БЕРЗНИК 0065 од 16.03.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090316-0065L

ббееррззННИИКК

-- GGOO

DDII

NNAA

IIIIII

-- BB

RROO

JJ 6655

-- 11

66 MM

AARR

TT 2200

0099 GG

OODD

IINN

AA ((

PPRR

IILL

OOGG

NNAA

TTEE

NNDD

EERR

NNII

KK))

Зачмаените инвеститори ќесе пробудат со јавни понуди

BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PEÂTENI MEDIUMI 3Data 16. 3. 2009 broj 65 берзНИК

До следниотпонеделник

Makedonka BaldazarskaGlaven i odgovorenurednik na берзНИКe-mail:

[email protected]

Глобалната економија оваа година ќезабележи застој првпат по Вторатасветска војна, а трговијата ќе достигне

најниско ниво во последните 80 години. Ова едел од песимистичкото сценарио загодинашново движење на економијата што гообелодени Светска банка и тоа 10–на дена позагрижувачките прогнози на ММФ и Виенскиотинститут...

Во прогнозата на Светска банка сепотенцира дека глобалната финансиска кризаќе доведе до недостиг од 700 милијардидолари за финансирање за сиромашните земјии за земјите во развој. Или, поблискуобјаснето, група од 129 држави ќе останат безпотребното финансирање. Таа предупредувадека меѓународните финансиски институции

не се во состојба да ги обезбедат потребнитесредства за надминување на светската кризатокму во земјите во развој. Особенозагрижувачки е што тие земји не располагаатсо сопствени финансиски ресурси за да гипремостат последиците од рецесијата...

Според постојаниот претставник наСветска банка во Македонија, Маркус Репник(како што појасни во неделното интервју заРадио Слободна Европа), во 2009 земјава ќеоствари значително намален раст во однос напретходната година, кој што се проценува наоколу три отсто. Основата на вакватапрогноза произлегува од глобалната криза,која пак, како што вели Репник ќе се одразиврз три клучни елементи на македонскатаекономија: извозот, приливот на средства идиректните странски инвестиции.

Тој образложи дека во услови кога Европае во рецесија и кога очекува негативна стапкана раст од два отсто годинава, не можеМакедонија, која дури 60 отсто од извозот гопласира на европскиот пазар, да очекувапоинаква разврска. Дотолку повеќе штоРепник смета дека клучни мерки што севообичаени за вакви ситуации: инвестирањево инфраструктурата, подобрување на бизнисклимата и заштитата на социјалнонајранливите слоеви, владата веќе гипрезеде. Според него всушностинвестирањето во инфраструктурата еособено важно за отворање нови работниместа, или во најмала рака задржување нанивото на вработеноста. Инаку, споредпроцените на Светска банка, стапката насиромаштија во земјава е 20 отсто. А за да сеподобри животниот стандард, економијатамора континуирано да расте со стапка од надпет отсто. Втор услов е да се осигури декасоцијалната помош ќе пристигне навистинското место.

Во време кога меѓународните финансискиинституции предвидуваат црни сценарија засветските економии, на домашната економскасцена не стивнуваат политичкитепрепукувањата околу последниот потег наВладата - вонредна аукција со издавањеедномесечни државни записи со камата оддури 8,9 отсто. Опозицијата обвинува деказадолжувањето со високи камати надржавните записи неминовно ќе доведе и до

зголемување на банкарските камати...Издавањето едномесечни државни записи,според премиерот и Министерството зафинансии, било редовна работа што се прависо години наназад, а каматите се формираатпазарно.

Според гувернерот на Народна банка наМакедонија, Петар Гошев, буџетскиот дефиците главна причина за новото задолжување наВладата на домашниот пазар. -Во буџетот имадефицит, а тој може да се финансира оддомашни извори и со надворешнизадолжувања. Може и со комбинација, совнатрешно и со надворешно зајмување. Покоја цена ќе се задолжува Владата,одлучуваат надлежните институции забуџетот, вели Гошев.

Во врска со објавените државни записи одстрана на Министерствтото за финансии,вицепремиерот Ставрески рече дека тоа ееден од облиците за финансирање на буџетот,кога има потреба од тоа.

- Тоа не е нешто ново. Државата и поранообјавувала благајнички записи наЦентралната банка или државни записи. Сеработи за 30-дневен инструмент, тоа есекојдневна операција на министерствата зафинансии во многу земји, активност заредовно сервисирање на буџетските обврски -за полицијата, одбраната, образованието,здравството...

Инаку, според официјалните податоци одвеб-страницата на Министерството зафинансии, за три месеци се реализирани ипет аукции на тримесечни државни записи, сошто по оваа основа се зајмени пари оддомашниот пазар во износ од 94 милиониевра. Каматите за овие записи се движеле од7,5 до 8 %, но биле продадени помалку одпонудените износи. Во зависност оддолгорочноста на записите, се калкулираат икаматите, колку се подолгорочни –каматите сепомали, но и заинтересираноста наинвеститорите се намалува.

Но, факт е дека овие задолжувања наВладата го билдаат внатрешниот долг, а какосега стојат работите, од почетокот нагодинава, е зголемен и надворешниот долг.Заедно надворешниот и внатрешниот долг,кои го даваат вкупниот јавен долг надржавата, заклучно со јануари годинаваизнесува 1,844 милијарди евра. Сумасумарум, ако се земат во предвид и ветенитевладини инвестиции од осум милијарди евра,се очекува зголемување на надворешниотдолг до 40 отсто од БДП.

Но, ако се суди по ланските остварувања,според кои директните странски инвестициисе на највиско можно ниво во последните 18години, дека за само две години во нашаваземја како инвеститори продефилираапознатите светски брендови: ЏонсонКонтролс, Џонсон Мети, Сосиете Женерал,Шведска млекарница, Мобилко Австрија, ХипоАлпе Адриа лизинг, Сава Ре осигурување,Триглав осигурување, Лакталис од Францијапреку Данјуб груп, Мајлстон, ИБЦ Израел,Газит Глобал Израел, Поршебанк, Кејблтел,Централна Кооперативна банка... тогаш,оптимизмот не треба да не напушта.

Оптимисти....

4 BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PEÂTENI MEDIUMIберзНИК broj 65 Data 16. 3. 2009

NAJLIKVIDNI HARTII OD VREDNOST VO REGIONOT ZA PERIOD OD 5.03 DO 12.03 2009


2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI 1. СТОЧАРИТЕ НА СВЕДМИЛК ГИ ДОБИЈА ПРВИТЕ ПАРИ (*****)2. И „ТЕЛЕКОМ АВСТРИЈА” ГО ПИКИРА „КОСМОФОН” (***)

9.03.2009 g. PONEDELNIK1. KRATOK PREGLED NA NASTANI

ДНЕВНИК

с.9 МАКЕДОНИЈА И АЛБАНИЈА ЗАЕДНО ПРОТИВКРИЗАТА с.9 ГРАЃАНИТЕ СЕ ОСЛОБОДУВААТ ОД ДЕНАРОТ

БИЗНИС

с.2 МАКЕДОНИЈА И АЛБАНИЈА ЗАЕДНО ПРОТИВСВЕТСКАТА ЕКОНОМСКА КРИЗА с.3 БАНКИТЕ ЌЕ ИНВЕСТИРААТ ВО ДРЖАВНХАРТИИ, А НЕ ВО ПРИВАТНИОТ СЕКТОР с.7 И „ТЕЛЕКОМ АВСТРИЈА” ГО ПИКИРА„КОСМОФОН” с.9 „ТЕЛЕКОМ СЛОВЕНИЈА” СО ПОДОБРИРЕЗУЛТАТИ ОД „ДОЈЧЕ ТЕЛЕКОМ”

с.10 ДОЛАРОТ ОСЛАБЕ ВО ОДНОС НА ЕВРОТО

с.11 ДЕПОЗИТАРНАТА БАНКА ЌЕ ГО ЧYВA ИМОТОТ- ДРУШТВАТА ЌЕ ЈА ПРЕСМЕТУВААТ ВPEДНOCТA с.12 ОБВРЗНИЦИТЕ И ПОНАТАМУ АТРАКТИВНИ ЗАИНВЕСТИТОРИТЕ с.13 МБИ -10 ОПАДНА ЗА 2,67 ПРОЦЕНТИ ЗАВРШИНА 1.709,20 ПОЕНИ

УТРИНСКИ ВЕСНИКс.3 КРИЗА И ВО ЧЕВЛАРСКАТА ИНДУСТРИЈА с.6 СЕКОЈ СЕКОМУ ДОЛЖИ, НЕ Е ПОДОБРА НИДРЖАВАТА с.7 ФАРМЕРИТЕ БАРААТ ПОМОШ ОДМЕЃУНАРОДНАТА ЗАЕДНИЦА

ВРЕМЕс.6 МЛЕКОТО СЕ ПЛАЌА НА РАТИ с.6 ПАТРИОТСКИТЕ СМЕТКИ НЕ СИ ЗАМИНУВААТЛЕСНО с.7 ТЕЛЕФОНСКИТЕ СМЕТКИ ИЗЕДОА 400 МИЛИОНИ ЕВРА

ВЕЧЕР

с.6 БЕРЗАТА И НАТАМУ ВО РИКВЕРЦ с.6 НАЈПОСАКУВАНИТЕ МОБИЛНИ АПАРАТИ ОТСЕГА ИКАЈ НАС с.7 СТОЧАРИТЕ НА СВЕДМИЛК ГИ ДОБИЈА ПРВИТЕ ПАРИ

НОВА МАКЕДОНИЈАс.6 ДЕНАРОТ Е ЗРЕЛ ЗА СКАЛЕСТА ДЕПРЕСИЈАЦИЈА с.8 ПОВТОРНО СЕ ОДОЛЖУВА РОКОТ ЗА „ЧЕБРЕН”И ЗА „ГАЛИШТЕ”

S O D R @ I N A

VOVEDNIK .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3

РЕГИОНАЛНА БЕРЗА ...................... . . . . . . . . . . . . . .4

BERZNIK - PONEDELNIK SREDA ........................... . . . . . . . . .5-7

НА ДОМАШЕН ТЕРЕН........ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8-11

НБРМ.............................................................................12-13

ИНТЕРВЈУ............................................................................14-17

SVET VESTI..........................................................17-19

BERZNIK - ЧЕТВРТОК-САБОТА ........................... . . . . . .20-22

НЕДЕЛАТА ЈА ОДБЕЛЕЖАА................................24

БЕРЗА................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25-26

Izdava: INTERNACIONAL NIK AD - SkopjeMediumska biblioteka i digitalna arhivaRedakcija na берзНИКAdresa: Plo{tad MAKEDONIJA bb, p.fah 882 Skopje, 1000,

R.Makedonija Tel. 02/25.32.800 faks: 02/25.32.839Internet: www.interNIK.com.mk;

e-mail: [email protected]

Izvr{en direktor: Zdravko JosifovskiMarketing: Ivona Josifovska

IKT Menaxer: Kiro VelkovskiMenaxer za delovni odnosi: Divna Pe{i}

BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PEÂTENIMEDIUMI берзНИКберзНИК e osnovan 2007 godina.

BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PEÂTENIMEDIUMI берзНИКBroj: 56Data: 01.12.2008

SE DISTRIBUIRA SAMO SO PRETPLATA

FOTO NASLOVNA: ШИШЕ ЏАМ ВО

МАКЕДОНИЈА

Foto: Robert Spasovski

Redakcija na берзНИКInternet distributiven sistem: www.interNIK.com.mkGlaven i odgovoren urednik: Makedonka BaldazarskaNovinari: Vaska Mickoska Evoluator na vesti: Renata Tasovskaoperatori: Mare Lazarevska, Martin Arsovski, \or|e Rexi} iDarko TripunovskiFotoreporter: Robert Spasovski

Marketing, distribucija i proda`ba: INTERNACIONAL NIK AD - Skopje

I M P R E S S U M

Млекарницата Сведмилк и денеска топ тема вовесниците, но овој пат делумно со позитивни вести.Како што пишува Вечер, по седуммесечнатаголгота, сточарите на Сведмилк ги добија првитепари. Исплатата започна во петокот, доцнапопладне, и како што потврдуваат и самитесточари, новите газди на Сведмилк им го исплатиледолгот за предаденото млеко за август и септември2008 година. Досега на сметките на фармерите селегнати околу 900.000 евра. Сопственикот МошеБаум им најавил дека во текот на утрешниот ден иво среда уште милион и пол евра ќе бидатпрефрлени на нивните банкарски сметки, со штомлекарницата ќе го исплати долгот заклучно додекември. Што се однесува за подмирување надолгот за јануари и февруари и за тековниот откупна млекото, сточарите велат дека ќе склучуваатнови договори со млекарницата за натамошнаисплата. Меѓутоа, според информациите во дел одпечатените медиуми, пелагониските кооперанти нашведската млекарница се уште немаат добиенониту денар. За притисоците што врз нив се вршатод разни страни, а по жестоките протести и упадиво државни и локални институции, фармерите ќе јаинформираат меѓународната заедница за нивниотспор со млекарницата.

Граѓаните масовно ги продаваатденарите за девизи бидејќи се плашат декаможната девалвација ќе им ги изеде заштедите,информира Дневник. Тие почнаа да ги префрлаат иденарските заштеди во банките во девизни, иако занив добиваат двојно помали камати. СпоредНародната банка на Македонија, денарскотоштедење во јануари падна за 3,5 отсто, азаштедите во евра пораснаа за 1,9 отсто.Јануарскиот вкупен пад на депозити во банките од0,9 отсто или 1,644 милион денари, банкарите гокоментираат како незначителен. Државата истопанството во јануари покажале поголеманедоверба во денарот отколку граѓаните. СпоредНБМ, јавните претпријатија и фирмите ги намалилесвоите денарски депозити за 7,2 отсто, адомаќинствата за 0,1 отсто. Граѓаните за 90 отстоги префрлиле своите денарски заштеди водевизни. Ако состојбата на пазарот на пари не сестабилизира, НБРМ ќе мора да ја сменимонетарната политика, сметаат економистите.Банкарите очекуваат дека во прво времецентралната банка ќе почне да нуди благајничкизаписи со повисока каматна стапка. На тој начинтаа ќе го прибере вишокот пари на пазарот и ќе гонамали притисокот врз денарот. Девалвацијата наденарот најмногу ќе ги погоди посиромашнитеграѓани, а неа најмногу ја посакуваат извозницитебидејќи ќе добиваат повеќе девизи за своитеизвозни артикли.

Заштедите од банките ги подигаат и

Србите, информираат весниците. Имено, граѓанитена Србија од септември до почетокот на оваагодина од банките подигнале 1,13 милијарди евразаштеди од банките. Според Народната банка наСрбија, само во октомври лани, граѓанитеисплашени од светската економска кризаподигнале 860 милиони евра. Банките во Србија сепред колапс, а нивната вкупна загуба изнесуваполовина милијарда евра. Министерката зафинансии на Србија, Дијана Драгутиновиќ, сметадека вториот бран на кризата ќе биде уште посилени се поставува прашањето дали банките ќе можатда ја преживеат кризата. Српскиот динар вопоследните месеци во повеќе навратидевалвираше, спуштајќи се на ниво од околу 95динари за едно евро.

Во услови на криза и намаленаекономска активност, домашните фирми уштеповеќе доцнат со сервисирањето на обврскитеедни кон други. Вината за внатрешната сепоголема задолженост бизнисот ја бара и кајВладата, односно буџетските институции, коидоцнат со исплатите. Бизнисот се жали и сметадека тоа треба веднаш да се промени, бидејќи какошто бара државата од фирмите навреме да си гиплаќаат сите обврски кон неа, така и фирмите одбуџетските корисници бараат и тие навреме да сиги сервисираат обврските. Од Сојузот настопанските комори, во Утрински весник,најавуваат дека во пакетот нови мерки што ќе и гопредложат на Владата ќе стои и ова прашање. Тиеработат на концептот, односно на прецизенпредлог на кој начин и во која форма да се издаваинтерна гаранција, која ќе значи брза наплата напобарувањата меѓу домашните фирми. Инаку, вопоследните три месеци, заклучно со јануари 2009година, Централниот регистар на Македонијабележи пораст на бројот на компании со блокиранисметки. Во ноември и декември минатата година иво јануари оваа година сметките им билеблокирани на 1.928 компании. Ова е за 88,5 отстоповеќе во однос на претходното тримесечје,односно август, септември и октомври 2008 година,кога биле блокирани вкупно 1.023 компанискисметки. Најмногу сметки се блокирани во декемвриминатата година, односно 732 компании, што е за28 отсто повеќе во однос на ноември

Нова дупка во Фондот за пензискоосигурување од неколку десетици милиони евра докрајот на годинава ќе создадат реформата бруто-плата и ланското покачување на пензиите,предупредуваат експертите. Тие ја доведуваат вопрашање и редовната исплата на пензиите вонаредните месеци доколку Владата итно не јаанализира новата состојба со наплатата напридонесот. Препорачуваат кастрење набуџетските трошоци или заеми од банки засервисирање на пензионерите.

1. КОРЕЈЦИТЕ НАЈАВИЈА ВО АПРИЛ ФАБРИКА ЗА ТЕЛЕВИЗОРИ ВО „БУНАРЏИК” (*****)2. ОТКАКО ПАК ИЗВИСИЈА, ФАРМЕРИТЕ РЕШИЈА ДА ЈА ТУЖАТ „СВЕДМИЛК” (***)

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI


1. KRATOK PREGLED NA NASTANI

10.03.2009 g. VTORNIK

ДНЕВНИК

с.7 ТЕТОВО ГО ТРЕСЕ МЛЕЧНА КРИЗА

с.7 НЕМА ПАРИ ЗА ФАРМЕРИТЕ ОД „СВЕДМИЛК”

БИЗНИСс.3 ГОДИНАВА РАСТ ОД ОКОЛУ ТРИ ПРОЦЕНТИ

с.3 „КОСМОФОН” ПРОГЛАСЕН ЗА СУПЕРБРЕНД -с.10 КУРСОТ ЕВРО-ДОЛАР МЕЃУ 1,2647 И 1,2727 ДОЛАРИ ЗА ЕВРО с.12 ФИНАНСИСКИОТ ЕФЕКТ ОД РАБОТЕЊЕТО НА МАКСТИЛ ПОМАЛ ЗА 25ПРОЦЕНТИ с.12 ПРОМЕТОТ ОД ОБВРЗНИЦИ -4,117 МИЛИОНИ ДЕНАРИ с.13 „ТОПЛИФИКАЦИЈА” ГО СТОПИ МБИ-10 ЗА 3,99 ПРОЦЕНТИ с.140 НАФТАТА СО НАЈВИСОКА ВРЕДНОСТ ВО ПОСЛЕДНИТЕ ШЕСТ НЕДЕЛИ с.16 ФОНДОТ НА ММФ ДА СЕ ЗГОЛЕМИ ОД 250 НА 500 МИЛИЈАРДИ ДОЛАРИ

УТРИНСКИ ВЕСНИКс.6 МАКЕДОНИЈА И КОСОВО ЌЕ СОРАБОТУВААТ ВО ЕНЕРГЕТИКАТА с.6 ФАРМЕРИТЕ НАЈАВИЈА ТУЖБА ЗА „СВЕДМИЛК” ОТКАКО ПОВТОРНОИЗВИСИЈА с.7 ЦРНИ СЦЕНАРИЈА ЗА СВЕТСКАТА ЕКОНОМИЈА -КАДЕ Е МАКЕДОНИЈА? с.8 HA ВЛАДАТА НИКАКО ДА И ТРГНЕ СО „ЧЕБРЕН” И „ГАЛИШТЕ”

ВЕЧЕРс.3 СТРАНСКИТЕ ИНВЕСТИЦИИ НА НАЈВИСОКО НИВО ПОСЛЕДНИВЕ 18

ГОДИНИ! с.3 ЛЦД МОНИТОРИ ЌЕ ИЗЛЕЗАТ ОД БУНАРЏИК

с.6 КОСМОФОН СУПЕР БРЕНД -

с.7 ОД КОСОВО ЌЕ УВЕЗУВАМЕ ЈАГЛЕН

ВРЕМЕс.6 МЛЕКАРАТА ВО ТЕТОВО ГО ПРЕЛЕАЈА МЛЕКОТО

с.6 BO „БУНАРЏИК” ЌЕ CE ПРАВАТ МОНИТОРИ

с.6 ВЛАДАТА ОТВОРЕНО ДА КАЖЕ ЗА „СВЕДМИЛК” с.6 КОСОВО И МАКЕДОНИЈА СО ЗАЕДНИЧКА ЦЕНТРАЛА

ВЕСТс.6 ШТРАЈК BO “ЖИТО ЛУКС“

с.7 ФАРМЕРИТЕ ПАК НЕ ГИ ДОБИЈА ПАРИТЕ

с.10 ВОЛСТРИТ ПРЕД КОЛАПС

НОВА МАКЕДОНИЈАс.7 ИЗГРАДБАТА Е ЕКОКОМСКИ ОПРАВДАНАс.8 ПРЕКИНА ПРОИЗВОДСТВОТО ВО ТЕТОВСКАТА МЛЕКАРНИЦА с.8 ИКТ-ПАЗАРОТ ВО МАКЕДОНИЈА ЛАНИ ПОРАСНАЛ ЗА 63 ПРОЦЕНТИ

ШПИЦс.4 ЕНЕРГЕТСКИ СОЈУЗ СО КОСОВО

с.9 УМОТ Е МЕСИЈА ВО РЕЦЕСИЈА

с.9 КРИЗАТА ЌЕ ГО СТОПИ РАСТОТ

По ММФ и Виенскиот институт и Светска банкасо песимистички прогнози за годинашноводвижење ан економијата....Според Светскабанка, глобалната економија оваа година ќезабележи застој првпат по Втората светскавојна, а трговијата ќе достигне најниско нивово последните 80 години. Во извештајот, штоденес повеќе или помалку со дискретникоментари го пренесуваат речиси ситепечатени медиуми се дава нова прогноза заразвојот на светската економија, во која севели дека до средината на годинатаиндустриското производство би требало да сенамали дури за 15 отсто во споредба со лани.

Во прогнозата на Светска банка сепотенцира дека глобалната финансиска кризаќе доведе до недостиг од 700 милијардидолари за финансирање за сиромашнитеземји и за земјите во развој. Група од 129држави ќе останат без потребнотофинансирање во вредност меѓу 270 и 700милијарди долари. СБ предупредува декамеѓународните финансиски институции не сево состојба да ги обезбедат потребнитесредства за надминување на светската кризаво земјите во развој. Особено загрижувачки ешто тие земји не располагаат со сопственифинансиски ресурси за да ги премостатпоследиците од рецесијата. ..Споредпостојаниот претставник на СБ во Македонија,Маркус Репник, во 2009 земјава ќе остваризначително намален раст во однос напретходната година и се проценува дека тојќе изнесува околу три отсто. Основна причиназа ваквата прогноза е глобалната криза, којаќе се одрази врз три клучни елементи намакедонската економија: извозот, приливотна средства и директните странскиинвестиции.

Денес ќе читате и дека ЕУ ќе јаподржи иницијативата,Фондот на ММФ да сезголеми од 200 на 500 милијарди долари...Министрите за финансии од ЕУ ќе ја поддржат

иницијативата на состанокот на високитевладини функционери на 20 најразвиениземји Г-20, кон крајот на оваа седмица, да седоговори удвојување на средствата наМеѓународниот монетарен фонд (ММФ)наменети за кредитирање на државите кои сесоочени со најголемите финансиски проблемипоради актуелната економска криза. ММФбара износот на неговиот фонд за укажувањена кредитна поддршка за најзагрозенитечленки на таа меѓународна финансискаорганизација да се зголеми на 500 милијардидолари, од сегашните 250 милијарди, сенаведува во нацрт документот кој министритеод ЕУ треба да го одобрат утре...

-Македонија, според развиеностана информатичко комуникацискитетехнологии (ИКТ) се наоѓа на 65. место восветот. На листата на Меѓународната унија зателекомуникации (ИТУ) за развојот на ИКТ вопериодот 2002-2007 година, Македонијападнала за 12. Места, е веста која исто такаденес се најде во сите печатениинформативни гласила. Листата покажувадека индексот на развој на ИКТ се зголемилод 2,65 на 3,42, што значи дека другите земјимногу побрзо ги развивале информатичко-комуникациските технологии од Македонија...На листата од земјите од регионот подобро одМакедонија се рангирани Словенија (28),Грција (34), Хрватска (43), Бугарија (45),Романија (46), Босна (58), полош резултатима само Албанија (85)....

Во фокусот на топ вести иинформацијата за производството на ЛЦДмонитори во Бунарџик. -Кинескиот гигантХајер влегува во Бунарџик. Новата хи-тецхфабрика идниот месец ќе почне да се гради возоната. А до крајот на годината таму ќепочнат да се произведуваат ЛЦД монитори,телевизори, деск топ и лаптоп компјутери идруги производи. За оваа инвестицијаденовиве договор за заедничко вложувањепотпишаа Три вју ЛТД од Јужна Кореја и Хајер

од Кина. Претходно пак корејската компанијапотпиша меморандм за разбирање сомакедонската влада. При потпишувањето на меморандумот вооктормви минатата година беше најавено декаво Бунарџик Корејците ќе произведуваат ЛЦДмонитори и телевизори. Според плановите надвете компании од Далечниот исток, вофабриката во скопската економска зона ќе севработат околу 200 луѓе, а ќе биде отворен ирегионален истражувачки центар за ИТрешенија. Мо

-Вториот мобилен оператор воМакедонија, Космофон, е прогласен за заводечки бренд на домашниот пазар, од странаМеѓународната организација Супербрендс,која ги избира најдобрите брендови во 82земји ширум светот, е една од вестите којаштое најзастапена во весниците. Од компанијатапосочуваат дека за Космофон, ова признаниее поттик за уште поголем ангажман во правецна зајакнување и промовирање навредностите, за кои компанијата се залага воградењето на сопствениот бренд. Во прилогна ваквото признание, оди и интересот закупување на Космофон од Турксел,најголемиот турски мобилен оператор,Групацијата Телеком Австрија (под која етретиот македонски оператор Вип), паТелеком Словенија, Турк Телеком иамериканскиот инвестициски фонд АксосКапитал.Македонско-косовска енергетска соработка сепродлабочува. -...Македонија ќе увезувајаглен од Косово за производство на струја.Ќе се гради и заедничка акумулација вореонот на Луково Поље, која преку малахидроцентрала ќе биде споена со мавровскитехидроцентрали. Ова се дел од енергетскитепроекти што вчера по заедничка работнасредба ги најавија македонскиот министер заекономија Фатмир Бесими и неговатаколешка, министерката за енергетика иминерали на Косово, Јустина Широка-Пула...


1.БУЏЕТОТ СНЕМА ПАРИ - ВЛАДАТА СЕ ЗАДОЛЖИ СО ЕКСТРА-КАМАТИ (*****)

2.ТЕТОВСКИТЕ МЛЕКАРИ ГО БЛОКИРАА СУДОТ (***)

11.03.2009 g. SREDA


ДНЕВНИКс.6 ТЕТОВСКИТЕ МЛЕКАРИ ГО БЛОКИРАА СУДОТ

с.6 НЕМА ПАРИ ОД „СВЕДМИЛК”

с.6 СЕ ПРОДАВА ИМОТ НА БИТОЛСКИ „БЕТОН”

БИЗНИС

с.3 СЕ ПРОДАВА ИМОТОТ НА ГРАДЕЖНОТО ПРЕТПРИ-ЈАТИЕ

с.3 НОВА ЕКСПОЗИТУРА ВО НОВО ЛИСИЧЕ

с.7 БАНКИТЕ НАЈЗАИНТЕРЕСИРАНИ ЗА ДРЖАВНИТЕ ХАРТИИ ОД ВРЕДНОСТ с.8 „БЕТОН” ГО ДОБИ ТЕНДЕРОТ ЗА ПАТОТ МАКЕ-ДОНСКИ БРОД -СКОПЈЕ с.8 „ЖИТО ЛУКС” НЕМА ДОНЕСЕНО ОДЛУКА ЗА ТЕХНОЛОШКИ ВИШОК НАВРАБОТЕНИ с.8 „ЛОТАРИЈА НА МАКЕДОНИЈА” ГО МЕНУВА СТА-ТУТОТ с.8 ПОВЕЌЕ ПОДАТОЦИ ЗА ПАЗАРОТ -МОЖНОСТ ЗА ВЛОЖУВАЊЕ НАИНВЕСТИТОРИТЕ с.9 МБИ-10 ЗАГУБИ 2,60 ПРОЦЕНТИ ЗАВРШИ НА 1.598,50 ПОЕНИ с.10 АМЕРИКАНСКИОТ ДОЛАР ПОСЛАБ ВО ОДНОС НА ЕВРОТО с.10 АЗИСКИТЕ ИНДЕКСИ ОД ГОЛЕМИ МИНУСИ ВО ПЛУС

УТРИНСКИ ВЕСНИКс.2 „ТРИВЈУ” И „ХАЕР” НАЈАВИЈА НОВА И БРЗА ИНВЕСТИЦИЈА ВО „БУНАРЏИК”с.5 КАВГА МЕЃУ АКЦИОНЕРИТЕ ЈА БЛОКИРА ТЕТОВ-СКАТА МЛЕКАРНИЦА с.7 BO „СВЕДМИЛК НАГОЛЕМО СЕ ПРАВЕЛЕ МАЛВЕР-ЗАЦИИ с.7 ОДБОРОТ НА „МАКЕДОНСКИ ТЕЛЕКОМ” ГИ ОДОБРИ ИЗВЕШТАИТЕ с.8 БУЏЕТОТ СНЕМА ПАРИ, ВЛАДАТА СЕ ЗАДОЛЖИ СО ЕКСТРА-КАМАТИ

ВЕЧЕРс.3 КОРУПЦИЈАТА ВО ПРИВАТИЗАЦИЈАТА НА АЛБАНСКИ ТЕЛЕКОМ СО ТУРСКИЧАЛИК ЕНЕРЏИ

с.4 КРЕДИТИТЕ ЕМ СКАПИ, EM КЕ ГИ НЕМА!

с.6 ВРАБОТЕНИТЕ УТРЕ КЕ ШТРАЈКУВААТ: ЖИТО ЛУКС ЗАМЕСИ ТЕХНОЛОШКИВИШОК с.6 ОКРУПНУВАЊЕ НА БИЗНИСОТ ЗА СПАС ОД ЕКО-НОМСКАТА КРИЗА

ВРЕМЕ

с.6 МЛЕЧНА КРИЗА ВО ТЕТОВО

с.6 ВО „ЖИТО ЛУКС” ВРИЕ

с.7 ПАРИ НЕМА, ОТИДЕ ИМОТОТ

ВЕСТ

с.6 МЛЕКОТО СЕ ФРЛА И ВО TEТОВO

с.6 БИТОЛСКИТЕ ФAРМЕРИ OД ДЕНЕС ПАК НА ПРО-ТЕСТИ

НОВА МАКЕДОНИЈА

с.8 ТЕТОВСКИТЕ МЛЕКАРИ ГИ БЛОКИРАА СУДОТ И ОПШТИНАТА

ШПИЦ

с.7 ЛОНДОН ГО ПЕЧАТИ СТРАВОТ ЗА ДЕНАРОТ


Буџетот снема пари, Владата се задолжи соекстра камати, е насловот на анализата наУтрински весник.-Откако Владата призна дека сеприбрани помалку пари во буџетот одпредвиденото, сега се реши да зајмува пари надомашниот пазар. Прв пат издаде едномесечнидржавни записи со екстрависока камата од дури8,9 отсто, на износ од две милијарди денари или32,5 милиони евра.

Ова е вонредна аукција наедномесечни државни записи, бидејќи моментнона државата очигледно и’ се неопходни пари,кои за 28 дена, односно на 8 април, по изборите,ќе ги враќа заедно со висока камата. Каматнатастапка на овие записи што ги издаваМинистерството за финансии е за 2% процентнипоена повисока од каматата на благајничкитезаписи на Народна банка на Македонија, којамоментно изнесува 7% на годишно ниво. Тоа емногу примамливо и за банките и заинвеститорите, на кои многу повеќе им сеисплаќа парите да ги вложат во државни записи,како многу посигурни инструменти, отколку, например, парите да се насочуваат востопанството....., изјави Драган Тевдовски одКомисијата за економија на СДСМ.

Вечер пренесува дека Агенцијата зафинансиска поддршка во земјоделството ируралниот развој стекна националнаакредитација за располагање со средства одИПАРД претпристапната помош на ЕвропскатаУнија. Со тоа, на Агенцијата која е надлежна заимплементација на средствата од петтакомпонента на Инструментот за претпристапнапомош на ЕУ за помош на македонскотоземјоделие, на располагање ќе и бидат 45,5милиони евра до 2011 година.

Парите од ИПАРД треба долгорочнода се искористат за подготовка на агро-прехранбниот сектор за исполнување на

барањата согласно правото на ЕУ. Споредстратегијата на Владата за развој наземјоделството, стратешки сектори што ќе сефинансираат преку ИПАРД програмата се:грозје, овошје и зеленчук, млеко и млечнипроизводи, месо и месни производи.

Во денешните изданија на весницитеедна од најзастапените информации е и веста запримената на ХАСАП системите.....Македонските компании се’ уште не сеподготвени за примена на ХАСАП-системот, штоод 1 мај е и законска обврска, оценуваатекспертите. Според нив, основна причина за тоасе неинформираноста и ставот декавоведувањето безбедносни стандарди е трошок,а не долгорочна добивка.

„По 1 мај или од 1 септември, споредЗаконот за јавно ветеринарно здравство, ќе сезнае точно колку фирми го имплементиралесистемот за безбедност на храна. Засегаофицијална статистика не постои. Најчестопосочуваните проценти, три, пет или 10 отсто -се шпекулации“, изјави Владимир Какуринов,професор на Факултетот за земјоделски науки ихрана...

...Банките не ги користат парите одЕИБ-Домашните или филијалите на странскитебанки во Западен Балкан не ги повлекуваат,ниту користат голем дел од расположливитесредства на Европската инвестициона банка.Ова во Брисел го изјави претседателот набанката, Филип Мејстат, кој го претставигодишниот извештај на банката за 2008, ипотсети дека ЕИБ за периодот од 2007 до 2013година предвидела 8,7 милијарди евра зафинансирање на проекти во ЈИЕ. -Кредитите ем скапи ем ќе ги нема, е заклучокотод анкетата на НБРМ на банкарите...- Околуедна четвртина од анкетираните банки сметаатдека кредитните услови значително ќе сезаострат во текот на првиот квартал на 2009година, додека останатите банки (околу 73%)

очекуваат делумно заострување...И кандидатите за претседател и

градоначалниците со предлози за излез одекономската криза во своите програми,пренесува Вечер.

Во Дневник, осврт на проблемите и натетовските и на млекарите кои се во бизнис соСведмилк. Тетовските млекари го блокираасудот, оние од Сведмилк се уште чекаат пари-Стотина кооперанти на тетовската млекарницанезадоволството од прекинот на откупот гоискажаа со едночасовна блокада на судот и набулеварот Илинденска по што заминаа воопштината. ... Во Тетово, млекарницата неработи четврт ден. Работниците, кои тврдат декаимаат мнозински пакет акции, ги запреапроизводството и откупот на млеко.Протестираат по одлуката на акционерот,штипската фирма Макмонтинг да постави новодбор на директори. Тие обвинуваат занезаконско работење. Перо Матоски одРаотинце, заменик-претседател на Здружениетовели дека дошле во судот за да се информираати да побараат што поскоро да пресече за споротза тоа кој е мнозински акционер вомлекарницата.... И додека млекарите гичекаат парите од Сведмилк и се подготвуваат занов штрајк, на увид и ревизорскиот извештај,кој е направен уште во септември лани, аспоред кој најголем виновник за пропаѓањетона Сведмилк е фирмата Миа бевериџис, којазела млеко од млекарницата, а не го платила.Во него се препорачува прекинување насоработката на Сведмилк со оваа фирма иисклучување од договорот за содружништво...Ревизијата била нарачана од Свед фанд,шведскиот фонд кој е еден од акционерите вофабриката поради тоа што тој немал својпретставник во фабриката, а добивал извештаидека фабриката за една година кога се градела,а не произведувала, направила загуби од скоро90 милиони денари.


НА ДОМАШЕН ТЕРЕН....

Во состав на најголемиот

производител на лекови во

Македонија, фабриката Алкалоид,

на 11 март беше пуштен во употреба

Институт за развој и контрола на

квалитет. Вкупната инвестиција изнесува

близу осум милиони евра, а Институтот

чиј камен-темелник беше поставен во

февруари минатата година е опремен со

најсовремена аналитичка опрема и

инструменти. Објектот се простира на

1.540 метри квадратни. -

Целта на отворањето е задоволување на

строгите барања и спецификации на

фармацевтската индустрија за

постигнување на максимална безбедност.

Растот во работењето, модернизација на

своето производство, пробивот на

странските пазари и вложувањето на

капиталот во нови производни

капацитети го прави Алкалоид одличен

пример за сите останати компании, рече

премиерот Груевски, кој го отвори

Институтот.

Mинистерот за здравство Бујар

Османи,потенцираше дека станува збор

за прва институција од ваков вид во

земјава за производство и развој на

квалитетни, безбедни и ефикасни лекови.

На генералниот директор Живко

Мукаетов, министерот Османи му го врачи

ГМП сертификатот за новиот Институт кој

претставува официјален документ дека

објектот е во согласност со највисоките

стандарди во фармацевтскиот сектор.

Мукаетов, истакна дека нивните

визии ќе продолжат да се реализираат со

несмален интензитет. Компанијата лани

остварила консолидирана нето добивка

од 8,2 милиони евра, што претставува

раст на профитот за 33 отсто во споредба

со 2007 година.

АЛКАЛОИД ОТВОРИ ИНСТИТУТ ЗА РАЗВОЈ НА КОНТРОЛА И КВАЛИТЕТ

Инвестиција од осум милиони евра

– Државата со седум милиони евра ќе го помогне

заживувањето на фабриката ЕМО од Охрид, истакна заменик-

премиерот Зоран Ставрески при минатонеделната посета на

поранешниотстопански гигант. Тој појасни дека на охридски

ЕМО и на уште три фирми во државна сопственост ќе им

бидат конверзирани побарувањата на државата во влог, што

ќе помогне во расчисувањето на нивните биланси и на тој

начин ќе може да се распише тендер за нивна

приватизација, односно ќе се олесни процесот на изнаоѓање

стратешки партнер.

- Што се однесува за ЕМО ќе му помогнеме со седум

милиони евра да се исчистат билансите, за раководството

кое добро работи да може да се насочи кон барање на нови

пазари. ЕМО има квалитетни производи кои се извезуваат во

ЕУ, наше како држава е да му помогнеме, затоа што околу

2.000 семејства ја обезбедуваат егзистенцијата преку оваа

фирма, рече Ставрески, изразувајќи уверување дека

објавувањето тендер за ЕМО би можело да се очекува за

околу два месеци, веднаш по расчистувањето на билансот на

компанијата.

Инаку, ЕМО – Охрид е акционерско друштво во кое

повеќе од 60 отсто од акциите се државна сопственост.

ДРЖАВАТА ЌЕ ИНТЕРВЕНИРА ВО ОХРИДСКАТА ФАБРИКА

ЕМО ќе се опоравува со седум милиони евра



Пазарот на информатичко-комуникациските технологии во

Македонија минатата година пораснал за63 проценти. За можноста таквиот трендда продолжи и годинава, и покрајглобалната економска криза, разговарааминистерот за информатичко општествоИво Ивановски и претставници на ИКТкомпаниите во земјава.

Претставниците на ИКТкомпаниите изразиле загриженост порадисветската економска криза, побарале дасе организираат обуки за да се создадекадар кој е дефицитарен во Македонија,на малите фирми да им се помогне данаправат конзорциум, како да сенаправи поголема промоција намакедонските фирми надвор од земјава.

Во насока на надминување на проблемотсо дефицитарен кадар за оваа област,Ивановски рече дека Владата правинапори со тоа што двојно се зголемијаквотите на сите државни факултети, двегодини по ред се доделуваат 125, а ќесе отвори и факултет за информатички ителекомуикациски технологии во Охрид.

На средбата станало збор и проектипланирани за образованието, како што едигитализирањето на предметите заосновните и средните училиште, што кајфирмите поттикнало интерес бидејќиовозможува да направат долгорочнастратегија и да се пријават со добрапонуда на тендерот што ќе го објавиВладата. Ќе се почне со седум предмети,а тој број ќе се зголемува во 2010 и 2011

година.

Спред Иавновски, Македонија е веќе намапата на голем број земјикои размислуваат да дојдат, а има иголем број компании што се присутни водржавава да направат бизнис анализа сокакви капацитети располагаатмакедонските компании.

Состанокот е прв годинава од

воспоставената пракса на Министерството

за информатичко општество еднаш на

секој квартал да се состанат со

стопанските комори за да се запознаат со

проектите што ги работи Владата, како и

со проблемите со кои се соочуваат

македонските фирми.

ИКТ ПАЗАРОТ ВО ЗЕМЈАВА ВО ПОДЕМ

Информатичкиот кадар- дефицитарен

Агенцијата за финансиска поддршка воземјоделството и руралниот развојна 05.03.2008 година стекна националнаакредитација од страна на Националниотслужбеник за одобрување (НАО), како делод оперативната структура надлежна заимплементација на средствата од петтатакомпонента на Инструментот запретпристапна помош на Европската унија(ИПАРД).

Националната акредитацијапретставува дел од севкупниот процес наостварувањето на правото на РепубликаМакедонија, како земја кандидат заполноправно членство во ЕУ, да управувасо финансиски средства одпретпристапните фондови на Европскатаунија. Средствата од петтата компонентана претпристапната помош – ИПАРД вообласта на земјоделството и руралниотразвој во вредност од 45,5 милиони ЕУР запериод 2007-2011 година ќе бидатдостапни за користење по завршување напреносот на правото за управување(цонферрал оф манагемент ригхтс) одстрана на Европската комисија - Генералендиректорат за земјоделство и рураленразвој.

Самостојноста во одлучувањетовсушност значи целосна одговорност на

земјата корисник, но истовремено изголемена контрола од страна наЕвропската унија како во поглед надоделување на самото право за управувањесо средствата, така и во поглед наоправданоста и целисходноста наискористените средства. Сето однапредкажано ја зголемува обемноста и значењетона извршената работа од сите релевантниинституции: Агенцијата за финансискаподдршка на земјоделството и руралниотразвој, Управувачкото тело приМинистерството за земјоделство, шумарствои водостопанство, Националниот фонд(Министерство за финансии),Секретаријатотза европски прашања и Ревизорското телово Државниот завод за ревизија.

Во текот на следните месеци претстоизавршување на започнатиот процес прекудемонстрирање на целосна подготвеност наинволвираните структури за примена наевропското законодавство од доменот наруралниот развој и имплементација направилата на цврст финансиски менаџмент.Процесот на акредитација целосно ќезаврши со добивање на правото зауправување со европските средства ипочетокот на користење на доделенитесредства во земјоделството и руралниотразвој до крајот на 2009 година.

АГЕНЦИЈАТА ЗА ФИНАНСИСКА ПОДДРШКА ВОЗЕМЈОДЕЛСТВОТО И РУРАЛНИОТ РАЗВОЈ

Акредитација за ИПАРД

ВО СТОПАНСКАТА КОМОРА

Презентација намиланскиот,

TUTTOFOOD 2009 - Во Стопанска комора наМакедонија, пред претставници наповеќе компании од земјава, беапрезентирани подробностиоколу меѓународниот саем захрана TUTTOFOOD 2009 што ќе сеодржи од 10 до 13 јуни годинававо Милано.На манифестацијата се изложуваатнајразлични видови месни имлечни производи, риба, вино,пијалаци, леб, пецива, житарки,тестенини, кафе, какао, масла,зачини, органска, здрава ибебешка храна, диететскипроизводи, деликатеси,специјалитети, слатки...

TUTTOFOOD, беше нагласено, еодлична можност за остварувањебизнис контакти и задоговарање конкретни зделки.Годинава саемот ќе зафаќаповршина од 38.000 метриквадратни. TUTTOFOOD се одржувасекои две години. Во 2007 имало1.200 излагачи од 33 земји и35.000 посетители од 72 држави.


Словенечки Меркур ја реализиратретата своја инвестиција во

Македонија вредна над еден милионевра. Станува збор за трговски центар сонад 20 илјади артикли со површина од2.500 метри квадратни, сместен воСкопје.

Меркур Македонија е една од 16-текомпании во групацијата на словенечкиМеркур, која според претседателот на УОна компанијата Бине Кордеж е една однајмалите, но е меѓу најуспешните вогрупацијата.

- Во Македонија сме присутни согодини и имаме добри резултати и затоаодлучивме да инвестираме, истакнаКордеж кој додаде дека и покрајсветската економска криза која ќе имавлијание врз развојот на групацијатасепак и натаму ќе се развиваат.

Досега словенечки Меркур воМакедонија инвестираше шест милиониевра, а планира и нови инвестицииво поголемите градови во Македонија.

- Светската криза има влијание врзразвојот на Меркур. Очекуваме помалапродажба, но остануваме на зацртанотода одиме со развој, истакна Кордеждодавајќи дека во последните 10 годинигрупацијата ја зголемила продажбата од300 милиони на 1,3 милијарди евра.Триесет проценти од вкупниот промет нагрупацијата се прави надвор одСловенија, а минатата година воМакедонија прометот е 20 милиони евра.

Според вицепремиерот ИвицаБоцевски реализцијата на инвестицијатаво услови на една од најголемите светскикризи е сигнал дека односите меѓу дветеземји се засилуваат.

- Ова е втора инвестиција наМеркур во Македонија за неполни шестмесеци, рече Боцевски кој додаде декаво Македонија словенечката бизнисзаедница расте, особено прекусловенечките инвестиции и оти тие седобредојдени секогаш и за Владата и заграѓаните.

- Самото приближување на Македонијакон ЕУ се огледува во тоа што расте

интересот на странските компании заРепублика Македонија. Први што доаѓааткај нас се токму нашите пријатели одСловенија, токму оние кои беанајуспешни од нашата поранешна држававо нивните евроатлански аспирации,истакна вицепремиерот Ивица Боцевски.

По повод отворањето на новиоттрговски центар, Меркур додели донацијаод 50.000 денари на Основнотоучилиште, Стив Наумов во Автокоманда.

НОВА ИНВЕСТИЦИЈА НА МЕРКУР ВО МАКЕДОНИЈА

Над милион евра за трговскиот центар во Автокоманда

Како одговор на соопштението од Синдикалната Организацијапри Жито Лукс АД Скопје кое што беше објавено во медиумите,Друштвото Жито Лукс АД -Скопје го изјавува следново:

а. Друштвото нема донесено било каква одлука запрогласување технолошки вишок на поголем број на вработени.

б. Друштвото секогаш врши исплата на платите и

придонесите навремено и во согласност со Законот. в. Преговорите со Синдикатот не се завршени како

неуспешни, како што тврди Синдикатот. Напротив, преговорите– како што им е најавено - се закажани да започнат во текот намесец март.

г. Вработените имаат право да излезат на штрајк доколкусметаaт дека нивните права се нарушени.

МЕНАЏМЕНТОТ НА ЖИТО ЛУКС АД СКОПЈЕ

Нема технолошки вишок


11Data 16. 3. 2009 broj 65 берзНИКBERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PEÂTENI MEDIUMI


Меморандум за разбирање и заинвестирање во Република

Македонија и изградба на фабрика запроизводство на стакло, потпишаапремиерот Никола Груевски и АхметКирман, претседател на Одборот надиректори и извршен директор натурската компанија Шишеџам и ДоганАрикан, претседател на компанијата.

- Компанијата веднаш ќе почне соподготовките за инвестирање, аизградбата на фабриката во технолошко -индустриската зоната Бунарџик ќе започнево 2010 година. Меѓупериодот ќебиде искористен за подготвителни работи,изјави по потпишувањето премиеротГруевски.

Инвестицијата, како што нагласиГруевски, ќе изнесува 45 милиони евра,во првата фаза ќе бидат вработени околу300 лица, a производството на годишнониво е предвидено да биде 45 милиониевра.

- Република Македонија нема ваквафабрика и таа ќе биде добредојдена задругите компании кои користат стакло,рече Груевски, додавајќи дека воБунарџик се резервирани девет хектари заизградба на оваа фабрика.Извршниот директор на турскатакомпанија Шишеџам, Ахмет Кирманнагласи дека по истражувањата кои гивршеле од 2007 година дошле досознание дека Македонија е најповолназемја за инвестирање во оваа област, меѓу

другото поради даночните олеснувања,местоположбата и добрите односи одминатото.

- Оваа инвестиција ќе биде насочена запроизводство на шишиња за пиво и сокови.Половина од производството, што сеочекува да стартува во 2011 година, ќебиде наменето за македонскиот пазар,додека половина за извоз, додаде Кирман.Охрабрени од поддршката што ја добиле одмакедонската Влада, тој рече дека сеубедени оти инвестицијата ќе биде на

долгорочна основа и за доброто на сите.Турската компанија од Истанбул, Шишеџаме формирана во 1936 година и е четвртанајголема компанија за стакло и стакленипроизводи во светот. Шишеџам покрајво Турција има свои сопствени капацитетиво Русија, Грузија, Босна и Херцеговина,Египет и во други земји. Кирман истакнадека компанијата не е погодена одмоменталната економска криза и оти неманикакви препреки за натамошниинвестирања.

ТУРЦИТЕ ЌЕ ГРАДАТ ФАБРИКА ЗА ПРОИЗВОДСТВО НА СТАКЛО

Шишеџам во Бунарџик

- Струмичкото стопанство минататагодина оствари извоз од околу 120милиони евра. Според локалнитеаналитичари, очекуваните извознирезултати се помали за два до трипроценти, а како една од причините затоа е потфрлањето на пласманот најагниња во Италија и Хрватска.

Најголемиот дел од пласманот натутун, свеж и конзервиран зеленчук,грозје, вино, јагнешко месо, санитарнипроизводи, неметали, конфекција и другое реализиран во Србија, Германија,Бугарија, Грција, Англија, САД, на Косовои во други земји.

Според вредноста на остварениотдевизен прилив најголем извоз лани

оствариле АД Струмица табак,индустријата за санитарна керамикаМакедонија, конфекциските куќи ГерасЦунев и Единство, рудникот за неметалиОгражден и земјоделскиот сектор.

Од друга страна, пак, вкупнатавредност на увозот лани достигна над132 милиони евра, што претставувапораст за околу четири отсто, а покрајавтомобилите во импортот најмногуучествувале стоките за широкапотрошувачка кои најчесто се увезуваатод Блискиот и Далечниот Исток. Како штосе очекува, годинава извозот на стоки иуслуги од струмичкиот регион ќедостигне над 123, а увозот околу 135милиони евра.

ВО СТРУМИЦА

Остварен извоз од 120милиони евра

Бетон ќе го гради регионалниот патМакедонски брод – Скопје, проектвреден 8,2 милиони евра (506милиони денари).

Станува збор за патот одМакедонски брод преку резерватотЈасен кон Скопје, во должина одоколу осум километри.

Тендерот е добиен, а спореднајавите на владата, делницататреба да биде изградена до мајгодинава.

БЕТОН ДОБИ ТЕНДЕР

Изградба нарегионалниот

пат Македонскиброд- Скопје


Во јануари 2009 година, кредитнатаактивност на банките конприватниот сектор растеше со

забавена месечна динамика штопретставува продолжение на трендоткарактеристичен за последниот квартална 2008 година. Според месечнатаинформација на Народна банка на РМ војануари вкупните кредити на банките кајприватниот сектор се повисоки за 1.357милиони денари, односно 0,8% во односна крајот на 2008 година. Постојанотозабавување на кредитниот растсоодветствува со натамошнотонамалување на депозитното јадро, штовлијае на капацитетот на банките заобезбедување на потребниот обем изворина финансирање, во услови на високамакроекономска неизвесност и релативностеснет простор за надворешнозадолжување. Истовремено, врздинамиката на кредитниот раст влијаеја ипроменетите согледувања на банките заризиците, што придонесува зазаострување на условите за одобрувањекредити и следствено, забавен кредитенраст. Од аспект на валутната структура, војануари 2009 година кредитите востранска валута остварија месечен растод 2,3% (за разлика од минатомесечниотпад за 0,2%) со што тие претставуваадоминантна компонента на месечниотпораст на вкупните кредити во јануари(со придонес од 66,2%). Истовремено,денарските кредити забележаа умеренпораст од 0,3%, на месечна основа. Вопоглед на секторската распределба,забележаниот пораст на кредитите конприватниот сектор во целост се должи назголеменото кредитирање надомаќинствата, во услови когабанкарските пласмани конпретпријатијата забележаа пад од 0,3%,во споредба со декември 2008 година.

На годишна основа, вкупнитепласмани на банките го продолжијаминатогодишниот тренд на постојанозабавување на стапките на раст(почнувајќи од мај 2008 година) и војануари 2009 година кредитниот раст сесведе на 32,1%, во однос на јануарипретходната година. Од валутен аспект,девизните кредити остварија годишнастапка на раст од 25,4% (наспроти 25,3%во декември), а денарските пласманирастеа со стапка од 34,2% (наспроти37,1% во декември 2008 година). Одсекторски аспект, кредитирањето и насекторот домаќинства и накорпоративниот сектор се одвиваше сопозабавено темпо, при што поголем делод кредитите банките пласираа кајсекторот претпријатија (придонес од54,4% во порастот на вкупните кредити).Притоа, кредитирањето на домаќинстватазабележа годишен раст од 37% (наспроти37,4% во декември 2008 година), додекакорпоративното кредитирање беше

повисоко за 29,1% на годишна основа(наспроти 32,2% во декември 2008година).

Според проценката за кредитнитедвижења во првиот квартал на 2009година, годишната стапка на кредитенраст на крајот на март 2009 година сеочекува да се сведе на 27,2%.

Нето девизната актива на банкитево јануари 2009 година се зголеми за 40пати (односно за 1.004 милиони денари)во споредба со декември 2008 година,кога износот на нето девизната актива сесведе на најниско историско ниво од 25милиони денари. Ваквиот пораст на нетодевизната актива се оствари во услови намесечно зголемување на девизнитесредства за 778 милиони денари, или за3,3% и истовремен месечен пад надевизните обврски за 225 милиониденари, или за 0,9%.

Резултатите од спроведената Анкетаза кредитната активност на банкитеза четвртиот квартал на 2008 годинаукажуваат на делумно заострување накредитните услови за одобрувањекредити и на населението и напретпријатијата. Ваквата реакција набанките во најголема мера се одразува созаострување на каматната политика, воуслови на голема неизвесност замакроекономските движења. Врзодлуките на банките за затегнување накредитните услови, најзначајно влијаниеимаше промената на согледувањата набанките за ризиците, особено кајкредитирањето на претпријатијата, кадешто очекувањата за вкупната економскаактивност и перспективите на гранкатана која припаѓаат одделнитепретпријатија претставуваат доминантенфактор за позатегнати кредитни услови.Кај населението, трошоците нафинансиски средства и биланснитеограничувања (поскапи извори нафинансирање) е фактор со доминантенпридонес за заострување на кредитнитеуслови. Во поглед на кредитнатапобарувачката, најголем дел од оценитена банките се во насока на непроменетапобарувачка на сегментот претпријатија,додека кај населението банкитеоценуваат делумно намалување напобарувачката во четвртиот квартал на

2008 година. Во првиот квартал на 2009година, банките очекуваат натамошнозаострување на условите за одобрувањекредити и на претпријатијата и нанаселението. Од аспект на иднатапобарувачка за кредити, банкитеочекуваат делумно намалувањето напобарувачката на кредити во првиотквартал да биде забележано и кај дватапазарни сегмента, со поизразени ефектина сегментот на кредитирање нанаселението.

КАМАТНИ СТАПКИ На последните три аукции наблагајнички записи (на 04.02.2009година, на 11.02.2009 година и на18.02.2009 година), при тендер со износии фиксна каматна стапка од 7%, бешеповлечена ликвидност од 87 милиониденари. На крајот на јануари 2009година, бруто девизните резервиизнесуваа 1.441,7 милиони евра и беапониски за 53 милиони евра во однос накрајот на 2008 година. Во рамки наанализираниот период се одржаа и двеаукции на тримесечни државнизаписи, и тоа на 03.02.2009 година и на17.02.2009 година, при што во услови напоголема понуда од побарувачка беаостварени каматни стапки од 7,66% и7,88%, соодветно (наспроти 7,6% напоследната аукција одржана во јануари2008 година). Воедно, на 03.02.2009година се одржа аукција нашестмесечни државни записи при штово услови на поголема понуда одпобарувачката, беше остварена каматнастапка од 7,51%(наспроти 7,26% напоследната аукција). Во периодот 1. до18. Февруари 2009 година, просечнатамеѓубанкарска каматна стапка вобилатералните тргувања на банките (доеден ден) изнесуваше во просек 4,95%(4,99% во јануари 2009 година).

Во доменот на каматната политика набанките, во декември 2008 година,просечната пондерирана каматна стапкана денарските кредити и просечнатапондерирана каматна стапка наденарските депозити се задржаа наистото ниво како и во претходниот месецпри што изнесуваа 9,8% и 6,5%,

СПОРЕД НБРМ

Условите за кредитирање и натаму под лупаНа годишна основа, вкупните пласмани на банките гопродолжија минатогодишниот тренд на постојано забавувањена стапките на раст (почнувајќи од мај 2008 година) и војануари 2009 година кредитниот раст се сведе на 32,1%, вооднос на јануари претходната година... Врз динамиката накредитниот раст влијаеја и променетите согледувања набанките за ризиците, што придонесува за заострување наусловите за одобрување кредити и следствено, забавенкредитен раст.- Според проценката за кредитните движења во првиот квартална 2009 година, годишната стапка на кредитен раст на крајотна март 2009 година се очекува да се сведе на 27,2%

13Data 16. 3. 2009 broj 65 берзНИКBERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PEÂTENI MEDIUMI

соодветно. Во рамките на секторотпретпријатија, кај активните каматнистапки е забележано умерено месечнонамалување кај краткорочните идолгорочните кредити со валутнаклаузула за 0,1 процентен поен,соодветно. Од аспект на пасивнитекаматни стапки, е забележано месечнозголемување од 0,3 процентни поени кајдепозитите без валутна клаузула со рокод 6 до 12 месеци, како и кај депозититесо валутна клаузула со рок до 1 месец од3,4 процентни поени (станува збор замали износи на депозити). Кај секторотнаселение, во рамките на активнитекаматни стапки, е забележано месечнозголемување од 0,2 процентни поени кајкаматната стапка на краткорочнитекредити без валутна клаузула. Кајпасивните каматни стапки, позначајнапромена е забележана кај депозитите совалутна клаузула и рок од 6 до 12месеци, чијашто каматната стапка се

зголеми за 0,7 процентни поени намесечна основа. Во рамките надевизните каматни стапки, каматнатастапка на девизните кредити се намализа 0,6 процентни поени (во услови нанамалување на каматните стапки намеѓународните пазари) и изнесува 7,2%,додека каматната стапка на девизнитедепозити се зголеми за 0,1 процентенпоен и изнесува 3%. Во декември 2008година, каматните стапки нановодобрените кредити иновопримените депозити остваријамесечно намалување од 0,2 и 0,1процентни поени, соодветно. Кајкаматната стапка на девизнитеноводобрени кредити во декември езабележано намалување од 1,2процентни поени, при што изнесува 6,6%додека каматната стапка на девизнитеновопримени депозити изнесува 1,5%,наспроти 1,3% во ноември.

ДЕВИЗЕН КУРС Реалниот ефективен девизен курс наденарот (РЕДК) пресметан спорединдексот на трошоци на живот вопоследниот месец од годината укажува назасилена месечмесечна и годишнаапрецијација, главно зарадиапрецијацијата на НЕДК. Така, водекември 2008 година, РЕДК на месечнаоснова оствари апрецијација од 2%, воуслови на апрецијацијата на НЕДК наденарот од 1,5% и пад на странскитецени од 0,2% и пораст на домашнитецени од 0,3%. Годишната апрецијацијатаод 1,5% произлегува исклучиво одапрецијацијата на НЕДК за 2,7% нагодишна основа (во однос на српскиотдинар, руската рубља, турската лира ибугарскиот лев), делумно неутрализиранасо поголем пораст на странските оддомашните цени. На збирна основа, во2008 година РЕДК на денарот спорединдексот на трошоци на живот забелажаапрецијација од 0,6%, при апрецијацијана НЕДК (1%) и повисок пораст настранските од домашните цени. Од другастрана, индексот на РЕДК на денаротдефлациониран со индексот на цените напроизводителите на индустрискипроизводи, во декември 2008 година, намесечна основа апрецира за 3%, што седолжи на апрецијацијата на НЕДК ипадот на индексот на релативните цени(1,4%). Наспроти тоа, на годишна основаРЕДК повторно депрецира, но за разликаод минатиот месец (4%), во декемврисамо за 0,3%, исклучиво како резултатна релативните цени. На кумулативнаоснова, е забележана апрецијација од0,8%, што се должи на апрецијацијата наНЕДК, во услови на речиси еднаковпораст кај домашните и странските цени.

На крајот на јануари 2008 година, примарните пари, нагодишна основа се повисоки за 10,1% (8% во претходниотмесец), главно заради порастот на вкупните ликвидни средствана банките (за 20,1%), при забележано мало зголемување наготовите пари во оптек (од 0,8%, на годишна основа). Намесечна основа, примарните пари се пониски за 5%, што воцелост се должи на сезонски пониската побарувачка за готовипари (пад од 11,1% на месечна основа), по сезонскиотдекемвриски пораст пред новогодишните празници, призабележан умерен месечен пораст на вкупните ликвиднисредства на банките (од 1,3%). Анализирано од аспект натековите на креирање и повлекување ликвидност, месечнотонамалување на примарните пари претставува комбиниранефект од остварената нето-продажба на девизи на девизниотпазар од страна на НБРМ и повисоката нето-позиција надржавата. Во јануари, монетарните инструменти (вклучувајќиго и задолжителниот депозит кај НБРМ) претставуваа тек накреирање ликвидни средства. Во јануари 2009 година, вкупниот депозитен потенцијал набанките (со вклучени депозитни пари) на месечна основасе намали за 1.644 милиони денари, или за 0,9%, што воцелост се должи на намаленото денарско штедење (за 3,5%),при забележан пораст на депозитите во странска валута од1,9%. Депозитните пари имаа доминантно влијание врздинамиката на денарските депозити овој месец, и тиеобјаснуваат 88% од падот на вкупните денарски депозити.Анализата на секторската структура покажува позначајномесечно намалување на депозитите на корпоративниот сектор

(заедно со јавните претпријатија)15 за 7,2%, наспротиминималниот пад на депозитите на домаќинствата од 0,1%.Притоа, и во текот на првиот месец од 2009 година, новотоштедење на домаќинствата беше деноминирано во странскавалута, надоместувајќи околу 90% од падот на нивнитедепозити во домашна валута.

На годишна основа (јануари 2009 година во однос најануари 2008 година), депозитите на домаќинствата и напретпријатијата (приватни и јавни) се повисоки за 12,7% и0,8%, соодветно (14,6% и 8,8%, соодветно, во претходниотмесец). Кај вкупниот депозитен потенцијал продолжи трендотна забавување на динамиката на годишен раст. Така,годишната стапка на раст на вкупните депозити на приватниотсектор кај банките (со депозитните пари) изнесува 10,3% војануари 2009 година (наспроти 12,6% во претходниот месец),при забележан годишен раст на денарските и на девизнитедепозити од 1,1% и 21,9%, соодветно (4,6% и 22,8%,соодветно, во декември 2008 година). Со исклучување надепозитните пари, годишната стапка на раст на вкупнитедепозити во јануари 2009 година изнесува 5,1%, наспроти9,1% во претходниот месец.Остварувањата кај вкупните депозити соодветно се одразијаврз динамиката на најшироката парична маса М4. Така, војануари 2009 година, овој монетарен агрегат на годишнаоснова е повисок за 9,3% (11,4% во претходниот месец) и вооднос на проценетата годишна стапка за крајот на првиотквартал, бележи негативно отстапување од 3,6 процентнипоени.

МОНЕТАРНИ АГРЕГАТИ

Денарското штедење, намалено за 3,5 проценти


Македонската берза за хартии одвредност најголем подем, споредостварениот промет, профит, обем

и број на тргувања, порастот наберзанските индекси, достигна во 2007година. Минатата година вртоглавиотпораст не само што запре, тукудвижењата на пазарот се свртеа вообратна насока, тргна во надолна линија.Сите информации сврзани за Берзата сесведуваа на црни сценарија, дека таа годостигна дното, дека и претстои крах...Состојба која што инволвираните субјектија препишуваат пред се на глобалнатафинансиска криза предизвикана одсветските пазари, како една од основнитепричини поради што берзанските ценитргнаа надолу. Дали падот намакедонскиот пазар на капитал ерефлексија на светската криза или пактоа е само психолошка еуфорија која гизафати и институцииите и инвеститоритеи акционерите, разговараме со МилчоЌупев, поранешен прв човек на правниотсектор во Македонска берза, сега правенексперт во консултантската куќа, МенсЛегис.

-Основната функција на Берзата е даго обезбеди интегритетот на пазарот.Значи, да привлече инвеститори прекудобрата регулатива, безбедноста исигурноста што ја нуди и ја обезбедува.Затоа Берзата е саморегулативнаинституција, вели Ќупев. Според него,основниот мотив на пазарот на капиталод самиот почеток базира наобезбедување сигурност наинвеститорите и како што вели тој,-долго време исклучиво се работеше натоа и на едукација на инвеститорите. Сотекот на развојот на берзата, на свестана акционерите, на сознанијата, наекономската моќ на државата која сесоздаваше во последните години иекономската моќ на поединечнитеинвеститори, дојде до едно зголеменотргување и заработки на берзата.

Но, она што се случуваше предгодина ипол, две, едно такво масовно,енормно тргување, енормно очекувањедека преку ноќ ќе се заработи, тоа веќебеше вештачки поттикнато од самитеучесници на пазарот на капитал – одброкерите, од самата берза,менаџментите во компаниите, и од самитебанки, и медиумите. Велам и одмедиумите, затоа што тие немаа критичкипоглед на целокупната ситуација. Тргнааеуфорично, ја поддржуваа таа ситуација,а никој не предупреди на состојбата.

КОЈ И КАКО ОД НАВЕДЕНИТЕУЧЕСНИЦИ СЕ ВКЛУЧИЈА ВО ТРКАТАЗА ЗАРАБОТКА?

-Да тргнеме од брокерите. Тие, првого гледаа својот сопствен интерес- да

обезбедат поголем профит за своитеброкерски куќи. Второ, од личен интерес,бидејќи и тие имаат право да тргуваат восвое име и за свој интерес. Потоа, иаконемаа овластувања, даваа инвестиционисовети, навлекуваа клиенти. И во тааеуфорија, почнаа да тргуваат сонеликвидни хартии од вредност, давајќилажни податоци на инвеститорите.

Инвеститорите, сите оние коиштовеќе очекуваа некоја заработувачка,лесно, брзо им веруваа и влегуваа вотакви трансакции, особено со тоа што беапоттикнати и со лесно добивање накредити. Или со манипулирање сокредитни картички на пари. Сето тоа когаќе го поврзете, се направи една убавашема за привлекување на инвеститори изголемување на тргувањето.

Но, ова не е поттикнато од нашитеброкери, туку од инвестиционитефондови коишто дојдоа од надвор,првенствено од Словенија и Хрватска.Тие почнаа прво да го придвижуваатпазарот и да дојде до овој енормен скок.

КАДЕ Е ВО СЕТО ОВА БЕРЗАТА? - Значи, еден од битните моменти во

целата таа еуфорија е пасивнотооднесување, нереагирање на Берзата,иако таа имаше инструменти тоа да гонаправи. Можеше за одредени акции,каде што немаше основа за таквотргување- да прекине, потоа да бараинформации од котираните компании...

Значи, да суспендира и на подолг рок.Второ, имавме перманентно автоматскизголемувања на цените за 10 отсто секојден, иако во тој период немаше реалнотргување со дадената акција. Немашезошто секој ден автоматски да сезголемуваат цените. Така, за кусо времеги набилдаа цените, тие станаа многувисоки. Тука Берзата не реагираше, амораше да реагира.

Нормално, тука е и Комисијата захартии од вредност, која исто така невнимаваше на овие моменти и нереагираше. КХВ, тогаш срамежливо сепројави со едно соопштениеинвеститорите да внимаваат и датргуваат само врз основа на релевантниподатоци. Но, тоа не е доволно. Јас не сесеќавам дека имаше контроли, декаимаше проверка на налози....

ГОДИНАВА КОМИСИЈАТА ЕПОИНВЕНТИВНА И ПОАГИЛНА...?

- Сега мислам дека во одреденислучаи, во оние одлуки што ги носи, епрестрога. И, на ваков пазар, тоа е малкуконтрапродуктивно. Излегува дека епазарот шпекулативен. Мислам дека итоа е малку нелогично. Во дадени случаидаваат кумулативно казни - и наброкерот, и на директорот и надруштвото. Казни, за работи од коиштонекои се решаваат само со обичнаопомена. Сметам дека казните се високи– суспензија на брокери од по 30 дена....Во секоја случај, курсот на Комисијата едобар, но треба да се најде баланс воказнувањето. КХВ си ја врши работатакако што треба – врши редовни контроли,изнаоѓа пропусти и санкционира.

Значи, сите тие пропусти, намерниили ненамерни, од сите учесници напазарот, доведоа до тоа зголемено,енормно тргување.

СЕГА, ИМАМЕ ОБРАТЕН ПРОЦЕС-ЗАБЕЛЕЖУВАМЕ ЕДЕН КОНТИНУИРАНПАД НА БЕРЗАТА. КАКО ЈАКОМЕНТИРАТЕ ТАКВАТА СИТУАЦИЈА?

-Ова што денес се случува енормално.Кризата не не одминува. Но,кај нас оваа ситуација не е предизвиканаод светските пазари. Тоа е најголемата

МИЛЧО ЌУПЕВ, ПРАВЕН КОНСУЛТАНТ ВО МЕНС ЛЕГИС

Зачмаените инвеститори ќе се пробудат со јавни понудиОсновната функција наберзата се котиранитекомпании и доведување нанови компании однеофицијалниот наофицијалниот пазар, прекуИПО. Последниве десетинагодини нови емисии имаатсамо банките

ИНТЕРВЈУ...


заблуда што ние ја создаваме во јавноста- дека тоа е предизвикано од светскатакриза. Не. Падот на берзата е пред сезаради напуштањето на пазарот настранските инвеститори, зарадинедоволната моќност на домашнитеинвеститори и заради разочарувањетошто се случи после тие големи тргувањаи падовите на цените на хартиите одвредност. Сега има инвеститори коиштокупија прескапи акции и тие во овааситуација не можат да излезат, не можатда заштитат нешто од вредноста сопродажба, затоа што ќе направат огромнизагуби. И, едноставно тие се во стенд баји чекаат некои подобри времиња дапродаваат. Значи, нема некоја зголеменапонуда за да може да се тргува илинекоја побарувачка, токму од стравотдека може пак да дојде до некоитурбуленции на пазарот и да имаатзагуба.

ЗНАЧИ, КОГА СЕ АНАЛИЗИРАНАШИОТ ПАЗАР, ТРЕБА ДА СЕ ГЛЕДАПОДОЛГОРОЧНО. ЗОШТО?

Првиот пад, којшто никој не сака даго коментира, настана кога бешеобјавена јавната понуда на акции нахрватскиот Телеком. Тогаш се повлекоа ипрвите странски инвеститори. Тоа епрвиот момент при којшто осетно сепочувствува пад на тргувањето. Никој нереагираше. Ниту берзата, нитуброкерите. Едноставно, тие беа заспаниво претходните добивки и успех и не ни

размислуваа. Со текот на времето, оваарецесија им доаѓа како доброоправдување - дека рецесијата е виновназа намалувањето на тргувањето.Нормално, и тоа има голем удел, меѓутоа,основните мотиви за падот на берзата ефинансиската немоќ на домашнитеинвеститори, малиот број и финансискатанемоќ, разочарувањето (масовниот бројна инвеститори кои влегоа во тиетргувања, земаа кредити, сега не можатда ги враќаат и имаат огромни загуби) исекако излезот на странскитеинвеститори. Ако се следат податоците одберзата, ќе се види дека и во ваковпазар, денешен, педесет отсто одпрометот на берзата пак го држатстранските инвеститори, со тоа штокупувањето од нивна страна на акциите иобврзниците е помало во однос на онашто продаваат. Ако се земе последниотподаток, за февруари, ќе се види дека 40и неколку проценти е странскиинвеститори на страна на продажба и 33отсто на страна на купување од вкупниотпромет на берзата. Така што, ако сетргнат тие странски инвеститори, ќе севиди дека домашните инвеститори гинема буквално никаде. За овие трендови,речиси и воопшто не сум сретналинформации или некој да размислува.Ние само гледаме од аспектот наинвеститорите. Значи, имаме инвеститорикоишто не тргуваат, имаат загуби..., адругите учесници на пазарот не гигледаме. Се појавуваат само информации

од брокерските друштва, дека не можатда издржат во оваа ситуација, што енормално- нема тргување, нема провизиии можеби ќе има затворање.

Но, она што е најбитно, треба да сегледа од аспект на компаниите иакционерите што се во компаниите,особено на котираните. Ова особено одпричина што нашата берза е формиранаи така е поставена да функционира соофицијален пазар и котирани компании.Сите тие компании што доаѓаат накотација мора да имаат одреденасатисфакција. Друштвото покажува добрифинансиски резултати, дисциплинирано еспрема берзата, објавува редовноподатоци за се што се случува во него, апазарот не го валоризира тоа.

Во оваа ситуација, најголеморазочарување, според мене, би требалода имаат самите менаџерски тимови,затоа што нивното успешно водење накомпаниите, делењето на дивидендите,позитивните резултати, пазарот не гивалоризира. И, тие се прашуваат – зоштода одат на берза, зошто да преземаатобврски за транспарентност, за давањеизвештаи, значи, коишто се зголемени сотие обврски од правилата на берза штосе за котација. Зошто да не останат нанивото на законските обврски и зошто даправат трошоци за компаниите – годишначленарина за берзата, котационапровизија, кога тоа не им се валоризира?

Тоа е, гледано краткорочно.Долгорочно, сигурно дека тие треба да

Берзата мора да сенасочи, да се лоцира на своите основнифункции – котиранитекомпании, акциите накотираните компании и обврзниците.Воведувања на другиинструменти во овојмомент е неблагодарно,затоа што не е погоден пазарот.Нема инвеститорскамоќ за такво нешто


останат сите на котираниот пазар.

МОЖЕ ЛИ БЕРЗАТА ДА ПРЕЗЕМЕНЕКОИ КОНКРЕТНИ ЧЕКОРИ ДА СЕУБЛАЖИ ТАА СИТУАЦИЈА?

-Во секој случај може. Прво што не гоправи берзата, е транспарентноста. Таасе задоволува со транспарентноста, сообјавување на податоците од компаниитена нејзината веб страница. Тоа можебиво други времиња и пред другиинвеститори кои што следат нон стоп наинтернет, е доволно. Но, во ситуацијакога има една зачмаена инвеститорскаструктура, мора да ја поттикнете и да јадонесете на берза. А тоа ќе го постигнетесамо ако буквално ги клукате соинформации, посебно кога компаниитешто се котирани, се успешни. Тоа требада го прави берзата. Мора да излегува соподатоци, ако треба и со платени огласиво медиумите. Дури, ако треба ќеподготви посебни брошури, конференцииза медиуми, стручни и едукативнирасправи, се со цел да покаже дека имакомпании што се вредни. Таа мора на тојначин прво, да ги привлечеинвеститорите, а второ, да покаже предкотираните компании, пред нивниотменаџмент, дека таа е заинтересирана затие компании. Дека таа како берза, онашто е должна да го направи, го прави вонивни интерес. Пример, да го земемесветското признание за брендот Кафетинна Алкалоид. Тоа помина глуво. И многудруги примери. Тоа е оставено само накомпанијата ако тоа го објави. Значи,берзата тука мора да ја смени својатапозиција. Мора од својата зачмаеност датргне во друг правец. Мора да бидеиницијативна и таа да изнаоѓаинформации кои треба да ги пласира воиме на компаниите.

НО, БЕРЗАТА НЕ САМО ШТО НЕ ЕИЗЛЕЗЕНА СО КОНКРЕТНОСООПШТЕНИЕ, ТУКУ СЕ ДИСТАНЦИРАСО ОБРАЗЛОЖЕНИЕ ДЕКА НЕМА ШТОДА КОМЕНТИРААТ...

- Прво, тоа е многу погрешенпристап. Берзата не смее да коментирадневни движења за одредени компании.Но, кога се работи за вакви глобалниработи, кога се однесува за целиот пазарна капитал, таа е должна да излезе сосвое видување да ја извести јавноста -зошто е тоа така, како и од кои причинии што ќе направи. Не може да сепреминува преку тоа со еднаноншалантност, со леснотија. Но,управниот одбор на берзата никаде гонема, не реагира. Комисијата за хартииод вредност исто така не реагира, макаршто нема којзнае колку ингеренции.Меѓутоа, едноставно има право секогашда бара повеќе и повеќе информации одберзата. Улогата на Комисијата е во тоа,што по свое видување, може секогашдополнително да наметнува обврски ибарање кон субјектите што гиконтролира, а тоа се берзата,

Централниот депозитар и брокерскитедруштва. Не само да се задржи на својатаконтролна и надзорна функција.

КАКВО Е И КАДЕ Е УЧЕСТВОТО НАБРОКЕРСКИТЕ ДРУШТВА?

-Исто, зачудува фактот штоброкерските друштва воопшто не вршатпритисок на берзата за да ја зголемитранспарентноста, протокот наинформациите, присуството на пазарот,да ја зголеми нејзината едукативнаулога. Можеби е мој пропуст, но вопоследниве 2-3 години јас не сум чул илине сум прочитал на веб страницата наберзата дека прават некои семинари.....Второ, очигледно е отсуството на берзатаи на некои јавни трибини за пазарот накапитал, за корпоративното управување.Сум бил на неколку, каде отсуството наберзата, депозитарот, паѓа в очи.

За корпоративното управувањенајзаинтересирани се берзата ицентралниот депозитар, а ги нема илиретко ги има. Тоа е недозволиво. Наместотие да бидат предводниците и носителитена корпоративното управување. Овдесамо ќе потсетам дека воведувањето накорпоративното управување и неговитепринципи, започна уште во 1997 година,токму од берзата и до 2004-2005 годинамасовно се протежираше преку учествона меѓународни собири, со стручнинаписи и расправи кај нас во државата. Исега сето тоа одеднаш го нема.

КАКО ЈА ТОЛКУВАТЕ ИДЕЈАТА ЗАРЕГИОНАЛЕН БЕРЗАНСКИ ПАЗАР?

-Соработката со другите берзи еконстантно добра, но за да може берзатаподлабоко да соработува, потребна епромена во законската регулатива. Навремето имаше страшен притисок да сеработи во регионов и за тоа водевменекои активности. Но, секогаш седоаѓаше до пречки од страна назаконската регулатива. Јас верувам декаберзата сака тоа да го направи и дека сетруди, но мора да има волја и од другатастрана и реални услови таа соработка дасе оствари. Можеби за нашата берза ивоопшто за регионот, е најдобро да сенаправи некоја регионализација,регионален пазар. Но, сега имамеизедначување на регулативата (се сеправи по европските стандарди) и мисламдека многу лесно може да се направиеден регионален пазар. Да се издвојат одсите овие пазари добри компании и да сетргува.

Од друга страна пак, тука е опасностаод прелевање на парите и оттаму,проценка на државата е дали тоа ќе годозволи или не. Значи, има објективнапречка – интересот на државата, колкутоа ќе може да го дозволи. За креирањена еден регионален пазар мислам декаберзите се спремни, но усогласувањетона регулативата мора прво да гонаправат државите, а после берзите.

КАКВО Е ВАШЕТО ВИДУВАЊЕ ЗАПРОДАЖБАТА НА БЕРЗАТА НАСТРАНСКИ ИНВЕСТИТОР? ШТО ЗНАЧИТОА ЗА МАКЕДОНИЈА?

-Не знаеме што се очекува со таапродажба и што се нуди. Во принцип тоае добро, ќе се продаде, ќе дојде странскиинвеститор. Сега, дали е потребно токмуво берзата странски инвеститор, не знам,но има тука неколку работи. Прво, требада се проценат кои се бенефитите и за

Светската рецесија напазарите има голем удел,меѓутоа основните мотивиза падот на берзата ефинансиската немоќ надомашните инвеститори,малиот број ифинансиската немоќ,разочарувањето(масовниот број наинвеститори кои влегоа вотие тргувања, земаакредити, сега не можат даги враќаат и имаатогромни загуби) и секакоизлезот на странскитеинвеститори...


кого? Што значи тоа за пазарот накапитал во Македонија? Второ, државатамора да размисли, оти тука се нарушуваосновното правило дека берзата есаморегулативна институција.

Промената на Законот за хартии одвредност, со којшто ќе дозволите еденакционер да има и повеќе од 50% воберзата, се нарушува саморегулативнатафункција на берзата, односно морастатусот на берзата драстично да сесмени. Со тоа што ќе се симнеограничувањето од 10 % за акционер воберзата и што ќе се дозволи поголемоучество, не сте решиле ништо. Сте внеслестрански инвеститор, но не знаете какотој утре ќе се однесува на пазарот накапитал. Тоа е едниот момент, го гледамево системска поставеност. Значи, веднашима проблем. Има неизвесност, бидејќисе нарушува балансот. Тоа не бешеслучајно ставено, еден акционер да можеда има најмногу 10 % и да има најмногу12-13 акционери, кои не можеа да праваткоалиции. Значи, се појде од тоа,акционерот не само сам да немадоминантна позиција, туку и тешко дакоалицира. Измените, со влез со 51 %,значат и управување со берзата. Значи,мора тоа да се избалансира. А, когазборуваме за инвеститор, се поставувапрашањето, зошто странски инвеститор,зошто да не ја тераме идејата данаправиме заеднички пазар во нашетоопкружување, во кој може да влезатберзите од Бугарија, Романија, Србија,Хрватска, Словенија, Босна и тн, во којќе се оди со еден посебен пазар, соакции на квалитетни фирми. Тоа воопштоне е идеја за потценување и отфрлање.

-Од друга страна, веднаш ќе речатдека Љубљанска берза се продаде.Точно, но тие се во ЕУ. Ние се уште несме и нашиот пазар треба се уште да горазвиваме од аспект на домашнитесостојби. Прво, од аспект на поставеноство државата, од аспект на интерес надржавата и на компаниите во државата,и, пак ќе се вратам на котиранитекомпании – на зајакнување на нивнотоместо и улога на пазарот на капитал,како компании што се јавуваат какоеминтенти на акции со кои се тргува икомпании кои котираат на берзата, кои сетранспарентни. Оти, во случај напродажба, онака како што ја пласираат икако што имаме недостаток наинформации, едноставно се добивавпечаток дека само акционерите сакаатда ќарат. Еве, имавме успешни двегодини, вредноста на берзата се зголеми,дај да ја продадеме да заработиме. Такасе сведува, во што јас лично не би сакалда верувам, меѓутоа, како што епласирано до сега, така произлегува.

АКО ЗБОРУВАМЕ ДЕКА ТРЕБА ДА СЕЗАЈАКНАТ КОТИРАНИТЕ КОМПАНИИ,ДАЛИ НЕ БИ ТРЕБАЛО ВО ТААНАСОКА И ОДРЕДЕНИ ПРОМЕНИ ВОЗАКОНСКАТА РЕГУЛАТИВА. ДА СЕИЗМЕНАТ ПРАВИЛАТА ЗА ДА

ДОВЕДЕМЕ УШТЕ КОМПАНИИ НАПРВИОТ ПАЗАР НА БЕРЗАТА?

-Котирањето на самата компанија наберза е нејзина деловна одлука. Берзатаво своето работење во овие изминатигодини, особено во првите шест-седумгодини, соочувајќи се со недоаѓање накомпаниите на котација, плашејќи сепред се од нивната обврска затранспарентност, тие критериуми задоаѓање на котација ги менуваше, но тоане ги донесе компаниите на берза, тукузаконската обврска во 2001 година (когаНикола Груевски беше министер зафинансии). Значи, тие дојдоа по сила назакон. Тоа беше добар потег. Но, акозборуваме од аспект на компаниите, акого согледаат искуството од 2000 година,кога дојдоа на котација до денес, тиесега би се запрашале – зошто да бидемена берзата кога еден од условите,нивната сатисфакција не ја добиваат. Атоа е валоризацијата на нивнитевредности, добра пазарна цена,ликвидност. Тие не можат да излезат вовакви услови со нова емисија даприбираат капитал. Која компанија ќе сеосмели тоа да го направи, ќе крахира. Неќе може да собере капитал.

СПОРЕД НЕКОИ СТРАНСКИКОМПАНИИ И ИНВЕСТИТОРИ ШТОВЛЕГОА ВО БРОКЕРСКИ КУЌИ И ВОБАНКИ, МАКЕДОНСКИОТ ПАЗАР ЕИНТЕРЕСЕН ЗАТОА ШТО Е МНОГУРАЗДРОБЕН. КАДЕ ВОДИОКРУПНУВАЊЕТО?

-Ќе нема тргување. Дисперзираностана акционерството доведува (би требало)по дефиниција, да донесе до ликвидност.И затоа е добро, затоа се тие барања наберзата на котација што ги има– да сеима најмалку 100 или 200 акционери, зада има секогаш ликвидност за да може дасе тргува со тие акции. Компаниите сопомалку акционери не се атрактивни заберзата. Пример, една од најдобритекомпании, скопска Пивара, апсолутнонема потреба да доаѓа на берзата затоашто таму нема кој да тргува.

ИМА СЛУЧАИ КОГА ДИРЕКТОРИТЕ НАДОБРОСТОЕЧКИ ДРУШТВА СЕПЛАШАТ ОД ИЗЛЕГУВАЊЕ НА БЕРЗА,ЗАТОА ШТО ОДЛУКИТЕ ЌЕ ТРЕБА ДАГИ НОСАТ ВО СОГЛАСНОСТ СОДРУГИТЕ РАКОВОДНИ ОРГАНИ...?

-Со ова допирате едно многу значајнопрашање од основната функција наберзата, а тоа е трансформацијата намалите компании, односно преку ИПО дадоаѓаат на официјалниот пазар. Тоа еедна од основните функции на берзата,која за жал во Македонија во изминативе12-13 години откога е берзата, не можеда профункционира. Моментот беше вопоследниве пет години да се направијавна понуда со некоја таква компанија.Една таква компанија што го направи тоае Попова кула, но засега, гледано споредцената на нивните акции, нема некој

позитивен ефект.Значи, една од основните функции на

берзата е префрлање на брзорастечкитекомпании од неофицијалниот наофицијалниот пазар преку ИПО. Тоа еголемиот недостаток на берзата во ситегодини на нејзиното постење. И, мисламдека берзата треба да се насочи кон овапрашање – да пронаоѓа компании кои ќеприбираат свеж капитал со ИПО и ќе одатна официјалниот пазар.

БЕЗ РАЗЛИКА НА ТОА ШТО СЕСЛУЧУВА НАДВОР, МОЖЕ ЛИ ДА СЕПРЕЗЕМАТ НЕКОИ ДРУГИ МЕРКИ ЗАСТАБИЛИЗИРАЊЕ НА БЕРЗАТА? ИЛИ,НЕКОИ НОВИ ИНСТРУМЕНТИ?

- Воведувања на други инструментиво овој момент е неблагодарно, затоа штово моментов не е погоден пазарот. Немаинвеститорска моќ за такво нешто. Виесега да воведете нов инструмент, когаимате квалитетни акции и никој не гикупува, а не некој нов инструмент.Посебно кога секој малку поинформиранинвеститор ќе каже – еве во светот штосе случи со такви воведувања на нови инови инструменти. Зошто ние би имверувале ?

Од таа страна, повеќе треба да седаде акцент на основната функција наберзата, за она што е формирана, а тоасе котираните компании и доведување нанови компании од неофицијалниот наофицијалниот пазар, преку ИПО.Последниве десетина години нови емисииимаат само банките. Ретко коеакционерско друштво.

Тука може да се види дека има инекои законски пречки. Повеќе секористи можноста со приватен пласман,меѓутоа правото на првенствен откуп одпостојните акционери е забрането,односно суспендирано. Така што, тие сепречки кои што не даваат можност занови емисии.

ЗНАЧИ, СЕПАК СЕ ПОТРЕБНИПРОМЕНИ ВО ЗАКОНОДАВСТВОТО?...

-Па, треба малку поопстојно да сепогледнат овие две, три работи и да гирелаксира. Мислам дека определбата возаконот за трговски друштва, засуспендирање на правото на првенственоткуп е една пречка, пред се за саамитеакционери во друштвата и за влез настрански инвеститори. Ако сакате даимате странски инвеститори кои што серазвојно насочени, коишто сакаат давложат во одредена компанија вонаредните неколку години поголемисуми, не можете да ги терате веднаш даги платат. Тие очекуваат преку издавањена нови емисии, кога веќе ќе влезат вокомпанијата и ќе го имаат доминантниотдел, преку издавање нови емисии да горазвиваат и бизнисот и самата компанија.Бидејќи правото на првенствен откуп неим го дозволувате, ги обесхрабрувате ине влегуваат во нови емисии, невлегуваат во компаниите воопшто.


ВЕСТИ... СВЕТ...

Националната банка на Швајцаријаја намали базната камата речиси нанула во обид да спречипонатамошен раст на франкот и дасе избори со дефлацијата во времекога земјата се соочува со најлошарецесија во изминатите тридецении.

На веста за намалување наглавната каматна стапка на 0,25 од0,50 проценти, франкот забележанајголем дневен пад на вредностаспрема еврото во историјата.Вредноста на швајцарската валутасе намали и во однос на доларот.

Во рамки на најновите мерки,Централната банка најави дека ќекупува корпоративни обврзници иќе продаде извесна количинафранци на валутниот пазар, запрвпат од 1992 година.

-Економската ситуација нагло севлоши од декември и постои ризикод негативна инфлација во следнитетри години. Поради тоа бешенеопходна одлучна акција за да сеолабават монетарните услови, севели во соопштение од Банката.

Турската централна банка соопшти декаќе започне секојдневно да објавува јавнипонуди за продажба на долари, со цел даја зголеми ликвидноста и да ја зајакневредноста на турската лира.

Оваа мерка е објавена во момент коганационалната валута на Турција денескадостигна историски најниска вредност од1,82 лири за еден долар.

Централната банка ги определисекојдневните понуди на 50 милионидолари, но посочи дека сумата може дабиде зголемена во зависност одпазарните услови.

Банката прецизираше дека може дапристапи и кон директна продажба на

долари доколку јавните понуди неодговорат на потребите за ликвидност напазарите и доколку како резултат на тоанастапат екстеремни колебања на курсотна валутата.

Во услови на светската финансискакриза турската лира од септември загубиоколу 31 процент од вредноста во односна доларот. Турската економија понеколкугодишен економски раст меѓу пети десет проценти, во четвртототримесечие од минатата година достигнапад на 0,5 отсто. Невработеноста војануари достигна 12,3 отсто, аиндустриското производство се намали за21,3 проценти.

ШВАЈЦАРСКА НАЦИОНАЛНА БАНКА

Намалување наосновната камата

ТУРСКА ЦЕНТРАЛНА БАНКА

Продажба на долари зазголемување на ликвидноста

Светската банка, во следните неколку месеципланира на Полска да и одобри кредит од еднамилијарда евра. Тој кредит нема никакваврска со моменталната економска криза, тукуедноставно станува збор за продолжување надолгорочната соработка на оваа меѓународнафинансиска институција и полскотоминистерство за финансии. Преговорите задобивање на кредитот ќе траат до јуни, когаќе се донесе одлука и за што ќе бидатискористени парите од Светската банка.Банката изрази желба парите да се искористатза решавање на социјалните прашања.

СВЕТСКА БАНКА

Една милијарда евра кредит за Полска

Европската инвестициска банкагодинава ќе и додели наХрватска кредити во висина од 500милиони евра. Средствата ќе бидатнаменети за помош на малиот и средниотбизнис. Претстои да биде потпишандоговорот меѓу Хрватска и Европскатаинвестициска банка.Хрватска минатата година зеде заем одЕвропската инвестициска банка од 170милиони евра за реализација на развојнипроекти.Од 2001 година Европската инвестицискабанка и има дадено кредити на Хрватскаво висина од 1,6 милијарди евра, а големдел од парите беа наменети за изградба,санација и поддршка на патнатаинфраструктура.

ЕИБ

Хрватска ќе добие кредитод 500 милиони евра

ИНГ Банка минатата неделаемитираше петгодишни обврзницивредни две милијарди долари, со фикснакамата од 3,9 отсто.

Оваа емисија е во рамките на планотза кредитни гаранции на холандскатавлада и дел од регуларните среднорочниоперации на финансирање на ИНГбанката. На почетокот на оваа годинаИНГ најави емисија на обврзници со

државни гаранции во вредност од десетмилијарди евра. Во првите два месециод годинава, емитираше обврзницивредни 8,7 милијарди евра. Обврзниците ги купија финансискиинституции, вклучувајќи централнибанки, агенции и фондови од Европа,САД, Среден Исток и Азија. Обврзницитеимаат ААА рејтинг од агенциитеСтандард и Пурс, Фич и Муди.

Bank of America ја зголеми оценкатана акциите на Telecomа Italia однеутрално на –да се купи, а вообјаснувањето се вели дека акциите нанајголемата италијанска телефонскакомпанија се премногу евтини.Лондонскиот аналитичар Jesus Romeroизјави дека работењето на Telecoma

Italia во изминатите пет години бешеполошо, заради падот напрофитабилноста на домашниот пазар ипоказателите на падот на приходот поакција, но неодамнешното подобрувањена приходната страна, заедно со меркитеза намалување на трошоците би можелеконечно да го запрат тој надолен тренд.

BANK OF AMERICA ПРЕПОРАЧУВА

Купувајте акции на Telecomа Italia

ИНГ БАНКА

Емисија на обврзници за 2 милијарди евра


ВЕСТИ... СВЕТ...

Австриската банка Хипо Алпе Адриаќе мора да ги продаде своите филијалина Балканот, на барање на главниотсопственик, германската Бајрише

Ландесбанк, објавија австрискитемедиуми.

Шефот на Хипо банката, Тило Берлин,доби налог да ги продаде сестринските

претпријатија во Италија, Црна Гора иСрбија, а Бајрише ландесбанк со оваамерка сака да преземе поголема моќ надсестринските компании, како што егрупацијата Хипо.

По огромните загуби, шефот нагерманската банка Михаел Кемер билприморан да претстави нов концепт заиднината на банката и нејзинитесестрински претпријатија. Според овојплан, чиј работен наслов е Херкулес,неизвесна е судбината на 5.600 одвкупно 19.200 работни места во рамкитена целиот концерн, при што најголем делќе биде намален во Хипо. Продажбата насестринските фирми во Србија и ЦрнаГора ќе се оствари бидејќи германскатабанка -не се чувствува добро наБалканот, пред се поради честитеприказни за загубите на австрискитебанки во Источна Европа.

ХИПО БАНКА

Продажба на балканските филијали

Европската унија до 2013 година ќевложи 2,8 милијарди евра во бугарскотозелено стопанство, одосно во проектичија реализација е тесно поврзана созаштитата на животната средина, изјавикомесарот на ЕУ за регионална политика,Данута Хубнер.

-Во истиот период сите членки на ЕУза реализација на еколошките проекти ќепримат вкупно 105 милијарди евра,наведе Хубнер и додаде дека Бугаријаима право на европското финансирањево десет сектори, пренесе агенцијатаБТА.

Најмногу средства во најновиот пакетод 2,8 милијарди евра, околу третина, сенаменети за секторот водоснабдување, азначајни средства ќе бидат вложени и вожелезничкиот транспорт (464 милиониевра), третманот на отпадот (300милиони евра) и енергетската ефикасност(125 милиони евра).

-Покрај ова, речиси 99 милиони еврасе издвоени за директна заштита наприродата и зголемување на биолошкатаразновидност и уште 66 милиони евра запроизводство на енергија од обновливиизвори, изјави Хубнер.

Oikocredit, една од најголемитесветски приватни институции замикрофинансирање, лани оствари нетодобивка од 11,4 милиони евра, ауправата предложила од оваа сума 6,6милиони евра да се исплатата какодивиденда на акционерите.

Во време кога повеќето финансискиинстиуции бележат послаби резултатизаради глобалната криза, Oikocredit гизголеми своите инвестиции за 32 % на365 милиони евра, наспроти падот насите акции на пазарот, акцијата наOikocredita ја зачува својата вредност, сенаведува во соопштението на оваахоландска институција. Вкупната активана Oikocredit порасна за 15 отсто, на 449

милиони евра.-Моменталната криза му го поставува

на финансискиот свет прашањето која ецелта на профитот. Оваа година,инвеститорите ќе добијат дел одпрофитот и повторно ќе бидат повиканида реинвестираат дел од таа награда, соцел да помагаат на сиромашните во целсвет. Не можеме да го пренебрегнемефактот дека милијарда луѓе живеат подлинијата на сиромаштија, без храна, доми образование, се вели во соопштението.

Инвеститорите на Oikocredit гиставаат своите финансиски интересипосле социјалните бенефити кои можатда се реализираат со нивните пари,соопштува оваа институција.

Carrefour, најголемиот европскималопродажен синџир, објави пад нането добивката во минатата година на1,27 милијарди евра од 2,3 милијардиевра една година претходно. Спореданкетата на Блумберг, аналитичаритеочекуваа дека добивката ќе изнесува1,82 милијарди евра. Добивката е помалазаради еднократните трошоци од 524милиони евра.

Carrefour беше погоден со рекорденпад на довербата на потрошувачите водекември во Франција, нивниот најголемпазар. Заради тоа се засилинамалувањето на цените. Попустите ќебидат поддржани со инвестиции од 600милиони евра. Во реновирање наобјектите ќе бидат вложени до 2,5милијарди евра. Лани капиталниинвестиции изнесуваа 2,9 милијардиевра.

Продажбата во Франција, кадеCarrefour остварува 44 отсто одприходот, незначително е променета вопрвите два месеци од годинава, додекапорастот на продажбата на Carrefour воШпанија и Кина е забавен.

Carrefour планира да поделидивиденда од 1,08 евро за акција, што енепроменето во однос на една годинапорано.

CARREFOUR ЕВРОПСКА УНИЈА

Бугарија ќе добие 2,8 милијарди евра зазелената економија

OIKOCREDIT

Од микрофинансирање - профит од 11,4 милиони евра

Добивката помалаза 45 отсто


1. АЛКАЛОИД ОТВОРИ НАЈСОВРЕМЕН ИНСТИТУТ ЗА КОНТРОЛА НА ЛЕКОВИ (*****) 2. ЕБОР ЈА НАГРАДИ КОМЕРЦИЈАЛНА (***)


1. KRATOK PREGLED NA NASTANI12.03.2009 g. ЧЕТВРТОК

ДНЕВНИКс.6 ПОГРЕБЕН МАРШ НА ПЕЛАГОНИСКИТЕ ФАРМЕРИ с.6 ТЕТОВСКАТА МЛЕКАРНИЦА ПРОДОЛЖИ СО ОТКУПОТ

БИЗНИС

с.3 ИНВЕСТИЦИЈА ОД ОСУМ МИЛИОНИ ЕВРА ЗА ПОЕФИКАСНИ ЛЕКОВИ

с.4 УКИНАТИ ОДРЕДБИ ОД ЗАКОНОТ ЗА БАНКИТЕ

с.7 УНИБАНКА - ЛИДЕР ВО ГРУПАТА НА СРЕДНИ БАНКИ

с.8 ДРАГОЉУБ АРСОВСКИ Е ИМЕНУВАН ЗА ДИРЕКТОР НА ТТК БАНКА

с.8 ИНДЕКСИТЕ НА ВОЛ СТРИТ СО РЕКОРДЕН ДНЕВЕН РАСТ

с.9 МАКЕДОНСКИОТ БЕРЗАНСКИ ИНДЕКС ЗАВРШИ СО ПОЗИТИВНИ 1,21

ПРОЦЕНТ

с.10 ГРАЃАНИТЕ ИМААТ 171,03 МИЛИОНИ ЕВРА ВО НЕДОСТАСАНИ

ОБВРЗНИЦИ

с.12 ПОРАСТ НА ВРЕДНОСТА НА АМЕРИКАНСКИОТ ДОЛАР

УТРИНСКИ ВЕСНИКс.6 АЛКАЛОИД” ОТВОРИ НАЈСОВРЕМЕН ИНСТИТУТ ЗА КОНТРОЛА НА ЛЕКОВИ

с.6 ЗА ТОПИЛНИЦА ЌЕ ОДЛУЧУВА СОБРАНИЕ НА ДОВЕРИТЕЛИ

с.7 ГОШЕВ: ВЛАДАТА СЕ ЗАДОЛЖУВА ПОРАДИ БУ-ЏЕТСКИОТ ДЕФИЦИТ

с.7 ЕБОР ПO ТРЕТ ПАТ ЈА НАГРАДИ КОМЕРЦИЈАЛНА

с.7 ДРАГОЉУБ АРСОВСКИ ПРВ ЧОВЕК НА ТТК БАНКА с.8 ХИПО ГИ ПРОДАВА СВОИТЕ ФИЛИЈАЛИ НА БАЛКАНОТ с.8 СИТЕ СЕ ОГРАДУВААТ ОД КРИМИНАЛОТ ВО „СВЕДМИЛК”

ВЕЧЕРс.6 ЕБОР ЈА НАГРАДИ КОМЕРЦИЈАЛНА

с.6 НОВИОТ ГАЗДА НА СВЕДМИЛК ЛАЖГО

с.6 АПЛИКАЦИИ ЗА ИЗДРЖАИИ ПРОЕКТИ

ВРЕМЕ

с.6 ХИПО БАНКА ГИ ПРОДАВА ФИЛИЈАЛИТЕ НА БАЛКАНОТ

с.7 БИЗНИСМЕНИТЕ И ДРЖАВАТА СТАНАА ЛУТИ КОНКУРЕНТИ

ВЕСТ

с.3 СЕ ФРЛААТ 50 ТОНИ МЛЕКО ДНЕВНО

с.6 АЛКАЛОИД ОТВОРИ ИНСТИТУТ ЗА КОНТРОЛА НА ЛЕКОВИ

НОВА МАКЕДОНИЈАс.8 АНОНИМНИ ПОВИЦИ ИЗДАВААТ БАНКАРСКИ ТАЈНИ

с.8 BO „АЛКАЛОИД” НОВ ИНСТИТУТ ЗА РАЗВОЈ

ШПИЦс.8 БУЏЕТСКАТА ДУПКА СЕ КРПИ СО ЗАПИСИ

с.11 ПАРИТЕ ЗА МЛЕКОТО УТРЕ САБАЈЛЕ

Отворањето на првиот Институт за развој иквалитет на лекови , денес е најзастапена вест воинформативните пешатени медиуми. -Произведствона нови модерни форми на генерички лекови, вокои ќе бидат имплементирани најновите научнисозанија од областа на фармацијата, ќе бидатпроизведувани во Институтот за развој и контролана квалитетот на лекови на фармацевтскатакомпанија Алкалоид. Овој институт којшто е прв одваков вид во земјава, по една година одпоставувањето на камен-темелникот вчераофицијално беше пуштен во употреба. Новататехнолошко-аналитичка единица во која сеинвестирано 8 милиони евра, располага со 1540 м2корисна површина, којашто е екипирана сонајсовремена лабораториска и производственаопрема.

И денес, текстовите за млечната кризаво Македонија, топ тема за повеќе гласила. Вестобјави: Во Македонија дневно завршуваат по околу50 тони млеко на буниште, откако се појавијапроблемите со исплатата и откупот на млекото воСвидмилк и во Тетовската млекарница, тврдат одФедерацијата на фармери на Македонија.Фармерите кажуваат дека ова млеко е измолзеноод 2.500 крави, а неговата вкупна вредност, ако сеземе за средна цена 13 денари по литар, е околу100.000 евра.

Вечер, пак на оваа тема пишува:Новиот газда на Сведмилк лажго- нема пари вобанките. -Повеќе детали околу разговорите соновиот газда на Сведмилк, манаџерот Моше Баумдаде министерот за земјоделство, Ацо Спасеноски.Тој вели дека Баум го известил оти 180 кооперантина Сведмилк поднеле тужби за наплата на долгот.

- Дојдов зошто сакам да инвестирам. Јаоткупив фабриката и ќе го платам долгот. Имамревизорски извештај кој ќе го објавам кога ќе бидемоментот. Ќе поднесеме тужби кон сите што идолжат на Сведмилк. На Велија Рамковски му рековдолгот кон Сведмилк да го плати на тој начин штоќе му дадам список на кооперантите и со цесија

нека им ги исплати парите - рече Спасеноски набрифингот со новинарите, пренесувајќи дел одразговорот со Баум.

- Денес Владата ги погреба фармерите,е насловот во Дневник. Вака пишуваше намртовечкиот венец што млекарите го носеа на челона погребната колона од 200 фармери што поминаниз улиците и запре да протестира предопштинската зграда во Битола.... Со овој венецискажуваме револт затоа што Владата го погребамакедонското сточарство. Во маркетите има повеќеувозно отколку домашно млеко. Нашата влада не гогледа нашето сточарство. Само ги гледа трговијатаи профитот - изјави Гоце Кантаровски, фармер одМогила. ...Според Спасеноски, Сведмилк може даконкурира во Гинисовата книга на рекорди бидејќиза две години фабриката успеала да направи долгод 38,5 милиони евра...

-Владата се задолжува порадибуџетскиот дефицит. -Во врска со тоа зоштоВладата се реши на вонредна аукција со издавањеедномесечни државни записи за првпат, и тоа сокамата од дури 8,9 отсто, гувернерот објаснувадека причина е буџетскиот дефицит, пренесуваУтрински весник.

-Тоа е работа на Министерството зафинансии. Во буџетот има дефицит, а тој може дасе финансира од домашни извори и со надворешнизадолжувања. Може и со комбинација, совнатрешно и со надворешно зајмување. По којацена ќе се задолжува Владата, одлучуваатнадлежните институции за буџетот, вели Гошев.

Граѓаните имаат 171,03 милиони евра вонедостасани обврзници, стои во анализта наБизнис. -Вредноста на недостасаните структурнидржавни обврзници изнесува 264,44 милиони евра.Однив 121,82 милиони евра се однесуваат наструктурните државни обврзници заденационализација, a 142,62 милиони евра сеоднесуваат на структурните државни обврзници застарото девизно штедење.Од вкупниот износ нанедостасани структурни обврзници 93,40 милиони

евра се во сопственост на правни лица.ЕБОР ја награди Комерцијална банка -

Европската банка за обнова и развој (ЕБОР) по третпат ја прогласи Комерцијална банка и и доделиспецијална награда за најактивен учесник одМакедонија во Програмата за надворешно трговскофинансирање во која се вклучени повеќе од 200банки од 17 земји. УНИ Банка минатата годинаја заврши со добивка од 97,28 милиони денари, апораст е регистриран во сите сегменти наработењето. Вкупните банкарски приходиизнесуваат 1.324 милиони денари што претставувапораст од речиси 40 отсто во споредба со 2007година, додека на нето-основа порастот наприходите изнесува 22,19 насто. Нето каматнитеприходи за лани се зголемени од 348 милиониденари на 439 милиони денари или за 26 проценти.

- Анонимни повици издаваат банкарскитајни, анализира Нова Македонија. МаријанаМарушиќ, директорка на Дирекцијата за заштитана лични податоци, вели дека граѓаните повеќепати реагирале по оваа основа. Таа додава декаслужбениците прават пропусти и на тој начин гоповредуваат гарантираното право на приватност награѓаните кога станува збор за заштита на личнитеподатци. Таа информира дека досега, освентелефонските реакции на граѓаните, по овапрашање не пристигнала ниту една претставка илибарање да-се утврди повреда на правото зазаштита на личните погодоци.

На светските пазари - Акциите наВолстрит вчера забележаа најголем раст во 2009година, со зголемување на индексот Стандард иПурс 500 за 4,6 отсто откако банката Ситигрупсоопшти дека има најдобар квартал од 2007година. Акциите на Ситигруп поскапеа за 38проценти откако е соопштено дека банката ималадобивка во првите два месеца од оваа година,откако пет квартали едноподруго нижеше загуби.Акциите на Џеј Пи Морган Чејс скокнаа за 23 отсто,а на Бенк оф Америка за 28 проценти откако ФЕДповика на темелна ревизија и промени вофинансиската регулатива. Индексот „Дау Џонс“порасна за 5,8 отсто.



1. ФАРМЕРИТЕ ДЕНЕСКА ПРЕД ВЛАДАТА (*****)2. „ТЕЛЕКОМ СЛОВЕНИЈА” ДОСТАВИ ПОНУДА ЗА „КОСМОФОН” (***)

13.03.2009 g. ПЕТОК


ДНЕВНИК

с.6 ДРЖАВНАТА КАСА ПРАЗНА, ВИСИ ИСПЛАТАТА НА ПЕНЗИИТЕ с.6 „ТЕЛЕКОМ СЛОВЕНИЈА” ДОСТАВИ ПОНУДА ЗА „КОСМОФОН”с.6 ФАРМЕРИТЕ ДЕНЕСКА ПРЕД ВЛАДАТАс.7 „ЕВН МАКЕДОНИЈА” СО НОВ СОФТВЕР ДО ПОДО-БРИ УСЛУГИ

БИЗНИСс.3 ЕВН СО МОДЕРНИ ГИС И ДМС СИСТЕМИ

с.3 БИЗНИС КРЕДИТИ СО ПОВОЛНИ УСЛОВИ

с.3 МОЖНОСТ ЗА КОНТАКТИ И КОНКРЕТНИ ЗДЕЛКИ

с.6 ФАРМЕРИТЕ НИКАКО ДА СЕ НАПЛАТАТ

с.10 АМЕРИКАНСКИОТ ДОЛАР ПОВТОРНО РАСТЕ

с.11 КОНСУЛТАНТИ ЗА СПАС НА КОМПАНИИТЕ ВО КРИЗАТА

с.12 ИНДЕКСИТЕ НА ВОЛ СТРИТ ГО ПРОДОЛЖУВAAТ РАСТОТ

с.12 ЦЕНАТА НА НАФТАТА ПОРАСНА NO ПАДОТ ОД 7,39 ПРОЦЕНТИ

с.13 ИНДЕКСОТ НА НАЈЛИКВИДНИТЕ КОМПАНИИ ПОРАСНА ЗА 1,79 ПРОЦЕНТИ

УТРИНСКИ ВЕСНИК

с.8 HA ВЛАДАТА ИТНО И ТРЕБААТ ПАРИ, ЗАТОА СЕ ЗАДОЛЖУВА

с.8 ЕВН СО СИСТЕМИ ЗА ПОДОБРУВАЊЕ НА УСЛУ-ГИТЕ с.9 ФАРМЕРИТЕ ДЕНЕСКА НА ПРОТЕСТИ ПРЕД ВЛАДАТА

с.9 ПРОКРЕДИТ ПРОМОВИРА НОВ БИЗНИС-КРЕДИТ

ВЕЧЕРс.4 ТЕЛЕКОМ СЛОВЕНИЈА ДАДЕ ПОНУДА

с.6 МАКЕДОНСКОТА БЕРЗА ЧЕКА ИНФУЗИЈА

с.6 ДОБИВКА ОД 97,28 МИЛИОНИ

с.8 ФАРМЕРИТЕ НА СВЕДМИЛК ДЕНЕСКА НА ПРОТЕСТ

с.8 ОДЛОЖЕН ШТРАЈКОТ ВО ЖИТО ЛУКС с.8 ВГРАДЕНИ СИСТЕМИ ЗА ПОДОБРИ УСЛУГИ КОН ГРАЃАНИТЕ с.8 НОВИ КРЕДИТИ ЗА БИЗНИСОТ

ВРЕМЕ

с.6 ЕВРОТО СОЗДАДЕ ПСИХОЛОШКИ ПРОБЛЕМИ

с.6 СТОЧАРИТЕ ЌЕ ШТРАЈКУВААТ ПРЕД ВЛАДАТА

с.6 БЕРЗАТА ПОЧНА ДА СКОКА

ВЕСТ

с.5 “ТУШ” ОТПУШТИ ПОЛОВИНА ОД ВРАБОТЕНИТЕ ВO ШТИП

с.8 ФАРМЕРИТЕ ДЕНЕС НА ПРОТЕСТ ПРЕД BЛAДA с.8 ПРОКРЕДИТ БАНКА ПРОДОЛЖУВА СО КРЕДИТИ ЗА ПРЕТПРИЕМАЧИ с.8 ЕБОР ПО ТРЕТ ПАТ ЈА НАГРАДИ КОМЕРЦИЈАЛНА БАНКА

НОВА МАКЕДОНИЈАс.10 ПРОКРЕДИТ БАНКА НУДИ ПОВОЛНИ БИЗНИС-КРЕДИТИ с.10 ЕВН ГО РЕШИ ПРОБЛЕМОТ СО ДЕФЕКТИТЕ

ШПИЦ

с.7 ТЕЛЕКОМ СЛОВЕНИЈА ДОСТАВИ ПОНУДА ЗА КОСМОФОН с.7 МЛЕКОПРОИЗВОДИТЕЛИТЕ НА ПРОТЕСТИ ПРЕД ВЛАДАТА

Денес во фокусот на печатените медиуми, веста запонудата на Телеком Словенија за купување наКосмофон; Новата понуда на Прокредит банка застопанствениците; ЕВН со системи за подобрувањена услугите и протестот на млекарите....

- Телеком Словенија јави дека доставиобврзувачка понуда за купување на Космофон.Вчера беше последниот рок за доставување напонуди за купување на македонскиот мобиленоператор кој мора да се продаде за да не се створимонопол во мобилната телефонија во Македонијаоткако Дојче Телеком, газдата на Т-МобилеМакедонија, купи 25 проценти од акциите на грчкиОТЕ, стопроцентниот сопственик на Космофон.

-Под мотото -Прокредит банка е со васи во оваа специфична го дина ќе им дадеме силнаподдршка на претприемачите, со бизнис-кредитипод поволни услови, соопштија вчера во банката.Оттаму додаваат дека кредитите ќе се исплаќаатспоред вообичаената брза и едноставна процедура,со фиксна каматна стапка за кредити со рок наотплата до пет години и со флексибилен залог.-ЕВН Македонија ги вгради географскиотинформативен систем (ГИС) и дистрибутниотменаџмент софтвер (ДМС),кои претставуваатподдршка за компанијата при обезбедување наподобри услуги кон потрошувачите. ...Запотрошувачите тоа ќе значи поквалитетна услуга,точни и брзи податоци на располагање и побрзпроцес на нови приклучоци.Двата системи се инсталирани на централниотсервер и можат да се користат во сите делови наземјава. Тие се основа за вршење анализи,изработка на планови и експертизи и треба даводат кон подобрување на квалитетот воснабдувањето со струја на системот и

намалувањето на дефектите во него... -По осум месеци ветувања и лажења,

фармерите денес на протест пред Владата -Млекопроизводителите на кои Сведмилк им должичетири милиони евра, денес ќе протестираат предВладата, соопшти Федерацијата на фармери наМакедонија. Фармерите велат дека сеизманипулирани и од државата и од сопственицитена млекарницата и дека се наоѓаат во безизлезнасостојба. Во Скопје ќе дојдат кооперантите од целаМакедонија....

- Ha малите и средни претпријатија одрегионот на Југоисточна Европа им е потребнаконсултантска помош во време кога во светот дивееекономската криза. Особено консултанти кои сеспецијализирани за извоз со цел компаниите дазајакнат, зошто консултантството нуди развојнисолуции за бизнисите, објави Бизнис. Во време накриза, компаниите треба уште повеќе да гикористат консултантските услуги, а не да гиодбегнуваат гледајќи на нив како на непотребентрошок. Ова е резиме на регионалнатаконференција, Мрежа на консалтинг за извознапромоција на Југоситочна Европа, која се одржа воорганизација на проектот на Германското друштвоза техничка соработка ГТЗ за развој на регионалнипонуди на услуги и пазари за деловен консалтингориентиран кон надворешната трговија, што сеодржа на 26 и 27 февруари во Белград, на којаучествуваа претставници од Макпрогрес Виница,Стопанската комора на Македонија, Фондот заразвој на човечки ресурси и домашни консултанти.Конференцијата беше добра можност да сесподелат искуствата од шест земји од регионот.

Во Дневник ќе читате: Државната касаво јануари годинава останала речиси празна -покажува пресметката на Министерството зафинансии. Владата потрошила речиси еднакво

пари колку што прибрала, па на сметка останалесамо пет милиони евра. Во истиот месец ланидржавата беше во плус 260 милиони евра, а загодинава проектираше дека плусот ќе го зголеми задополнителни дваесетина милиони евра.Експертите велат дека јануарските резултатипокажуваат дека Владата итно мора да го прекроибуџетот и да ја прифати реалноста и да ги скратитрошоците. Тие предупредуваат дека висиредовната исплатата на платите на буџетарите,пензиите и социјалните трансфери.На Владата итно и требаат пари, затоа сезадолжува, пишува Утрински весник. Издавањетона државните записи со екстра-камата од 8,9 отстосе протолкува како итна мерка за собирање париво буџетот, а опозицијата укажа дека постоиопасност да иницира и нов бран поскапувања накредитите за граѓаните и за фирмите. Експертитесметаат дека, дефинитивно, финансискиот систем еединствен и поврзан, па затоа предупредуваатдека повисоката камата на државните записи можеда повлече зголемување на каматите наблагајничките записи, според кои, пак, сеформираат банкарските камати.

Македонска берза чека инфузија,анализира Вечер.-Додека светските берзи сестабилизираат, лошата инвестициска клима намакедонскиот пазар на капитал никако да серазбие. Иако американските берзански индекси седвижат по нагорна линија, неделава наМакедонската берза за хартии од вредност сеслучуваат спротивни состојби - индексите паѓаа довторникот, а во средата е забележан благ пораст.Домашните експерти укажуват дека позитивнисигнали од Америка подоцна се рефлектираат врзмакедонскиот пазар на хартии од вредност.



1. ФАБРИКАТА ЗА СТАКЛО „ШИШЕЏАМ” ВО БУНАРЏИК (*****) 2. „МЕРКУР” ОТВОРИ ТРГОВСКИ ЦЕНТАР ВО СКОПЈЕ (****)

14.03.2009 g. САБОТА


ДНЕВНИК

с.7 „МЕРКУР” ОТВОРИ ТРГОВСКИ ЦЕНТАР ВО СКОПЈЕ

с.7 БУМ НА БЕРЗАТА ПО ПОДОЛГО ВРЕМЕ

с.7 БУЏЕТОТ ПРАЗЕН КАКО ВО ВОЈНА с.7 „ТУРКЧЕЛ” И „ТУРК ТЕЛЕКОМ” СО ПОНУДИ ЗА „КОСМОФОН”с.8 МЛЕКАРИТЕ СЕ СУДРИЈА СО ПОЛИЦИЈАТА

УТРИНСКИ ВЕСНИКс.7 „МЕРКУР” СО НОВ ТРГОВСКИ ЦЕНТАР

с.7 ФАРМЕРИТЕ НАПАДНАА НА ВЛАДАТА - ПАРИ НЕМА

с.8 ВОЛСТРИТ ПРОДОЛЖУВА ДА РАСТЕ с.8 МЕМОРАНДУМ СО „ШИШЕЏАМ”, ЌЕ СЕ ГРАДИ ЗА ЕДНА ГОДИНА с.8 И МБИ 10 ОТИДЕ НАГОРЕ ПО ПОДОЛГО ВРЕМЕ

ВЕЧЕРс.5 АЛКАЛОИД ГО ШИРИ БИЗНИСОТ ВО УКРАИНА

с.6 ОТВОРЕН ТРГОВСКИ ЦЕНТАР ВО АВТОКОМАНДА

с.6 СЛОВЕНЦИ И ТУРЦИ BO ТРКА ЗА КОСМОФОН с.6 ВО БУНАРЏИК ЌЕ СЕ ГРАДИ ФАБРИКА ЗА ШИШИЊА

ВРЕМЕс.6 БЕРЗИТЕ ЗЕМАА ЗАЛЕТ с.6 ЕВРОПА ЈА ТОПИ ДОБИВКАТА НА НАШИТЕ КОМПАНИИ с.7 ФАРМЕРИТЕ ТРЕБА ДА ГО ДОБИЈАТ „СВЕДМИЛК”

с.7 ВО „БУНАРЏИК” ЌЕ СЕ ГРАДИ СТАКЛАРНИЦА

ВЕСТс.5 СТАВРЕВСКИ: ДЕВАЛВАЦИЈАТА ИМ ОДГОВАРА НА ПЕТМИНА ВО ДРЖАВАТА

с.6 ЈАНКУЛОВСКА ДА ГИ ПРИВЕДЕ КРАДЦИТЕ ОД „СВИДМИЛК“с.8 ИМОТЕН ЛИСТ МОЖЕ ДА СЕ ИЗВАДИ И ВО “СКОПЈАНКА”с.8 НОВАТА ВЛАСТ ДО ГО ЗАШТИТИ ЈСП ОД ДИВИ КОМБИЊА

НОВА МАКЕДОНИЈАс.10 „МЕРКУР” ОТВОРИ ТРГОВСКИ ЦЕНТАР ВРЕДЕН НАД ЕДЕН МИЛИОН ЕВРА с.10 „ШИШЕЏАМ” ВО 2010-ТА ЌЕ ГРАДИ ФАБРИКА ВО БУНАРЏИК

с.10 ФАРМЕРИТЕ ПРОТЕСТИРАА ПРЕД ВЛАДАТА

ШПИЦс.7 ИНВЕСТИЦИИ НА КАПКИс.7 ФАБРИКАТА ЗА СТАКЛО „ШИШЕЏАМ” ВО БУНАРЏИКс.7 „МЕРКУР” ОТВОРИ ТРГОВСКИ ВО СКОПЈЕ

с.7ПОЛИЦАЈЦИТЕ ЗОВРЕА ОД МЛЕКАРИТЕ

Топ вест во сите денешни весници е декаШишеџам, четвртата најголема компанија за стаклово светот, влегува во Македонија. Воиндустриската зона Бунарџик, во фабриката запроизводство на стакло, чија изградба ќе започненаредната година, ќе бидат инвестирани 45милиони евра во земјава, а годишно ќе сепроизведуваат околу 100.000 тони шишиња запиво и сокови. Ова вчера го најавија премиеротНикола Груевски и раководството на компанијата,кои потпишаа меморандум за разбирање. Спореднајавите на првите луѓе на турската компанија, вопрвата фаза од изградбата ќе бидат вработениоколу 300 лица. Премиерот Груевски истакна декановата инвестиција ќе биде добредојдена заостанатите компании што користат стакло, со огледна тоа дека во земјава нема фабрика што гопроизведува. Извршниот директор на Шишеџам,Ахмет Кирман, објасни дела нивните анализи во2007 година покажале дека Македонија енајповолна земја за инвестирање во оваа областпоради даночните олеснувања, местоположбата идобрите односи од минатото. Инаку, турскиотгигант има свои претставништва во повеќе земји воЕвропа меѓу кои и во Грузија, Русија и Босна иХерцеговина.

Печатените медиуми информираат и зановата, трета по ред, инвестиција на словенечкатакомпанија Меркур во Македонија. Имено, Меркурво населбата Автокоманда во Скопје, отворитрговски центар вреден над еден милион евра.Официјалното отворање го означија генералниотдиректор и претседател на Управниот одбор нагрупацијата Меркур од Словенија, Бине Кордеж, идиректорката на Меркур Македонија, ВеснаМирчевска, а присуствуваше и вицепремиеротИвица Боцевски. -Во Македонија сме присутаи согодини и имаме добри резултати, па затоаодлучивме да инвестираме, истакна Кордеж, којдодаде дека и покрај светската економска криза,која ќе има влијание врз развојот на групацијата,

сепак, и натаму ќе се развиваат. Досега словенечкиМеркур има инвестирано во Македонија шестмилиони евра, а планира и нови инвестиции вопоголемите градови во Македонија.

Сведмилк и натаму во топ вестите. -Нема пари и решение за сточарите. Ова вчера нафармерите им го соопштиле министерот заекономија, Фатмир Бесими, и заменик-министеротза земјоделство, Кристијан Делев, на разговоритево Владата, откако нивните протести ескалираа идобија несакани димензии. Вчера кулминирашегневот на фармерите-кооперанти на Сведмилк.Група од 200 фармери од Скопје, Битола и Прилепжестоко протестираа пред Владата, a првичнонајавениот мирен протест прерасна во агресивеннастап на млекопроизводителите, кои сакаанасилно да влезат во зградата, влечејќи и тргајќија заштитната ограда, поставена пред кордонотполицајци. По пристигнување на дополнителнитеполициски единици, огорчените фармери се уштеизвикуваа и го повикуваа премиерот да се сретнесо нив, но конкретно решение на нивниот проблем,исплата на долгот од Сведмилк, не добија, по штосе закануваа дека ќе останат во Скопје додека неги добијат парите што им следуваат.

По подолго време, бум на берзата.Позитивните движења на македонскиот пазар нахартии од вредност, како што информираатвесниците, се должат на акциите на Алкалоид,Макпетрол, Макстил и на Гранит, кои го доведоаиндексот МБИ 10 до вредност од 1.719,65 индекснипоени, односно пораст од 4,43 отсто. Раст од 0,65отсто забележа и индексот на јавно поседуванитедруштва, а единствено индексот на обврзницитепадна за 0,02 отсто. Вчера на пазарот на капиталотбеше остварен промет од 12,5 милиони денари, којсе оствари од 148 трансакции.

Грчкиот мобилен оператор Космотеобјави дека добиле повеќе обврзувачки понуди закупување на операторот Космофон во Македонија.Во кусата објава од Космоте, пренесена вовесниците, не откриваат кои се понудувачите и недаваат понатамошни детали освен дека

компанијата ќе издаде ново соопштение попотпишувањето на продажниот договор. Сепак, оваследи по јавните објави на најголемиот турскимобилен оператор Туркчел, на Телеком Словенија иод турската компанија за фиксна телефонија ТуркТелеком дека доставиле обврзувачки понуди заКосмофон. Туркчел ја доставил понудата прекусвојата подружница Белтур, а таа вклучувакупување на 100 отсто од акциите на Космфон иГерманос во Скопје. Претходно, Телеком Австријаисто така изразуваше заинтересираност за понудаза купување на македонската компанија.

Цените на индустриските производи вофевруари, во однос на истиот месец лани се помализа 5,1 процент, покажуваат податоците на Заводотза статистика. Најголем пад на цените на годишнониво е забележан кај нафтените деривати, за 33проценти, и во преработувачката индустрија, задевет проценти. Во однос на претходниот месец,пак, најголемо намалување на цените езабележано во производството на основни метализа 14 %, во производство на хартија за 16 %, а воделот на градежништвото е забележан пад од шестпроценти. Причина за ваквиот пад на цените енамалената побарувачка од странските партнери.Статистиката на ЕУ покажува дека индустрископроизводство во Унијата во декември 2008 годинае помало за 10 % во однос на јануари истатагодина. Македонија извезува 63 % во Европскатаунија и зависи од тамошното производство.Александар Панов, директор на Макстил, кој енајголем извозник од металуршките компании, заВреме изјавува дека цените на ламарината вофевруари во однос на минатиот месец се намалениод 10 до 15 проценти. - Се обидуваме да ја следимеконкуренцијата, но импутите за сега не нидозволуваат да одиме подолу со цените. Но, сеобидуваме, се бориме. Сега се менува структуратана работење. Се бара поприспособливо,поенергично да се настапи на пазарот. Co почестиконтакти со нашите партнери, треба да најдемезаеднички решенија за да излеземе од проблемот,објаснува Панов.

BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PEÂTENI MEDIUMI 23Data 29.12.2008 broj 55 берзНИК

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI VO NEDELNICITE

OD 8.03 DO 14.03.2009 g. PONEDELNIK-SABOTA

ГЛОБУС

с.12 РАЗМНОЖУВАЊЕ НА ПАРИТЕ ВО ИНКУБАТОРОТ НАГРУЕВСКИВладата вели дека ќе инвестира 150 отсто од БДП на Македонија вотекот на следните седум години. Во меѓувреме, другите земји, како штое, на пример, Германија, инвестира не повеќе од 10 отсто од БДПМакедонија влезе во 2009 година со силен страв од економскитеземјотреси што ја очекуваат. Главно, поради светските случувања, но ипоради сериозната дефицитарност на добри и ефективно ситуирани еко-номски потези на домашната владина екипа.

с.15 ПЛАН БЕЗ КРЧМАР Глигор Бишев од Стопанска банка најави дека годинава банкитепланирале помалку, а не повеќе пари за кредити...Што велат банкарите на сето ова? Од нивна страна нема конкретнаизјава, но првиот човек на Стопанска банка, Глигор Бишев, неодамна, водруг контекст, ре-че дека нема да се остварат банкарските проекции закредитен раст од 28 насто.

ФОКУСс.10 НУКЛЕАРНАТА ЦЕНТРАЛА ЌЕ НИКНЕ ТОГАШ, КОГА ДУНАВ

ЌЕ ТЕЧЕ НИЗ МАРИОВО!?И ,нуклеарната, идеја изгледа има пропаганден карактер. Власта иекспертите божем сериозно деба-тираат, колку да остават впечаток деканешто сепак се работи. Проблемот е во тоа што Македонија се повеќе гозголемува увозот на електрична енергија. Дури и да ги имаме ситепредуслови за нејзино градење, нукле-арната централа би почнала даработи дури после 20 години. Прашањето е, имено, што правиме дотогаш?

с.18 ИНВЕСТИТОРИТЕ ОД МАКЕДОНИЈА БЕГААТ, A МИЛИЈАРДИЕВРА ВО AЛБАНИЈА СЕ ВЛОЖУВААТBo истата година, 2008 кога редица инвеститори или ги откажаа или гиодложија своите проекти во Маке-донија, и во 2009 г., кога премиеротГруевски признава дека странските инвеститори срамежливо ќеинвестираат во нашата земја, поради глобалната финансиска иекономска криза, Албанија потпиша неколку крупни инвестицискидоговори, вредни околу 5 милијарди евра! Еден од најважните доказидека во Македонија и Србија причината за падот на стран-скитеинвестиции не е глобалната криза, туку полити-чкиот ризик, е ЦрнаГора, тврди аналитичарот Сем Вакнин.

КАПИТАЛс.10 ТРОШЕЊЕТО HA ДРЖАВНИТЕ ПАРИ ЗАДАВА

ГЛАВОБОЛКИ HA НБМ Наглото повлекување пари од сметката на државата во Нородната банкана Македонија на крајот од минатата година, е една од причините заголемиот притисок врз курсот на денарот поради што НБМ мораше даакумулира денари, па и да троши евра од девизните резерви. Спореданализите на централната банка, во ноември е остварен буџетскидефицит од 3,3 милијарди денари, што е сосема различно од трендот вопрвите три квартали од 2008 година.

с.22 ОД КАДЕ 8 МИЛИЈАРДИ ЕВРА?! Мега-планот на Владата за инвестирање на осум милијарди евра вокапитални проекти до 2016 година во суштина е добар. Но, главенпроблем е неговата реализација. Посебно што се предлага во време насветска финансиска криза, поради која меѓународните финансискиинституции, банките и земјите- кредитори станаа скржави и себични, аинвеститорите резер-вирани. Тромавата и неаручна државнаадминистра-ција, пак, се детектира како голема пречка за брзо,навремено и ефикасно спроведување на сите тендери и проекти заизградба на електроцентрали, гасовод, Коридорите 8 и 10, регионални илокални патишта, водоводи...

с.26 НИ ДЕВАЛВАЦИЈА НЕ ЈА СПАСУВА МАКЕДОНСКАТАЕКОНОМИЈАШпекулациите за девалвација во последно време стануваат погласни одуверувањата на политичките и економските лидери дека девалвација

немо да има. Но, се потешкото одржување на стабилноста на денарот ереалност и манифестација на болеста на македонската економија-неконкурентност и непре-структуираност. Дали девалвацијата е терапијасо која ќе се излекува оваа болест, се чини е прашоње на кое одговоротне сакаме да си го признаеме.

с.30 ФИРМИТЕ ПОЧНАА ДА КАСТРАТ ПЛАТИ И ДА ОТПУШТААТРАБОТНИЦИ!

Македонските компании погодени од кризата почнаа да отпуштаатработници и да намалуваат плати, со цел да ги намалат трошоците воуслови на намален обем на работа. Државниот завод за статистикапокажа дека извозот во јануари е намален за 43,9%. Мена-џерите нанајголемиот дел компании се плашат дека ќе треба да ги ревидираатнаправените проекции за обемот на работа годинава Владата има уштемногу малку време да интервенира, ако сака да ја спречи страшнатаекономска криза што и се заканува на Македонија

с.35 РУСКИОТ ГАС СТАНА НЕСИГУРЕН ЕНЕРГЕНС

Иако март сигурно нема да биде студен како јануари, очигледно е декапримирјето помеѓу Русија и Украина беше краткотрајно и дека е навидик нова гасна војна. Земјитепотрошувачи бараат кроткорочен спас воизградба на складишта за гас, а долгорочен во алтернатибни гасоводи.Македонија нема услови за да складира гас, но прави студија за новигасоводи

с.40 ИНВЕСТИТОРИТЕ ОЧЕКУВААТ ЛОША ГОДИНА

Обемот на тргување на Македонска берза и индексот МБИ 10продолжуваат да паѓаат. Анали-тичарите велат дека причината за тоа ецелосното пресликување на случувањата од светските берзи, кои се вомораториум после хоророт што го предизвика глобалната економска ифинансиска криза на тие пазари. Но, главната причина сепак лежи воочеку-вањата на инвеститорите кои се многу песимистични кога сганувазбор за Македонија и за 2009 година

ФОРУМ

с.9 АЛКАЛОИД ГО ОТВОРИ ИНСТИТУТОТ ЗА РАЗВОЈ И

КОНТРОЛА НА КВАЛИТЕТ

Најголемата фармацевтска компанија во земјава и еден од најголемите

извозници денес го пушти во употреба својот Институт за развој и

контрола на квалитет. Во Институтот се вложени 8 милиони евра,

најголемиот дел сопствени средства на компанијата, a се протега на

1.500 квадратни метри.

с.33 КРВАВА НЕДЕЛА

Македонска берза – минатата недела

Главниот проблем во моментов е неизвесноста. Големата неизвесност гионевозможува инвеститорите да донесат разумна процена на ризикот иги прави дополнително несигурни во поглед на донесувањето на своитеинвестициони одлуки.

с.34 ШТРАЈК НА КУПУВАЧИТЕ

Светски берзи - минатата недела

Каде е излезот? Во довербата. После дождот изгрева сонце, па тaкa ипо овој надолен тренд на потро-шувачката, БДП, цените на акциите икуќите, мора повторно да има нагорен тренд, кој ќе започне кога кајпотрошувачите ќе се врати вградената човеч-ка верба во посветлаидниа, па ќе може да проработи нагонот за себезадоволување идокажување пред дру-гите преку трошење

с.43 МАКЕДОНСКИТЕ КОМПАНИИ СЕ БУДАТ

Co вложување во опрема, квалитетни кадри, брендирање на своитепроизводи и со користење на другите маркетиншки алатки, денесмакедонските компании ја имаат последната шанса да се позици-онираатна пазарот и да работат на одржување на таа позиција. Во спротивност,во блиска иднина ќе бидат згазени од странските, пред се одрегионалните компании.

24 BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PEÂTENI MEDIUMIберзНИК broj 55 Data 29.12.2008

НЕДЕЛАТА ЈА ОДБЕЛЕЖАА...

Иако почетокот на минатата недела навестуваше мал промет иповторно опаѓање на цените на акциите, сепак ситуацијата која

настана во петокот покажа дека сеуште постои оптимизам помеѓуинверститорите. Македонската берза на хартии од вредност јазаврши неделава со вкупен неделен промет од 69,849,783,12денари, при што најголемо учество имаше акцијата на Комерцијалнабанка со промет на неделно ниво од 13,8 милиони денари.

Во однос на движењето на домашните индекси, неделава беазабележани многу осцилации и промени. Македонскиот индекс надесетте најликвидни компании ја започна неделава сокатастрофален пад на својата вредност во понеделникот кога изгуби3,99 проценти. Кон средината на неделата настана промена и МБИ10 почна да расте, завршувајќи во петокот на неверојатни 4,43проценти во зелената зона. Главните виновници за ваквиот раст беаакциите на Макстил, Гранит, Комерцијална банка и Алкалоид коидостигнаа пораст на својата вредност дури и до 10 проценти.Останатите два индекси, МБИД и индексот на обврзниците имааслично движење со тоа што во петокот покрај МБИ 10, растзабележа и индексот на јавно поседуваните друштва, додека пакОМБ забележа незначителен пад од 0,02 проценти.. .

Вкупниот неделен промет на нашата берза изнесуваше 69,8милиони денари, од кој поголемиот дел се реализира наОфицијалниот пазар во вредност од 54,5 милиони денари додекаостатокот од15,3 милиони денари беше реализиран на Редовниотпазар. Најтргувани акции во текот на неделава беа акциите на

Комерцијална банка кои остварија промет од 13,8 милиони денаришто претставуваше околу 20 проценти од вкупниот остварен прометна пазарот. Втора според висината на прометот е МакедонскиТелеком со промет од 5,25 милиони денари, а тука некаде се најдеи акцијата на Жито Вардар Велес со остварен промет од 5,15милиони денари. На неделно ниво најголем раст доживеа акцијатана Жито Вардар Велес со пораст од дури 17,65 проценти. Најнискатацена за оваа акција во последниов период изнесуваше 1,700,00денари, меѓутоа во четвртокот се истргува по цена од 2,000,00денари.

Местото на најголем губитник неделава и припадна на акцијатана Вардар осигурување Скопје чија цена се спушти на 5,000,00денари при тргувањето во петокот што претставуваше пад од 96,97проценти кај оваа акција. Ваквите позитивни вибрации намакедонскиот пазар на капитал секако проструија од движењата насветските берзи. Имено, иако акциите на Вол Стрит ја отворијанеделата во минус, сепак кон средината на седмицата ситуацијатасе промени по што следеше тридневен раст на акциите, меѓу коиголем пораст забележаа акциите на технолошките компании.

Европските индекси генерално се движеа во позитивна насокаиако во понеделникот и тие се наоѓаа во црвената зона. Во петокотлондонскиот ФТСЕ се наоѓаше во позитива, со пораст од 1,79проценти, германскиот ДАКС порасна за 1,49 проценти, афранцускиот ЦАЦ 40 забележа раст од 2,01 процент.

Берзата сопозитивни вибрации

-Европската банка за обнова и развој(ЕБОР) по трет пат ја прогласиКомерцијална банка и и додели специјалнанаграда за најактивен учесник одМакедонија во Програмата за надворешнотрговско финансирање. Со тоа уште еднашсе потврди долгогодишното присуство ипридонес на Банката во надворешнататрговија преку успешната поддршка којаКомерцијална им ја дава на своите клиенти.Свечената церемонија се одржа во Лондон,

во конкуренција на повеќе банки учеснициво Програмата за финансирање нанадворешната трговија во Европа, прекукоја се остварува годишен промет од 4,8милијарди евра.

Европската банка за обнова и развој јапрогласи 2008 година за една однајуспешните во спроведување наПрограмата за надворешно трговскоработење во која се вклучени повеќе од 200банки од 17 земји.

ЕБОР ја награди Комерцијална банка за најдобра

УНИ Банка минатата година јазаврши со добивка од 97,28 милиониденари, а пораст е регистриран восите сегменти на работењето.Вкупните банкарски приходиизнесуваат 1.324 милиони денари штопретставува пораст од речиси 40 отстово споредба со 2007 година, додекана нето-основа порастот на приходитеизнесува 22,19 насто. Нето каматнитеприходи за лани се зголемени од 348милиони денари на 439 милиониденари или за 26 проценти.Вкупните приходи од курсни разликиизнесуваат 403,8 милиони денари и сеза дури 85,61% поголеми од 2007 штодоведува и до пораст на нето-приходите од курсни разлики од15,37%, - Овие резултати се показател наквалитетот и успешната стратегијакоја ја применуваме во изминативенеколку години. Податок што најмногуни значи е прогресивнотозголемување на бројот на клиентите.Продолжуваме со истото темпо и воиднина - вели Коста Митровски,претседател на УО на УНИБанка.

УНИ банка со добивка од97,28 милиони денари

Поранешниот државен ревизор ДрагољубАрсовски е назначен за претседател наУправниот одбор на ТТК банка. Вакваодлука донесе Надзорниот одбор набанката откако претходно била добиенасогласност од НБМ. Арсовски во својатакариера извршувал повеќе раководнифункции.

Драгољуб Арсовскипрв човек на ТТК банка

Доследни на мисијата за поддршка намакедонското стопанство, Прокредит банкапродолжува со активно кредитирање набизнисите. Под мотото, Прокредит банка е соВас, банката објавува дека и во овааспецифична година ќе пружи силна поддршкана претприемачите со бизнис кредити подповолни услови. Кредитите се исплаќаатспоред вообичаената брза и едноставнапроцедура, со фиксна каматна стапка закредити со рок на отплата до пет години, aзалогoт e флексибилeн.

-Прокредит банка има поинаква бизнисориентација од останатите комерцијални

банки и нема да потфрлиме предодговорноста да ги поддржуваме малитебизниси, кои претставуваат над 80% одвкупното кредитно портфолио и на тој начинда го поддржиме економскиот развој наМакедонија. Прокредит е цврста и здраваБанка и има доволен капитал за да гикредитира претпријатијата, истакнагенералниот директор на банката, ЈованкаЈолеска Поповска. Прокредит банка минататагодина одобри 24.000 кредити, од коинајголемиот дел, над 80 отсто, беа исплатенинa мали и средни претпријатија. Таа е една однајбрзо растечките банки во земјава. Бројот наклиенти заклучно со месец февруари 2009г.достигна 150.000.

ПроКредит банка е со вас

- Телеком Словенија во Атина ја доставипонудата за купување на 100 отсто од акциитена Космофон, вториот по големина мобиленоператор во Македонија. - Телеком Словенија, еден од трите најдобровтемелени телекомуникациски оператори воЈугоисточна Европа, со ова продолжува да јареализира својата стратегија за проширување.Оваа компанија е веќе присутна намакедонскиот пазар преку Он нет, вториот поголемина интернет провајдер во државата.Филијалите во Косово, Босна и Херцеговина и

Албанија се исто така успешни во регионот.Преку 50 отсто сопственост на гибралтарскиотнационален оператор Гибтелком, ТелекомСловенија остварува успех и надвор одрегионот, се вели во соопштението домедиумите од Телеком Словенија.Доколкукупувањето заврши во корист на ТелекомСловенија, како што стои восоопштението, дејствувањето на македонскиотпазар ќе се комплетира и групацијата ќе можеда понуди целосен опсег на телекомуникацискиуслуги.

Телеком Словенија достави понуда за купување на Космофон


N E D E L E N P R E G L E D N A M A K E D O N S K A B E R Z Aza period od 9.03. - 13.03. 2009 godina

PREGLED ZA NAJTRGUVANI AKCII NA OFICIJALEN PAZAR

VKUPEN PROMET NA MAKEDONSKATABERZA AD SKOPJE UÊSTVO NA ODDELNI PAZARNI

SEGMENTI VO VKUPNIOT PROMET

10 NAJTRGUVANI HARTII OD VREDNOST NA OFICIJALEN PAZAR

26 OFICIJALEN PAZAR ZA PERIOD OD 9.03. D0 13.03. 2009берзНИК broj 65 Data 16. 3. 2009

Documents

БЕРЗНИК 0065 од 16.03.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090316-0065L