταφορά των δεδομένων. Οι

συνεντεύξεις μεταγράφηκαν αμέσως μετά το τέλος τους με μεγάλη σχολαστικότητα και ακρίβεια

μαζί με τις συμπληρωματικές/συμπαραδηλωτικές πληροφορίες, που αφορούν τη συνέντευξη.

Επιλέξαμε αυτή τη διαδικασία ως την πιο δόκιμη για τον έλεγχο των προκαταλήψεων και την

παραγωγή αξιόπιστων δεδομένων για την ανάλυση έχοντας επιπλέον υπόψη μας ότι «η διαδικασία

κωδικοποίησης και αποκωδικοποίησης μιας αφήγησης απαιτεί μη λεκτικές πληροφορίες για να

εδραιώσει τα εικονικά και δεικτικά της νοήματα» (Mischler 1996: 84)

Β.3.β.iii | Μέθοδος Ανάλυσης Συνεντεύξεων

Οι θεωρητικές υποθέσεις σχετικά με το ερευνητικό μας ερώτημα δεν προηγήθηκαν

της συνέντευξης, αλλά βασίστηκαν σε εμπειρικά δεδομένα που προέκυψαν μέσα από τα

συγκεκριμένα κοινωνικά και πολιτισμικά πλαίσια και διαδικασίες των συνεντεύξεων.

Ακολουθήσαμε τη θεμελιωμένη θεωρία εφαρμόζοντας στρατηγικές και πρακτικές

ανάλυσης των ποιοτικών δεδομένων τα οποία παίρνουν τη μορφή κειμένου (textual data). Στην

παρούσα έρευνα για την ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων εφαρμόστηκε η στρατηγική της

ανοιχτής κωδικοποίησης, της κωδικοποίησης άξονα και της επιλεκτικής κωδικοποίησης.

Κατά την ανάλυση περιεχομένου των συνεντεύξεων διακρίναμε και επιλέξαμε τους

παρακάτω θεματικούς άξονες:

• Τρόπος και μέθοδοι χρήσης του Facebook από τους οργανισμούς

• Στόχοι και προσδοκίες των οργανισμών από τη χρήση του Facebook

• Έλεγχος της αύξησης της επισκεψιμότητας των οργανισμών από τη χρήση του Facebook

Κατά τη διαδικασία αποκωδικοποίησης, κατανόησης και ερμηνείας των δεδομένων


χρησιμοποιήθηκαν οι συμπληρωματικές σημειώσεις των συνεντεύξεων για την αποκατάσταση

των νοηματικών πλαισίων μέσα στα οποία πραγματοποιήθηκαν. Οι συνεντεύξεις διαβάστηκαν

από όλα τα μέλη της ομάδας και συζητήθηκαν επιμέρους θέματα για τον έλεγχο και περιορισμό

της όποιας υποκειμενικής εμπειρίας των μελών που συμμετείχαν στη συνέντευξη, τα οποία θα

μπορούσαν να επηρεάσουν τα συμπεράσματα μας. Η συνέντευξη ταυτόχρονα προσεγγίστηκε

και ως το σύνολο της συζήτησης και του νοήματος που προκύπτει από αυτήν (Mishler 1996:

208).

Β.3.β.iii | Συμπερασματικές Παρατηρήσεις

Κατά την ανάλυση των συνεντεύξεων παρατηρήθηκαν διαφορετική πλοκή και ύφος

αφήγησης από τον κάθε ερωτώμενο, ο οποίος εξέφραζε τόσο μια προσωπική αφήγηση, όσο και

μια αφήγηση ρόλου (εκπροσώπησης θέσης) και πλαισίου (οργανισμού). Ο κάθε οργανισμός

που συμμετείχε στην έρευνα εμφανίζει διαφορετικό προφίλ, το οποίο μεταφράζεται σε

διαφορετική διοικητική οργάνωση, οργανόγραμμα και ανάθεση ρόλων, γεγονός που θα πρέπει

να λαμβάνεται υπόψη κατά την αξιολόγηση των σχετικών συμπερασμάτων. Αυτό διαφαίνεται

τόσο στη στρατηγική χρήσης του προφίλ τους στο Facebook (ευρύτητα, μέθοδοι κτλπ), όσο και

στην ίδια την επιλογή του ατόμου που θα διαχειρίζεται τον σχετικό λογαριασμό.

Ωστόσο, οι στόχοι και οι προσδοκίες που έχουν οι οργανισμοί από τη χρήση του μέσου

είναι οι όμοιοι: κοινωνική δικτύωση, προβολή των events, δόμηση του προφίλ του οργανισμού

και εντέλει αύξηση της επισκεψιμότητας τους. Έτσι, παρόλες τις μεταξύ τους διαφορές, τόσο

ως προς τις δράσεις, όσο και ως προς το προφίλ, αυτό που διαπιστώθηκε από τις συνεντεύξεις

είναι ότι και οι τρεις οργανισμοί αντιλαμβάνονται τη χρησιμότητα/ αναγκαιότητα του μέσου

(Facebook) με τον ίδιο τρόπο. Κατά δήλωση και των τριών συνεντευξιαζόμενων, το Facebook

είναι εντελώς απαραίτητο πλέον για τη δημιουργία και συντήρηση του επικοινωνιακού προφίλ

του οργανισμού, καθώς και για την προβολή των δράσεων του. Σε κάθε περίπτωση όμως, ο κάθε

οργανισμός διαχειρίζεται αυτό το δεδομένο με διαφορετική στρατηγική, η οποία συνδέεται


άμεσα με στους στόχους, το όραμα και την κουλτούρα του.

Τέλος, καθίσταται σαφές ότι και οι τρεις οργανισμοί πιστεύουν στη δυναμική του μέσου

(Facebook), χωρίς ωστόσο να έχουν καταμετρήσει την πραγματική επισκεψιμότητα (actual par-

ticipation), ως αποτέλεσμα της συντήρησης και διαχείρισης του προφίλ τους στην πλατφόρμα,

και χωρίς να εκδηλώνουν ανάλογες βλέψεις. Θεωρώντας δεδομένη την σημασία της ενίσχυσης

του οργανισμού μέσω Facebook, οι δύο από τους τρεις οργανισμούς επενδύουν σημαντικά ποσά

για την ενίσχυση της εικόνας τους και των event μέσα από το προφίλ τους, ενώ ο τρίτος επενδύει

ανθρώπινους πόρους, θεωρώντας αυτονόητη την υποστήριξη του προφίλ του οργανισμού στο

Facebook από το προσωπικό της.


Γ || ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Στο πλαίσιο της διερεύνησης των κοινωνικών δικτύων και των τρόπων με τους οποίους

αυτά έχουν μεταβάλλει ορισμένες πτυχές της κοινωνικής ζωής των χρηστών τους, η παρούσα

έρευνα εστιάζει στην πολιτιστική κατανάλωση, ως κοινωνικό φαινόμενο, όπως διαμορφώνεται

και λαμβάνει χώρα στη σύγχρονη διαδικτυακή πραγματικότητα. Ειδικότερα, η μελέτη

επικεντρώθηκε στην πλατφόρμα του Facebook, διερευνώντας τους τρόπους με τους οποίους

το συγκεκριμένο κοινωνικό δίκτυο επηρεάζει τις επιλογές πολιτιστικής κατανάλωσης των

χρηστών του και πιο συγκεκριμένα εάν η επισκεψιμότητα των πολιτιστικών χώρων αυξάνεται

λόγω της συμμετοχής των τελευταίων στην πλατφόρμα με τη δημιουργία και διαχείριση

σχετικού προφίλ.

Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν στο πλαίσιο της παραπάνω ερευνητικής προσπάθειας

παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον και, παρά το γεγονός πως η ανάλυσή τους έχει

πραγματοποιηθεί μόνο σε ένα πρώτο πρώιμο στάδιο, γεννούν/παράγουν χρήσιμα συμπεράσματα

και στοιχειοθετούν ως ένα βαθμό τη σχέση που υπάρχει μεταξύ της πλατφόρμας του Facebook

και της πολιτιστικής κατανάλωσης, με την έννοια της επίσκεψης ενός πολιτιστικού οργανισμού.

Άλλωστε, η εξέταση του ερευνητικού ερωτήματος από δύο διαφορετικές πτυχές επέτρεψε μια

ολιστική προσέγγιση της παραπάνω σχέσης, αν και δεν οδήγησε σε πλήρη σκιαγράφησή της.

Ειδικότερα, από το σύνολο της έρευνας κατέστη σαφές πως η πλατφόρμα του Face-

book, ως χώρος διάδρασης μεταξύ καταναλωτών και πολιτιστικών οργανισμών, αλλά και ως

μέσο ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, αποτελεί έναν από τους παράγοντες που διαμορφώνουν την

απόφαση του χρήστη να επισκεφτεί έναν οργανισμό. Οι ίδιοι οι χρήστες άλλωστε δηλώνουν

πως η πλατφόρμα αποτελεί πρωταρχικό τρόπο ενημέρωσης για τα πολιτιστικά δρώμενα, ενώ

στις περισσότερες περιπτώσεις ενημερώνονται από προσκλήσεις μέσω της πλατφόρμας για

σχετικές εκδηλώσεις, δηλώνουν τη συμμετοχή τους και σε ένα μεγάλο ποσοστό πράγματι

παρευρίσκονται.


Παράλληλα, οι ίδιοι οι οργανισμοί φαίνεται να αναγνωρίζουν τη σημασία του Face-

book για την αύξηση της επισκεψιμότητάς τους. Επενδύουν χρόνο, χρήμα και ανθρώπινο

κεφάλαιο στην παρουσία τους στην διαδικτυακή πλατφόρμα και παρουσιάζονται βέβαιοι για

τη σημασία της αναφορικά με τη σχέση που διατηρούν με το κοινό τους και τη γενικότερη

ενίσχυση των επισκεπτών τους. Ωστόσο, δεν διαθέτουν κανένα σχετικό στοιχείο που να

καταδεικνύει απτά τον συσχετισμό μεταξύ του προφίλ που διατηρούν στο Facebook και της

αύξησης της επισκεψιμότητάς τους. Αυτό το σημείο αξίζει σε κάθε περίπτωση να σημειωθεί,

καθώς αναδεικνύει το αυταπόδεικτο με βάση το οποίο αντιμετωπίζεται η επιρροή που ασκεί το

Facebook, ως κάτι δεδομένο και αυτονόητο με άλλα λόγια, χωρίς όμως αυτή η βεβαιότητα να

πηγάζει από κάπου συγκεκριμένα, εκτός της γενικής αίσθησης/αντίληψης επί του μέσου.

Ένας πιθανός τρόπος να διερευνηθεί περαιτέρω το ως άνω στοιχείο θα ήταν η διεξαγωγή

έρευνας πεδίου και πιο συγκεκριμένα μελέτης επισκεπτών των πολιτιστικών χωρών. Η

διαδικασία θα απαιτούσε την παρουσία ερευνητών στον χώρο των πολιτιστικών οργανισμών

κατά τη διεξαγωγή κάποιας πολιτιστικής δράσης, οι οποίοι θα προσέγγιζαν τους επισκέπτες,

ζητώντας τους να συμμετέχουν στην έρευνα πεδίου και να συμπληρώσουν ένα σύντομο

ερωτηματολόγιο. Η έρευνα πεδίου πιθανώς θα οδηγούσε σε πιο ασφαλή συμπεράσματα σχετικά

με τους παράγοντες που επηρέασαν τη δεδομένη επίσκεψη του ερωτώμενου στον πολιτιστικό

οργανισμό, θα απαιτούσε ωστόσο τη μελέτη μεγάλου δείγματος για ευρύ χρονικό διάστημα ,

γεγονός που πιθανώς να οδηγούσε σε δυσαρέσκεια και δυσφορία του κοινού του υπό εξέταση

οργανισμού.

Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, η τελική μέτρηση της αύξησης της επισκεψιμότητας σε

έναν πολιτιστικό οργανισμό, ως αποτέλεσμα της διαδικτυακής παρουσίας του οργανισμού

αυτού στην πλατφόρμα του Facebook καθίσταται αμφίβολη. Δυνάμει των αποτελεσμάτων

και της γενικότερης μελέτης αναφορικά με το ερευνητικό ερώτημα, γίνεται σαφές πως ο

υπό εξέταση συσχετισμός δεν είναι μετρήσιμος. Πιο συγκεκριμένα, είναι τόσοι σε αριθμό και

είδος οι παράγοντες που δύνανται να επηρεάσουν και τελικώς καθορίσουν την απόφαση για

επίσκεψη μιας πολιτιστικής δράσης (ενδεικτικά η οικονομική κατάσταση, άλλες δράσεις που

λαμβάνουν χώρα ταυτόχρονα, προσωπικοί λόγοι κτλπ) που δεν μπορούν να απομονωθούν,


ώστε να επιτευχθεί η καταγραφή της σχετικής επιρροής του Facebook.

Παράλληλα, η λειτουργία της πλατφόρμας και η σχετική διάδραση που προσφέρει

πραγματώνεται σε πολλαπλά επίπεδα, με αποτέλεσμα η επιρροή που πιθανώς ασκεί στην

επιλογή επίσκεψης ενός χώρου να μην μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά στην επικοινωνία

και ενημέρωση που επιτυγχάνει ο οργανισμός μέσω του σχετικού προφίλ στο Facebook, αλλά

να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να οφείλεται και σε παράπλευρους παράγοντες, όπως το

word of mouth. Πράγματι, πιθανή μελλοντική έρευνα που θα στόχευε σε περαιτέρω διερεύνηση

της θεματικής του ερευνητικού ερωτήματος, θα έπρεπε πιθανώς να εστιάσει σε αυτόν τον

παράγοντα, ήτοι το word of mouth, ως μέσο διαμόρφωσης των πολιτιστικών επιλογών των

καταναλωτών-χρηστών του Facebook.

Ως εκ τούτου, με την ολοκλήρωση της παραπάνω έρευνας, αυτό που μπορεί με ασφάλεια

να ειπωθεί είναι πως το Facebook, ως διαδικτυακή πλατφόρμα που επιτρέπει και ενισχύει την

επικοινωνία και διάδραση των πολιτιστικών οργανισμών με το κοινό τους και την ενημέρωση

του τελευταίου αναφορικά με τις ποικίλες πολιτιστικές δράσεις που μπορεί να λαμβάνουν

χώρα σε αυτούς, αποτελεί έναν από τους παράγοντες που επηρεάζουν και διαμορφώνουν την

πολιτιστική κατανάλωση, όπως αυτή ορίστηκε στο πλαίσιο της εν λόγω έρευνας. Περαιτέρω

προσδιορισμός ωστόσο, των χρήσεων της πλατφόρμας, μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η

επιρροή αυτή, καθίσταται δυσχερής, δεδομένης της ολότητας του μέσου και των πολλαπλών

αντιδράσεων και συνδέσεων που πραγματώνονται στο πλαίσιο χρήσης του. Σε κάθε περίπτωση,

η δυναμική του Facebook παραμένει αδιαμφισβήτητη: το εύρος και η στρατηγική αξιοποίησής

του στον τομέα της πολιτιστικής κατανάλωσης και της προσέλκυσης μεγαλύτερου κοινού

στους πολιτιστικούς χώρους, εναπόκειται πλέον στις επιλογές και αποφάσεις των τελευταίων.

Δεδομένης της κατάστασης και της ραγδαίας και συνεχούς αύξησης της χρήσης των social me-

dia στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια διαφαίνεται ότι οι οργανισμοί που αδιαφορούν ή δεν

αξιοποιούν καταλλήλως το μέσο θα βρεθούν εξ ορισμού σε μειονεκτική θέση, δεδομένου ότι η

επικοινωνιακή δημοφιλία ενός οργανισμού αποτελεί πλέον συνάρτηση της διαδικτυακής του

παρουσίας.


Δ || ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Δ.1 ΒΑΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Βιβλία

Άρθρα

• Alford, R. Robert (1998), The Craft of Inquiry: Theories, Methods, Evidence, New York: Oxford Uni-versity Press

• Babbie, Earl (2011), Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα, μτφρ. Γιάννης Βογιατζής, επιμ. Κώστας Ζαφειρόπουλος, Αθήνα: Κριτική

• Bailey, Kenneth D. (1994) (4th ed.), Methods of social research, New York : The Free Press Κυριαζή, Νότα (2011) (ζ’ ‘εκδοση), Η κοινωνιολογική έρευνα: κριτική επισκόπηση των μεθόδων και τεχνικών, Αθήνα: Πεδίο

• De Vaus, David (2011), Ανάλυση κοινωνικών δεδομένων : 50 βασικά θέματα, μτφρ. Ελένη Δημητριάδου, επιμ. Νότα Κυριαζή, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

• Mason, Jennifer (2003), Η διεξαγωγή της ποιοτικής έρευνας, μτφρ. Ελένη Δημητριάδου, επιμ. Νότα Κυριαζή, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

• Mishler, Elliot G. (1996), Συνέντευξη Έρευνας: νοηματικό πλαίσιο και αφήγημα, μτφρ. Ντενίζ Ρώντα, επιμ. Γιώργος Καλομοίρης, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

• Robson, Colin (2007), Η έρευνα του πραγματικού κόσμου : ένα μέσον για κοινωνικούς επιστήμονες και επαγγελματίες ερευνητές, μτφρ. Βασιλική Νταλάκου, Κατερίνα Βασιλικού, επιμ. Καίτη Μιχαλοπούλου, Αθήνα: Gutenberg

• Φίλιας, Βασίλης (2000), Εισαγωγή στη μεθοδολογία και τις τεχνικές των κοινωνικών ερευνών: Βασικά κείμενα για την παιδεία, την εκπαίδευση και την κατάρτιση, επιμ. Δ.Γ. Τσαούσης, Αθήνα: Gutenberg

• Boyd, D. M. and Ellison N. B. (2008), ΄Social Network Sites: Definition, History and Scholarship΄, Journal of Computer-Mediated Communication, 13

• Katz-Gerro, Τ. and Jæger, M. M. (2013), ́ Top of the Pops, Ascend of the Omnivores, Defeat of the Couch Potatoes: Cultural Consumption Profiles in Denmark 1975–2004΄, European Sociological Review, 29 (2)

• Liu, H. (2008), ΄Social Network Profiles as Taste Performances΄, Journal of Computer-Me-diated Communication, 13

• Saravanakumar, M. and Suganthalakshmi, T. (2012), ΄Social Media Marketing΄, Life Sci-ences Journal, 9 (4)


Δ.2 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Babbie, E. (2012), The practice of Social Research, Wadsworth Cengage learning

• Barthes, R. (1979), Μυθολογίες Μάθημα, μτφρ. Καίτη Χατζηδήμου, Ιουλιέττα Ράλλη, επιμ. Γιάννης Κρητικός, Αθήνα: Ράππα

• Berger, J. (1993), H εικόνα και το βλέμμα, Αθήνα: Οδυσσέας

• Ιωσηφίδης Θ., Μ. Σπυριδάκης (2006), Ποιοτική Κοινωνική Έρευνα. Μεθοδολογικές προσεγγίσεις και ανάλυση δεδομένων, Αθήνα: Κριτική

• Μιχαηλίδου, Μ. (2005), ΄Ανάλυση λόγου, ταυτότητα και επικοινωνία΄, στο Ιωσηφίδης Θ. & Μ. Σπυριδάκης (επιμ.) (2006), Ποιοτική Κοινωνική Έρευνα. Μεθοδολογικές προσεγγίσεις και ανάλυση δεδομένων, Αθήνα: Κριτική

• Κωνσταντινίδου, Χ. (2002), ‘Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η Παραγωγή Νοήματος: θεωρητικές προσεγγίσεις και προοπτικές’, Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, Μέρος Α, 108 – 109, 139 – 188

• Κωνσταντινίδου, Χ. (2003), ‘Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και η Παραγωγή Νοήματος: θεωρητικές προσεγγίσεις και προοπτικές’, Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, Μέρος Β, 11 – 112, 193 – 265

• Hall, S., (1980) ‘Cultural Studies: two paradigms’. Media, Culture & Society, 2 (1): 57 – 72.

• Beer, D. and Burrows, R. (2013), ‘Popular Culture, Digital Archives and New Social Life of Data’, Theory, Culture & Society, 30 (4), 47- 71

• Brugger, N. and Finnemann, N. O. (2013), ‘The Web and Digital Humanities: Theoretical and Methodological Concerns’, Journal of Broadcasting & Electronic Media. 57 (1), 66- 80

• Burgess, J., Bruns, A. and Hjorth, L. (2013), ‘Emerging Methods for Digital Media Research: An Introduction’. Journal of Broadcasting & Electronic Media. 57 (1), 1-3

• Matthews, N. and Sunderland, N. (2013), ‘Digital Life- Story Narratives as Data for Policy Makers and Practitioners: Thinking Through Methodologies for Large- Scale Multimedia Qualitative Data-sets’, Journal of Broadcasting & Electronic Media, 57(1), 97- 114.

• Salganik, M. J. and Watts, D. J. (2009), ‘Web-Based Experiments for the Study of Collective Social Dynamics in Cultural Markets’, Topics in Cognitive Science. 1 (3), 439 – 468.

Βιβλία

Άρθρα


Ε || ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ε.1 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Α. Έχετε προφίλ στο Facebook; NAI OXI

Β. Είστε κάτοικος Αθηνών; ΝΑΙ ΟΧΙ

Ερώτηση 1. Κατά μέσο όρο πόσες ώρες ημερησίως κάνετε χρήση του Facebook;

α. έως 1 ώραβ. 1-3 ώρεςγ. 3-5 ώρεςδ. πάνω από 5 ώρες

Ερώτηση 2. Παρακαλώ ιεραρχήστε τους λόγους για τους οποίους χρησιμοποιείτε το Facebook 1:Κυριότερος λόγος, 5: Λιγότερο σημαντικός λόγος

α. Επικοινωνία με τους φίλους μουβ. Ενημέρωσηγ. Επαγγελματική δικτύωσηδ. Ψυχαγωγία / Διασκέδασηε. Ελεύθερη ώρα / Χαλάρωση

Ερώτηση 3. Πως αντιμετωπίζετε τις διαφημίσεις (προώθηση σελίδων, προϊόντων, κλπ. ) που εμφανίζονται στο προφίλ σας στο Facebook;

α. Κάνω κλικβ. Τις αγνοώγ. Τις κρύβω ώστε να μην τις βλέπωδ. Τις προωθώ σε φίλους

Ερώτηση 4. Έχετε δημιουργήσει προφίλ σε κάποιο άλλο κοινωνικό δίκτυο εκτός του Facebook; (μπορείτε να επιλέξετε παραπάνω από ένα)

α. Twitterβ. Linkedinγ. Google+δ. Instagramε. Pinterestστ. Δεν χρησιμοποιώ κάποιο άλλο κοινωνικό δίκτυοζ. Άλλο:

Ερώτηση 5. Πόσες φορές το τελευταίο εξάμηνο έχετε επισκεφτεί κάποια πολιτιστική εκδήλωση (όπως κινηματογράφο, θέατρο, εκθέσεις τέχνης, συναυλίες, κλπ.)α. Καμία


β. 1-3γ. 3-5δ. 6-10ε. 10+

Ερώτηση 6. Τι είδος εκδηλώσεων παρακολουθείτε περισσότερο;

α. Κινηματογράφοςβ. Θέατρογ. Εκθέσεις Τέχνηςδ. Συναυλίεςε. Χορόςστ. Άλλο:

Ερώτηση 7. Παρακαλώ κατατάξτε κατά σειρά προτεραιότητας τις πηγές ενημέρωσής σας για τα πολιτιστικά δρώμενα1: Σημαντικότερη, 6: Λιγότερο σημαντική

α. Τηλεόρασηβ. Ραδιόφωνογ. Εφημερίδες, Free press, περιοδικάδ. Διαδίκτυοε. Facebookστ. Άλλα κοινωνικά δίκτυα

Ερώτηση 8. Ενημερώνεστε μέσω του Facebook για πολιτιστικά δρώμενα (events) που σας ενδιαφέρουν;α. Πάρα πολύβ Αρκετάγ. Λίγοδ. Μερικές φορέςε. Καθόλου

Ερώτηση 9. Ακολουθείτε στο Facebook τις σελίδες ενός ή περισσοτέρων Πολιτιστικών Οργανισμών; Aν ναι, αναφέρετε ποιους από τους παρακάτω Πολιτιστικούς Οργανισμούς. Επιλέξτε μέχρι τρεις Οργανισμούς

α. Μουσείο Ακρόποληςβ. Μουσείο Μπενάκηγ. Στέγη Γραμμάτων και Τεχνώνδ. Σταυρός του Νότουε. Six Dogsστ. Gazarteζ. Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ)η. Δεν ακολουθώ κανένα Πολιστικό Οργανισμό στο Facebookθ. Άλλο:

Ερώτηση 10. Το Facebook αποτελεί τον κύριο τρόπο ενημέρωσής μου για τα πολιτιστικά δρώμενα των παραπάνω Οργανισμών

α. Συμφωνώ Πολύ


β. Συμφωνώγ. Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώδ, Διαφωνώε. Διαφωνώ Πολύ

Ερώτηση 11. Λαμβάνετε προσκλήσεις από Πολιτιστικούς Οργανισμούς για πιθανά events που διοργανώνουν;

α. Πολύ συχνάβ. Συχνάγ. Μερικές Φορέςδ. Σπάνιαε. Ποτέ

Ερώτηση 12. Πόσο πιθανό είναι να παρακολουθήσετε ένα πολιτιστικό δρώμενο για το οποίο έχετε λάβει event invitation μέσω facebook;

α. Πάρα πολύ πιθανόβ. Πολύ πιθανόγ. Μέτριαδ. Λίγο πιθανόε. Καθόλου πιθανό

Ερώτηση 13. Παρευρίσκεστε στις πολιτιστικές εκδηλώσεις/events που έχετε δηλώσει συμμετοχή μέσω Facebook;α. Πολύ συχνάβ. Συχνάγ. Μερικές Φορέςδ. Σπάνιαε. Ποτέ

Ερώτηση 14. Την τελευταία φορά που παρακολουθήσατε ένα πολιτιστικό δρώμενο από που ενημερωθήκατε;

α. Τηλεόρασηβ. Ραδιόφωνογ. Τύπος ( Εφημερίδες, Αθηνόραμα, Free press)δ. Ιστοσελίδα του Οργανισμούε. Facebookστ. Άλλα κοινωνικά δίκτυαζ. Διαδίκτυοη. Πρόταση από φίλουςθ. Άλλο:

Δημογραφικά στοιχεία

Φύλο Άντρας Γυναίκα


Ηλικία 18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+

Μορφωτικό Επίπεδο Απόφοιτος Γυμνασίου Απόφοιτος Λυκείου Απόφοιτος ΑΕΙ/ΤΕΙ Κάτοχος Μεταπτυχιακού Κάτοχος Διδακτορικού

Επαγγελματική Ιδιότητα Ιδιωτικός Υπάλληλος Δημόσιος Υπάλληλος Ελεύθερος Επαγγελματίας Φοιτητής/τρια Άνεργος/η Συνταξιούχος Άλλο:

Μηνιαίο Εισόδημα A. 0 – 499€ B. 500 – 999€ C. 1.000 – 1.499€ D. 1.500 – 2.000€ E. >=2000€


Ε.2 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΗΜΙΔΟΜΗΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΩΝ

1. Έχετε επίσημη ιστοσελίδα; Πότε τη φτιάξατε; Πόσο κόστισε; Πόσο χρόνο σας πήρε για να τη φτιάξετε; Είναι ακόμη ενεργή και σε χρήση;

2. Ποια εργαλεία χρησιμοποιείτε για να αξιολογήσετε τη αποτελεσματικότητα του site σας;

3. Πότε μπήκατε στο Facebook με επίσημη σελίδα;

4. Για ποιο λόγο κάνατε προφίλ στο Facebook αρχικά;

5. Τότε τι γνωρίζατε για τις δυνατότητες του ως εργαλείο δικτύωσης;

6. Πως ή από ποιον ενημερωθήκατε για τις δυνατότητες του;

7. Γνωρίζετε το εργαλείο του Facebook ad; Σε τι βαθμό το χρησιμοποιείτε; Tο promote event;

8. Ποιοι είναι οι στόχοι σας και οι προσδοκίες σας από την παρουσία σας στο Facebook;

9. Με ποιο τρόπο-προσέγγιση επιχειρείτε να πετύχετε το στόχο σας;

10. Έχετε διαπιστώσει και με ποιο τρόπο αύξηση της επισκεψιμότητας στον οργανισμό σας, η οποία να ξέρετε ότι προέρχεται από τη παρουσία σας στο Facebook;

11. Πώς το έχετε διαπιστώσει; Με τι διαγνωστικά μέσα-εργαλεία;

12. Η αύξηση της επισκεψιμότητας αφορά το ίδιο όλες τις ηλικιακές ομάδες ή όχι; Πώς το ελέγχετε αυτό;

13. Έχετε επενδύσει χρήματα στην προβολή σας στο Facebook; Αν ναι γιατί;

14. Έχετε προσθέσει θέση εργασίας με job description “social media”; Αν ναι, πότε και με τι διαδικασίες;

15. Ποιους άλλους τρόπους προβολής χρησιμοποιείτε; Ποιους πληρώνετε και γιατί;

16. Έχετε αλλάξει τη στρατηγική μάρκετινγκ του οργανισμού; Αν ναι με ποιο τρόπο;

17. Πιστεύετε ότι τελικά το κοινό επηρεάζεται από τις προσκλήσεις στο Facebook;

18. Είχατε κάποια στατιστικά δεδομένα πριν το κάνετε ή το κάνατε επειδή το κάνουν όλοι και είναι η σύγχρονη τάση της εποχής;

19. Ποιο είναι το κόστος της διαφημιστικής σας δαπάνης πριν από τη δημιουργία του προφίλ σας στο Facebook (π.χ. πριν το 2005) και ποιο όλα τα επόμενα έτη μέχρι σήμερα;


Ε.3 ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΣΕΙΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΩΝ

Ε.3.α || ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ: Νικολέττα Μέντη

[σ] Εγώ ασχολούμαι με το κομμάτι επικοινωνίας και της προβολής του μουσείου, δηλαδή ελέγχω και

διαμορφώνω κατά κάποιο τρόπο την πληροφορία που φεύγει από το μουσείο. Και αφορά το προφίλ

του.

[ε] Πόσα χρόνια δουλεύετε;

[σ] Εχω ξεκινήσει να εχω αυτο το.. αυτή την αρμοδιότητα απο το ‘09. Ε, υπάρχει παράλληλα ένα

γραφείο τύπου εξωτερικό με το οποίο συνεργαζόμαστε. Αυτό υπήρχε πάντα. Δηλαδή από το 2000 που

έγινε η επανέκθεση του μουσείου και ανακαινίστηκε ο χώρος, υπήρχε αυτό το γραφέιο τύπου το οποίο

συνεργαζόταν με το μουσείο εξωτερικά και κάποια στιγμή προέκυψε η ανάγκη ότι κάποιος άνθρωπος

πρέπει να είναι ο ενδιάμεσος για να μπορεί να συγκεντρώνει την πληροφορία, να τη διαμορφώνει, να

ελέγχει. Στην ουσία δηλαδή, την επαφή με τους δημοσιογράφους την έχει το γραφείο τύπου. Εγώ έχω

μόνο τους χορηγούς επικοινωνίας και πέρα από αυτό είμαι υπεύθυνη για το περιεχόμενο του σάιτ και

για το digital marketing μέσα από τα social media.

[ε] Ωραία. Πριν ξεκινήσουμε τις ερωτήσεις, έχετε καταλάβει ποιο είναι το θέμα της έρευνας;

[σ] Ναι, ναι κατάλαβα.

[ε] Ωραία. Λοιπόν, έχετε επίσημη σελίδα; Πότε τη φτιάξατε τη σελίδα;

[σ] Λοιπόν, το benaki.gr το έχουμε από το..., το έχουμε κλεισμένο από το 1994, 93. Η πρώτη σελίδα

φτιάχτηκε το 199...., ανέβηκε νομίζω το ‘98, το ‘98; Δεν είμαι πολύ σίγουρη.

[ε] Τη φτιάξατε και την ανεβάσατε μετά από 4 χρόνια;

[σ] Ναι

[ε] Ναι

[σ] ‘98, ‘99, δεν το θυμάμαι πολύ, αλλά ναι, εκείνα τα χρόνια ήταν η πρώτη σελίδα που κάναμε.

[ε] η πρώτη-πρώτη ναι

[σ] Αυτή που έχουμε τώρα είναι η επόμενη, η οποία δημιουργήθηκε μέσα από ένα ΕΣΠΑ, από την

Κοινωνία της Πληροφορίας ήταν. Ήταν ένα κομμάτι της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Δουλεύτηκε το

διάστημα 2002-2003 και το 2004 ανέβηκε. Εϊναι ήδη πάρα πολύ πεπαλαιωμένη. Έχουμε πολλά θέματα.


Περιμένω απλώς να βρούμε μία ευκαιρία. Τη βρήκαμε. Μέσα από το νέο ΕΣΠΑ. Και τώρα ετοιμάζουμε

το καινούριο μας σάιτ που θα είναι εντελώς διαφορετικό από αυτό που είχαμε.

[ε] Ε, ρωτάω εικονικά νούμερα μόνο και μόνο για να μπορέσουμε να συγκρίνουμε κάποια...

[σ] Ναι, ναι. Δεν έχω να σας δώσω. Ναι.

[ε] Ούτε περίπου; Δηλαδή, μπορείτε να βρείτε και να μας δώσετε; Δηλαδή ο λόγος είναι, θέλουμε να

δούμε για παράδειγμα πόσο μπορεί να κοστίζει ένα σάιτ και πώς μπορεί μετά η επένδυση που μπορεί

να έγινε σε κάποιο σάιτ να άλλαξε μέσα από την...

[σ] Θα το κοιτάξω. Θα μιλήσω με το τμήμα πληροφορικής, αν μπορούν να μου δώσουν κάποια

στοιχεία, αλλά για το πρώτο φοβάμαι πως ίσως να μην έχουμε, είναι πολύ μακριά. Ίσως για αυτό που

υπάρχει τώρα και έγινε στις αρχές του 2000.

[ε] Για αυτό που υπάρχει τώρα, ναι. Εφόσον έγινε και μέσω ΕΣΠΑ φαντάζομαι ότι....

[σ] Ναι, ναι σε αυτό ναι. Αλλά στο πρώτο δεν είμαι σίγουρη. Θα ρωτήσω όμως, θα ρωτήσω και θα σας

πω.

[ε] Οπότε μας είπατε περίπου και πόσο χρόνο σας πήρε να το φτιάξετε, δηλαδή 4 χρόνια..

[σ] 2 με 3 χρόνια. Δε δουλεύαμε 4 χρόνια για το σάιτ. Απλώς είχαμε κλείσει το www.benaki.gr για να

υπάρχει.

[ε] Μαζεύατε υλικό φαντάζομαι...

[σ] Για το σάιτ νομίζω, αν θυμάμαι καλά, κάπου εκεί πάλι, 1,5 με 2 χρόνια δουλέψαμε. Για το υλικό, για

να στήσουμε το sitemap, όλα αυτά.

[ε] Τώρα γιατί το αλλάζετε; Τι αλλαγές έχετε να κάνετε;

[σ] Πάρα πολλές αλλαγές. Είναι πιο διαδραστικό, ετοιμάζουμε multimedia εφαρμογές ειδικά για το

site που αφορούν τις συλλογές. Δηλαδή μαθαίνεις για τις συλλογές με διαφορετικά μέσα. Θα υπάρχει,

εκτός από την εικονική περιήγηση που υπάρχει και εδώ, αλλά θα είναι πιο εξελιγμένη και θα υπάρχει

και ένα audio guide που θα μπορείς να το κατεβάσεις ή να το ακούσεις στο κινητό σου τηλέφωνο. Με

τη χρήση του κινητού θα έχεις ένα audio guide μέσα στους χώρους. Κάποιο κομμάτι του σάιτ θα είναι

σχεδιασμένο για άτομα με περιορισμένες δυνατότητες. Επιλεγμένα κομμάτια του σάιτ. Δε θα είναι όλο

το σάιτ. Δεν ήταν δυνατό αυτό να γίνει, οικονομικά δηλαδή. Θα υπάρχει μια.., κάποιες συλλογες έχουν

επιλεγεί ας πούμε που είναι πολύ ιδιαίτερες οι οποίες δεν εκτείθενται, όπως η κινέζικη συλλογή που

είναι μια από τις πιο σημαντικές συλλογές που έχουμε στην Ευρώπη, έχουν επιλεχθεί διάφοροι τρόποι

να παρουσιάζεται και να μαθαίνει κανείς για αυτές, μέσα από Google maps, αναζητώντας ας πούμε..,

βλέποντας σε μια εικόνα όλα τα εργαστήρια, τους τόπους που υπήρχαν, που τώρα δεν υπάρχουν. Θα


υπάρχει επίσης, ε, θα φτιάξουμε ένα mobile website.

[ε] Ουσιαστικά δηλαδή αλλάζει η ιστοσελίδα γιατί αλλάζουν και κάποιες ανάγκες, κάποιες

δραστηριότητες...

[σ] Ναι. Μα όλα αυτά τα χρόνια, εντοπίζαμε τα θέματα που υπήρχαν για το σάιτ, στο σάιτ που ήδη

έχουμε. Υπάρχουν θέματα που τα αναζητά κανείς και δεν τα βρίσκει εύκολα γιατί εμείς τα έχουμε

βάλει με τέτοιο τρόπο όπως το σκεφτόμασταν εμείς. Διαπιστώσαμε τα λάθη που έχουν γίνει και τώρα

προσπαθούμε να το κάνουμε, να απλοποιήσουμε. Με την πρώτη ματιά που θα... Μόλις μπει κανείς

στην αρχική σελίδα να μπορεί να αναζητήσει αυτά που συνήθως αναζητάει. Πού; Τι γίνεται; Πώς

μπορώ να πάω; Τι θα πληρώσω; Τι μπορώ να δω; Σήμερα τι έχει; Ποιες είναι οι προσφορές;

[ε] Έχω μια ..............(τσεκάρουν το κασετοφωνάκι)

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

[ε] Λοιπόν, ωραία. Εγώ καταλαβαίνω λίγο ότι αλλάζει και η φιλοσοφία του μουσείου και μαζί με αυτό

αλλάζει και...

[σ] Βασικά, η φιλοσοφία του μουσείου δεν αλλάζει. Δηλαδή... το μουσείο γενικώς, το Μουσείο

Μπενάκη ήταν ανοιχτό πάντα σε νέα πράγματα. Είναι το μουσείο που έκανε πρώτη φορά τμήμα

εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Είναι το μουσείο... Νομίζω στη δεκαετία του ‘70 ήταν. Είναι το μουσείο

που έκανε πρώτη φορά πωλητήριο. Είναι το μόνο μουσείο στην Ελλάδα που έχει τμήμα πληροφορικής,

από το ‘92. Οπότε, γενικότερα, εκεί κινείτο και κινείται ακόμα. Βλέπει, ακούει τι γίνεται γύρω. Και

θέλει να έχει ενεργό ρόλο σε αυτό. Το σάιτ, για να είμαι ειλικρινής ξεκίνησε με πρωτοβουλία του

τμήματος πληροφορικής στο οποίο ανήκα μέχρι το ‘99, γιατί εμείς αντιλαμβανόμασταν τις αλλαγές

που συμβαίνουν με το ίντερνετ και όλα αυτά. Εγώ επειδή είχα την συγκέντρωση του υλικού, δηλαδή

όλη την επιμέλεια του υλικού που παρουσιαζόταν μέσα από το σάιτ, για αρκετό χρονικό διάστημα

προσπάθησα να πείσω τους επιμελητές, και γενικότερα τον κόσμο που δουλεύει στο μουσείο, πόσο

σημαντικό είναι αυτό. Αυτό άρχισαν να το συνειδητοποιούν μετά από αρκετά χρόνια. Ευτυχώς, όμως,

το συνειδητοποίησαν εγκαίρως και μπορεί το σάιτ μας να είναι πεπαλαιωμένο σε σχέση με αυτό που θα

έπρεπε να έχει ένα μουσείο σήμερα, είναι όμως ζωντανό. Υπάρχει ενημέρωση. Δηλαδή, ο κόσμος ξέρει

ότι θα παέι και θα το βρει αυτό που γίνεται τώρα. Δεν είναι ότι ξεχνάμε να βάλουμε κάτι ή αφήνουμε

κενά.

[ε] Ενημερώνετε.

[σ] Είναι ένα ζωντανό κι ένα..... Με αυτό τον τρόπο οι επιμέλητες, αλλά και η διεύθυνση

συνειδητοποίησε τη σημασία του. Βλέποντας βέβαια και το τι γίνεται στο εξωτερικό και επειδή ήδη

έχουμε επαφή ας πούμε με πολλά μουσεία, γιατί κάνουμε εκθέσεις στο εξωτερικό και συνεργασίες

και από τα πρώτα πράγματα που ρωτάνε είναι τις επισκεψιμότητες στο σάιτ μας, ποια social me-

dia δουλεύουμε, όλα αυτά.. Έχουν κατανοήσει τη σημαντικότητα όλου αυτού του θέματος, οπότε


κινούμαστε προς τα εκεί. Απλώς οι λόγοι πάντα είναι οικονομικοί, και ειδικά για το μουσείο τα

τελευταία χρόνια που έχει σοβαρές περικοπές στη λειτουργία του, απολύσεις... Μόνο μέσα από ένα

χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα θα μπορούσε να κάνει αυτά που πρέπει να γίνουν. Κι έτσι ήρθε η ώρα

για να γίνει.

[ε] Ωραία. Λοιπόν. Ποια εργαλεία χρησιμοποιείτε για να αξιολογήσετε την αποτελεσματικότητα...

[σ] Το Google Analytics χρησιμοποιούμε.

[ε] Οκ. Ουσιαστικά μέσα από αυτό μετράτε τη στατιστική, την επισκεψιμότητα...

[σ] Ναι. Ανάλογα με το τι θέλουμε να δούμε.

[ε] Ψάχνετε συνήθως για στοιχεία; Σας ενδιαφέρουν;

[σ] Εμένα προσωπικά με ενδιαφέρουν... περισσότερο θέλω να δω σε σχέση με τους χορηγούς

επικοινωνίας, γιατί έχω πολλούς διαδικτυακούς. Πόσοι έρχονται σε μένα από εκεί, αν έχω μια

ανταπόκριση δηλαδή στη χρήση. Αυτό είναι που βλέπω πιο συχνά. Επίσης βλέπω σε σχέση με τα

social media την κίνηση που γίνεται, την αλληλεπίδραση με το σάιτ. Επίσης χρησιμοποιώ... επειδή

χρησιμοποιώ το BCLI για τη συντόμευση ενός path, έχω κάνει ένα προφίλ μέσα στο BCLI ως

Μπενάκη, οπότε μετράω τα κλικ που γίνονται πάνω στο συγκεκριμένο λινκ που έχω κάνει. Συνήθως

το λινκ που είναι το λινκ του... στο σάιτ ή και κάπου αλλού... αλλά και αυτό κοιτάζω πολύ, μετράω

πολύ. Για να δω τι γίνεται. Αυτά είναι τα πιο... αυτά που βλέπω πάντα. Από εκεί και πέρα, αν έχω

ετοιμάσει κάτι και θέλω να δω τι ανταπόκριση έχει, ανάλογα με το ενδιαφέρον ας πούμε του μήνα ή

της εβδομάδας ή κάποιο δημοσίευμα που έχει κινήσει ένα θέμα για εμάς βλέπω τι ανταπόκριση έχει.

[ε] Ωραία. Έχετε επίσημη σελίδα στο Facebook...

[σ] Α, συγνωμη, ξέχασα να σας πω. Από εκεί και πέρα όμως, όταν ερχόμαστε σε επαφή με κάποιον

χορηγό, ενίοτε, οι συνάδελφοι που ασχολούνται με το κομμάτι του fund raising ή των χορηγιών, μου

ζητούν στοιχεία. Γιατί όπως καταλαβαίνετε το κομμάτι της παρουσίας μας στα social media είναι ένα

μεγάλο ατού για τους χορηγούς μας. Οπότε τους δίνω κάποια στοιχεία και για το σάιτ και για τα likes

ας πούμε ή τους followers στα αντίστοιχα social media.

[ε] Έχετε επίσημη σελίδα στο Facebook;

[σ] Ναι, ναι.

[ε] Πότε τη φτιάξατε;

[σ] Μα δεν τα είπαμε αυτά;

[ε] Τη σελίδα όχι... Στο Facebook


[σ] Α, στο Facebook. Συγνώμη. Το ‘10.

[ε] Το ‘10.

[σ] Το πρώτο social media που χρησιμοποιήσαμε ήταν το twitter.

[ε] Άρα ξεκινήσατε με το twitter.

[σ] Και ξεκινήσαμε με το twitter γιατί; Βασικά εγώ ασχολ... εγώ έκανα την πρώτη εμπλοκή του

μουσείου με τα social media. Ήδη είχα αρχίσει εγώ ως, το λέω γιατί παρακάτω υπάρχει μια τέτοια

ερώτηση... Είχα αρχίσει ως άτομο να τσεκάρω λίγο το τι συμβαίνει σε αυτό το χώρο νωρίτερα.

Κάνοντας και μια έρευνα σε σχέση με τα μουσεία. Ήδη τότε το 2005, είχε αρχίσει μια κουβέντα γύρω

από τα social media και το ρόλο τους σε μουσεία και είχαν γίνει μάλιστα και κάποιες... στο συνέδριο το

Museums in the Web που γίνεται κάθε χρόνο είχε γίνει μια... νομίζω είχε αφιερωθεί κάποια από εκείνες

τις χρονιές σε αυτό το θέμα. Και έτσι είχα αρχίσει να διαβάζω για τη χρήση τους και είχα αρχίσει να

κοιτάζω λίγο τι γίνεται με τα άλλα μουσεία. Κι έτσι πρότεινα να το κάνουμε. Είχα μπει εγώ ως twitter,

αν κι εγώ ως twitter δεν το χρησιμοποιώ. Αλλά, άρχισα... Ο λογαριασμός δηλαδή είναι νεκρός, δεν τον

έχω χρησιμοποιήσει σχεδόν ποτέ. Μόνο για το μουσείο το κάνω. Και συνέπεσε με ένα γεγονός, ότι

ήταν η πρώτη φορά που το twitter είχε κάνει ένα follow in museum. Ήταν 1η Φεβρουαρίου του 2009

και ζητούσε από τα μουσεία να δηλώσουν ενδιαφέρον. Και όλη η εβδομάδα... όλη η μέρα εκείνη ήταν

αφιερωμένη στα μουσεία οπότε ο καθένας έβλεπε τι μουσεία υπάρχουν, πόσταρε το ίδιο το twitter,

έκανε retweets ας πούμε με αναφορές σε μουσεία και μπήκαμε εμείς νομίζω και το Κυκλαδικής είχε

μπει τότε. Και αυτό ήταν ένα μεγάλο, ένα πολύ καλό πουσάρισμα για την αρχή, για να έχουμε ένα... να

αποκτήσουμε ένα κοινό πολύ γρήγορα. Ε, από εκεί και πέρα συνεχίσαμε μόνοι μας. Αυτό τώρα είναι

μια.... είναι κάτι που συνηθίζεται, κάθε χρόνο πια γίνεται. Την 1η Φεβρουαρίου το twitter κάνει αυτό.

Μετά το twitter άρχισα να κοιτάζω λίγο το Facebook. Εκείνη την περίοδο είχε έρθει μια εθελόντριά μου

από την... και δούλευε μαζί μου στο θέμα του σάιτ. Και είχε κάνει την... είχε κάνει ένα μεταπτυχιακό

στο Λονδίνο, δε θυμάμαι σε ποιο πανεπιστήμιο ήταν. Δούλεψε όμως για ένα διάστημα σε ένα μουσείο

και ήταν στο τμήμα που ασχολιόντουσαν με τα social media. Οπότε μαζί με εκείνη μεταφέροντας

μου κάποια πράγματα από την εμπειρία της εκεί, έστησα το page του Μουσείου. Στην αρχή δεν ήταν

page, ήταν προφίλ. Μετά το κάναμε page. Αυτό έγινε το 2010. To 2009 επίσης, δημιουργήσαμε και

ένα λογαριασμό στο FlickR. Κι αυτό γιατί είχα διαπιστώσει στο FlickR, το FlickR το χρησιμοποιούσα

εγώ για τις φωτογραφίες μου, ότι ήταν πολλοί που φωτογράφιζαν το μουσείο και πόσταραν. Οπότε,

έτσι φτιάξαμε μια ομάδα στο FlickR για να συγκεντρώνουμε όλες τις φωτογραφίες. Μετά το 2014,

τον Ιούνιο του 2014 μπήκαμε στο Instagram πάλι με τη βοήθεια μιας εθελόντριας που έκατσε για δύο

μήνες το καλοκαίρι μαζί μου. Στήσαμε το Instagram, το ξεκινήσαμε δηλαδή μαζί. Ήταν για μένα πολύ

σημαντικό ότι είχα έναν άνθρωπο που πήγε σε όλα... που δεν ήξερε καλά το μουσείο και πήγε στα

διάφορα κτίρια του μουσείου και έκανε λήψεις σε σχέση με έναν επισκέπτη. Οπότε έτσι ξεκίνησε το

Instagram. Πέρυσι το καλοκαίρι, αποφασίσαμε να κάνουμε ένα προφίλ στο Google+ για να το έχουμε.

Και ξεκινήσαμε έτσι δειλά-δειλά το Pinterest. Το βασικό μου πρόβλημα είναι ότι είμαι μόνη μου και δεν


μπορώ να διαχειριστώ όλους αυτούς τους λογαριασμους. Αυτή τη στιγμή διαχειρίζομαι τρεις. Δηλαδή,

τρεις είναι οι ουσιαστικά ενεργοι: το Facebook, το Twitter και το Instagram.

[ε] Μάλιστα. Αρχικά όταν το ξεκινήσατε το Facebook, πέρα από το ότι ήταν ένα καινούριο μέσο, είχατε

διαγνώσει, είχατε ξεκάθαρο τι...

[σ] Ναι, γι’αυτό σας τα είπα αυτά που σας είπα πριν. Ναι είχα κοιτάξει.

[ε] Και γνωρίζατε ακριβώς δηλαδή και τις δυνατότητες που υπήρχαν τη δεδομένη χρονική στιγμή...τι

προσφέρει...

[σ] Για το Facebook; Ναι.

[ε] Και το είχατε ψάξει μόνη σας, αν καταλαβαίνω καλά, για να πάω και στην επόμενη ερώτηση.

[σ] Μάλιστα.

[ε] Δε μιλήσατε με κάποιον. Μόνο με τους συνεργάτες, με τους εθελοντές δηλαδή, που ουσιαστικά

είχαν μια τεχνογνωσία...

[σ] Όχι.. το έψαξα και βιβλιογραφικά και μέσα από blog ρωτώντας πράγματα που ήθελα να μάθω.

[ε] Ωραία. Έχετε κάποιους συγκεκριμένους στόχους σε σχέση με τη χρήση του Facebook ή των άλλων

social media;

[σ] Social media..ναι.

[ε] Δηλαδή εννοώ, ο σκοπός είναι π.χ. να δημιουργηθεί ένα προφίλ; να αυξηθεί η επισκεψιμότητα; όλα

μαζί; κάτι άλλο; να υπάρχει ένα uptated προφίλ σε σχέση με το τι κάνουν και οι άλλοι Οργανισμοί;

[σ] Λοιπόν, τα social media είναι ένα ξεχωριστό κοινό από το κοινό των επισκεπτών. Όπως επίσης,

εμείς επειδή έχουμε διαφορετικούς χώρους, κάθε χώρος έχει το κοινό του. Και πολλές φορές

προσπαθούμε να κάνουμε πράγματα που να ενώνουν, να συναντιέται το ένα κοινό με το άλλο. Δεν

είναι εύκολο, αλλά το καταφέρνουμε πολλές φορές. Έτσι λοιπόν, προσθέσαμε ένα ακόμη κοινό. Το

κοινό των social media. Που μπορεί να είναι εν μέρει κάποιοι που έρχονται στο Μουσείο, αλλά μπορεί

να είναι και κάποιοι που δεν έρχονται ποτέ στο Μουσείο, αλλά τους ενδιαφέρει να έχουν μια σχέση

ψηφιακή με το Μουσείο.

[ε] Έχετε συγκεκριμένη άποψη ποιο είναι αυτό το κοινό; Μπορείτε δηλαδή να το περιγράψετε κάπως;

Πώς ξέρετε ότι είναι διαφορετικό;

[σ] Από τα.... Τώρα, ηλικιακά. Από τις αναλύσεις στις σελίδες, στο Facebook. Φαίνεται ότι εμείς

είμαστε σε ένα κοινό, το μεγαλύτερο ποσοστό των χρηστών μας είναι από 27 νομίζω κάπου εκεί, μέχρι

45 είναι το peak.


[ε] Αυτό στο Facebook;

[σ] Στo Facebook. Και στο Twitter που το βλέπω. Στο Instagram δεν έχω, δεν το έχω κοιτάξει για

να είμαι ειλικρινής. Στο Μουσείο το κοινό μας όπως σας είπα είναι ευρύτερο. Στο κεντρικό είναι

μεγαλύτερες... δηλαδή είναι από 35 και πάνω οι πιο πολλοί. Στην Πειραιώς...

[ε] Συγνώμη να ρωτήσω, αυτό πώς το... είναι καταγεγραμμένο με κάποιο τρόπο; Στο Facebook εντάξει

καταγράφεται, αλλά εδώ πώς καταγράφεται σαν...

[σ] Υπήρχε... είχε γίνει... Έχει πολύ καιρό να γίνει μια έρευνα κοινού. Είχε γίνει πριν αρκετά χρόνια

και το είχαμε κάνει και σε σχέση με την Πειραιώς που ήταν ένας νέος χώρος. Οπότε κοιτάζοντας τις...

τα αποτελέσματα είδαμε ότι η Πειραιώς είχε νεότερο κοινό από ότι το Κεντρικό. Είναι και εμφανές

αν επισκέπτεσαι το χώρο και βλέπεται τι κινείται. Είχαμε αυτήν την... Είναι πάρα πολύ παλιά όμως η

έρευνα αυτή που είχε γίνει. Δεν έχω κάποια στοιχεία updates σήμερα.

[ε] Έστω αν τυχόν και χρειαστούμε κάπως έτσι...

[σ] Δε νομίζω ότι μπορώ να την βρω αυτή. Ήταν στις αρχές του 2000. Ήταν τότε που είχε δημιουργηθεί

κάτω η Πειραιώς.

[ε] Ποιος μπορεί να τα έχει; Απλά ρωτάω για να ξέρω αν υπάρχει. Δεν ξέρω αν είναι απαραίτητο, αλλά

να ξέρουμε τι δυνατότητα έχουμε, αν χρειαστεί να το συμπεριλάβουμε.

[σ] Αυτός που το είχε δεν υπάρχει πια. Έχει απολυθεί, οπότε είναι λίγο δύσκολο ξέρεις να... να το

προσεγγίσω τώρα το θέμα. Δυστυχώς.

[ε] Καλά ωραία. Μπορούμε απλά να το αναφέρουμε ότι κυρίως εδώ είναι από 35 και πάνω.

[σ] Εδώ το κοινό είναι και πιο υψηλό πολλές φορές. Αλλά είναι από 35 και πάνω. Στην Πειραιώς

ξεκινάει από φοιτητές και...

[ε] Και το κοινό στο Facebook είναι από 25.

[σ] Μπορείτε να μπείτε στο Facebook, νομίζω κι εσείς δεν έχετε; Α, όχι δεν έχετε.

[ε] Όχι είμαι μόνο στο διαχειριστικό...

[σ] Ναι, ναι, ναι έχετε δίκιο. Μπορώ να σας στείλω κάποια στοιχεία.

[ε] Ωραία. Εσείς ποιο είδος παρουσίας έχετε στο Facebook;

[σ] Τι εννοείτε;

[ε] Φτιάχνετε εσείς events; Απλά κάνετε posts στη δικιά σας τη σελίδα;

[σ] Έχετε δει καθόλου το Facebook το δικό μας;


[ε] Ναι, ναι

[σ] Όχι το Interface. Το τι ποστάρουμε.

[ε] Ναι.

[σ] Έχετε κάνει like;

[ε] Εννοείται.

[σ] Πρόσφατα είχα κάνει μια παρουσίαση γι’αυτό το έχω ανοιχτό αυτό.

[ε] Ίσως μας είναι χρήσιμο. Θα μπορούσαμε να το βάλουμε το πινακάκι αν μπορείτε, αν δε σας

πειράζει...

[σ] Το τέταρτο έτος του τμήματος των Μέσων Επικοινωνίας του Παντείου με την κυρία Γκαζή

είχαν έρθει. Και ήθελαν να μιλήσω για τη χρήση των social media στο Μπενάκη. Και είχα κάνει

αυτό το... Είχα ομαδοποιήσει λίγο τα είδη των posts που κάνουμε. (16:47... δεν καταλαβαίνω τι

λέει...$$$$$$$$$$$$$$$). Οπότε μπορώ να σας τα δείξω κι αν θέλετε. Λοιπόν, τα είχα ομαδοποιήσει

σε σχέση με θεματικές. Επικαιρότητα ας πούμε. Αυτό ήταν με το τι γίνεται αυτή τη στιγμή. Προσπαθώ

να συνδέσω το μουσείο σε σχέση με το τι γίνεται αυτή τη στιγμή και τι συζητιέται. Αυτό που έχω εδώ

επιλέξει ήταν το 2012. Ήταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Εμείς έχουμε το αρχείο των φωτογραφιών του

Albert Mayer από τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα. Οπότε, κάθε μέρα, ανάλογα με το

τι αγώνισμα γινόταν, εγώ είχα βρει τη φωτογραφία από το αγώνισμα ή από τον Ολυμπιονίκη εκείνου

του αγωνίσματος εκείνης της μέρας. Εδώ ήταν η προεκλογική περίοδος, ήταν νομίζω... πότε ήταν; ήταν

6 Μαϊου του 2012. Ηταν Δημοτικές εκλογές.

[ε] Δημοτικές ήταν; Νομίζω όχι...

[σ] Α, όχι όχι, ήταν βουλευτικές. Είχα ποστάρει φωτογραφίες από το φωτογραφικό αρχείο με

αντίστοιχη θεματική. Εκείνη την ημέρα ας πούμε.

[ε] Έχετε αφίσες προεκλογικές;

[σ] Όχι αφίσες. Φωτογραφίες. Φωτογραφίες από αντίστοιχη περίοδο. Αυτή η συγκεκριμένη ήταν από

το... προεκλογική περίοδο στην Αθήνα από το 1946.

[ε] Όσκαρ!

[σ] Όσκαρ. Έχουμε το Όσκαρ του Φωτόπουλου, του Βασίλη του Φωτόπουλου που είχε κερδίσει για

το Ζορμπά, για τη σκηνογραφία. Ήταν η μέρα που ήταν η απονομή των Όσκαρ, οπότε πόσταρα αυτό.

Ας βρούμε ένα πρόσφατο... Στην ταινία του Woody Allen την πρόσφατη, το Magic in the moonlight,

που είχε παιχτεί το καλοκαίρι, πρόσεξα ότι σε μια σκηνή υπήρχε μια ταπετσαρία τοίχου σε ένα χώρο

που ήταν αυτό το (18:50.........$$$$$$$$$$$$) στο μουσείο. Αυτό είναι ένα κομμάτι της επικαιρότητας.


Τις Παγκόσμιες ημέρες κοιτάζουμε πάντα. Ας πούμε την Ημέρα της Γυναίκας. Είχαμε βάλει μια σειρά

φωτογραφιών από την Ημέρα της Γυναίκας. Η Ημέρα της Μητέρας. Εδώ την Παγκόσμια Ημέρα

Ποίησης. Σε επετείους. Όταν είναι ας πούμε 25η Μαρτίου, 28η Οκτωβρίου κάνω μια έρευνα πριν, είτε

σε αντικείμενα του Μουσείου είτε στο φωτογραφικό αρχείο, που να σχετίζεται με την ημέρα. Και τα

ποστάρω. Α, εδώ είχαμε κάνει μια σειρά από Cover photos. (19:30...........$$$$$$$$$$$$$$) από εμάς και

όποιος ήθελε το έπαιρνε και το έβαζε στη σελίδα του. Το Σαν Σήμερα. Τι είχε γίνει σαν σήμερα. Αυτό

ήταν 20 χρόνια από το θάνατο του Χατζιδάκι. Έχουμε την παρτιτούρα από τις Όρνιθες. Είχα βάλει

αυτό. Επίσης, το καλοκαίρι είχαμε φτιάξει... καθημερινά ποστάρουμε μια φωτογραφία που σχετίζεται

με το καλοκαίρι. Είχαμε κάνει ένα πρόμο ανακαλύπτοντας το ελληνικό καλοκαίρι μέσω της συλλογής

του Μουσείου Μπενάκη. Δεν ήταν μόνο φωτογραφίες, ήταν... δηλαδή φωτογραφικό υλικό, ήταν και

αντικείμενα. Ας πούμε έχουμε ένα (20:09........$$$$$$$$$$$$$) πάνω αρχείο που έχει ένα καβούρι

ή ψάχναμε θεματική σχετική. Όλα αυτά είχαν πάρα πολύ... δημιουργεί μια σχέση με το κοινό. Το

περιμένουν, το σχολιάζουν, το κάνουν share. Αυτό είναι το βασικό. Να γίνεται μια κουβέντα. Και τώρα

πια... Δηλαδή, αυτή είναι αρχή που έχουμε. Ότι δεν μένει να πεις κάτι τώρα, πρέπει να γίνει συζήτηση.

Και αυτό επιδιώκουμε πάντα μέσα από το Facebook. Είναι ένας τρόπος για να έρθουμε πιο άμεσα σε

επαφή με το κοινό μας. Να μιλήσουμε μαζί του. Και μιλάμε μαζί του. Δεχόμαστε και μηνύματα από το...

και πάντα, πάντα απαντάμε. Δε μένει κανένα αναπάντητο μήνυμα. Έστω και αυτά που στέλνουν για να

κάνουν like σε κάποιο page ή... πάντα υπάρχει μια...

[ε] Αυτό σημαίνει όμως ότι πόσες ώρες...

[σ] Δεν υπάρχει. (21:08...........................$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$..............Δε βγάζω τίποτα.........μέχρι και

21:17)

[ε] Όλη την ημέρα πρέπει να είσαι δηλαδή online για να...

[σ] Είμαι online όλη μέρα.

[ε] Για να απαντάτε;

[σ] Καλά εντάξει, δεν απαντάω στο λεπτό. Αλλά δεν υπάρχει μέρα να μην δω.

[ε] Καλά μέρα ναι. Αλλά μπορεί να είναι απόγευμα, να είναι το βράδυ...

[σ] Α, ναι. Οποιαδήποτε στιγμή της μέρας.

[ε] Οποιαδήποτε στιγμή. Αυτό είναι κάτι που το... δηλαδή υπάρχει... τουλάχιστον από τη χρήση που

κάνω εγώ. Έχω ξεκινήσει πριν από κάποια χρόνια και βλέπω πώς έχει διαμορφωθεί και μαθαίνεις

το εργαλείο αυτό, το Facebook, πώς λειτουργεί. Κάπως έτσι το έχετε κάνει; Με την παρατήρηση;

Βλέποντας πώς ακριβώς...

[σ] Με την εμπειρία.


[ε] Ναι, με την εμπειρία. Δεν υπάρχει κάποια στρατηγική δηλαδή που σας έχουνε...

[σ] Η στρατηγική είναι τι θέλουμε αυτή την περίοδο να προωθήσουμε.

[ε] Ωραία.

[σ] Αλλά πέρα από το τι θέλουμε αυτή τηην περίοδο να προωθήσουμε, υπάρχουν και περίοδοι που δε

θέλουμε να προωθήσουμε κάτι συγκεκριμένο. Εγώ πρέπει να βρω τι είναι αυτό που θα...

[ε] Είναι ότι πρέπει να έχετε μια σχέση με το κοινό. Αυτό είναι το δεδομένο...

[σ] Ακριβώς.

[ε] Και μετά ειναι κάθε φορά τι θέλετε να προωθήσετε.

[σ] Ακριβώς, ακριβώς. Τι θέλουμε να προωθήσουμε. Θα σας πω κάποια παραδείγματα ας πουμε με

συγκεκριμένα πράγματα που έπρεπε να σκεφτώ κάτι για να το προωθήσω. Αλλά, επίσης σημαντικό σε

όλη αυτή την ιστορία που θεωρώ και διαβάζοντας βέβαια... αυτό ισχύει για το digital marketing έτσι κι

αλλιώς. Εάν δεν ξέρεις πολύ καλά το αντικείμενο που θέλεις να προωθήσεις, δεν υπάρχει περίπτωση

να πιστέψει κανείς για αυτό. Ή να ασχοληθεί κανείς μαζί σου. Και το ότι γνωρίζω πολύ καλά το

μουσείο, είμαι πάρα πολλά χρόνια εδώ και έχω κάνει... γνωρίζω πολύ καλά το περιεχόμενό του. Αυτό

είναι πολύ σημαντικό και είναι ευκολία για...

[ε] Δεν είναι απλά ότι πρέπει να γνωρίζεις το μέσο. Πρέπει να γνωρίζεις ουσιαστικά τον Οργανισμό

έτσι ώστε να μπορέσεις να συνδυάσεις το μέσον σε σχέση με...

[σ] Γι’αυτό πιστεύω ότι όταν δίνεται η διαχείριση ενός τέτοιου μέσου σε κάποιον εξωτερικό συνεργάτη,

δεν πιστεύω ότι μπορεί να αναπτυχθεί αυτό το δέσιμο, αυτή η σχέση τόσο ειλικρινά. Τόσο ειλικρινά,

ναι.

[ε] Μάλιστα.

[σ] Τουλάχιστον το Μπενάκη το κάνει αυτό. Δεν έχω γνώμη για άλλους Οργανισμούς. Ας πούμε η

Στέγη... η Στέγη εδώ είναι άλλο πράγμα. Έχει συγκεκριμένα, είναι πολύ έυκολο να το διαχειριστεί

κάποιος έξω. Δεν τους ενδιαφέρει να αποκτήσουν μια σχέση χ με τον... Θέλει να έρθεις να δεις το έργο,

να πάρεις το εισιτήριο και να φύγεις.

[ε] Είναι πιο περιστασιακή η σχέση.

[σ] Εάν όμως ενδιαφέρονταν... Θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά. Δε θα ήταν μια απλή ας πούμε

προβολή event, μέσα από πολύ ενδιαφέροντα μέσα. Εγώ ας πούμε δεν έχω, στο ερώτημα το παρακάτω,

δεν υπάρχει budget. Εγώ δεν πληρώνω διαφήμιση. Ό,τι έχουμε καταφέρει στο Facebook, το έχουμε

καταφέρει χωρίς boost, χωρίς διαφήμιση.


[ε] Τίποτα. Μόνο με posts;

[σ] Μηδέν. Μόνο με posts, με τους φίλους μου που τους έχω alert όταν τους κάνω... όταν κάνω κάτι

να... όταν τους προσκαλώ κάπου να κάνουν join. Ή όταν θέλω κάτι να προωθήσω να κάνουν share.

[ε] Είναι πολύ σημαντικό αυτό, γιατί πάλι βλέπεις ότι λειτουργεί η προσωπική σχέση...

[σ] Εγώ πιστεύω ότι τα social media είναι προσωπική σχέση. Πάντα. Όχι μόνο στο ότι... εγώ θεωρώ

παντού είναι προσωπική σχέση. Στις δημόσιες σχέσεις παντού είναι η προσωπική...

[ε] Επειδή όμως εδώ μιλάμε τώρα και για δημόσιες σχέσεις γενικότερα είναι όντως επαφή, αλλά επειδή

μεσολαβεί ένα μέσο είναι σημαντικό ότι και πάλι ενεργοποιείται με...

[σ] Ναι, ναι, ναι. Μπορεί να ενεργοποιηθεί και χωρίς προσωπική σχέση. Εξαρτάται τι θέλει ο καθένας.

Στο μουσείο ταιριάζει αυτό. Στο Μουσείο Μπενάκη ταιριάζει αυτό. Μπορεί να μην ταιριάζει σε κάποιο

άλλο μουσείο. Αλλά, αν κάνετε μια έρευνα γενικότερη, ας πούμε αν δείτε το MOMA πώς λειτουργεί...

Βέβαια στο ΜΟΜΑ, είχε έρθει μάλιστα η υπεύθυνη για το... Όχι πριν 3 χρόνια, 4. Η... Είχε έρθει η

(τάδε) από το Smithsonian και εκείνη από το ΜΟΜΑ. Πρόσφατα είχε έρθει, το Metropolitan είχαμε

φέρει την υπεύθυνη του marketing. Πριν 2 μήνες, το Δεκέμβρη ήταν.

[ε] Κάνανε μια παρουσίαση και σ’εμάς γι’αυτό θυμάμαι...

[σ] Όχι είχαμε κάνει μια ημερίδα συγκεκριμένα για αυτό το θέμα. Τέλος πάντων. Λοιπόν, εκεί έχουν

μια ομάδα, είναι ένα τμήμα που διαχειρίζεται αυτό το κομμάτι. Και η προσωπική επαφή, δηλαδή το να

απαντάς στον άλλον με έναν φιλικό τρόπο και με... έχει πολλή σημασία. Να του πεις ένα ευχαριστώ ή

να του... να τον ενθαρρύνεις. Όχι μόνο στο Facebook. Και στο Twitter.

[ε] Δεδομένης της ανάγκης που υπάρχει και της δουλειάς που γίνεται μέσα από τα social media

υπάρχει κάποια θέση για... job description για διαχείριση...

[σ] Του μουσείου;

[ε] Ναι.

[σ] Εγώ είμαι.

[ε] Εσείς. Εννοώ δεν υπάρχει... λόγω του ότι υπάρχει ανάγκη όπως μας το παρουσιάζετε...

[σ] Εγώ μπορώ να το κάνω το job description.

[ε] Μόνο social media ή κάνετε και άλλα πράγματα;

[σ] Και άλλα.

[ε] Έχει προστεθεί στο job description το δικό σας το social media; Δεν υπήρχε πριν; Απλά επιπλεόν


μπήκε και αυτό;

[σ] Ναι.

[ε] Σαν συμπληρωματικό του υπόλοιπου κομματιού της δουλειάς που ήταν το γραφείο τύπου είναι ή

είναι επικοινωνία;

[σ] Όχι. Επικοινωνία είναι. Εϊναι...Εγώ δηλαδή διαχειρίζομαι, πέρα του ότι ετοιμάζω όλο το υλικό

για το γραφέιο τύπου, δελτία τύπου, φωτογραφίες, συζήτηση με τους επιμελητές των εκθέσεων

ή τον άνθρωπο που ετοιμάζει την εκδήλωση, που κάνει το συντονισμό που είναι υπεύθυνος των

εκδηλώσεων. Εκτός από αυτή την επαφή. Αναζήτηση χορηγών επικοινωνίας και επαφή με τους

χορηγούς επικοινωνίας, δηλαδή τι μπορούν να βάλουν εκεί, τι μας ζητάνε. Το website, ενημέρωση

του website. Ετοιμάζω υλικό δηλαδή και το ανεβάζω. Ετοιμάζω τα newsletter Που φεύγουν από το

Μουσείο. Διαχειρίζομαι τα social media και ενίοτε, όταν προκύπτει κάτι συγκεκριμένο που αφορά

ας πούμε την προβολή του μουσείου, είτε είναι στο εξωτερικό μια έκθεση είτε είναι η Art Athina που

παίρνουμε μέρος είτε μια συνεργασία με κάποιον άλλον Οργανισμό, συντονίζω και αυτό.

[ε] Μάλιστα. Ωραία.

[σ] Δουλεύω πολύ με, πώς το λένε... με εθελοντές. Ήμουν τυχερή γιατί πέρασαν από εμενά παιδιά

που τους ενδιέφερε πολύ και με βοήθησαν και αυτά πολύ, αλλά βέβαια για μένα είναι, όταν πια έχει

στρώσει το πράγμα και τελειώνει οπότε πρέπει ξανά να αρχίσω από την αρχή. Και δυστυχώς δεν έχω

χρόνο να οργανώσω τη δουλειά ενός εθελοντή, γιατί....συγνώμη

(απαντά στο τηλέφωνο)

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

[ε] Λοιπόν, ένα βασικό λίγο, για να το ξεκαθαρίσω, γιατί στο μυαλό μου δεν είναι εντελώς ξεκάθαρο.

Το κατανοώ, αλλά να το διατυπώσουμε και λίγο πιο ξεκάθαρα. Ο στόχος των social media είναι να

έχετε μια σχέση με το κοινό.

[σ] Είναι να έχουμε μια σχέση με το κοινό. Εϊναι να δημιουργούμε το ενδιαφέρον για να έρχονται και

να αυξηθεί η επισκεψιμότητα. Για να προσεγγίσουμε και κοινό, που μπορεί να μην το προσεγγίζουμε

με κάποιο τρόπο, να το έχουμε χάσει σε σχέση με το τι κάνουμε, έτσι; Για να έχουμε ένα πολύ καλό

εργαλείο, ένα εργαλείο που να δουλεύει πολύ καλά για μας σαν προβολή και να το πουλάμε αυτό

στους χορηγούς μας. Ετσι; Είναι κι αυτό ένας πολύ σημαντικός παράγοντας. Τι άλλο;

[ε] Έχουμε και μια (00:56..........$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$.....) ερώτηση.. / Αυτή να πούμε τώρα; Μισό

λεπτό να δω και κάτι άλλο.. Α, ναι. Ας πούμε χαρακτηριστικό... Κάτσε λίγο ένα λεπτάκι να δω...Έχει

επιτευχθεί η αύξηση της επισκεψιμότητας; Έχει κάποια σχέση με το Facebook;

[σ] Δυστυχώς δεν είναι μετρήσιμο γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε την... απόλυτα μετρήσιμο. Αλλά, θα


σας δείξω κάτι που κάναμε για να δημιουργηθεί ενδιαφέρον για μια έκθεση. Είχαμε... το 2014 έτρεξε

μια έκθεση με νύφες, για τις νύφες, επιλεγμένες νύφες. Φτιάξαμε, έγινε λοιπόν ένα... μια μεγάλη

κουβέντα γύρω από όλο αυτό. Είχαμε ζητήσει από τον κόσμο να μας στείλει φωτογραφίες νυφικές πριν

ξεκινήσει η έκθεση για να χρησιμοποιηθούν στην έκθεση σαν φωτογραφίες συμπληρωματικές ας πούμε

στον τρόπο που θα στηνόταν η έκθεση. Καποιοι ανταποκρίθηκαν. Κάποιοι άλλοι δεν ανταποκρίθηκαν

μέσα στο deadline. Μια από αυτούς ήταν μια φίλη μου, η οποία... η έκθεση ήταν οργανωμένη από το

Πελοποννησιακό Λαογραφικό (02:05..........$$$$$$$$$) Ναυπλίου. Και αυτή τυχαίνει να μένει και στο

Ναύπλιο. Μου έστειλε λοιπόν ένα μήνυμα μια μέρα στο Facebook ότι “αχ, τι κρίμα δεν πρόλαβα να

σου στείλω τις φωτογραφίες της γιαγιάς μου που είναι πολύ ωραία γιατί το νυφικό της είναι φτιαγμένο

από αλεξίπτωτο γιατί παντρεύτηκε την περίοδο της κατοχής” (ήταν μεταξωτό γι’ αυτό). Της λέω:

“πολύ ωραία ιστορία, δεν το ποστάρεις στο Facebook στη σελίδα μας;”. Και το πόσταρε. Είναι αυτή η

ιστορία. Από εκείνη τη μέρα μαζέψαμε γύρω στις 200..τόσες φωτογραφίες ανθρώπων που στέλνανε τις

φωτογραφίες των συγγενών τους και λέγανε μια ιστορία για αυτό. Αυτό δημιούργησε μια... Κλείστο

λίγο.

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>

[σ] Λοιπόν, αυτό δημιούργησε μια φοβερή ανταπόκριση. Αποφασίσαμε λοιπόν, συγκεντρώσαμε όλες

αυτές τις φωτογραφίες και τις κάναμε ένα... τις βάλαμε σε ένα power point και στήσαμε στην έκθεση

μια οθόνη που έπαιζε όλες αυτές τις φωτογραφίες. Έφερε πάρα πολύ κόσμο αυτό. Έρχονταν να δουν

τις φωτογραφίες τους, να δούνε... όπως ερχόντουσαν και πολλοί για να δουν τα νυφικά που είχαν

δωρίσει. Ήταν μετά μια μεγάλη ιστορία. Το ένα ήταν αυτό που κάναμε. Το άλλο που κάναμε ήταν στην

έκθεση με τις... οπότε και αυτό ήταν μετρήσιμο που κάναμε, με κάποιο τρόπο. Στην έκθεση “Ελληνικές

Θάλασσες” που είχαμε κάνει πάλι πρόπερσι. Ήταν στα τέλη του χρόνου του 2013, αποφασίσαμε να

κάνουμε ένα... να ζητήσουμε από τον κόσμο... η έκθεση έγινε Σεπτ...ναι Οκτώβρη. Σκέφτηκα λοιπόν

ότι όλο το καλοκαίρι όλοι φωτογραφίζουμε. Και για να έχει και μια κινητικότητα, γιατί ήταν άκαιρη

κατά την γνώμη μου να γίνει χειμώνα η έκθεση αυτή, και μετά δεν μπορούσε να γίνει καλοκαίρι

για άλλους, πρακτικούς λόγους, ζητήσαμε από το κοινό να tagάρουνε τις φωτογραφίες που είχανε

φωτογραφίσει, τις φωτογραφίες που είχανε βγάλει αυτό το καλοκαίρι, με θέμα τη θάλασσα όμως, με

ένα συγκεκριμένο tag, το “greek seas” και τους είπαμε ότι στο τέλος της έκθεσης οι επιμελητές της

έκθεσης θα επιλέξουν, θα διαλέξουν τις δέκα καλύτερες. Ε, εκεί είναι αυτές οι δέκα. Το βραβείο ήταν

ένας κατάλογος της έκθεσης. Ο οποίος μας έχει εξαντληθεί πια. Όταν λοιπόν, η έκθεση τελείωνε

αρχές Γενάρη, εμείς τέλη Δεκέμβρη εκεί στις γιορτές, κάναμε μια μεγάλη γιορτή στην Πειραιώς για

τα Χριστούγεννα με μουσική, με συμμετοχή σε όλες τις εκθέσεις, με εργαστήρια και όλα αυτά και

εντάξαμε εκεί τη βράβευση. Στήσαμε λοιπόν, τυπώσαμε όλες τις φωτγοραφίες που είχαν ποσταριστεί

με αυτό το tag και βάλαμε τις δέκα που επέλεξε η επιλογή και τους ζητήσαμε να έρθουν να δουν εάν

έχουν κερδίσει. Τους είπαμε ποιοι είχαν κερδίσει. (Αυτή είναι μια από τις κοπέλες που είχαν κερδίσει...

Είναι αυτή η φωτογραφία). Ήταν πολύς ο κόσμος που... Εγώ γνώρισα τους ανθρώπους που τους

έβλεπα συνέχεια στο Instagram να κάνουν like κι όλα αυτά. Τους είδα και είχε πολύ ενδιαφέρον.


Αυτό είχε πολύ ενδιαφέρον. Και κινήθηκε κι ένας κόσμος που... εντάξει η φωτογραφία είναι πολύ

σημαντικό μέσο. Και το έχω προσέξει. Σε όλα τα social media, η φωτογραφία είναι αυτή που κεντρίζει

το ενδιαφέρον κάποιου για να ανοίξει ένα Post ή να (03:06...........fit in??? τι λέει), όχι το κείμενο. Τα

κείμενα πρέπει να είναι έξυπνα, σύντομα και τίποτα άλλο.

[ε] Τίποτα άλλο, ναι. Είπατε το 2010 φτιάχτηκε το Facebook. Φαντάζομαι πριν υπήρχαν κάποια

νούμερα όσον αφορά την επισκεψιμότητα. Παρατηρήσατε κάποια αύξηση στα νούμερα...

[σ] Δεν μπορέσαμε να ξανακάνουμε μετά εκείνη την έρευνα. Αυτό ήταν το θέμα. Γιατί οικονομικά δεν

υπήρχε...

[ε] Ναι, αλλά από το κόψιμο των εισητηρίων, από εκεί δηλαδή δεν...

[σ] Δε σχετίζεται αυτό, πίστεψέ με. Έχει να κάνει... δεν μπορείς να το ελέγξεις, να το βρεις αυτό. Ας

πούμε στην περίοδο της κρίσης, που εμείς αυξήσαμε το εισιτήριο, δε μειώθηκαν τα εισιτήρια. Και

μάλιστα για κάποιους μήνες είχαμε... είχε να κάνει βέβαια και με την, με ποια έκθεση ήταν...; Α, ήταν η

έκθεση με την ταινία για τη Σμύρνη, για την ανταλλαγή των πληθυσμών. Ήταν η δεύτερη ταινία.

[ε] Και ήταν και η ταινία η... το “My sweet canary”, δεν ήταν; Μαζί με την Anima production δεν την

είχατε κάνει και την έκθεση;

[σ] Α, όχι την έκθεση το “Δυο φορές ξένος”.

[ε] Σε αυτό ήταν μια ταινία που έχω κάνει την παραγωγή.

[σ] Αλήθεια;

[ε] Ναι.

[σ] Όχι, όχι, εγώ λέω για την έκθεση της Ηλιού, την ταινία το “Smyrna”. Αυτό που λέω εγώ ήταν η

ανταλλαγή πληθυσμών. Ήταν το δεύτερο, το δεύτερο βίντεο. Εκεί είχε μια μεγ... Καλά δεν υπήρχε

η επισκεψιμότητα των ανθρώπων και γιατί θέλανε να δουν το... Μιλάμε για ουρές. Δηλαδή για να

διαχειριστούμε αυτό το πράγμα, σε μια αίθουσα 50 ατόμων ήταν πολύ δύσκολο. Θέλω να σου πω

ότι είναι πολλοί παράγοντες που διαμορφώνουν την επίσκεψη και πάντα τα εισιτήρια... σε λίγες

περιπτώσεις στο μουσείο τα εισιτήρια έβγαλαν, ξεπέρασαν τα έξοδα που είχε για μια έκθεση. Ποτέ

δεν γίνεται αυτό. Δηλαδή, οι πολύ σημαντικές εκθέσεις σε επισκεψιμότητα ήταν ο Τσαρούχης, ο

Φωτόπουλος, ο Baragan, νομίζω ο Κουν. Εκθέσεις που μιλάμε για μεγάλους αριθμούς επισκεπτών.

[ε] Λοιπόν, οπότε δηλαδή σε αυτές τι ερωτήσεις που έχουμε καταγράψει εδώ πέρα, αν επηρεάζει ένα

ποστάρισμα ή όχι;

[σ] Ναι, επηρεάζει.

[ε] Τώρα το πόσο δεν μπορούμε να το ξέρουμε όμως.


[σ] Όχι, αλλά επηρεάζει σημαντικά. Θα σας φέρω κι άλλο ένα παράδειγμα. Όταν κάναμε το δεύτερο

bazaar βιβλίων, προσπάθησα να βρω ένα τρόπο για να το προμοτάρω πιο πολύ. Στο πρώτο υπήρχε

πολύ μεγάλη ανταπόκριση. Ήταν το πρώτο bazaar που έκανε βιβλίων το μουσείο και όταν ένας

κατάλογος κάνει 100 ευρώ και μπορείς να τον πάρεις 50 είναι... Υπήρχαν άνθρωποι που ερχόντουσαν

και λέγανε... τους άκουγα και λέγανε ξέρω ‘γω “δεν θα πληρώσουμε αυτό το μήνα αυτό, για να

πάρουμε αυτά τα βιβλία”. Τη δεύτερη λοιπόν... στο δεύτερο bazaar που κάναμε... το elculture είναι

χορηγός επικοινωνίας μας. Μας είχε βγάλει μια σειρά από σελιδοδείκτες (αυτούς εδώ), που είναι

πρόσωπα σημαν... γνωστά πρόσωπα. Σκεφτήκαμε λοιπόν, θυμήθηκα ότι τους είχε βγάλει τους

σελιδοδείκτες που θα μου τους δίνανε για να τους βάλω στις θέσεις της ρεσεψιόν και είπαμε να

το συνδυάσουμε με το bazaar. Και ποστάραμε πάρα πολλές φωτογραφίες, πάρα πολλά... αυτό το

στήσαμε εμείς... με τους σελιδοδείκτες. Καλούσε ξέρω ‘γω η Κάλλας, ο Woody Allen, ο David Bowie,

ο Καβάφης, ο Νταλί τον κόσμο να έρθει στο bazaar, να πάρει βιβλία και να πάρει κι ένα σελιδοδείκτη

από αυτούς ζητώντας τους να φωτογραφηθούν μαζί του. Δεν μας φτάσανε οι σελιδοδείκτες. Την πρώτη

μέρα έγινε πανικός. Τον σελιδοδείκτη τον παίρναν μόνο αν αγοράζανε βιβλίο, πρόσεξε. Οπότε, όλα

έχουν μ’ ένα τρόπο αύξηση...

[ε] Έτσι όπως το αντιλαμβάνομαι είναι ένα εργαλείο, το οποίο σας βοηθά πάρα πολύ στο να

επικοινωνήσετε και να δημιουργήσετε καταστάσεις...

[σ] Και μάλιστα βοηθάει εμάς που... με έναν τρόπο οικονομικό. Βέβαια, τώρα πια το Facebook έχει ένα

πολύ σοβαρό θέμα θέσει. Τα pages δεν παρουσιάζονται στο Home το δικό σου, το δικό μου, μόνο αν

πληρώσουν. Δηλαδή, εγώ αυτή τη στιγμή ως Μπενάκη δεν εμφανίζομαι. Μόνο αν πληρώσω. Γι’ αυτό

το λόγο παίζει πολύ σημαντικό... σημαντικό μέσον είναι το share. Γι’ αυτό εδώ έχω ενεργοποιήσει τους

πάντες και θέλω να τους στείλω πάλι ένα μέιλ, όταν ποστάρω κάτι να το κάνουνε share στη δική τους

σελίδα, γιατί έτσι αρχίζει να διαδίδεται το πράγμα.

[ε] Να ρωτήσω κάτι, έχετε αποφασίσει ότι δε θα επενδύσετε καθόλου χρήματα δηλαδή στο Facebook;

[σ] Όχι, δεν είναι ότι το έχουμε αποφασίσει. Είναι ότι το μουσείο δεν έχει μπάτζετ για τη διαφήμιση.

Ό,τι γίνεται είναι με χορηγίες.

[ε] Γενικά ή...;

[σ] Ναι

[ε] Γενικά.

[σ] Δουλεύουμε, δηλαδή εγώ δουλεύω μόνο με χορηγίες.

[ε] Δεν υπάρχει περίπτωση δηλαδή να βρείτε χορηγία για να επενδύσετε χρήματα στο Facebook; π.χ.

να πληρώσετε να εμφανίζεται στο Home Page η σελίδα;

[σ] Εάν κάποιος χορηγός πει ότι εγώ δίνω αυτά τα λεφτά μόνο για αυτό το λόγο θα το κάνει.


[ε] Υπάρχει ενδιαφέρον;

[σ] Όχι δεν είναι αυτό. Είναι ότι υπάρχουν άλλες προτεραιότητες για χορηγίες που αυτό είναι πάρα

πολύ...

[ε] Μάλιστα. Έχει αλλάξει καθόλου εξαιτίας του Facebook η στρατηγική του marketing; Επηρεάζεται

καθόλου με κάποιο τρόπο..;

[σ] Στους στόχους εννοείτε;

[ε] Στους στόχους, στη διαχείριση την οικονομική... δεν ξέρω... δηλαδή να επενδύσει... προφανώς όχι.

[σ] Όχι. Για να επενδύσει όχι. Εγώ πιστεύω ότι η επιρροή είναι ότι έχουν συνειδητοποιήσει τη δύναμη

του μέσου. Και αυτό ίσως είναι...

[ε] Σταδιακά να αλλάξει...

[σ] Ναι, να αλλάξει... Αν και νομίζω ότι αν δίνονταν χρήματα για την προβολή, δεν ξέρω πού θα τα

δίνανε. Αν θα τα δίνανε στα Social media ή αν θα τα δίνανε κάπου αλλού. Έχει να κάνει πάντα με το...

[ε] Ποιο είναι το πιο ισχυρό ακόμη μέσον αυτή τη στιγμή;

[σ] Για εμένα, θεωρώ ότι είναι το internet το πιο ισχυρό μέσο. Νομίζω ότι είναι το internet.

[ε] Εκεί επενδύετε τα χρήματα;

[σ] Εκεί επενδύω την ενέργειά μου. Αυτή έχω επενδύσει.

[ε] Αλλά σαν μουσείο όμως...

[σ] Αν σκεφτείτε ότι κάνουμε τώρα... μπήκαμε σε ένα ΕΣΠΑ μόνο για το site, επενδύει το μουσείο

σε αυτό. Γιατί μπορεί να μην πληρώνει την εταιρία το μουσείο, αλλά οι εργατοώρες που ξοδεύουν

οι άνθρωποι του μουσείου για να στήσουν αυτό το πράγμα (γιατί η εταιρία μας βοηθάει στο να το

στήσουμε, συζητούμε μαζί τους για το πώς θα το κάνουμε) αλλά το υλικό πρέπει να παραχθεί από

εμάς. Και εμείς πρέπει να το αξιολογήσουμε, κι εμείς πρέπει να το δουλέψουμε. Επενδύει σε αυτό. Με

αυτόν τον τρόπο επενδύει. Μπορεί να μη δίνει τα χρήματα, πληρώνει εμένα όμως για να ασχολούμαι

με αυτό. Με αυτόν τον τρόπο, ναι, επενδύει. Το ότι εμένα στη δουλειά μου με έχει βάλει να κάνω αυτό

ή ότι έχω στο κινητό, στο εταιρικό μου κινητό, εγώ προσωπικά, έχω... πώς το λένε;... έχω χρήση inter-

net απεριόριστη μόνο εγώ, επειδή χειρίζομαι αυτό, επενδύει σε αυτό. Με τα λίγα οικονομικά μέσα που

του μένει να έχει γι’ αυτό το κομμάτι, ναι τα επενδύει.

[ε] Και το τελευταίο, τώρα δεν ξέρω, κάπως ψιλοέχει καλυφθεί προφανώς, αλλά ας το διατυπώσω έτσι

όπως το έχουμε γράψει εδώ πέρα. Μήπως κάτι έχουμε παραλείψει τέλος πάντων...

[σ] Ναι, ναι.


[ε] Ποιό είναι το κόστος της διαφημιστικής δαπάνης σας (ει δυνατόν με κάποιο πίνακα ανάλυσης

που έχει πληρωθεί τι, σε τύπο, ραδιόφωνο, τηλεόραση, αφίσες) και φυσικά σε σχέση με το τι είδους

εκδηλώσεις είχατε τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, πριν από τη δημιουργία του προφίλ σας στο Face-

book και ποιο όλα τα επόμενα έτη;

[σ] Το ερώτημα έχει να κάνει ότι το Facebook έχει, μπορεί να έχει επηρεάσει...

[ε] Αν έχει επηρεάσει την οικονομική δαπάνη. Τη διαφημιστική. Δηλαδή, μειώθηκε μήπως μετά από

την ύπαρξη του Facebook; Γιατί το Facebook μπόρεσε να καλύψει κάποια κενά...

[σ] Ναι, κατάλαβα, κατάλαβα. Όπως σας είπα, για τη διαφήμιση το μουσείο δεν έδινε ποτέ. Ήταν

απόφαση της διοικητικής. Δεν έδινε χρήματα. Όλα γίνονταν με χορηγίες. Τώρα, δε θεωρώ ότι το

Facebook άλλαξε αυτό. Υπήρχε ας πούμε... Παλιά τυπώνονταν αφίσες. Πια δεν τυπώνονται αφίσες.

Σπάνια τυπώνονται αφίσες. Νομίζω ότι δεν είναι το Facebook που το επηρεάζει αυτό. Ήταν το internet

γενικότερα.

[ε] Α, το internet.

[σ] Ναι. Εγώ αυτό πιστεύω. Επίσης, ήταν ένα μεγάλο κόστος που μειώθηκε λόγω των περικοπών κι

επίσης δεν ήταν εύκολο να ελεγχθεί. Τουλάχιστον από τη μέρα που εγώ ανέλαβα και προσπαθούσα να

δω πώς λειτουργούσε αυτό, τουλάχιστον στις συυνεργασίες που είχαμε κάνει δεν ήταν τόσο εύκολα

να... έπρεπε εγώ ή κάποιοι να τσεκάρουμε τα σημεία που είχανε μπει οι αφίσες. Νομίζω ότι το μουσείο

αποφάσισε ότι η αφίσα δεν βοηθάει.

[ε] Το ραδιόφωνο, η τηλεόραση;

[σ] Εγώ πιστεύω ότι ναι, περισσότερο βοηθάει... (αυτή είναι η προσωπική μου γνώμη) Είναι το inter-

net πρώτο, είναι το ραδιόφωνο, είναι τα έντυπα. Και τα έντυπα... μιλάω για τα free press. Τα free press

είναι πιο πολύ και οι εφημερίδες. Η τηλεόραση δεν είμαι και τόσο σίγουρη πια. Γιατί σε εμάς, επειδή

δουλεύουμε με χορηγία στην τηλεόραση, ο χρόνος που διαθέτουν και οι ώρες που μας βάζουν δεν

είναι ώρες αιχμής. Δηλαδή, πιο πολύ επιδιώκω να βρω μια αναφορά σε μια εκπομπή που ταιριάζει ας

πούμε εδώ, παρά ένα σποτ.

[ε] Πώς δικαιολογείται όμως; Είναι λίγο οξύμωρο το γεγονός, ενώ λέτε ότι οι επισκέπτες είναι άνω των

35-40 που στην Ελλάδα τουλάχιστον...

[σ] Με το ότι δείχνω το internet.

[ε] Ναι.

[σ] Γιατί το Μουσείο Μπενάκη δεν περίμενε αυτή την εποχή για να γίνει γνωστό. Έχει μια... Είναι

εδραιωμένο. Αυτή τη στιγμή προσπαθεί να απευθυνθεί σε όλους. Έχει ένα στάτους σαν οργανισμός.


[ε] Δηλαδή οι μεγάλες ηλικίες ούτως ή άλλως ενημερώνονται από αλλού και η αύξηση έρχεται από

τους νέους...

[σ] Θα σας πω όμως κάτι που θα σας φανεί περίιεργο. Το μουσείο δεν τυπώνει προσκλήσεις πια.

Έχει να τυπώσει προσκλήσεις πάρα πολλά χρόνια. Αποφάσισε κάποια στιγμή ότι δε θα ξανατυπώσει

πρόσκληση. Είναι όλες ηλεκτρονικές. Έγινε ένας μεγάλος πανικός. Με όλους αυτούς τους αποδέκτες,

τους μεγάλους ανθρώπους, που δεν έχουν e-mail. Υπήρξαν κάποιοι που δώσαν το e-mail της εγγονής

τους, του θυρωρού τους... Κάποιου, για να μπορούν να έχουν την επαφή με το μουσείο. Αλλάζουν οι

άνθρωποι.

[ε] Πάντως όσο περίμενα να έρθεις ήρθαν τουλάχιστον δέκα άτομα και τα δύο ήταν 30...

[σ] Στο εστιατόριο...

[ε] Α, πηγαίνουν στο εστιατόριο...

[σ] Σήμερα τι είναι Πέμπτη;

[ε] Ναι.

[σ] Α, όχι. Είναι για το μουσείο.

[ε] Ήταν πολύ μεγάλης ηλικίας. Δηλαδή μιλάω για άνω των 60.

[σ] Α, οι πολύ μεγάλοι έρχονται και πηγαίνουν επάνω στο καφέ. Είναι το στέκι τους. Όταν έκλεισε το

“Ελληνικό”, καλά και πριν, μεταφέρθηκαν. Είναι οι παρέες. Σήμερα βέβαια είναι Πέμπτη. Πέμπτη έχει

μεγάλη επισκεψιμότητα το μουσείο επειδή είναι ελεύθυερη η είσοδος. Και είναι μέχρι τις 12 το βράδυ.

Την Πέμπτη έχει μεγάλη κίνηση. Το ξέρει ο κόσμος κι έρχεται αρκετές φορές. Αλλά, ναι έχει ένα κοινό..

Δε σημαίνει ότι είναι όλοι... Ας πούμε, δεν πηγαίνουν στην Πειραιώς. Είναι λίγο μακριά για να πάνε.

Θα πάνε όμως αν θέλουν να δουν μια έκθεση ή αν είναι κάποια εγκαίνια κι όλα αυτά.

(χτυπάει η πόρτα...)

[ε] Οκ. Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ.


Ε.3.β || Six d.o.g.s.: Κωνσταντίνος Δαγριτσίκος

[ε] Λοιπόν, ας ξεκινήσουμε καταρχάς έτσι όπως τα έχω με τη σειρά και βέβαια ανάλογα θα... αν

χρειαστεί να προσθέσουμε κάτι ακόμη το λέμε.

[σ] Οκ

[ε] Για να μπορέσω να βοηθήσω, θα προσπαθήσω να σταματάω και μετά να απαντάς. Λοιπόν,

καταρχάς, έχετε επίσημη ιστοσελίδα;

[σ] Έχουμε, ναι. sixdogs.gr.

[ε] Ωραία. Πότε τη φτιάξατε;

[σ] Με τη δημιουργία του χώρου. Τον Οκτώβρη του 2009.

[ε] Πόσο κόστισε;

[σ] Τότε η ιστοσελίδα...

[ε] Ήταν ακριβές, γι’ αυτό ρωτάω.

[σ] Όχι, όχι ήταν πάρα πολύ οικονομική. Ήταν μια πάρα πολύ basic και απλή ιστοσελίδα η οποία δεν

είχε καθόλου content, γιατί το content δεν είχε δημιουργηθεί ακόμη. Οπότε, μας την είχε κάνει ένας

πολύ φίλος μας, νομίζω ούτε 1000 ευρώ. 800 ευρώ, κάτι τέτοιο. Παρόλα αυτά, επειδή ήταν πολύ basic

το site και ήταν, όχι πολύ basic, αλλά θέλαμε μια ανανέωση, το ανανεώσαμε ριζικά, το αλλάξαμε

εντελώς βασικά πριν ενάμιση χρόνο. Δηλαδή το καλοκαίρι, όχι... την άνοιξη του 2013. Δηλαδή,

τέσσερα χρόνια μετά από όταν το είχαμε κάνει. Κι εκείνο μας είχε στοιχίσει πολύ. Μας είχε στοιχίσει

10.000 ευρώ.

[ε] Α, είχατε δώσει 10.000 ευρώ;

[σ] Αλλά, ήταν...

[ε] Πριν από πόσο καιρό;

[σ] Πριν ενάμιση χρόνο. Δηλαδή 4 χρόνια μετά το αρχικό site.

[ε] Πόσο χρόνο σας πήρε να το φτιάξετε;

[σ] Την αρχική, τίποτα. Απλά, επειδή η νοοτροπία του six dogs είναι κάπως ιδιαίτερη γενικά. Έχουμε

ένα... Δεν κάνουμε πράγματα στα πεταχτά. Κάνουμε πράγματα τα οποία μένουν. Κάνουμε πράγματα τα

οποία θεωρούμε εμείς σημαντικά και θεωρούμε ότι έχουν να δώσουν κάτι στην πολιτιστική παραγωγή

της πρωτεύουσας, οπότε αυτό έχει μια προέκταση να θέλουμε να κάνουμε ένα documentation για αυτά


τα πράγματα και να κρατάμε ένα αρχείο. Οπότε, το site έχει αυτή τη χρήση. Υπάρχει πλήρες αρχείο

για όλα τα πράγματα που έχουμε κάνει ποτέ εδώ. Έχει λίστα καλλιτεχνών, με βιογραφικά, updated

links κτλ., φωτογραφίες από όλους όσους έχουν παίξει εδώ. Συνδέονται μεταξύ τους, μπορείς να δεις

φωτογραφίες του χώρου. Οπότε έχει πάρα-πάρα-πάρα πολύ υλικό, το οποίο μέσα σε αυτά τα τέσσερα

χρόνια είχε συσσωρευτεί στο site κάποιο με σωστή μορφή, κάποιο με λανθασμένη, οπότε έπρεπε να

αλλαχτεί όλο αυτό. Και συνολικά, για να γίνει όλη αυτή η αλλαγή με τη μεγάλη ανανέωση τέλος

πάντων που κάναμε του site πήρε πάνω από οκτώ μήνες σκληρής δουλειάς από πολλούς ανθρώπους.

Ένα developper, 2 designers και 3 ανθρώπους μέσα από το dogs δηλαδή.

[ε] Και ουσιαστικά έχετε επενδύσει γιατί τη χρησιμοποιείτε και θέλετε να τη χρησιμοποιείτε και σαν

αρχείο και σαν μέσο επικοινωνίας;

[σ] Ναι, ναι, ναι. Είναι φοβερά updated. Δηλαδή, με την μία οτιδήποτε κλείνεται, με το που ετοιμάζεται

ας πούμε όλο το υλικό για κάποιο event, ένα δελτίο, μια αφίσα, το Facebook event κτλ ανεβαίνουν τα

πάντα στο site και υπάρχουν εκεί πέρα.

[ε] Ναι, απλά το ρωτάω γιατί υπάρχει περίπτωση κάποιοι οργανισμοί να μην έχουν καθόλου site και να

το έχουν αντικαταστήσει με το Facebook.

[σ] Όχι αυτό είναι πολύ λανθασμένο. Θεωρώ ότι είναι πολύ λάθος.

[ε] Οκ

[σ] Είναι... Γενικά ένα site μωρέ είναι πολύ... εντάξει... πρέπει να υπάρχει και για τυπικούς λόγους εγώ

θεωρώ. Και γιατί το Facebook είναι κάπως πιο εφήμερο μωρέ. Δεν μπορείς να... είναι τέτοιο το layout,

όπως και στα blog ας πούμε, που δεν έχουν... είναι ένα χρονολόγιο, ένα timeline, στο οποίο χάνεσαι.

Είναι γραμμικό μεν, αλλά δεν μπορείς να κάνεις...

[ε] Δεν μπορεί να αντικαταστήσει...

[σ] Δεν μπορεί να αντικαταστήσει μια πληροφορία που είναι καλά δομημένη σε ένα site. Δηλαδή, άμα

μπεις π.χ. στο δικό μας το site, ρε παιδί μου, μπορείς πολύ εύκολα να δεις πράγματα που έχουν γίνει

το 2010 εδώ. Ή να βρεις ένα καλλιτέχνη ο οποίος έχει παίξει πριν τρία χρόνια ή να δεις με ποιους έχει

παίξει. Μέσα από το Facebook δεν μπορείς να το κάνεις αυτό. Μπορείς να το κάνεις εφήμερα, οπότε

δεν έχει... Οπότε είναι καλό να υπάρχουν και τα δύο.

[ε] Ναι. Ποια εργαλεία χρησιμοποιείτε για να αξιολογήσετε την αποτελεσματικότητα του site. Δηλαδή,

το τσεκάρετε τι επισκεψιμότητα έχει;

[σ] Ε, το τσεκάρουμε από Alexa και από το Google Analytics. Οπ, τι λέω, μόνο από το Google Analyt-

ics. Το τσεκάρουμε από το Google Analytics, αυτό βασικά.

[ε] Πότε ξεκινήσατε να έχετε Facebook;


[σ] Με τη μία πάλι. Μαζί με το site. Στην αρχή είχαμε φτιάξει ένα... Το fan page το είχαμε φτιάξει από

την αρχή, δηλαδή εκεί, πάλι κι αυτό Οκτώβριο του 2009, και είχαμε φτιάξει κι ένα group γιατί τότε

ήταν... τότε μπορούσες να φτιάξεις ένα personal page, μπορούσες να φτιάξεις ένα facebook group και

να φτιάξεις κι ένα facebook fan page. Τότε και μέχρι και το... τέλη του 2010 κάπου εκεί, το facebook

group και το facebook fan page δεν ήταν πολύ ευδιάκριτες οι διαφορές τους. Δηλαδή, κι εγώ γιατί

και παλιότερα είχα ένα άλλο project space, έτρεχα διάφορα project πριν πάω στο six dogs, οπότε το

έχω δουλέψει πάρα πολύ το facebook, και είχα φτιάξει και group, είχα φτιάξει και fan page, τα είχα

δοκιμάσει όλα, ακόμη δηλαδή, κάποιο είχε τα θετικά του και κάποιο είχε τα αρνητικά του. Πλέον, το

group... δεν χρησιμοποιεί κανείς group, έχει κάνει το facebook focus μόνο στα fan pages. Το group είναι

μόνο κλειστά γκρουπς τα οποία δεν χρησιμοποιεί κανείς. Κι εμείς πλέον δεν έχουμε. Μόνο fan page.

[ε] Σε εκείνη τη φάση, στην πρώτη φάση δηλαδή που κάνατε το προφίλ, το κάνατε για ποιο λόγο;

[σ] Για να μεταδώσουμε πληροφορία.

[ε] Για προβολή; ή επειδή το κάνανε όλοι και υπήρχε η τάση να κάνουν σελίδες... Δηλαδή ήταν

ξεκάθαρος θέλω να πω ο στόχος για ποιο λόγο κάνεις facebook page;

[σ] Ναι, δεν κατάλαβα ακριβώς την ερώτηση. Ναι... ξέρω γω. Φυσικά, ναι.

[ε] Προβολή, ανακοινώσεις για event, αυτό.

[σ] Ε, ναι.

[ε] Οκ. Ήταν ξεκάθαρο τότε, σε εκείνη τη χρονική στιγμή ποιες είναι οι δυνατότητες του facebook σαν

εργαλείο δικτύωσης;

[σ] Ε, ναι. Πάρα πολύ. Το 2009; Ναι. Αλλά έχει γιγαντωθεί από τότε.

[ε] Ναι, έχει μεγαλώσει πολύ περισσότερο από τότε.

[σ] Που αυτό είναι κακό. Γιατί... Είναι καλό γιατί έχει πάρει μια μεγαλύτερη μερίδα κόσμου, οπότε έχεις

περισσότερους υποψήφιους, μην τους πω πελάτες, περισσότερους υποψήφιους... δεν ξέρω

[ε] καταναλωτές;

[σ] όχι καταναλωτές... επισκέπτες... δεν ξέρω... θέλω να βρω μια, αλλά δε μου έρχεται η κατάλληλη

λέξη. Αλλά, από την άλλη επειδή έχει μεγαλώσει πάρα πολύ αυτό έχει μεγαλώσει και το marging

του spamming. Δηλαδή, το 2008 ή 09 ή 10 μπορούσες να φτιάξεις π.χ. ένα facebook event για τη

μπάντα σου, ότι παίζεις live ξέρω γω στον τάδε χώρο, και είχε πάρα πολύ μεγάλο interactivity αυτό

το πράγμα γιατί δεν υπήρχαν πολλά event τότε, δεν υπήρχαν πάρα πολλές σελίδες, δεν υπήρχαν, δεν

υπήρχαν, δεν υπήρχαν, οπότε αυτό είχε μεγαλύτερο accessibility. Τώρα, αν υπάρχουν 500 εκατομμύρια,

τρισεκατομμύρια σελίδες για τα πάντα εκεί έξω, το Facebook βρίσκει τρόπους αυτό κάπως να το


κουμαντάρει και να μην κάνει overflow με πληροφορίες τον κόσμο του και τον χάσει στο τέλος γιατί δε

θέλει να βλέπει συνέχεια προϊόντα και πράγματα και χώρους και event και μπλα μπλα μπλα... Θέλει να

βλέπει τους φίλους του και κάποια από αυτά τα πράγματα.

[ε] Αυτό πώς το διαχειρίζεστε; Για να μην συμβαίνει;

[σ] Αυτό είναι κάτι που έχει αλλάξει κι έχει γίνει πάρα πάρα πολύ evident τον τελευταίο χρόνο

σχεδόν. Δηλαδή, παλιά έκανες ξέρω γω ένα post ας πούμε για κάτι και... όταν κάνεις ένα post και

είσαι διαχειριστής μιας σελίδας σου λέει από κάτω τον αριθμό.. πόσους ανθρώπους έχει κάνει reach,

εντάξει τα likes και τα comment τα βλέπουν όλοι, αλλά όλο αυτό που βλέπει ο διαχειριστής είναι το

reachability ας πούμε. Αυτό ήταν πολύ μεγαλύτερο. Και τον τελευταίο χρόνο έχει πέσει πάρα πολύ,

γιατί έχουν πάει να τα... προσπαθούν να βγάλουν περισσότερα έσοδα από τις διαφημίσεις. Παλιότερα,

μπορούσες απλά να βάλεις ένα ad για μια διαφήμιση κι ένα ad για ένα event και σε κάποια φάση

εμφανίστηκε αυτό το πολύ ωραίο κουμπάκι που λέγεται boost, το οποίο υπάρχει στα πάντα πλέον

και personal μπορείς να κάνεις boost σε κάποια πράγματα, δεν ξέρω γιατί δεν το βγάζει σε όλα. Και

εμφάνισε αυτό το πράγμα πριν ένα-ενάμιση χρόνο και ξαφνικά βρέθηκε το οτιδήποτε έκανες, μια

φωτογραφία, ένα post, έγραφες κατι, μπορούσες να το κάνεις boost. Και να έχει μεγαλύτερο reachabil-

ity αυτό. Το κάναμε κι εμείς έτσι λίγο να δούμε λίγο τι γίνεται, να το δοκιμάσουμε, και είδαμε ότι όντως

είχε φοβερά αποτελέσματα. Το έβλεπε πολύς κόσμος, φοβερό interactivity. Και μάλλον το είδε και το

Facebook αυτό, οπότε πλέον έχει ρίξει πάρα πολύ το.. Έχουμε περάσει ατελείωτα ομαδικά meetings

σκεφτόμενοι τι να κάνουμε γι’αυτό. Έχουμε αλλάξει τον τρόπο που επικοινωνούμε την πληροφορία,

προσπαθούμε να γίνουμε πιο λιτοί, να δουλεύουμε περισσότερο με τις φωτογραφίες για να ανέβει το

organic reach ας πούμε.

[ε] Λοιπόν, προφανώς απ’ότι καταλαβαίνω ήταν ένα εργαλείο, και από προσωπική εμπειρία αλλά και

γενικότερα, που το μάθατε μόνοι σας. Δεν ήταν κάποιος ειδικός που ήρθε να σας...

[σ] Ναι. Νομίζω ότι εμείς είμαστε πλέον οι ειδικοί. Οι πιο ειδικοί του Facebook στην Ελλάδα νομίζω

πρέπει να είμαστε. Το δουλεύουμε πάρα πολύ. Δηλαδή κι εμένα προσωπικά με ρωτούν πάρα πολλοί

φίλοι μου συνέχεια συμβουλές και..

[ε] Τα μυστικά του Facebook...

[σ] Ναι, τα φοβερά μυστικά του Facebook!

[ε] Οπότε, απαντάς και σε αυτήν την ερώτηση που λέει αν γνωρίζεις το Facebook και σε τι βαθμό το

χρησιμοποιείτε; Α, για το Facebook ad βασικά, το χρησιμοποιείτε το Facebook ad;

[σ] Ναι. Όχι σε πολύ μεγάλο βαθμό.

[ε] Είναι αποτελεσματικό;

[σ] Είναι, είναι ναι πολύ. Αλλά δεν το έχουμε και πάρα πολύ. Δηλαδή εμείς έχουμε περίπου κατά μέσο


όρο 500 likes την εβδομάδα. Φτάνουμε τώρα τα 100.000. Που είναι.. δεν ξέρω εμένα μου φαίνεται

πολύ... Δεν καταλαβαίνω πώς γίνεται να έχουμε... Εννοώ, καταλαβαίνω να έχουμε φτάσει μέχρι ένα

σημείο, αλλά που να εξελίσσεται ακόμα με τόσο... 500 likes, είναι πάρα πολλά 500 likes την εβδομάδα.

Για ένα χώρο. Ο χώρος έχει ξέρω γω 99.000 κάτι likes αυτή τη στιγμή. Που είναι ένας χώρος, δεν είναι

ξέρω γω ένα, δεν είναι η Beyoncé, δεν είναι ξέρω γω...

[ε] Ένα πρόσωπο.

[σ] Δεν είναι κάποιος ηθοποιός. Δεν είναι μια καινούργια ταιν... Δεν είναι κάτι το οποίο... Οπότε θετικό

είναι αυτό.

[ε] Πώς πιστεύεις ότι συμβαίνει αυτό; Από πού προέρχεται αυτό;

[σ] Αυτό προέρχεται γιατί ο χώρος, ο actual physical χώρος συνεχίζει να είναι πάρα πολύ active,

συνεχίζει να είναι ίσως αγαπητός, γι’ αυτό να έχει τόσα likes και τα λοιπά, συνεχίζει να κάνει νέα

πράγματα, συνεχίζει να... Είναι πολύ... Υπάρχει εξωστρέφεια μωρέ γενικότερα. Από την αρχή αυτό

θέλαμε να κάνουμε. Δε θέλαμε να είναι ένας χώρος ο οποίος θα είναι κλειστός στον εαυτό του και θα

αφορά ας πούμε τους 500 ανθρώπους που ασχολούνται ας πούμε με τη γενικότερη σκηνή και τα λοιπά.

Θέλαμε να κάνουμε τα πράγματα που μας αρέσουνε, αλλά αυτά τα πράγματα να είναι ανοιχτά, να είναι

εξωστρεφή και να είναι ανοιχτά σε όλους. Οπότε, αυτό συνεχίζει και στην επικοινωνία μας και φαίνεται

και μέσω και του Facebook.

[ε] Νομίζω ότι εδώ πρέπει να σε ρωτήσω κιόλας επίσης, πέρα από το Facebook, πέρα από την

ιστοσελίδα, πληρώνετε διαφήμιση για το χώρο;

[σ] Όχι. Γενικά είμαστε κάπως, όχι κατά ακριβώς, αλλά δε θέλουμε να πληρώνουμε διαφημίσεις για το

χώρο.

[ε] Ραδιόφωνο...; Δηλαδή π.χ. πέρα από το χώρο είναι και τα events.

[σ] Έχουμε κάποιες χορηγίες επικοινωνίας με κάποια μέσα, με ραδιόφωνα, με free press, με online me-

dia και τα λοιπά. Κάποια έχουν ένα monthly πολύ έτσι τυπικό fee ας πούμε. Κάποια δεν έχουν τίποτα.

Αυτό είναι μόνο που πληρώνουμε. Αλλά γενικά τις καταχωρήσεις και διαφημίσεις και τα λοιπά δεν

τα... Και δεν τα είχαμε ανάγκη ποτέ.

[ε] Ούτε όταν ξεκινήσατε;

[σ] Όχι, όχι. Καλά είδικά όταν ξεκινήσαμε... είναι και πολλοί φίλοι μας σε όλα τα media ξέρω γω.

Έχουμε γενικά ένα πολύ μεγάλο κύκλο γνωριμιών.

[ε] Οπότε γράψανε;

[σ] Οπότε ναι... Ειδικά στην αρχή κανένας χώρος δεν το χρειάζεται. Ειδικά τώρα, με το που ανοίγει το


τελευταίο μπαράκι στην τελευταία... το new thing ας πούμε. Πάντα αυτό ήταν. Ποιος θα βρει το πρώτο

hip μέρος. Οπότε ειδικά στην αρχή δεν το χρειάζεσαι. Αλλά και over the years ας πούμε δεν... Και τώρα

με πήρε μια κυρία από κάποιες εκδόσεις και μου έλεγε για ένα guide και τα λοιπά. Δε μας ενδιαφέρει.

[ε] Μάλιστα. Οπότε νομίζω το καλύψαμε και στην αρχή, αλλά να το ξαναρωτήσω για να είναι λίγο

ξεκάθαρο. Οι στόχοι και οι προσδοκίες σας από την παρουσία σας στο Facebook είναι:

[σ] Κοινωνική δικτύωση. Αυτό που είναι και ο στόχος του Facebook. Αυτό.

[ε] Κοινωνική δικτύωση και προβολή όμως των events;

[σ] Ναι. Ένα άμεσο εργαλείο...

[ε] Είναι εργαλείο επικοινωνίας; Να μαθαίνετε πράγματα από τον κόσμο;

[σ] Καλά και για προσωπικό μας τέτοιο... εννοείται. Μαθαίνουμε πάρα πολλά τα οποία πρέπει να

τα περνάμε από ένα πολύ καλό φίλτρο, γιατί τα περισσότερα είναι ανακρίβειες και ηλιθιότητες που

γράφει ο καθένας. Που αυτό επηρεάζει και τη δικιά σου σελίδα. Δηλαδή κάποια comments, κάποια...

Γιατί γενικά το Facebook έχει μια... έχει την ελαφρότητα λόγου που είχε το msn messenger ας πούμε

ρε παιδί μου. Όλοι γράφουνε greeklish, επειδή όλοι το χρησιμοποιούν για προσωπική δικτύωση, δεν

το χρησιμοποιούν για δουλειά. Οπότε, είναι σαν να μιλάνε με τους φίλους τους, οπότε έχουν αυτή την

ελαφρότητα λόγου. Δηλαδή, είναι πολύς κόσμος που βρίζει, μιλάει άσχημα στο Facebook ή που κράζει

ή που σχολιάζει. Και γενικά όλα αυτά τα σχόλια δεν θα... άμα έπαιρνε ένα στιλό και το έγραφε για

να γίνει εξώφυλλο στο Βήμα π.χ. δε θα είχε την ίδια άποψη αυτός ο άνθρωπος. Απλά υπάρχει αυτή η

ελαφρότητα του λόγου ή οποία είναι πρώτα από όλα δωρεάν και δεν το πολυσκέφτεται. Καλά ειδικά

τώρα και με τις εκλογές ή με αυτό που έγινε στο Παρίσι ας πούμε με το περιοδικό και τα λοιπά, που ο

καθένας έγραφε το μακρύ του και το κοντό του... Εϊναι πολύ διαφορετικό από το να ξέρεις να γράφει

μια μαλακία, ένα status ή να κομεντάρει ξέρω γω ασύστολα και να γράφει μαλακίες... Νομίζω ότι αυτό

θα ήταν πολύ διαφορετικό άμα το έγραφε... Κυριολεκτικά άμα ήταν να βγει κάπου printed, σε ένα

μεγάλο περιοδικό δε θα ήταν ίδια η άποψή του. Απλά, δεν το πολυσκέφτεσαι ας πούμε.

[ε] Ωραία. H επόμενη ερώτηση... Επειδή όμως είναι διαμορφωμένη και για... Από ότι κατάλαβα

είναι τελείως διαφορετική η προσέγγιση η δική σας, … με ποιο τρόπο προσεγγίζετε ή επιχειρείτε να

πετύχετε το στόχο σας; Δηλαδή, αν το κάνουμε λίγο πιο συγκεκριμένο, με ποιο τρόπο διαχειρίζεστε

καθημερινά το Facebook; Δηλαδή, ποστάρετε κάθε μέρα; Συγκεκριμένες ώρες;

[σ] Ποστάρουμε κάθε μέρα. Έχουμε κάποιες συγκεκριμένες... Δηλαδή, θέλουμε να κάνουμε πάντα ένα

ποστ στις 7 το απόγευμα το οποίο, επειδή έχουμε κάθε μέρα πράγματα ή σχεδόν κάθε μέρα, κάθε μέρα

στις 7 ποστάρουμε ότι απόψε παίζει αυτό κι αυτό. Παίζουν αυτοί λάιβ και πολλαπλά ποστ πάλι, γιατί

το ένα ποστ μπορεί να χωρίζεται σε δυο τρία πράγματα. Δηλαδή, απόψε παίζουν λαίβ εδώ, δίπλα στο

μπαρ παίζουν οι άλλοι, μετά έχουμε dj αυτούς, δίπλα μπορεί να έχουμε μια έκθεση και πάει λέγοντας.

Πριν από αυτό, κατά τη διάρκεια της μέρας ποστάρουμε κάτι στις 12, μετά στις 2, μετά στις 5.


[ε] Πώς επιλέξατε τις ώρες;

[σ] Καταρχήν να είμαστε εδώ και ξύπνιοι για να το κάνουμε. Ε, το 7 εντάξει, επειδή εκεί στις 7

χοντρικά φεύγουμε. Αλλά και επίσης στις 7 για να είναι το τελευταίο ποστ που μένει επάνω, οπότε άμα

κάποιος ψάχνει τι να κάνει το βράδυ και μπλα μπλα να του εμφανίζεται αυτό.

[ε] Υπάρχει κάποια τεχνική που την έχετε παρατηρήσει;

[σ] Καλά βλέπουμε και τα... Γενικά μπορείς να δεις τα insights και τα statistics. Όταν είσαι διαχειριστής

σε μια σελίδα είναι πάρα πολύ καλά και χρήσιμα. Age groups, male-female, από πού έρχονται, τα

πάντα. Κι επίσης έχει και τι ώρες είναι το peak των επισκεπτών online και τα λοιπά. Και είναι από 12

μέχρι 8 ξέρω γω. Οπότε γι’αυτό το κάνουμε εκεί μέσα. Και προσπαθούμε δηλαδή, αν έχουμε τρεις

πληροφορίες να μοιράσουμε, να μην τις κάνουμε όλες σε πέντε λεπτά.

[ε] Έχετε διαπιστώσει -και με ποιο τρόπο όμως- αύξηση της επισκεψιμότητας στο χώρο η οποία να

ξέρετε ότι προέρχεται από το Facebook;

[σ] Ε, αυτό δεν είναι μετρήσιμο με κάποιο τρόπο. Με κάποιο concrete τρόπο. Είναι, αλλά δεν ξέρω.

[ε] Η αίσθηση που έχεις είναι ότι έχει αποτέλεσμα ή...

[σ] Έχει, έχει αποτέλεσμα εννοείται.

[ε] Αλλά δεν έχετε κάποιο τρόπο να το μετρήσετε.

[σ] Δεν υπάρχει. Δεν μπορείς να το...

[ε] Από το join ίσως ξερω γω;

[σ] Ναι... και από το Check in (18:50) αλλά και πάλι αυτό δε νομίζω ότι είναι... δεν είναι ακριβώς

μετρήσιμο. Εννοώ ρε παιδί μου, εμείς κάνουμε για τα πάντα facebook event, και πες ότι έχουμε ένα

λάιβ σήμερα το οποίο μπορεί να έχει ξέρω γω 150 attends. Δεν ξέρεις αν αυτοί οι 150 που έκαναν

attend είναι αυτοί οι 150 που ήρθαν εδώ ή αν οι 50 μπορεί να έκαναν και να μην ήρθαν ή 50 να έκαναν

maybe και να ήρθαν ή 50 μπορεί να μην το είδαν και να ήρθαν.

[ε] Το ρωτάω γιατί επενδύετε αρκετό χρόνο στο Facebook. Αν δεν ξέρεις με νούμερα αν αυτό έχει

αποτέλεσμα...

[σ] Ε, με νούμερα δεν ξέρεις, αλλά το ξέρεις ότι λειτουργεί ρε παιδί μου. Εννοώ βλέπεις ότι υπάρχει ή

πολύ talking about that ή ότι υπάρχει ένα πολύ καλό interaction ή ότι γίνονται event share από εδώ κι

από εκεί. Είναι ένα πάρα πολύ καλό μέσον πληροφόρησης.

[ε] Ωραία... Το είπαμε αυτό... Με τι διαγνωστικά μέσα και εργαλεία, είπες με το talking about, με το

share...


[σ] Ναι, αλλά σου λέω κι αυτό μωρέ είναι...

[ε] Δεν είναι στάνταρ.

[σ] Δηλαδή, είναι κάπως virtual αυτά τα... Δεν μπορείς να το έχεις, δεν μπορείς να το μετρήσεις.

[ε] Έστω γενικά κι αόριστα θα το πούμε πάλι, αλλά σε ποιες ηλικιακές ομάδες πιστεύεις ότι έχει

μεγαλύτερη απήχηση;

[σ] Ε, και στα insights το βλέπεις αυτό. Νομίζω είναι περισσότερο... Καταρχάς, το 60% σε εμάς είναι

γυναίκες και το 40% είναι άντρες, (πολύ καλό αυτό!!). Και νομίζω ότι το ηλικιακό, το μεγαλύτερο

ποσοστό 18 με 24 οι φαν μας. Και μετά, το 24 με 35 ξέρω γω, κάτι τέτοιο, που είναι και το λογικό. Και

αυτό είναι και το ηλικιακό range του Dogs.

[ε] Οπότε, κάποια χρήματα έχετε δώσει για προβολή στο Facebook, τα οποία είναι στάνταρ ή είναι

κατά περίπτωση;

[σ] Ε, είναι (21:04). Τώρα τον τελευταίο χρόνο που και με το Boost βλέπουμε ότι δουλεύουν αρκετά

πράγματα, επειδή κάνουμε και πολλές έτσι εξωτερικές παραγωγές, κάνουμε και κάποια πιο μεγάλα

event και τα λοιπά πέρα από τα καθημερινά εγχώρια, φέρνουμε πολλά ξένα λάιβ, ξένους dj, τα οποία

θέλουν... δηλαδή είμαστε διατεθειμένοι να ρίξουμε λεφτά σε αυτά, ξοδεύουμε αρκετές δεκάδες χιλιάδες

ευρώ.

[ε] Δεκάδες χιλιάδες ευρώ στο Facebook;

[σ] Ε, όχι μαζεμένα σε ένα μήνα, αλλά δεν ξέρεις σίγουρα ποιο...

[ε] Ένα μέσο όρο το μήνα;

[σ] Είναι κι αυτό, κατάλαβες; Πώς όταν μπαίνεις ξέρω γω στο ΙΚΕΑ που είναι όλα φτηνά ή πώς

μπαίνεις στο TIGER και είναι όλα φτηνά και μετά παίρνεις όλο μαλακίες.. (21:50) Είναι κάπως έτσι και

το Boostάρισμα. Δηλαδή, του βάζεις 5 ευρώ από εκεί, 20 ευρώ από εκεί, το ένα το άλλο και μπορεί να

μαζεύονται και 300-500 ευρώ το μήνα χωρίς να το καταλάβεις.

[ε] Ε, είναι έξυπνος τρόπος.

[σ] Αλλά, it pays back. Δηλαδή το να... Εκεί έχει πολύ μεγαλύτερο τέτοιο μωρέ, δηλαδή η παλιά λογική

ας πούμε που υπήρχε(22:15) το NITRO το περιοδικό ας πούμε για να κάνει μια καταχώρηση ξέρω γω,

που θα έλεγε: το Six d.ο.g.s. ξέρω γω μπλα-μπλα, ο πολυχώρος και μαλακίες τέτοιες, θα σου στοίχιζε,

ξέρω γω, 2000 ευρώ. Και θα σου φέρει, ξέρω γω, whatever... Άμα βάλεις 2000 ευρώ σήμερα στο Face-

book είναι... τα αποτελέσματα θα είναι... δηλαδή είναι πολύ πιο αποτελεσματικό. Όπως και τα (22:43)

είναι πάρα πολύ... γιατί είναι πολύ στοχευμένο. Είναι πολύ καλό, δηλαδή άμα έχεις... Πολύ καλύτερο

δηλαδή να ρίξεις διαφήμιση στο Facebook παρά να ρίχνεις σε traditional media.


[ε] Θα είχε βέβαια ενδιαφέρον τώρα που το σκέφτομαι, από τη στιγμή που επενδύετε και έχετε μια και

οικονομική ας πούμε συναλλαγή με το Facebook και ασχολείστε κιόλας (23:05), θα είχε ενδιαφέρον να

μπορέσετε να τσεκάρετε ποιος έρχεται με μια...

[σ] Μα δε γίνεται ρε συ. Πώς να το κάνεις;

[ε] Ξέρω γω, άμα έχεις στην είσοδο κάποιον και ρωτάς;

[σ] Όχι ρε. Πρώτα απ’όλα... Τι; Να κρατάς statistics; Κάποιος να ρωτάει; Πρώτα απ’ όλα όλοι το

σιχαίνονται αυτό και δεύτερον δε θέλουμε να το κάνουμε αυτό.

[ε] Εντάξει, οκ. Απλά λέω τώρα μια... Θα είχε ενδιαφέρον πραγματικά.

[σ] Δε γίνεται τώρα... Τι, να κάθεσαι να ρωτάς όλο τον κόσμο; Εγώ θα τον έβριζα. Εγώ μένω και δίπλα

εδώ, μένω πίσω από την Ερμού και ανεβοκατεβαίνω την Ερμού, ξέρω γω, 10 φορές τη μέρα και είναι

πάντα αυτοί με τα στατιστικά και τα αρώματα και τα λοιπά...

[ε] Ε, καλά, δεν είναι το ίδιο...

[σ] Εμένα δε με σταματάνε, δεν ξέρω πώς ξέρουν ότι θα τους βρίσω.

[ε] Πώς τους κοιτάς μάλλον...

[ε] Αλλά όποιος με... δεν τη βγάζει καθαρή.

[ε] Λοιπόν, έχετε προσθέσει, εξαρχής υπήρχε αυτό, γιατί εσείς ανοίξατε το 2009...

[σ] Αλλά πάντως, συγνώμη να σε διακόψω... άμα ήταν ξέρω γω ένα καφενείο στην Καισαριανή, ένα

μικρό παραδοσιακό καφενείο το οποίο υπάρχει 40 χρόνια, έχει μια δική του πελατεία και ίσως και

κάποιον που περνάει μια στο τόσο και αποφάσιζε να ασχοληθεί με το Facebook σαν εργαλείο, και το

δούλευε, το δούλευε κι έλεγε πώ-πω τι γίνεται... εκεί το ξέρεις ότι δεν έγινε από το Facebook, γιατί οι

περισσότεροι απλά δεν έχουν Facebook. Ή μπορεί να έχουν, γιατί και ο μπαμπάς μου έχει Facebook,

και γράφουν, αλλά είναι και το κοινό... Είναι ένας χώρος που φιλοξενεί αυτό που σου είπα, 18 με 35,

αυτή είναι η ηλικία που όλοι έχουν Facebook, όλοι έχουν μεγαλώσει με αυτό το πράγμα, είναι στη ζωή

τους, γενικά το web ας πούμε. Οπότε, είναι λογικό να ξέρεις. Δηλαδή, αν δεν υπήρχε σελίδα στο Face-

book, θα... βασικά δε γίνεται να μην υπάρχει σελίδα στο Facebook.

[ε] Ωραία, άρα είναι το βασικό εργαλείο. Έτσι; Δεν έχετε άλλο; Δεν πληρώνετε άλλου είδους

διαφημίσεις, εκτός από τους χορηγούς επικοινωνίας. Έχετε το site, το οποίο βέβαια πρέπει κάποιος

να το αναζητήσει μόνος του να πάει και να το ψάξει. Έχετε κάποιον άνθρωπο που ασχολείται

συγκεκριμένα με τα Social media; Υπήρχε από την αρχή αυτό ή είναι κάτι που το κάνουν όλοι;

[σ] Είμαστε γενικά μια καλά δομημένη ομάδα. Είμαστε 5-6 άτομα, ας πούμε, συνολικά που

ασχολούμαστε με όλο το στήσιμο. Δηλαδή, έχουμε τομέα για την επικοινωνία, τομέα για την


παραγωγή, έχουμε γραφίστα, έχουμε, έχουμε, έχουμε... Εγώ κυρίως ασχολούμαι πιο πολύ, αλλά όλοι

ασχολούμαστε.

[ε] Εδώ, δεν πολυκολλάει αυτή η ερώτηση που έχω. Δηλαδή, αν έχετε αλλάξει στρατηγική market-

ing του οργανισμού σε σχέση με το Facebook. Αλλά επειδή είναι ούτως ή άλλως εξαρχής, δε νομίζω.

Λοιπόν... Κι αυτά νομίζω ότι τα έχουμε απαντήσει... Δηλαδή ποιο είναι το κόστος της διαφημιστικής

δαπάνης. Αν είχατε δηλαδή κάποια συγκεκριμένα ποσά που δίνετε σε τύπο, ραδιόφωνο, τηλεόραση,

αφίσες.

[σ] Ε, αφίσες δεν εκτυπώνουμε. Μόνο, εντάξει, για κάποια πολύ μεγάλα ίσως live.

[ε] Κατά περίπτωση δηλαδή.

[σ] Γενικά εκτυπώναμε, αλλά έχουμε σταματήσει πλέον. Το θεωρούμε φοβερή σπατάλη. Έχουμε μια

τηλεόραση που περνάμε όλες τις αφίσες εκεί, γενικά όλους τους έχουμε digital, δεν υπάρχει λόγος

να εκτυπώνεις αφίσες και να πετάς τόσα λεφτά για να διαλύεις το περιβάλλον και να λερώνεις και

την πόλη. Είναι μια παλιομοδίτικη λογική, η οποία λειτουργεί σε κάποιες περιοχές, λειτουργεί στα

Εξάρχεια, λειτουργεί σε πολύ μικρές πόλεις, αλλά σε μια, ας μην πω μητρόπολη γιατί θα γελάσουν

όλοι, αλλά σε μια πρωτεύουσα σαν αυτή δεν υπάρχει λόγος ας πούμε να κάνεις αφισοκόλληση.

[ε] Ραδιόφωνο έχετε κάνει;

[σ] Ναι.

[ε] Τηλεόραση;

[σ] Όχι. Η τηλεόραση είναι πανάκριβο media. Δεν μπορεί ένας χώρος σαν κι εμάς να το... Καλά,

έχουμε χορηγίες επικοινωνίας, έχουμε συνεργαστεί δηλαδή με το MTV και το MAD που μας

σπονσοράρουν κάποια σποτάκια και τα λοιπά, αλλά δε θα μπορούσαμε να βάλουμε paid διαφήμιση

στο MEGA. Τα ποσά είναι τρελά.

[ε] Έχετε κάποια ομάδα ανθρώπων, ένα δίκτυο πιο κλειστό δικό σας, το οποίο το κινητοποιείτε

προκειμένου να τρέξει ας το πούμε τα events, να κάνει share; Ή απλά αυτό συμβαίνει;

[σ] Το τρέχουν και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες. Εννοώ κάνουμε κι εμείς κάποια βασικά, ξέρω γω, κάνουμε

invite τους φίλους μας, κάνουμε share, αλλά κυρίως το κάνουνε και τα μέλη που είναι involved στο

κάθε event.

[ε] Αυτά πάνω-κάτω. Ευχαριστώ πάρα πολύ. Πες μου λίγο το όνομά σου και την ιδιότητα σου.

[σ] Το όνομά μου είναι Κωνσταντίνος Δαγριτζίκος. Και είμαι καλλιτεχνικός διευθυντής, ιδρυτής και

συνιδιοκτήτης του Six d.o.g.s.


Ε.3.γ || ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ: Νίκος Αθανασόπουλος

[ε] Το θέμα είναι κατά πόσο το να διατηρεί ένας οργανισμός προφίλ στο facebook μπορεί να επηρεάσει

την...

[σ] Μπράβο, μπράβο, ήμασταν πολύ συγκεκριμένοι με εσάς. Δεν ήταν πολύ γενικό, ευτυχώς.

[ε] Κατά πόσο μπορεί να επηρεάσει ουσιαστικά την κατανάλωση, με την έννοια πόσο μπορεί να φέρει

εισιτήρια. Αυτό. Τελείως ποσοτικά.

[σ] Αχα. Πόσο μετρήσιμο είναι αυτό; Υπάρχει μια ωραία ατάκα που λέμε: “στο συναισθηματικό σου

απαντάει το στατιστικό” σε σχέση με το facebook πάντα ή τα ηλεκτρονικά μέσα θεωρητικά, αλλά

κυρίως με το facebook. Δεν είναι ακριβώς έτσι βέβαια τα πράγματα. Ειδικά για ένα Πολιτιστικό

Οργανισμό, αλλά πάμε.

[ε] Ωραία. Λοιπόν, κάνουμε κάποιες ερωτήσεις που είναι αυτονόητες, αλλά καλό είναι να τις κάνουμε.

[σ] Ναι, ναι

[ε] Έχετε επίσημη ιστοσελίδα;

[σ] Ναι

[ε] Πότε τη φτιάξατε;

[σ] Με το ξεκίνημα. Είναι τώρα περίπου 4,5 χρόνια στον αέρα. Αλλάζουμε το site. Σε λίγο καιρό θα

γίνει ένα ανανεωμένο site και έχει πολύ ενδιαφέρον, μιας και κάνετε αυτή την εργασία, να πούμε ότι

αυτό το site θα συνομιλεί vice versa με τα social.

[ε] Δηλαδή;

[σ] Δηλαδή, όλα τα θέματα του site ανεβαίνουν στο facebook και αντίστροφα στέλνουμε όλους

τους επισκέπτες στο δικό μας URL με κάποιο τρόπο, για να μπορούμε να συγκεντρώνουμε και να

ελέγχουμε με το δικό μας (γιατί όλα μετριούνται ανάλογα με το πού έχεις ακουμπήσει το site σου) τις

πραγματικές επισκέψεις. Γιατί τώρα όταν κάτι ανεβαίνει αυτόνομα στα social, δηλαδή έχεις πρωτογενές

υλικό πάνω στα social, το traffic που λέμε το παίρνει ο Zuchenberg, δηλαδή το facebook. Ενώ τώρα

θέλουμε με κάποιο τρόπο να το περνάμε μέσα από εμάς, ώστε να ελέγχουμε την κίνηση πώς γίνεται.

Δηλαδή, όλα τα θέματα έχουν από κάτω facebook connection, όπως και αντίστροφα. Αυτό γίνεται

βάζοντας στο facebook πρωτογενή θέματα του site, δηλαδή αυτά που είναι κρεμασμένα στο δικό μας

URL, αν βγάζει νόημα αυτό που σας λέω.

[ε] Αν κατάλαβα καλά, ό,τι αφορά σε ένα θέμα...


[σ] Είναι κρεμασμένο πάνω στο URL του sgt

[ε] Οπότε, βλέπετε συνολικά την επισκεψιμότητα.

[σ] Ναι, αλλά το vice versa έχει τη λογική ότι δεν πάει πρωτογενές πάνω στο facebook. Πάει το

site πάνω στο facebook. Δηλαδή, πρώτα κρεμιέται στο site και μετά φεύγει για το facebook. Οπότε,

αναγκαστικά υπάρχει κλειστό κύκλωμα.

[ε] Είναι θέμα κώδικα...

[σ] Κώδικα, ναι.

[ε] Το οποίο δεν υπήρχε πριν και είναι κάτι καινούργιο;

[σ] Δεν υπήρχε πριν όχι. Είναι θέμα κώδικα καθαρά.

[ε] Είναι κάτι που το κάνετε εσείς μόνο;

[σ] Το κάνουμε με τους εξωτερικούς συνεργάτες. Η Στέγη, έχει νόημα να σας πω ότι έχει ένα τμήμα

επικοινωνίας πολύ ιδιαίτερο, tailor made πάνω στο προφίλ του οργανισμού όπως θέλουμε εμείς

να το φτιάξουμε. Αντίστοιχα, δεν έχουμε διαφημιστικές εταιρίες, κάνουμε πολλά πράγματα inter-

nal και έχουμε πολλούς εξωτερικούς συνεργάτες για συγκεκριμένα θέματα. Οι πιο σημαντικοί που

έχουμε, πέρα από το δημιουργικό γραφείο που είναι η Beetroot που φτιάχνει τα δημιουργικά μας, με

τους οποίους μάλιστα πέρυσι πήραμε και τη μεγαλύτερη διάκριση design σε όλο τον κόσμο, για την

καμπάνια που έκανε η Στέγη. Αν το ψάξετε, αν το γκουγκλάρετε έχει ενδιαφέρον, αλλά αυτό δεν έχει

ενδιαφέρον για το facebook, αλλά έχει ενδιαφέρον για τη Στέγη πολύ. Έχουμε το doctv. Αν δείτε το

doctv.gr που είναι του Νίκου Πατρελάκη και της Μελίτας Κάραλη είναι οι σταθεροί μας συνεργάτες

τα τελευταία 3-4 χρόνια στα ψηφιακά μας. Δηλαδή, έχουμε κάνει και μάθημα με την κυρία Γκαζή για

αντίστοιχο θέμα παρουσίασης στους φοιτητές του μεταπτυχιακού, πώς κινείται η Στέγη στα ψηφιακά

της, στα κοινωνικά της. Και επειδή πήγε πού καλά αυτή η συνεργασία, τους έχουμε αναθέσει να

φτιάξουν και το site της Στέγης. Ο κώδικας λοιπόν του doctv.gr, αν δείτε, είναι ο αντίστοιχος και του

καινούργιου site που θα κάνει η Στέγη σε λίγο καιρό.

[ε] Αυτό είναι κάτι που έχετε επενδύσει πολλά χρήματα; Σας κόστισε πολύ;

[σ] Όχι. Δεν έχει κάτι παραπάνω.

[ε] Γενικά, η ιστοσελίδα κοστίζει πολύ;

[σ] Όχι δεν κοστίζει πια πολύ μια ιστοσελίδα. Η διατήρησή της, το administration, το να παράξεις

codec είναι δύσκολο σε μεγάλα sites και δη σε μεγάλους οργανισμούς. Δηλαδή μπορεί να δουλέψουν

πολλοί άνθρωποι για να παραχθεί περιεχόμενο πρωτογενές: βιντεοσκοπήσεις, πολλά θέματα,

μετάφραση των θεμάτων, photo editing, όλα αυτά έχουν ένα κόστος γιατί άνθρωποι πρέπει να


δουλεύουν πάνω σε αυτό καθημερινά και συνεχόμενα. Ωστόσο, το κάνουμε με στενούς μας

συνεργάτες.

[ε] Έχετε κάποιο νούμερο που μπορείτε να μας πείτε σχετικά με το πόσο μπορείτε να επενδύετε σε ένα

τέτοιο πρόγραμμα;

[σ] Όχι. Η πολιτική του ιδρύματος και της Στέγης είναι ότι δε μιλάμε ποτέ για λεφτά. Παρόλα αυτά, το

μόνο που μπορώ να πω, είναι ότι εμείς σα τμήμα επικοινωνίας προσπαθούμε, αγοράζοντας διαφήμιση

ή κάνοντας πράγματα, τουλάχιστον να τριπλασιάσουμε τα λεφτά που δίνουμε. Δεν είναι μεγάλα bud-

get πάντως. Δηλαδή, ο κόσμος νομίζει ότι χαλάμε πάρα πολλά λεφτα, αλλά δε χαλάμε πολλά λεφτά

γιατί εμείς αξιοποιούμε και το περιεχόμενο που έχουμε, την αξία που έχει ένας οργανισμός. Δηλαδή,

για τα media εμίες είμαστε μια βιβλιοθήκη θεμάτων, οπότε με κάποιο τρόπο κάνουμε εμπορικές

συμφωνίες, τις οποίες όμως προεκτείνουμε σε επίπεδο χορηγίας επικοινωνίας, θεμάτων που ζητάμε

από τους δημοσιογράφους και τα μέσα να κάνουν για μας.

[ε] Μάλιστα. Στο facebook πότε μπήκατε πρώτη φορά;

[σ] Στο facebook μπήκαμε λίγους μήνες μετά την έναρξη της Στέγης, τώρα η έναρξη πρέπει να είναι

9-10 μήνες μετά. Δεν ξέρω ακριβή ημερομηνία. Δε θυμάμαι να σας πω.

[ε] Μετά από το...

[σ] Δεν είχαμε κλείσει ακόμη την πρώτο χρόνο στον αέρα της Στέγης. Υπήρχε και μια δυσπιστία τότε

από την υψηλή διοίκηση, που είναι άνθρωποι που ναι μεν είναι πολύ open και πολύ άξιοι στη δουλειά

τους, αλλά αντιλαμβάνεστε ότι τότε τα social και ειδικά το facebook ήταν λίγο ακόμα αμφιλεγόμενο

όταν ξεκινούσε η Στέγη, πριν 4 χρόνια.

[ε] Έγινε από πρόταση κάποιου;

[σ] Προσωπικά όταν ήρθα εγώ, γιατί δεν ήμουν από το ξεκίνημα, επέμενα ότι έπρεπε να επενδύσουμε

και φυσικά αυτό μας βγήκε με ένα καταπληκτικό τρόπο. Έχουμε πάρει και τη μεγάλη διάκριση στα

social media, που γίνονται βραβεία κάθε χρόνο, για το facebook της Στέγης, γιατί επενδύσαμε αμέσως

σε αυτό...

[ε] Όταν λέτε επενδύσατε;

[σ] Επενδύσαμε χρόνο και χρήμα, γιατί επίσης το facebook προωθείται, πληρώνεται, όπως τα google

ads αντίστοιχα. Κι αν θέλετε και μια πληροφορία, (βέβαια τότε ήταν μονόδρομος το facebook ενώ το

google ads είναι πιο ακριβό, θέλει μεγάλα ποσά για να μπορέσει η google να σε αναλάβει ως account)

τώρα όμως έχει αλλάξει την πολιτική της αναγκαζόμενη από την πίεση του facebook. Το facebook είναι

φτηνό μέσο. Δίνεις πολύ λίγα δολάρια και προωθείται το θέμα σου χορηγούμενο, γιατί το οργανικό

που λέμε... Οργανικό φαντάζομαι αν αντιλαμβάνεστε είναι... οργανική προώθηση είναι αν έχεις

200.000 φίλους (εμείς έχουμε 200.005 τώρα), με έναν αλγόριθμό που έχει φτιάξει το... (που αλλάζει


συνεχώς το facebook τον αλγόριθμό του για να μην τον σπάσει κανένας), οι οργανικοί σου φίλοι

είναι αυτοί που σου έχουν κάνει like στη σελίδα. Μόνο σε αυτούς αν δεν πληρώσεις φαίνεσαι. Και

μάλιστα με ένα πάρα πολύ μικρό ποσοστό πια, δηλαδή ξέρω γω, ούτε όχι 2% και λιγότερο. Οπότε είσαι

αναγκασμένος εκ των πραγμάτων να πληρώσεις για να φύγεις από την οργανικότητα και να εκτεθείς,

για να ανοίξεις, να κάνεις awareness και να κάνεις developping στο κοινό σου, να πληρώνεις σε κάθε

θέμα που ανεβάζεις. Αλλιώς, θα μείνει στα αζήτητα. Είναι λοιπόν ένα μηνιαίο fee που πρέπει να δώσεις

για να πληρώνεται τα προωθούμενα θέματα του facebook.

[ε] Είναι σαν ένας λογαριασμός;

[σ] Ναι.

[ε] Εταιρικός;

[σ] Ναι, μια εταιρική κάρτα από την οποία τραβιούνται τα λεφτά, αλλά εκεί πρέπει να έχεις πολύ καλό

συνεργάτη, που είναι ο Νίκος ο Πατρελάκης για εμάς ο οποίος είναι και geeg των μαθηματικών και

προσπαθεί να αποκωδικοποιεί όσο γίνεται τα κόλπα που κάνει το facebook, ώστε να βάζεις λίγα και

να παίρνεις πολλά με κάποιο τρόπο. Γιατί μετά αυτό έχει να κάνει και με το πόσο δημοφιλές είναι ένα

θέμα, πόσο αρχίζει το engagement, το interaction, να είναι ένα θέμα που ανεβαίνει και κάνει share

και likes αμέσως, σου δίνει ένα Bonus. Γιατί καταλαβαίνει αυτοματοποημένα... (γιατί δεν μπορεί να

διαβάσει το περιεχόμενο το facebook). Υπάρχουν βέβαια και εκατοντάδες admins που παρακολουθούν

για Porn ή για να κάνουν ban ένα θέμα αν δεν είναι καλό, αν δεν είναι proper στην πολιτική τους ας

πούμε. Πολλά θέματα λογοκρίνονται από τους Αμερικάνους. Εμείς που έχουμε ας πούμε πολύ και

γυμνό και agressive δημιουργικά, έχουνε πολλές φορές κοπεί, έχουν λογοκριθεί και είναι και αυτό ένα

θέμα...

[ε] Και δεν μπορούσατε να...

[σ] Ναι, αφού το θέμα είναι πολύ agressive δεν θα προωθηθεί ας πούμε.

[ε] Παρότι δηλαδή είναι μέσα από ένα οργανισμό πολιτιστικό;

[σ] Ναι, δεν μπορεί να το μετρήσει αυτό ακριβώς. Δεν έχει την ποιοτική ανάλυση ότι αυτό από πίσω

έχει μια νεκροκεφαλή γιατί είναι ο Άμλετ ας πούμε. Δεν το διαβάζει. Δεν κάνει τόσο ειδική μεταχείριση

στα εκατομμύρια του πλανήτη που παρακολουθούν. Είναι φοβερή περίπτωση το facebook. Εντάξει, δεν

το συζητώ.

[ε] Από ποια άποψη;

[σ] Από την άποψη ότι έχει ελέγξει το ίντερνετ, ότι είναι το βασικό Portal. Αγοράζοντας και το Ins-

tagram δεν άφησε κανέναν ανταγωνιστή να σηκωθεί. Δηλαδή, συνεχώς εξαγοράζουν τους όποιους

ανταγωνιστές, έχουν μπει ως μονοπώλιο μέσα στην ιστορία αυτή και μη γελιόμαστε είναι μια ιδέα η

οποία λειτουργεί. Δηλαδή, στο χάος της επικοινωνίας είναι ένα προσωπικό portal για τον καθέναν.


Δηλαδή κι εγώ που κάνω επικοινωνία και είμαι online συνέχεια για να παρακολουθώ τη σελίδα της

Στέγης, μέσα από το facebook την παρακολουθώ. Ή την επικαιρότητα. Αμέσως. Πέθανε ο Ντέμης

Ρούσσος καλή ώρα χτες, το βλέπεις την ώρα που το ανεβάζει η Huffington ή η Lifo λη οτιδήποτε. Δε

θα μπω εγώ στη Huffington. Θα μουυ το σερβίρει η Huffington. Οπότε, δεν μπορείς να μην παίξεις

το παιχνίδι του facebook. Μοιραία δηλαδή, είναι μονόδρομος το facebook πια. Και έχουν γραφτεί και

άρθρα ότι το facebook δε θα ζήσει... Τώρα προσωπική εκτίμηση σας κάνω, απλά σαν άνθρωπος της

δουλειάς σας μιλάω.

[ε] Θυμάσαι πώς ήταν όταν ξεκίνησες και να πεις συγκριτικά με τώρα; Μπορείς έτσι να συγκρίνεις τα

δύο σημεία;

[σ] Ναι, ναι, θυμάμαι. Όταν ξεκινήσαμε, καταρχήν ξεκινήσαμε χωρίς διαφήμιση πριν 4 χρόνια. Δεν

πληρώναμε τίποτα. Και ήταν όλα πάρα πολύ γρήγορα. Ήταν πολύ πιο ανοιχτό το μέσον σε σχέση με

σήμερα. Κι αυτό το ξέραμε βέβαια, είχε συζητηθεί και είχε γραφτεί πολλές φορές σε ειδικά άρθρα ή

οτιδήποτε ότι τώρα είναι δωρεάν σε λίγο δε θα είναι. Τώρα και μικρές επιχειρήσεις είναι αναγκασμένες

να πληρώνουν.

[ε] Συγνώμη, όταν λες ότι ήταν ανοιχτό εννοείς ότι...

[σ] Δεν υπήρχε πληρωμένη διαφήμιση πριν 4 χρόνια

[ε] Άρα δεν υπήρχε αυτός ο διαχωρισμός ανάμεσα στους organic φίλους και το υπόλοιπο κοινό;

[σ] Όχι. Τίποτα. Ξεκίνησε πολύ ανοιχτά το μαγαζί. Ήταν πάρτε φίλοι. Και όταν πια είδε ότι σε είχε μαζί

του πια δεσμευμένο σου είπε τώρα... Και πάλι η πολιτική του είναι πολύ ελκυστική από την άποψη ότι

δεν πληρώνεις πολύ. Άρα είναι value for money. Θεωρητικά πάντα όμως γιατί αν ρωτήσετε εμένα τώρα

αν είχα ένα μαγαζί ας πούμε, όχι τη Στέγη, που πουλούσε ξέρω γω σουβλάκια... Και τα σουβλατζίδικα

πια έχουν επαγγελματικές σελίδες. Όλοι. Δεν υπάρχει επιχείρηση σοβαρή που δεν έχει επαγγελματική

σελίδα. Που κάνει είτε λιανική είτε χοντρική. Θα μπει στον πειρασμό να δώσει 200-300 δολάρια για

να υφίσταται, για να υπάρχει. Γιατί είναι και η αξία μετά. Αν εσύ έχεις έναν ανταγωνιστή που έχει 5000

φίλους κι εσύ έχεις 15000 αμέσως έχεις μπει μπροστά του ας πούμε. Συν ότι έχεις και το δικό σου μέσο,

που είναι και το πιο σημαντικό από όλα. Ένας οργανισμός ή οποιοσδήποτε να έχει τα δικά του μέσα

για να επικοινωνεί στα πράγματα από το να παρακαλάω ας πούμε ή να πληρώνω το χ-ψ μέσο που

στο κάτω-κάτω έχει ένα στοχευμένο κοινό, μπορώ να φτιάξω το δικό μου. Εμείς μέσα από το δικό μας

facebook έχουμε και πάνω από 1 εκατομμύριο reach out την εβδομάδα. Είναι πολύ μεγάλα τα νούμερα.

Στοχευμένα στην Αθήνα, γιατί μπορείς να στοχεύσεις γεωγραφικά μεν αλλά έχοντας κι ένα διεθνές

προφίλ, γιατί έχεις και 150 χώρες γύρω γύρω που μπορούν να σε δούν, έστω με μικρό κλικ through,

αλλά εντάξει υφίστασαι. Δηλαδή, σε βλέπει η Κύπρος, η Αγγλία, στην Αμερική. Σε βλέπουν και άλλες

χώρες.

[ε] Για να καταλάβω κάτι που μάλλον δε μου είναι ξεκάθαρο εμένα...


[σ] Να το ξεκαθαρίζετε γιατί εγώ είμαι χαοτικός. Μπορεί να φεύγω καμιά φορά...

[ε] Για να έχεις ένα επαγγελματικό προφίλ σα Στέγη στο facebook πρέπει να πληρώνεις πια;

[σ] Όχι, μπορούσαμε και να μην πληρώνουμε. Αλλά τι θα το κάναμε; Θα είχαμε μια οργανικότητα

στους 200.000 θα μας βλέπανε οι 2.

[ε] Ωραία, όταν πληρώνεις τι σου προσφέρει;

[σ] Χορηγούμενη διαφήμιση. Εσύ σε αυτή τη χορηγούμενη διαφήμιση μπαίνει ο ειδικός σου, ο ex-

pert ας πούμε, (ή αν το μάθεις εσύ -αλλά δεν είναι και τόσο εύκολο-) και παίρνεις ανάλογα με τη

θεματολογία της ανάρτησης ότι έχω Jazz συναυλία ας πούμε, στοχεύω σε αντρικό κοινό που μένει στο

κέντρο της Αθήνας και όχι στην Κόρινθο ή στην Πάτρα, γιατί οι Αθηναίοι θα έρθουν και γιατί στο

τέλος της ημέρας εγώ τι θέλω; να πουλήσω εισιτήρια από τη μία. Να σας ότι και στο προφίλ της Στέγης

όταν ξεκινήσαμε -γιατί έχουμε ένα διοικητικό συμβούλιο επιχειρηματικού προσανατολισμού -εμείς

παίρνουμε λεφτά από το επιχειρηματικό του ιδρύματος, αυτά που βγάζει εμείς χαλάμε βάσει διαθήκης

του Ωνάση- λογοδοτούμε για αυτά που κάνουμε, δεν πετάμε λεφτά, δεν είμαστε ένας κουμπαράς

απύθμενος, είμαστε μια ανώνυμη εταιρία που πρέπει να δίνουμε νούμερα. Οπότε στο τέλος της ημέρας

η Στέγη πάντα από την αρχή έχει την οδηγία να πουλάει εισιτήρια. Κι έτσι θα έπρεπε να είναι για να

είναι και βιώσιμο, που δεν είναι βιώσιμο, γιατί στο τέλος της ημέρας ποτέ δεν κάνεις break even σε ένα

πολιτιστικό οργανισμό που χαλάει, κάνει παραγωγές καλλιτεχνικές. Δεν μπορεί να κάνει break even σε

αυτό το επίπεδο που το κάνει η Στέγη. Και γι’αυτό έχει και αυτό το προφίλ. Δεν είναι ότι εμείς είμαστε

ανταγωνιστικοί στο Παλλάς που είναι μια καθαρά επιχειρηματική κίνηση. Εμείς μέσα μπαίνουμε.

Αυτό μπορώ να σας το πω. Αλλά είναι ευτυχισμένοι οι άνθρωποι της διοίκησης όταν πλησιάζουμε και

κάνουμε ένα break even ας πούμε έχοντας πουλήσει εισιτήρια και έχοντας χορηγούς. Άρα δεν είναι ότι

θα χαλάσουμε όσα λεφτά βρεθούν μπροστά μας για να πουλήσουμε μόνο... Μάλλον, συγνώμη, όχι, για

να επαναφέρω τον οιρμό. Θέλουμε να πουλήσουμε τα εισιτήρια. Αυτό το έχουμε πετύχει σχεδόν day

one. Η Στέγη έχει πολλά sold outs και ένα μέσο όρο πώλησης 95%. Είμαστε γεμάτοι σχεδόν πάντα.

Άρα, μετά αφού το κατακτήσεις αυτό πας να χτίσεις φήμη. Που είναι ακόμη πιο σημαντικό για ένα

πολιτιστικό οργανισμό, γιατί προωθείς και θέματα που έχουν πολιτική... η Στέγη έχει μια πολιτική

θέση, σε εισαγωγικά, στα πράγματα. Δηλαδή, θες να μιλήσεις για τους αποκλεισμένους, για το unlim-

ited access πρόγραμμα που έχουμε για κωφούς και μη βλέποντες κι αυτά. Αυτά δεν είναι ότι πουλάνε

εισητήρια, αλλά εμείς θέλουμε να τα προωθήσουμε ώστε να ρίξουμε μέσα στην κοινωνία τα θ’εματα

που μας απασχολούν για εκπαιδευτικούς λόγους πια. Συν ότι, αν μετά από δέκα χρόνια ρωτήσετε ή

μετά την επόμενη πενταετία ο στόχος μας είναι να έχουμε ένα διεθνές εκτόπισμα, να μην είμαστε ένας

εσωστρεφής οργανισμός που κάνει μόνο πράγματα για την πόλη του. Να έχουμε διεθνείς σχέσεις,

συμπαραγωγές, να προωθούμε τις παραγωγές μας έξω (που ήδη το κάνουμε). Οπότε, και σαν τμήμα

επικοινωνίας, με αφορμή το facebook, είμαστε paperless προσανατολισμένοι. Δε μας ενδιαφέρει αυτό

[δείχνει ένα περιοδικό] καθόλου. Μας ενδιαφέρει το ψηφιακό του. Υπάρχουμε στην Καθημερινή που

είναι μια κοντινή μας εφημερίδα με μια στενή συνεργασία στα κυριακάτικα φύλλα, αλλά ας πούμε


για παράδειγμα το χαρτί της Lifo δε μας απασχολεί καθόλου. Μας απασχολεί το ψηφιακό της Lifo

και δη το facebook της Lifo. Συγκεκριμένα κιόλας, γιατί το facebook της Lifo είναι πάρα πολύ ισχυρό.

Θέλω να σας πω, δεν είναι πιο ισχυρό από το δικό μας βέβαια, εν τέλει, αλλά δεν μπορούμε να

είμαστε εσωστρεφείς και αυτιστικοί ότι μιλάμε μόνο με τους ανθώπους που μας έχουν κάνει like ή μας

παρακολουθούν. Εμείς θέλουμε να ανοίξουμε το κοινό μας και λίγο παραπάνω, οπότε θα παίξουμε και

mainstream καμιά φορά αν χρειαστεί. Ακόμα και τηλεόραση.

[ε] Επενδύετε δηλαδή χρήματα στη διαφήμιση;

[σ] Ε βέβαια. Εννοείται. Φυσικά, αλλά μπορώ να σας πω το 10% του συνολικού μπάτζετ, όπως σε όλες

τις επιχειρήσεις δηλαδή είναι αυτό. Είτε είναι πολυεθνικές...

[ε] Κι αυτό είναι τηλεόραση, ραδιόφωνο...;

[σ] Τηλεόραση είναι πολύ πίσω για μας σε προτεραιότητα. Νούμερο ένα είναι το ίντερντε, νούμερο

δύο είναι το ραδιόφωνο, νούμερο τρία είναι το outdoor που κάνουμε με αφίσες και τοποθετήσεις σε

μεγάλες παραγωγές έξω. Ας πούμε ο Αμλετ υπάρχει έξω στην πόλη, θα το έχετε δει σίγουρα. Το έχετε

δει;

[ε] Ναι.

[σ] Εντάξει. Και τι άλλο έχουμε μετά; Αυτά. Ίντερνετ, ραδιόφωνο. Πάρα πολύ ραδιόφωνο. Γιατί είμαστε

αθηνοκεντρικοί και είναι ένα μέσο για την πόλη το ραδιόφωνο. Είναι μια πόλη με πολύ μεγάλη κίνηση

στους δρόμους, τα αυτοκίνητα, ο κόσμος και στα σπίτια ακούει. Ακόμα τα ιντερνετικό ραδιόφωνο δεν

έχει ανέβει πάρα πολύ. Δεν έχουμε πολύ σοβαρά ιντερνετικά ραδιόφωνα ή τέλος πάντων δεν έχουν

διεισδύσει θεωρώ. Ενώ με πολύ μεγάλους σταθμούς κάνουμε πολλή δουλειά. Αλλά, ας ξαναγυρίσουμε

στο facebook.

[ε] Ναι. Το facebook πώς το χρησιμοποιείτε; Έχετε κάποια συγκεκριμένη στρατηγική; Την έχετε

εφεύρει;

[σ] Τη δοκιμάζεις τη στρατηγική. Τη δοκιμάζεις λέγοντας σας πάντα: στο συναισθηματικό απαντάει

το στατιστικό. Κάθε φορά κάνουμε έναν απολογισμό. Υπάρχουν οι admins που λέμε. Υπάρχει η εταιρία

που το διαχειρίζεται, που είναι κεντρικός ο Νίκος ο Πατρελάκης, ο head admin, αλλά είναι και η

διευθύντρια της επικοινωνίας, εγώ που είμαι manager marketing και άλλοι άνθρωποι 3-4 involved δε

αυτό που είναι dedicated...

[ε] Δουλεύετε όλοι δηλαδή αυτοί για να...

[σ] Δουλεύουμε κι άλλα πράγματα, αλλά παρακολουθούμε όλοι τη σελίδα. Μπαίνουμε στα στατιστικά

της ανά πάσα ώρα και στιγμή να δούμε ένα θέμα πότε, τι ώρα έκανε peak. Ξέρουμε ποιες μέρες πάει

καλά. Τα θέματα έχουμε κλειδώσει ποιες ώρες, αλλά αυτό είναι το στατιστικό. Μετά από το στατιστικό

έχεις να κάνεις με το περιεχόμενο, με το τι ανεβάζεις. Παλιότερα, επιμέναμε στη φωτογραφία πάρα


πολύ, γιατί τα βίντεο δεν είχαν μεγάλη διείσδυση. Τώρα, επενδύουμε και στα βίντεο γιατί είναι content

για εμάς το βίντεο. Μια φωτογραφία πόσα πράγματα να πει; Ενώ ένα βίντεο content περιεχομένου,

δηλαδή που έχει αρχή, μέση και τέλος εξηγεί στον κόσμο (γιατί η Στέγη κάνει και δύσκολα πράγματα)

τι είναι αυτό που θα δεις ή θα νιώσεις όταν έρθεις στη Στέγη. Αυτό με μια φωτογραφία δε δίνεται.

Οπότε μετράς τα βίντεο πώς πάνε, οι φωτογραφίες πώς πάνε. Έχεις λόγο επί του περιεχομένου.

Μπορεί να πει ο ένας από τους πέντε ότι αυτή η φωτογραφία που ανέβηκε ή αυτό το βίντεο... αν και

τα ελέγχουμε τα υλικά, δηλαδή έχουμε ένα dropbox, ένα κοινό κουβά ηλεκτρονικό, που εκεί πέφτουν

υλικά που έχουν εγκριθεί. Αλλά το editing που λέμε, γιατί έχουμε βάλει ας πούμε δέκα φωτογραφίες,

η μία θα ανέβει. Δεν έχουμε τώρα καθημερινή επικοινωνία: δώσε έγκριση, θα ανεβάσω... Γιατί

ανεβάζουμε πέντε θέματα την ημέρα.

[ε] Ποιος εγκρίνει τελικά;

[σ] Το τελικό editing το κάνει ο Νίκος ο Πατρελάκης, ο οποίος έχει πάρει υλικά που εμείς έχουμε

προεγκρίνει. Εγώ ας πούμε επειδή είμαι στο content υπεύθυνος έχω εγκρίνει τις φωτογραφίες και τα

βίντεο, αλλά όχι την συγκεκριμένη φωτογραφία. Αλλά θα τον πάρω τηλέφωνο και θα του πω: μου

φαίνεται ότι εκείνη η φωτογραφία αν είχες βάλει εδώ θα ήταν καλύτερη. Αλλά αυτό γίνεται κάθε φορά

κατά περίπτωση. Αλλιώς, δε θα κάναμε τίποτα άλλο και δεν έχουμε αυτή την πολυτέλεια. Είμαστε 15

άνθρωποι...

[ε] Δηλαδή ουσιαστικά, είναι αυτός ο οποίος δέχεται πληροφορίες από...

[σ] Και είναι ο τελικός που λέμε διευθυντής σύνταξης, ας πούμε. Που ένας διευθυντής σύνταξης σε

ένα περιοδικό θα κόψει ή θα βάλει ένα θέμα. Αυτός δίνει το τελικό αυτό... Είναι πολύ δύσκολο να

βρεις άνθρωπο να εμπιστευτείς, ειδικά αν είσαι οργανισμός. Εμείς είμαστε πολύ ευτυχείς στα χέρια του

Νίκου. Αλλά από την άλλη, δεν πρέπει να εξαρτάσαι και μόνο από ένα άτομο, οπότε γι’αυτό πάντα

βάζεις κι άλλους γύρω γύρω, γιατί μπορεί αυτός ο άνθρωπος να αρρωστήσει, να φύγει, να παραιτηθεί,

να... Τέλος πάντων, ουδείς αναντικατάστατος, οπότε πρέπει όλοι να έχουμε το άρωμα αλλά πάντα

ενός ανδρός (όχι μόνο ανδρός και γυναικός) αρχή. Ένας πρέπει να παίρνει την ευθύνη. Αλλιώς, δε

θα συμφωνήσουμε ποτέ. Γιατί πολλές φορές και στα δημιουργικά που βγάζουμε στην ίδια ομάδα

υπάρχουν τρομερά διαφορετικές απόψεις, αλλά ο τελικός παίχτης είμαι εγώ. Αν εγώ μπλοκάρω ή τέλος

πάντων έχω δίλημμα, που μπορεί και να έχω, το λέω στη διεύθυνση (η οποία όμως απασχολείται με

πολλά άλλα θέματα, που είναι η Αφροδίτη......) και αυτή λύνει το γόρδιο δεσμό, λέει: αυτό, πάμε. Στα

μεγάλα δημιουργικα σας λέω πάντα και κατά περίπτωση. Γιατί η Στέγη κάνει και εκατό παραγωγές τη

σεζόν.

[ε] Οπότε η στρατηγική ποια είναι; Ποια ήταν; Καθώς μπορεί να άλλαξε στην πορεία δηλαδή...

[σ] Θα σας πω. Αν μπορώ να το ορίσψ στρτηγική αυτό, γιατί είναι πολύ σχετικό. Η στρατηγική λοιπόν

είναι ότι είμαστε πολύ προσεκτικοί με το περιεχόμενο. Δηλαδή, πολύ υψηλής αισθητικής πράγματα να

είναι, να είναι sexy που λέμε στη γλώσσα της επικοινωνίας, να έχει χιούμορ η σελίδα, να απαντάει, να


έχει διάλογο με τους άλλους. Δε λογοκρίνουμε. Δεν υπάρχει λογοκρισία.

[ε] Μπορεί δηλαδή οποιοσδήποτε να πει ο,τι θέλει;

[σ] Ναι. Μόνο αν είναι υβρεις και αν είναι κάτι πολύ κακογραμμένο ή είναι εντελώς τρολιά ας πούμε

που λέμε, ε, εντάξει. Τότε θα το κρύψουμε. Στην αρχή ήμασταν πολύ φοβικοί. Και σας λέω και η υψηλή

διοίκηση περιμένανε να μας την πέσουν. Είχαμε το θέμα με τον Καβάφη που ζήσαμε με το ίδρυμα,

που είχε γίνει όλη αυτή η μεγάλη καμπάνια που αντέδρασαν τα μέσα τα αριστερα, οι αφημερίδες, ότι

εμείς παίξαμε το παιχνίδι της κυβέρνησης... κάτι αστεία πράγματα ήταν αυτά, βέβαια δεν ισχύει τίποτα

από αυτά. Ήταν crisis management στα social, γιατί ξαφνικά θυμάστε που γέμισαν με λεωφορεία που

είχαν στίχους της Άντζελας Δημητρίου αντί για τον Καβάφη κι όλα αυτά. Ε, αυτό ήταν η μεγαλύτερη

επιτυχία μας τελικά. Γιατί, όταν είσαι ανοιχτός και δεν έχεις αυτό το σταλινικού τύπου “κόβω και

πετάω”, ο λογαριασμός είναι πιο ζωντανός, είναι πιο φιλικός.

[ε] Άρα χτίζετε σχέση με το κοινό;

[σ] Χτίζουμε ναι. Αλλά, όμως δεν είμαστε τόσο...

[ε] Ποιος όμως; Ένας μιλάει με τον κόσμο;

[σ] Ναι, ναι. Ένας μιλάει. Ο κεντρικός admin. Αλλά όταν θα δυσκολευτεί θα μας πει: “έχω αυτή την

ερώτηση, πώς την απαντάω;”

[ε] Πόσες ώρες...;

[σ] 24 ώρες το 24ωρο υπάρχει administration. Δε γίνεται αλλιώς. Υπάρχει βάρδια δηλαδή για κάποιον,

ο οποίος... δε γίνεται από εμάς, από το γραφείο. Δεν ξέρω και τώρα πραγματικά, αλλά φαντάζομαι ότι

ναι υπάρχει κάποιος πάντα που είναι εκεί alert.

[ε] Ο οποίος σχολιάζει, απαντάει...

[σ] Ναι, ναι. Δεν έχουμε βέβαια τρομερό interaction, γιατί ο συγκεκριμένος οργανισμός δημιουργει

και μια φοβία. Είναι λίγο ότι πρέπει να είμαι τρομερά γνώστης του θέματος για να εμπλακώ με τα

θέματα της Στέγης. Οπότε, μας αντιμετωπίζουν όλοι ως όαση πολιτισμού, φοβερούς και τρομερούς,

μας σέβονται. Ή κάποιος... Ας πούμε όταν είχαμε τη Μόνικα μας είχαν πολύ κάποιοι επιτεθεί: “τι

δουλειά έχει η Μόνικα στη Στέγη;”. Μετά με τον Καβάφη... Ο Καβάφης ήταν το πιο crisis που είχαμε να

αντιμετωπίσουμε στα social. Αλλά, οι Έλληνες είναι σαν κουλτούρα ας πούμε, αρκετά συντηρητικοί και

δεν γράφουν πολύ.

[ε] Έχουν κολλώσει δηλαδή με το προφίλ και δεν προχωράνε... Παρόλο που είστε εκεί...

[σ] Κοιτάξτε, δεν έχουμε επιλέξει και μια γλώσσα τόσο αυτοσαρκαστική όσο αν μου επιτρεπόταν εγώ

θα την ακολουθούσα. Αλλά αυτό πάει και λίγο βήμα βήμα. Συστήνεται ο οργανισμός ακόμα. Υπάρχου


άνθρωποι που δεν έχουν έρθει ποτέ ακόμα και δεν την ξέρουν τη Στέγη και το πάμε λίγο βήμα βήμα.

Φαντάζομαι ότι μετά πό τρία χρόνια, αν ξανακάνουμε αυτή τη συζήτηση, θα κάνουμε και πιο τολμηρά

πράγματα. Ας πούμε ήδη τώρα συζητάμε να κάνουμε έναν άτυπο διαγωνισμό με κάτι props που έχουμε

βάλει ας πούμε μέσα στο μπαρ το καινούργιο της εισόδου της Στέγης, που είναι props από παλιές

παραστάσεις. Και να ρωτήσουμε τους facebook φαν μας να αναγνωρίσουνε αυτά τα props από ποιες

παραστάσεις ήταν. Και όποιος τα πετύχει όλα θα κερδίσει κάτι. Αυτό είναι full engagement. Δεν το

είχαμε κάνει ως τώρα. Έχουμε κάνει ένα διαγωνισμό για να στείλουμε κάποιον στους Beirut στην

Κωνσταντινούπολη, γιατί θα ερχόντουσαν εδώ που ποτέ δεν ήρθαν. Κάναμε μια άτυπη σύνδεση ενός

μεγάλου μουσικού γκρουπ που θα ερχόταν. Η στρατηγική λοιπόν είναι ότι πρέπει να φέρεσαι και να

είσαι θεσμικός, άρα να μην κάνεις τάχα μου άνετος, γιατί δεν είσαι πρόσωπο είσαι οργανισμός. Κι

επίσης, δεν είσαι ένα πράγμα είσαι πολλά πράγματα, οπότε δεν μπορεί να υπάρχει και αυστηρά ενιαία

γλώσσα. Υπάρχει όμως πολύ προσεκτικός ο τρόπος που γράφονται. Να μην υπάρχει ορθογραφικό

λάθος, μην υπάρχει συντακτικό λάθος. Αλλά, ας πούμε, θυμάμαι μια φορά που είχε πέσει το σύστημα

που είχαμε βγάλει το περιβόητο: “Χιούστον έχουμε πρόβλημα”, το οποίο είχε χιούμορ ας πούμε. Αυτή

είναι η στρατηγική μας.

[ε] Εγώ βέβαια εννοούσα τη στρατηγική σε θέμα επενδυτικής...

[σ] Α

[ε] Πώς επενδύετε, με ποιον τρόπο, τι προσδοκίες μπορεί να είχατε τότε, τι προσδοκίες έχετε τώρα;

[σ] Κοιτάξτε, επενδύουμε στο ότι θέλουμε να ανεβάζουμε συνεχώς τα νούμερα. Δεν είμαστε όμως

όμηροι...

[ε] Τα νούμερα των Likes;

[σ] Θα σας πω. Τα νούμερα των φίλων. Το βασικό είναι ο άλλος να μπει στη σελίδα. Παλιά ήμασταν

όμηροι των Likes. Τώρα δεν είμαστε. Εγώ προσωπικά ας πούμε, δε με αφορά. Γιατί πια επειδή είναι

το αλγοριθμικό στη μέση, πιο πολύ με ενδιαφέρει το share από το like. Το like είναι και πολλές

φορές και μηχανιστικό. Βέβαια, κανείς δεν είναι υπεράνω Likes, εννονείται. Αλλά δεν πάμε πια βάσει

αυτού. Πάμε βάσει του πόσο το περιεχόμενό μας είναι καλό και πόσο τελικά το γραφείο που μας το

προωθεί πετυχαίνει να έχουμε το σωστό reach out. Το τελικό νούμερο δηλαδή είναι... Το expose είναι

δύο πράγματα στο facebook: Να κάνω expose, πόσοι εκτέθηκαν στο θέμα και πόσοι... και το click

through που είναι πολύ μικρό. Γιατί βλέπουν τα θέματα, αρα πρέπει να έχεις σωστή λεζάντα, σωστό...

screenshop ας πούμε... Γιατί σε αυτό θα εκτεθεί ο χρήστης. Γιατί το 2-3% θα πατήσει μετά. Οπότε

μετά πάμε στο πιο ..... κοινό που λέμε, που εντάξει είναι οι πολύ φανατικοί και οι πολύ γνώστες που

θα μπουν μέσα. Άρα ο τελικός στόχος είναι ότι να μην παίξουμε το παιχνίδι του επιχειρηματία (γιατί

επιχειρηματίες είναι πίσω από το facebook) να το ταΐζουμε λεφτά, άρα είμαστε σταθεροί στο μπάτζετ

που έχουμε και λέμε: με αυτά τα λεφτά θα παίξεις μπάλα, ούτε ένα δολλάριο παραπάνω, και αυτά κοίτα

να τα πολλαπλασιάσεις, να τα χρησιμοποιείς σωστά. Εννοείται ότι θεωρούμε...


[ε] Τα οποία συγνώμη, τα επενδύετε στο facebook, σε ads ή σε κάτι άλλο;

[σ] Στην προώθηση του θέματος συγκεκριμένα. Δεν κάνουμε facebook ad. Έχει πολλούς μηχανισμούς

το facebook. Αν μιλούσατε με τον Πατρελάκη θα μιλούσατε πέντε ώρες. Θα σας έλεγε πάρα πολλά

τεχνικά ζητήματα. Και αλλάζει συνέχεια το facebook. Πρέπει να ενημερώνεσαι δηλαδή. Αυτό είναι το

μυστικό τους.

[ε] Άρα αυτό που κάνετε είναι το boost;

[σ] Ναι. Και αυτό που λες σήμερα, αύριο δεν ισχύει για το facebook. Αυτή είναι η ουσία. Άρα,

τι στρατηγική κάνεις; Αν πούμε ότι κάποιον θα συμβουλεύαμε για τη στρατηγική του στο face-

book, είναι:Πρόσεξε πολύ το περιεχόμενό σου, υιοθέτησε μια συγκεκριμένη γλώσσα και ύφος, να

καταλαβαίνει ο άλλος ότι εισαι οργανισμός με χιούμορ ή οργανισμός αυστηρός ή θέλεις μόνο να

κάνεις εξαγγελίες ή οτιδήποτε. Ο ρυθμός που ανεβάζεις, η αρχιτεκτονική μέσα στα πράγματα που λέμε

εμείς, δηλαδή θα ανεβάσεις πέντε ή δέκα θέματα; Έχει μεγάλη σημασία. Τι ώρες θα τα ανεβάσεις;

[ε] Έχετε στάνταρντ προφανώς...

[σ] Ναι, αλλά αλλάζουν. Ας πούμε τώρα με τον Άμλετ για παράδειγμα κάναμε ένα πείραμα, ένα

case study. Πήγαμε να κάνουμε ένα τρέιλερ από τις πρόβες κι επειδή η πρόβα ήταν εξαιρετική (και

η παράσταση είναι εξαιρετική και είναι sold out από την πρώτη μέρα) κάναμε web episodes στο

facebook. Είπαμε δεν κάνουμε αφού είναι όλη τόσο ωραία; Κάθε μέρα λοιπόν ανεβάζαμε: episode1,

episode 2.... και πήγε πάρα πολύ καλά. Γιατί παλιότερα, η διασπορά ήταν πρόβλημα στο facebook.

Τώρα, επειδή βάζουμε λεφτά κι έχει καταλάβει ο Νίκος πώς πάει το θέμα σου λέει: όχι τελικά πάμε με

διασπορά. Δηλαδή ό,τι είπαμε χτες, σήμερα δεν ισχύει. Θεωρητικά και επί της ουσίας μιλώντας πάντα

πληρώνοντας, αλλιώς δεν πετυχαίνεις τίποτα. Δυστυχώς, ο σκληρός καπιταλισμός υφίσταται στο

facebook. Εμείς δεν μπορούμε να πούμε τώρα ότι έχουμε 205.000 φίλους γιατί είμαστε οι πιο γαμάτοι

που υπάρχουν, αφού πληρώνουμε έχουμε. Αν δεν πληρώναμε, πάλι θα είχαμε... τους 100 πρώτες

χιλιάδες τους πήραμε χωρίς λεφτά, αλλά από εκεί και πέρα... Και επίσης, άλλο ένα στατιστικό που

έχει ενδιαφέρον για ανάλυση: Από εκεί και πέρα δεν έχει και πολύ νόημα μετά να ανέβεις στο μισό

εκατομμύριο ή όπου. Πια αρχίζει το πράγμα να χάνει το κόκκινό σου ας πούμε. Γιατί όλοι οι άλλοι

απλά έκαναν ένα κλικ, αλλά ίσως και ποτέ να μην... Γιατί ο αλγόριθμό των Αμερικανών είναι ότι: αν

εσύ δεν έχεις καμία σχέση με το προϊόν ποτέ δε θα εκτεθείς μπροστά στη σελίδα. Δηλαδή, δε θα σε

φέρει ποτέ. Αν είσαι όλη την ώρα και βλέπεις μπάλα και ρούχα -γιατί όλα αυτά συνδέονται μέσα από

την κίνηση που κάνεις εσύ, είναι φοβερό πώς το κάνουν-. Ενώ ας πούμε εγώ συνέχεια εκτίθεμαι στη

Lifo, στη Huffington. Τα βλέπω όλα, δεν υπάρχει κάτι που χάνω. Και είμαι σίγουρος ότι το κάνουν γιατί

απλά είμαι χρήστης κοντινός τους ας πούμε. Είναι αυτό που λένε ρε παιδί μου ότι αν μπεις να κάνεις

στο booking μια κράτηση για ένα ξενοδοχείο στο Βερολίνο, την ίδια στιγμή θα μπεις στο facebook και

θα δεις όλα τα ξενοδοχεία του Βερολίνου να σου κουνιούνται από δίπλα -αυτό είναι google ad-. Όλα

έχουν μια σχέση. Άρα η στρατηγική είναι επί του περιεχομένου αρχικώς, επί του ύφους κατά δεύτερον


και μετά του πόσα λεφτά θα βάλεις και πόσο επιθετικός θέλεις να είσαι. Θα μπορούσαμε να πούμε

ότι εμείς θέλουμε να είμαστε φουλ επιθετικοί και να αγνοήσουμε τη google, όμως δε θα το κάνουμε.

Αποφασίσαμε να μην πάμε μονοπωλιακά με το facebook. Θα πάμε και με τη google ads τώρα, θα

δοκιμάσουμε. Που μπορεί με λιγότερα λεφτά να πάρεις περισσότερα πράγματα κι εκεί ξαναγυρίζω στο

θέμα της διασποράς. Ότι δεν μπορείς να παίζεις μόνο με ένα μέσο. Επίσης, έχουμε επενδύσει πολύ στο

instagram. Πριν δυο βδομάδες ξεκίνησα.

[ε] Επενδύετε περισσότερα χρήματα τώρα από ότι στο παρελθόν στο facebook;

[σ] Τα ίδια χρήματα. Δεν έχει αλλάξει το μπάτζετ.

[ε] Το είχατε από την αρχή δηλαδή διαισθανθεί οτι αυτό...

[σ] Όχι. Είμαστε και πολύ σφιχτοί σε αυτό, γιατί ξέρουμε ότι μετά είναι και λίγο εθιστικό. Ότε εντάξει,

εμείς αυτό που θέλουμε να πετύχουμε, το πετυχαίνουμε με αυτό το ποσό. Γιατί να το ανεβάσουμε;

Καλύτερα να το μειώσουμε και να κερδίσουμε και κάποια λεφτά που να τα επενδύσουμε στη google

ads ίσως...

[ε] Σε τι ηλικίες απευθύνεστε;

[σ] Σε όλες τις ηλικίες. Από την κούνια στον τάφο είναι το σύνθημα. Αλλά κυρίως βέβαια νούμερο ένα

target group είναι οι έφηβοι όπως και σε όλα τα προϊόντα. Εμείς έχουμε και πολλά προϊόντα εφηβικά:

εφηβικό θέατρο, μπάντες εφηβικές, dancing για τους εφήβους. Πολλά πολλά προϊόντα και εργαστήρια.

Ένα στατιστικό που έχει ενδιαφέρον να σας πω, το φύλο είναι μοιρασμένο σε εμάς -πάντα λίγο

περισσότερες γυναίκες βέβαια γιατί είναι τέχνη, αλλά όχι δραματικά περισσότερο-. Έχει ενδιαφέρον

ότι εμείς δε μπορούμε να κάνουμε διείσδυση στο 45-55. Αυτό το κενό έχουμε ηλικιακά.

[ε] Το οποίο δεν έχει facebook;

[σ] Δεν το έχουμε ποιοτικά αναλύσει, αλλά σα στατιστικό πια μπορώ να σας το δώσω ότι το 45-55 στο

facebook για εμάς είναι το χαμηλότερο target group. Πάμε πάρα πολύ καλά στο 25-35, πάμε εξαιρετικά

καλά στο 15-25. Εκεί νούμερα για μας, γιατί είναι τα πιτσιρίκια και ξέρετε τα 15άρια τώρα είναι

ενήλικοι. Πολύ γνώστες του θέματος.

[ε] Έχουνε όμως σχέση με τη Στέγη σε αυτές τι ηλικίες;

[σ] Έχουν... Ξέρετε τι; Είναι ένα μοντέρνο προϊόν η Στέγη, μια περιέργη θα στη δημιουργήσει

θεωρητικά πάντα μιλώντας. Θεωρητικά στο ........ κοινό μας τώρα μιλάμε, δε σας λέω στην παγκόμια

βιβλιογραφία ή στην ελληνική πραγματικότητα. Προφανώς εννοείται βλέπουνε περισσότερο... δεν

ξέρω τι βλέπουνε.

[ε] Ναι, ίσως επειδή δεν έχουν και την προκατάληψη που έχουν οι μεγαλύτεροι απέναντι σε..


[σ] Ναι, είναι πιο ανοιχτοί. Εκτείθενται πιο εύκολα. Να ας πούμε η προκατάληψη παίζει στο 45-55 για

εμάς. Είναι αυτή η ηλικία που οι άνθρωποι βαραίνουν και κάπως πάνε σε πιο... ή δουλεύουν πολύ είναι

πολύ στρεσαρισμένοι και η haute culture που λέμε, η υψηλή τέχνη και διανόηση τους φαίνεται βαριά

και θα προτιμήσουν να πάνε στα μπουζούκια ας πούμε. Το μπουζούκι δεν πεθαίνει στην Ελλάδα. Και

μπορεί και να πρέπει να υπάρχει, γιατί είναι μια ψυχοθεραπεία. Δεν το καταδικάζω, παρόλο που δεν

πάω.

[ε] Είναι μια εκτόνωση

[σ] Είναι μια εκτόνωση. Οπότε, 45-55 είναι λίγο στο μεταίχμιο. Μετά, επίσης στην τρίτη ηλικία, έχουμε

κι εκεί πολύ καλή διείσδυση στους φίλους της Στέγης.

[ε] Εγώ στον Καβάφη για παράδειγμα που ήρθα τις προάλλες ήταν κυρίως πάνω από 60.

[σ] Ναι, ναι. Καλά ο Καβάφης είναι φουλ 60άρηδες. Έχει πολύ πράγμα. Εκεί προσπαθούμε να το

κάνουμε youth. Και θα το κάνουμε με κινήσεις που θα γίνουν.

[ε] Τελικά όμως, όλο αυτό το πράγμα που επενδύετε υπάρχει.....

[σ] Πουλάτε εισητήρια μέσα από αυτό; Είναι η σοβαρή ερώτηση...

[ε] Νούμερα που λέμε, γιατί με κοροϊδοεύουν εμένα. Λέω με τα νούμερα τι γινεται; Γιατί άλλο η

αίσθηση.. όλοι έχουμε αυτή την αίσθηση.

[σ] Είπαμε, στο συναίσθημα σου πρέπει να απαντήσει το στατιστικό, αυτό να τους λέτε. Εμείς, θέλαμε,

κι εγώ πάρα πολύ, έχω θέμα με αυτό δηλαδή, θα θέλαμε να πουλάμε εισητήρια μέσα από το facebook

ας πούμε, αλλά είναι ένα θέμα ticketing...

[ε] Όχι μόνο το ticketing, πόσο μεταφράζεται εν τέλει όλη αυτή η προσπάθεια που κάνετε.

Απασχολούνται τόσοι άνθρωποι, έχετε επενδύσει χρήματα...

[σ] Κοιτάξτε, δυστυχώς ή ευτυχώς τελικά για τη δουλειά, με ένα μέσο δεν κάνεις δουλειά. Πρέπει να

λειτουργήσουν όλα, στο σωστό χρόνο. Άρα...

[ε] Αυτό έχει ενδιαφέρον να συζητήσουμε. Κλείσαμε με όλα αυτά, αλλά αυτό θα ήταν καλό να το

αναπτύξουμε λιγάκι, γιατί έχετε εμπειρία.

[σ] Κοιτάξτε, τα social κάνουν έναρξη μιας καμπάνιας. Και ό,τι αποφασίζεις είναι άμεσο, όπως και το

ραδιόφωνο μεν, αλλά επειδή στα social δε σου κοστίζει είναι δικό σου μέσο, κάνεις έναρξη... ο χρόνος

στην επικοινωνία είναι το πιο σημαντικό πράγμα, σε όλη την ζωή γενικότερα. Εμένα το συνθημά μου

είναι we are timeless. Σε όλα τα θέματα, άρα 30 μέρες πριν έρθει η πρεμιέρα, αν δεν έχεις ξεκινήσει

να μιλάς για αυτήν δεν θα το προλάβεις ποτέ. Θα ξεκινήσεις έχοντας χάσει πολύτιμο χρόνο. Άρα,

εμείς έχουμε το στάδιο που στις 30 μέρες χτυπάει κόκινο καμπανάκι και πρέπει να ξεκινήσουμε την


πρώτη ανάρτηση. Γίνεται λοιπόν αυτό. Το facebook ας πούμε ξεκινάει και πυροβολεί με διάφορα

θέματα... Με το Άμλέτ αν ανατρέξετε να δείτε τις αναρτήσεις στη σελίδα έχει ενδιαφέρον να δείτε.

Άπειρες αναρτήσεις. Δηλαδή, αν αθροίσουμε, δεν τα έχω τα στατιστικά δυστυχώς για εσάς, αλλά αν

τα αθροίσουμε αυτά μιλάμε για εκατομμύρια exposed, όχι κλικ σίγουρα. Αλλά, εκατομμύρια σίγουρα

αν αθροιστεί το πόσες αναρτήσεις κάναμε και πόσος κόσμος έβλεπε, τι έβλεπε στην ουσία; δυστυχώς

λεζάντες. Δυστυχώς εκεί αρχίεζει το φιλοσοφικό-πολιτικό θέμα ότι πληροφορούμαστε με πιο τρόπο;

με τον επιφανειακό. Τίτλος-υπότιτλος-έβγαλα συμπέρασμα-έφυγα. Και αν αυτός ο Άμλετ έχει άλλο

ανέβασμα από το κανονικό, άλλη μετάφραση κι αυτά, αυτά θα τα δουν οι πολύ μυημένοι.

[ε] Οπότε, πώς προχωράει παρακάτω; Καταρχάς, καταλήγουμε ότι... δηλαδή δεν έχετε μπει στη

διαδικασία να το μεταφράσετε;

[σ] Δε μεταφράζεται σε εισιτήρια.

[ε] Μπήκατε ποτέ σε σκέψη να το κάνετε αυτό;

[σ] Ναι. Πολλές φορές συνέχεια. Και ο Νίκος Πατρελάκης τον πρώτο καιρό μου έλεγε. Εμείς έχουμε

ένα άλλο θέμα, μια αχίλλειο πτέρνα που θα τη διορθώσουμε. Δεν έχουμε real time statistic στο ticket-

ing. Το οποίο είναι πολύ σημαντικό για να μπορείς να βγάλεις συμπέρασμα. Γιατί, ποια μέρα πούλησα

ξέρω, ποια ώρα δεν ξέρω. Άρα, μέσα στην ημέρα έχω πολλές αναρτήσεις και αν πούλησα εγώ εισιτήρια

το δεύτερο μισό την ημέρας γιατί έκανα ανάρτηση το πρωί δεν μπορώ να το ξέρω. Αν το είχα υατό

θα μπορούσα να βγάλω ένα συμπέρασμα θεωρητικά. Ξέρετε όμως, όταν τα πουλάς τα εισητήρια

στο τέλος, εεφησυχάζεις... όχι εφησυχάζεις, αλλά έχεις στο μυαλό σου ήσυχο και πας για κάτι άλλο.

Δηλαδή, εμείς είμαστε ένα μικρό venue. Έχουμε μια μεγάλη σκηνή που δεν είναι χαωτική και όταν

είσαι στο 95 μέσο όρο πληρότητα, ε, λες το έχω λύσει το θέμα δεν πάω κάπου παρακάτω; Οπότε κι

εμείς στην αρχή ενώ δώσαμε αγώνα σαν τμήμα επικοινωνίας στην υψηλή διοίκηση να φτιάξουμε, γιατί

είναι ακριβό αυτό το σύστημα, και δύσκολο, δεν υπάρχει καταρχήν, θα έπρεπε να φτιαχτεί για εμάς,

να είναι real time statistic στα εισητήρια. Αν είχαμε να γεμίσουμε ένα γήπεδο ή αν είχα να γεμίσω το

badminton που έχει 2500 θέσεις είναι δύσκολο. Εμάς δεν είναι και πολύ δύσκολο. Άρα εμείς είμαστε

και χαρούμενοι, γιατί έχουμε γίνει ακριβοθώρητοι. Ψάχνουν για εισητήριο... Τώρα ας πούμε έχουμε

χορηγό μεγάλο τον ΟΤΕ/COSMOTE και πάιρνει ο πρόεδρος του ΟΤΕ για να βρει να μπει στον Άμλετ

και δεν μπορεί να τον δει, γιατί έχουμε δώσει σαφή οδηγία να πουληθούν όλες οι θέσεις. Δεν κάνουμε

διακρίσεις. First come first served. Αυτό χτίζει ένα πρόφίλ. Είσαι αυτό που λέμε δύσκολος. Άρα τι

θέλεις; Καλή προπόνηση. Εμείς ξεκινήσαμε αςπούμε με το facebook κυρίως πριν αρχίσει η καμπάνια

του Άμλετ στον αέρα. Από αυτό μπορώ να πω ας πούμε. Πάντα όμως θεωρητικά, ότι το facebook

βοήθησε την προπωληση του Άμλετ. Πουλήσαμε 6000 εισητήρια, που αυτό είναι σα να γεμίζεις τη μισή

Επίδαυρό, πριν ξεκινήσει η παράσταση. Προπώληση.

[ε] Πώς ξέρετε ότι ήταν από το facebook;

[σ] Γιατί το facebook ήταν στον αέρα.


[ε] Μόνο; Δεν είχατε κάνει παράλληλα και άλλα πράγματα;

[σ] Θα είχαν γίνει δημοσιογραφικά θέματα; Θα είχαν γραφτεί κάποια πράγματα. Ε, εντάξει, ο Άμλετ

είχε ανακοινωθεί ως κεντρική παραγωγή... Είναι κι αυτό μια ιδιαιτερότητα του πράγματος, γιατί ήταν η

πιο προβεβλημένη παραγωγή. Έχουμε τον Λούλη και τη Μουτούση, τους πιο γνωστούς ηθοποιούς του

ελληνικού θεάτρου. Το θεατρικό κοινό στην Ελλάδα είναι τρελό. Φοβερά έντονο θεατρικό κοινό. Είναι

πολύ μεγάλο το ενδιαφέρον. Οι άνθρωποι μπορεί να μην το είδαν καν στο facebook και την ώρα που

άνοιξε η προπώληση -γιατί είναι φανατικοί πολλοί του θεάτρου- να πήγαν... Αυτό τώρα απλά σας το

λέω ως διαδικασία.

[ε] Έχετε παρατηρήσει πώς μπορεί να λειτουργεί δηλαδή; Το βάζετε στο facebook, αλλά δε λειτουργεί

μόνο αυτό... Όχι πώς διαισθάνεσαι ότι μπορεί να είναι; Μπορεί ο ένας με τον άλλον να το προωθούν

το θέμα;

[σ] Κοιτάξτε, το facebook -γι’ αυτό σας είπα για το sharing-, έχει σημασία να έχεις opinion lead-

ers οι οποίοι μιλάνε για σένα. Οπότε εκεί καλείς τους δημοσιογράφους που ξέρεις ότι όταν θα το

αναρτήσουν ή ανθρώπους που η απόψή τους έχει... Ο Αύγουστος Κορτώ για παράδειγμα κάνει

ανάρτηση και έχει 3500-5000 likes. Είναι πιο ισχυρός από τη Lifo μόνος, που είναι μια μονάδα. Δεν

ξέρω αν τον ξέρετε. Είναι case study στο facebook. Αν ο Αύγουστος Κορτώ ας πούμε αποφασίσει ότι

προμοτάρει κάτι έχεις τελειώσει. Αυτό ήταν. Και γενικά, το να μιλάνε οι άλλοι για σένα έχει πολύ

μεγάλη σημασία. Το να το ανεβάσεις εσύ θεσμικά, ναι, θα το ανεβάσεις. Τώρα είναι καλό ή δεν είναι, ο

άλλος πρέπει να το πεί. Άρα, εκεί πάμε σε PR επίπεδο ενός οργανισμού, που το PR μας, ας πούμε εγώ

που είμαι εντεταλμένος -δημόσιες σχέσεις δεν έχει η Στέγη- αλλά κάνουμε εν είδει δημοσίων σχέσεων

ότι έχουμε αγαπημένους δημοσιογράφους, έχουμε μέσα που πληρώνουμε άρα έχουμε καλές σχέσεις,

άρα κάνουμε αυτό το γνωστό preview και για να κερδίσουμε χρόνο λέμε: ρε παιδιά, κάντε αυτό το

θέμα. Η Μποζόνη, ας πούμε, η δημοσιογράφος της Lifo, πρώτη έκανε αυτή για τον Άμλετ. Πήρε

αποκλειστικότητα τη Μουτούση, γιατί ζητάνε και αποκλειστικότητες. Το πήρε, το ανέβασε στο face-

book της Lifo, το ανεβάζει στο προσωπικό της προφίλ και μιλάμε ότι ήταν στα best of the best θέματα

για τρεις μέρες. Ε, αυτό, είχε πολύ μεγάλη δύναμη. Δεν εξαρτάται όμως από το δικό μας facebook.

Δηλαδή, εμείς δεν το ανεβάσαμε ποτέ. Επίσης, δεν αναπαράγουμε ξένα θέματα. Είναι στη στρατηγική

μας κι αυτό. Είναι πολύ καθαρό το περιεχόμενό μας. Δεν υποστηρίζουμε άλλους φορείς. Μας ζητάει

πολύς κόσμος: ρε παιδιά βοηθήστε μας... Κι αυτό γιατί αν ανοίξεις αυτό το παίχνίδι, δε θα σταματήσει

ποτέ. Θα σου πουν γιατί αυτούς κι όχι εμένα. Δε μετριέται όσο και να θέλουμε, δε μετριέται. Εκτός κι

αν πουλήσουμε εισητήρια ή εκτος κι αν έχουμε το real statistics.

[ε] Αυτό είναι σα στόχος σας να το κάνετε; Σας ενδιαφέρει;

[σ] Τώρα να σας πω, η ατζέντα μας είναι λίγο πιο εξωστρεφής σε σχέση με το εξωτερικό και όχι με το

εσωτερικό, αφού πάμε καλά εδώ και ξέρουμε ότι είμαστε established. Όχι ότι εφησυχάζουμε, αλλά

ξέρουμε ότι έχουμε ένα φανταστικό πρόγραμμα, έχουμε 4500 φίλους οι οποίοι στην προπώληση


αγοράζουν το 30% των εισιτηρίων μας. Το πρόβλημα μας είναι μήπως έχουμε περιθώριο να κάνουμε

καμιά παράταση για να δει ο κόσμος την παράσταση. Θυμώνει ο κόσμος που δεν προλαβαίνει να δει

μια παράσταση που θέλει. Άρα δεν είναι στην πρόθεσή μας να πουλάμε εισιτήρια τόσο πια, γιατί αυτό

είναι σχεδόν λυμένο. Ακούγεται λίγο εγωιστικό, αλλά έτσι είναι. Αν είχα ένα θέατρο σας λέω μεγάλο,

θα είχα άλλες αγωνίες. Ή αν αλλάξει αυτό του χρόνου, μπορεί να αλλάξει και η ατζέντα. Αλλά δε

νομίζω ότι θα αλλάξει και εύκολα. Δηλαδή, φέτος όταν κάναμε μια κεντρική πρώτη συνάντηση για

το έτος πώς θα γίνει εγώ είπα: Παίρνω την ευθύνη σα Νίκος να σας πω ότι από τα εισιτήρια έχουμε

ξεμπερδέψει. Πάμε για άλλα. Γιατί είμαι και ο υπεραισιόδοξος τύπος της παρέας πάντα εγώ. Γιατί

είχαμε πέρυσι φτάσει το 87 μέσο όρο, ήξερα τι πρόγραμμα είχαμε, ήξερα τις καμπάνιες που θα κάνουμε

κι αυτά και αποδεδειγμένα πάμε πάρα πολύ καλά. Είμαστε sold out σε ό,τι έχουμε κάνει. Κι αυτό είναι

πολύ μεγάλη κατάκτηση, οπότε όταν πουλάς κοιτάς πώς να μεγαλώσεις το μαγαζί σου. Αν φτιάξουμε

ένα άλλο χώρο ή αν κάνουμε εκτός των τειχών πράγματα, εμείς είμαστε αθηνοκεντρικοί, θα κάνουμε

τώρα μια έκθεση εκεί που ήταν το ΕΜΣΤ παλιά στη Ρηγίλλης, στο Ωδείο. Σε πράγματα που θα κάνεις

εκτός, εκεί έχει νόημα. Αλλά και πάλι αυτό δεν είναι για τα εισιτήρια, είναι για το awareness που λένε,

είναι για να μεταφέρεις το μήνυμα όσο γίνεται περισσότερο.


Ε.3.δ || ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Μουσείο Μπενάκη: Δύο συμμετέχοντα μέλη της ομάδας, ραντεβού στο κεντρικό κτίριο. Ρεσεψιόν,

ενημερώνει την κα Μεντή, μας δείχνουν πως θα κατέβουμε στο υπόγειο, γραφεία ήσυχα ψιλοτάβανα,

ρουστίκ, κάπου στο βάθος μιας σειράς γραφείων, το γραφείο της κας Μεντή, το οποίο το μοιράζεται

με μια συνάδελφο. Η κα Μεντή είναι γύρω στα 45, με νεανικό στυλ, εμφανίσιμη, ευγενική, γλυκιά και

συνεργάσιμη. Μας υποδέχτηκε με χαρά και πολύ καλή διάθεση για να μας μιλήσει και να μας εξηγήσει τα

πάντα σχετικά με το θέμα των social media στον οργανισμό. Καθίσαμε στο γραφείο της, αυτή μπροστά

στον υπολογιστή, όπου μας έδειχνε πράγματα σχετικά με τη συζήτηση και εμείς στο πλάι. Φαίνεται

επαγγελματίας και πολύ καλός γνώστης της δουλειάς. Η ροή του λόγου της ήταν χειμαρρώδης και

ζεστή. Κάποια στιγμή παρενέβη η συνάδελφος για να ενισχύσει και να προσυπογράψει τα λεγόμενα

της (όταν είπε ότι ασχολείται όλη τη μέρα και νύχτα μόνη της με το θέμα των social media). Τέλος

της συνέντευξης, μας συνοδεύει προς την έξοδο και μας προτείνει να δούμε δωρεάν την έκθεση που

φιλοξενούσε το μουσείο. Την ευχαριστούμε και αποχωρεί.

Six d.o.g.s.: Περιμένω έξω από το μπαρ. Μετά από λίγο υποδέχεται ο υπεύθυνος παραγωγής των event

και μου προτείνει να περιμένουμε στα παγκάκια τον Υπεύθυνο. Φιλική χαλαρή διάθεση, αλλά και

επαγγελματισμός. Περιμένω τον Κωνσταντίνο. Έρχεται καθόμαστε στο μπαρ. Είναι ευγενικός, έξυπνος,

γρήγορος, το βλέμμα του ταυτόχρονα σε διαφορετικά σημεία, δυσκολεύεται μέχρι να συγκεντρωθεί.

Είναι γύρω στα 30, χίπστερ εμφάνιση. Ξεκίνησε η συνάντηση, δεν είχε διαβάσει καν τις ερωτήσεις κα

εξαρχής ήταν ξεκάθαρο ότι πρέπει να αρχίσω να αλλάζω τη διατύπωση και να παραλείπω ερωτήσεις.

Υπήρχε μια σχετική αμηχανία, ίσως και λόγω διαφορετικής ηλικίας και λεκτικού κώδικα, η οποία

σταδιακά αποκαταστάθηκε. Ήταν συνεχώς σε κίνηση και έπιανε το τσουλούφι από τα μαλλιά του. Ήταν

γρήγορη η συνέντευξη κα με παρέσυρε στο ρυθμό του. Χαιρετηθήκαμε, κάναμε πλάκα, τον χαιρέτησα

και έφυγε για να προλάβει τις δουλειές του.

Στέγη Γραμμάτων και τεχνών: Δύο συμμετέχοντα μέλη της ομάδας. Μπαίνουμε στην είσοδο. Υπάρχει

ασφάλεια και υποδοχή μόνο. Ειδοποιούν τον Υπεύθυνο. Μας οδηγούν στο γραφείο στον δεύτερο όροφο

μέσα από μια στενή κυκλική σκάλα. Ο όροφος είναι γεμάτος γραφεία, κλειστά και ανοιχτά, περίπου

18. Μας υποδέχεται ο υπεύθυνος, ο οποίος είναι γύρω στα 38, κυριλέ χαλαρό ντύσιμο. Φαίνεται

χαλαρός και ευχάριστος. Μας οδηγεί στο γραφείο ενός συναδέλφου διότι στο δικό του μάλλον δεν

είναι μόνος του. Καθόμαστε όλοι γύρω από το γραφείο και ξεκινάμε τη συνέντευξη. Ήταν ευχάριστος,

ευγενικός, γνώστης του αντικειμένου, χρησιμοποιούσε την ορολογία του αντικειμένου, έκανε πλάκα.

Μας ευχαρίστησε, ανταλλάξαμε φιλοφρονήσεις και μας χαιρέτησε για να επιστρέψει στο γραφείο του.

Δε μας συνόδευσε στην έξοδο.


Data & Analytics

Attend στον πολιτισμό