SỞ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ PHÒNG SỞ HỮU TRÍ TUỆ

BÁO CÁO TÓM TẮT VỀ GIẢI THƯỞNG SÁNG CHẾ TP.HCM GIAI ĐOẠN 2008­2015 Kính gởi: Ban Giám đốc Sở

Phòng Sở hữu Trí tuệ kính xin báo cáo tóm tắt các thông tin chính về Giải thưởng Sáng chế trong tổng thể phong trào Sáng tạo Kỹ thuật và hoạt động khoa học công nghệ cơ sở của Thành phố từ năm 2008 đến nay như sau:

1. Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật Thành phố được hình thành từ năm 1990 trên cơ sở hưởng ứng Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật Toàn quốc lần thứ nhất vào cùng năm đó. Trong giai đoạn này, Hội thi do Sở Khoa học và Công nghệ chủ trì, được phát động và tổng kết định kỳ hàng năm và luôn góp phần hàng đầu vào phong trào sáng tạo kỹ thuật chung do Bộ Khoa học & Công nghệ, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Trung Ương Đoàn TNCS và Tổng Liên Đoàn Lao động Việt Nam tổ chức.

2. Đến năm 2007, Ủy Ban Nhân dân Thành phố đã ban hành Quyết định số 4077/QĐ­UBND ngày 11.9.2007 phê duyệt Đề án tổ chức Phong trào Sáng tạo Khoa học Kỹ thuật Thành phố giai đoạn 2007­2012, theo đó, Phong trào bao gồm hai hình thức triển khai chính:

­ Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật Thành phố do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Thành phố chủ trì; và

­ Giải thưởng Sáng chế Thành phố do Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố chủ trì.

3. Trên cơ sở đó, trong năm 2007, Sở Khoa học và Công nghệ đã tổ chức bàn giao toàn bộ quy trình tác nghiệp Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật qua Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Thành phố để Liên Hiệp các Hội tiếp tục chủ trì các Hội thi lần thứ 18 (2007), 19 (2008), 20 (2009), 21 (2010), 22 (2011­2012), 23 (2013­2014). Số liệu tổng quát về Hội thi các năm được thể hiện qua biểu đồ bên và Lễ Tổng kết Hội thi lần thứ 23 đã được Liên Hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Thành phố quyết định tiến hành vào sáng ngày Thứ Ba, 10.11.2015 tới đây.

4. Sau khi hoàn tất việc chuyển giao công tác Hội thi về Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật trong năm 2007,

bắt đầu từ năm 2008, Sở Khoa học và Công nghệ tiến hành tổ chức Giải thưởng Sáng chế Thành phố với mục đích chính là góp phần lồng hoạt động sở hữu trí tuệ vào phong trào sáng tạo, trong điều kiến số lượng đơn đăng ký sáng chế của các chủ thể tại Thành phố nói riêng và của cả nước nói chung còn đang rất thấp như trong biểu đồ bên dưới, cụ thể là trong 5 năm 2006­2010, bình quân các chủ thể trên địa bàn Thành phố chỉ nộp 119 đơn/năm, so với mức trung bình 88 đơn/năm trong giai đoạn 2001­2005.

5. Sau

ba lần tổ chức Giải thưởng Sáng chế: lần thứ nhất vào năm 2008, lần thứ nhì vào năm 2009 và lần thứ ba vào hai năm 2010­2011, Sở đã lồng hoạt động phố biến pháp luật và hướng dẫn thủ tục đăng ký sáng chế vào quá trình tổ chức giải. Đặc biệt, việc xét giải được tổ chức theo phương án là mỗi nhà sáng chế dự giải phải thuyết trình cả về ưu điểm kỹ thuật lẫn tiểm năng thương mại của sáng chế không chỉ với các nhà công nghệ chuyên ngành, mà cả với các khách hàng mục tiêu, các nhà đầu tư có quan tâm đến sáng chế, đại diện các cơ quan chuyên môn (tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, kiểm định kỹ thuật, cấp phép lưu hành sản phẩm…) trong các lĩnh vực áp dụng sáng chế để học cùng cho điểm đánh giá. Qua đó, số lượng đơn đăng ký sáng chế tại Thành phố bắt đầu tăng trưởng theo chiều hướng ổn định như thể hiện trên biểu đồ trong giai đoạn sau năm 2008.

6. Tuy chưa thực sự tạo ra được các bước nhảy có ý nghĩa lớn, nhưng để xác lập các chỉ tiêu định lượng ban đầu cho hoạt động của Giải thưởng, Sở cũng đã tham mưu và được Thành Ủy chấp nhận đưa chỉ tiêu về số đơn đăng ký sáng chế của Thành phố vào Chương trình Hành động số 01/Ctr­TU ngày 02.11.2010; theo đó, tại Điểm a, Khoản 2, Mục II (Các chỉ tiêu chủ yếu) của Chương trình đã xác định: “Số đơn đăng ký sáng chế, giải pháp hữu ích đạt bình quân 200 đơn/năm vào năm 2015 (trong đó có 50 bằng được cấp/năm), và đạt bình quân 400 đơn/năm vào năm 2020 (trong đó có 100 bằng được cấp/năm). Chỉ tiêu về số lượng đơn thì đã đạt từ năm 2013, nhưng chỉ tiêu về số lượng bằng thì theo thống kê theo dõi gần nhất, trong năm 2015 mới chỉ đạt 30 bằng độc quyền đến hết tháng 9.2015.

7. Nếu đối chiếu với các chỉ đạo tương ứng ở trung ương thì đến năm 2011, Thủ tướng Chính phủ mới có Quyết định số 1244/QĐ­TTg ngày 25.7.2011 ngày 25.7.2011 phê duyệt Phương hướng, Mục tiêu, Nhiệm vụ khoa học và công nghệ chủ yếu giai đoạn 2011­2015, theo đó, tại Điểm 1, Mục II (Mục tiêu cụ thể) yêu cầu: "Số lượng sáng chế đăng ký bảo hộ tăng gấp 1,5 lần giai đoạn 2006­2010 ". Tiếp đó, theo Quyết định số 418/QĐ­TTg ngày 11.4.2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển khoa học và công nghệ giai đoạn 2011­2020 , tại Điểm b, Khoản 2, Mục II (Mục tiêu cụ thể) nêu thêm: “… số lượng sáng chế đăng ký bảo hộ… giai đoạn 2016 ­ 2020 tăng 2 lần so với giai đoạn 2011 – 2015 …” (các chỉ tiêu của trung ương đều không đề cập đến số lượng bằng độc quyền). Kết quả phấn đấu của Thành phố theo biểu đồ trên đến hết năm 2014 đã vượt mức yêu cầu vào cuối năm 2015: [(193 – 119)/119]5 = 162%.

8. Mặt khác, đến năm 2013 thì Bộ Khoa học và Công nghệ mới chính thức phát động Cuộc thi Sáng chế đầu tiên dành cho các tỉnh phía Nam, và qua năm 2014 thì phát động rộng rãi Cuộc thi Sáng chế trên cả nước. Trong cả hai Cuộc thi này, hai sáng chế đoạt Giải Nhất (tác giả Phạm Hoàng Thắng với sáng chế “Máy gặt đập liên hợp”) và Giải Nhì (tác giả Nguyễn Long Uy Bảo với sáng chế “Giường cho người bất động”) Giải thưởng Sáng chế Thành phố lần thứ ba (được tổng kết vào năm 2012) đã lần lượt đoạt tiếp các Giải Nhất của hai Cuộc thi do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức. Tuy nhiên, theo thông báo gần nhất của Bộ Khoa học và Công nghệ thì trong năm 2015, Bộ sẽ không tổ chức Cuộc thi Sáng chế năm. Do vậy, kính trình Ban Giám đốc Sở xem xét và duyệt ban hành Thể lệ Giải thưởng Sáng chế Thành phố lần thứ tư (2015­2016), vẫn đặt cơ sở trên Thể lệ Giải thưởng của các năm trước và theo Quy chế Giải thưởng Sáng tạo Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh, được ban hành theo Quyết định số 5828/QĐ­UBND ngày 24.11.2014 của UBND TP.

9. Gần đây nhất, ngày 05.10.2015 vừa qua, Ủy Ban Nhân dân Thành phố đã ban hành Kế hoạch hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ở cơ sở giai đoạn 2016­2020 trên địa bàn TP.HCM . Phòng Sở hữu Trí tuệ đã quán triệt Kế hoạch này trong tác nghiệp triển khai hoạt động sáng kiến và phong trào sáng tạo kỹ thuật của Thành phố và Giải thưởng Sáng chế luôn được đặt trong bối cảnh chung của hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo ở cơ sở qua chuỗi giá trị: sáng tạo – sáng kiến – sáng chế (và trong thực tế thì hiện số lượng các Đơn đăng ký sáng chế xuất phát từ các đề tài nghiên cứu đã nghiệm thu vẫn đang còn rất thấp, chỉ hơn 10 đơn trong tổng số 200 đơn đăng ký sáng chế của Thành phố hàng năm).

Kính trình PHÒNG SỞ HỮU TRÍ TUỆ