ეროვნული სერიებილექცია1შესავალისაქართველო

ბრედფორდის განიარაღების კვლევის ცენტრი მშვიდობის კვლევის განყოფილება, ბრედფორდის უნივერსიტეტი,

გაერთიანებული სამეფო

Picture Image Transparent Globe by digitalart - from: http://www.freedigitalphotos.net/

მონახაზი

1. 21– სად ვართ ადრეულ ესაუკუნეში

2. მომდევნო ლექციების მონახაზი

a) რა უნდა ვიცოდეთ( )სწავლის შედეგებიb) რა შეგვიძლია გავაკეთოთ( პოლიტიკის წვლილი)

Picture Image: Golden World In Hands by jscreationzs- from: http://www.freedigitalphotos.net/

რა არის “ სიცოცხლის შემსწავლელიმეცნიერება”?

• “ , , მეცნიერების ნებისმიერი სფერო რომელსაც მივყავართ ან , გააჩნია პოტენციალი მიგვიყვანოს ცოცხალი ორგანიზმების

განსაკუთრებით ადამიანის სიცოცხლის უკეთ გაგებამდე.”

• მაგ., , , , ბიოლოგია პროტეომიქსი გენური ინჟინერია, , ნანოტექნოლოგია აეროზოლების ტექნოლოგია ქიმია და

მათემატიკა( კვლევის ეროვნული საბჭო, 2006: 27)

• გამოიყენება:. . , , საზ ჯანდაცვაში მედიცინაში სოფლის მეურნეობაში

, ენერგეტიკაში გარემოსა და ეროვნული უშიშროების კვლევებში

ბიოტექნოლოგია: 21– ე საუკუნის ეროვნული სტრატეგიის განუყოფელი

ნაწილი

რეგიონი წლიურიშემოსავალი წილი

ჩრდილო ამერიკა $204 მილიარდი 51%

ევროპა $102 მილიარდი 25%

იაპონია $47 მილიარდი 12%

, , აზია აფრიკა ავსტრალია $32 მილიარდი 8%

ლათინური ამერიკა $17 მილიარდი 4%

ბიოტექნოლოგიის მზარდი ბაზარი: ფარმაცევტული ბაზარი ( კვლევის ეროვნული საბჭო, 2006: 85)

• მსგავსი შედეგებია მკვლევარების რაოდენობებისა და სიცოცხლის შემსწავლელი მეცნიერებებში კვლევასა და

განვითარებაში კერძო ინვესტიციების მხრივ

• – აზია წყნარი ოკეანის რეგიონის სწრაფი ზრდა(Ernst&Young 2011, Frost&Sullivan 2010)

მეცნიერების მიმოხილვა: საქართველო

საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნულიაკადემია (სმეა)

• 1941 , სმეა დაარსდა წლის თებერვალშითბილისში.

• – 10 , სმეა ს აქვს სამეცნიერო განყოფილება მათშორის:– მედიცინის, – სოფლის მეურნეობის მეცნიერებების,– ქიმიისა და ქიმიური ტექნოლოგიების, და – ბიოლოგიური მეცნიერებების

• 5 სმეა აქვეყნებს აკადემიურ პერიოდულ,გამოცემას საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის შრომების ჩათვლით (BNAS)

(სმეა 2012)

http://www.science.org.ge/english.html

საქართველო

სიცოცხლის შემსწავლელი მეცნიერებების სწავლება უმაღლესი განათლების ინსტიტუტებში ( სრული არაა)

სახელმწიფო უნივერსიტეტები• თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი• ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი• გორის უნივერსიტეტი• თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი• სუბტროპიკული სოფლის მეურნეობის თბილისის სახელმწიფო

უნივერსიტეტი

კერძო უნივერსიტეტები• საქართველოს უნივერსიტეტი• თბილისის სამედიცინო ინსტიტუტი• თბილისის პეტრე შოთაძის სამედიცინო აკადემია• ქუთაისის სამედიცინო ინსტიტუტი• სამედიცინო მენეჯმენთისა და სტომატოლოგიის ინსტიტუტი

რატომ ვღელავთ? უნდა გვაწუხებდეს ეს საკითხი?

მეცნიერებისა და ტექნოლოგიის ორმაგი დანიშნულებისბუნება:– “ ყველა ძირითადი ტექნოლოგია — , მეტალურგია ფეთქებადი

, , , , საშუალებები შიდა წვის ძრავა ავიაცია ელექტრონიკა – ბირთვული ენერგია ინტენსიურად გამოიყენება არა მარტო

, მშვიდობიანი არამედ სამტრო მიზნებისათვისაც.”

– “… , 21– ეს დაემართება ბიოტექნოლოგიასაც ე საუკუნის წამყვატექნოლოგიას?”

, მეტიუ მეზელსონი მოლეკულური ბიოლოგიის პროფესორი ჰარვარდისუნივერსიტეტში (Meselson, 2000: 16)

სამტრო

მშვიდობიანი

მეზელსონის წინასწარმეტყველება 2000 წელს

შესაძლებლობა• “ ჩვენი შესაძლებლობა გარდავქმნათ ფუნდამენტური

სასიცოცხლო პროცესები სწრაფად ვითარდება”

• “ ჩვენ შევძლებთ არა მარტო სიცოცხლის , განადგურების ახალი გზების შექმნა არამედ

შეგვეძლება მისით მანიპულირება”

დილემა• “…[ ამას აქვს] სასიკეთოდ გამოყენების დიდი

, პოტენციალი აგრეთვე შეიძლება ჰქონდეს არასასიკეთო შედეგები ცივილიზაციის

მსვლელობისათვის.”

მეზელსონის წინასწარმეტყველება 2000 წელს

“ , , – , ამჟამად ჩანს რომ გზაჯვარედინს უნდა მივადგეთ იმ დროს , როდესაც ჩაბარდება გამოცდა ბიოტექნოლოგია…”

• ინტენსიურად იქნება გამოყენებული მტრული მიზნებისათვის, თუ• , ჩვენს სახეობას ეყოფა კოლექტიური სიბრძნე რათა

განსხვავებული კურსი აირჩიოს.

ბიოლოგიური და ტოქსიური იარაღის კონვენცია (ბტიკ)

1972

მუხლი I • “ ამ კონვენციის მონაწილე ყოველი სახელმწიფო ვალდებულებას

, , კისრულობს არასოდეს არავითარ გარემოებაში არ დაამუშაოს არ, , : აწარმოოს არა დააგროვოს რაიმე სხვა გზით არ შეიძინოს და არ შეინახოს :

• 1. , მიკრობიოლოგიური ან სხვა ბიოლოგიური აგენტები ან ტოქსინები მათი . წარმოქმნის გზისა და წარმოების მეთოდის მიუხედავად ისეთი სახის და

, , ისეთი რაოდენობისა რომელსაც არ გააჩნია პროფილაქტიკური დამცველი ან სხვა სამშვიდობო დანიშნულება.”

• , ეს ეხება არა მარტო სახელმწიფოებს არამედ არა სახელმწიფოებრივსექტორსაც

მეცნიერება და უშიშროება: ორმაგიდანიშნულება

ორმაგი დანიშნულების ფართო კონცეპტუალიზაციის საჭიროება• ბიოლოგიური აგენტები და ტოქსინები შეიძლება გამოყენებულ იქნას სამტრო

, , მიზნებისათვის იარაღის შექმნის გარეშე და ტექნოლოგია ჩვეულებრივ გაბნეულია გლობალურად მშვიდობიანი მიზნებისათვის გამოსაყენებლად

• კრიმინალურ გამოყენებას შეიძლება ჰქონდეს დანაშაულებრივი ან ( ), ტერორისტული აქტის სახე არასახელმწიფო სექტორი სამხედრო გამოყენების ( )პარალელურად სახელმწიფო სექტორი ,

• ბტიკ კრძალავს სიცოცხლის შემსწავლელი მეცნიერების არასწორად , გამოყენებას როგორც სახელმწიფო ასევე არასახელმწიფო სექტორების

მხრიდან

საქართველო საერთაშორისო რეჟიმებთან მიმართებაში

მგი• “ საქართველოსთან მიმართებაში გაუვრცელებლობის პრობლემა უპირველესად

. დაკავშირებულია ექსპორტის კონტროლთან საქართველო არ ფლობს ან , , აწარმოებს ბირთვულ ქიმიურ ან ბიოლოგიურ იარაღს და ის არის უმთავრესი

გაუვრცელებლობის ხელშეკრულებების და რეჟიმების მონაწილე სახელმწიფო. ”

ბტიკ• მიერთება (22 ,მაისი 1996)• “ ზოგი ვაქცინის მწარმოებელი დაწესებულება საქართველოში იყო საბჭოთა შავი

, ჭირის საწინააღმდეგო სისტემის ნაწილი რომელიც ფლობდა ორმაგი დანიშნულების ბიოლოგიური იარაღის წარმოების საშუალებებს”.

[თუმცა],... ორმაგი დანიშნულების მთელი აღჭურვილობა და ზოგიერთი შენობა - 2002 30 ბიოკომბინატში განადგურდა საქართველოსა და აშშ ს შორის წლის

დეკემბერს დადებული ხელშეკრულების შესაბამისად”

ქიკ• ხელმოწერა (14 ,იანვარი 1993); რატიფიკაცია (27 ,ნოემბერი 1995)• ქიმიური იარაღის აკრძალვის ორგანიზაციის დამაარსებელი წევრი

( ბირთვული საფრთხეების ინიციატივა 2012)

National Series: Lecture Outline

2. ბიოუშიშროების საფრთხეები 3. პრევენციის ქსელი

4. ეროვნული ღონისძიებები5. მეცნიერებისპასუხისმგებლობა

Picture Image: Transparent Globe by digitalart - from: http://www.freedigitalphotos.net/

• ‘ ’არ არსებობს საფრთხეების ერთი ცალკე წერტილი– , მრავალი პოტენციური მოთამაშე მასალა და ინფორმაცია

შეიძლება იყოს დაკავშირებული ორმაგი დანიშნულების , , , საკითხებთან საერთაშორისო რეგიონულ ეროვნულ ადგილობრივ და ინდივიდუალურ დონეებზე

სიცოცხლის შემსწავლელი მეცნიერებების ახალი

საფრთხეები

საფრთხეების მიმოხილვა (ლექცია 2)

ხელოვნურად შექმნილი: საფრთხეები საომარი

, საშუალებები კრიმინალი დატერორიზმი

1. უსაფრთხოებისრისკები/ლაბორატორიებშ

ი მომხდარი შემთხვევები

1. ინფექციური დაავადებების ბუნებრივი

აფეთქებები

:ინფექციური დაავადებების ბუნებრივი აფეთქებების საკითხისათვის• საზოგადოებრივი ჯანდაცვის მზადყოფნისა და რეაგირების დაგეგმვა

უსაფრთხოების რისკები/ ლაბორატორიებში მომხდარი შემთხვევების:საკითხისათვის

• საშიშ პათოგენებთან და ტოქსინებთან უსაფრთხოედ მოპყრობის ; ლაბორატორიული რეგულაციები ბუნებაში შემთხვევით გაბნევის და

უნებართვოდ შესვლის პრევენცია; აგრეთვე მეთოდური ინფორმაციის და შედეგების ნებართვის არმქონე პირების ხელში ჩავარდნის პრევენცია

ხელოვნურად შექმნილი საფრთხეების :საკითხისათვის• საერთაშორისო შეიარაღების ძლიერი საერთაშორისო ხელშეკრულებები

ეფექტურ ეროვნულ იმპლემენტაციასთან ერთად• საერთაშორისოდ კოორდინირებული ექსპორტის კონტროლი• დაზვერვა• ბიოთავდაცვა

:სიცოცხლის შემსწავლელი მეცნიერებების ახალი საფრთხეების საკითხისათვის• კონტროლი: უშიშროების მხრივ მგრძნობიარე მეცნიერებისა და ტექნოლოგიის

მიღწევები• კვლევის პასუხისმგებლობით წარმართვის ხელშეწყობა განათლების გზით

( 3)პრევენციის ქსელი ლექცია

პრევენციისქსელი

ბინებრივისაფრთხეე

ბი

უსაფრთხ ოების

რისკები

მეცნიერებ ის მართვა

ხელოვნურა დ შექმნილი

საფრთხეები

ეროვნული იმპლემენტაცია (ლექცია 4)

ეროვნულიკონტექსტისაკენ

National implementation (Lecture 4)

1 • International agreements

2• Signature and ratification by

states

3• National measures in states• Legislation, regulation, order

or other forms of governance

ეროვნული იმპლემენტაცია

1• საერთაშორისო

ხელშეკრულება

2• სახელმწიფოების მიერ

ხელმოწერა დარატიფიკაცია

3

• ეროვნული ზომებისახელმწიფოებში

• კანონმდებლობა, , რეგულირება წესი ან სხვა

ფორმები

გამოყენებული ლიტერატურა

• ამ ლექციაში ციტირებული გამოყენებული ლიტერატურა

შეგიძლიათ იხილოთ ამ პრეზენტაციის შენიშვნების ნაწილში.