Weg met duurzaamheidStedelijke kwaliteit

Opbouw

1. Denkkader:Wat is stedelijke kwaliteit?

2. Ontwikkelingen:Wat zijn bepalende onderstromen?

3. Gevolgen:Wat is Stedelijke vernieuwing na de crisis?

Denkkader: Duurzaamheid?

Denkkader: wat heeft langdurig kwaliteit?

Langdurige kwaliteit – stad als complex orgaan

Langdurige kwaliteit – stad als ademend systeem

Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme

Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme

Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme

Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme

Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme

Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme

Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme

Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme

Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme

Langdurige kwaliteit – vier pijlers

1. Accommodatievermogen

Langdurige stedelijke kwaliteit2. Ziel3. Publiek domein als drager

4. Meervoudig

Langdurige kwaliteit – wat ging er mis na WOII?

Langdurige kwaliteit – wat ging er mis na WOII?

Langdurige kwaliteit – vier pijlers

1. Accommodatievermogen

Langdurige stedelijke kwaliteit2. Ziel3. Publiek domein als drager

4. Meervoudig

Socle du MondeNieuwe stedelijke ontwikkeling

Stedelijke vernieuwing voorbij de crisis

Stedelijke ontwikkeling voorbij de crisis

Enkele misvattingen

• Stedelijke ontwikkeling ≠ Bouwen

• Krimp ≠ Stilstand / Slopen

• Stedelijke vernieuwing ≠ Sloop – Nieuwbouw

Onderstromen

Crisis?

• Elke crisis laat structurele sporen achter, maar komt en gaat

• Dieper liggende verschuivingen

1. Megapolisering en globalisering2. Van Stad Maken naar Stad Zijn

• De stedelijke ontwikkelingsmotor sinds WOII

• De crisis als rolmodel?

Onderstromen: megapolisering

Onderstromen: megapolisering

Onderstromen: van stad maken naar stad zijn

Onderstromen: van stad maken naar stad zijn

Onderstromen: van stad maken naar stad zijn

Onderstromen: van stad maken naar stad zijn

Onderstromen: van stad maken naar stad zijn

Gebiedsontwikkeling

Grote veranderingen op deelmarkten:

• Wonen > krimp, maar ook: versingling, verzilvering, energie, kwaliteit, sfeer/beleving/woonmilieus

• Winkelen > overaanbod 50% en internet 30%, maar ook: recreatie, sfeer/beleving

• Werken > kantooroverschot, maar ook: Nieuwe Werken, ambachten, kennis/creativiteit, sfeer/beleving/interactie

• Maatschappelijk > bezuinigingen, maar ook: zorg en onderwijs als nieuwe motoren, nieuwe partners, totaalconcepten, sfeer/beleving

Onderstromen: van stad maken naar stad zijn

Drie lagen van complexiteit

• Interdisciplinair

• Explosie partners

• Fluïditeit

economisch

cultureel

sociaal

ruimtelijk

welzijn

ruimtelijke ordening

Stad Maken1950-2000

Stad Zijn2000-…

stedelijke ontwikkeling

1. Disciplines niet meer volgtijdelijk

Van hardware naar hard+soft+orgware

soci

aal sociaal-ruimtelijkevisie ???

uitkomst ???

I N T E G R A A L

ruim

te

Van hardware naar hard+soft+orgware

eco

nom

ie

cult

uu

r

soci

aal

middle-up-down

lange termijn(eur)regio

stad

korte termijnstadsdeel

buurt

I N T E R D I S C I P L I N A I R

ruim

te

2. Explosie van aantal partners

Van bureau naar comakers & coalities

OndernemersBewoners

OverheidExpertsCulturele instellingen

3. Ontwikkeling / uitvoering / beheer

1. startnotitie

2. inventarisatie

3. planvorming 4. planuitvoering 5. beheer

Planproces ‘traditioneel’

Hink-stap-sprongmodel

3. Ontwikkeling / uitvoering / beheer

1. startnotitie 2c. inventarisatie

2a. planvorming = ontwikkelingsrichting

2b. planuitvoering = ontwikkeling op gang brengen

5. beheer

Planproces Leefsturing

Trampolinemodel

Van topdown naar middle-up-down

eco

nom

ie

cult

uu

r

soci

aal

middle-up-down

lange termijnmegapolis

stad

korte termijnstadsdeel

gebied

ruim

te

Van Stad maken naar Stad zijn

Drie nieuwe niveaus van complexiteit:

1. Interdisciplinair

2. Netwerkgericht / explosie partners

3. Fluïditeit

Van eindbeeld naar katalyseren

Van project naar (ontdekkings)programma

Van ingewikkeld naar complex

Ingewikkeld• Mechanisch• Acting on• Wereld met voorspel-

bare uitkomsten• Maanlanding: grote

hoeveelheid stappen met veel detail en mogelijkheid voor fouten, maar we weten hoe het werkt als we ons aan het plan houden en ijverig doorgaan

• Enkelvoudige ontrafeling

Complex• Relationeel• Acting with• Wereld die

onzekerheid erkent en beantwoordt

• Kind opvoeden: leren en aanpassen op basis van een dag-tot-dag ervaring. En wij evolueren zelf mee in de relatie met de ander.

• Intuïtie en gevoel

Van Orde naar Chaos en Orde

Stilstaand water

IJs

Stromend water

Waterdamp

Complexiteit: nieuwe sturingsprincipes

Vraagstukken zijn ontembaar geworden: organische systemen(Maar ook intrinsiek menselijk verlangen naar tembaarheid)

Nieuwe sturingsprincipes:1. Sturingsmodel van variatie en selectie: niet duwen,

maar energie geven aan datgene wat opkomt en past bij je ambities

2. Synchroniciteit: ontwikkeling door co-evolutie, het op elkaar ingrijpen van subsystemen

3. Primaat van zelforganisatie: niet meer maakbaarheid maar energie die uit systemen zelf komt

Nieuwe gebiedsontwikkeling

Stad maken Stad zijn

Opgave Gemiddelde UniekeProblemen KansenVolgtijdig multidisciplinair Gelijktijdig interdisciplinairBeleidsgestuurd Opgavegestuurd

Spectrum Ratio Emotie en RatioMaterie Ingewikkeld ComplexOpdracht Heldere opdracht Opdracht gaandewegSturing Rechtlijnig, mechanisch Fluïde, organisch

Intern team Extern netwerkProject ContinuOntwikkelen > Uitvoeren > Beheren Ontwikkelend beheren, trial & errorDuwen Katalyseren, synchroniseren, leiden/verleidenSnel Steeds wisselende intensiteitenBeheersing Chaos en orde

Instrument Eindbeeld PIDV + eigenfrequentieGeld EnergieGrondexploitaties Duurzame verdienmodellenMedia- en participatiebeheersing Aandacht trekken, ontsluitenZekerheid vooraf Intuïtie, improvisatieContractrelatie Vertrouwensrelatie

Product Tekst Beelden/verbeelden, halen/verhalenBoekje InspiratieRaamwerk met randvoorwaarden Raamwerk met condities10 jaar 20 jaar, 2 jaar, nu (quick wins)

Stipo RotterdamGroothandelsgebouw Unit E7.188Stationsplein 453013 AP Rotterdam

Telefoon 010 - 204 1590 E-mail contact@stipo.nlWebsite www.stipo.nl

Stipo AmsterdamBroedplaats WesterdokWinthontstraat 71013 BR Amsterdam

Creative Commons licentie Stipo

Creative Commons

Stipo is als “kennisteam voor stedelijke ontwikkeling” opgericht om de stedelijke ontwikkelingspraktijk sterker te maken. Stipo hanteert hierbij als principe “kennis is vrij”: de kennis, aanpak, inzichten en inspiratie die we verzamelen willen we ook zo breed en zo diep mogelijk doorgeven, zodat zoveel mogelijk mensen er bij hun werken aan de stedelijke praktijk hun voordeel mee kunnen doen. Dit verspreiden doen we met publicaties, praktijkprojecten, conceptontwikkeling, het bijeen brengen van mensen, trainingen en via www.stipo.nl.

Om de vrije doorgave van kennis te regelen valt het werk van Stipo niet onder copyright maar onder de Creative Commons Licentie “Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland”. Dit garandeert dat de gebruiker het mag werk kopiëren, verspreiden en doorgeven en afgeleide werken mag maken, onder twee eenvoudige voorwaarden:

1. Naamsvermelding. De gebruiker dient bij het werk de naam Stipo te vermelden.2. Gelijk delen. Indien de gebruiker het werk bewerkt kan het daaruit ontstane werk uitsluitend worden verspreid krachtens dezelfde licentie als de onderhavige licentie, een gelijksoortige of een compatible licentie.

De tweede voorwaarde heeft als doel om te garanderen dat ook bewerkingen weer vrij worden aangeboden, ter versterking van de stedelijke ontwikkelingspraktijk.

De uitgebreidere versie van de licentie is te vinden op http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/nl/.