8
Πρακτικά Εργασιών 13 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Καθηγητών Πληροφορικής, Θεσσαλονίκη 4 - 6 Οκτωβρίου 2019 Οι ΤΠΕ στην υπηρεσία της … Οδύσσειας Ανακατασκευάζοντας το ταξίδι του ομηρικού ήρωα… Ανδρονίκη Σαββέλη 1 Βασιλεία Χατζηβασιλείου 2 1 [email protected] , 2 [email protected] 1 Εκπαιδευτικός ΠΕ02, Msc Πολιτισμικής Πληροφορικής και Επικοινωνίας, Επιμορφώτρια Β΄ Επιπέδου, Γυμνάσιο Αγιάσου 2 Εκπαιδευτικός ΠΕ02, Επιμορφώτρια Β΄ Επιπέδου, 2 ο ΓΕΛ Μυτιλήνης Περίληψη Οι μαθητές της Α΄ Γυμνασίου εργαζόμενοι ατομικά και ομαδοσυνεργατικά θα ανακατασκευάσουν – αξιοποιώντας ψηφιακά εργαλεία – σε τρεις διδακτικές ώρες με δημιουργικό τρόπο την Οδύσσεια. Την 1η διδακτική θα ώρα θα ανακεφαλαιώσουν με παιγνιώδη τρόπο και με την συνδρομή των ΤΠΕ τις περιπέτειες του Οδυσσέα και θα σχηματίσουν μια ολοκληρωμένη άποψη για τον μύθο. Τη 2 η και 3 η διδακτική ώρα θα ανακατασκευάσουν το ταξίδι του Οδυσσέα με τη βοήθεια της μυθολογίας, της λογοτεχνίας και της Τέχνης εντάσσοντας νέους σταθμούς και άθλους εμπνευσμένους από τους μύθους του Ηρακλή, του Θησέα, του Ιάσονα. Τελικά, θα παρουσιάσουν στο ιστολόγιο της τάξης τρία πολυτροπικά κείμενα για να αναδιηγηθούν τις περιπέτειες του Οδυσσέα όπως οι ίδιοι τις φαντάζονται, ενώ παράλληλα θα προβληματιστούν και θα συζητήσουν για το σύγχρονο πρόσωπο του Οδυσσέα καλλιεργώντας με τον τρόπο αυτό μια διαλεκτική σχέση μεταξύ του αρχαίου και σύγχρονου πολιτισμού. Λέξεις κλειδιά: Οδυσσέας, ταξίδι, ανακατασκευή, πολυτροπικότητα Εισαγωγή Στα πλαίσια της Νέας Παιδαγωγικής επιστήμης καλλιεργούνται νέες συνεργατικές μέθοδοι μάθησης και διδασκαλίας που προάγουν την αυτενέργεια, την πρωτοβουλία και τη συνεργασία των μαθητών (Χατζηδήμου, 2011 & Ματσαγγούρας, 1987). Οι κοινωνιοπολιτισμικές θεωρίες μάθησης προβάλλουν το ρόλο της κοινωνικής διάδρασης στην κατασκευή της γνώσης (Dewey, 1933; Kaffai & Resnick 1996). Ειδικότερα, κατά τον Vygotsky (1978) κοινωνική αλληλεπίδραση και γνωστική ανάπτυξη συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους. Στις θεωρίες αυτές βασίζεται η μάθηση μέσω συνεργασίας (collaborative learning), η οποία προάγει την οικοδόμηση συνεργατικής γνώσης. Με τη συνεργατική μαθησιακή στρατηγική TPS (Think Pair Share) οι μαθητές προβληματίζονται με αφορμή ερωτήσεις χρησιμοποιώντας τα τρία διαδοχικά βήματα Σκέψου – Μοιράσου – Συνεργάσου, δίνοντας ώθηση και στην ατομική συμμετοχή και συνεισφορά. Η στρατηγική αυτή προωθεί την αλληλεπίδραση και την επικοινωνία οι οποίες παίζουν αδιαμφισβήτητο ρόλο στην κατάκτηση, οργάνωση και διατήρηση του μορφωτικού αγαθού (Pimm, 1987). Καθώς μοιράζονται τις ιδέες τους και διαπραγματεύονται τα νοήματα, γίνονται ενεργοί συμμέτοχοι της μαθησιακής διαδικασίας και δεν βασίζονται αποκλειστικά στην αυθεντία του δασκάλου (Cobb et al, 1991). H συνεργατική μάθηση υποστηριζόμενη από υπολογιστές (CSCL) χρησιμοποιεί σύγχρονα και ασύγχρονα τεχνολογικά περιβάλλοντα που υποστηρίζουν την ομαδική εργασία, τη συνεργασία, την αλληλεπίδραση, την κατασκευή και το διαμοιρασμό της γνώσης, μεταβάλλοντας τους όρους της μαθησιακής διαδικασίας (Stahl, 2004). Σύντομη περιγραφή του εκπαιδευτικού σεναρίου. Το σενάριο με τίτλο «Οι ΤΠΕ στην υπηρεσία της … Οδύσσειας – Ανακατασκευάζοντας το ταξίδι του ομηρικού ήρωα…» εντάσσεται στη διδακτική ενότητα για την ανακεφαλαίωση της Οδύσσειας του Ομήρου (σελ. 163 Δραστ. 1 α, β, γ του σχολ. εγχειριδίου της Αρχαίας ελληνικής Γραμματείας Α΄ Γυμνασίου). Η βασική ιδέα του σεναρίου είναι μετά την ολοκλήρωση της διδασκαλίας του ομηρικού έπους να ανατεθεί στους μαθητές η δημιουργική ανακατασκευή του ταξιδιού του Οδυσσέα ώστε να προσεγγίσουν το έργο βιωματικά, ουμανιστικά και διαπολιτισμικά και να το μπολιάσουν με τη δική τους ματιά. Ο σχεδιασμός του προτεινόμενου σεναρίου συνάδει με τα προτεινόμενα στο Δ.Ε.Π.Π.Σ της αρχαίας ελληνικής γραμματείας βάσει του οποίου κύριος σκοπός του μαθήματος είναι ανθρωπογνωστικός και αρχαιογνωστικός. Ειδικότερα, οι μαθητές επιδιώκεται να εκτιμήσουν το έπος ως λογοτεχνικό κείμενο, να ενισχυθεί μέσα τους ο σεβασμός στον άνθρωπο, να εισπράξουν θετικές αξίες και να στοχαστούν πάνω σε διαχρονικές αξίες οι οποίες συνετέλεσαν αποφασιστικά στη διαμόρφωση του δυτικού πολιτισμού. Δίνεται έμφαση στη διαθεματικότητα με αξιοποίηση πληροφοριών από το διαδίκτυο και άλλους τομείς της τέχνης και της επιστήμης (Λογοτεχνία, Ιστορία, Μουσική, Ζωγραφική). Προαπαιτείται εξοικείωση των μαθητών με βασικά εργαλεία των ΤΠΕ (ΠΕΚ, ΠΠ, υπερσυνδέσεις, εργαλεία web 2), με την πλοήγηση στο διαδίκτυο και τον ομαδοσυνεργατικό τρόπο εργασίας. Ο εκπαιδευτικός αναλαμβάνει τον ρόλο του συντονιστή, εμψυχωτή και βοηθού των μαθητών και οι μαθητές αποτελούν ερευνητικά υποκείμενα αναλαμβάνοντας ενεργό ρόλο στα πλαίσια της ομαδοσυνεργατικής μαθησιακής διαδικασίας. Έτσι, ερευνούν στο διαδίκτυο, συλλέγουν υλικό, επιλέγουν αυτό που ανταποκρίνεται στα ζητούμενα των δραστηριοτήτων, δημιουργούν αξιοποιώντας τα ΨΜ και τελικά ανακατασκευάζουν το περιπετειώδες ταξίδι του Οδυσσέα επιτυγχάνοντας παράλληλα τη συνομιλία του ομηρικού έπους με τον κόσμο της Τέχνης και με τις σύγχρονες εμπειρίες τους. Η προστιθέμενη αξία των ΤΠΕ έγκειται στο γεγονός ότι συμβάλλουν στην αναδιήγηση των περιπετειών του Οδυσσέα και εμπλουτίζουν με πολλούς σημειωτικούς πόρους μια διαφορετική αναγνωστική ματιά στο ταξίδι του Οδυσσέα. Παράλληλα, μέσω της ατομικής εργασίας που ανατίθεται στους μαθητές αποτυπώνουν και φωτίζουν πολυτροπικά τη σύνδεση του πρωταγωνιστή του ομηρικού έπους με σύγχρονους ανθρώπινους τύπους που βιώνουν τις δικές τους «περιπέτειες». Ο εκπαιδευτικός έχει αποθηκεύσει ένα φάκελο με τον τίτλο «Σχεδιάζοντας το ταξίδι» στην επιφάνεια εργασίας κάθε υπολογιστή, ο οποίος θα περιέχει δύο αρχεία word: «Η σχεδία»: ανακεφαλαίωση της Οδύσσειας σε διαγραμματική μορφή, ορισμοί των

Οι ΤΠΕ 1ην υπηρ 0 1ία ης … Ού 1 1ιας Ανακαα 1κυάζονας ο ...synedrio.pekap.gr/2019/wp-content/uploads/2020/01/... · Πρακικά Εργαιών

  • Upload
    others

  • View
    15

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Οι ΤΠΕ 1ην υπηρ 0 1ία ης … Ού 1 1ιας Ανακαα 1κυάζονας ο ...synedrio.pekap.gr/2019/wp-content/uploads/2020/01/... · Πρακικά Εργαιών

Πρακτικά Εργασιών 13ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Καθηγητών Πληροφορικής, Θεσσαλονίκη 4 - 6 Οκτωβρίου 2019

Οι ΤΠΕ στην υπηρεσία της … Οδύσσειας

Ανακατασκευάζοντας το ταξίδι του ομηρικού ήρωα…

Ανδρονίκη Σαββέλη1 Βασιλεία Χατζηβασιλείου

2

1 [email protected], 2 [email protected] 1 Εκπαιδευτικός ΠΕ02, Msc Πολιτισμικής Πληροφορικής και Επικοινωνίας, Επιμορφώτρια Β΄ Επιπέδου, Γυμνάσιο Αγιάσου

2 Εκπαιδευτικός ΠΕ02, Επιμορφώτρια Β΄ Επιπέδου, 2ο ΓΕΛ Μυτιλήνης

Περίληψη

Οι μαθητές της Α΄ Γυμνασίου εργαζόμενοι ατομικά και ομαδοσυνεργατικά θα ανακατασκευάσουν – αξιοποιώντας ψηφιακά εργαλεία – σε τρεις

διδακτικές ώρες με δημιουργικό τρόπο την Οδύσσεια. Την 1η διδακτική θα ώρα θα ανακεφαλαιώσουν με παιγνιώδη τρόπο και με την συνδρομή των

ΤΠΕ τις περιπέτειες του Οδυσσέα και θα σχηματίσουν μια ολοκληρωμένη άποψη για τον μύθο. Τη 2η και 3η διδακτική ώρα θα ανακατασκευάσουν το ταξίδι του Οδυσσέα με τη βοήθεια της μυθολογίας, της λογοτεχνίας και της Τέχνης εντάσσοντας νέους σταθμούς και άθλους εμπνευσμένους από

τους μύθους του Ηρακλή, του Θησέα, του Ιάσονα. Τελικά, θα παρουσιάσουν στο ιστολόγιο της τάξης τρία πολυτροπικά κείμενα για να αναδιηγηθούν

τις περιπέτειες του Οδυσσέα όπως οι ίδιοι τις φαντάζονται, ενώ παράλληλα θα προβληματιστούν και θα συζητήσουν για το σύγχρονο πρόσωπο του Οδυσσέα καλλιεργώντας με τον τρόπο αυτό μια διαλεκτική σχέση μεταξύ του αρχαίου και σύγχρονου πολιτισμού.

Λέξεις κλειδιά: Οδυσσέας, ταξίδι, ανακατασκευή, πολυτροπικότητα

Εισαγωγή

Στα πλαίσια της Νέας Παιδαγωγικής επιστήμης καλλιεργούνται νέες συνεργατικές μέθοδοι μάθησης και διδασκαλίας που προάγουν

την αυτενέργεια, την πρωτοβουλία και τη συνεργασία των μαθητών (Χατζηδήμου, 2011 & Ματσαγγούρας, 1987). Οι

κοινωνιοπολιτισμικές θεωρίες μάθησης προβάλλουν το ρόλο της κοινωνικής διάδρασης στην κατασκευή της γνώσης (Dewey, 1933;

Kaffai & Resnick 1996). Ειδικότερα, κατά τον Vygotsky (1978) κοινωνική αλληλεπίδραση και γνωστική ανάπτυξη συνδέονται

άρρηκτα μεταξύ τους. Στις θεωρίες αυτές βασίζεται η μάθηση μέσω συνεργασίας (collaborative learning), η οποία προάγει την

οικοδόμηση συνεργατικής γνώσης. Με τη συνεργατική μαθησιακή στρατηγική TPS (Think – Pair – Share) οι μαθητές

προβληματίζονται με αφορμή ερωτήσεις χρησιμοποιώντας τα τρία διαδοχικά βήματα Σκέψου – Μοιράσου – Συνεργάσου, δίνοντας

ώθηση και στην ατομική συμμετοχή και συνεισφορά. Η στρατηγική αυτή προωθεί την αλληλεπίδραση και την επικοινωνία οι οποίες

παίζουν αδιαμφισβήτητο ρόλο στην κατάκτηση, οργάνωση και διατήρηση του μορφωτικού αγαθού (Pimm, 1987). Καθώς

μοιράζονται τις ιδέες τους και διαπραγματεύονται τα νοήματα, γίνονται ενεργοί συμμέτοχοι της μαθησιακής διαδικασίας και δεν

βασίζονται αποκλειστικά στην αυθεντία του δασκάλου (Cobb et al, 1991). H συνεργατική μάθηση υποστηριζόμενη από υπολογιστές

(CSCL) χρησιμοποιεί σύγχρονα και ασύγχρονα τεχνολογικά περιβάλλοντα που υποστηρίζουν την ομαδική εργασία, τη συνεργασία,

την αλληλεπίδραση, την κατασκευή και το διαμοιρασμό της γνώσης, μεταβάλλοντας τους όρους της μαθησιακής διαδικασίας (Stahl,

2004).

Σύντομη περιγραφή του εκπαιδευτικού σεναρίου.

Το σενάριο με τίτλο «Οι ΤΠΕ στην υπηρεσία της … Οδύσσειας – Ανακατασκευάζοντας το ταξίδι του ομηρικού ήρωα…»

εντάσσεται στη διδακτική ενότητα για την ανακεφαλαίωση της Οδύσσειας του Ομήρου (σελ. 163 Δραστ. 1 α, β, γ του σχολ.

εγχειριδίου της Αρχαίας ελληνικής Γραμματείας Α΄ Γυμνασίου). Η βασική ιδέα του σεναρίου είναι μετά την ολοκλήρωση της

διδασκαλίας του ομηρικού έπους να ανατεθεί στους μαθητές η δημιουργική ανακατασκευή του ταξιδιού του Οδυσσέα ώστε να

προσεγγίσουν το έργο βιωματικά, ουμανιστικά και διαπολιτισμικά και να το μπολιάσουν με τη δική τους ματιά.

Ο σχεδιασμός του προτεινόμενου σεναρίου συνάδει με τα προτεινόμενα στο Δ.Ε.Π.Π.Σ της αρχαίας ελληνικής γραμματείας βάσει

του οποίου κύριος σκοπός του μαθήματος είναι ανθρωπογνωστικός και αρχαιογνωστικός. Ειδικότερα, οι μαθητές επιδιώκεται να

εκτιμήσουν το έπος ως λογοτεχνικό κείμενο, να ενισχυθεί μέσα τους ο σεβασμός στον άνθρωπο, να εισπράξουν θετικές αξίες και να

στοχαστούν πάνω σε διαχρονικές αξίες οι οποίες συνετέλεσαν αποφασιστικά στη διαμόρφωση του δυτικού πολιτισμού. Δίνεται

έμφαση στη διαθεματικότητα με αξιοποίηση πληροφοριών από το διαδίκτυο και άλλους τομείς της τέχνης και της επιστήμης

(Λογοτεχνία, Ιστορία, Μουσική, Ζωγραφική).

Προαπαιτείται εξοικείωση των μαθητών με βασικά εργαλεία των ΤΠΕ (ΠΕΚ, ΠΠ, υπερσυνδέσεις, εργαλεία web 2), με την

πλοήγηση στο διαδίκτυο και τον ομαδοσυνεργατικό τρόπο εργασίας. Ο εκπαιδευτικός αναλαμβάνει τον ρόλο του συντονιστή,

εμψυχωτή και βοηθού των μαθητών και οι μαθητές αποτελούν ερευνητικά υποκείμενα αναλαμβάνοντας ενεργό ρόλο στα πλαίσια

της ομαδοσυνεργατικής μαθησιακής διαδικασίας. Έτσι, ερευνούν στο διαδίκτυο, συλλέγουν υλικό, επιλέγουν αυτό που

ανταποκρίνεται στα ζητούμενα των δραστηριοτήτων, δημιουργούν αξιοποιώντας τα ΨΜ και τελικά ανακατασκευάζουν το

περιπετειώδες ταξίδι του Οδυσσέα επιτυγχάνοντας παράλληλα τη συνομιλία του ομηρικού έπους με τον κόσμο της Τέχνης και με τις

σύγχρονες εμπειρίες τους.

Η προστιθέμενη αξία των ΤΠΕ έγκειται στο γεγονός ότι συμβάλλουν στην αναδιήγηση των περιπετειών του Οδυσσέα και

εμπλουτίζουν με πολλούς σημειωτικούς πόρους μια διαφορετική αναγνωστική ματιά στο ταξίδι του Οδυσσέα. Παράλληλα, μέσω της

ατομικής εργασίας που ανατίθεται στους μαθητές αποτυπώνουν και φωτίζουν πολυτροπικά τη σύνδεση του πρωταγωνιστή του

ομηρικού έπους με σύγχρονους ανθρώπινους τύπους που βιώνουν τις δικές τους «περιπέτειες».

Ο εκπαιδευτικός έχει αποθηκεύσει ένα φάκελο με τον τίτλο «Σχεδιάζοντας το ταξίδι» στην επιφάνεια εργασίας κάθε υπολογιστή, ο

οποίος θα περιέχει δύο αρχεία word: «Η σχεδία»: ανακεφαλαίωση της Οδύσσειας σε διαγραμματική μορφή, ορισμοί των

Page 2: Οι ΤΠΕ 1ην υπηρ 0 1ία ης … Ού 1 1ιας Ανακαα 1κυάζονας ο ...synedrio.pekap.gr/2019/wp-content/uploads/2020/01/... · Πρακικά Εργαιών

13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Καθηγητών Πληροφορικής

αφηγηματικών τεχνικών – αντίστοιχα παραδείγματα και «Το ταξίδι»: το φύλλο εργασίας της κάθε ομάδας. Η τάξη έχει χωριστεί από

τον καθηγητή (στο στάδιο της προεργασίας) σε έξι ομάδες των τεσσάρων ατόμων, με διακριτούς ρόλους: γραμματέας, συλλέκτης

έργων τέχνης, αναγνώστης, χειριστής ΤΠΕ. Ως κριτήριο χωρισμού των ομάδων αξιοποιείται η ανομοιογένεια ως προς την επίδοση

των μαθητών και η διαβάθμιση των δεξιοτήτων τους ως προς τη χρήση των ΨΜ. Οι ομάδες αναλαμβάνουν ανά δύο κοινό Φύλλο

Εργασίας.

Οι μαθητές παραπέμπονται στη σελίδα του Ελληνικού Πολιτισμού και καλούνται να θυμηθούν τις τεχνικές της αναδρομικής

αφήγησης, in media res και του εγκιβωτισμού και στη συνέχεια να παίξουν κάποια από τα παιχνίδια που προτείνονται για

ανακεφαλαίωση. Προκειμένου να σχηματίσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα, ανοίγουν και το αρχείο «Σχεδία» (που είναι

αποθηκευμένο στην επιφάνεια του Η/Υ τους) για να διατρέξουν τα αντίστοιχα διαγράμματα. Τη επόμενο δίωρο κάθε ομάδα

ασχολείται με το Φύλλο Εργασίας της. Λαμβάνεται μέριμνα ώστε να διατεθούν τα τελευταία 15 λεπτά του δίωρου στην παρουσίαση

των αποτελεσμάτων στην ολομέλεια και την αλληλεπίδραση/αλληλοσυμπλήρωση μεταξύ των μαθητών και των ομάδων.

Παράλληλα, καλούνται μετά την παρουσίαση των επιμέρους πολυτροπικών κειμένων να επιλέξουν οι ομάδες δύο άθλους από τους

προτεινόμενους από τους συμμαθητές τους και να τους εντάξουν στο τελικό τους κείμενο. Τέλος, θα αφιερώσουν 5 λεπτά για να

συμπληρώσουν τη ρουμπρίκα αξιολόγησης της συμμετοχής και συνεισφοράς τους στην επιτυχή έκβαση του μαθησιακού ταξιδιού.

Οι τελικές δημιουργίες των μαθητών θα αναρτηθούν από τον εκπαιδευτικό στο ιστολόγιο της τάξης (εκτός διδακτικού χρόνου)

Μερικοί από τους στόχους του σεναρίου είναι οι μαθητές να καλλιεργήσουν το σεβασμό στον άνθρωπο και να προσεγγίσουν

θετικές αξίες και μοντέλα ανθρώπινης συμπεριφοράς προκειμένου να διαμορφώσουν την προσωπική τους στάση απέναντι στη ζωή

και στα θέματα που τους αφορούν, να νοηματοδοτήσουν τις περιπέτειες του Οδυσσέα στη σύγχρονη εποχή με βάση τις εμπειρίες

τους, να συμμετάσχουν σε μια διαλεκτική διαδικασία μεταξύ του αρχαίου και σύγχρονου πολιτισμού, να διαπιστώσουν την επίδραση

της Οδύσσειας στην λογοτεχνία και στην τέχνη και εν τέλει να δημιουργήσουν πολυτροπικά κείμενα, ώστε να αναδιηγηθούν το

ταξίδι του Οδυσσέα με δημιουργικό τρόπο αξιοποιώντας τις ΤΠΕ, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες και κάνοντας τις δικές τους

επιλογές βάζοντας την προσωπική τους σφραγίδα.

Συμπεράσματα

Με το παρόν διδακτικό σενάριο επιχειρείται συνδυασμός κειμενοκεντρικής και επικοινωνιακής προσέγγισης, δηλαδή μετά την

προσέγγιση του ίδιου του κειμένου και των παγιωμένων ερμηνειών του το ενδιαφέρον μετακυλύεται στις πολλαπλές αναγνωστικές

διαδρομές που απορρέουν από τον ορίζοντα πρόσληψης των μαθητών-αναγνωστών σύμφωνα με τις βασικές αρχές της

μορφολογικής ψυχολογίας και των σύγχρονων λογοτεχνικών θεωριών, θεωρία της αισθητικής ανταπόκρισης και θεωρία της

πρόσληψης. Βαρύτητα δίνεται στον ενεργητικό και διερευνητικό ρόλο των μαθητών, στην συμπαραγωγή και συνδιαχείριση

πολυτροπικού υλικού με βάση τα βιώματα και τις αντιλήψεις τους, στη δημιουργία αυθεντικών συνθηκών επικοινωνίας με τη

συνδρομή των ΤΠΕ, στο συνδυασμό προφορικού και γραπτού λόγου και στη μεταγνώση. Με λίγα λόγια οι μαθητές συνοικοδομούν

τη γνώση με συμπαραστάτη και διευκολυντή, όπου κριθεί απαραίτητο, τον δάσκαλο.

Ως επέκταση του σεναρίου θα μπορούσε να ζητηθεί από τους μαθητές η συμμετοχή σε ηλεκτρονικό διαγωνισμό στο ιστολόγιο της

τάξης όπου ατομικά ή ομαδικά θα αποτυπώσουν με κόμικ, κολάζ, αφίσα ή βίντεο την οδύσσεια του πρόσφυγα ή με

συννεφόλεξο/όποιο άλλο τρόπο οι ίδιοι επιθυμούν το σύγχρονο πρόσωπο του Οδυσσέα (έγχρωμος, πρόσφυγας, καρκινοπαθής,

επιστήμονας, επαναστάτης ...)

Το παρόν διδακτικό σενάριο εφαρμόστηκε με βάση το σχεδιασμό και την αρχική στοχοθεσία του στο τμήμα Α2 του Μουσικού

Σχολείου Μυτιλήνης κατά το σχολικό έτος 2018-19. Οι μαθητές κινητοποιήθηκαν ήδη από το στάδιο της αφόρμησης μέσω του

παιχνιδιού ανακεφαλαίωσης των αφηγηματικών τεχνικών της Οδύσσειας. Έδειξαν ιδιαίτερο ζήλο στο στάδιο της διερεύνησης –

συλλογής – επιλογής του κατάλληλου υλικού για την εκπόνηση των δραστηριοτήτων τους. Ήταν πραγματικά εντυπωσιακή η

ανταπόκριση των μαθητών στην εργασία για το σπίτι και το γεγονός ότι οι 19 από τους 24 μαθητές επέλεξαν την πρώτη από τις

προτεινόμενες δραστηριότητες αποκαλύπτοντας την ευαισθητοποίησή τους για το προσφυγικό ζήτημα και τις διαστάσεις του στον

τόπο μας. Το διερευνητικό κομμάτι του διδακτικού σεναρίου, δυστυχώς, επισκίασε το κομμάτι δημιουργικής αξιοποίησης των

ψηφιακών μέσων, καθώς οι μαθητές δεν πρόλαβαν να ολοκληρώσουν στην τάξη την ζητούμενη παρουσίαση στο picasa.

Παράλληλα, λόγω έλλειψης χρόνου δεν ολοκληρώθηκε η 4η δραστηριότητα του Φύλλου εργασίας που αφορούσε στη μουσική

επένδυση της ψηφιακής δημιουργίας τους.

Σε περίπτωση ανασχεδιασμού της συγκεκριμένης διδακτικής πρότασης, θα προτεινόταν η τεχνική της «ανεστραμμένης τάξης»

αναθέτοντας για το σπίτι στους μαθητές τη μελέτη του υλικού που προτείνεται στη 2η δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας (άθλοι

Ηρακλή – Ιάσονα – Θησέα), ώστε να εξοικονομηθεί διδακτικός χρόνος για την ενασχόληση με το δημιουργικό κομμάτι του

σεναρίου.

Καταληκτικά, οι μαθητές ανακατασκεύασαν/αναδιηγήθηκαν το ταξίδι του Οδυσσέα και επιτεύχθηκαν οι περισσότεροι από τους

επιδιωκόμενους στόχους.

Page 3: Οι ΤΠΕ 1ην υπηρ 0 1ία ης … Ού 1 1ιας Ανακαα 1κυάζονας ο ...synedrio.pekap.gr/2019/wp-content/uploads/2020/01/... · Πρακικά Εργαιών

Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Σενάριο: Οι ΤΠΕ στην υπηρεσία της … Οδύσσειας -Ανακατασκευάζοντας το ταξίδι του ομηρικού ήρωα…

1. Τίτλος εκπαιδευτικού σεναρίου: Οι ΤΠΕ στην υπηρεσία της… Οδύσσειας - Ανακατασκευάζοντας το ταξίδι του ομηρικού

ήρωα

Η ανακατασκευή του ταξιδιού του Ομηρικού Οδυσσέα θα βασιστεί στην ενσωμάτωση – με τη βοήθεια των ΤΠΕ – νέων σταθμών

και περιπετειών δανεισμένων από τους άθλους τριών γνωστών ηρώων της μυθολογίας, του Θησέα, του Ηρακλή και του Ιάσονα.

2. Εκτιμώμενη διάρκεια εκπαιδευτικού σεναρίου

Το εκπαιδευτικό σενάριο θα αναπτυχθεί σε 3 διδακτικές ώρες. Η πρώτη διδακτική ώρα θα αφιερωθεί στην αφόρμηση και οι δύο

επόμενες στην εκπόνηση των Φύλλων Εργασίας και την ολοκλήρωση του κοινού πολυτροπικού κειμένου.

3. Ένταξη του διδακτικού σεναρίου στο πρόγραμμα σπουδών/προαπαιτούμενες γνώσεις

Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο εντάσσεται στο μάθημα «Αρχαία Ελληνική Γραμματεία – Ομήρου Οδύσσεια», που διδάσκεται

στην Α΄ Γυμνασίου. Ειδικότερα, μπορεί να αξιοποιηθεί για την κάλυψη της 1ης ανακεφαλαιωτικής δραστηριότητας που

περιλαμβάνεται στο σχολικό εγχειρίδιο (σελ. 163, 1α,β,γ). Ο σχεδιασμός του προτεινόμενου σεναρίου συνάδει με τα προτεινόμενα

στο Δ.Ε.Π.Π.Σ της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, βάσει του οποίου κύριος σκοπός του μαθήματος είναι ανθρωπογνωστικός και

αρχαιογνωστικός. Ειδικότερα, οι μαθητές επιδιώκεται να εκτιμήσουν το έπος ως λογοτεχνικό κείμενο στο οποίο αποτυπώνεται ένας

ολόκληρος κόσμος και αναδεικνύεται κυρίως η ανθρωποκεντρική διάσταση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Επιδιώκεται η

ενίσχυση του σεβασμού στον άνθρωπο, η προβολή θετικών αξιών και μοντέλων συμπεριφοράς, ο στοχασμός πάνω σε διαχρονικές

αξίες οι οποίες συνετέλεσαν αποφασιστικά στη διαμόρφωση του δυτικού πολιτισμού (Γιάννου, 2010). Δίνεται έμφαση στη

διαθεματικότητα, καθώς ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας της Οδύσσειας ερευνάται με κειμενικά στοιχεία από την Οδύσσεια, από

τον κλασικό πολιτισμό και από νεότερα κείμενα με αξιοποίηση πληροφοριών από το διαδίκτυο και άλλους τομείς της τέχνης και της

επιστήμης (Λογοτεχνία, Ιστορία, Μουσική, Ζωγραφική).

Ως προς τις προαπαιτούμενες γνώσεις για την επιτυχή ολοκλήρωση του εκπαιδευτικού σεναρίου, είναι αναγκαίο οι μαθητές να

γνωρίζουν τους βασικούς σταθμούς του ταξιδιού του Οδυσσέα και τα σημαντικότερα γνωρίσματα του ομηρικού πρωταγωνιστή,

καθώς και να έχουν αφομοιώσει τις βασικές ομηρικές τεχνικές (εγκιβωτισμός, in medias res). Παράλληλα, κρίνεται απαραίτητη η

εξοικείωσή τους με την περιήγηση στον παγκόσμιο ιστό, το Πρόγραμμα Παρουσίασης, βασικά εργαλεία web2 και τη σύνθεση

πολυτροπικού κειμένου με τη βοήθεια των ΤΠΕ.

4. Σκοποί και στόχοι του εκπαιδευτικού σεναρίου

Στόχοι (με βάση το μοντέλο του ρόμβου)

Γνώσεις για την ΑΕ γραμματεία/λογοτεχνία

Να διακρίνουν το ποιητικό παρελθόν από το ποιητικό παρόν της Οδύσσειας. Γνώσεις για τον κόσμο

Να διαπιστώσουν την επίδραση της Οδύσσειας στην λογοτεχνία και στην τέχνη. Να νοηματοδοτήσουν τις περιπέτειες του Οδυσσέα στη σύγχρονη εποχή με βάση τις εμπειρίες τους. Να καλλιεργήσουν το σεβασμό στον άνθρωπο και να προσεγγίσουν θετικές αξίες και μοντέλα ανθρώπινης συμπεριφοράς

προκειμένου να διαμορφώσουν την προσωπική τους στάση Να συμμετάσχουν σε μια διαλεκτική διαδικασία μεταξύ του αρχαίου και σύγχρονου πολιτισμού

Γραμματισμοί

Να θυμηθούν και να εφαρμόσουν τις αφηγηματικές τεχνικές: αναδρομική αφήγηση, in media res, εγκιβωτισμένη αφήγηση. Να καλλιεργήσουν οπτικές και αντιληπτικές ικανότητες για τα έργα τέχνης παράλληλα με τις αναγνωστικές ικανότητες

(κλασικός γραμματισμός) Να μάθουν να συλλέγουν και να επεξεργάζονται το υλικό τους (νέος γραμματισμός) Να ασκηθούν στη χρήση του λογισμικών (ψηφιακός γραμματισμός) Να δημιουργήσουν πολυτροπικά κείμενα, ώστε να αναδιηγηθούν το ταξίδι του Οδυσσέα με δημιουργικό τρόπο

αξιοποιώντας τις ΤΠΕ, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες και κάνοντας τις δικές τους επιλογές (πολυγραμματισμοί)

5. Περιγραφή του εκπαιδευτικού σεναρίου

Προεργασία εκπαιδευτικού

Ο εκπαιδευτικός έχει αποθηκεύσει ένα φάκελο «Σχεδιάζοντας το ταξίδι» στην επιφάνεια εργασίας κάθε υπολογιστή, ο

οποίος θα περιέχει δύο αρχεία word: I. Η σχεδία: ανακεφαλαίωση της Οδύσσειας σε διαγραμματική μορφή, ορισμοί των αφηγηματικών τεχνικών - αντίστοιχα

παραδείγματα

II. Το ταξίδι: το φύλλο εργασίας της κάθε ομάδας

Έχει φροντίσει να χωρίσει τους μαθητές σε ομάδες πριν την έναρξη εφαρμογής του σεναρίου.

1η διδακτική ώρα – Αφόρμηση (στο Εργαστήριο Πληροφορικής)

Οι μαθητές συγκεντρώνονται στο Εργαστήριο Πληροφορικής και παίρνουν θέση ανά ομάδες στον υπολογιστή τους. Στη συνέχεια

παραπέμπονται στη σελίδα του Ελληνικού πολιτισμού ώστε να απαντήσουν σε ανακεφαλαιωτική δραστηριότητα σχετικά με τις

αφηγηματικές τεχνικές και να εμπλακούν με παιγνιώδη τρόπο στη συγκεκριμένη διδακτική πρόταση παίζοντας το παιχνίδι της

Page 4: Οι ΤΠΕ 1ην υπηρ 0 1ία ης … Ού 1 1ιας Ανακαα 1κυάζονας ο ...synedrio.pekap.gr/2019/wp-content/uploads/2020/01/... · Πρακικά Εργαιών

13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Καθηγητών Πληροφορικής

Οδύσσειας. Προκειμένου να σχηματίσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα, ανοίγουν και το αρχείο «Σχεδία» (που είναι αποθηκευμένο

στην επιφάνεια του Η/Υ τους) για να διατρέξουν τα αντίστοιχα διαγράμματα. Στη συνέχεια πληροφορούνται ότι το ίδιο Φύλλο

Εργασίας θα εκπονηθεί από δύο ομάδες και μετά την ολοκλήρωση του κάθε ομάδα θα παρουσιάσει το υλικό της στην ολομέλεια

ώστε να συζητηθεί η δυνατότητα συνδυασμού ή εμπλουτισμού των προτάσεων των ομάδων που πραγματεύτηκαν το ίδιο φύλλο.

2η – 3η διδακτική ώρα (στο Εργαστήριο Πληροφορικής)

Κάθε ομάδα αναλαμβάνει να φέρει σε πέρας τις δραστηριότητες του αντίστοιχου Φύλλου Εργασίας (το Φ.Ε. εμπεριέχεται στο

αρχείο «Tο ταξίδι», που βρίσκεται αποθηκευμένο στην επιφάνεια εργασίας του Η/Υ τους) με χρονικό περιθώριο μια διδακτική ώρα

για τις δύο πρώτες δραστηριότητες και μια διδακτική ώρα για τις δύο επόμενες. Λαμβάνεται μέριμνα ώστε να διατεθούν τα 15 από

τα τελευταία 15 λεπτά του δίωρου στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων στην ολομέλεια και τη διαμόρφωση του τελικού

πολυτροπικού κειμένου κάθε ομάδας (με την επιλογή και προσθήκη δύο άθλων από τους μυθολογικούς ήρωες των άλλων ομάδων),

καθώς και 5 λεπτά για να συμπληρώσουν τη ρουμπρίκα αξιολόγησης της συμμετοχής και συνεισφοράς τους στην επιτυχή έκβαση

του μαθησιακού ταξιδιού.

Ρόλος του εκπαιδευτικού

Ο εκπαιδευτικός αναλαμβάνει τον ρόλο του συντονιστή, εμψυχωτή και βοηθού των μαθητών. Αναλυτικότερα, φροντίζει να

εμπλακούν όλοι οι μαθητές στις δραστηριότητες (ανάλογα με τις δυνατότητές και τις δεξιότητές τους) στα πλαίσια της ομάδας τους,

ελέγχει τη χρονική κατανομή και παρεμβαίνει όταν διαπιστώνει μεγάλη απόκλιση. Κατά την παρουσίαση των δημιουργιών κάθε

ομάδας στην ολομέλεια, μεριμνά ώστε να καλυφθούν τυχόν αδυναμίες ή κενά και να επιτευχθεί μια ολοκληρωμένη ανακατασκευή

του ταξιδιού του Οδυσσέα.

Ρόλος των μαθητών

Οι μαθητές αποτελούν ερευνητικά υποκείμενα αναλαμβάνοντας ενεργό ρόλο στα πλαίσια της ομαδοσυνεργατικής μαθησιακής

διαδικασίας. Έτσι, ερευνούν στο διαδίκτυο, συλλέγουν υλικό, επιλέγουν αυτό που ανταποκρίνεται στα ζητούμενα των

δραστηριοτήτων, δημιουργούν αξιοποιώντας τα ΨΜ και τελικά ανακατασκευάζουν το περιπετειώδες ταξίδι του Οδυσσέα

επιτυγχάνοντας παράλληλα τη συνομιλία του ομηρικού έπους με τον κόσμο της Τέχνης και με τις σύγχρονες εμπειρίες τους.

6. Επιστημολογική προσέγγιση και εννοιολογική ανάλυση – θέματα θεωρίας του εκπαιδευτικού σεναρίου

Οι κοινωνιοπολιτισμικές θεωρίες μάθησης προβάλλουν το ρόλο της κοινωνικής διάδρασης στην κατασκευή της γνώσης (Dewey,

1933; Kaffai & Resnick 1996). Ειδικότερα, κατά τον Vygotsky (1978) κοινωνική αλληλεπίδραση και γνωστική ανάπτυξη

συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους. Στις θεωρίες αυτές βασίζεται η μάθηση μέσω συνεργασίας (collaborative learning), η οποία

προάγει την οικοδόμηση συνεργατικής γνώσης. Με τη συνεργατική μαθησιακή στρατηγική TPS (Think-Pair-Share) οι μαθητές

προβληματίζονται με αφορμή ερωτήσεις χρησιμοποιώντας τα τρία διαδοχικά βήματα Σκέψου-Μοιράσου-Συνεργάσου, δίνοντας

ώθηση και στην ατομική συμμετοχή και συνεισφορά. Η στρατηγική αυτή προωθεί την αλληλεπίδραση και την επικοινωνία οι οποίες

παίζουν αδιαμφισβήτητο ρόλο στην κατάκτηση, οργάνωση και διατήρηση του μορφωτικού αγαθού (Pimm, 1987). Καθώς

μοιράζονται τις ιδέες τους και διαπραγματεύονται τα νοήματα, γίνονται ενεργοί συμμέτοχοι της μαθησιακής διαδικασίας και δεν

βασίζονται αποκλειστικά στην αυθεντία του δασκάλου (Cobb et al, 1991). H συνεργατική μάθηση υποστηριζόμενη από υπολογιστές

(CSCL) χρησιμοποιεί σύγχρονα και ασύγχρονα τεχνολογικά περιβάλλοντα που υποστηρίζουν την ομαδική εργασία, τη συνεργασία,

την αλληλεπίδραση, την κατασκευή και το διαμοιρασμό της γνώσης, μεταβάλλοντας τους όρους της μαθησιακής διαδικασίας (Stahl,

2004). Το wiki ως ανοικτό περιβάλλον γραφής δημιουργεί συνθήκες εικονικής κοινότητας, εξασφαλίζει αυθεντικές περιστάσεις

επικοινωνίας, συμβάλλει στη συμμετοχική παραγωγή ιδεών και τη συνεργατική παραγωγή λόγου (Bruns & Humphreys, 2007 όπ.

αναφ. Νέζη, 2010) και φέρνει σε επαφή τους μαθητές με τους όρους της νέας κειμενικότητας.

Ειδικότερα, αντιμετωπίζοντας το μάθημα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας ως μάθημα λογοτεχνίας και μάθημα πολιτισμού

κρίνεται αναγκαία η έμφαση στη βιωματική, ουμανιστική και διαπολιτισμική προσέγγιση του κειμένου με απώτερο στόχο τη

διαμόρφωση προσωπικής στάσης του μαθητή, την ενίσχυση του σεβασμού του στον άνθρωπο και την ανάδειξη θετικών αξιών και

μοντέλων ανθρώπινης συμπεριφοράς, καθώς και την συμμετοχή του σε μια διαλεκτική διαδικασία μεταξύ του αρχαίου και

σύγχρονου πολιτισμού.

7. Χρήση Η.Υ. και γενικά ψηφιακών μέσων για το εκπαιδευτικό σενάριο

Για την πραγματοποίηση του διδακτικού σεναρίου απαιτείται χρήση Η/Υ με σύνδεση στο διαδίκτυο, περιήγηση σε διαδικτυακές

πηγές και αξιοποίηση των ακόλουθων προγραμμάτων, λογισμικών και ψηφιακών εργαλείων:

πρόγραμμα παρουσίασης picasa (http://picasa.google.com/)

χρονογραμμή (https://www.timetoast.com/)

εννοιολογικός χάρτης (https://bubbl.us/) ψηφιακά κόμικς (http://www.comicmaster.org.uk/)

συννεφόλεξο (http://www.tagxedo.com/)

8. Αναπαραστάσεις των μαθητών/πρόβλεψη δυσκολιών στο εκπαιδευτικό σενάριο

Ο διδακτικός σχεδιασμός έλαβε υπόψη τις αναπαραστάσεις των μαθητών σχετικά με τα γνωρίσματα και τις περιπέτειες του

Ομηρικού ήρωα, καθώς και εκείνες που συνδέονται με δημοφιλείς ήρωες της ελληνικής μυθολογίας. Παράλληλα, επιχειρήθηκε –

μέσω των προτεινόμενων δραστηριοτήτων – η σύνδεση με τα βιώματά τους από την σύγχρονη προσφυγική κρίση όπως αυτή

εκδηλώνεται στην τοπική κοινωνία της Μυτιλήνης όπου ζουν.

Πιθανές δυσκολίες κατά την υλοποίηση του εκπαιδευτικού σεναρίου ίσως ανακύψουν από το βαθμό εξοικείωσης των μαθητών με τα

ψηφιακά εργαλεία και την κατανομή του χρόνου στις δραστηριότητες των Φύλλων Εργασίας. Όμως, μπορούν να υπερνικηθούν

Page 5: Οι ΤΠΕ 1ην υπηρ 0 1ία ης … Ού 1 1ιας Ανακαα 1κυάζονας ο ...synedrio.pekap.gr/2019/wp-content/uploads/2020/01/... · Πρακικά Εργαιών

Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

μέσω ενός επιμελημένου σχεδιασμού που θα βασιστεί σε προσεκτική μελέτη των πρότερων γνώσεων και δεξιοτήτων των μαθητών,

καθώς και μέσω της αναπροσαρμογής των προτεινόμενων ψηφιακών μέσων και υπηρεσιών

9. Διδακτικό συμβόλαιο

Το άτυπο διδακτικό συμβόλαιο μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών περιλαμβάνει από την πλευρά των μαθητών, την ορθή διαχείριση

του διδακτικού χρόνου, την πειθαρχία στα ζητούμενα των δραστηριοτήτων κατά την περιήγηση στις διαδικτυακές πηγές και το

σεβασμό στους κανόνες της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας. Από την πλευρά του εκπαιδευτικού, κρίνεται απαραίτητη η

διακριτική, ενθαρρυντική εποπτεία κατά τη διάρκεια της εκπόνησης των δραστηριοτήτων, καθώς και η ευελιξία στην

αναπροσαρμογή – αν κριθεί απαραίτητη – του διδακτικού συμβολαίου.

10. Υποκείμενη θεωρία μάθησης

Κατά την υλοποίηση του συγκεκριμένου διδακτικού σεναρίου επιχειρείται συνδυασμός κειμενοκεντρικής και επικοινωνιακής

προσέγγισης. Παράλληλα, εφαρμόζεται η βιωματική προσέγγιση με αξιοποίηση βασικών αρχών της μορφολογικής ψυχολογίας και

σύγχρονων λογοτεχνικών θεωριών (θεωρία της αισθητικής ανταπόκρισης και θεωρία της πρόσληψης), οι οποίες μετατοπίζουν την

εστίαση κατά την προσέγγιση της λογοτεχνίας από το κείμενο – με τα συμφραζόμενα και την παγιωμένη ερμηνεία του – στις

πολλαπλές αναγνωστικές διαδρομές που απορρέουν από τον ορίζοντα πρόσληψης των μαθητών-αναγνωστών.

11. Οργάνωση της τάξης – εφικτότητα σχεδίασης

Η τάξη χωρίζεται (στο στάδιο της προεργασίας) σε 6 ομάδες των 4 ατόμων με διακριτούς ρόλους:

α) γραμματέας

β) συλλέκτης έργων τέχνης

γ) αναγνώστης

δ) χειριστής ΤΠΕ

Ως κριτήριο χωρισμού των ομάδων αξιοποιείται η ανομοιογένεια ως προς την επίδοση των μαθητών και η διαβάθμιση των

δεξιοτήτων τους ως προς τη χρήση των ΨΜ.

Η διδασκαλία θα πραγματοποιηθεί στο Εργαστήριο Πληροφορικής του σχολείου. Οι μαθητές θα εργαστούν χωρισμένοι σε ομάδες

των τεσσάρων ατόμων σε κάθε υπολογιστή. Η σχεδίαση είναι εφικτή με βασικό όρο να είναι διαθέσιμο το Εργαστήριο

Πληροφορικής και να διαθέτει τον απαιτούμενο αριθμό Η/Υ ώστε να καλυφθούν οι προβλεπόμενες ομάδες μαθητών.

12. Αξιολόγηση

Η αξιολόγηση των συμμετεχόντων μαθητών θα πραγματοποιηθεί στα πλαίσια της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας με τους

ακόλουθους τρόπους:

της παρατήρησης εκ μέρους του εκπαιδευτικού του τρόπου λειτουργίας και της συνεισφοράς του κάθε μέλους στο έργο

της ομάδας

της συλλογικής αναφοράς και συζήτησης στην ολομέλεια και της ομαδικής αναγνώρισης

Ως εργαλείο αποτίμησης θα αξιοποιηθεί και η ρουμπρίκα αξιολόγησης που παρατίθεται στο τέλος του Παραρτήματος.

13. Το επιμορφωτικό σενάριο

Το επιμορφωτικό σενάριο περιλαμβάνει τρία Φύλλα Εργασίας, τα οποία παρατίθενται στο τέλος του Παραρτήματος. Οι μαθητές

όλων των ομάδων καλούνται να δημιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείμενο στο οποίο θα ανακατασκευάζεται το ταξίδι του ήρωα

μέσω της ένταξης άθλων του Θησέα, του Ηρακλή και του Ιάσονα, ενώ παράλληλα θα υπάρχει μουσική επένδυση εμπνευσμένη από

τον ομηρικό ήρωα.

14. Προτάσεις για περαιτέρω δραστηριότητες – προτεινόμενες εργασίες

Εργασίες για το σπίτι

Α) Προκηρύξτε στο ιστολόγιο της τάξης ένα διαγωνισμό με θέμα:

Ο Όμηρος του 21ου αιώνα ή η Οδύσσεια ενός πρόσφυγα

1. Καλείτε τους συμμαθητές σας να συμμετάσχουν σ΄ αυτόν ατομικά ή ομαδικά διαπιστώνοντας αναλογίες ανάμεσα στις

περιπέτειες του Ομηρικού Οδυσσέα και ενός πρόσφυγα και μεταφέροντας τις ομηρικές περιπέτειες (Καλυψώ,

Λαιστρυγόνες…) στο σήμερα. αντλώντας πληροφορίες - εικόνες από τον ηλεκτρονικό τοπικό Τύπο ή – αν υπάρχει η δυνατότητα- από προφορικές

συνεντεύξεις προσφύγων τις οποίες θα βιντεοσκοπήσουν. δημιουργώντας κόμικ, κολάζ, αφίσα ή video για να αποτυπώσουν την Οδύσσεια του πρόσφυγα.

Το έπαθλο του διαγωνισμού θα είναι η δημοσίευση των τριών καλύτερων - μετά από ψηφοφορία όλων των μαθητών – έργων στην

ιστοσελίδα του σχολείου.

Β) Διατηρώντας το χωρισμό σας σε ομάδες σύμφωνα με το φύλλο εργασίας, η πρώτη ομάδα θα αναλάβει να αποτυπώσει

σχεδιαγραμματικά με το bubble us (https://bubbl.us/) τις αναλογίες μεταξύ προσφύγων και Οδυσσέα, η δεύτερη να σχεδιάσει ένα

στιγμιότυπο της επιλογής της από την Οδύσσεια (με την εφαρμογή http://www.comicmaster.org.uk/) και η τρίτη να δημιουργήσει

ένα συννεφόλεξο σε σχήμα προσώπου (του Λίνκολν) που να περιέχει τα σύγχρονα πρόσωπα του Οδυσσέα (έγχρωμος, πρόσφυγας,

καρκινοπαθής, επιστήμονας, επαναστάτης ...) (με την εφαρμογή http://www.tagxedo.com/).

15. Χρήση εξωτερικών πηγών

Page 6: Οι ΤΠΕ 1ην υπηρ 0 1ία ης … Ού 1 1ιας Ανακαα 1κυάζονας ο ...synedrio.pekap.gr/2019/wp-content/uploads/2020/01/... · Πρακικά Εργαιών

13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Καθηγητών Πληροφορικής

Βιβλιογραφία

Cobb, P., Wood, T., Yackel, E., Nicholls, J., Wheatley, G., Trigatti, B., & Perlwitz, M. (1991). Assessment of a problementered

second-grade mathematics project. Journal for Research in Mathematics Education, 22(1).

Dewey, J. (1933). How We Think. A restatement of the relation of reflective thinking to the educative process (Revised ed.),

Boston: D. C. Heath.

Kafai, E. & Resnick, M., (eds) (1996). Constructionism in Practice: Designing,Thinking and Learning in a Digital World, N.J.,

U.S.A.: Lawrence Erlbaum.

Pimm, D. (1987). Speaking mathematically: Communication in mathematics classrooms. New York: Routledge & Kegan Paul.

Γιάννου, Τ. (2010). Οι ΤΠΕ στο μάθημα των αρχαίων ελληνικών. Στο Δ. Κουτσογιάννης (Επιμ.), Επιμορφωτικό υλικό για την

επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης, (100-124). Τεύχος 3: Κλάδος ΠΕ02, Β΄έκδοση, Πάτρα:ΙΤΥ.

Ζαγούρας, Χ., Δαγδιδέλης, Β., Κόμης, Β., Κουτσογιάννης, Δ., Κυνηγός, Χ., Ψύλλος, 2023 Δ. (2013) Το web 2.0, η κοινωνική

δικτύωση και οι νέες κοινωνικές πρακτικές στο Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπ/κών στα ΚΣΕ. Στο Δ.

Κουτσογιάννης (Επιμ.), Επιμόρφωση εκπ/κών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ στη Διδακτική Πράξη. Τεύχος 1: Γενικό

Μέρος (σελ. 80-93). Πάτρα: Ε.Α.Ι.Τ.Υ.

Νέζη, Μ. (2010). Εκπαιδευτικές εφαρμογές Wiki. Στο Δ. Κουτσογιάννης (Επιμ.), Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των

εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης, (232-246). Τεύχος 3: Κλάδος ΠΕ02, Β΄ έκδοση, Πάτρα: ΙΤΥ.

Παυλίδου, Μ. (2013). Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία: Μια προσέγγιση με άξονα το γραμματισμό και το σχολικό λόγο. Θεσσαλονίκη:

Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

Διαδικτυακές πηγές

Βικιπαίδεια

Εκπαιδευτικό Υλικό για θέματα Ιστορίας/Μυθολογίας

Ελληνικός Πολιτισμός

Η ζωή μετά ... το σχολείο - Μαθητικό περιοδικό του 4ου Γυμνασίου Χανίων (Τεύχος 8ο)

Λογομνήμων

70ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών

ποιειν - Επιθεώρηση Ποιητικής Τέχνης

Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα

Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού

Χρονος Παρακειμενος Konstantinos Paliouras class

El Sito

http://ionnkorr.blogspot.com/2011/03/13-5.html

16. Φύλλα Εργασίας

Φύλλο Εργασίας Α΄ (ραψωδίες α – θ) 1. Με τη βοήθεια του οπτικού υλικού που θα αντλήσετε από τις παρακάτω σελίδες:

«Σινεμά… Η Οδύσσεια», της Δήμητρας Μήττα και του ...

Εικόνες από την Οδύσσεια

Εικονογράφηση της Ιλιάδας και της Οδύσσειας το 1956 ...

δημιουργήστε μια χρονογραμμή (http://timerime.com/en/) για να αποτυπώσετε τα γεγονότα των ραψωδιών α-θ.

2. Έχοντας ως πυξίδα τη χρονογραμμή, δημιουργήστε ένα πολυτροπικό κείμενο στο powerpoint στο οποίο:

α) θα αναδιηγηθείτε σύντομα τις συγκεκριμένες περιπέτειες εφαρμόζοντας την τεχνική της αναδρομικής αφήγησης για να

εντάξετε μια από αυτές.

β) θα εμπλουτίσετε το ταξίδι με περισσότερες περιπέτειες προσθέτοντας και άθλους του Ηρακλή. Μπορείτε να συμπληρώσετε και

με εικόνες. Θα σας βοηθήσουν οι ιστοσελίδες:

Άθλοι του Ηρακλή - Βικιπαίδεια

«Οι άθλοι του Ηρακλή» σε comics από το 70ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών.

Ο Ηρακλής στην Τέχνη και την Εκπαίδευση

3. Διαβάστε δυο ποιήματα εμπνευσμένα από την Οδύσσεια: Ιθάκη του Κ. Π. Καβάφη και Πάνω σ’ ένα ξένο στίχο του Γ. Σεφέρη:

Γιώργος Σεφέρης | λογομνήμων...

Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού - Νέα Ελληνική Λογοτεχνία ..

Επιλέξτε κάποιους στίχους για να τους εντάξετε στο πολυτροπικό κείμενο που δημιουργήσατε.

4. Θα μπορούσατε να ντύσετε μουσικά το κείμενό σας με μελοποιημένα αποσπάσματα από την διεύθυνση Νεκτάριος Καραντζής,

“Ομήρου Οδύσσεια”, ερμηνεύει η ... Σαββίνα Γιαννάτου ή να επιλέξετε από την ιστοσελίδα Το έργο του Ομήρου, πηγή έμπνευσης

για τους μουσικούς.

Επισκεφτείτε τη διεύθυνση για να πάρετε μια γεύση για την επίδραση που άσκησε η Οδύσσεια στην Τέχνη: Η Οδύσσεια ως πηγή

καλλιτεχνικής έμπνευσης - Η ζωή μετά ...

Παρουσιάστε τη δημιουργία σας στους συμμαθητές σας!

Page 7: Οι ΤΠΕ 1ην υπηρ 0 1ία ης … Ού 1 1ιας Ανακαα 1κυάζονας ο ...synedrio.pekap.gr/2019/wp-content/uploads/2020/01/... · Πρακικά Εργαιών

Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Φύλλο Εργασίας Β΄ (ραψωδίες ι– π)

1. Επισκεφτείτε την Πύλη για την Ελληνική γλώσσα , τις παρακάτω εικόνες για την Οδύσσεια και την εικονογράφηση της

Οδύσσειας από Αμερικανικό εκδοτικό οίκο το 1956 και δημιουργήστε μια χρονογραμμή (https://www.timetoast.com/) όπου θα

τοποθετήσετε με χρονολογική σειρά τα γεγονότα των ραψωδιών κ-π.

2. Εφαρμόζοντας την τεχνική in medias res ξεκινήστε την αφήγησή σας με γεγονότα από τη ζωή του Θησέα που θα μπορούσαν να

είχαν συμβεί και στον Οδυσσέα, τα οποία θα αντλήσετε από τις παρακάτω πηγές:

http://www.sikyon.com/athens/Theseus/theseus_gr01.html

http://class165.weebly.com/omicron-thetaetasigmaepsilonalphasigma.html

3. Αφού διαβάσετε το ποίημα του ΄Αλφρεντ Λορντ Τέννυσον ‘’Οδυσσέας” http://www.bibliotheque.gr/archives/35116

δώστε ένα διαφορετικό τέλος στην Οδύσσεια, πάντοτε μέσα από εικόνες, συμπληρώνοντας το υλικό σας στο picasa

(http://picasa.google.com/).

4. Με το υλικό που έχετε συλλέξει ολοκληρώστε την παρουσίασή σας στο picasa επενδύοντας την με μουσική που θα εντοπίσετε

στις παρακάτω διευθύνσεις:

Σαββίνα Γιαννάτου

Το έργο του Ομήρου, πηγή έμπνευσης για τους μουσικούς.

Παρουσιάστε τη δημιουργία σας στους συμμαθητές σας!

Φύλλο Εργασίας Γ΄(ραψωδίες ρ – ω)

1. Επισκεφτείτε την Πύλη για την Ελληνική γλώσσα , τις παρακάτω εικόνες για την Οδύσσεια και την εικονογράφηση της

Οδύσσειας από Αμερικανικό εκδοτικό οίκο το 1956 και δημιουργήστε στο picasa (http://picasa.google.com/) μια αναπαραγωγή

διαφανειών όπου θα τοποθετήσετε με χρονολογική σειρά τα γεγονότα των ραψωδιών ρ-ω.

2. Εφαρμόζοντας την τεχνική του εγκιβωτισμού εντάξτε εμβόλιμα στις διαφάνειες που έχετε συγκεντρώσει στο picasa γεγονότα από

τη ζωή του Ιάσονα που θα μπορούσαν να είχαν συμβεί και στον Οδυσσέα, τα οποία θα αντλήσετε από τις παρακάτω πηγές:

http://class165.weebly.com/alpharhogammaomicronnualphaupsilontauiotakappaeta-

epsilonkappasigmataurhoalphatauepsiloniotaalpha.html

http://ionnkorr.blogspot.gr/2011/03/13-5.html

3. Αφού διαβάσετε το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου «Η απόγνωση της Πηνελόπης»

http://kostasvakouftsis.blogspot.gr/2014/02/penelopes-despair.html δώστε ένα διαφορετικό τέλος στην Οδύσσεια, πάντοτε μέσα

από εικόνες, συμπληρώνοντας το υλικό σας στο picasa.

4. Με το υλικό που έχετε συλλέξει ολοκληρώστε την παρουσίασή σας στο picasa επενδύοντας την με μουσική που θα εντοπίσετε

στις παρακάτω διευθύνσεις:

Σαββίνα Γιαννάτου

Το έργο του Ομήρου, πηγή έμπνευσης για τους μουσικούς.

Παρουσιάστε τη δημιουργία σας στους συμμαθητές σας!

Κοινές οδηγίες προς όλες τις ομάδες

Φροντίστε να αφιερώσετε τα τελευταία 15΄ στην επιλογή των άθλων που θα συμπεριλάβετε στο τελικό πολυτροπικό κείμενο της

ομάδας σας με τίτλο «Ανακατασκευάζοντας το ταξίδι του Οδυσσέα», το οποίο θα αναρτηθεί στο ιστολόγιο της τάξης σας (εκτός

διδακτικού χρόνου).

Μην ξεχάσετε και τον απολογισμό (5΄) της προσπάθειάς σας!

Page 8: Οι ΤΠΕ 1ην υπηρ 0 1ία ης … Ού 1 1ιας Ανακαα 1κυάζονας ο ...synedrio.pekap.gr/2019/wp-content/uploads/2020/01/... · Πρακικά Εργαιών

13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Καθηγητών Πληροφορικής

Αξιολόγηση

Αφού ολοκληρώσατε την αποστολή σας, έφτασε ή ώρα του απολογισμού, της γενικής αποτίμησης της προσπάθειας κάθε ομάδας.

Καλείστε με αίσθημα δικαίου και αντικειμενικότητα να αξιολογήσετε τα μέλη της ομάδας σας, καθώς και τα μέλη των άλλων

ομάδων με τις οποίες μοιραστήκατε τη συγκεκριμένη εμπειρία. Τα κριτήρια αξιολόγησης είναι προκαθορισμένα και η βαθμολογία

κυμαίνεται από δυο (02) μονάδες (Μέτρια επίδοση) έως πέντε (05) μονάδες (Άριστη επίδοση).

Μέτριο 2 Καλό 3 Πολύ καλό 4 Εξαιρετικό 5 Βαθμολογία

Περιεχόμενο Μερική

αξιοποίηση πηγών,

ανεπαρκείς

απαντήσεις,

Μη δημιουργική

αξιοποίηση των

στοιχείων

Μέτρια

αξιοποίηση των

πηγών, επαρκείς

απαντήσεις, μη

δημιουργική

αξιοποίηση των

πληροφοριών

Ικανοποιητική

αξιοποίηση των

πηγών, επαρκείς οι

περισσότερες

απαντήσεις,

εμφανής

προσπάθεια για

δημιουργική

αξιοποίηση των

πληροφοριών

Πλήρης αξιοποίηση

των πηγών, επαρκείς

απαντήσεις,

δημιουργική

αξιοποίηση των

στοιχείων

5

Οργάνωση

/Συνοχή

Απουσία σωστής

διάταξης, λογικής

αλληλουχίας.

Απουσία

νοηματικών

ενοτήτων,

προβληματική

μετάβαση στα

επιμέρους θέματα

Οργάνωση σε

ενότητες, ομαλή

μετάβαση στα

περισσότερα

σημεία, λογική

αλληλουχία.

Οργάνωση σε

ενότητες, ομαλή

μετάβαση, συνοχή,

λογική αλληλουχία.

5

Παρουσίαση Ασυνέχειες στο

τελικό προϊόν,

αδυναμία του

εκπροσώπου της

ομάδας ως προς

την επικοινωνία

και τις αναγκαίες

διευκρινίσεις

Μέτρια κάλυψη

του θέματος στο

τελικό προϊόν,

προβληματική εν

μέρει η

παρουσίασή του

και η ανταπόκριση

του εκπροσώπου

της ομάδας στις

απορίες του

κοινού.

Ικανοποιητικό το

τελικό προϊόν και οι

επικοινωνιακές

δεξιότητες του

εκπροσώπου της

ομάδας.

Πλήρες το τελικό

προϊόν, ανταπόκριση

του εκπροσώπου της

ομάδας στις ερωτήσεις

του κοινού

5

Συνεργασία Απροθυμία

κάποιων μελών

της ομάδας,

απουσία

προσωπικής

συμβολής κάθε

μέλους στην

αποστολή της

ομάδας.

Ατομική

προσπάθεια κάθε

μέλους,

προσωπική

συνεισφορά όλων

στην αποστολή

της ομάδας.

Ικανοποιητική

συνεργασία των

περισσότερων

μελών της ομάδας.

Προσωπική

συμβολή όλων

στην εκπλήρωση της

ομαδικής

αποστολής.

Άριστη συνεργασία

όλων των μελών της

ομάδας και προσωπική

συμβολή κάθε μέλους

στον τελικό στόχο.

5

Συνολική βαθμολογία: 20