Τι είναι τα μακρομόρια και πώς δομούνται;

Τι είναι τα μακρομόρια και πως δομούνται ;

Γενικά ως "βιολογικά μακρομόρια" χαρακτηρίζονται σύνθετες οργανικές ενώσεις μεγάλου μοριακού βάρους (103 - 109.) όπως είναι οι πρωτεΐνες, τα νουκλεϊκά οξέα, οι πολυσακχαρίτες και τα λιπίδια. Οι τρεις πρώτες κατηγορίες, (εκτός των λιπιδίων), χαρακτηρίζονται και πολυμερή.

Τι είναι οι πρωτεΐνες;

• Πολυμερή μακρομόρια

• Αποτελούνταιαπό αμινοξέα(μονομερή)

ΑΜΙΝΟΞΕΑ

Τι είναι τα αμινοξέα

Τα αμινοξέα αποτελούνται από δύο μέρη. Ένα σταθερό και ένα μεταβλητό.

Το σταθερό μέρος αποτελείται από ένα άτομο υδρογόνου, μια αμινομάδα και μια καρβοξυλομάδα ενωμένα σε ένα κοινό άτομο άνθρακα.

Το μεταβλητό μέρος αποτελείται από μια πλευρική ομάδα.

Πλευρική ομάδα

Η πλευρική ομάδα έχει διαφορετική χημική δομή για το κάθε αμινοξύ. Κατά συνέπεια η ύπαρξη 20 διαφορετικών αμινοξέων οφείλεται στην ύπαρξη 20 διαφορετικών πλευρικών ομάδων.

http://www.personal.kent.edu/~cearley/PChem/amino/3d.htm

Ένωση αμινοξέων

Η ένωση δύο αμινοξέων γίνεται με μια αντίδραση συμπύκνωσης.

Αποτέλεσμα της συμπύκνωσης αυτής είναι το διπεπτίδιο.

Εάν στο 2ο αμινοξύ του διπεπτιδίου συνδεθεί με τον ίδιο τρόπο και ένα 3ο τότε δημιουργείται ένα τριπεπτίδιο κ.ο.κ.

Κάθε φορά στην αλυσίδα μπορεί να προστεθεί οποιοδήποτε από τα 20 διαφορετικά αμινοξέα που απαντώνται στις πρωτεΐνες.

Είναι η αλληλουχία των αμινοξέων της

*Το πρώτο επίπεδο για την σύνθεση των πρωτεϊνών ονομάζεται πρωτοταγής δομή.

* Πρωτοταγής δομή είναι η αλληλουχία των αμινοξέων στην πολυπεπτιδική αλυσίδα.

*Βήμα 1ο: Ζητήστε από τους συμμαθητές σας (σε δυάδες) να γράψουν όσες περισσότερες λέξεις μπορούν χρησιμοποιώντας τα γράμματα α, ν, ε. Αφού συνθέσουν λέξεις, όπως: νέα, αν, εάν, ένα, εννέα, Άννα κ.ά. *Βήμα 2ο: Ρωτήστε τους τι είναι αυτό που διαφοροποιεί

τις λέξεις αυτές μεταξύ τους. Όταν οδηγηθούν στην απάντηση ότι είναι το είδος και η αλληλουχία (σειρά) των γραμμάτων που τις συνθέτουν, και η διαφορετική κάθε φορά σημασία τους, εξηγήστε ότι με παρόμοιο τρόπο τα 20 διαφορετικά αμινοξέα μπορούν να συνθέσουν ένα ποικίλο αριθμό διαφορετικών πρωτεϊνών και δώστε ένα παράδειγμα.

Η παραπάνω εικόνα απεικονίζει τριτεπτίδιο

Οι πρωτεΐνες είναι πολυμερή ή πιο συγκεκριμένα πολυπεπτιδικές αλυσίδες. Αποτελούνται από

μονομερή που ονομάζονται αμινοξέα. Κατά συνέπεια έχουν αλληλουχία δηλαδή έχουν διαφορετική

πρωτοταγή δομή.

Α) Δομικές πρωτεΐνες

Δομικές πρωτεΐνες : συστατικό του συνδετικού ιστού, πχ. οστά και συστατικό των συνδέσμων των οστών

Β)Λειτουργικές πρωτεΐνες

Συσταλτές πρωτεΐνες : συστατικό των μυϊκών κυττάρων, βοηθούν στη κίνηση

Αμυντικές πρωτεΐνες : σύνδεση με ξένο σώμα, εξουδετέρωση του, πχ. αντισώματα και συμμετοχή στη διαδικασία πήξη του αίματος

Ενζυμικές πρωτεΐνες : ένζυμο της γλυκόλυσης και της μεταγραφής του DNA σε RNA

Ορμονικές πρωτεΐνες : ρύθμιση του σακχάρου του αίματος που εκκρίνεται από το πάγκρεας πχ. ινσουλίνη

Αποθηκευτικές πρωτεΐνες : αποθήκη ασβεστίου στο γάλα και πηγή αμινοξέων για το αναπτυσσόμενο έμβρυο, πχ. αλβουμίνη

Μεταφέρουσες πρωτεΐνες : μεταφορά οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα των σπονδυλωτών και προσωρινή αποθήκευση στους μυς των σπονδυλωτών

Αποθήκη ασβεστίου στο γάλαΟΡΜΟΝΙΚΕΣΕΝΖΥΜΙΚΕΣ

Ρύθμιση του σακχάρου του αίματοςΈνζυμο της γλυκόλυσης. / Ένζυμοτης μεταγραφής του DNA σε RNA