3341

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2014 • Αρ. φ. 1225 • 2 €

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Θ. Μιχόπουλος: Ομολογούντην ήττα,προετοιμάζουν τηνεπόμενη μέραΟ Φορτσάκης, ο Ψυχάρηςκαι το “κρείττον σιγάν” σελ. 3

...Κ. Μελάς: Ο λαγόςκαι ο τίγρηςΣκληρές δεσμεύσειςκαι ανεδαφικές προσδοκίεςαπό την κυβέρνηση σελ. 9

...Α. Πετρακόπουλος: Μπορείνα υπάρξει εναλλακτικήπρότασηΕπιχειρείται η οικολογικήκαταστροφή στον Κυπαρισσιακόκόλπο σελ. 20

Μ. Ρένεσης: Τα μιλήσανε,τα συμφωνήσανεΣτη σύνοδο των χωρώντης Ασίας και του Ειρηνικούστο Πεκίνο σελ. 11

...«String Demons»: Μουσικήελεύθερη από ταμπέλεςΣυνέντευξη με τα μέλητου συγκροτήματος σελ. 28, 29

Φοιτητικές εστίες:Απ’ έξω κούκλακαι από μέσα πανούκλαΑυτοψία στη φοιτητικήεστία του ΠανεπιστημίουΑθηνών σελ. 21

ΕΙ∆ΙΚΕΣ Α∆ΕΙΕΣΣΕ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥΣΦΟΙΤΗΤΕΣ

Τώρα πρέπειο υπουργόςνα δώσει λύσηΤου Πέτρου ∆αμιανού*

Το Γυμνάσιο και Λύκειο,που λειτουργεί μέσα στοΕιδικό Κατάστημα Κρά-

τησης Νέων Αυλώνα από το2000, παρέχει πλήρη εκπαίδευ-ση Γυμνασίου και Λυκείου, μα-θήματα ενισχυτικής διδασκα-λίας και πρόσθετης διδακτικήςστήριξης, πέραν του ωρολογίουπρογράμματος σπουδών και υ-λοποιεί κάθε χρόνο μεγάλο α-ριθμό προαιρετικών προγραμ-μάτων. Είναι το μοναδικό σχο-λείο σε καταστήματα κράτησηςστην Ελλάδα που λειτουργεί ωςεξεταστικό κέντρο πανελλη-νίων εξετάσεων, δίνοντας έτσιδυνατότητα πρόσβασης στο πα-νεπιστήμιο σε μαθητές-κρατού-μενους της Γ΄ Λυκείου. Έχει

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΞανά μαζί!Ξανάνικητές!

∆ύο μήνες στο τιμόνιτου δήμου πουεγγυώνται ολόκληρητην τετραετία σελ. 10

• Λουτσιάνα Καστελίνα: Πού είναι η γιορτή;• Αφιέρωμα: Τι έγραφαν οι εφημερίδες

της Αριστεράς τότε. Σελ. 15, 18

Αυταρχικήπερικύκλωση

ΑΥΡΙΟ Η ∆ΥΝΑΜΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΟΡΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ 41 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ

Κατασταλτικές δυνάμεις των ΜΑΤ σε πλήρη διά-ταξη γύρω από τη Νομική. Η ίδια εικόνα επαναλαμ-βάνεται έξω από κάθε πανεπιστημιακό χώρο, σε όλητη χώρα. Λοκ άουτ που απαγορεύει στους φοιτητέςτην είσοδο στη σχολή τους για οποιοδήποτε λόγο καιοπωσδήποτε όχι για γενική συνέλευση. Όσοι αντι-δρούν αντιμετωπίζουν τη βία της κατασταλτικήςτρομοκρατίας, ξυλοκοπούνται άγρια. Κυβέρνηση καιπρυτάνεις ισχυρίζονται ότι με τον τρόπο αυτό «προ-στατεύουν» το δημόσιο πανεπιστήμιο, προϊδεάζον-τας για το τελικό τους όραμα: ένα πανεπιστήμιοχωρίς φοιτητές, ή με ένα ματατζή για κάθε φοιτητή.

Αντί να τους αναστέλλει το γεγονός ότι το όλοσκηνικό στήνεται ακριβώς στην επέτειο 41 χρόνωναπό την εξέγερση του Πολυτεχνείου, μοιάζει να τουςωθεί να εκδηλώσουν με τον πιο βάρβαρο τρόπο τηναπέχθειά τους σε αυτή την αγωνιστική παράδοση,που εμπνέει όλες τις γενιές των νέων και ειδικότερατων φοιτητών.

Για τη διατήρηση αυτής της μνήμης και την εκδή-λωση της αγωνιστικής διάθεσης στη σημερινή συγ-κυρία θα διαδηλώσουμε, θα ενώσουμε τη φωνή μαςμε τους φοιτητές, τους εργαζόμενους και τους νέουςαύριο σε όλη την Ελλάδα, κρατώντας ζωντανό το μή-νυμα της εξέγερσης και ανοιχτό το δρόμο της ανα-τροπής των μνημονίων, της λιτότητας, του αυταρχι-σμού.

25 χρόνιααπό την πτώσητου Τείχους

Βουλή: Το δεύτεροΒατερλό του ΕΝΦΙΑΤραυματισμένη βγήκε από τη συζήτηση τηςτροπολογίας για τον ΕΝΦΙΑ στη Βουλή η κυβέρνησηκαθώς εισέπραξε δύο παρών και μία παραίτηση. Τοπιο σπουδαίο όμως είναι ότι όλοι κατάλαβαν πως οπραγματικός νομοθέτης είναι η τρόικα. Μάταια οπρωθυπουργός, μιλώντας για «λαθάρα», προσπάθησενα το κρύψει. Ρεπορτάζ στη σελίδα 3

T. Ρεστάκης:Στο δρόμο γιατη συνεργατική οικονομία

σελ 12

Μ. Σπουρδαλάκης:Να αποκλειστούνοι ιδιοτελείς στρατηγικές

σελ 6, 7

ΣΣΥΥΝΝΕΕΝΝΤΤΕΕΥΥΞΞΗΗ

Κ. Κορνέτης: “Τα παιδιάτου Μαρξ και της Κόκα-Κόλα”αντιστάθηκαν στη Χούντα σελ 30, 31

22 Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014ΘΕΜΑΤΑ

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣΙδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών,Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος,Αθήνα 105 51

ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702, 3619513 -3619514 • FAX: 3619610

Εκδότρια:Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Συνδρομές (σε ευρώ)• Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250

• Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών

Αρ. Λογαριασμού: 72038528658ΙΒΑΝ GR

3801107200000072038528658ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση:epohigr@gmail.com

www.epohi.grΚωδικός εντύπου: 3341

«Τούτες τις μέρες ο άνεμος μας κυνηγάει», τρα-γουδούσε ο Ξυλούρης σε στίχους του Ρίτσου.

Αμέτρητες σκηνές έρχονται στο νου. Να μερι-κές:

Σκηνή πρώτη.«Τον κ. Καραπαναγιώτη, παρακαλώ».«Περιμένετε». «Ποιος τον ζητά»«Ο τάδε».Καραπαναγιώτης: «Τι θέλεις ρε;»«Πιάσατε το πρωί τον… Θέλω να σας πω ότι

έχει σοβαρό πρόβλημα υγείας στο κεφάλι και γι’αυτό παίρνει φάρμακα. Θα έρθω εγώ στη θέσητου, αν τον αφήσετε ελεύθερο».

«Να πας να γ…θείς κωλόπαιδο. Όλους θα σαςπιάσουμε, όλους θα σας πεθάνουμε».

Και με δύναμη κλείνει το τηλέφωνο ο αρχιβα-σανιστής…

Σκηνή δεύτερη. Κρατούμενοι από την πρώτηεξέγερση του Πολυτεχνείου στις 14 Φεβρουαρίου1973 με εμφανή τα σημάδια της κακοποίησης, με-ταφέρονται από τη Γενική Ασφάλεια στο Εφετείοπου στεγαζόταν στο Αρσάκειο. Κάμποσοι φοιτη-τές ξαφνικά εμφανίζονται και ορμούν πλευρί-ζοντας την κλούβα συμπαραστεκόμενοι στουςκρατούμενους, φωνάζοντας: «Κουράγιο. Θα νι-κήσουμε!». Οι αστυνομικοί στην αρχή τα χάνουν,μετά βγάζουν τα γκλομπς και όποιον πάρει οχάρος. Οι κρατούμενοι κλαίνε. Οι ανθρωποφύ-λακες τα χάνουν. Κλαίνε αυτοί που δεν έβγαλαν«κιχ» στα βασανιστήρια, θα αναρωτήθηκαν. Πουνα καταλάβουν!

Η ίδια σκηνή, με χιλιάδες κόσμου έξω από ταδικαστήρια. Η κλούβα και τα αυτοκίνητα συνο-δείας τρέχουν μέσα στο πλήθος με κίνδυνο νατραυματίσουν ανθρώπους. Από πίσω εξοπλισμέ-νοι αστυνομικοί χτυπούν ανελέητα και συλλαμ-βάνουν όποιον βρουν. Οι κρατούμενοι στηνκλούβα κτυπούν τα τζάμια φωνάζοντας συνθή-ματα. Γεμίζουν την αίθουσα του δικαστηρίου μεμυστικούς, εμποδίζοντας τους γονείς να πλησιά-σουν το κτίριο και τους δικηγόρους να μπουνμέσα!

Σκηνή τρίτη. Στο σκληρό χειμώνα του 1974,μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου και τη νέαχούντα του Ιωαννίδη. Απόφαση να σπάσουμε τηντρομοκρατία. Εμφάνιση κάποιων στις σχολές.Συλλήψεις από την ΕΣΑ μέσα στις αίθουσες. ΟΠάνος Γεραμάνης, που δούλευε τότε στην «Ακρό-πολη», πήρε το μήνυμα από τον Πράκτορα καιαρχίζει να τρέχει, λες και ήταν αθλητής παρά τακιλά του, στους τηλεφωνικούς θαλάμους για ναστείλει την είδηση στο BBC, στο Παρίσι, στηΝτόιτσε Βέλε, στη «Φωνή της Αλήθειας».

Τα ραδιόφωνα έπαιζαν τότε σημαντικό ρόλογια τους συλληφθέντες, γιατί δυσκόλευαν τηνεξόντωσή τους μέχρι θανάτου. Από τα ραδιό-φωνα, επίσης, μάθαιναν οι συγγενείς, την τύχητων κρατουμένων τους που αγνοούνταν, αναζη-τώντας τους εναγωνίως από την Ασφάλεια έωςτην ΕΣΑ και την Εισαγγελία. Η χούντα δεν έδινεκαμία πληροφορία. Μετά από ενάμισι μήνα κρά-τησης, ανακρίσεων και βασανισμών άρχισαν ναέρχονται σώβρακα και τσιγάρα. Άσσος σκέτο.Ξαφνικά έρχεται ένα πακέτο με Σαντέ σκέτο,αυτό με το κόκκινο χρώμα και στο κέντρο να τοστολίζει μια όμορφη ξανθιά. Μήνυμα από τον«Πράχτορα» σαν να έλεγε είμαι καλά, είμαστεμαζί σου. Τα σλιπς έπρεπε να είναι καινούργια,στην κλειστή συσκευασία τους. Στη μέση χαρτόνι.Αυτά τα χαρτόνια κόπηκαν ομοιόμορφα, όσο

μπορούσες, έγιναν τράπουλα και άρχιζε η πόκαμε έναν παίκτη και τους άλλους χιλιόμετρα μα-κριά, ακόμα και έτσι όμως δεν έπιαναν οι μπλό-φες στον Πράκτορα, μου έπαιρνε και τα ρέστα…

Ο αξέχαστος Κώστας Σμυρνής, ο Πράκτοράςμας, παρατσούκλι που κονόμησε όταν ο ασφαλί-της και βασανιστής Βλάσης Καραθανάσης εκβιά-ζοντάς τον νόμισε ότι θα τον κάνει χαφιέ τους.Με βρήκε, από τα Σαβάλια αυτός, από τα Λεχαινάεγώ, μου τα είπε, συμφωνήσαμε να του λέει μικράασήμαντα πράγματα, γνωστά άλλωστε, προκει-μένου να τους αποπροσανατολίσει όταν θα έρθειη μεγάλη ώρα. Έτσι τους τη φέραμε κοιμίζοντάςτους και μοιράσαμε χωρίς συλλήψεις και κατά-σχεση, την περίφημη «Μελέτη των 12» τηςΑΣΟΕΕ. Αφορμή να μας περάσουν πειθαρχικό οιαρχές της σχολής και να γίνει η πρώτη αγωνι-στική και μαζική κινητοποίηση, πάνω από 1.500φοιτητές, που φώναζαν αντιχουντικά συνθήματακαι τραγουδούσαν Θεοδωράκη. Ο Πράκτορας σεδιατεταγμένη υπηρεσία από τους ασφαλίτες, μαζίμε μια ντουζίνα διορισμένους στο ∆.Σ της σχολής,δεν άντεξε την αγωνιστική ανάταση. Τους εγκα-τέλειψε με το μάγκικο βηματισμό του, βρίζοντάςτους και ήρθε μαζί μας. Κατέρρευσε η επιχείρησήμας. Κερδίσαμε όμως όλοι μα όλοι από τηνΑΣΟΕΕ έως το πανεπιστήμιο της Πάτρας, στοΠαρίσι, στα Λεχαινά, στο ΤΕΙ Πύργου έναν ντόμ-προ άνθρωπο, γνήσιο μάγκα, ατόφιο, δάσκαλοκαι εξαιρετικό σύντροφο…

Θα άξιζε να ζήσεις τότε μόνο και για αυτά

Η «γενιά» μας, με εισαγωγικά γιατί ποτέ δενυπήρξε καμία γενιά ενιαία, όπως η γενιά της Αν-τίστασης είχε και τον Γλέζο είχε και τους ταγμα-τασφαλίτες Κουρκουλάκο ή Παπαδόγκωνα, η«γενιά» μας, λοιπόν, αυτοί δηλαδή που αγωνί-στηκαν στη δικτατορία έχουν, εφόσον σεβάστη-καν τους κώδικες που διαμορφώσαμε, ανεξάρ-τητα την πολιτική ή κοινωνική μετέπειτα ένταξήτους, έναν δικό τους συναισθηματικό νήμα πουτους τυλίγει. Έδρασαν μαζί σε ακραία δύσκολεςεποχές, στηρίζοντας ο ένας τον άλλον, αναλαμ-βάνοντας κινδύνους, με άλλα λόγια δημιούργη-σαν με την πιο πλήρη σημασία της την έννοια τηςσυντροφικότητας. Όχι αυτή που ευτελίστηκε, κυ-ρίως, στη πασοκρατία.

«Τι αισθάνεσαι για τον τάδε ή τον δείνα άματους βλέπεις στο δρόμο;» με ρώτησε ο οδοντία-τρός μου, ο Μιχάλης, μαρξιστής, μυαλό κοφτερόκαι με αναζητήσεις.

«Φιλιόμαστε, πειράζουμε ο ένας τον άλλον,κουτσομπολεύουμε θετικά τους κοινούς μας φί-λους και δείχνουμε την αγάπη μας».

«Ακόμα και αν έχουν ακουστεί διάφορα για τημετέπειτα πορεία τους;» «∆ε θέλουμε να τα πι-στέψουμε», του απάντησα. «Κάτι τέτοιες μέρεςβρισκόμαστε στα παλιά ταβερνάκια μας και θυ-μόμαστε τα παλιά, όχι τα άσχημα, αλλά τις πλά-κες και τους έρωτες μας.»

Ούτε το τηλέφωνο στο βασανιστή ξεχνιέται,ούτε ο ευτραφής Πάνος που είχε τις φωτογρα-φίες μας στο υπόγειο δωμάτιο του, ούτε το Σαντέμε το κόκκινο κουτί και τη γοητευτική κοπέλαστη μέση. Μας σημάδεψαν με τη σφραγίδα τηςσυντροφικότητας για πάντα. Μόνο και για αυτάτα συναισθήματα θα άξιζε να ζήσει κανείς τότε.

Μάκης Μπαλαούρας

μά λι στα τη χα ρά να με τρά 15 φοι τη τές.Όλα τα πα ρα πά νω α κού γο νται «εύη χα» για τα δε δο μέ να της ελ -

λη νι κής κοι νω νίας δεν εί ναι ό μως και τό σο α πλά. Αρχι κά πρέ πει ναέ χου με στο νου μας ό τι έ χου με νέ ους αν θρώ πους, έ φη βους και με -τέ φη βους, που προ σπα θού με, ε μείς του λά χι στον και κά ποιο κομ -μά τι της κοι νω νίας, να τους βο η θή σου με, εάν το θέ λουν. Για νατους πεί σου με ό μως για τους στό χους του σχο λείου και τις ω φέ -λειες που μπο ρούν να α πο λαύ σουν α πό αυ τό, χρειά ζε ται να έ χου μει σχυ ρά κί νη τρα. Μέ σα σε αυ τό το πλαί σιο και πα ρό λες τις α ντι κει -με νι κές δυ σκο λίες που α ντι με τω πί ζου με (έλ λει ψη ορ γα νι κών θέ -σεων, κα θυ στε ρη μέ νη στε λέ χω ση του σχο λείου με εκ παι δευ τι κούς)κα λού μα στε να κερ δί σου με την ε μπι στο σύ νη και το εν δια φέ ρον τωνμα θη τών μας. Να τους α πο δεί ξου με ό τι, πα ρά τις δύ σκο λες συν θή -κες που βιώ νουν μέ σα στα κα τα στή μα τα κρά τη σης, α ξί ζει να ση κω -θούν το πρωί για να έρ θουν στο σχο λείο, διό τι ε κεί θα βρουν αν -θρώ πους οι ο ποίοι, κα τα θέ το ντας την ψυ χή τους, θα τους προ σφέ -ρουν γνώ σεις κα θώς και ευ και ρίες για ποι κί λες δρα στη ριό τη τες. Νατους πεί σου με ό τι ό λα ό σα κερ δί σουν α πό το σχο λείο θα α πο τε λέ -

σουν πη γή δύ να μης για ό σο χρο νι κόδιά στη μα διαρ κέ σει η κρά τη σή τουςαλ λά και ε φό δια για τη με τέ πει ταζωή τους, ό ταν ε πι στρέ ψουν ως ι σό -τι μα μέ λη της κοι νω νίας.

Ένα α πό τα σπου δαιό τε ρα κί νη τραεί ναι και η δυ να τό τη τά τους να συμ -με τέ χουν στις πα νελ λα δι κές ε ξε τά -σεις, ό πως και ό λοι οι υ πό λοι ποι μα -θη τές, ε φό σον, σύμ φω να με τον ι -σχύο ντα σω φρο νι στι κό κώ δι κα, η ε -λευ θε ρία εί ναι το μό νο αν θρώ πι νο δι -καίω μα που στε ρεί η δι καιο σύ νη γιαμία α ξιό ποι νη πρά ξη. Όλα τα υ πό -λοι πα δι καιώ μα τα εί ναι σε ι σχύ, ή

του λά χι στον έ τσι πρέ πει να εί ναι, και η εκ παί δευ ση εί ναι έ να α πό τασπου δαιό τε ρα.

Στο σχο λείο του ΕΚ ΚΝ Αυ λώ να γί νε ται κά θε χρό νο μία τε ρά στιαπρο σπά θεια εκ μέ ρους των εκ παι δευ τι κών να κα λύ ψουν την ύ λη,ώ στε οι μα θη τές να εί ναι ό σο το δυ να τόν ε παρ κέ στε ρα προ ε τοι μα -σμέ νοι για τις ε ξε τά σεις. Η α ντα πό κρι ση εκ μέ ρους των μα θη τώνκρα του μέ νων εί ναι α ξιο θαύ μα στη. Οι ε πι τυ χίες των τε λευ ταίων ε -τών α πο δει κνύει του λό γου το α λη θές. Το σχο λι κό έ τος 2013-14, 4α πό τους 5 μα θη τές που συμ με τεί χαν στις πα νελ λα δι κές ει σή χθη -σαν στο πα νε πι στή μιο.

Η ε πι τυ χία ό μως αυ τή έ χει νό η μα μό νο εάν οι νέ οι φοι τη τές γί -νουν ε νερ γά μέ λη των α ντί στοι χων σχο λών. Ο τίτ λος του «φοι τη τή»έ χει υ πό στα ση μό νο ε φό σον δί νο νται οι ο ρι σμέ νες α πό το νό μο ει -δι κές ά δειες προ κει μέ νου να πα ρα κο λου θούν τα θεω ρη τι κά και ερ -γα στη ρια κά μα θή μα τα των σχο λών τους, με στό χο να φτά σουν κά -ποια στιγ μή στην α πό κτη ση του πτυ χίου τους. Μό νο έ τσι οι ί διοι θαπι στέ ψουν ό τι ά ξι ζε τον κό πο η προ σπά θεια που έ κα ναν μέ σα σεδυ σμε νείς συν θή κες, ό τι το κί νη τρο που τους προ σέ φε ρε το σχο -λείο ή ταν πραγ μα τι κό. Η δι κή τους προ σπά θεια θα εί ναι το σπου -δαιό τε ρο κί νη τρο για τους υ πό λοι πους μα θη τές, ώ στε να κά νουνκαι ε κεί νοι το ί διο.

Τον πε ρα σμέ νο μή να ήρ θε στο σχο λείο ο υ πουρ γός ∆ι καιο σύ νης,κ. Αθα να σίου, για να βρα βεύ σει τους ε πι τυ χό ντες μα θη τές μας καιυ πο σχέ θη κε ό τι θα στα θεί α ρω γός στην φοι τη τι κή τους πο ρεία. Θε -τι κή ε νέρ γεια εκ μέ ρους της Πο λι τείας. Σή με ρα, οι δύο α πό τουςτέσ σε ρις φοι τη τές, ε νώ έ χει ο λο κλη ρω θεί η εγ γρα φή τους, δεν έ -χουν ξε κι νή σει τις σπου δές τους, ού τε στα υ πο χρεω τι κά ερ γα στη -ρια κά μα θή μα τα, με κίν δυ νο να χά σουν το ε ξά μη νο. Άρα η θε τι κή ε -νέρ γεια πρέ πει να ο λο κλη ρω θεί. Τώ ρα εί ναι η ώ ρα που οι μα θη τέςμας χρειά ζο νται τη στή ρι ξη ό λων μας, και της Πο λι τείας. Τώ ρα πρέ -πει να λυ θούν τα ό ποια προ βλή μα τα, δια δι κα στι κά, νο μι κά και ό σαάλ λα προ κύ πτουν, ώ στε οι φοι τη τές μας να γευ τούν την ο λο κλή ρω -ση της χα ράς της ε πι τυ χίας τους. Τώ ρα πρέ πει ο υ πουρ γός να δώ -σει λύ ση. Σή με ρα. Αύ ριο ί σως να εί ναι αρ γά!

* Ο Π. ∆α μια νός εί ναι διευ θυ ντής του σχο λείου του Ει δι κού Κα τα -στή μα τος Κρά τη σης Νέων Αυ λώ να.

Ο τίτ λος του “φοι -τη τή” έ χει υ πό στα -ση μό νο ε φό σον δί -νο νται οι ο ρι σμέ -νες α πό το νό μο ει -δι κές ά δειες.

“

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

Ει δι κές ά δειεςσε κρα τού με νους φοι τη τές

Πώς δενότανη συντροφικότητα

Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014 33ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ηκυβέρνηση καταρρέει φυλλορρο-ούσα. Το Μαξίμου δεν μπορεί νακυβερνήσει και επαναλαμβάνει

ακροδεξιά ολισθήματα σε μια προσπά-θεια να διασωθεί. Ένα επικίνδυνο παι-χνίδι για τη δημοκρατία, ένας επικίνδυ-νος πρωθυπουργός για τη χώρα που λει-τουργεί με διχαστική εμφυλιοπολεμικήλογική. Το τελευταίο διάστημα παρακο-λουθούμε μια σειρά από «πρωτόγνωρα»γεγονότα. Φαινομενικά δεν συνδέονται.Όμως εκπορεύονται από την ίδια πηγήκαι αποσκοπούν στο ίδιο αποτέλεσμα –την προετοιμασία της επόμενης μέρας σεβάρος του ΣυΡιζΑ.

«Λοκ άουτ» στα ΑΕΙ

Ο πρύτανης Θ. Φορτσάκης ξεκίνησεπόλεμο με το πανεπιστήμιο και τουςφοιτητές. Στήριγμά του ο ίδιος ο Αντ.Σαμαράς, που μερικές μέρες νωρίτεραείχε αποκαλέσει φοιτητές «θρασίμια».Αυτή τη φορά ο πρωθυπουργός έδωσε το«πράσινο φως» -ας μην ισχυρισθεί κα-νείς ότι πήρε ο Φορτσάκης την πρωτο-βουλία!...- για την εφαρμογή ενός ιδιό-τυπου «λοκ άουτ» στα πανεπιστήμια [ό,τιθέλει η τρόικα για τις επιχειρήσεις…]βάζοντας τα ΜΑΤ να τα καταλάβουν! Γε-γονός που πυροδότησε αντιδράσεις,αναγκάζοντας ακόμα και τα Νέα[14.11.14] να γράψουν ότι «δεν πρέπει ναφτάσουμε […] στην προκλητική κλήσητης αστυνομίας χωρίς να έχει προηγηθείτο παραμικρό. Απαιτείται κοινή λο-γική!». Η πρώτη, σωστή, ανάγνωση ση-μειώνει ότι η κυβέρνηση επιλέγει έναναντιπερισπασμό, στο πλαίσιο της στρα-τηγικής έντασης που έχει επιλέξει, γιανα καλύψει το φιάσκο που έχει πάθει μετον ΕΝΦΙΑ.

Ωστόσο ο Θ. Φορτσάκης -που λειτουρ-γεί και ως… αττικάρχης- φέρεται απο-φασισμένος να αλλάξει τον τρόπο λει-τουργίας του πανεπιστημίου. Να δημι-ουργήσει ένα διαφορετικό μοντέλο λει-τουργίας του. Ένα πανεπιστήμιο που θα

λειτουργεί με όρους αγοράς, επιχείρη-σης. Και εκεί δεν χωράνε προβληματι-σμοί, εκθέσεις, συνελεύσεις, συναυλίες.Γι’ αυτό το «λοκ άουτ», γι’ αυτό παρεμ-πόδισε την είσοδο βουλευτών στους χώ-ρους της Πρυτανείας και στη συνέχειατων φοιτητών στη σύγκλητο την ώρα τηςσυνεδρίασής της. Θέλει ένα ίδρυμα απο-στειρωμένο από κάθε επαφή με την κοι-νωνία που θα αφορά λίγους και που θαεργάζεται μόνο για την ιδιωτική πρωτο-βουλία. Μελέτες με πληρωμή, όχι, όμως,και ανάλογες, χωρίς πληρωμή, που θααφορούν ένα δήμο, ένα δρόμο, ένα συγ-κρότημα κατοικιών για φτωχούς, τηνανάπλαση του Ελληνικού ως μητροπολι-τικό πάρκο, κ.λπ.

«Εθνικός προξενητής»!...

Η παραίτηση του Α. Ψυχάρη δεν αμφι-σβητεί την πολιτική της κυβέρνησης Σα-μαρά –ψήφισε την τροπολογία για τονΕΝΦΙΑ και στη συνέχεια παραιτήθηκε.Ωστόσο, με την κίνησή του φαίνεται ναπροεξοφλεί τις επερχόμενες εξελίξεις,στις οποίες, ως βουλευτής, δεν θα μπο-ρούσε να παρέμβει στο παραμικρό. Επι-χειρεί, λοιπόν, να επανατοποθετηθείαναζητώντας νέο ρόλο, έχοντας, βέβαια,πάντα στο πλευρό το συγκρότημα Λαμ-πράκη. Προς το παρόν επιλέγει το ρόλοτου «γεφυροποιού», του παράγοντα «συ-νεννόησης», καθώς, όπως σημειώνειστην επιστολή του, «έπειτα από προβλη-ματισμό μηνών διαπίστωσα ότι δεν αξί-ζει να υπηρετώ άλλο ένα πολιτικό σύ-στημα που αδυνατεί να συνεννοηθείακόμα και για τα αυτονόητα».

Η κίνησή του παίρνει ιδιαίτερες δια-στάσεις κυρίως λόγω της σχέσης του μετο συγκρότημα Λαμπράκη. Και γιατίμόλις πριν δύο βδομάδες [Βήμα,26.10.14] ο πατέρας του και ιδιοκτήτηςτου ∆ΟΛ, Σταύρος Ψυχάρης, σε πρωτο-σέλιδο άρθρο του με τίτλο «ΚρείττονΣιγάν», σημείωνε ότι «αν η Ελλάδα είναιαποφασισμένη να πορευτεί στον δρόμο

της Ευρώπης, όποιο κόμμα έρθει στηνεξουσία θα υποβάλει τα σέβη του στιςΒρυξέλλες και θα συμπορευτεί με τουςσυνεταίρους», για να καταλήξει συμβου-λεύοντας Ν∆ και ΣυΡιζΑ να συμπορευ-τούν! «Τούτων δοθέντων», έγραφε, «τασοβαρά πολιτικά κόμματα (τα λεγόμενακόμματα εξουσίας) ας προετοιμάζονταινα αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις τωνκαιρών. Και επειδή αόρατες δυνάμειςμπορούν ακόμη και να επιβάλουν το σε-νάριο του Μεγάλου Συνασπισμού συνι-στάται το… κρείττον σιγάν».

Το συγκρότημα, λοιπόν, προετοιμάζε-ται για την επόμενη μέρα και ο ρόλοςπου φαίνεται να έχει επιλέξει, είναιαυτός του «εθνικού προξενητή»! Και, βέ-βαια, ο ∆ΟΛ θα προσπαθήσει να παίξειπρωτεύοντα ρόλο στη συγκρότηση τηςκεντροδεξιάς, αλλά, υπό όρους, και στηνκεντροαριστερά.

Τι «δείχνει» ΕΝΦΙΑ

Η νέα παλινωδία με τον ΕΝΦΙΑ, ανε-ξάρτητα αν πέρασε από τη Βουλή, απο-δεικνύει την αδυναμία της κυβέρνησηςνα αυτονομηθεί ακόμα και στο παραμι-κρό –σύμφωνα με τον κ. Μίχαλο η τρο-πολογία επιβλήθηκε από την τρόικα μεένα τηλεφώνημα! Είναι φανερό ότι οι180, αν και είναι τελείως διαφορετικό τοθέμα, δύσκολα θα συγκεντρωθούν. ΤοΜαξίμου αρχίζει να το συνειδητοποιείκαι αλλάζει την τακτική του, χωρίς, βέ-βαια, να εγκαταλείπει το στόχο να εκλέ-ξει Πρόεδρο της ∆ημοκρατίας.

Η εμπλοκή και το αλαλούμ με τονΕΝΦΙΑ, όμως, έχει προκαλέσει και εν-δοκυβερνητικές τριβές, σε υψηλά επί-πεδα, ενώ η απόφαση του Μαξίμου ναδώσει τις αρμοδιότητες του Γκ. Χαρδού-βελη στον υφυπουργό Γ. Μαυραγάνηφαίνεται να όξυναν ακόμα περισσότερατα εσωτερικά προβλήματα. Ωστόσο, δενπρέπει να ισχύουν [ακριβώς και γι΄ αυτήτην χρονική στιγμή] οι φήμες για παραί-

τηση του υπουργού Οικονομικών Γκ.Χαρδούβελη, καθώς ήταν πάγιο αίτηματης τρόικας τα έσοδα να μην ελέγχονταιαπό τον υπουργό που κάνει τις διαπραγ-ματεύσεις για το χρέος και τη συμφωνία.Και η απαίτηση της τρόικας φαίνεται ναυλοποιείται κάτω από τις ασφυκτικέςπιέσεις της.

Και τρόικα, και συμφωνία

Η τρόικα θα έρθει στην Αθήνα –δενείναι αυτό το πρόβλημα, όταν μπορεί καιασκεί πολιτική τηλεφωνικά ή μέσωmails! Και συμφωνία θα υπάρξει μεσκληρούς όρους, που θα ολοκληρώνει τομνημονιακό οικοδόμημα των κ. Σαμαράκαι Βενιζέλου –σε μεταμνημονιακήεποχή σίγουρα δεν θα μπει η χώρα. Θαέχουμε νέα μέτρα για την κάλυψη τουδημοσιονομικού κενού [2,6 δισ. ευρώ γιατο 2015], πιθανή άρση των περιορισμώνστους πλειστηριασμούς (οι τράπεζεςδιαφωνούν για να μην σκάσουν οι «βόμ-βες» στα χέρια τους), αλλαγές στο ασφα-λιστικό, ενιαίο μισθολόγιο με πολύ λιγό-τερες αποδοχές, συνεχή μείωση των συν-τάξεων, κ.ά.

«Το σημερινό πρόγραμμα με τα συγκε-κριμένα δάνεια και τους όρους θα τελει-ώσει, αλλά δεν έχει ληφθεί ακόμα από-φαση για το τι θα συμβεί με την Ελλάδααπό την 1η Ιανουαρίου», δήλωσε τηνΤρίτη ο επικεφαλής του Eurogroup Γ.Ντεϊσελμπλούμ [τηλεοπτικό δίκτυο RTLZ]. Μια μέρα νωρίτερα ο Ευ. Βενιζέλοςαποκάλυψε ότι «ο ελληνικός λαός θαέχει, το ταχύτερο δυνατό, και σίγουραπριν αρχίσει η διαδικασία εκλογής τουΠροέδρου της ∆ημοκρατίας, την ολο-κληρωμένη συμφωνία μας με τους εταί-ρους».

Θόδωρος Μιχόπουλος

Ο Θ. ΦΟΡΤΣΑΚΗΣ, Ο ΑΝ∆Ρ. ΨΥΧΑΡΗΣ ΚΑΙ ΤΟ «ΚΡΕΙΤΤΟΝ ΣΙΓΑΝ»

Ομολογούν την ήττα,προετοιμάζουν την επόμενη μέρα

Στόχος ο ΣυΡιζΑ

Τρόικα και κυβέρνηση, λοιπόν, εργάζονται προκειμένου ναπαρουσιάσουν μια «συμφωνία εξόδου από το μνημόνιο»,έχοντας, σύμφωνα με πληροφορίες, «συγχωνεύσει», σ’ έναβαθμό, την αξιολόγηση και τις διαπραγματεύσεις για τηνπροληπτική γραμμή στήριξης. Και θα προσπαθήσουν να εγ-κλωβίσουν τον ΣυΡιζΑ: είτε υποθηκεύοντας περαιτέρω τομέλλον της χώρας με νέο μνημόνιο, μέτρα και χρέη, είτεοδηγώντας τη χώρα σε εκλογές, τις οποίες θα [προσπαθή-σουν να] «φορτώσουν» στον ΣυΡιζΑ.

Πώς θα γίνει αυτό; Το σενάριο που επεξεργάζεται το Μα-ξίμου θέλει να φέρει τη «συμφωνία εξόδου από το μνημό-νιο» στη Βουλή και να ζητήσει ενισχυμένη έγκριση –180 ψή-φους! Αν ψηφιστεί,το Μαξίμου εκτιμά ότι «εύκολα» θα μπο-ρέσει στη συνέχεια να βρει και τους 180 για την εκλογή Προ-έδρου της ∆ημοκρατίας. Αν δεν ψηφιστεί [το πιο πιθανό…] ηκυβέρνηση θα προκηρύξει εκλογές με ευθύνη, όπως θα ισχυ-ρίζονται, της αντιπολίτευσης και ενώ θα είναι ανοιχτά όλατα μέτωπα. Αξιολόγηση, χρέος, ΑΟΖ, Κυπριακό, ονομασία τηςFYROM, κ.λπ., ενώ ο ΣυΡιζΑ θα κατηγορείται ότι δεν στήριξετην… «έξοδο από το μνημόνιο»! Το

υ ΑΛ

ΤΑΝ

από

τη

ΒΑΒΕ

Λ

Από facebookΦωτογραφία: Πραγματικό ΌνομαΣχόλιο: ∆ημήτρης Τσίρκας“∆εν γνωρίζουμε ακόμα σε ποιον ανήκει ο σκελε-τός που βρέθηκε στην Αμφίπολη. Αυτά για ταοποία είμαστε βέβαιοι μέχρι στιγμής, είναι πωςπρόκειται για Έλληνα, άνδρα, στρέιτ με δεξιές πο-λιτικές πεποιθήσεις που καταδίκαζε τις καταλή-ψεις και στήριζε τις μεταρρυθμίσεις.”

Του Νίκου Τσαγκρή

Ηκυρία Μέρκελ έδειχνε ευτυχι-σμένη. Στα μάτια της καθρεφτι-ζόταν o «ύμνος στη χαρά» του

Ludwig van Beethoven καθώς, μεφόντο το μνημείο του Τείχους του Βε-ρολίνου, εκφωνούσε τον πανηγυρικό:ένα απίστευτο ταρατατζούμ για το κο-σμοϊστορικό γεγονός και τον συμβολι-σμό του, την αρχή του τέλους του ψυ-χρού πολέμου.

Η πτώση του Τείχους ήταν ο θρίαμ-βος του ανθρώπινου πνεύματος, έλεγεη γερμανίδα καγκελάριος. «Μια μεγάληνίκη της ελευθερίας έναντι της κατοχής– ένα επικό πλήγμα στην τυραννία»,προκαλούσε…

Λέω «προκαλούσε» και το εννοώ.∆ιότι η αναφορά της Γερμανίδας κυ-ρίας σε εκείνη την αλλοτινή «κατοχή»,σ’ εκείνο το «επικό πλήγμα στην τυ-ραννία», ηχούσε ως σαρκασμός της ελ-ληνικής αδυναμίας αντίστασης στηντωρινή, τη γερμανική «κατοχή» τηςχώρας μας. Ως τραγική ειρωνεία τηςελληνικής αδυναμίας να επιφέρει ένα –κάποιο «επικό πλήγμα» στην οικονο-μική «τυραννία» που μας βασανίζει.

Ακολούθως, σε ένα παράξενο διεθνι-στικό κρεσέντο που ξεπερνούσε τονπρολεταριακό διεθνισμό και κάθε διε-θνισμό κάθε… ∆ιεθνούς, η Γερμανίδακυρία καλούσε τις «σημερινές και τιςμελλοντικές γενιές» να εμπνευστούναπό την πτώση του βερολινέζικου Τεί-χους και «να γκρεμίσουν τα τείχη – τατείχη της δικτατορίας, της βίας, τωνιδεολογιών, του μίσους»…

Έτσι ακριβώς! Λες και μιλούσε την9η Νοεμβρίου του 1989, εν μέσω τωνπανηγυρισμών για την πτώση του «τεί-χους της ντροπής». Που, σύμφωνα μετους κοσμοκράτορες της εποχής, ένθεν– κακείθεν του Ατλαντικού, σηματοδο-τούσε το τέλος του ψυχρού πολέμου:το οριστικό τέλος των ιδεολογικώνσυγκρούσεων Ανατολής – ∆ύσης. Τηνανατολή ενός ενιαίου – ειρηνικού κό-σμου, ενός νέου – μεταμοντέρνου διε-θνισμού. Της περίφημης «παγκοσμιο-ποίησης»…

Ο «ιντερνετικός ∆ιεθνισμός»

Σήμερα, 25 χρόνια μετά την πτώσητου Τείχους, ο μόνος… μεταμοντέρνοςδιεθνισμός που ανιχνεύεται (εύκολα,χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια) είναι ηδιεθνιστική ελίτ που σχηματίζεται απότους μεγιστάνες του πλούτου. Τους βα-σιλιάδες και τυράννους της εποχής μας

που, είτε προέρχονται απ’ την οικονο-μία είτε απ’ τις σόου – μπιζ είτε απ’ τοναθλητισμό, μιλούν την καινούργια πλα-νητική εσπεράντο, τα wallish, τα αγ-γλικά της Γουώλ Στρήτ. Και κατοικούνστο μαγευτικό βασίλειο της μεγάληςχλιδής και των πολυτελών διασκεδά-σεων.

Στον αντίποδα, ένας πραγματικά με-ταμοντέρνος «διεθνισμός», ο ιντερνετι-κός – ας τον πούμε, διεθνισμός. Μιαάτυπη «Πέμπτη ∆ιεθνής» που σχηματί-ζεται (και διαρκώς ανασχηματίζεται)από μυριάδες χρήστες του διαδικτύου.Και ανιχνεύεται μαζικά στη μπλογκό-σφαιρα, στα social media εν γένει.

Είναι η αγανακτισμένη – καταγγελ-τική και αρκούντως αντισυστημική«∆ιεθνής» του 21ου αιώνα. Που σπάειτους παραδοσιακούς κοινωνικούς κώ-δικες, ανατρέπει την πολιτική και κομ-ματική τάξη, γκρεμίζει τα εθνικά σύ-νορα και τα γεωπολιτικά τείχη και,«νάτη πετιέται από ξαρχής / κι αντρει-εύει και θεριεύει». Στις πλατείες τωνκοσμοπόλεων: Μαδρίτη – Αθήνα –Κωνσταντινούπολη – Κάιρο – ΝέαΥόρκη – Τύνιδα...

Ο νέος ψυχρός πόλεμος

Σαν να λέμε δυό νέοι… διεθνισμοίκαι στη μέση ο ψυχρός πόλεμος. Τονοποίο η κυρία Μέρκελ δεν κατάφερενα… τερματίσει με τον πανηγυρικό τηςστην επέτειο της «πτώσης». Κι ας υπο-σχόταν το τέλος του ψυχρού πολέμου,(που η συγκεκριμένη «πτώση»… προ-μηνούσε) λες και έβγαζε το λόγο το ’89,μέσα από του Τείχους τα συντρίμμια. Κιόχι σήμερα, εν μέσω ενός ψυχρού πο-λέμου εν εξελίξει? ο οποίος, δίχως ναείναι εκείνος που τερμάτισε… η Μέρ-κελ, είναι ολόιδιος μ’ εκείνον!

Ίσως και χειρότερος: «Ο νέος Ψυ-χρός Πόλεμος θα αποδειχθεί ίσωςακόμα πιο επικίνδυνος από τον προ-ηγούμενο», λέει ο αμερικανός διεθνο-λόγος Στέφεν Φ. Κοέν στηνΜonde Di-plomatique. Γιατί; τον ρωτάει ο δημο-σιογράφος: «Γιατί, αντίθετα από αυτόν,δεν θα συναντήσει καμία αντίσταση,ούτε στο Κογκρέσο, ούτε στα μέσα ενη-μέρωσης, τα πανεπιστήμια, τα thinktanks…

Ασφαλώς ούτε στην καγκελαρία τηςκ. Μέρκελ. ∆ιότι, ήρθε η ώρα να σας τοαποκαλύψω, η Γερμανίδα καγκελάριοςκορόιδευε την κοινωνία με τον… διε-θνιστικό πανηγυρικό της επί τη ευκαι-ρία της επετείου για την πτώση του Τεί-χους. Στην πραγματικότητα έριχνε λάδιστη φωτιά του ψυχρού πολέμου όταν,σε μια χαμένη στη μετάφραση, απο-στροφή του λόγου της καλούσε ευθέωςτους πολίτες της Ουκρανίας, της Συ-ρίας και του Ιράκ να γκρεμίσουν ταδικά τους «τείχη». Ποια «τείχη», άραγε;

Η ερώτηση είναι, βεβαίως, ρητορική.Ο ψυχρός πόλεμος, που αυτή τη φοράείναι κυρίως οικονομικός και γεωπολι-τικός (και πλαγίως μόνο ιδεολογικός),πυροδοτείται εμφανώς από τον σοβινι-στικό μεγαλοϊδεατισμό της κ. Μέρκελ.Και θερμαίνεται, και αναθερμαίνεται…

Ακριβώς την ώρα που το ΝΑΤΟ αγγί-ζει το μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας,ζαχαρώνοντας τα ενεργειακά κοιτά-σματα. Και για να τα γευτεί, αποβλέπειστον έλεγχο όλων των κρατών τηςπρώην ΕΣΣ∆. Αναγκάζοντας τον πιοαξιόπιστο σοφό της εποχής μας, τονΝόαμ Τσόμσκι, να γράφει τα «σενάρια»ενός πιθανού πυρηνικού πολέμου:Μπουρλότο!...

Ο κατάλληλοςάνθρωπος στηνκατάλληληθέσηΠόσες φορές τους έχετε

ακούσει να καταριούνταιτο πελατειακό κράτος και τηνπελατειακή νοοτροπία «πουμας έφερε σ’ αυτό το χάλι»! Καιπόσες φορές ακόμα δεν ακού-σατε το χαρμόσυνο άγγελμα τηςκατάργησής του, ιδίως τα τε-λευταία, μνημονιακά, χρόνια.

Κι έρχεται τώρα αυτός οανόητος κ. Γεωργαντάς, ο νέοςυφυπουργός Παιδείας, να γκρε-μίσει όλα αυτά που με τόσες θυ-σίες χτίζαμε με όραμα τη μετα-μνημονιακή Ελλάδα, που θαείναι ένα «κανονικό κράτος» -επιτέλους.

∆εν μπορούσε, τουλάχιστον,να κάψει αυτό το βίντεο απόκομματική εκδήλωση, πουκάνει τώρα το γύρο του διαδι-κτύου εκθέτοντας το κόμμα πουέχει αναλάβει το βαρύ φορτίοτης «κανονικοποίησης» και δια-λαλώντας ότι καθήκον κάθεκαλού νεοδημοκράτη είναι ναπιέζει όσους «ευεργετήθηκαν»όσους «βολεύτηκαν» από τηΝ∆, να την ψηφίσουν στις εκλο-γές και να μην φανούν αχάρι-στοι.

Μας μένει, πάντως, η περιέρ-γεια να δούμε τελικά, αν θα έχεικι αυτός την τύχη του προκατό-χου του, που υποχρεώθηκε ναπαραιτηθεί προ ημερών. Για ναμάθουμε πώς διαμορφώνεται ηκλίμακα ηθικοπολιτικών αξιώντης Ν∆. Αν είναι, δηλαδή, ή όχιπαράπτωμα σοβαρό η επίκλησητων διαχρονικών αρχών της πε-λατειακής αντίληψης, ή προτέ-ρημα, που πρέπει να επιβρα-

βεύεται και με υπουργοποίηση.Και σε ποιο υπουργείο: της Παι-δείας των ημετέρων παίδων...

Τσακίστετα προνόμια!Ηδη από το 1789 η νεαρή και

ανατρεπτική αστική τάξηαπαιτούσε την κατάργηση τωνπρονομίων και την επικράτησητης αρχής της ισότητας των πο-λιτών. Μόνο που μιλούσε για ταπρονόμια της αριστοκρατίας.

∆ύο αιώνες μετά, τα πράγ-ματα έχουν -κάπως- αλλάξει. Οινεοφιλελεύθεροι επίγονοι τωνπροπατόρων βλέπουν τονεχθρό στις συντεχνίες των ερ-γαζομένων. Και ανατρέχονταςστις πηγές ξιφουλκεί ξανά κατάτων προνομίων τους. Γνωστόςαναλυτής του περίφημου πρα-κτορείου Ρόιτερς, ονόματι Χι-ούγκο Ντίξον, αποφαίνεται γιατην Ισπανία ότι «χρειάζεται έναδεύτερο κύμα μεταρρυθμίσεων,ώστε να μειωθούν τα προνόμιαόσων έχουν μόνιμη εργασία»!

Και αναρωτιόμασταν τόσαχρόνια τι διάολο φταίει και δενμπορεί να ορθοποδήσει η φίληΙσπανία, όσο κι αν υπακούειστα κελεύσματα της λιτότητας.Ό,τι ακριβώς φταίει και για τηνκακοδαιμονία της Ελλάδας.

∆εντους παίρνει8Νοεμβρίου 2012, μέρα ψή-

φισης πολυνομοσχεδίου:∆ιαγράφεται από την ΚΟ τουΠΑΣΟΚ ο Κώστας Σκανδαλί-δης, γιατί απείχε, η ΆντζελαΓκερέκου, γιατί δήλωσε πα-ρούσα, ο Γ. Κουτσούκος και ο

Κοπ

τορα

πτικ

ή

44 Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο ψυχροπολεμικόςδιεθνισμός της κ. ΜέρκελΕικοσιπέντε χρόνια μετά την πτώση του Τείχουςτου Βερολίνου ο ψυχρός πόλεμος ζεικαι… αναθερμαίνεται

H αναφορά τηςΓερμανίδας κυρίας σεεκείνη την αλλοτινή“κατοχή”, σ’ εκείνο το“επικό πλήγμα στηντυραννία”, ηχούσε ωςσαρκασμός τηςελληνικής αδυναμίαςαντίστασης στην τωρινή,τη γερμανική “κατοχή”

“

Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014 55ΠΟΛΙΤΙΚΗ

∆ύσκολες ασκήσειςεκλογικής τακτικήςΜπορεί η διεύρυνση της επιρροής να συνδυαστείμε την ενίσχυση της αξιοπιστίας;

Ησχέση ανάμεσα στην επιδίωξηπρόωρων εκλογών και την απο-τροπή της εκλογής προέδρου της

δημοκρατίας από την υπάρχουσα Βουλήδεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται.

Προϋπόθεση, βέβαια, για την προκή-ρυξη πρόωρων εκλογών είναι η απομά-κρυνση της κυβέρνησης από το στόχοτης συγκέντρωσης των 180 ψήφων στηνυπάρχουσα Βουλή. Και σωστά ο ΣΥΡΙΖΑθέτει σε προτεραιότητα αυτή την επι-δίωξη.

∆εν πρέπει, όμως, να ξεχνά ότι τελικόςσκοπός της επιδίωξης αυτής είναι η ανα-τροπή όσο γίνεται νωρίτερα της κατα-στροφικής πολιτικής που υλοποιεί η κυ-βέρνηση και η εξασφάλιση ισχυρής πλει-οψηφίας στη νέα Βουλή ικανής να προ-ωθήσει και να υπερασπιστεί μια συγκε-κριμένη πολιτική: κατάργησης του μνη-νονιακού νομοθετικού πλαισίου, αναδια-πραγμάτευσης της δανειακής σύμβασηςμε γνώμονα το γνωστό τρίπτυχο (δια-γραφή, νεκρή περίοδος αποπληρωμήςγια το υπόλοιπο και ρήτρα ανάπτυξης)και εφαρμογής ενός σχεδίου παραγωγι-κής ανασυγκρότησης και κοινωνικήςαναγέννησης.

Για να επιτευχθεί αυτός ο μείζων σκο-πός, η αποτροπή της εκλογής προέδρουχρειάζεται να γίνει με τέτοιο τρόπο, ώστενα μην παρεμποδίζεται, αντίθετα να δι-ευκολύνεται η εξασφάλιση μιας ισχυρήςκαι σταθερής πλειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑστη νέα Βουλή. Να μη μειώνει, δηλαδή,την ελκτική δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ και ναμην αποδυναμώνει την ομοιογένεια καιτην αποφασιστικότητα της διευρυμένηςκοινοβουλευτικής ομάδας του.

Συμπτώσεις και αποκλίσεις

Η σύνδεση, λοιπόν, του ενός στόχου μετον άλλο χρειάζεται να γίνει με τις απα-ραίτητες πολιτικές προϋποθέσεις και όχιμηχανιστικά. Η επιχείρηση πειθούς τωνβουλευτών, ώστε να μη συναινέσουν στηνεκλογή προέδρου από αυτή τη Βουλή, ηαπαίτηση, αν θέλετε, από αυτούς να απο-τρέψουν αυτό το ενδεχόμενο, δεν προ-ϋποθέτει απαραίτητα σύμπτωση με τιςγενικότερες πολιτικές επιδιώξεις τού ΣΥ-ΡΙΖΑ. Η σύμπτωση στο συγκεκριμένοστόχο δεν συνεπάγεται αυτονόητα σύμ-πτωση και στο κυβερνητικό πρόγραμματου ΣΥΡΙΖΑ.

Επίσης, η στάση στο κομβικό ζήτηματης εκλογής προέδρου δεν αποτελείεπαρκή αιτία διαφοροποίησης της γενι-κότερης εκτίμησης που έχει διαμορφώ-σει το εκλογικό σώμα για τη στάση κάθε

πολιτικού ή κάθε πολιτικής δύναμης στακρίσιμα πολιτικά ζητήματα που αναδείχ-θηκαν ιδίως τα τελευταία πέντε χρόνια.Η κριτική αποτίμηση γίνεται συνολικάκαι δεν είναι στιγμιαία.

Αν δεν συντρέξουν αυτές οι προϋποθέ-σεις, μπορεί να βρεθεί ο ΣΥΡΙΖΑ μπροστάστο παράδοξο να αποτρέψει μεν τηνεκλογή προέδρου, να εξασφαλίσει τιςπρόωρες εκλογές, αλλά να βρεθεί στηνέα Βουλή με μειωμένη δύναμη ή ανομοι-ογενή στήριξη, που δεν θα του επιτρέ-ψουν να εφαρμόσει το πρόγραμμά του.

Απλή αριθμητικήκαι πολιτική άλγεβρα

Μα άλλα λόγια, τόσο στο ειδικότεροζήτημα της εκλογής προέδρου και τωνπρόωρων εκλογών, όσο και στο γενικό-τερο ζήτημα της εκλογικής τακτικής, τοπρόβλημα που έχει να λύσει ο ΣΥΡΙΖΑδεν είναι πρόβλημα απλής αριθμητικής,αλλά πολιτική άλγεβρας με αρκετούςαγνώστους.

Πρώτος άγνωστος. Οι πολιτικές συμ-μαχίες που επιδιώκονται για την απο-τροπή της εκλογής προέδρου, είναι ταυ-τόσημες με εκείνες που θα του εξασφα-λίσουν τη μέγιστη δυναμική των ψηφο-δελτίων του στις κρίσιμες επόμενεςεκλογές;

∆εύτερος άγνωστος. Στην ενισχυμένηπλειοψηφία που επιδιώκεται να εξασφα-λιστεί στη νέα Βουλή, πόσο εμπεδωμένηθα είναι η ομοθυμία και η αποφασιστικό-τητα για την αντιμετώπιση των σοβαρό-τατων δυσκολιών που θα συναντήσει οΣΥΡΙΖΑ; Η σύμπτωση σε μια κίνηση τα-κτικής μπορεί να εξασφαλίσει τη συμ-πόρευση και προς το μεσοπρόθεσμοστρατηγικό στόχο του;

∆είκτες επικινδυνότητας

Θα μπορούσαμε να κρατήσουμε ωςσυμπέρασμα των έως εδώ προβληματι-σμών ότι η εκλογική τακτική ενός κόμ-ματος, για να είναι αποτελεσματική,χρειάζεται να υπηρετεί τους γενικότε-ρους πολιτικούς στόχους του και όχι νατους θέτει εν κινδύνω. Και οι κίνδυνοιπου απειλούν τον ΣΥΡΙΖΑ στις κρίσιμεςεπόμενες εκλογές είναι περισσότεροι τουενός.

Πρώτος είναι ο κίνδυνος να μην μπο-ρέσει να πείσει τους συντηρητικότερους,εκ δεξιών του, ταλαντευόμενους ψηφο-φόρους. Φανταστείτε έναν εν δυνάμει

ψηφοφόρο του ΣΥΡΙΖΑ αυτής της κατη-γορίας να έχει στα χέρια του ένα ψηφο-δέλτιο που να το «κοσμούν» πολιτικοίυπεύθυνοι για τις καταστροφές που έχειυποστεί τα πέντε τελευταία χρόνια. Αφούπρώτα τον είχαν εκμαυλίσει με πελατει-ακές σχέσεις στα χρόνια της δανεικήςαφθονίας.

∆εύτερος κίνδυνος είναι να μειωθεί ηελκυστικότητα της πρότασής του σταμάτια των εξ αριστερών προσερχόμενωνδυνάμει ψηφοφόρων του, αν το εκλογικότου πρόσωπο δεν υποστηρίζει τις ριζο-σπαστικές προγραμματικές δεσμεύσειςτου και δεν προεικάζει μια κυβερνητικήπλειοψηφία αποφασισμένη για τις κρίσι-μες μάχες. Φανταστείτε το παλιρροϊκόκύμα της άμπωτης που μπορεί να προκα-λέσει μια τέτοια προεκλογική εικόνα.Μπορείτε να φανταστείτε ακόμα τιςχαρές που θα κάνουν στον Περισσό καιαλλαχού…

Τρίτος κίνδυνος είναι να μη κατορθώ-σει να προσελκύσει τους αργούντες ψη-φορόφους, που, απογοητευμένοι, προσα-νατολίζονται στην αποχή. Ή εκείνουςπου αναζητούν το νέο πολιτικό πρόσωποκαι μπορεί, εξαιτίας των αστοχιών τούΣΥΡΙΖΑ, να πιστέψουν ότι το βρίσκουνστη νεωτερίζουσα απολιτικότητα του Πο-ταμιού. Ή, πολύ χειρότερα, στις εκδοχέςτης ακροδεξιάς.

Τέταρτος κίνδυνος είναι, στρέφοντας οΣΥΡΙΖΑ την προσοχή του σε πρόσωπατου παρελθόντος, που υποτίθεται ότιανοίγουν πόρτες σε ορισμένα κοινωνικάστρώματα, να υποτιμήσει την ανάγκηπροβολής νέων προσώπων, πιο προσι-τών και οικείων στους νέους ανθρώπους,ειδικότερα σ’ αυτούς που στέκουν με επι-φύλαξη απέναντι στις πολιτικές δυνά-μεις και είναι περισσότερο εκτεθειμένοιστην επιρροή ακόμη και της ΧρυσήςΑυγής.

Για να μη μακρηγορούμε, αυτό πουσυχνά παρουσιάζεται σαν μια απλή πρό-σθεση κάποιων προσώπων στα ψηφο-δέλτια του ΣΥΡΙΖΑ, στην πραγματικό-τητα είναι μια δύσκολη άσκηση ισορρο-πημένης τακτικής, που θα τονώσει τα χα-ρακτηριστικά του ΣΥΡΙΖΑ ως αριστερού,ριζοσπαστικού, αξιόπιστου πολιτικούσχηματισμού, ικανού να ανταποκριθείστις πολύπλευρες απαιτήσεις μιας καθη-μαγμένης κοινωνίας, χωρίς να στενεύειτους ορίζοντές του. Μια άσκηση διεύρυν-σης της επιρροής του χωρίς υπονόμευσητης αξιοπιστίας του.

Χ. Γεωργούλας

Για να επιτευχθεί αυτός ο μείζων σκοπός, ηαποτροπή της εκλογής προέδρου χρειάζεται ναγίνει με τέτοιο τρόπο, ώστε να μηνπαρεμποδίζεται, αντίθετα να διευκολύνεται ηεξασφάλιση μιας ισχυρής και σταθερήςπλειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑ στη νέα Βουλή. Να μημειώνει, δηλαδή, την ελκτική δύναμη τουΣΥΡΙΖΑ και να μην αποδυναμώνει τηνομοιογένεια και την αποφασιστικότητα τηςδιευρυμένης κοινοβουλευτικής ομάδας του.

“

Του

∆ημ

ήτρη

Πετ

σετί

δη

Μάρκος Μπόλαρης που δήλω-σαν παρών και οι Θ. Παραστα-τίδης και Μ. Κασσίς που ψήφι-σαν όχι.

10 Νοεμβρίου 2013, πρότασημομφής κατά της κυβέρνησης:∆ιαγράφεται από την ΚΟ τουΠΑΣΟΚ η βουλευτής Θ. Τζάκρηγιατί υπερψήφισε την πρόταση.

24 Νοεμβρίου 2014, κόκκιναδάνεια: Οι Α. Κακλαμάνης καιΜ. Κασσής ψηφίζουν παρώνστην τροπολογία για τις 100 δό-σεις.

Τους δύο προηγούμενους Νο-έμβρηδες, ο Ε. Βενιζέλος διέ-γραφε όποιον βουλευτή πα-τούσε τη γραμμή του ΠΑΣΟΚκαι καταψήφιζε, απείχε ή δή-λωνε παρών. Φέτος, όμως, ταπεριθώρια έχουν στενέψει. Ηκυβέρνηση μετρά πλέον 154βουλευτές και δεν έχει την πο-λυτέλεια ούτε για επίπληξη,πόσο μάλλον για διαγραφές.

Αλληλεγγύηστους απερ-γούς πείνας«Είμαι ιδιαίτερα χαρούμε-

νος και ικανοποιημένοςγια τη σπουδαία αυτή επιτυχίασας. Η προσπάθεια σας είναιαξιοζήλευτη και αποτελεί έναπολύ καλό παράδειγμα για τοπώς ο νέος άνθρωπος μπορείνα ξεπεράσει τις κακές στιγμέςτου παρελθόντος και να ανοίξειδρόμους σε νέους ορίζοντες»,δήλωνε ο υπουργός ∆ικαιοσύ-νης κ. Αθανασίου, πριν ενάμισημήνα απευθυνόμενος στουςκρατούμενους που πέρασανστο πανεπιστήμιο. Λίγες μέρεςαργότερα οι φοιτητές-κρατού-μενοι είχαν συνάντηση και μετον Κάρολο Παπούλια. Από τιςδύο αυτές συναντήσεις έλειπε οφοιτητής Νίκος Ρωμανός, αρ-νούμενος για ιδεολογικούς λό-γους να παραλάβει το έπαθλότου. Εδώ και επτά μέρες, ο Ν.Ρωμανός πραγματοποιεί απερ-γία πείνας γιατί δεν του δίνεταιεκπαιδευτική άδεια προκειμέ-νου να σπουδάσει. Την άδειαέχουν κόψει και στον Η. Κω-στάρη, παρότι την έπαιρνε επίτρία χρόνια, ο οποίος επίσηςέχει ξεκινήσει απεργία πείναςεδώ και 18 μέρες. Επιβάλλεταιο υπουργός ∆ικαιοσύνης ναάρει τις εκδικητικές και κατα-φανώς πολιτικές αυτές αποφά-σεις και να επιτρέψει στουςκρατούμενους να σπουδάσουν.

Μα ρ σέλ & Μι σέ λ

66 Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τη συνέντευξη πήρανο Παύλος Κλαυδιανόςκαι η Ιωάννα ∆ρόσου

Η κυβέρνηση, τελευταία, κάθε μέραανακοινώνει την έξοδο από τα μνημόνιακαι αμέσως διαψεύδεται από τους εταί-ρους ή τους δανειστές. Που θα την οδη-γήσει αυτή η τακτική;

Η ανειλικρίνεια της κυβέρνησης συνε-χίζεται. Αυτό καθημερινά δείχνει μία διά-σταση ανάμεσα στη λεγόμενη επικοινω-νιακή πολιτική και τις εφαρμοζόμενεςπολιτικές, που συνεχώς εκθέτουν τηνκυβέρνηση. Από τη μια μεριά, στο επι-κοινωνιακό επίπεδο κατασκευάζει πραγ-ματικότητες, υπόσχεται θετικές εκβά-σεις που τελικά διαψεύδονται από τιςεφαρμοζόμενες πολιτικές στο εσωτερικόκαι τις αντιδράσεις της τρόικας. Αυτό,εκτός των άλλων, αποκαλύπτει την αρ-ρυθμία και την αντιφατικότητα της κυ-βέρνησης απέναντι στην εφαρμογή τωνδικών της πολιτικών. Αυτό είναι αποτέ-λεσμα του γεγονότος ότι η κυβέρνησηδεν ξεκαθάρισε έγκαιρα αν ήθελε ναπάει σε μια στρατηγική «σκληρού ροκ» ήσε εκείνη που θα οδηγούσε στο σενάριο«αριστερής παρένθεσης». Έχασε τη χρο-νικότητα / timing αυτού του ενδεχόμενουκαι τώρα είναι σε κατάσταση νευρικήςκρίσης. Πρόκειται για εξέλιξη που, δυ-στυχώς, επιτείνει την αυταρχικότητάτης. Και αυτό της δημιουργεί σοβαράπροβλήματα. Ακόμη και οι δανειστές καιοι «εταίροι» δεν μπορούν να εμπιστευ-τούν μια κυβέρνηση αδύναμη, που όχιμόνο καταρρέει δημοσκοπικά, αλλά καιέχει απολέσει την λειτουργικότητά της,δημιουργώντας συνεχώς πεδία αστά-θειας και σοβαρές τάσεις απομείωσηςκαι της ελάχιστης λαϊκής συναίνεσηςπου της είχε απομείνει.

Όμως, η κυβέρνηση δίνει μία μάχη μετο χρόνο, αφού είναι δεδομένο ότι ηεκλογή Προέδρου της ∆ημοκρατίας θαείναι η στιγμή της λήξης της θητείας της.Προς τι αυτή η καθυστέρηση;

Κερδίζοντας αυτό το χρόνο, θα υλο-ποιηθούν κάποια πολύ σημαντικά προ-γράμματα προς όφελος εκείνων τωνσυμφερόντων, που φαίνεται να επιλέγεινα εξυπηρετήσει. Την ίδια στιγμή, υπο-νομεύει συστηματικά τις δυνατότητεςπου μπορεί να έχει μια κυβέρνηση τουΣΥΡΙΖΑ. Η διανομή και κατανομή τουΕΣΠΑ είναι ένα κλασικό παράδειγμααυτής της πολιτικής, καθώς δεσμεύονταικαι ξοδεύονται χρήματα με τέτοιους ρυθ-μούς που δεν είναι σίγουρο, αν αργήσουνοι εκλογές, πόσα χρήματα θα υπάρχουν

για την υλοποίηση του προγράμματοςτου ΣΥΡΙΖΑ. Άρα, η καθυστέρηση δενέχει μόνο σκοπό να κερδίσουν κάποιουςμισθούς οι βουλευτές, όπως απλουστευ-τικά προβάλλεται, αλλά έχει περισσό-τερο να κάνει με τη διανομή των πόρων,την υλοποίηση δεσμεύσεων και τη συνέ-χιση εξυπηρέτησης του πλέγματος συμ-φερόντων, που εξυπηρετούν οι πολιτι-κές επιθετικής λιτότητας που υλοποιεί.

Ο ρόλος του πολιτικού συστήματος

Έχουμε δει και αναλύσει, και σε προ-ηγούμενες συζητήσεις μας, τις επιπτώ-σεις του μνημονίου στο πολιτικό σύ-στημα. Οι αποφάσεις του Γιούρογκρουπθα επιφέρουν ένα δεύτερο μέρος επι-πτώσεων;

Όπως, πράγματι, έχουμε πει και στοπαρελθόν, η πολιτική κρίση είχε προ-ηγηθεί της οικονομικής. Απλώς η εφαρ-μογή των πολιτικών λιτότητας ανέδειξετην ανεπάρκεια του πολιτικού συστήμα-τος. Το μείζον ζήτημα αυτής της κρίσηςήταν η πλήρης απόσταση του συστήμα-τος πολιτικής, κομματικής εκπροσώπη-σης –αλλά και σε ένα βαθμό του συστή-ματος κοινωνικής εκπροσώπησης- απότα κοινωνικά και κυρίως τα λαϊκά αιτή-ματα. Το κομματικό σύστημα διαγκωνί-ζονταν, ιδιαίτερα μετά τη συμφωνία τουΜάαστριχτ, στη βάση της καλύτερης δια-χείρισης του κράτους και έτσι είχαμε δύοπολύ μεγάλες περιόδους «εκσυγχρονι-σμού» (1993-2004) και «μεταρρυθμί-σεων» (2004-2009) από τα δύο κυβερνη-τικά κόμματα, τα οποία αδιαφορούσανγια τα λαϊκά αιτήματα. Σε αυτή την εξέ-λιξη πρέπει να αποδοθεί η μεγάλη δυσα-ρέσκεια απέναντι στο κομματικό σύ-στημα, με τα γνωστά φαινόμενα, απο-στράτευσης, κυνισμού, αντιπολιτικώνκαι αντικομματικών στάσεων.

Ευτυχώς η παρουσία της ριζοσπαστι-κής αριστεράς στο κοινωνικό επίπεδοόλα αυτά τα χρόνια, πολύ πριν την παγ-κόσμια κρίση, ανέδειξε τη δυνατότηταμιας άλλης μεταπολίτευσης, δηλαδήμιας άλλης σχέσης κοινωνίας-κράτους.Άρα το πολιτικό σύστημα, αυτή τηστιγμή, δεν προσπαθεί να υπονομεύσειμόνο τη δυνατότητα της υλοποίησης τουοικονομικού και κοινωνικού προγράμ-ματος του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και να τον πα-ρασύρει σε αναθεώρηση της πολιτικήςτου κατεύθυνσης, που έχει να κάνει μετην προσπάθεια εκδημοκρατισμού, δη-λαδή με το να αναγνωρίζεται εμπράκτωςη κοινωνία ως αφετηρία και επίκεντροτων πολιτικών εξελίξεων και του πολιτι-

κού συστήματος. Αυτός ακριβώς είναι ολόγος που το μιντιακό σύστημα και οιόψιμοι φίλοι του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται νααξιοποιούν συνήθειες παραγοντισμούκαι αδράνειες συμπεριφορών και «νου-θετούν» τον ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να γίνει «σο-βαρό» κυβερνητικό κόμμα, πάντα φυ-σικά με στόχο την εκλογική διεύρυνση.Σας προτείνω να ξαναδιαβάσετε σχετικάτο εξαιρετικό άρθρο του Ε. Παπαβλασό-πουλου στην Εποχή (2/11/14). Οι σχετι-κές, όψιμες και εκτός καταστατικώνπροβλέψεων, συζητήσεις για την παρου-σία «επωνύμων» στα ψηφοδέλτια τουκόμματος σε αυτό το πλαίσιο πρέπει ναερμηνευτούν.

Άρα το παλιό πολιτικό σύστημα πα-λεύει να δημιουργήσει έναν νέο αλλά πα-νομοιότυπο δικομματισμό. Πώς θα απο-φύγει η ριζοσπαστική αριστερά αυτή τηνπαγίδα;

Ο δικομματισμός ήταν ένα σύστημαδιακυβέρνησης και όχι απλώς η εναλ-λαγή δύο κομμάτων στην κυβέρνηση. Σεαυτόν τον δικομματισμό, έστω και ως μι-κροεταίρος, συμμετείχε η παλαιά αρι-στερά, και όχι -όπως φάνηκε μετά τη δη-μιουργία του ΣΥΡΙΖΑ- η ριζοσπαστικήαριστερά. Γι’ αυτό βλέπουμε ένα μέτωποδυνάμεων που θέλει να βάλει σε αυτή τηλογική και τον ΣΥΡΙΖΑ. Άρα οι πολιτικέςαλλαγές που θα προκύψουν από το νέομνημόνιο θα έχουν να κάνουν προς ποιακατεύθυνση θα πάνε αυτά τα δύο μπλοκ.Αν το μπλοκ της ριζοσπαστικής αριστε-ράς, που επιχειρεί να εκφράσει τις κοι-νωνικές δυνάμεις αντίστασης, διατηρή-σει τον στρατηγικό του προσανατολισμό,τότε αναμένεται ότι το κυβερνητικόμπλοκ θα διολισθαίνει σε όλο και πιο αυ-ταρχικές αντιδράσεις. Αν, από την άλλη,η ριζοσπαστική αριστερά λησμονήσει ήδεν αντισταθεί όσο πρέπει και υιοθετή-σει κάποια στοιχεία από το παλιό σύ-στημα διακυβέρνησης, νομίζω πως τότεθα μπει στο κάδρο της αναπαλαίωσηςτων σχέσεων κοινωνίας-κράτους και τουπαλαιού πολιτικού συστήματος.

Να διαγράψουμε τα σημεία στίξης

Αυτό το σχέδιο αναπαλαίωσης μπορείνα ανατραπεί; Σε έρευνα της PublicIssue για τους θεσμούς, είδαμε ότι τη λι-γότερη εμπιστοσύνη συγκεντρώνουν οιεφημερίδες, η τηλεόραση και τα κόμ-ματα, ενώ τη μεγαλύτερη ο στρατός και ηαστυνομία. Την ίδια στιγμή, βλέπουμεότι οι αντιστάσεις έχουν καμφθεί. Μπο-ρεί ο δικομματισμός να επανακάμψει;

∆εν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι έλληνες

Σαφέστατα η ∆ΕΘέδειξε το δρόμο, όμωςθα πρέπει να συνεχιστείη προσπάθεια και σταάλλα επίπεδα: στοοργανωτικό, στηνοργάνωση τουπολιτικού συστήματοςκαι τη δημόσια διοίκησηκαι πρωτίστως στιςαρχές και τις αξίες τηςΑριστεράς.

“

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗ ΜΙΑΚΟ ΜΙΧΑΛΗ ΣΠΟΥΡ∆ΑΛΑΚΗ

Να αποκλει στούν ατομικέςκαι ιδιοτελ είς στρατηγικές Συζητάμε με τον καθηγητή πολιτικής κοινωνιο-λογίας στα πανεπιστήμιο Αθηνών, ΜιχάληΣπουρδαλάκη, για την προσπάθεια της κυβέρ-νησης να ροκανίσει το χρόνο που της απομένεικαι την επικοινωνιακή πολιτική που ακολουθεί.“Το πολιτικό υποκείμενο πρέπει να ανταποκρι-θεί και οργανωτικά στη δυναμική της πολιτικήςτου ανάπτυξης”, αναφέρει ο Μ. Σπουρδαλάκηςπεριγράφοντας τα επόμενα βήματα του ΣΥΡΙΖΑπροκειμένου να ανταποκριθεί στις ευθύνες πουτου αναλογούν.

Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014 77ΠΟΛΙΤΙΚΗ

πολίτες αντιστάθηκαν αποτελεσματικάστις πολιτικές λιτότητας. Έριξαν κυβερ-νήσεις, επέβαλαν εκλογές, έφτιαξαν ήενδυνάμωσαν κόμματα, ανέτρεψαν συ-σχετισμούς στο πολιτικό σύστημα. Οιπολίτες, όμως, έχουν χαμηλή εκτίμησηστα κόμματα γιατί γνώρισαν τα δεδομένακόμματα του συστήματος, της ιδιοτέ-λειας, του «ατσαλάκωτου» πολιτικούπροσωπικού, της διαχείρισης και τηςδιαφθοράς. ∆εν ξέρω αν ο κόσμος γνώ-ριζε το μοντέλο ενός κόμματος που υλο-ποιεί στην καθημερινότητά του, μέσα κιέξω από τους θεσμούς, την υπόσχεσήτου για σεβασμό στα αιτήματα, που προ-κύπτουν από την κοινωνική κίνηση, ανθα είχε την ίδια απαξιωτική αντίληψη μετα κόμματα εν συνόλω.

Αυτό που βλέπουμε τώρα, π.χ. στο Πο-δέμος και τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι προτάσειςκαι εκδοχές πολιτικών μετασχηματι-σμών σ’ ένα κόσμο που οι υλικές τουπροϋποθέσεις αναπαραγωγής αλλάζουν.Και είμαστε υποχρεωμένοι, ως ανανεω-τική, μέσα στην παράδοση του κριτικούμαρξισμού, αριστερά να διαγράψουμε τασημεία στίξης, που διαχωρίζουν τα κοι-νωνικά υποκείμενα αναφοράς μας, νααναδείξουμε και να δώσουμε προοπτικήστη νέα ταξικότητα, χωρίς φυσικά ανα-γωγισμούς και κοινωνιολογισμούς. Χρει-αζόμαστε, λοιπόν, ένα κόμμα που οργα-νωτικά, αλλά και πολιτικά, θα αναφέρε-ται στη νέα αυτή ταξικότητα, τη νέα με-γάλη εργατική τάξη, που προκύπτει απότη δυναμική συσσώρευση του κεφα-λαίου, που στηρίζεται στη ιδιωτικοποι-ήσεις, τη διάλυση της παραδοσιακής και«νέας μικροαστικής» τάξης, τη χρήσητων κοινωνικών υποκειμένων (άνδρεςκαι κυρίως γυναίκες) που φυτοζωούνστο «περιθώριο» και άλλους.

Γίνονται προσπάθειες προσέγγισης εκ-προσώπων του παλιού συστήματος στονΣΥΡΙΖΑ. Πολλοί κάνουν λόγο γιαστροφή προς το Κέντρο. Ποια πρέπει ναείναι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτό;

Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να δώσει μια απάν-τηση γιατί φθίνει το λεγόμενο κέντρο.Να κάνει ξεκάθαρο ότι το Ποτάμι αποτε-λεί το καθαρτήριο των ένοχων συνειδή-σεων της νεοφιλελεύθερης εκδοχής τωνεκσυγχρονιστών. Και το κυριότερο όλων,να κάνει ξεκάθαρο ότι η σοσιαλδημο-κρατία δεν αποτελεί επιλογή πλέον. Ναδείξει, δηλαδή, ότι η δομή και η δυνα-μική του καπιταλισμού είναι τέτοια πιαπου αδίστακτα χρησιμοποιεί το κράτος,ανοίγει νέα πεδία συσσώρευσης, σε πε-ριοχές που δεν αποτελούσαν αντικείμενοοικονομικής δραστηριότητας (γη, παρα-λίες, τα κοινά) ή και σε πεδία κοινωνι-κής αναπαραγωγής (κοινωνική πρόνοια,παιδεία, υγεία). Άρα, θα πρέπει να γίνειξεκάθαρο, ότι η σοσιαλδημοκρατία δενέχει πλέον «χώρο» παρέμβασης, δενμπορεί καν να υποσχεθεί τον εξανθρω-πισμό του καπιταλισμού.

Επιχειρήματα εκ του πονηρού

Σε προηγούμενη συνέντευξή σου στην«Εποχή» ήσουν πολύ αρνητικός όσοναφορά στο ενδεχόμενο συνεργασίας μετη ∆ΗΜΑΡ. Τώρα τι εκτιμάς για την τύχητης;

Μια πολιτική δύναμη, όπως είναι ο ΣΥ-ΡΙΖΑ, η οποία επιδιώκει πέρα από τον

μεσομακροπρόθεσμο κοινωνικό μετα-σχηματισμό και την αποκατάσταση τηςδημοκρατίας, και της άμεσης κοινωνι-κής δικαιοσύνης, πρέπει να περιλαμβά-νει στους κόλπους της τις ευρύτερες δυ-νατές πολιτικές και κοινωνικές δυνά-μεις. Ωστόσο, δεν μπορεί να περιλάβει,σε αυτή τη διαδικασία δυνάμεις, δίκτυαή προσωπικότητες, οι οποίες έχουν συμ-βάλει στη νομιμοποίηση αυτών των πο-λιτικών καταστροφής, γιατί τίθενται σο-βαρότατα θέματα αξιοπιστίας και υπο-νόμευσης αυτής της προοπτικής. Ακούωπολύ συχνά πλέον από βουλευτές της∆ΗΜΑΡ να ισχυρίζονται ότι δεν ψήφισαντα μνημόνια ή ακόμη περί κοινών ψηφο-δελτίων κλπ. Αυτά είναι επιχειρήματα εκτου πονηρού.

Επιμένεις πολύ στο οργανωτικό γιατην ανάπτυξη του ΣΥΡΙΖΑ. Να το δούμελίγο;

Το πολιτικό υποκείμενο πρέπει να αν-ταποκριθεί και οργανωτικά στη δυνα-μική της πολιτικής του ανάπτυξης. ∆ενείμαι σίγουρος ότι έχει με συστηματικότρόπο καταφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ να δώσει σταμέλη του με σαφήνεια τη λογική της πο-λιτικής του προοπτικής. ∆εν έχει συνει-δητοποιήσει ότι είναι αποτέλεσμα τεσ-σάρων πολύ σημαντικών στιγμών: Πα-ρουσία στο κοινωνικό πεδίο, ιδιαίτερηπαρουσία στους θεσμούς κοινωνικής καιπολιτικής εκπροσώπησης, κυβερνητικόπρόγραμμα που στηρίζεται και στην κοι-νωνία και στην εμπειρία από την συμμε-τοχή στους κοινωνικούς και πολιτικούςθεσμούς και δυνατότητα άσκησης κυ-βερνητικής εξουσίας. Και όλες αυτές οιστιγμές οφείλουν να βρίσκονται σε λει-τουργική και οργανωτική συνέχεια νααλληλοελέγχονται και να αλληλοεμ-πλουτίζονται. Αυτό έφερε τον ΣΥΡΙΖΑως εδώ. Αυτή η αναστοχαστική γνώση θαόφειλε να γίνει οδηγός και συνείδηση.

∆εν θα μας έλυνε όλα τα προβλήματα,αλλά θα έδινε μια κατεύθυνση. Η ανα-γκαιότητα για συνεχή οργανωτική ανα-νέωση και αποτελεσματικότητα θαέπρεπε να αναδείξει αυτό το κεκτημένοσε μπούσουλα για τα οργανωτικά και πο-λιτικά ζητήματα στρατηγικής που προ-κύπτουν.

Προσοχή στα πρόσωπα που θαεπιλεγούν

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ∆ΕΘήταν μια πρώτη προσπάθεια όλων τωνπαραπάνω;

Οι όποιες παραλήψεις ή αβλεψίεςείναι αναμενόμενες διότι στην πολιτική,στην καθημερινότητα, δεν έχεις την πο-λυτέλεια να δεις όσα λέμε εμείς τώρα.Βλέπετε η θεωρία κι η πράξη πάντα βρί-σκονται σε μια βαθιά ένταση και η σύν-θεσή τους είναι πάντα ζητούμενο.Ωστόσο, πρέπει να θεσμοθετηθούν στοκόμμα τέτοιου είδους διαδικασίες πουνα ενθαρρύνουν τον αναστοχασμό, ώστεεντοπίζονται και να αντιμετωπίζονται τέ-τοια ζητήματα. Στη ∆ΕΘ, ο ΣΥΡΙΖΑ ξε-καθάρισε τι μπορεί να κάνει τις πρώτεςμέρες διακυβέρνησης. ∆εν χρειάζεται,όμως, μια αντίστοιχη ∆ΕΘ για τα οργα-νωτικά, για το τι είδους πολιτικό προ-σωπικό χρειάζεται, αντί να αφήνονταιυπονοούμενα ότι μπορεί να ενταχθούνστα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ τοπικοί ήάλλοι παράγοντες από το φθαρμένο πο-λιτικό προσωπικό; Αυτό που θέλω να πωείναι ότι σαφέστατα η ∆ΕΘ έδειξε τοδρόμο, όμως θα πρέπει να συνεχιστεί ηπροσπάθεια και στα άλλα επίπεδα: στοοργανωτικό, στην οργάνωση του πολιτι-κού συστήματος και τη δημόσια διοί-κηση και πρωτίστως στις αρχές και τιςαξίες της Αριστεράς. Για παράδειγμα, αν

στη ∆ΕΘ στις πρώτες σειρές αντί για ταστελέχη του κόμματος, βλέπαμε εκπρο-σώπους της νέας ταξικότητας, που ανα-φέραμε πιο πάνω, καθώς και τους κοι-νωνικούς φορείς, τα κινήματα, τα συνδι-κάτα που αποτελούν τις κοινωνικές ανα-φορές του ΣΥΡΙΖΑ, τότε σε συμβολικόεπίπεδο θα υπονομεύαμε πιο αποτελε-σματικά την αναπαραγωγή του παλιού.Γνωρίζω ότι αυτό που λέω είναι ίσως μιαλεπτομέρεια, όμως με αυτές τις λεπτο-μέρειες διαμορφώνεις συνειδήσεις, οιοποίες με τη σειρά τους μετασχηματί-ζουν τον κόσμο συμβάλλοντας στο χει-ραφετητικό όραμα.

Τα πρόσωπα, δηλαδή, που θα επιλε-γούν για να ηγηθούν αυτής της προσπά-θειας παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στοστίγμα που θα αφήσει ο ΣΥΡΙΖΑ;

Ο ΣΥΡΙΖΑ εισηγείται νέους θεσμούςκαι αυτοί φτιάχνονται από ανθρώπουςπεπαιδευμένος, με συνείδηση ότι επιχει-ρούν κάτι άλλο από αυτό που ξέρουμε.Άρα χρειάζονται άνθρωποι που θα αντι-σταθούν στις δεδομένες αδράνειες πουθα συναντήσουν. Γι’ αυτό λέω ότι τα πρό-σωπα που θα επιλεγούν πρέπει να σημα-τοδοτούν ότι πρόκειται για μια προσπά-θεια που περιλαμβάνει τη νέα ταξικό-τητα, που θα αξιοποιεί την εμπειρία καιτα στοιχεία που ανέδειξαν τον ΣΥΡΙΖΑ σεελπίδα αλλαγής. Να περιλαμβάνει, λοι-πόν, τα διάφορα κινήματα αντίστασης,όπως για παράδειγμα η ΒΙΟΜΕ, ή στοκοινωνικό πεδίο, το επιτυχές παρά-δειγμα των δικτύων αλληλεγγύης, ή στοδημόσιο το παράδειγμα της αυτοδιαχει-ριζόμενης ΕΡΤ κά. Αυτή η λογική οφεί-λει να αποτυπώνεται και στα πρόσωπα.Γι’ αυτό και δεν πρέπει να μπαίνει κανείςστο τερέν των κατασκευασμένων ήακόμη και πραγματικών πολώσεων ή καιδιλημμάτων των αντίπαλων.

•

Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος διε-θνώς. Και βλέπουμε συνεχώς να αναδεικνύονται και άλλααντίστοιχα παραδείγματα. Γιγαντώνονται έτσι οι ευθύνεςτου;

Στον ΣΥΡΙΖΑ συναντήθηκαν και συνυπάρχουν δύοπολύ μεγάλες παραδόσεις της Αριστεράς. Από τημια, η κλασική παράδοση του ότι είχε απομεί-νει από τις πολλές διαστάσεις της ∆εύτερηςκαι Τρίτης ∆ιεθνούς και από την άλλη όλοτο κεκτημένο των νέων κοινωνικών κινη-μάτων. Και αυτή η συνύπαρξη δεν απαν-τάται αλλού. Καταφέραμε να το κάνουμεαυτό και πρέπει να το αξιοποιήσουμε, ναμας εμπνεύσει, να αποτελέσει βάση αυ-τοπεποίθησης και ανεκτικότητας με τουςάνδρες και τις γυναίκες που εμπλέκονταισε αυτή την προσπάθεια. Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκε-ται στο επίκεντρο διότι υπάρχει παγκόσμιοενδιαφέρον για το μέλλον της δημοκρατίας καιτης κοινωνικής συνοχής. Και πρέπει πάντα ναέχουμε συνείδηση του τι μας έφερε ως εδώ. Κάθε φοράπου η ευρύτερη Αριστερά κοίταξε δεξιά της για να δυναμω-θεί έχανε πάντα.

Η ανάγκη αυτοδυναμίας είναι εμφανής. Όμως πρέπει σεαυτόν τον στόχο να υπάρχουν όρια;

Χαρακτηριστικό των κομμάτων καρτέλ αποτελεί η σύγχυσηανάμεσα στο ποιος/α είναι μέλος και ποιος/α φίλος/η. Επί-

σης, αυτά τα κόμματα στηρίζονται στους κρατικούς πόρους,και ενώ προωθούν τη αποκέντρωση οδηγούνται σε μεγάλησυγκέντρωση εξουσίας στην κορυφή του κόμματος. Αυτάπρέπει να προσέξουμε. Ξαναλέω ότι αυτό δεν σημαίνει ότι

έχεις τις πόρτες κλειστές. Απλά πρέπει να αποκλεί-σεις ατομικές και ιδιοτελείς στρατηγικές. Πρέπει

το κόμμα να κάνει την επιλογή να αποκλείσεικάποιους/ες ή να προσκαλέσει και να αξιο-

ποιήσει την συμβολή άλλων, που ακόμη κιαν δεν έχουν κομματική κάρτα μέλους,μοιράζονται μαζί μας αρχές και αξίες.∆εν μπορεί να ανέχεται ανθρώπους πουαποτέλεσαν την οργανική διανόηση τουπαλαιού καθεστώτος και να τους αποδέ-χεται ως λύση. Ουσιαστικά έτσι θα οδη-

γηθούμε σε μια πλήρη απογοήτευση μετεράστιες συνέπειες για τη δυναμική της

δημοκρατίας στη χώρα. Η ευθύνη μας είναιτεράστια γιατί αν αποτύχει ο ΣΥΡΙΖΑ, θα απο-

τύχει η δημοκρατία. Αν κανείς θεωρήσει το τε-λευταίο υπερβολικό ή δευτερεύον τότε ας κοιτάξει τα

τελευταία γεγονότα που αποκάλυψαν τον αυταρχικό χαρα-κτήρα των Πρυτανικών Αρχών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών καιαλλού, τα οποία αποτελούν απόδειξη του γεγονότος ότι ηπροοπτική του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει να κάνει μόνο με το κοινω-νικό ζήτημα αλλά πρωτίστως με τη δημοκρατία.

•

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗ ΜΙΑΚΟ ΜΙΧΑΛΗ ΣΠΟΥΡ∆ΑΛΑΚΗ

Να αποκλει στούν ατομικέςκαι ιδιοτελ είς στρατηγικές

Είμαστε υποχρεωμένοι, ως ανανεωτικοί,μέσα στην παράδοση του κριτικούμαρξισμού, αριστερά να διαγράψουμε τασημεία στίξης, που διαχωρίζουν τακοινωνικά υποκείμενα αναφοράς μας, νααναδείξουμε και να δώσουμε προοπτικήστη νέα ταξικότητα

“

Η ευθύνη μας είναι τεράστια

88 Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ηαναφορά του Αλέξη Τσίπραστην ΚΟ, για ύπαρξη δύο εκδιαμέτρου αντίθετων πολιτι-

κών σχεδίων που αφορούν το μέλλονκαι την προοπτική της χώρας, τωνοποίων εκφραστές είναι η μνημο-νιακή κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ είναιενδεικτική της πρόθεσης του ναβάλει τέλος στην όποια συζήτηση γιαπιθανή συνεννόηση ή συναίνεση τηςαξιωματικής αντιπολίτευσης για ζη-τήματα όπως το χρέος ή τα λεγόμεναεθνικά θέματα. Επιπλέον, ξεκαθά-ρισε ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δενπρόκειται να δεχτεί ούτε προαπαι-τούμενα, ούτε τετελεσμένα που επι-χειρούνται να επιβληθούν από τηνκυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου καιτους δανειστές. Η αναφορά του, άλ-λωστε, ότι «η συνέχεια του κράτουςδεν σημαίνει για μας συνέχεια τηςυποταγής και της καταστροφής.Άλλο συνέχεια του κράτους, άλλοσυνέχεια του μνημονίου» θεωρήθηκεαπάντηση και σε όσους κατηγορούντον ΣΥΡΙΖΑ για ανευθυνότητα. Υπεν-θύμισε δε και τη βασική διαφορά τωνδύο πολιτικών σχεδίων: «για τη δια-γραφή του μεγαλύτερου μέρους τουχρέους, που δεν θα πάψουμε να επα-ναλαμβάνουμε ότι δεν είναι βιώσιμο.Κι όταν εμείς λέμε δεν είναι βιώσιμο,εννοούμε δεν είναι κοινωνικά βιώ-σιμο, για την κοινωνία και τη χώρα».

Στον ΣΥΡΙΖΑ όμως παρακολουθούνμε μεγάλο ενδιαφέρον και τις εξελί-ξεις στην Ευρώπη και κυρίως τηνάνοδο της Αριστεράς στην Ισπανίακαι την Ιρλανδία αλλά και τις κινη-ματικές διεργασίες που γίνονται τοτελευταίο διάστημα σε Ιταλία, Γαλλίακαι Βέλγιο. «Η Ευρώπη των εργαζο-μένων, της αντίστασης, της αντεπί-θεσης, η Ευρώπη της Αριστεράς,διεκδικεί πρωταγωνιστικό ρόλο στιςεξελίξεις. Ούτε η λιτότητα, ούτε ηβουλιμία του Βερολίνου, ούτε η συμ-μαχία των συντηρητικών δεν θεω-ρούνται πια αυτονόητο καθεστώς»,είπε ο Αλ. Τσίπρας. Την Παρασκευήαποστολή του κόμματος βρέθηκεστην Ισπανία όπου έγινε συνάντησημε την ηγεσία της Ενωμένης Αριστε-ράς, ενώ το Σάββατο ο Αλέξης Τσί-πρας μίλησε στο ιδρυτικό συνέδριοτου Ποδέμος. Σήμερα, θα μιλήσει σεσυνέδριο του Transform Europe!, στηΦλωρεντία με θέμα «Η νεοφιλελεύ-θερη ατζέντα και η ευρωπαϊκή σο-σιαλδημοκρατία», και συγκεκριμέναστον θεματικό κύκλο «Η Ευρώπη, ηλιτότητα, η Τρόικα, η κρίση της σο-σιαλδημοκρατίας και η σχέση με τασυνδικάτα».

Μεγάλη σημασίαστην εξωτερική πολιτική

Την ίδια ώρα μεγάλη σημασία απο-δίδεται στις εξελίξεις της εξωτερικήςπολιτικής. Ενδεικτική είναι η ανα-φορά του Α. Τσίπρα στην ομιλία τουόπου σημείωσε πως η αποστολή απότην Τουρκία του ερευνητικού σκά-φους Μπαρμπαρός για διεξαγωγήσεισμικών ερευνών στην κυπριακήΑΟΖ συνιστά απροκάλυπτη παρα-βίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων τηςΚυπριακής ∆ημοκρατίας που πρέπειάμεσα να τερματιστεί. Τόνισε ότι θαπρέπει να εξαντληθεί κάθε διπλωμα-τική δυνατότητα ώστε η Τουρκία ναπροβεί στην ουσιαστική κίνηση πουθα αποκλιμακώνει την ένταση, προ-κειμένου να ξαναρχίσουν οι διαπραγ-ματεύσεις. Στο σημείο αυτό άσκησεκριτική στην επικοινωνιακή, όπωςτην χαρακτήρισε, σύγκληση του Ανώ-τατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελ-λάδας – Τουρκίας τονίζοντας ότι θαέπρεπε να λειτουργεί ως ένα ουσια-στικό εργαλείο για την ανάπτυξη τωνσχέσεων των δύο κρατών. Σχολιά-

ζοντας τη συνεργασία Ελλάδας – Κύ-πρου – Αιγύπτου σημείωσε ότι: «ηενίσχυση της συνεργασίας της Ελλά-δας και της Κύπρου με τις χώρες τηςΑνατολικής Μεσογείου είναι ιδιαί-τερα σημαντική» αλλά, «πρέπει στα-θερά να προσανατολιστεί, όχι στηνκλιμάκωση της έντασης και στη γεω-πολιτική πόλωση, αλλά στην κατοχύ-ρωση της ειρήνης της συνεργασίαςκαι της σταθερότητας στην περιοχή».Έκανε αναφορά και στις ανησυχητι-κές εξελίξεις στα Βαλκάνια με τηνπυροδότηση των εθνικιστικών αι-σθημάτων σε διάφορες χώρες ενώολοκλήρωσε την αναφορά του σταζητήματα εξωτερικής πολιτικής μετην προτροπή να σταθούμε στοπλευρό του αγωνιζόμενου Κομπανίκαι του κουρδικού λαού. Για το επό-μενο διάστημα, προγραμματίζονταιεπισκέψεις σε Αλβανία, Σερβία καιΚύπρο ενώ εξέφρασαν τη βούλησήτους να συναντήσουν τον Υπ. Εξωτε-ρικών, Αχμέτ Νταβούντογλου κατάτη διάρκεια της εδώ παρουσίας τουστις αρχές ∆εκεμβρίου.

Αδάμος Ζαχαριάδης

Εκδηλώσειςγια το πρόγραμματου ΣΥΡΙΖΑ** Νέα Ιωνία: Κυριακή 16 Νοεμβρίου, στο συνεδριακό κέντρο (ΚΕΠ), στις 11π.μ. Εισήγηση: Γ. Μπαλάφας** Αλεξανδρούπολη: Συζήτηση με τον Κ. Ήσυχο για «τα σημερινάγεωπολιτικά ζητήματα και το ρόλο της Ελλάδας», 16 Νοεμβρίου, στις 6μ.μ., στα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ** Ροδολίβος Σερρών: 16 Νοεμβρίου, στις 6 μ.μ., στον κινηματογράφοΡόδον. Εισήγηση: ∆. Βίτσας. ** Ορεστιάδα: «Οι προτάσεις για την εξωτερική πολιτική», την ∆ευτέρα 17Νοεμβρίου, στις 7 μ.μ., στο ξενοδοχείο Ηλέκτρα. Μιλά ο Κ. Ήσυχος. ** Γλυφάδα: Τετάρτη 19 Νοεμβρίου, στις 7 μ.μ., στο θέατρο «ΜελίναΜερκούρη» . Μιλά ο ∆. Βίτσας. ** Καλλιθέα: 19 Νοεμβρίου, στις 7 μ.μ., στο δημαρχείο Καλλιθέας με τον Γ.Μηλιό. ** Πολύγωνο: 19 Νοεμβρίου, στις 7 μ.μ., στο Πνευματικό ΚέντροΠολυγώνου. Μιλά ο Γ. ∆ραγασάκης. ** Κηφισιά: 19 Νοεμβρίου, στις 7 μ.μ. στο δημαρχείο Κηφισιάς. Μιλά ο Γ.Σακελλαρίδης** Λάρισα: Παρουσίαση του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ για την παιδεία απότην Έφη Καλαμαρά, την Παρασκευή 21 Νοεμβρίου, στις 7.30 μ.μ., στοΧατζηγιάννειο ∆ημοτικό Πνευματικό Κέντρο

Ανοίγματα ναι,πλυντήριο όχιΤην προηγούμενη Κυριακή μέλη και φίλοι

του ΣΥΡΙΖΑ, έκπληκτα, διάβασαν σε μιασειρά από εφημερίδες διάφορα σενάρια

που αφορούσαν τις συμμαχίες του κόμματοςαλλά και την κατάρτιση των ψηφοδελτίωνενόψει των εκλογών. Από την Κουμουνδού-ρου, είτε επισήμως είτε ανεπισήμως έσπευ-σαν να διαψεύσουν τα δημοσιεύματα και να ξε-καθαρίσουν ότι τίποτα από όσα γράφονται δενισχύουν παραπέμποντας μάλιστα στις κομμα-τικές αποφάσεις ιδιαίτερα του Συνεδρίου καιτης τελευταίας ΚΕ.

∆εν γνωρίζουμε αν στην περίπτωση αυτήισχύει το «όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει καιφωτιά». Η αλήθεια είναι όμως ότι τα συγκε-κριμένα δημοσιεύματα - κυρίως αυτό της Re-alnews που έκανε αναφορά και στη συστημα-τική προσέγγιση από την Σοσιαλιστική Τάση σεπρόσωπα που ανήκαν μέχρι σήμερα στοΠΑΣΟΚ – ήταν αρκετά για να ανάψουν φωτιάστις κομματικές οργανώσεις. Από την επό-μενη κιόλας μέρα είχαμε τις πρώτες αντιδρά-σεις. Η ΟΜ Αγίας Παρασκευής, με ∆ελτίο Τύποτοποθετήθηκε στις φήμες περί προσχώρησηςστη Σοσιαλιστική Τάση του πρώην δημάρχουτης Αγ. Παρασκευής, Βασίλη Γιαννακόπουλουσημειώνοντας ότι «μπορεί ο συμπαθής πρώην∆ήμαρχος, πρώην συνδικαλιστής, πρώην πο-λιτευτής να συνεχίσει να αναζητά αλλού ταπολιτικά σωσίβια που χρειάζεται για την κα-ριέρα του, μακριά από όλους και όλες εμάς,που ερχόμαστε ακριβώς για να ∆ΗΜΙΟΥΡΓΗ-ΣΟΥΜΕ την Ελλάδα που αυτοί απαξίωσαν μετις «λαμπρές σταδιοδρομίες τους». Σκληρέςαντιδράσεις δημιούργησε και η φήμη για προ-σχώρηση στον ΣΥΡΙΖΑ του πρώην βουλευτήτου ΠΑΣΟΚ, Σάββα Εμινίδη. Ο υποψήφιος Πε-ριφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας Κώ-στας Μορφίδης, σε δηλώσεις του σε τοπικόκανάλι, ξεκαθάρισε ότι αν ισχύουν οι φήμες θαυπάρχουν μαζικές αποχωρήσεις από το κόμμα.Πάντως, την ίδια ημέρα, επί του θέματος το-ποθετήθηκε και ο Τάσος Κορωνάκης, υπεύθυ-νος Οργανωτικού, με δήλωση στα μέσα κοι-νωνικής δικτύωσης: «Από όσο γνωρίζω δενυπάρχει μέχρι στιγμής καμιά διαδικασία επι-λογής υποψηφίων και επειδή οι εφημερίδεςείναι γεμάτες με ρεπορτάζ, πληροφορίες καιδιαρροές θα ήθελα να πω μόνο τρία πράγ-ματα.1) Ας μην “χαίρονται” πρόωρα διάφοροικαι εμείς ας μην πέσουμε στην παγίδα να χά-σουμε 4 μήνες συζητώντας ποιος να ναι καιποιος όχι. 2) Τα ψηφοδέλτια θα κλείσουν στηνώρα τους, αρμόδια για αυτό είναι τα όργανατου ΣΥΡΙΖΑ και μέχρι τότε οφείλουμε να δια-ψεύδουμε κάθε όνομα που κυκλοφορεί ως “σί-γουρος”υποψήφιος. 3) Πρέπει όλοι και όλεςνα συμβάλουμε ώστε τα ψηφοδέλτια μας ναείναι ανοιχτά σε όλες τις κοινωνικές κατηγο-ρίες που πλήττονται, σε όλο τον κόσμο που θασυμβάλει στην μάχη για να γίνει η ανατροπήπράξη, πλυντήριο όμως εμείς δεν θα γίνουμεγια κανένα λόγο».

Το συγκεκριμένο ζήτημα πάντως φαίνεταινα απασχολεί τα ηγετικά κλιμάκια του κόμμα-τος καθώς άπαντες αναγνωρίζουν τόσο τηναναγκαιότητα προσεκτικών ανοιγμάτων πουθα δώσουν αέρα αυτοδυναμίας στις εκλογέςενώ ταυτόχρονα γνωρίζουν πολύ καλά τη ση-μασία που θα έχει για μια πιθανή κυβέρνησητου ΣΥΡΙΖΑ η αρτιότητα, η πειθαρχεία και ησυνοχή της επόμενης Κοινοβουλευτικής Ομά-δας καθώς θα κληθεί να στηρίξει δύσκολεςαποφάσεις και πιθανότατα μεγάλες ρήξειςπροκειμένου ο ΣΥΡΙΖΑ να μπορέσει να εφαρ-μόσει το πολιτικό του πρόγραμμα. Επιπλέον,είναι εμφανές πως σε αντίθεση με τα όσα γρά-φονται ή λέγονται στους δημοσιογραφικούςδιαδρόμους, διαχωρίζουν την εκλογή τουΠροέδρου της ∆ημοκρατίας από το ζήτηματων συμμαχιών και της διεύρυνσης των ψη-φοδελτίων. Είναι, άλλωστε, ενδεικτική η σχε-τική αναφορά του Πάνου Σκουρλέτη σε δημο-σιογράφους ότι «όποιος ψηφίσει για Πρόεδρο,κόβει κάθε γέφυρα συνεργασίας με τον ΣΥ-ΡΙΖΑ χωρίς όμως να ισχύει και το αντίθετο».

Α.Ζ.

ΣΥΡΙΖΑ

∆ιπολισμός αντίθετωνσχεδίων και προτάσεων

Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014 99ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Του Κώστα Μελά

Ηκυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλουκατόρθωσε το ακατόρθωτο: ηελληνική οικονομία θα βρεθεί

και τον επόμενο χρόνο (τουλάχιστον) σεισχυρή επιτήρηση (σύμφωνα με τον μη-χανισμό ECCL plus), θα υποχρεωθεί νασυνεχίσει τις επιβαλλόμενες από τηντρόικα νέες «μεταρρυθμίσεις», θα επι-στρέψει το ποσόν των χρημάτων πουέχουν απομείνει στο ΤΧΣ για να αποτε-λέσουν την προληπτική γραμμή πίστω-σης και θα απευθυνθεί στις χρηματοπι-στωτικές αγορές για την κάλυψη τωνχρηματοδοτικών αναγκών της. Αλλά αςδούμε προσεκτικά τι σημαίνουν όλααυτά:

Τι σημαίνει ECCL

Η σύμβαση του Ευρωπαϊκού Μηχανι-σμού Σταθερότητας (ESM) για την ECCLπροβλέπει τα παρακάτω: Αρχικά, για ναλάβει μία χώρα την ECCL θα πρέπει νατο αιτηθεί η ίδια. Αμέσως μετά ο ESM, σεσυνεργασία με την Κομισιόν, την Ευρω-παϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και όπουαπαιτείται και το ∆ΝΤ, εξετάζει εάν ηχώρα πληροί μία σειρά κριτηρίων για ναλάβει τη συγκεκριμένη μορφή στήριξης.Εφόσον το συμβούλιο των διοικητών τουESM δώσει το «πράσινο φως», αναθέτειστην Κομισιόν και στην ΕΚΤ (και στο∆ΝΤ αν απαιτηθεί) τη διαπραγμάτευσημε τη χώρα για τους όρους που θα συν-δεθούν με την πιστωτική γραμμή. Στησύμβαση της ECCL αυτοί οι όροι περι-γράφονται ως «Memorandum of Under-standing » (MoU) ή -όπως είναι γνωστό-ως «Μνημόνιο». Θα περιλαμβάνει όλεςοι λεπτομέρειες για την οικονομική πο-λιτική που θα εφαρμόσει η χώρα.

Στη συνέχεια, η σύμβαση της ECCLπροβλέπει ότι η Κομισιόν υπογράφει τοMoU με τη χώρα. Μόλις εγκριθεί η «πι-στωτική γραμμή με ενισχυμένουςόρους», η χώρα που την έχει ζητήσει θαβρεθεί υπό καθεστώς ενισχυμένης επο-πτείας. Εποπτεία που δεν συνδέεται μετο εάν θα γίνει χρήση των διαθέσιμωνκεφαλαίων. Κατά το καταστατικό τουESM, η Κομισιόν, η ΕΚΤ και, όπου κρίνε-ται σκόπιμο, το ∆ΝΤ, θα πραγματοποι-ούν «τακτικούς ελέγχους» για να διαπι-στώνουν την πρόοδο της χώρας. Αν και ησυχνότητα των ελέγχων δεν ορίζεται μεσαφήνεια, καθορίζεται επακριβώς ηυποχρέωση της Κομισιόν να ενημερώνειτον ESM αναφορικά με την πρόοδο τηςχώρας. Και αυτή η υποχρέωση θα είναιτριμηνιαία. ∆ηλαδή, κάθε τρίμηνο η Επι-τροπή θα ενημερώνει τον ESM για το τιέχει γίνει στην οικονομία της χώρας πουέχει την ECCL και εάν χρειάζεται η λήψηεπιπλέον μέτρων. Επίσης, βάσει της σύμ-βασης της ECCL, ο Ευρωπαϊκός Μηχανι-σμός Σταθερότητας θα έχει τη δυνατό-τητα να αλλάξει τους όρους της πιστωτι-κής γραμμής, αν το κρίνει αναγκαίο, ήακόμη και να την καταργήσει, οδηγών-τας τη χώρα σε κανονικό πρόγραμμα.

«Μεταρρυθμίσεις» και επιτήρησηχωρίς χρήματα

∆εν γνωρίζουμε σε τι θα συνίσταται ηνέα σειρά «μεταρρυθμίσεων». Πάντωςότι θα υπάρξουν είναι βέβαιο δεδομένουότι το ελληνικό υπουργείο οικονομικώνέχει ξεκαθαρίσει ότι η συμφωνία θα πε-ριλαμβάνει το πολύ 10 με 15 διαρθρωτι-κές παρεμβάσεις. Μπορούμε να θεωρή-σουμε με βεβαιότητα ότι θα αφοράΑσφαλιστικό, Αγορά Εργασίας, εφαρ-μογή της «εργαλειοθήκης» του ΟΟΣΑ

και πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας.Τα χρήματα που έχουν απομείνει στοΤΧΣ (περίπου 11,4 δις ευρώ) στην καλύ-τερη των περιπτώσεων θα τοποθετηθούνστην προληπτική πιστωτική γραμμή καιδεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν γιακανένα άλλο σκοπό. Ούτε για την απο-μείωση των επισφαλών δανείων, ούτεγια υποβοήθηση της αναπτυξιακής δια-δικασίας της ελληνικής οικονομίας κτλ.Λέω στην καλύτερη περίπτωση, διότι οεπικεφαλής του ΕΜΣ, Κλάους Ρέγκλινγκμε δηλώσεις του στην κυπριακή εφημε-ρίδα «Πολίτης» υποστηρίζει ότι τα αδιά-θετα ποσά του ΤΧΣ θα πρέπει να επι-στραφούν σε περίπτωση που δεν υπάρ-ξει συμφωνία στο Eurogroup για τη νέασχέση των δανειστών με την Ελλάδα έωςτο τέλος του έτους. ∆ηλαδή η ελληνική

οικονομία θα εισέλθει σε νέο πρόγραμμαειδικής επιτήρησης χωρίς να λάβει νέαχρήματα. Επιτήρηση και έλεγχος, λοι-πόν, χωρίς νέα χρήματα, κάτι που επε-δίωκαν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις (πουδεν θα ήθελαν να ζητήσουν από τα κοι-νοβούλιά τους νέα λεφτά για την Ελ-λάδα) και το ∆ΝΤ (όπου πληθαίνουν οιδιαμαρτυρίες φτωχών χωρών για τη βοή-θεια στην Ελλάδα).

Οι χρηματοδοτικές ανάγκες

Η Ελλάδα θα πρέπει να αναζητήσειόλες τις χρηματοδοτικές ανάγκες απότις χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι δα-νειακές ανάγκες της χώρας για την απο-πληρωμή λήξης χρέους, το 2015, ανέρ-

χονται κατά το ∆ΝΤ σε 34,5 δις ευρώ.Αποτελούνται δε από: αποπληρωμήβραχυπρόθεσμου δανεισμού – έντοκαγραμμάτια (ΕΓ) ύψους + 18,0 δισ., απο-πληρωμή μεσοπρόθεσμου και μακρο-χρόνιου δανεισμού – ύψους +7,9 δισ.,και αποπληρωμή δανείων προς το ∆ΝΤύψους +8,6 δις ευρώ .Επίσης χρειάζεταινα καταβληθούν 9,1 δισ. για τόκους και2,5 δισ. για ληξιπρόθεσμες οφειλές. Σύ-νολο 11, 6 δισ. Συνολικά : 46,1 δισ.ευρώ. Οι πηγές χρηματοδότησης προ-γραμματίζονται να είναι οι εξής: Βραχυ-πρόθεσμος δανεισμός 15,0 δισ., Ιδιωτι-κοποιήσεις 2,2 δισ., Προνομιούχες μετο-χές των ελληνικών τραπεζών 2,7 δισ.,Πρόγραμμα SMP +ANFA 2,0 δις ευρώ,πρωτογενές πλεόνασμα (3,0% του ΑΕΠ)5,6 δις ευρώ. Σύνολο 27 δισ. Άρα υπο-λείπονται 19,1 δισ. από τις ανάγκες.

Όλα αυτά με την παραδοχή ότι τοπρωτογενές πλεόνασμα θα επιτευχθείκαθώς και ο στόχος των ιδιωτικοποι-ήσεων. Αν θεωρήσουμε ακόμη μια συνη-θισμένη λογιστική διευθέτηση, τη χρο-νική μετάθεση τόκων ύψους 3,0 δισ.χρειάζονται ακόμη 16,1 δισ. ευρώ. Υπο-θέτουμε ότι «περνά» την τρέχουσα αξιο-λόγηση και λαμβάνει 3,5 δισ. ευρώ απότο ∆ΝΤ και 1,8 δισ. ευρώ από τον EFSF.Συνεπώς θα πρέπει να αναζητήσει 10-12δισ. ευρώ.

Κόστος δανεισμού, αβέβαιο

Τα κεφάλαια της πιστωτικής προλη-πτικής γραμμής θα υπάρχουν μόνο ωςαπόθεμα, για ώρα ανάγκης. Το κόστοςδανεισμού είναι αβέβαιο. Κανείς δενγνωρίζει πως θα κινηθεί. Η ελπίδα ότι μετην εξασφάλιση που παρέχει η γραμμήπίστωσης, το κόστος δανεισμού θα μει-ωθεί σχετικά με τα σημερινά επίπεδαεμπεριέχει μεγάλο ποσοστό αβεβαιότη-τας, ωστόσο αναμένεται ότι θα είναιπολύ υψηλότερα όχι μόνο από εκείνα(2%) του ESM αλλά και του ∆ΝΤ (4,0%).Μάλιστα αν η Ελλάδα δεν κατορθώσει ναχρηματοδοτήσει τις ανάγκες της από τιςαγορές και απευθυνθεί στην προληπτικήπιστωτική γραμμή θα είναι όχι μόνο ότιχειρότερο θα μπορούσε να συμβεί αλλάσκέτη καταστροφή. ∆υστυχώς το πολι-τικό αφήγημα της κυβέρνησης , την τε-λευταία περίοδο, μας θυμίζει όλο και πιοπολύ, το ανέκδοτο του λαγού και τουτίγρη με την γνωστή καταληκτικήφράση του φουκαρά και συγχρόνως καυ-χησιάρη λαγού… όταν εμφανίστηκε ο τί-γρης.

•

Η Ελλάδα θα πρέπει να αναζητήσει όλες τιςχρηματοδοτικές ανάγκες από τιςχρηματοπιστωτικές αγορές. Οι δανειακές ανάγκεςτης χώρας για την αποπληρωμή λήξης χρέους, το2015, ανέρχονται κατά το ∆ΝΤ σε 34,5 δις ευρώ.

“

KYΒEΡΝΗΣΗ: ΣΚΛΗΡΕΣ ∆ΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΕ∆ΑΦΙΚΕΣ ΠΡΟΣ∆ΟΚΙΕΣ

Ο λαγός και ο τίγρης

1100 Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Του Νάσου Χατζητσάκου

Από τις αρχές του 2015, αποδε-σμεύεται από τη δεδομένη υπο-χρέωσή του για τη χρηματοδό-

τηση του ∆ημόσιου Συστήματος Κοινω-νικής Ασφάλισης το ελληνικό κράτος.Με βάση το νόμο Λοβέρδου [Ν. 3863 του2010], στον οποίο μέχρι το 2012 ουπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσηςασκούσε έντονη αρνητική κριτική, ενώτώρα υπερασπίζεται, οι συντάξεις, ταεφάπαξ και οι καλύψεις υγείας οδη-γούνται ξανά στη γκιλοτίνα. Έτσι, είτε ηκυβέρνηση προχωρήσει στις αλλαγέςπου αποκάλυψε την περασμένη Κυριακήη «Αυγή» είτε όχι, το κράτος θα διασφα-λίζει –στην καλύτερη περίπτωση- μιασύνταξη 360 ευρώ και οι μη έχοντες θααποκλείονται ακόμη και από τις ισχύου-σες, ελάχιστες παροχές υγείας. Μόνο οιέχοντες θα μπορούν να έχουν αξιοπρεπήσύνταξη και επαρκείς ιατροφαρμακευτι-κές παροχές προσφεύγοντας στην ιδιω-τική ασφάλιση.

Αν και ο νόμος Λοβέρδου ξεκινά μετην φράση «Το ∆ημόσιο εγγυάται τη βιω-σιμότητα του Ασφαλιστικού Συστήματοςτης χώρας με σκοπό τη διασφάλιση αξιο-πρεπούς σύνταξης για κάθε δικαιούχο»,η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφο-ρετική. Όσοι υποβάλλουν αίτηση συντα-ξιοδότησης από το 2015 θα έχουν ναλαμβάνουν ένα μέρος της βασικής σύν-ταξης των 360 ευρώ (ποσό το οποίο δύ-ναται να αυξομειώνεται ανάλογα με τηνκατάσταση της ελληνικής οικονομίας)και ένα τμήμα της αναλογικής, το οποίοθα διαμορφώνεται σύμφωνα με τα συνο-λικά έτη ασφάλισης τους.

Και πολλά μας είναι

Αυτό σημαίνει ότι το κράτος θα έχειτην υποχρέωση να αποδίδει μόλις τα 360ευρώ (ποσό το οποίο υπολείπεται κατά

περίπου 200 ευρώ του ορίου της φτώ-χειας) μόνο σε όσους θα έχουν συμπλη-ρώσει 35 έτη ασφάλισης! Οι υπόλοιποιθα δικαιούνται κατ΄ αναλογίαν πιο χα-μηλό ποσό βασικής σύνταξης.

Έτσι, επιβεβαιώνονται, δυστυχώς, όσαανέφερε στην πρόσφατη συνέντευξη τουστην «Εποχή» ο πρώην επιστημονικόςδιευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας(ΙΝΕ) της ΓΣΕΕ, Σάββας Ρομπόλης, οοποίος υποστήριξε ότι «από το 2015 καιμετά, το Κράτος θα χρηματοδοτεί τα 360ευρώ ευρώ και μετά θα λέει “τελει-ώσαμε, κάντε ό,τι θέλετε”». Ο κ. Ρομπό-λης, αναλύοντας τα συμπεράσματα τηςτελευταίας έκθεσης του ΙΝΕ για την ελ-ληνική οικονομία και την απασχόληση,είχε τονίσει ότι, παρά τις επώδυνες –καιάστοχες, εν τέλει- αλλαγές που επήλθανμε τα μνημόνια, η «μαύρη τρύπα» τουΑσφαλιστικού παραμένει και το σύ-στημα θα έχει, από το 2016 και μετά,ξανά σημαντικό πρόβλημα. Συγκεκρι-μένα, το 2016 θα χρειαστεί 950 εκατ.ευρώ επιπλέον κρατική επιχορήγηση,1,8 δισ. ευρώ το 2017 και θα φτάσει στα3,8 δισ. ευρώ το 2023.

Πώς θα υπολογίζεταιη βασική σύνταξη

Από 1.1.2015 και εφεξής καθιερώνεταιβασική σύνταξη. Το ύψος της έχει καθο-ριστεί στα 360 ευρώ μηνιαίως, για 12μήνες και ενδέχεται να αλλάξει αν αλλά-ξουν οι οικονομικοί δείκτες. Τη βασικήσύνταξη θα δικαιούνται οι ασφαλισμένοιτων οργανισμών κύριας ασφάλισης,πλην ΟΓΑ, καθώς και οι τακτικοί υπάλ-ληλοι και λειτουργοί του ∆ημοσίου, οιστρατιωτικοί και οι τακτικοί υπάλληλοιτων ΝΠ∆∆, οργανισμών τοπικής αυτοδι-οίκησης α΄ και β΄ βαθμίδας, ανεξαρτή-τως χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση,που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δι-καίωμα από την 1.1.2015 και εφεξής. Η

βασική σύνταξη θα υπολογίζεται αναλο-γικά, με βάση τα έτη ασφάλισης από1.1.2011 και εφεξής προς το συνολικόχρόνο ασφάλισης. Σημειώνεται ότι τοποσό της βασικής σύνταξης θα μειώνε-ται για τους συνταξιούχους λόγω γήρα-τος κατά 1/35 για κάθε χρόνο που υπο-λείπεται των 35 ετών διαμονής στην Ελ-λάδα, μεταξύ του 15ου και του 65ουέτους της ηλικίας. Επίσης, το ποσό τηςβασικής σύνταξης θα μειώνεται στις πε-ριπτώσεις θεμελίωσης συνταξιοδοτικούδικαιώματος σε μειωμένη σύνταξη λόγωγήρατος ή αναπηρίας ή θανάτου.

Η αναλογική σύνταξη

Το δεύτερο κομμάτι, αυτό της αναλο-γικής σύνταξης, θα το δικαιούνται οιασφαλισμένοι για πρώτη φορά από1.1.2011 και εφεξής σε φορείς κύριαςασφάλισης, πλην ΟΓΑ, που θεμελιώνουνδικαίωμα σύνταξης από το 2015 καιμετά, με βάση το συνολικό χρόνο ασφά-λισής τους (δεν θα μπορεί να είναι μι-κρότερος του ενός πλήρους έτους ασφά-λισης ή 300 ημερών και με τη συμπλή-ρωση των ορίων ηλικίας που προβλέ-πονται από την ισχύουσα νομοθεσίακατά περίπτωση). Όριο ηλικίας συντα-ξιοδότησης, αν ο χρόνος ασφάλισηςείναι μικρότερος των 15 ετών ή 4.500ημερών ασφάλισης, καθορίζεται το 65οέτος.

Όσοι υπήχθησαν για πρώτη φορά στηνασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριαςασφάλισης ή το ∆ημόσιο έως και31.12.2010 και θεμελιώνουν δικαίωμα σεσύνταξη γήρατος ή αναπηρίας μετά την1.1.2015, θα δικαιούνται: α) τμήμα σύν-ταξης που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφά-λισής τους έως 31.12.2010, το οποίουπολογίζεται με βάση τα ποσοστά και τιςσυντάξιμες αποδοχές ή ασφαλιστικέςκατηγορίες ή τα οριζόμενα κατ’ έτοςποσά συντάξεων, όπως ισχύουν κατά το

χρόνο συνταξιοδότησης και όπως προ-βλέπονται για κάθε φορέα κύριας ασφά-λισης ή το ∆ημόσιο και β) τμήμα σύντα-ξης που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφάλι-σής τους από 1.1.2011 έως την ημερομη-νία συνταξιοδότησής τους.

Το ποσό για το αναλογικό τμήμα τηςσύνταξης για κάθε πλήρες έτος θα υπο-λογίζεται αφού πρώτα ληφθούν υπόψητα έτη ασφάλισης που έχει πραγματο-ποιήσει ο ασφαλισμένος έως 31.12.2010.Οι δε συντάξιμες αποδοχές ή ο συντάξι-μος μισθός ή οι ασφαλιστικές κατηγο-ρίες για τον υπολογισμό του αναλογικούτμήματος της σύνταξης από 1.1.2011 καιεφεξής είναι αυτές που προσδιορίζονταιαπό το έτος αυτό και μετά.

•

Όσοι υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης από το2015 θα έχουν να λαμβάνουν ένα μέρος της βασικήςσύνταξης των 360 ευρώ (ποσό το οποίο δύναται να αυ-ξομειώνεται ανάλογα με την κατάσταση της ελληνικήςοικονομίας) και ένα τμήμα της αναλογικής, το οποίο θαδιαμορφώνεται σύμφωνα με τα συνολικά έτη ασφάλι-σης τους.

“Το τέλος των συντάξεωνΑπό το 2015 μόλις 360 ευρώ θα είναι εγγυημένα

Υγείαγια λίγους

Ητελευταία πράξη του δράματοςπου ζουν ασφαλισμένοι καισυνταξιούχοι από το 2010 και

μετά, θα διαδραματιστεί με τηνισοπεδωτική περικοπή και των παροχώνυγείας. Τα εφιαλτικά σενάρια τωντελευταίων μηνών επιβεβαίωσε οδιοικητής του ΙΚΑ, ΡοβέρτοςΣπυρόπουλος, μέσα στην εβδομάδα,κάνοντας λόγο για «αναγκαιότητασύνδεσης παροχών υγείας με τον αριθμότων ενσήμων». Συγκεκριμένα, ο κ.Σπυρόπουλος, διερωτώμενος «γιατί θαπρέπει να δικαιούνται τις ίδιες παροχέςόσοι συμπληρώνουν το μίνιμουμ τωνενσήμων ετησίως με όσουςκαταβάλλουν διπλάσιες εισφορές»,υποστήριξε ότι υπάρχει ανάγκη για έναπλήρως ανταποδοτικό σύστημα, τόσο ωςπρος τις συντάξεις όσο και ως προς τιςπαροχές υγείας, δηλαδή για τιςεξετάσεις, τα φάρμακα και τα νοσήλια. Παρά τη διάψευση που ακολούθησε απότον υπουργό Εργασίας, όλα τα δεδομένατου έργου της συγκυβέρνησης Ν∆ –ΠΑΣΟΚ φαίνεται ότι θα οδηγήσουν στηνεπαλήθευση των δηλώσεωνΣπυρόπουλου, εφόσον δεν μπει «τέλος»στην ασκούμενη πολιτική. «Οιπρόσφατες δηλώσεις του διοικητή τουΙΚΑ-ΕΤΑΜ για το ασφαλιστικόπροκάλεσαν και προκαλούν εντονότατεςανησυχίες στους πολίτες και κυρίωςστους συνταξιούχους. Είναι σαφές ότι ηαναστάτωση που έχει προκληθεί δεθεραπεύεται από τις διαψεύσεις του κ.Υπουργού» ανέφεραν στην επιστολήτους προς τον πρόεδρο της ΕπιτροπήςΚοινωνικής Υποθέσεων της Βουλής 12βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ζητώντας νακληθεί στην επιτροπή ο κ. Σπυρόπουλοςκαι να δώσει διευκρινίσεις.

Ηπρόταση των αναγκών της κοινωνίας και των πολιτών θαείναι ο άξονας της πολιτικής που υποσχέθηκε να ακολου-θήσει ως το τέλος της θητείας του ο ∆ήμαρχος Καισα-

ριανής Γιώργος Κοντόσταυλος στα εγκαίνια του εκλογικού κέν-τρου του συνδυασμού την Πέμπτη το βράδυ. Ο ενθουσιασμός καιτο μεγάλο πλήθος που παρευρέθηκε στη συγκέντρωση θεωρή-θηκε μια καλή αφετηρία για να συνεχίσει να είναι ο δήμαρχος τηςπόλης και μετά τις 30 Νοεμβρίου. Είμαστε η παράταξη που ενώ-νει τόνισε ο ∆ήμαρχος καταχειροκροτούμενος, και θέλουμε ναανατρέψουμε την παρούσα άθλια κατάσταση στο ∆ήμο μας. Θαπαραμείνουμε η ψυχή των ανθρώπων που αγωνίζονται για νακρατήσουν όρθιους τους πολίτες μέσα στη μνημονιακή λαίλαπα.

Ο ∆ήμαρχος στη, συνέχεια, παρουσίασε το πλούσιο έργο τηςνέας δημοτικής Αρχής των δύο, περίπου μηνών, και διαβεβαί-ωσε ότι θα συνεχίσει στην ίδια κατεύθυνση. Οι πρώτες του πρά-

ξεις πείθουν ότι πράγματι στην Καισαριανή εγκαταστάθηκε μιααριστερή δύναμη στο ∆ήμο. Όλα τα παιδιά φέτος βρήκαν θέσηστον παιδικό σταθμό. Λειτούργησαν κανονικά τα ΚΑΠΗ και τοκέντρο για τα ΑΜΕΑ. Έγινε επαναπρόσληψη των σχολικών φυ-λάκων, ξεκίνησε η δημιουργία κοινωνικών δομών, όπως ομάδαεθελοντών δικηγόρων για όσους αντιμετωπίζουν κίνδυνο πλει-στηριασμού, δημιουργία κοινωνικού ιατρείου και παντοπωλείου.∆ημιουργούνται υποδομές για να μην μένει κανένας χωρίςρεύμα. Παράλληλα έγιναν τα πρώτα βήματα για αν λειτουργήσειπιο ολοκληρωμένα ο θεσμός των λαϊκών συνελεύσεων. Ο κό-σμος της «Συνεργασίας Πολιτών», οι Συριζαίοι και οι φίλοι τουςτης περιοχής οι δημότες που έδειξαν εμπιστοσύνη και κατά τιςκανονικές εκλογές έχουν μπει στη μάχη των επαναληπτικών μεενθουσιασμό. Με εμπιστοσύνη για τη νίκη αλλά όχι με εφησυχα-σμό. Ως την τελευταία ημέρα. Στα εγκαίνια παρευρέθηκαν όπωςο Γραμματέας της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ ∆. Βίτσας, ο κοινοβουλευτικόςεκπρόσωπος Π. Κουρουπλής, πολλά άλλα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ,οι πρώην ∆ήμαρχοι Θ. Μπαρτζώκας και Σπ. Τζόκας, η αντιπερι-φερειάρχης Ερμίνα Κυρπιανίδου, καθώς και οι δήμαρχοί γείτονεςΖωγράφου Τ. Καφατσάκη και Βύρωνα Α. Κατοπόδης.

•

ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ

Ξανά μαζί! Ξανά νικητές!

Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014 1111∆ΙΕΘΝΗ

Εικοσιπέντε χρόνιααπό την πτώση του ΤείχουςΚείμενο της Λουτσιάνα Καστελίνακαι αφιέρωμα για το τι έγραφαν οι εφημερίδεςτης εποχής. σελ. 15-18

Τζον Ρεστάκης: Στο δρόμογια τη συνεργατική οικονομίαΣυνέντευξη με τον επιστημονικό συνεργάτηςτου προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησητου Ισημερινού. σελ. 12ΚΟΣΜΟΥ

Ο γύρος τού

Πραγματοποιήθηκε στο Πεκίνοστις 10 και 11 Νοεμβρίου η σύ-νοδος κορυφής για την οικο-

νομική συνεργασία Ασίας –Ειρηνικού(ΟΣΑΕ), με τη συμμετοχή 21 χωρών,στις οποίες κατοικεί το 40% του παγ-κόσμιου πληθυσμού με το 55% τουπαγκόσμιου ΑΕΠ και το 44% του διε-θνούς εμπορίου. Είναι η πρώτη φοράπου η Κίνα δέχτηκε να συμμετέχει ηΤαϊβάν σε διεθνές οικονομικό φόρουμμε την προϋπόθεση ότι θα χρησιμο-ποιείται ο όρος μετέχουσες οικονομίεςκαι όχι χώρες-μέλη. Όλες οι συζητή-σεις και οι συναντήσεις έγιναν κεκλει-σμένων των θυρών χωρίς την παρου-σία μέσων ενημέρωσης.

Οδικός χάρτης ζώνηςελεύθερου εμπορίου

Στη σύνοδο υιοθετήθηκε η κινεζικήπρόταση για τη δημιουργία ζώνηςελεύθερου εμπορίου Ασίας- Ειρηνικού(FTAAP). Η ζώνη είναι πιο ευρεία καιδιαφέρει από αντίστοιχη πρόταση τωνΗΠΑ για δημιουργία μιας άλλης ζώνηςελεύθερου εμπορίου (ΤΡΡ), η οποίαδεν περιλαμβάνει την Κίνα και τηΡωσία. Στη συμφωνία περιγράφεται οοδικός χάρτης για τη δημιουργία τηςFTAAP, στον οποίο περιέχονται οι βα-σικοί στόχοι και τα βήματα για τη σύ-στασή τους. Όπως αναφέρεται στοκείμενο, η ζώνη ελεύθερου εμπορίουπου θα δημιουργηθεί έρχεται να αντι-καταστήσει διάφορες περιφερικέςζώνες που υπάρχουν στην περιοχή καιέρχεται σε αντίθεση μεταξύ τους, δη-μιουργώντας ένα μπερδεμένο κουβάρι.Οι ηγέτες των χωρών που συμμετείχανδεσμεύτηκαν ότι θα εργαστούν για τηνελαχιστοποίηση των αρνητικών συνε-πειών από προηγούμενες συμφωνίες.

Έκκληση για επενδύσεις

Στη σύνοδο έγινε, επίσης, αναφοράγια τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκώνγια το εμπόριο φυσικού αερίου καιυγροποιημένου φυσικού αερίου. Συγ-κεκριμένα, έγινε έκκληση για επενδύ-σεις στους τομείς αυτούς, για τη χρη-σιμοποίηση καθαρών τεχνολογιώνεξόρυξης λιθάνθρακα, μείωση μέχρι το2035 της ενεργειακής έντασης της οι-κονομίας κατά 45% από τα επίπεδατου 2005.

Ακόμα τονίστηκε η αναγκαιότηταγια εξοικονόμηση ενέργειας και τηχρήση ανανεώσιμων πηγών γιαασφαλή και αποτελεσματική ανά-πτυξη της ατομικής ενέργειας. Στο τε-λικό κείμενο της συνόδου αναφέρεταιότι θα πρέπει να ενδυναμωθούν οι με-ταξύ τους σχέσεις στους τομείς τηςενέργειας και των υποδομών, των αγο-ρών πετρελαίου και φυσικού αερίου,των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας,των σταθμών επαναεριοποίησης τουυγροποιημένου φυσικού αερίου καιτων κοινών ενεργειακών συστημάτων.Τέλος, αναφέρεται ότι οι χώρες τηςΟΑΣΕ τάσσονται υπέρ της διαφορο-ποίησης των πηγών ενέργειας και τηςμείωσης των επιδοτήσεων σε μη εκμε-ταλλεύσιμα «βρώμικα» ορυκτά καύ-σιμα.

Συναντήσεις στο περιθώριοτης συνόδου

Συνάντηση Σι Τζινπίνγκ- ΒαντιμίρΠούτιν: Η συνάντηση μεταξύ των δύοπροέδρων θεωρήθηκε ως η σημαντι-κότερη της συνόδου. Υπέγραψαν συ-νολικά 17 συμφωνίες, μεταξύ τωνοποίων είναι και το μνημόνιο για προ-μήθεια φυσικού αερίου από τη ∆υτικήΣιβηρία μέσω της νέας «δυτικής δια-

δρομής». Υπολογίζεται ότι αν σήμεραη Κίνα καταναλώνει 167 δισ. κυβικά,το 2020 θα φτάσει τα 350 δισ. κυβικά.Η Κίνα θα αγοράσει το 10% της ρώσι-κης πετρελαιοβιομηχανίας «Βανκορ-νεφτ» και οι δύο χώρες, εκτός τωνάλλων, συμφώνησαν σε από κοινούέρευνα της Αρκτικής και στην κατα-σκευή υδροηλεκτρικών σταθμών στηνΆπω Ανατολή και την περιοχή του Αρ-χάγγελσκ.

Συνάντηση Μπ. Ομπάμα – Βλ. Πού-τιν: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπ. Ομ-πάμα, και της Ρωσίας, Βλ. Πούτιν,αξιοποίησαν κάποια από τα διαλλεί-ματα για να συνομιλήσουν για λίγο.Όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος Τύπουτου ρώσου Προέδρου Ντμίτρι Πε-σκόφ, οι δύο ηγέτες συναντήθηκανπάνω από δύο φορές, «μίλησαν ενσυντομία, αλλά παρ’ όλα αυτά έθεσανκαι το θέμα των διμερών σχέσεων, καιτης Συρίας, και της Ουκρανίας και τουΙράν». Τα δυτικά μέσα ενημέρωσηςαπό την άλλη δήλωσαν ότι η συνάν-τηση «έγινε στο πόδι» και δεν είχε με-γάλη σημασία.

Συνάντηση Βλ. Πούτιν – Σ. Αμπε: Οιάπωνας πρωθυπουργός Σίνζο Αμπεδήλωσε στους δημοσιογράφους ότιστο περιθώριο της συνόδου συναντή-θηκε με τον πρόεδρο της Ρωσίας καισυμφώνησαν να συναντηθούν στοΤόκιο το 2015. Οι σχέσεις μεταξύ τωνδύο χωρών δεν είναι στο καλύτερο ση-μείο, λόγω της παλιάς τους διένεξηςγια τις Κουρίλες νήσους, αλλά καιεπειδή η Ιαπωνία συντάχτηκε με τιςκυρώσεις. Οι δύο ηγέτες αναφέρθηκανεπίσης και στην κατασκευή υποθα-λάσσιου αγωγού φυσικού αερίου πουθα συνδέει το ρώσικο νησί Σαχαλίνημε το ιαπωνικό Χοκάιντο. Η πρότασηαυτή αρχικά έγινε από την Ιαπωνίαμετά το ατύχημα στον πυρηνικόσταθμό «Φουκουσίμα 1».

Συνάντηση Μπ. Ομπάμα- Σι Τζιν-πίνγκ: Σύμφωνα με δηλώσεις του Μπ.Ομπάμα οι ΗΠΑ και η Κίνα κατέληξανσε συμφωνία για τη διεύρυνση τωνσχέσεων στον τομέα της τεχνολογίαςπληροφοριών (ΙΤΑ). Επίσης, υπήρξεαλληλοκατανόηση για άρση των αν-τιρρήσεων για διεύρυνση της λίσταςτων νέων τεχνολογιών που δεν θα υπό-κεινται σε δασμούς. Αυτό πρακτικάσημαίνει ότι θα αυξηθούν οι εξαγωγέςτων αμερικάνικων προϊόντων υψηλήςτεχνολογίας προς την Κίνα. Πολύχλιαρή ήταν η αντίδραση των ΗΠΑ γιατη στάση της Κίνας απέναντι στην«εξέγερση με τις ομπρέλες» στοΧόνγκ-Κόνγκ.

Ενίσχυση δεσμών

Η Κίνα εμφανίστηκε στη σύνοδοπολύ δυναμικά και άφησε να εννοηθείότι διαδραματίζει πλέον με την αρωγήτης Ρωσίας κυρίαρχο ρόλο στην πε-ριοχή. Ο Σι Τζινπίνγκ στην ομιλία τουανέφερε ότι ο κόσμος έχει ανάγκη απόνέες ισορροπίες. Η Ρωσία, από τηνάλλη, προσπαθεί να ενισχύσει τους δε-σμούς της με την Κίνα, ιδιαίτερα μετάτις κυρώσεις και το πάγωμα των σχέ-σεών της με τη ∆ύση. Ο επόμενος πρό-εδρος των ΗΠΑ, αν προέρχεται απότους ρεπουμπλικάνους, θα σκληρύνειακόμη περισσότερο τη στάση απέναντιστη Μόσχα. Η Ρωσία κινείται προς τηνΚίνα ενδυναμώνοντάς την στην αντι-παράθεση με τις ΗΠΑ. Η ∆ύση επι-βάλλοντας κυρώσεις εναντίον της Ρω-σίας ενισχύει την Κίνα, η οποία μετους ρυθμούς που αναπτύσσεται, θαεκτοπίσει γρηγορότερα τις ΗΠΑ απότην πρωτοκαθεδρία στη διεθνή σκηνή.

Μιχάλης Ρένεσης

ΚΟΣΜΟΥΣΥΝΟ∆ΟΣ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΙΡΗΝΙΚΟΥ ΣΤΟ ΠΕΚΙΝΟ

Τα μιλήσανε,τα συμφωνήσανε “Η Ρωσία κινείται

προς την Κίναενδυναμώνοντάς τηνστην αντιπαράθεσημε τις ΗΠΑ. Η ∆ύσηεπιβάλλονταςκυρώσεις εναντίοντης Ρωσίας ενισχύειτην Κίνα, η οποία μετους ρυθμούς πουαναπτύσσεται, θαεκτοπίσειγρηγορότερα τις ΗΠΑαπό τηνπρωτοκαθεδρία στηδιεθνή σκηνή.

Ζώνη ελεύθερου εμπορίου, εμπόριο φυσικού αερίουκαι εκμετάλλευση πηγών ενέργειας αποφάσισαν οι 21 ισχυροί

Οι 21 ηγέτες ντυμένοιμε κιμονό. Συνηθίζεται

στις συνόδους στην«οικογενειακή

φωτογραφία» να φορούνόλοι οι ηγέτες την

παραδοσιακή φορεσιάτης φιλοξενούμενης

χώρας.

1122 Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014∆ΙΕΘΝΗ

Η «Εποχή» συνάντησε τον Τζον Ρε-στάκη, επιστημονικό συνεργάτητου προγράμματος παραγωγικήςανασυγκρότησης FLOK του Ισημερι-νού και συγγραφέα και συζήτησεμαζί του θέματα της ειδικότητάςτου, όπως εκπαίδευση και διοίκησησυνεταιρισμών σε διαφορετικέςχώρες ανά τον κόσμο.

Τη συνέντευξη πήρεο Γιάννης Μάργαρης

Ποιά είναι η εντύπωση σου από τιςσυζητήσεις στην Αθήνα με κόσμο τωνσυνεταιρισμών, της έρευνας-καινοτο-μίας και της κοινωνικής οικονομίας;

Πολλές ομάδες που συναντήσαμεέχουν σημαντικές απορίες και ελλεί-ψεις, αλλά ταυτόχρονα αναπτύσσουνένα σταθερό σώμα δικής τους συγκε-κριμένης εμπειρίας, θέτουν τις βάσειςαυτής της διαδικασίας μετάβασης.Είμαι, επίσης, αρκετά εντυπωσιασμέ-νος από το μέγεθος αυτού του τομέα,την ποικιλία και τον αριθμό τέτοιωνπρωτοβουλιών καθώς και το βαθμόκαινοτομίας τέτοιων δομών. Υπάρχειμια έκρηξη πειραματισμών. Οι κινήσειςαυτές έχουν φτάσει σε ένα τέτοιο ορ-γανωτικό επίπεδο που πλέον αρχίζουννα συζητάνε μορφές οργάνωσης πιοπολύπλοκες και διαφορετικά επίπεδασυνεργασίας ανάμεσα σε τομείς και εμ-πειρίες, ώστε να γεννηθεί κάτι πιο συν-θετικό, δομές και δίκτυα συνεργασίαςκαι οργάνωσης που τους επιτρέπουν ναανταλάσσουν εμπειρίες ώστε ο τομέαςτης συνεργατικής οικονομίας να γίνειγενικά πιο παραγωγικός και αποτελε-σματικός.

Υπάρχει, όμως, ένα κοινό αίσθημαότι πρέπει να το κάνουν μόνοι τους,δεν περιμένουν απαντήσεις ή κάποιαβοήθεια από το κράτος. Η παρούσα κυ-βέρνηση αντιμετωπίζεται ως εμπόδιο,άρα θα πρέπει να προχωρήσουν μόνοιτους. Συνάντησα, όμως, αρκετό κόσμοκαι από τον ΣΥΡΙΖΑ που εκφράζουντην επιθυμία και την ανάγκη να δοκι-μαστούν νέες ιδέες και πρακτικές απότο εξωτερικό, σκέφτονται τί θα μπο-ρούσαν να κάνουν όταν ο ΣΥΡΙΖΑ βρε-θεί σε θέση κυβέρνησης, ώστε να αλ-λάξει θεμελιωδώς αυτή η σχέση μεταξύτης κυβέρνησης και του τρίτου τομέατης οικονομίας.

Σε ποιούς τομείς κοινωνικής οικονο-μίας θεωρείς ότι θα έπρεπε να δώ-

σουμε έμφαση στην Ελλάδα σε μια τέ-τοια περίοδο κρίσης και με ποιά κριτή-ρια πρέπει να γίνει μια τέτοια επιλογή;

Μεγάλη σημασία πρέπει να δοθεί κα-ταρχάς στη νομοθεσία που αφορά στηνκοινωνική και συνεργατική οικονομία.Αν δεν υπάρχει το σωστό νομοθετικόπλαίσιο και οι δημόσιες πολιτικές στή-ριξης του τομέα, δεν έχει νόημα να μι-λάμε για επιμέρους τομείς που θα μπο-ρούσαν τέτοια μοντέλα οργάνωσης ναεφαρμοστούν. Ξεκινάμε συζητώντας μετον κόσμο, τους ΟΤΑ και οι δύο αυτέςδιαδικασίες είναι παράλληλες: όσοναφορά τους τομείς, απ’ ό,τι βλέπουμε,πολλές νέες πρωτοβουλίες στοχεύουνστη δημιουργία θέσεων εργασίας κυ-ρίως για νέους ανέργους πχ. συνεργα-τικά καφενεία κ.ο.κ.

Πρέπει, όμως, να γίνει μια ανάλυσηγια το πώς θα μπορούσε ο τομέας κοι-νωνικής οικονομίας να είναι παραγω-γικός σε τομείς της δημόσιας και κοι-νωνικής πολιτικής, π.χ. σε συστήματακοινωνικής πρόνοιας για ηλικιωμέ-νους, άτομα με ειδικές ανάγκες, αν-θρώπους που χρειάζονται φροντίδαστο σπίτι, οδοντιατρική και βασική πε-ρίθαλψη κ.ο.κ. Αυτοί είναι τομείς πουέχουν δεχτεί μεγάλη επίθεση από τηνπολιτική των μνημονίων και τη ρα-γδαία μείωση των αντίστοιχων κονδυ-λίων.

∆εύτερον, υπάρχει η δυνατότητα νασυνδεθεί η αγροτική με την αστική οι-κονομία μέσα από το συντονισμό δι-κτύων παραγωγών και ομάδων κατα-ναλωτών στις πόλεις, δικτύων διανο-μής αγροτικών προϊόντων, μορφές ενί-σχυσης βιολογικών προϊόντων, ώστε οιπαραγωγοί να αρχίσουν να επενδύουνσε νέες μορφές παραγωγής που είναιβιώσιμες, οργανικές, μικρής κλίμακαςγνωρίζοντας ότι έχουν εξασφαλισμένηαγορά στις πόλεις. Μπορούν να γίνουνεπενδύσεις σε δίκτυα διανομής, ώστενα δημιουργήσουν οι παραγωγοί συ-νεργατικές επιχειρήσεις γύρω από τιςμεταφορές των προϊόντων τους, συ-νεργατικές λογιστικών συστημάτων,αποθήκες, ψυκτικές εγκαταστάσεις,διαδικτυακές πλατφόρμες για το πώςνα οργανώνουν - σχεδιάζουν την παρα-γωγή και τη διανομή των προϊόντωντους.

Άλλος τομέας είναι η κοινωνική χρη-ματοδότηση μέσω συνεργατικών, συνε-ταιριστικών τραπεζών. Τέτοιες δομέςστο εξωτερικό είναι πολύ ενεργές και

αποτελεσματικές. Στην Ελλάδα δενυπάρχουν αντίστοιχες προσπάθειεςακόμα και είναι σημαντικό να ξεκινή-σουν σήμερα, γιατί χωρίς τέτοιες δομέςχρηματοδότησης υπάρχει σημαντικόθεσμικό κενό. Οι παραδοσιακές τράπε-ζες δεν δέχονται συνήθως να χρηματο-δοτήσουν πρωτοβουλίες υψηλού ρί-σκου που ξεφεύγουν από τα συνηθι-σμένα μοντέλα διοίκησης.

Τομέας πολύ σημαντικός για την Ελ-λάδα είναι επίσης η καινοτομία που σή-μερα συνδέεται βασικά με τη δυνατό-τητα των ανθρώπων να συμμετέχουνστη διαδικασία σχεδιασμού και λει-τουργίας. Αυτό απαιτεί τοπικά συστή-ματα αποφάσεων, κοινωνικούς θε-σμούς που περιλαμβάνουν κοινότητες,ΟΤΑ, πανεπιστήμια και πολίτες. Ση-μαντικός παράγοντας για την ανάπτυξηκαινοτομίας είναι η συνεργασία: το ναυπάρχουν θεσμοί που δίνουν τη δυνα-τότητα στους συμμετέχοντες να ανταλ-λάσσουν γνώσεις και εμπειρίες και πουαναπτύσσουν ένα κλίμα εμπιστοσύνηςκαι ανταποδοτικότητας ανάμεσα σταμέλη ενός θεσμού. Η καινοτομία σή-μερα είναι σχεδόν πάντα αποτέλεσμαανταλλαγής γνώσης και δεδομένων. Γι’αυτό, μια κυβέρνηση που θέλει να ενι-σχύσει την καινοτομία πρέπει να εξα-σφαλίσει τη λειτουργία τέτοιων συνερ-γατικών θεσμών στους οποίους οι άν-θρωποι νιώθουν ότι συμμετέχουν στιςαποφάσεις που τους αφορούν.

Ποιά είναι τα βασικά χαρακτηριστικάμιας δημόσιας πολιτικής που επιδιώκεινα ενισχύσει το ρόλο αυτού του πυ-λώνα έναντι του ιδιωτικού και τουστενά κρατικού τομέα;

Χρειάζεται μια συνεκτική δημόσιαπολιτική για την κοινωνική οικονομία.Σε πολλές τέτοιες πρωτοβουλίες χρει-άζεται τοπικός έλεγχος και ρύθμισημέσω των ΟΤΑ. Ένας τρόπος για τοκράτος είναι να υιοθετήσει πολιτικέςτοπικής λήψης αποφάσεων στο επί-πεδο που οι υπηρεσίες που συζητάμεαναπτύσσονται και προσφέρονται.Αυτό απαιτεί συστήματα αποφάσεωνστο επίπεδο της περιφέρειας και τωνδήμων. Η καινοτομία απαιτεί τοπικήδράση, πληροφορία και διαδικασίεςαποφάσεων από τους ίδιους τους χρή-στες. Η θεμελιώδης ευθύνη της κυβέρ-νησης δεν πρέπει να είναι ο έλεγχοςκαι η παρακολούθηση αλλά η διευκό-λυνση, ενδυνάμωση και ενεργοποίησητέτοιων πρωτοβουλιών που δημιουρ-

γούν κοινωνική αξία, μορφών κοινωνι-κής πρόνοιας και επιχειρήσεων πουυποστηρίζουν το κοινό καλό. Το κρά-τος πρέπει να επιδιώξει μια νέα ισορ-ροπία στο συσχετισμό δυνάμεων με-ταξύ της κεντρικής κυβέρνησης, τωνΟΤΑ και εκείνων των θεσμών που δι-ευκολύνουν τους πολίτες να παίξουνσημαντικότερο και ενεργητικό ρόλοστην παραγωγή κοινωνικών αγαθών.

Ποιός είναι ο ρόλος της κοινωνικήςκαι συνεργατικής οικονομίας σε σχέσημε μορφές του ιδιωτικού τομέα όπως οιμικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ);

Οι ΜμΕ είναι η βάση της ελληνικήςοικονομίας. Υπάρχουν μερικές μεγάλεςεταιρείες αλλά η ραχοκοκκαλιά είναι οιχιλιάδες ΜμΕ. Αυτές συνήθως έχουν ναανταγωνιστούν και μεταξύ τους και μετην παγκόσμια αγορά. Η κοινωνική οι-κονομία μπορεί να δημιουργήσει δί-κτυα αμοιβαίας συνεργασίας και αλλη-λοστήριξης επιχειρήσεων που είτε λει-τουργούν στην ίδια περιφέρεια είτεστον ίδιο τομέα παραγωγής. Το καλύ-τερο παράδειγμα είναι τα περιφερει-ακά δίκτυα παραγωγής στην Εμίλια-Ρομάνια (Ιταλία), όπου το κράτος ήτανπολύ ενεργό: αρχικά ανέλυσε ποιέςείναι οι περιφερειακές δυνατότητεςτης οικονομίας, ποιά τα βασικά προ-βλήματα, ποιοί τομείς είχαν τα καλύ-τερα περιθώρια ενίσχυσης της τοπικήςοικονομίας και στη συνέχεια προχώ-ρησε στην ίδρυση θεσμών υποστήρι-ξης. Αυτό το έκαναν μέσω δικτύων συ-νεταιριστικών υπηρεσιών που συντόνι-ζαν και στήριζαν τις επιχειρήσεις τηςπεριφέρειας: πρόσβαση των ΜμΕ σετεχνολογίες τηλεπικοινωνιών και πλη-ροφορικής, εκπαίδευση, συστήματαενημέρωσης για την παγκόσμια αγοράτου κάθε τομέα, τις εξαγωγές, έρευνακαι ανάπτυξη και χρηματοδοτικά εργα-λεία ενίσχυσης αυτών των ΜμΕ και τουδικτύου συνεταιρισμών που αναπτύχ-θηκε. Αυτές οι επιχειρήσεις άρχισαν ναανταλαμβάνονται ότι η δική τους βιω-σιμότητα στηριζόταν σημαντικά στηλειτουργία όλου του δικτύου: αναπτύχ-θηκε μια κουλτούρα και μεθοδολογίασυνεργασίας ανάμεσα στις ιδιωτικέςεπιχειρήσεις, που ακόμα και αν αντα-γωνίζονταν ίσως μεταξύ τους καταλά-βαιναν ότι οι κοινές τους ανάγκες γιαεκπαίδευση, έρευνα και ανάπτυξη,πρόσβαση στην τεχνολογία πληρούν-ταν καλύτερα αν συμμετείχαν σε αυτάτα συνεργατικά δίκτυα.

Στο δρόμογια τη συνεργατική οικονομίαΣυνέντευξη με τον Τζον Ρεστάκη από το πρόγραμμα FLOK του Ισημερινού

Σημαντικός παράγοντας για τηνανάπτυξη καινοτομίας είναι ησυνεργασία: το να υπάρχουνθεσμοί που δίνουν τη δυνατό-τητα στους συμμετέχοντες ναανταλλάσσουν γνώσεις και εμ-πειρίες και που αναπτύσσουνένα κλίμα εμπιστοσύνης και αν-ταποδοτικότητας.

“

Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014 1133∆ΙΕΘΝΗ

ΟΜΠΑΜΑ - ΡΕΠΟΥΜΠΛΙΚΑΝΟΙ

Αμφίρροπος αγώνας

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

Για μια ακόμα φορά ακούσαμε και αυτή την εβδο-μάδα ότι οι «αριστεροί» του SPD είναι δυσαρε-στημένοι με την ηγεσία του κόμματός τους. Στο

στόχαστρο βρίσκεται και πάλι ο πρόεδρος του κόμμα-τος και υπουργός Οικονομίας, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, μεαφορμή τις υποχωρήσεις του, όπως θεωρεί η «αρι-στερή» πτέρυγα τόσο στο ζήτημα της φορολόγησηςτης μεγάλης περιουσίας, όσο και στην συμφωνία ελεύ-θερου εμπορίου με τις ΗΠΑ και τον Καναδά.

∆ράστες των φραστικών επιθέσεων είναι ο αντι-πρόεδρος του κόμματος Ραλφ Στέγκνερ και ο ΚάρστενΖίλινγκ, που και στο παρελθόν έχουν εκφράσει τη δυ-σαρέσκειά τους για την εγκατάλειψη από το συγκυ-βερνών στη Γερμανία κόμμα, των προγραμματικών τουθέσεων του 2013. Ειδικά για το θέμα του φόρου περι-ουσίας, που ο Γκάμπριελ πρόσφατα και με κυνισμό χα-ρακτήρισε «νεκρό» οι αντιδράσεις είναι μεγάλες και οιεπικριτές του τον κατηγορούν για ένα μεγάλο λάθος,σε μια περίοδο, που και στη Γερμανία ανοίγει ακόμα πιο

απειλητικά η ψαλίδα ανάμεσα σε πλούσιους και φτω-χούς.

Επιχείρηση ανασύνταξης

Υπέρ της κλιμακωτής φορολόγησης των πλουσίων,που οφείλουν να συνεισφέρουν περισσότερα για τοκοινό καλό είχε μιλήσει στη συγκεκριμένη ανοικτή συ-ζήτηση και απαντώντας ουσιαστικά στον «επικήδειο»του Γκάμπριελ, ο συγγραφέας του μπεστ σέλερ «Το Κε-φάλαιο στον 21ο αιώνα» οικονομολόγος Τόμας Πί-κεττυ. Αυτή του η τοποθέτηση τόνωσε το ηθικό όλωνεκείνων που ασφυκτιούν μέσα στον στενό κορσέ του«μεγάλου συνασπισμού» με τους Χριστιανοδημοκράτεςτης Ανγκέλα Μέρκελ.

Μάλιστα, η αριστερή πτέρυγα θέλει να θέσει το θέμακαι στη συνδιάσκεψη που οργανώνει το ερχόμενο Σάβ-βατο στο Μαγδεμβούργο και η οποία προβάλλεται ωςεπιχείρηση ανασύνταξης της συγκεκριμένης τάσης.Κάποιοι δε, που αν και σοσιαλδημοκράτες παραμέ-νουν... ρομαντικοί, θυμήθηκαν τα λόγια του φιλοσόφουΓιόακιμ Γκότλιμπ Φίχτε, το όνομα του οποίου φέρει καιτο συνεδριακό κέντρο της συνάντησής τους: «∆ενήρθες σε αυτόν τον κόσμο για να τον ατενίζεις αδρα-νής, αλλά για να τον αλλάξεις».

Αλλά το αυτί του κυρίου Γκάμπριελ δεν ιδρώνει καιοι ρομαντισμοί δεν έχουν θέση στο πολιτικό του ρε-περτόριο, όπως φανερώνουν οι δηλώσεις του για τηνπεριβόητη συμφωνία προστασίας των επενδύσεων,την οποία επίσης βλέπει ως αναγκαία και η οποία απόπολλούς χαρακτηρίζεται ως λευκή επιταγή για να μπο-ρούν να λειτουργούν ακόμα πιο ασύδοτα οι μεγάλεςπολυεθνικές επιχειρήσεις. Ο υπουργός Οικονομίας ζή-τησε από τους «συντρόφους του» να επιδείξουν ρεα-λισμό, αφού όπως είπε όταν συζητάς στα διάφορα ευ-ρωπαϊκά όργανα είναι δύσκολο να πείσεις ότι η γερμα-

νική σοσιαλδημοκρατία έχει το φάρμακο για όλα ταπροβλήματα.

Τρίτο σημείο τριβής παραμένει η ενδοτικότητα τηςκομματικής ηγεσίας απέναντι στην εμμονή του διδύμουΜέρκελ-Σόιμπλε να πετύχουν πάση θυσία ένα μηδενικόέλλειμμα. Σε μια εποχή που όλη η Ευρώπη φωνάζειαπελπισμένα για επενδύσεις η γερμανική κυβέρνησησυνεχίζει να κοιμάται αγκαλιά με τον κουμπαρά της.

Σχήμα οξύμωρο

Είναι μάλλον ασφαλές να πεις κανείς, ότι όποιος δη-λώνει «αριστερός» και ανήκει στο SPD θα πρέπει νααντιμετωπίζει και πάλι προβλήματα... αυτοαναζήτη-σης. Ή να είναι απλά δυστυχισμένος γνωρίζοντας πόσοοξύμωρο ακούγεται κάτι τέτοιο. Υποτίθεται ότι τώραη αριστερή πτέρυγα θέλει να ανασυγκροτηθεί και νααρχίσει να σκέφτεται σοβαρά αυτό, που ο Γκάμπριελκαι άλλοι ...υπουργοί του ξορκίζουν ως μη βιώσιμο: Τοενδεχόμενο να επιδιώξουν στις εκλογές του 2017 ένανάλλο συνασπισμό με την Αριστερά και τους Πράσινους.Ίσως μέχρι τότε και η σημερινή σοσιαλδημοκρατικήηγεσία να έχει βαρεθεί να κοιμάται και να ξυπνάει αγ-καλιά με την κυρία Μέρκελ. Αλλά από την άλλη οικακές συνήθειες δύσκολα κόβονται.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Η... δυστυχίανα λες ότι είσαιαριστερόςκαι SPD

Της Ελισάβετ Πετρίδου

Ηεπικράτηση, στις εκλογές της4ης Νοεμβρίου, των Ρεπουμ-πλικάνων στην 100μελή αμερι-

κανική Γερουσία (εκτός από την Βουλήτων Αντιπροσώπων), για πρώτη φοράαπό το 2006 και με τη μεγαλύτερηπλειοψηφία από το 1994, αναμένεταιότι θα εντείνει τις δυσκολίες για τη δια-κυβέρνηση του προέδρου Ομπάμα. Ηπλειοψηφία Ρεπουμπλικάνων και σταδύο σώματα του Κονγκρέσου, θα διευ-κολύνει μεν το νομοθετικό έργο, αλλάπρος ακόμα πιο συντηρητική κατεύ-θυνση.

Παγίδα στρατηγικής

«Οι ∆ημοκρατικοί σαφώς άξιζαν ναχάσουν, αν και οι Ρεπουμπλικάνοι ίσωςδεν άξιζαν να κερδίσουν», σχολιάζει οερευνητής δημοσιογράφος ΡόμπερτΠάρι του δικτύου Consortium News.Σύμφωνα με τον ίδιο, η αναβλητική καιμετριοπαθής στάση των ∆ημοκρατικώνκαι του προέδρου σε «αμφιλεγόμενα»ζητήματα όπως, μεταναστευτικό, έκ-θεση για τα βασανιστήρια της CIA, κλι-ματική αλλαγή, αγωγός Keystone XL,είτε κράτησαν την πλειοψηφία (60%)των ψηφοφόρων μακριά από τις κάλ-πες ή αποθάρρυναν την ψήφο σε ∆η-μοκρατικούς υποψήφιους.

Οι ∆ημοκρατικοί αλλά και ο ίδιος οΟμπάμα, φαίνεται να έπεσαν σε μιαμάλλον «εύκολη» παγίδα στρατηγικής:Στην προσπάθειά τους να προσελκύ-σουν την συντηρητική κοινή γνώμη,απώλεσαν μέρος της πολιτικής τουςταυτότητας και, βεβαίως, τους προ-οδευτικούς ψηφοφόρους τους.

Στο μεταξύ, πληθαίνουν οι υποστηρι-κτές της αλλαγής του πλειοψηφικούσυστήματος εκλογής γερουσιαστών

ώστε να εκπροσωπηθούν αντιπροσω-πευτικά οι ψηφοφόροι (υπάρχουν μόνο2 ανεξάρτητοι γερουσιαστές). Επίσης,αυξάνεται η δυσαρέσκεια για την επιρ-ροή των μεγάλων εταιριών στην πολι-τική, ένα καθεστώς που προάγει τηναποχή των αμερικανών, οι οποίοι δια-πιστώνουν πλέον ότι είναι τα κεφάλαιατων εταιριών (4 δισ. δολάρια σε αυτέςτις εκλογές) που διαμορφώνουν τηναμερικανική δημοκρατία και όχι ηψήφος τους. Κάποιοι, κατηγορούν επί-σης τη μειοψηφία που ψήφισε για βρα-χεία ιστορική μνήμη, η οποία δικαίωςμεν τιμώρησε τα πρόσφατα σφάλματατων ∆ημοκρατικών, ωστόσο λησμονείτις περιπέτειες στις οποίες έχουν εμ-πλέξει εργαζόμενους, φορολογούμε-νους και τη χώρα γενικότερα, οι ρε-πουμπλικανικές πολιτικές.

Οι πρώτες προκλήσεις

Πώς προδιαγράφεται λοιπόν το μέλ-λον της διακυβέρνησης Ομπάμα μέχριτο 2016; Θα αντιμετωπίσει κι άλλεςκρίσεις του βεληνεκούς της ψήφισηςτου προϋπολογισμού και θα ενταθεί η

δυσπραγία στην συνεργασία με τοΚονγκρέσο;

Πρώτη «πρόκληση» για τον αμερι-κανό πρόεδρο αναμένεται να είναι οιπολεμικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ,αλλά και η εντατικότερη καλλιέργειατου νέου Ψυχρού Πολέμου με τηνΡωσία, τακτικές που υποστηρίζονταικυρίως από τους λεγόμενους νεο-συν-τηρητικούς, την -ακόμα πιο- δεξιά πτέ-ρυγα των Ρεπουμπλικάνων. Επιπλέον,σύμφωνα με προοδευτικές (μάλλονυπεραισιόδοξες και ρομαντικές)φωνές, υπάρχουν περιθώρια να κάνει«αριστερή στροφή», δημοσιοποιώνταςτην αλήθεια για ζητήματα όπως η χρη-ματοδότηση της Αλ-Κάιντα πριν ακόματην 11η Σεπτεμβρίου, οι πραγματικέςσυνθήκες της κατάρριψης του μαλαι-σιανού αεροπλάνου στην Ουκρανία καιοι επιθέσεις με χημικά στην Συρία τονΑύγουστο 2013.

Η ατζέντα των Ρεπουμπλικάνων

Αντί για τέτοιου είδους «τολμήματα»ωστόσο, και σε δόξα της αμερικανικήςπολεμικής μηχανής, σύμφωνα με πλη-

ροφορίες του Γαλλικού ΠρακτορείουΕιδήσεων (AFP), τις μέρες μετά τιςεκλογές, ο Ομπάμα επρόκειτο να ζητή-σει επιπλέον χρηματοδότηση 3,2 δισ.δολάρια για τον πόλεμο εναντίον τουΙσλαμικού Κράτους σε Ιράκ και Συρία.Το ποσό θα χρηματοδοτήσει επίσηςεξοπλισμό και εκπαίδευση των ιρακι-νών κυβερνητικών δυνάμεων -τιςοποίες, ίσως, δεν εξόπλισαν ούτε εκ-παίδευσαν επαρκώς κατά την διάρκειατου πολυετούς πολέμου και της παρα-μονής στην χώρα. Η «άμεση» ατζέντατων Ρεπουμπλικάνων περιλαμβάνει θέ-ματα όπως: Ο περαιτέρω περιορισμόςτων αμβλώσεων, η υπονόμευση / κατα-στροφή / ανάκληση τού συστήματοςπερίθαλψης Obamacare, η άρση περιο-ρισμών από την Υπηρεσία ΠροστασίαΠεριβάλλοντος (EPA).

Ο πρόεδρος Ομπάμα ωστόσο, στοναντίποδα της αναμενόμενης συντηρη-τικής «επίθεσης» και μετά την προ-εκλογική «νάρκη», εξήγγειλε ότι θα πε-ράσει ακόμα και με Εκτελεστικό ∆ιά-ταγμα αν χρειαστεί, τις μεταρρυθμίσειςστο μεταναστευτικό. Απροσδόκητη θε-ωρήθηκε και η δήλωσή του την ∆ευ-τέρα, για την «ουδετερότητα του διδι-κτύου», ως αγαθού κοινής ωφέλειας,με διαφάνεια και διαθεσιμότητα τουπεριεχομένου χωρίς τους περιορισμούςπου επιβάλλουν οι πάροχοι. Όσο γιατο φλέγον -κυριολεκτικά- θέμα τηςυπερθέρμανσης του πλανήτη, ελπίδεςδημιουργεί η πρόσφατη αμερικανο-κι-νεζική συμφωνία της περασμένης Τε-τάρτης, για μείωση των εκπομπών διο-ξειδίου του άνθρακα. Τα επόμενα δύοχρόνια προδιαγράφονται «ενδιαφέ-ροντα» για τον Μπαράκ Ομπάμα.

Οι αμερικανοί ζητούνιατροφαρμακευτική περίθαλψη αντίστρατιωτικών εξοπλισμών

1144 Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014∆ΙΕΘΝΗ

Ηκατάπαυση του πυρός που συμφωνήθηκε στοΜινσκ μείωσε προσωρινά την ένταση μεταξύτων αντιμαχόμενων πλευρών, καθώς και οι δύο

πλευρές την παραβίαζαν καθημερινά, όπου και όπωςμπορούσαν. Οι ρωσόφωνοι αυτονομιστές τη χρησιμο-ποίησαν για να αναδιατάξουν τις δυνάμεις τους και οουκρανικός στρατός για να βρει ενισχύσεις και να ανε-βάσει το ηθικό του μετά τις συντριπτικές ήττες πουυπέστη πριν την ανακωχή.

Η αβεβαιότητα μεγαλώνει

Η κατάσταση στο Ντονμπάς γίνεται όλο και πιο επι-κίνδυνη και οι διεθνείς παρατηρητές πλέον δηλώνουνανοιχτά ότι οι δύο πλευρές ετοιμάζονται για γενικήσύρραξη. Την ίδια ώρα, η Μαριούπολη είναι ένα καζάνιπου βράζει. Οι ουκρανικές αρχές κατηγορούν τη Ρωσίαότι ενισχύει με στρατεύματα και οπλισμό τις περιοχέςτου Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ, γεγονός που αρνεί-ται κατηγορηματικά η Μόσχα. Η Ουκρανία βρίσκεταιστη δύνη ενός φαύλου κύκλου. Αρχικά οι περιοχέςαυτές ζητούσαν ομοσπονδία και το Κίεβο αρνιόταν.Όταν ο ουκρανός πρόεδρος πρότεινε αποκέντρωση καιειδικό στάτους, οι περιοχές αυτές το απέρριψαν. Τώρατο Κίεβο πήρε πίσω τη διάταξη για το ειδικό στάτουςτων δύο περιοχών και η αβεβαιότητα μεγάλωσε ακόμηπερισσότερο. Η ∆ύση, από την άλλη, συνεχίζει τις απει-λές της προς τη Ρωσία για επιβολή νέων κυρώσεων.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Πετρο Ποροσένκο, στησύσκεψη της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας και Άμυ-νας, απείλησε τις δύο αυτοανακηρυχθείσες Λαϊκές ∆η-μοκρατίες, ότι θα κλείσει τους διακόπτες της θέρμαν-

σης και της ενέργειας στην επικράτειά τους. Από τοΚίεβο αφήνεται να εννοηθεί ότι θα προχωρήσουν σεμειώσεις της ηλεκτρικής ενέργειας, του νερού, τουφυσικού αερίου, των προϊόντων διατροφής και τωνκοινωνικών δαπανών. Οι ρωσόφωνοι αυτονομιστές,από την άλλη, υποστηρίζουν ότι αυτές οι κινήσεις τηςκυβέρνησης προδίδουν πανικό. Οι παραγόμενες ποσό-τητες ηλεκτρικής ενέργειας που ελέγχουν, σύμφωναμε του ίδιους, επαρκούν για την κάλυψη των αναγκώντους. Αντίθετα, προβλήματα με την ηλεκτρική ενέρ-γεια μπορεί να αντιμετωπίσουν, σύμφωνα με τον διο-ρισμένο από το Κίεβο κυβερνήτη του Λουγκάνσκ, οι πε-ριοχές του Λουγκάνσκ που ελέγχονται από τον ουκρα-νικό στρατό. Όσον αφορά το φυσικό αέριο, η ουκρανικήκυβέρνηση θα μπορούσε να θέσει περιορισμούς στηδιάθεσή του σ’ αυτές τις περιοχές, γιατί ελέγχει τουςσταθμούς του δικτύου διανομής και τις υπόγειες δε-ξαμενές. Θεωρητικά οι περιοχές αυτές θα μπορούσαννα προμηθεύονται φυσικό αέριο από τη ρώσικη πε-ριοχή του Ροστόφ. Το θέμα είναι αν η «Γκαζπρομ» είναι

διατεθειμένη να «χαρίζει» φυσικό αέριο. Πάντως, η ου-κρανική κυβέρνηση φαίνεται πως δεν θα ήταν αντίθετηστην προμήθεια φυσικού αερίου αυτών των δύο πε-ριοχών κατευθείαν από τη Ρωσία. Εκεί που θα εμφανι-στούν μεγάλα προβλήματα είναι αν η ουκρανική κυ-βέρνηση αποφασίσει να σταματήσει τη χρηματοδότησητων ορυχείων και των άλλων μεγάλων βιομηχανιώντης περιοχής. Όλα τα μεγάλα συγκροτήματα μέχριτώρα είχαν κρατική χρηματοδότηση και ήταν προσα-νατολισμένα στις εξαγωγές. Αν επομένως δεν επιδο-τούνται και δεν μπορούν να εξάγουν λόγω του μη ανα-γνωρισμένου στάτους αυτών των περιοχών, τότε θααντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας.

Παράπονα για τη στάση της ∆ύσης

Κύκλοι της ουκρανικής κυβέρνησης κάνουν παρά-πονα στη ∆ύση, ότι τους εγκατέλειψε. Ο ουκρανός πρέ-σβης στον Καναδά Βαντίμ Πριστάικο δήλωσε στο κα-νάλι CBC News, ότι η ∆ύση τους γυρίζει την πλάτη,γιατί πλέον ασχολείται με το Ιράκ και την αντιμετώ-πιση του «Ισλαμικού κράτους».

Το αμερικανικό περιοδικό The Foreign Affairs έγραψεπρόσφατα, ότι ένα από τα σημεία που εμποδίζουν τηνεπίλυση της ουκρανικής κρίσης είναι η επιδίωξη τουΝΑΤΟ για διεύρυνση και η επιθυμία της ∆ύσης να απο-σπάσει την Ουκρανία από τη σφαίρα επιρροής της Ρω-σίας και ότι οι ΗΠΑ κινήθηκαν από την αρχή λαθεμέναστο ουκρανικό ζήτημα, χωρίς να συνυπολογίσουν ταζωτικά συμφέροντα της Ρωσίας στην περιοχή.

Μιχάλης Ρένεσης

∆ιεξάγεται σήμερα ο δεύτεροςγύρος των προεδρικών εκλογώνστη Ρουμανία, στον οποίο αναμε-

τριούνται ο νυν πρωθυπουργός ΒίκτορΠόντα, αρχηγός του Σοσιαλδημοκρατι-κού Κόμματος (PSD) και ο δήμαρχοςτης πόλης Σιμπίου, Κλάους Ιοάνις, αρ-χηγός του Φιλελεύθερου Εθνικού Κόμ-ματος (PNL). Ο Ιοάνις, ο οποίος προ-έρχεται από τη γερμανική μειονότητα,υποστηρίζεται από τη Χριστιανοφιλε-λεύθερη Συμμαχία (ACL), στην οποία,εκτός από το κόμμα του, συμμετέχεικαι το Φιλελεύθερο ∆ημοκρατικόΚόμμα (PDL).

Τα αποτελέσματατου πρώτου γύρου

Στον πρώτο γύρο των εκλογών οιοποίες έγιναν την Κυριακή 2 Νοεμ-βρίου, ο Πόντα επεκράτησε με ποσο-στό 40,44%, ενώ ο αντίπαλός του, μεποσοστό 30,37%. Στην τρίτη θέση βρέ-θηκε ο ανεξάρτητος Καλίν Ποπέσκου-Τσαριτσεάνου, πρωθυπουργός από το∆εκέμβριο του 2004 ως το ∆εκέμβριοτου 2008, με το Φιλελεύθερο ΕθνικόΚόμμα, ο οποίος έλαβε το 5,3%,. Ακο-λουθούν η πρώην υπουργός, ΈλεναΟύντρεα, του Κόμματος Λαϊκό Κίνημαμε 5,2% και η ανεξάρτητη Μόνικα Μα-κοβέι, με 4,44%.

Στις εκλογές πήραν μέρος 24 υπο-ψήφιοι, με τον υποψήφιο του Εναλλα-κτικού Σοσιαλιστικού Κόμματος (PAS)-μέλους του κόμματος της ΕυρωπαϊκήςΑριστεράς- Κονσταντίν Ροτάρου, νακαταλαμβάνει την 13η θέση με το πολύχαμηλό ποσοστό 0,36%. Το Οικολο-γικό Κόμμα του Γουίλιαμ Μπρίνζα βρέ-θηκε πάνω από το κόμμα της αριστε-ράς, με ποσοστό 0,45% .

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ηγεωγραφική κατανομή των ψήφων, με

τον Πόντα να επικρατεί σε 27 νομούς,κυρίως στα νότια και τα βορειοανατο-λικά της χώρας και τον Ιοάνις σε 12 νο-μούς στα βορειοδυτικά, δηλαδή στηνπεριοχή της Τρανσυλβανίας, όπουυπάρχει μεγάλη ουγγρική μειονότητα.Αξιοσημείωτη είναι η επικράτηση σεδύο νομούς, στο κέντρο της χώρας (στηνοτιοανατολική Τρανσυλβανία), τηςουγγρικής μειονότητας, του Ούνορ Κέ-λεμεν, υποψήφιου της ∆ημοκρατικήςΈνωσης Ούγγρων Ρουμανίας (UDMR),ο οποίος έλαβε σε πανρουμανικό επί-πεδο ποσοστό 3,36%, ήτοι 249.416 ψή-φους.

Προβάδισματου νυν πρωθυπουργού

Τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουνπροβάδισμα στον κεντροαριστερόΠόντα, με διαφορά μέχρι και 10 μονά-δες, δηλαδή ποσοστό 55% έναντι 45%,του κεντροδεξιού Ιοάνις.

Ο Βίκτορ Πόντα, ο νεότερος πρωθυ-πουργός χώρας – μέλους της Ε.Ε., ανέ-

λαβε τα ηνία της χώρας τον Μάιο του2012. Με την οικονομία της χώρας σεύφεση και τη διαφθορά να οργιάζει, οκεντροαριστερός πρωθυπουργός ήρθεαντιμέτωπος με πολλά προβλήματα.Επιπλέον, η θητεία του σημαδεύτηκεαπό την κόντρα με τον πρόεδρο Μπα-σέσκου, ο οποίος το κατηγόρησε γιακατάσκοπο!

Από τα πρώτα μέτρα, που πήρε η κυ-βέρνησή του, ήταν η αύξηση των μι-σθών στο δημόσιο στα επίπεδα του2010 και η σταδιακή επιστροφή τωνασφαλιστικών εισφορών για την ασφά-λιση υγείας που είχαν παρακρατήσειαπό τους συνταξιούχους οι προηγούμε-νες κυβερνήσεις. Προκειμένου να εξα-σφαλίσει τη διαφάνεια στο ΙνστιτούτοΠολιτισμού, το μετέτρεψε σε υπουρ-γείο, κάτι που δημιούργησε αντιδρά-σεις από μεγάλο μέρος της διανόησης,που υποστήριξε πως με αυτόν τοντρόπο κυβέρνηση προσπαθεί να τοελέγξει πολιτικά. Το ίδιο συνέβη και μετη ρουμάνικη τηλεόραση, όπου ο διο-ρισμός νέας διοίκησης εκλήφθηκε από

τους εργαζόμενους ως προσπάθεια κα-τάργησής της. Ακόμη, τον Οκτώβριοτου 2012, η κυβέρνηση εναντιώθηκεστην ιδιωτικοποίηση και ακύρωσε τηνπώληση της μεγάλης κρατικής χημικήςβιομηχανίας ΟΛΤΚΙΜ, στον επιχειρη-ματία, Νταν Ντιακονέσκου. Ο Ντιακο-νέσκου, ιδρυτής του Λαϊκού Κόμματος,ήταν υποψήφιος στις προεδρικέςεκλογές στις οποίες έλαβε ποσοστό4%.

Στην ατζέντα οι μειονότητες

Πεδίο αντιπαράθεσης για τους δύουποψηφίους, αποτελεί ανάμεσα σεάλλα, και το ζήτημα των μειονοτήτωνκαι της αυτονόμησης κάποιων περιο-χών. Ο Βίκτορ Πόντα μιλώντας την πε-ρασμένη εβδομάδα στην Μπάια Μάρε,κατηγόρησε τον αντίπαλό του ΚλάουςΙοάνις, πως μιλώντας για αποκέν-τρωση, επί της ουσίας προωθεί τηνιδέα της απόσχισης, τη διαίρεση ανά-μεσα σε βόρειους και νότιους, ανατο-λικούς και δυτικούς. Κατά τον Πόντα,“αποκέντρωση και περιφερειοποίησησημαίνει περισσότερη ενότητα και πωςόλοι μαζί μπορούμε να είμαστε πιοισχυροί”.

Απαντώντας ο Κλάους Ιοάνις, κατη-γόρησε τον Πόντα πως για να κερδίσειψήφους εγείρει τέτοια ζητήματα.“Αυτές δεν είναι πολιτικές δηλώσεις,είναι κρετινισμός”, είπε χαρακτηρι-στικά και συμπλήρωσε: “πως μπορείκάποιος να έρχεται το 2014 και να υπο-στηρίζει δημοσίως μπροστά στους ψη-φοφόρους πως κάποιος θέλει να απο-σπάσει την Τρασνυλβανία και να στρέ-ψει ένα μέρος του πληθυσμού εναντίοντου υπόλοιπου. ∆εν επιτρέπεται να λέ-γεται κάτι τέτοιο”.

Στράτος Κερσανίδης

ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Στη δίνη ενός φαύλου κύκλου

ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗ ΡΟΥΜΑΝΙΑ

Σήμερα εκλέγεται ο νέος πρόεδρος

Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014 1155Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΤΕΙΧΟΥΣ

ΠΩΣ ΚΑΤΕΓΡΑΨΑΝ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ ΟΙ ΕΦΗΜΕΡΙ∆ΕΣ

Η πτώση του Τείχουςμε τα μάτιατης ελληνικήςαριστεράς

Κάποιοι το αποκαλούσαν το «τείχος τους αίσχους»,άλλοι το «τείχος της ειρήνης». Σημασία έχει ότι ηκατάρρευσή του, 25 χρόνια πριν, στις 9

Νοεμβρίου του 1989, σηματοδότησε μια μεγάλη στιγμήστην παγκόσμια πολιτική ιστορία. Ουσιαστικάσηματοδότησε την κατάρρευση των καθεστώτων τουυπαρκτού σοσιαλισμού και τη διάλυση του διπολικούκόσμου, όπως αυτός σχηματίστηκε μετά το τέλος του∆ευτέρου Παγκοσμίου. Τις ημέρες εκείνες στην Ελλάδασυντελούνταν επίσης σημαντικά γεγονότα. Η χώρα ήτανσε προεκλογική περίοδο. Οι εκλογές, που έγιναν στις 5Νοεμβρίου, τέσσερις μόλις μέρες πριν την κατάρρευσητου Τείχους, οδήγησαν στην κυβέρνηση συνεργασίας

Ν∆-Ενιαίου Συνασπισμού. Η Αριστερά βρισκότανμπροστά σε ιστορικά γεγονότα, που πολλές φορές τηνυπερέβαιναν. Ο Ενιαίος Συνασπισμός (ΕΑΡ-ΚΚΕ) μιασυμμαχία βραχύβια, όπως αποδείχθηκε, προσπαθούσενα ισορροπήσει μεταξύ «υπαρκτού σοσιαλισμού» και«ανανέωσης». Το ΚΚΕ Εσ.- Ανανεωτική Αριστερά, μεσαφή θέση κατά της συμμαχίας και των πολιτικώνεπιλογών του Ενιαίου Συνασπισμού, βρέθηκε σεδύσκολη θέση καθώς στις εκλογές λαμβάνει λιγότεροαπό 1%. Οι τρεις βασικές εφημερίδες της ελληνικής αριστεράςεκείνης της εποχής, ο Ριζοσπάστης, η Αυγή και η Εποχή,κάλυπταν τα ιστορικά γεγονότα με το δικό τους τρόπο.

Επιλέξαμε να μην ακολουθήσουμε απαραίτητα τηχρονολογική σειρά των γεγονότων, αλλά να δούμε πώςαναλύουν οι αριστερές εφημερίδες τρία βασικά θέματα.Πρώτον, τη μεγάλη ροή προσφύγων από την ΑνατολικήΓερμανία προς τη ∆ύση, που προηγήθηκε της πτώσης.∆εύτερον, τις διεργασίες που λάμβαναν χώρα εντόςτης Γερμανικής Λαϊκής ∆ημοκρατίας και στο εκείΚομμουνιστικό Κόμμα και, τέλος, την ίδια την πτώσητου τείχους, στις 9 Νοεμβρίου του 1989.

Αδάμος Ζαχαριάδης

Η Αυγή από τις αρχές κιόλας του Σεπτεμβρίου 1989,ασχολείται εκτενώς με το ζήτημα της μαζικής φυγήςπολιτών από την Αν. Γερμανία. Στις 3 Σεπτεμβρίου δη-μοσιεύει κείμενο ανάλυσης με τίτλο «Συγκλονίζει τιςδύο Γερμανίες η μεγάλη φυγή». Σε αυτό αναφέρεται σεπερίπου ενάμιση εκατομμύριο πολιτών της ΓΛ∆, πουεπιθυμούν να εγκαταλείψουν τη χώρα, ενώ τονίζει ότιμόνο τον Ιούλιο υπολογίζεται ότι έφυγαν 47.000 άν-θρωποι. Το κείμενο υποδεικνύει, μεταξύ άλλων, ως βα-σικό λόγο τη σκλήρυνση του καθεστώτος του Βερολί-νου: «Το Κομμουνιστικό Κόμμα εκφράζει όλο και πιοπολύ μιαν ορθοδοξία που απορρίπτει την περε-στρόικα». Σημειώνει, επίσης, και την «απελπιστική έλ-λειψη προοπτικής για κάποια αλλαγή, από μεταρρυθ-μιστική έννοια». Στις 17 του ίδιου μήνα, σε δισέλιδοαφιέρωμά, η εφημερίδα επανέρχεται στο θέμα. Σε αυτό

φιλοξενούνται άρθρα του Π. Σολντίνι και Ν. Τρανφά-λια, στα οποία τονίζεται ότι οι «άνθρωποι φεύγουν ανκαι στη Λαοκρατική Γερμανία έχουν εξασφαλισμένημια σχετική ευημερία, επειδή δεν ανέχονται πια τησκληρότητα του καθεστώτος». «∆εν υπάρχει αμφιβολίαγια το γεγονός ότι πρόκειται για μια μετανάστευση πουεκφράζει τη λαχτάρα για τις πολιτικές ελευθερίες, οιοποίες χαρακτηρίζουν -με όλα τα όρια που γνωρίζουμε-μια κοινοβουλευτική δημοκρατία της καπιταλιστικής∆ύσης», σημειώνει ο ιταλός ιστορικός που ανήκε στοΙταλικό ΚΚ.

Η Αυγή αναδημοσιεύει την πρώτη Οκτωβρίου συνέν-τευξη του Στέφαν Χέιμ, ανατολικογερμανού συγγραφέαστην Ουνιτά, επίσημου οργάνου του ιταλικού κομμου-νιστικού κόμματος. Ο συγγραφέας τονίζει: «Αυτό πουκυρίως σπρώχνει τους ανθρώπους να φύγουν είναι τοότι δεν μπορούν να ταξιδεύουν ελεύθερα. Για πολλούςανθρώπους εδώ η ελευθερία, που είναι ένα σοσιαλι-στικό καλό, σημαίνει κυρίως ελευθερία κινήσεων, ελευ-θερία να πηγαίνουν σε άλλες χώρες...» Πέντε μέρεςμετά, η φυγή περισσότερων από εξακοσίων προσφύγωνστη Βαρσοβία καλύπτεται κάτω από τον τίτλο: «Με τοόραμα της ελευθερίας». Στο άρθρο αυτό περιγράφεταικαι η καταστολή από πλευράς των αστυνομικών δυνά-μεων του πλήθους που μαζεύτηκε στο σιδηροδρομικόσταθμό της ∆ρέσδης.

Σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση βρίσκεται ο Ριζο-σπάστης. Στις 6 Νοεμβρίου 1989 ασχολείται με το συγ-κεκριμένο θέμα σε άρθρο με τίτλο: «Φυγάδες από τη

Γερμανική Λ∆. Με αποσκευή την αυταπάτη». Στον πρό-λογο του άρθρου η εφημερίδα σχολιάζει: «Απίστευτεςαυταπάτες που φτάνουν και ως την απλά και καθαράαφοπλιστική αφέλεια.[...] Οι ψευδαισθήσεις που δημι-ούργησε η μακρόχρονη συγκυρία, οι δυσκολίες της κα-θημερινής ζωής, αλλά και οι βαθιά ριζωμένες στη μάζατων Γερμανών εργαζομένων μικροαστικές φιλοδοξίεςκαι προλήψεις βρίσκονται στη βάση της δημιουργίαςτους».

O ∆ημήτρης Μπελαντής, που σταθερά αρθρογραφείγια τις εξελίξεις στη Γερμανία για την Εποχή, γράφειστις 10 Σεπτεμβρίου 1989, σε άρθρο με τίτλο «Τα δι-λήμματα της μετα-Χόνεκερ εποχής»: «Η μεγάλη “έξο-δος” πολιτών της Ανατολικής Γερμανίας, αποδιαρθρώ-νει τον κοινωνικό ιστό, αδυνατίζει την αντιπολίτευσηκαι τελικά ενισχύει το αυταρχικό και συντηρητικό κα-θεστώς». Ο Μπελαντής σημειώνει ότι το καθεστώς επι-μένει σε μια γραμμή «ιδεολογικοπολιτικής καθαρότη-τας», ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει και η αναφορά τουστην έκθεση του ιδεολογικού υπεύθυνου της ΑνώτερηςΣχολής Κομματικών Στελεχών, Kurt Jiedhe, στην οποίαεπισημαίνεται ότι «τίποτε δεν συνηγορεί στην ανα-γκαιότητα μιας διαρθρωτικής δοκιμής, μιας απομά-κρυνσης από τους προγραμματικούς μας στόχους καιαπό την αντίληψή μας για το σοσιαλισμό».

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 18

Η µεγάληφυγή

1166 Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΤΕΙΧΟΥΣ Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014

∆εν συμμερίζομαι τη γιορτινή ατμόσφαιρα που συνοδεύει, ακόμη και απότα αριστερά, τον εορτασμό της πτώσης του τείχους. Πάνω απ’ όλα γιατίτο 1989 είναι και η εποχή κατά την οποία για εκατομμύρια ανθρώπουςέλαβε τέλος η ελπίδα –μέχρι και η βούληση– να αλλάξουν τον κόσμο.

“

Της Λουτσιάνα Καστελίνα*

Γι’ αυτό νιώσαμε χαρά εκείνο το φθι-νόπωρο του 1989, και λίγη περηφά-νια για το ρόλο που είχε ως προς

αποτέλεσμα και το δικό μας ειρηνιστικόκίνημα, το End «Για μια Ευρώπη χωρίςπυραύλους από τον Ατλαντικό ως τα Ου-ράλια». Είχαμε παράξει ένα πολιτικό απο-τρεπτικό μέσο, συμβάλλοντας στο νααπομονωθούν αυτοί οι οποίοι, για να κα-τεδαφίσουν το τείχος, θα ήθελαν να επι-λέξουν τη συντομότερη οδό των βομβών.

Όμως, το 1989 δεν ήταν μόνο μια χα-ρούμενη ελευθεριακή επανάσταση.Υπήρξε μια μετάβαση πολύ πιο διφορού-μενη, που εγκυμονούσε συνέπειες πουδεν ήταν όλες θαυμάσιες. Σήμερα είναιακόμη πιο ξεκάθαρο, και το νιώθω αυτόμε πόνο μέσα από τη μνήμη που ανα-καλώ. Κατά τα άλλα, για μένα, πιστεύωκαι για άλλους, εκείνη η 9η Νοεμβρίουδεν μπορεί να διαχωριστεί από τις ημερο-μηνίες που ακολούθησαν μετά από λίγεςμέρες: τη 12η Νοεμβρίου, όταν ο ΑκίλεΟκέτο, στη Μπολονίνα, είπε ότι το PCIέπρεπε να διαλυθεί. Τη 14η, όταν μας τοανακοίνωσε επίσημα στην τραυματική συ-

νεδρίαση της ηγετικής ομάδας του κόμ-ματος στην οποία συμμετείχα, έπειτα απότην ένταξη του PdUP στο PCI. Έτσι επέ-βαλε –σε όλους μας– τη ντροπή γιαόποιον υπήρξε κομμουνιστής, επειδήταυτιζόταν με τη Σοβιετική Ένωση και τιςφρικτές λαϊκές δημοκρατίες που εκείνηείχε δημιουργήσει.

∆εν χρειαζόταν να πέσει το τείχος γιανα πεισθεί κανείς ότι εκείνο δεν ήτανπλέον εδώ και καιρό το μοντέλο τουάλλου εφικτού κόσμου που θέλαμε, όχιμόνο για μας που είχαμε δώσει ζωή στο«Μανιφέστο», προφανώς, αλλά ούτε κανγια την τεράστια πλειοψηφία των μελώντου PCI και των ψηφοφόρων του.

Η παγκόσμια εμβέλεια του 1989

Όμως δεν επρόκειτο μόνο για την ιτα-λική αριστερά, η αλλαγή που σηματοδό-τησε το 1989 είχε πολύ μεγαλύτερη εμβέ-λεια: σ’ εκείνη τη χρονιά μπορεί να αναχ-θεί η νίκη σε παγκόσμιο επίπεδο αυτήςτης παγκοσμιοποίησης που ζούμε τώρα,επιταχυμένης με την κατάκτηση -σε από-λυτη κυριαρχία της αγοράς- εκείνου τουκομματιού του κόσμου το οποίο, μολο-

νότι δεν είχε κατορθώσει να δημιουργή-σει το σοσιαλισμό, είχε παραμείνει πα-ρόλα αυτά ξένο προς αυτήν.

Υπήρξε, βέβαια, απελευθέρωση απόκαθεστώτα που είχαν γίνει καταπιεστικά,αλλά μόνο σε ένα μικρό μέρος, γιατί δενείχε νικήσει ένα ευρύ κίνημα εμπνευ-σμένο από ένα θετικό σχέδιο αλλαγής:είχε πραγματοποιηθεί, μάλλον, η ωμήανάκτηση εκ μέρους μιας ∆ύσης πουακριβώς σε εκείνα τα χρόνια, με τον Ρέιγ-καν, τη Θάτσερ, τον Κολ, είχε βάλειμπρος μια δραματική αντιδραστικήστροφή. Με τη διάλυση του παλιού συ-στήματος άνοιξε δρόμο, αλαζονικός καιεπεκτατικός, ο πιο άγριος καπιταλισμός,ξεριζώνοντας αξίες και συλλογικότητεςστην κοινωνία των πολιτών, αφήνονταςστο πεδίο μόνο ατομική αναδίπλωση,εγωισμούς, διαφθορά, βία. Η τολμηρήπροσπάθεια του Γκορμπατσόφ δεν πέ-τυχε, το κόμμα του, και η κοινωνία τηνοποία είχε κυβερνήσει, ήταν πια επι-σφαλή και παρέμειναν παθητικά.

Έτσι, η χώρα, αντί να εκδημοκρατιστεί,έγινε λεία μιας κολοσσιαίας ιστορικήςκλοπής, υπήρξε μια πραγματική κατάρ-ρευση που αφαίρεσε από τους πολίτες ταπλεονεκτήματα του άσχημου σοσιαλι-σμού που είχαν ζήσει, χωρίς να μπορέ-σουν να απολαύσουν αυτά που ο καπιτα-λισμός θα έπρεπε να φέρει. (Όσο για τηδημοκρατία: ποιος ξέρει γιατί κανείς,ποτέ, δεν θυμάται ότι μόνο τρία χρόνιααργότερα ο Μπόρις Γέλτσιν, που είχε ξε-φορτωθεί τον Γκορμπατσόφ, έφθασε στο

σημείο να βομβαρδίσει το ίδιο το Κοινο-βούλιό του, που ήταν ένοχο επειδή δενείχε εγκρίνει τις προτάσεις του;)

Όπως έγραψε ο Έρικ Χόμπσμπαουμστην εικοστή επέτειο της κατάρρευσης «οσοσιαλισμός είχε αποτύχει, αλλά ο καπι-ταλισμός προχωρούσε προς τη χρεοκο-πία».

Θα μπορούσαν τα πράγματα να είχανπάει διαφορετικά; Η ιστορία, είναι γνω-στό, δεν γίνεται με υποθέσεις, αλλά μπο-ρούμε και πρέπει να αναλογιστούμε τοπαρελθόν (και δυστυχώς αυτό δεν έγινεπαρά ελάχιστα).

Πολλαπλές οι ευθύνες

Τότε, λοιπόν, επιτρέπεται να λέμε ότιυπήρχαν άλλα πιθανά σενάρια και ότι, ανη ιστορία πήρε άλλο δρόμο, αυτό δενέγινε επειδή «η μοίρα είναι κυνική καικλέβει στα χαρτιά», αλλά επειδή σ’ εκείνοτο ραντεβού στο Βερολίνο φθάσαμε ότανείχε ήδη συμβεί μια ιστορική ήττα τηςαριστεράς σε παγκόσμιο επίπεδο. Το1989 είναι μια ημερομηνία που μας θυμί-ζει και αυτό.

Οι ευθύνες είναι πολλαπλές. Γιατί, ανείναι αλήθεια ότι το σοβιετικό στρατό-πεδο δεν μπορούσε πλέον να μεταρρυθ-μιστεί και ότι συνεπώς μια ρήξη ήταναπόλυτα αναγκαία, άλλο θα ήταν αν τακομμουνιστικά κόμματα, στην Ιταλία καιαλλού, είχαν προωθήσει μια ανοιχτή καισυνολική κριτική γι’ αυτή την εμπειρίαήδη είκοσι χρόνια νωρίτερα, αντί να πε-

ριοριστούν –όπως συνέβη το 1968 με τηνεισβολή στην Πράγα– να μιλάνε μόνο γιαλάθη.

Σε εκείνα τα χρόνια οι συσχετισμοί δυ-νάμεων άλλαζαν πράγματι θετικά σε όλεςτις ηπείρους και μπορούσε κανείς ακόμηνα υποθέσει μια έξοδο από τα αριστεράαπό τη σοβιετική εμπειρία, όχι τη συνθη-κολόγηση στο παλιό που αντίθεταυπήρξε. Κι έτσι το 1989, αντί να ξεκινή-σει ένας πραγματικός κριτικός στοχα-σμός, επελέγη η εξωμοσία, που επιβεβαί-ωσε την ιδέα ότι ο σοσιαλισμός δεν μπο-ρούσε να γίνει.

Ο Γκορμπατσόφ έμεινε κατ’ αυτό τοντρόπο χωρίς συνομιλητές για να προχω-ρήσει την προσπάθεια να δώσει τουλάχι-στον ζωή, αφού διερράγη το σιδηρούν πα-ραπέτασμα, σε μια διαφορετική Ευρώπη.Μια υπόθεση που επεδίωκε με επιμονή,προσφέροντας πολλές φορές ο ίδιος στηΓερμανία την επανένωση, σε αντάλλαγματης ουδετερότητας και της αποπυρηνικο-ποίησης της χώρας.

Η απουσία του Ιταλικού ΚΚ

Η ∆ύση αρνήθηκε. Όταν ο σοβιετικόςπρόεδρος άρχισε να κατεδαφίζει το σιδη-ρούν παραπέτασμα, το μεγαλύτερο κομ-μουνιστικό κόμμα της ∆ύσης, το ιταλικό,έλειψε από το προσκλητήριο. Είχε προ-σεγγίσει βιαστικά τον ατλαντισμό καιήταν απασχολημένο με το να βάλει στηνάκρη, σχεδόν χλευάζοντας, την προσπά-θεια ενός «τρίτου δρόμου», βασισμένου

στη διάλυση των δυο μπλοκ, που είχεπροτείνει ο Μπερλινγκουέρ την παρα-μονή του αιφνίδιου θανάτου του.

Έλειψε από το προσκλητήριο και η σο-σιαλδημοκρατία, που είχε την τελευταίαδεκαετία περιθωριοποιήσει τους ανθρώ-πους που είχαν αγωνιστεί για μια διαφο-ρετική επιλογή: τον Μπραντ, τον Πάλμε,τον Φουτ, τον Κράισκι. Κι έτσι το 1989μας παρέδωσε άλλη μια ήττα, την ήττατης Ευρώπης, η οποία έχασε την ευκαιρίανα οικοδομήσει επιτέλους έναν αυτόνομορόλο και υποκείμενο του «κοινού ευρω-παϊκού σπιτιού», που ο Γκορμπατσόφείχε υποστηρίξει και προτείνει, και πουβρήκε μόνο έναν συμπαθούντα –μα πολύαδύναμο– τον Ζακ Ντελόρ, που ήταν τότεπρόεδρος της ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το 1989, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπο-ρούσε επιτέλους να εκπληρώσει τη φιλο-δοξία της να απελευθερωθεί από την υπο-τέλεια στην Αμερική που η ύπαρξη τουστρατιωτικού μπλοκ είχε διευκολύνει.Αντίθετα, αποτραβήχτηκε σχεδόν τρο-μαγμένη ακολουθώντας στα επόμενα χρό-νια τον καταστροφικό δρόμο που υποδεί-κνυε το ΝΑΤΟ: να επαναφέρει στην υπο-τέλεια τις πρώην λαϊκές δημοκρατίες γιανα μπορέσει να επεκτείνει τα στρατιωτικάτου σύνορα μέχρι τα σύνορα της Ρωσίας.

Η νοσταλγία των Γερμανών

∆εν πήγαν καλύτερα τα πράγματα ούτεστη Γερμανία. Υπήρξε, βέβαια, κι εδώ ημεγάλη χαρά της επανένωσης της χώραςπου είχε ζήσει την τρομερά επώδυνηπληγή του χωρισμού, αλλά κι εδώ, αντίγια μια νέα αρχή, επρόκειτο για μια προ-σάρτηση που πραγματοποιήθηκε σύμ-φωνα με τους κανόνες ενός ωμού νικητή.

Μετά από 25 χρόνια, η ανισότητα με-ταξύ γερμανών πολιτών της δύσης καιτης ανατολής είναι πιο βαθιά από εκείνητου βορρά και του νότου της Ιταλίας,γιατί η «Treu hand» που επιφορτίστηκε ναιδιωτικοποιήσει την οικονομία της DDRπροτίμησε να μηδενίσει τις επιχειρήσεις,για να αφήσει ελεύθερο το πεδίο στην κα-τάκτησή τους από τις επιχειρήσεις τηςΟμοσπονδιακής Γερμανίας. Πριν πέντεχρόνια, στην επέτειο της πτώσης του τεί-χους, το περιοδικό «Spie gel» ανακοίνωσετα αποτελέσματα μιας δημοσκόπησης: το57% των κατοίκων της πρώην ανατολικήςΓερμανίας –που ένας Θεός ξέρει πόσοήταν άσχημη– την νοσταλγούσαν.

Σήμερα, είναι πιθανό αυτό που ονομά-ζεται «οstal gie» να έχει αυξηθεί. Ανάμεσαστις αναμνήσεις μου υπάρχει και ένα δεί-πνο με τον Βίλι Μπραντ, λίγο καιρό πριναπό το χαμό του: επέστρεφε από μια πε-ριοδεία στα ανατολικά με την ευκαιρίατης πρώτης προεκλογικής εκστρατείαςστην επανενωμένη χώρα και ήταν σε από-

γνωση για τον τρόπο με τον οποίο είχεπραγματοποιηθεί η επανένωση. Το SPDδεν είχε κατά τα άλλα κρύψει, από τηναρχή, την αντίθεσή του με τη διεξαγωγήτης διαδικασίας.

Χτύπημα στη συλλογική συνείδηση

Για όλους αυτούς τους λόγους δεν συμ-μερίζομαι την ξένοιαστη -αγιογραφική-γιορτινή ατμόσφαιρα που συνοδεύει,ακόμη και από τα αριστερά, τον εορτασμότης πτώσης του τείχους. Πάνω απ’ όλαγιατί –και ίσως αυτό να είναι το πιο σο-βαρό– το 1989 είναι και η εποχή κατά τηνοποία για εκατομμύρια ανθρώπους έλαβετέλος η ελπίδα –μέχρι και η βούληση– νααλλάξουν τον κόσμο, λες και ο σοβιετι-κός σοσιαλισμός ήταν το μοναδικό μον-τέλο που μπορούσε να ακολουθηθεί. Καισιγά-σιγά πέρασε στο τέλος και η ιδέα ότιόλος ο αιώνας που είχε αγωνιστεί για νατον οικοδομήσει ήταν μάταιο χάσιμο χρό-νου.

Ένα πάρα πολύ σκληρό χτύπημα στησυλλογική συνείδηση και μνήμη, στηνυποκειμενικότητα γυναικών και ανδρώνπου είχαν αγωνιστεί γι’ αυτό. Και καμιάπροσπάθεια κριτικού στοχασμού για το τιείχε συμβεί, για να αντληθεί δύναμη μετην προοπτική ενός νέου πιο κατάλληλουσχεδίου. ∆εν είναι τυχαίο που και οι επό-μενες προσπάθειες να δημιουργηθούννέα κόμματα της αριστεράς παρήγαν σχη-ματισμούς τόσο αποδιοργανωμένους:επειδή ήταν ανίκανοι να ξεκαθαρίσουνπραγματικά τους λογαριασμούς τους μετην ιστορία. Γι’ αυτό υπάρχει κάποια ιδε-ολογική αποτελμάτωση και παράδοση σεμια ενιαία σκέψη που υποδεικνύει τον κα-πιταλισμό ως μόνο ορίζοντα της ιστορίας.

* Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο «Μανι-φέστο», στις 7 Νοεμβρίου 2014.

Μετάφραση: Τόνια Τσίτσοβιτς

Πού είναι η γιορτή;Η ιστορία δεν γίνεται με υποθέσεις, αλλά μπορούμεκαι πρέπει να αναλογιστούμε το παρελθόν

ΤΤΟΟ ΤΤΕΕΙΙΧΧΟΟΣΣ ΤΤΟΟΥΥ ΒΒΕΕΡΡΟΟΛΛΙΙΝΝΟΟΥΥ

Αξίζει τον κόπο να στοχαστούμε την ιστορία πριν απότην πτώση του τείχους, επειδή πρόκειται για μιαιστορία γεμάτη σκιές, αλλά και εξαιρετικέςεμπειρίες. Το να πετάξουμε τα πάντα στον κάλαθοτων αχρήστων σημαίνει να κάνουμε στάχτη κάθεφιλοδοξία αλλαγής, μέλλοντος.

“

Ένα κομματάκι από εκείνο το τείχος που κατέρρευσε πριν από 25 χρόνια το έχωακόμη πάνω στο γραφείο μου: ένα θραύσμα χρωματιστού σοβά που ξεκόλλησα μετα χέρια μου όταν έσπευσα κι εγώ στο Βερολίνο ενώ ακόμη, σε μπουλούκια,έβγαιναν πλήθη, σαν μια πλημμύρα, προς την πολυπόθητη δύση. Ήταν χαρούμενεςεκείνες οι μέρες γύρω από εκείνο το σύμβολο ενός πολέμου –του ψυχρού– πουείχε ξεσπάσει σε λιγότερο από δύο χρόνια μετά το τέλος του θερμού πολέμου. Για πάνω από σαράντα χρόνια εκείνο το σύνορο, και μάλιστα πολύ πριν να εγερθείτο τείχος, το είχα διασχίσει μόνο παράνομα: στη δεκαετία του ’50, επειδή ηκυβέρνησή μου δεν μου έδινε ένα έγκυρο διαβατήριο για τις χώρες πέρα από τοσιδηρούν παραπέτασμα (έπρεπε να μείνουμε κλεισμένοι μέσα στην περιοχή τουΝΑΤΟ) και ως εκ τούτου, για να μιλήσεις με τους Γερμανούς της DDR, με τουςΟύγγρους ή με τους Βούλγαρους, έπαιρνες το μετρό στο Βερολίνο και από τηνάλλη πλευρά σε εφοδίαζαν με ένα είδος ψεύτικου διαβατηρίου.Ύστερα, μετά την κατασκευή του τείχους, όταν εμείς μπορούσαμε νόμιμα να πάμεστα ανατολικά και αντίθετα αυτοί που έμεναν στο ανατολικό Βερολίνο δενμπορούσαν πια να πάνε στη ∆ύση, ξαναγίναμε παράνομοι, για να μπορέσουμε νασυναντήσουμε, χωρίς να πέσουμε πάνω στην παρακολούθηση της Stasi, τουςσυντρόφους μας ειρηνιστές του σοβιετικού μπλοκ, που διαφωνούσαν με τακαθεστώτα τους, αλλά ήταν πεισμένοι ότι για μια δημοκρατική εξέλιξη δεν θαχρειάζονταν οι πύραυλοι, γιατί μόνο ο αφοπλισμός και ο διάλογος θα μπορούσαν νατην διευκολύνουν.

1177Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΤΕΙΧΟΥΣΗ ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014

∆εν συμμερίζομαι τη γιορτινή ατμόσφαιρα που συνοδεύει, ακόμη και απότα αριστερά, τον εορτασμό της πτώσης του τείχους. Πάνω απ’ όλα γιατίτο 1989 είναι και η εποχή κατά την οποία για εκατομμύρια ανθρώπουςέλαβε τέλος η ελπίδα –μέχρι και η βούληση– να αλλάξουν τον κόσμο.

“

Της Λουτσιάνα Καστελίνα*

Γι’ αυτό νιώσαμε χαρά εκείνο το φθι-νόπωρο του 1989, και λίγη περηφά-νια για το ρόλο που είχε ως προς

αποτέλεσμα και το δικό μας ειρηνιστικόκίνημα, το End «Για μια Ευρώπη χωρίςπυραύλους από τον Ατλαντικό ως τα Ου-ράλια». Είχαμε παράξει ένα πολιτικό απο-τρεπτικό μέσο, συμβάλλοντας στο νααπομονωθούν αυτοί οι οποίοι, για να κα-τεδαφίσουν το τείχος, θα ήθελαν να επι-λέξουν τη συντομότερη οδό των βομβών.

Όμως, το 1989 δεν ήταν μόνο μια χα-ρούμενη ελευθεριακή επανάσταση.Υπήρξε μια μετάβαση πολύ πιο διφορού-μενη, που εγκυμονούσε συνέπειες πουδεν ήταν όλες θαυμάσιες. Σήμερα είναιακόμη πιο ξεκάθαρο, και το νιώθω αυτόμε πόνο μέσα από τη μνήμη που ανα-καλώ. Κατά τα άλλα, για μένα, πιστεύωκαι για άλλους, εκείνη η 9η Νοεμβρίουδεν μπορεί να διαχωριστεί από τις ημερο-μηνίες που ακολούθησαν μετά από λίγεςμέρες: τη 12η Νοεμβρίου, όταν ο ΑκίλεΟκέτο, στη Μπολονίνα, είπε ότι το PCIέπρεπε να διαλυθεί. Τη 14η, όταν μας τοανακοίνωσε επίσημα στην τραυματική συ-

νεδρίαση της ηγετικής ομάδας του κόμ-ματος στην οποία συμμετείχα, έπειτα απότην ένταξη του PdUP στο PCI. Έτσι επέ-βαλε –σε όλους μας– τη ντροπή γιαόποιον υπήρξε κομμουνιστής, επειδήταυτιζόταν με τη Σοβιετική Ένωση και τιςφρικτές λαϊκές δημοκρατίες που εκείνηείχε δημιουργήσει.

∆εν χρειαζόταν να πέσει το τείχος γιανα πεισθεί κανείς ότι εκείνο δεν ήτανπλέον εδώ και καιρό το μοντέλο τουάλλου εφικτού κόσμου που θέλαμε, όχιμόνο για μας που είχαμε δώσει ζωή στο«Μανιφέστο», προφανώς, αλλά ούτε κανγια την τεράστια πλειοψηφία των μελώντου PCI και των ψηφοφόρων του.

Η παγκόσμια εμβέλεια του 1989

Όμως δεν επρόκειτο μόνο για την ιτα-λική αριστερά, η αλλαγή που σηματοδό-τησε το 1989 είχε πολύ μεγαλύτερη εμβέ-λεια: σ’ εκείνη τη χρονιά μπορεί να αναχ-θεί η νίκη σε παγκόσμιο επίπεδο αυτήςτης παγκοσμιοποίησης που ζούμε τώρα,επιταχυμένης με την κατάκτηση -σε από-λυτη κυριαρχία της αγοράς- εκείνου τουκομματιού του κόσμου το οποίο, μολο-

νότι δεν είχε κατορθώσει να δημιουργή-σει το σοσιαλισμό, είχε παραμείνει πα-ρόλα αυτά ξένο προς αυτήν.

Υπήρξε, βέβαια, απελευθέρωση απόκαθεστώτα που είχαν γίνει καταπιεστικά,αλλά μόνο σε ένα μικρό μέρος, γιατί δενείχε νικήσει ένα ευρύ κίνημα εμπνευ-σμένο από ένα θετικό σχέδιο αλλαγής:είχε πραγματοποιηθεί, μάλλον, η ωμήανάκτηση εκ μέρους μιας ∆ύσης πουακριβώς σε εκείνα τα χρόνια, με τον Ρέιγ-καν, τη Θάτσερ, τον Κολ, είχε βάλειμπρος μια δραματική αντιδραστικήστροφή. Με τη διάλυση του παλιού συ-στήματος άνοιξε δρόμο, αλαζονικός καιεπεκτατικός, ο πιο άγριος καπιταλισμός,ξεριζώνοντας αξίες και συλλογικότητεςστην κοινωνία των πολιτών, αφήνονταςστο πεδίο μόνο ατομική αναδίπλωση,εγωισμούς, διαφθορά, βία. Η τολμηρήπροσπάθεια του Γκορμπατσόφ δεν πέ-τυχε, το κόμμα του, και η κοινωνία τηνοποία είχε κυβερνήσει, ήταν πια επι-σφαλή και παρέμειναν παθητικά.

Έτσι, η χώρα, αντί να εκδημοκρατιστεί,έγινε λεία μιας κολοσσιαίας ιστορικήςκλοπής, υπήρξε μια πραγματική κατάρ-ρευση που αφαίρεσε από τους πολίτες ταπλεονεκτήματα του άσχημου σοσιαλι-σμού που είχαν ζήσει, χωρίς να μπορέ-σουν να απολαύσουν αυτά που ο καπιτα-λισμός θα έπρεπε να φέρει. (Όσο για τηδημοκρατία: ποιος ξέρει γιατί κανείς,ποτέ, δεν θυμάται ότι μόνο τρία χρόνιααργότερα ο Μπόρις Γέλτσιν, που είχε ξε-φορτωθεί τον Γκορμπατσόφ, έφθασε στο

σημείο να βομβαρδίσει το ίδιο το Κοινο-βούλιό του, που ήταν ένοχο επειδή δενείχε εγκρίνει τις προτάσεις του;)

Όπως έγραψε ο Έρικ Χόμπσμπαουμστην εικοστή επέτειο της κατάρρευσης «οσοσιαλισμός είχε αποτύχει, αλλά ο καπι-ταλισμός προχωρούσε προς τη χρεοκο-πία».

Θα μπορούσαν τα πράγματα να είχανπάει διαφορετικά; Η ιστορία, είναι γνω-στό, δεν γίνεται με υποθέσεις, αλλά μπο-ρούμε και πρέπει να αναλογιστούμε τοπαρελθόν (και δυστυχώς αυτό δεν έγινεπαρά ελάχιστα).

Πολλαπλές οι ευθύνες

Τότε, λοιπόν, επιτρέπεται να λέμε ότιυπήρχαν άλλα πιθανά σενάρια και ότι, ανη ιστορία πήρε άλλο δρόμο, αυτό δενέγινε επειδή «η μοίρα είναι κυνική καικλέβει στα χαρτιά», αλλά επειδή σ’ εκείνοτο ραντεβού στο Βερολίνο φθάσαμε ότανείχε ήδη συμβεί μια ιστορική ήττα τηςαριστεράς σε παγκόσμιο επίπεδο. Το1989 είναι μια ημερομηνία που μας θυμί-ζει και αυτό.

Οι ευθύνες είναι πολλαπλές. Γιατί, ανείναι αλήθεια ότι το σοβιετικό στρατό-πεδο δεν μπορούσε πλέον να μεταρρυθ-μιστεί και ότι συνεπώς μια ρήξη ήταναπόλυτα αναγκαία, άλλο θα ήταν αν τακομμουνιστικά κόμματα, στην Ιταλία καιαλλού, είχαν προωθήσει μια ανοιχτή καισυνολική κριτική γι’ αυτή την εμπειρίαήδη είκοσι χρόνια νωρίτερα, αντί να πε-

ριοριστούν –όπως συνέβη το 1968 με τηνεισβολή στην Πράγα– να μιλάνε μόνο γιαλάθη.

Σε εκείνα τα χρόνια οι συσχετισμοί δυ-νάμεων άλλαζαν πράγματι θετικά σε όλεςτις ηπείρους και μπορούσε κανείς ακόμηνα υποθέσει μια έξοδο από τα αριστεράαπό τη σοβιετική εμπειρία, όχι τη συνθη-κολόγηση στο παλιό που αντίθεταυπήρξε. Κι έτσι το 1989, αντί να ξεκινή-σει ένας πραγματικός κριτικός στοχα-σμός, επελέγη η εξωμοσία, που επιβεβαί-ωσε την ιδέα ότι ο σοσιαλισμός δεν μπο-ρούσε να γίνει.

Ο Γκορμπατσόφ έμεινε κατ’ αυτό τοντρόπο χωρίς συνομιλητές για να προχω-ρήσει την προσπάθεια να δώσει τουλάχι-στον ζωή, αφού διερράγη το σιδηρούν πα-ραπέτασμα, σε μια διαφορετική Ευρώπη.Μια υπόθεση που επεδίωκε με επιμονή,προσφέροντας πολλές φορές ο ίδιος στηΓερμανία την επανένωση, σε αντάλλαγματης ουδετερότητας και της αποπυρηνικο-ποίησης της χώρας.

Η απουσία του Ιταλικού ΚΚ

Η ∆ύση αρνήθηκε. Όταν ο σοβιετικόςπρόεδρος άρχισε να κατεδαφίζει το σιδη-ρούν παραπέτασμα, το μεγαλύτερο κομ-μουνιστικό κόμμα της ∆ύσης, το ιταλικό,έλειψε από το προσκλητήριο. Είχε προ-σεγγίσει βιαστικά τον ατλαντισμό καιήταν απασχολημένο με το να βάλει στηνάκρη, σχεδόν χλευάζοντας, την προσπά-θεια ενός «τρίτου δρόμου», βασισμένου

στη διάλυση των δυο μπλοκ, που είχεπροτείνει ο Μπερλινγκουέρ την παρα-μονή του αιφνίδιου θανάτου του.

Έλειψε από το προσκλητήριο και η σο-σιαλδημοκρατία, που είχε την τελευταίαδεκαετία περιθωριοποιήσει τους ανθρώ-πους που είχαν αγωνιστεί για μια διαφο-ρετική επιλογή: τον Μπραντ, τον Πάλμε,τον Φουτ, τον Κράισκι. Κι έτσι το 1989μας παρέδωσε άλλη μια ήττα, την ήττατης Ευρώπης, η οποία έχασε την ευκαιρίανα οικοδομήσει επιτέλους έναν αυτόνομορόλο και υποκείμενο του «κοινού ευρω-παϊκού σπιτιού», που ο Γκορμπατσόφείχε υποστηρίξει και προτείνει, και πουβρήκε μόνο έναν συμπαθούντα –μα πολύαδύναμο– τον Ζακ Ντελόρ, που ήταν τότεπρόεδρος της ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το 1989, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπο-ρούσε επιτέλους να εκπληρώσει τη φιλο-δοξία της να απελευθερωθεί από την υπο-τέλεια στην Αμερική που η ύπαρξη τουστρατιωτικού μπλοκ είχε διευκολύνει.Αντίθετα, αποτραβήχτηκε σχεδόν τρο-μαγμένη ακολουθώντας στα επόμενα χρό-νια τον καταστροφικό δρόμο που υποδεί-κνυε το ΝΑΤΟ: να επαναφέρει στην υπο-τέλεια τις πρώην λαϊκές δημοκρατίες γιανα μπορέσει να επεκτείνει τα στρατιωτικάτου σύνορα μέχρι τα σύνορα της Ρωσίας.

Η νοσταλγία των Γερμανών

∆εν πήγαν καλύτερα τα πράγματα ούτεστη Γερμανία. Υπήρξε, βέβαια, κι εδώ ημεγάλη χαρά της επανένωσης της χώραςπου είχε ζήσει την τρομερά επώδυνηπληγή του χωρισμού, αλλά κι εδώ, αντίγια μια νέα αρχή, επρόκειτο για μια προ-σάρτηση που πραγματοποιήθηκε σύμ-φωνα με τους κανόνες ενός ωμού νικητή.

Μετά από 25 χρόνια, η ανισότητα με-ταξύ γερμανών πολιτών της δύσης καιτης ανατολής είναι πιο βαθιά από εκείνητου βορρά και του νότου της Ιταλίας,γιατί η «Treu hand» που επιφορτίστηκε ναιδιωτικοποιήσει την οικονομία της DDRπροτίμησε να μηδενίσει τις επιχειρήσεις,για να αφήσει ελεύθερο το πεδίο στην κα-τάκτησή τους από τις επιχειρήσεις τηςΟμοσπονδιακής Γερμανίας. Πριν πέντεχρόνια, στην επέτειο της πτώσης του τεί-χους, το περιοδικό «Spie gel» ανακοίνωσετα αποτελέσματα μιας δημοσκόπησης: το57% των κατοίκων της πρώην ανατολικήςΓερμανίας –που ένας Θεός ξέρει πόσοήταν άσχημη– την νοσταλγούσαν.

Σήμερα, είναι πιθανό αυτό που ονομά-ζεται «οstal gie» να έχει αυξηθεί. Ανάμεσαστις αναμνήσεις μου υπάρχει και ένα δεί-πνο με τον Βίλι Μπραντ, λίγο καιρό πριναπό το χαμό του: επέστρεφε από μια πε-ριοδεία στα ανατολικά με την ευκαιρίατης πρώτης προεκλογικής εκστρατείαςστην επανενωμένη χώρα και ήταν σε από-

γνωση για τον τρόπο με τον οποίο είχεπραγματοποιηθεί η επανένωση. Το SPDδεν είχε κατά τα άλλα κρύψει, από τηναρχή, την αντίθεσή του με τη διεξαγωγήτης διαδικασίας.

Χτύπημα στη συλλογική συνείδηση

Για όλους αυτούς τους λόγους δεν συμ-μερίζομαι την ξένοιαστη -αγιογραφική-γιορτινή ατμόσφαιρα που συνοδεύει,ακόμη και από τα αριστερά, τον εορτασμότης πτώσης του τείχους. Πάνω απ’ όλαγιατί –και ίσως αυτό να είναι το πιο σο-βαρό– το 1989 είναι και η εποχή κατά τηνοποία για εκατομμύρια ανθρώπους έλαβετέλος η ελπίδα –μέχρι και η βούληση– νααλλάξουν τον κόσμο, λες και ο σοβιετι-κός σοσιαλισμός ήταν το μοναδικό μον-τέλο που μπορούσε να ακολουθηθεί. Καισιγά-σιγά πέρασε στο τέλος και η ιδέα ότιόλος ο αιώνας που είχε αγωνιστεί για νατον οικοδομήσει ήταν μάταιο χάσιμο χρό-νου.

Ένα πάρα πολύ σκληρό χτύπημα στησυλλογική συνείδηση και μνήμη, στηνυποκειμενικότητα γυναικών και ανδρώνπου είχαν αγωνιστεί γι’ αυτό. Και καμιάπροσπάθεια κριτικού στοχασμού για το τιείχε συμβεί, για να αντληθεί δύναμη μετην προοπτική ενός νέου πιο κατάλληλουσχεδίου. ∆εν είναι τυχαίο που και οι επό-μενες προσπάθειες να δημιουργηθούννέα κόμματα της αριστεράς παρήγαν σχη-ματισμούς τόσο αποδιοργανωμένους:επειδή ήταν ανίκανοι να ξεκαθαρίσουνπραγματικά τους λογαριασμούς τους μετην ιστορία. Γι’ αυτό υπάρχει κάποια ιδε-ολογική αποτελμάτωση και παράδοση σεμια ενιαία σκέψη που υποδεικνύει τον κα-πιταλισμό ως μόνο ορίζοντα της ιστορίας.

* Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο «Μανι-φέστο», στις 7 Νοεμβρίου 2014.

Μετάφραση: Τόνια Τσίτσοβιτς

Λέγοντας αυτά τα πικρά λόγιακινδυνεύω όπως πάντα ναπαίξω το ρόλο της ενοχλητικής

γιαγιάς που εξακολουθεί να αναμασάειτο παρελθόν χωρίς να βλέπει τοπαρόν. Ξέρω καλά ότι σήμεραυπάρχουν νέα κινήματα πουεμπνέονται από γενιές πουγεννήθηκαν πολύ αργότερα από τηνπερίφημη ιστορία του τείχους και πουπροτίθενται με τον τρόπο τους ναεπινοήσουν ένα διαφορετικό κόσμο. Όμως δεν το βάζω κάτω, δενανέχομαι να υποστώ χωρίς νααντιδράσω την αδιαφορία πουαντιλαμβάνομαι ότι υπάρχει σεπολλούς απ’ αυτούς για το παρελθόνμας, όχι επειδή θα ήθελα να μαςδώσουν άφεση αμαρτιών για τα λάθημας, αλλά επειδή δεν είμαι πεπεισμένηότι μπορούμε να πάμε μακριά αν δενέχουμε ιστορικό σεβασμό για ό,τιηρωικό και γενναίο, και όχι μόνοτραγικό, υπήρξε στις –έστω καιηττημένες– μεγάλες μαςπροσπάθειες. ∆εν αντιλαμβανόμαστε,άραγε, πόσο μίζερη είναι η έμφασηπου δίνεται σήμερα σε μια ιδέαελευθερίας –σ’ αυτήν που γιορτάζεταιεπίσημα σ’ αυτή την εικοσιπενταετίατου τείχους– τόσο άθλια ώστε ναφαίνεται οπισθοδρομική ακόμη και σεσχέση με τη γαλλική επανάσταση,όπου τουλάχιστον είχε προστεθεί ηισότητα και η αδελφοσύνη, πουθεωρούνται τώρα πια παιδιάστικοικαι αντιπαραγωγικοί στόχοι: η αγορά,πράγματι, δεν μπορεί να τους ανεχτεί.∆εν έχω μεγάλη αξιοπιστία στο ναπροτείνω τη δημιουργία κομμάτων, τοέχω κάνει πάρα πολλές φορές στηζωή μου και δεν είχα εξαιρετικήεπιτυχία. Όμως, τώρα θα ήθελα στ’αλήθεια να φτιάξω ένα κόμμα: τοκόμμα των παππούδων. Όχι για ναδιδάξουν στους νέους τι πρέπει νακάνουν, προς Θεού, αλλά επειδή θαήθελα τουλάχιστον δύο γενιές ναβγουν από τη βουβαμάρα στην οποίαέχουν καταλήξει να κλειστούν,φοβισμένες από αυτούς που διαλύουνκαι αποσύρουν παλιά υλικά από δεξιάκαι από αριστερά. Θα ήθελα να ξαναπάρουν το λόγο, ναξαναποκτήσουν υποκειμενικότητα, γιανα πουν ότι αξίζει τον κόπο ναστοχαστούμε την ιστορία πριν από τηνπτώση του τείχους, επειδή πρόκειταιγια μια ιστορία γεμάτη σκιές, αλλά καιεξαιρετικές εμπειρίες (αρχίζονταςαπό την οκτωβριανή επανάσταση γιατην οποία είπε σωστά οΜπερλινγκουέρ ότι είχε χάσει τηνπροωθητική της δύναμη, όχι ότι ήτανκαλύτερα να μην είχε γίνει). Το ναπετάξουμε τα πάντα στον κάλαθο τωναχρήστων σημαίνει να κάνουμεστάχτη κάθε φιλοδοξία αλλαγής,μέλλοντος. Τελειώνοντας: από τότε που έπεσε τοτείχος του Βερολίνου αναγέρθηκανάλλα χίλια, με υλική υπόσταση(Μεξικό/ΗΠΑ, Ισραήλ/Παλαιστίνη,Πακιστάν/Ινδία… τελευταίο το τείχοςΟυκρανία/Ρωσία) και με μη υλικήυπόσταση (βλέπε την παγκόσμιαανισότητα και τα ευρωπαϊκά θαλάσσιατείχη της Μεσογείου και τα χερσαίαστη Μελίγια, ενάντια στουςμετανάστες). ∆εν πρόκειταιπραγματικά για μια γιορτή.

•

Το κόμμα τώνπαππούδωνΠού είναι η γιορτή;

Η ιστορία δεν γίνεται με υποθέσεις, αλλά μπορούμεκαι πρέπει να αναλογιστούμε το παρελθόν

1188 Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΤΕΙΧΟΥΣ

Στις 10 Νοεμβρίου η Αυγή έχει πρωτοσέλιδο τιςεσωτερικές εξελίξεις και την πιθανότητα σχηματι-σμού οικουμενικής κυβέρνησης. Στο κάτω μέρος

της πρώτης σελίδας καλύπτει τοιστορικής σημασίας γεγονός με τοντίτλο: «Εκλογές σε ένα μήνα στηΓΛ∆». Το κείμενο αναφέρεται στις«ίσως ιστορικές ανακοινώσεις» τουΕΣΚ για ελεύθερη μετανάστευσηόσων ανατολικογερμανών θέλουνστη ∆. Γερμανία, τη διενέργειαελεύθερων, πολυκομματικών εκλο-γών και τη σύγκληση διάσκεψης τουΕΣΚ, όπου «θα ικανοποιηθούν οι

προσδοκίες του κόσμου για μεταρρυθμίσεις». Την ίδιαμέρα ο Ριζοσπάστης δεν κάνει ούτε μια αναφορά στοπρωτοσέλιδο. Αυτό καταπιάνεται με τη συνάντηση Φλω-ράκη-Μητσοτάκη υπό τον τίτλο: «Αναζήτηση διεξόδου».Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι την επόμενη μόλιςμέρα από την πτώση ο Ριζοσπάστης καλύπτει με δισέλιδοαφιέρωμα τις εξελίξεις στη χώρα. Ο απεσταλμένος τηςεφημερίδας ενημερώνει: «Σημαντικότερο γεγονός τηςχθεσινής μέρας ήταν αναμφίβολα η απόφαση για τη σύγ-κληση της 4ης Κομματικής Συνδιάσκεψης από 15 ως 17∆εκέμβρη στη πρωτεύουσα της ΓΛ∆». Την ημέρα, δηλαδή,που συντελέστηκε η σημαντικότερη ίσως στιγμή τηςσύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας, ο «Ρ» θεωρούσε ση-μαντικότερη τη σύγκληση των κομματικών διαδικασιών.Οι αναγνώστες της εφημερίδας μπορούν να πληροφορη-θούν για την πτώση από ένα πλαίσιο σαράντα λέξεων,όπου ανακοινώνεται ότι «άνοιξαν τα σύνορα».

Την επόμενη μέρα, σε μικρής έκτασης κάλυψη των γε-γονότων, η Αυγή αναφέρει: «Κατέρρευσε το τείχος. Ιστο-ρικές στιγμές ζει το Βερολίνο» και συνεχίζει: «Όσο καιαν αυτή τη στιγμή η ταχύτητα των γεγονότων δεν αφήνειαρκετά περιθώρια για σχολιασμούς, είναι πλέον κάτι πε-ρισσότερο από βέβαιο ότι η πορεία αυτή είναι μη ανα-

στρέψιμη». Συνδυάζει, μάλιστα, τα γεγονότα με τις εξε-λίξεις στη Βουλγαρία, όπου ο Τόντορ Ζίβκοφ, ηγέτης τουΚομμουνιστικού Κόμματος για 35 χρόνια, υπέβαλε τηνπαραίτησή του. Στις 14 Νοεμβρίου, η «Αυγή» φιλοξενείάρθρο του Μπάτζιο ντε Τζοβάνι. Σε αυτό αναφέρεται:«Πρέπει να πούμε με τη μέγιστη σαφήνεια ότι η έκρηξητων ολοκληρωτικών καθεστώτων της Ανατολής ήτανκαι παραμένει μια προϋπόθεση που επιτρέπει τελικά ναξανασκεφτούμε το πρόβλημα του σοσιαλισμού μέσα σεελευθερία. Η ανάγκη αυτού του διπτύχου (σοσιαλισμός-δημοκρατία) αποκτά μια πρωτόγνωρη δύναμη».

Στον Ριζοσπάστη υπάρχει καιπάλι ανταπόκριση για τις εσωκομ-ματικές αλλαγές σε πρόσωπα καιτην καθαίρεση μελών του ΠολιτικούΓραφείου. Όσον αφορά τη ζωή γύρωαπό το Τείχος, ο αρθρογράφος ανα-φέρει: «Χιλιάδες ήταν οι Βερολινέ-ζοι, οι οποίοι μετά την αναπάντεχηαπόφαση της κυβέρνησης πέρασανχτες για μια βόλτα στη ∆ύση. [...] Η

ανακοίνωση έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τους πολί-τες της ΓΛ∆, Ιδιαίτερα από τις δύο πλευρές του τείχουςτου Βερολίνου, ολόκληρη την προχθεσινή νύχτα η κατά-σταση θύμιζε μαζικό λαϊκό πανηγύρι. Υπολογίζεται ότιπέρασαν στο ∆. Βερολίνο περίπου 50.000 κάτοικοι,ωστόσο ελάχιστοι από αυτούς (περίπου 1.000) δήλωσαναποφασισμένοι να μείνουν στη δυτική πλευρά». Επιπλέον,στο κάτω μέρος του δισέλιδου υπάρχουν οι αντιδράσειςτης Μόσχας και οι δηλώσεις του Γκενάντι Γκερασίμοφ,εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών της χώρας, οοποίος τονίζει: «Τα σύνορα παραμένουν, παρόλο που με-ρικοί θα μπορούσαν να σκεφτούν ότι έπαψαν να υπάρ-χουν». Το ύφος του ρεπορτάζ αλλάζει κάπως στις 12 Νο-εμβρίου, όταν σε ρεπορτάζ από το Βερολίνο υπό τοντίτλο «Σαββατοκυρίακο γιορτής στο Βερολίνο» γίνεταιαναφορά στο πανηγυρικό κλίμα των εκδηλώσεων στοΒερολίνο και τις συγκινητικές στιγμές που εκτυλίχθη-καν, «όταν ξανασυναντήθηκαν και αγκαλιάστηκαν μετάαπό δεκαετίες παλιοί φίλοι και γνώριμοι».

Την ίδια μέρα, στην ανάλυση της εφημερίδας για τιςεξελίξεις, είναι εμφανή τα πρώτα σημάδια διαφοροποί-ησης της πολιτικής εκτίμησης. Με τίτλο «Όταν ο σοσια-

λισμός τολμά...» ο Κ. Αργυρός, ασκεί κριτική στο γεγονόςότι το «κόμμα έχασε σε εμπιστοσύνη και ακτινοβολία [...]καθώς βρέθηκε απομακρυσμένο από την κοινωνία καιπίσω από τις εξελίξεις». Εκφράζεται, παράλληλα, η εκτί-μηση ότι «έχει αρχίσει μια αντίστροφη διαδικασία» καιγίνεται εκτενής αναφορά στην ομιλία του Χανς Μόντροφ,μελλοντικού πρωθυπουργού, που καθόριζε τους βασι-κούς άξονες πάνω στους οποίους θα πρέπει να κινηθεί ηνέα οικονομική πολιτική: «καταπολέμηση του υπερτρο-φικού και ανασταλτικά δρώντα συγκεντρωτισμού, γνή-σια εφαρμογή στην πράξη της σοσιαλιστικής αρχής “στονκαθένα ανάλογα με την προσφορά του” και μεγαλύτερηενσωμάτωση της χώρας στις παγκόσμιες οικονομικέςεξελίξεις». Στο δίστηλο δίπλα από το άρθρο υπάρχειάρθρο του Γ. Κορνίλοφ, σχολιαστή του ΤΑΣΣ, ο οποίος το-νίζει: «Είναι ολοφάνερο ότι η χώρα μας υποστηρίζει ταβήματα της κυβέρνησης της ΓΛ∆. Τα βήματα αυτά διευ-κολύνουν την οικοδόμηση του Κοινού Ευρωπαϊκού Σπι-τιού».

Η Εποχή κυκλοφορεί τρεις μέρεςμετά την πτώση του Τείχους. Στηνέκδοση της 12ης Νοεμβρίου 1989, δενξεφεύγει από την πεπατημένη. Με βα-σικό τίτλο «ΑΠΛΗ η λύση, μετά εκλο-γές» σχολιάζει τις εσωτερικές πολι-τικές εξελίξεις. Αφιερώνει, ωστόσο,το βασικό της άρθρο στα γεγονότατου Βερολίνου. Παραθέτουμε από-σπασμα, ενδεικτικό της πολιτικής

θέσης της εφημερίδας.

Η πτώση

Στις 12 Οκτωβρίου η Αυγή σχολιά-ζει τις πρώτες διεργασίες εντόςτου καθεστώτος της Λ∆Γ. Στο

άρθρο σημειώνονται οι πρώτες εσωτερι-κές τριβές με τον Κουρτ Χάγκερ, μέλοςτου Πολιτικού Γραφείου, να καλεί τοκόμμα να υιοθετήσει «μεταρρυθμιστικήπορεία» και την επίσημη εφημερίδα τουκόμματος να απαντά ότι «η χώρα μπορείνα λύσει τα προβλήματά της μόνο με τηνισχυροποίηση του σοσιαλιστικού της συ-στήματος». Στις 15 Οκτωβρίου, σε άρθρομε τον προφητικό τίτλο «Καταρρέει τοτείχος του Βερολίνου» σημειώνεται ότι«το συμφέρον της Ευρώπης απαιτείστροφή σε βαθιές μεταρρυθμίσεις». Σεπλαίσιο, στο κάτω μέρος της σελίδας,υπάρχει μέρος ανακοίνωσης του Πολιτι-κού Γραφείου του SED (το κομμουνι-στικό κόμμα) με την οποία αποδέχεταιτην έναρξη διαλόγου σε όλα τα επίπεδα.Η Αυγή σχολιάζει ότι «η στροφή στηνΑν. Γερμανία έφτασε νωρίτερα από όσομπορούσε να περιμένει κανείς».

Την εβδομάδα πριν την πτώση του Τεί-χους η Αυγή καλύπτει καθημερινά τιςδιαδηλώσεις που γίνονται στους δρό-μους των ανατολικογερμανικών πόλεωνμε κύριο σύνθημα «∆ημοκρατία τώρα»αλλά και τις εξελίξεις εντός του κόμμα-τος. Τέσσερις μόλις μέρες πριν τηνπτώση, η «Κυριακάτικη Αυγή» φιλοξενείολοσέλιδο άρθρο ανάλυσης για τηνκρίση στην Ανατολική Γερμανία. Σε αυτόκαταλήγει: «Η κρίση του “σοσιαλισμούμε τα χρώματα της ΓΛ∆”, γεννιέται απότην έλλειψη μεταρρυθμίσεων. Αυτόισχύει και για την οικονομία. Αλλά ηπρώτη μεταρρύθμιση που πρέπει να ει-σαχθεί, δεν μπορεί παρά να είναι πολι-τική, που θα αποβλέπει στην αποκατά-σταση της εμπιστοσύνης και στη διάθεσηδιαλόγου με την κοινωνία. Η ΓΛ∆ θαχάσει νομιμότητα σήμερα αν δεν αλλά-ξει. Και μόνο αν αλλάξει -αλλά προς τηκατεύθυνση που υποδείχνουν οι πολίτεςτης- μπορεί να ξαναβρεί ένα ιστορικοπο-λιτικό λόγο ύπαρξης και ίσως μια νέαταυτότητα». Στις 8 Νοεμβρίου σε άρθροπου δεν υπερβαίνει τις 200 λέξεις ανα-φέρεται στην παραίτηση της κυβέρνη-

σης. Ενδεικτικό της αδυναμίας πρόβλε-ψης των εξελίξεων είναι το άρθρο της9ης Νοεμβρίου 1989. Την ώρα που τοΤείχος είχε ήδη καταρρεύσει οι έλληνεςαναγνώστες διάβαζαν: «Η ΓΛ∆ μπαίνειστο δρόμο των μεταρρυθμίσεων, με τηνελπίδα να σταματήσει το τεράστιο κύμαφυγής των πολιτών της προς την ∆ύση».

Και σε αυτό το ζήτημα είναι φανερή ηδιαφορά των δύο εφημερίδων, που στή-ριζαν τότε τον Ενιαίο Συνασπισμό. Ο Ρι-ζοσπάστης, στις αρχές Οκτωβρίου, κάνειεκτενή αναφορά στους εορτασμούς γιατα 40χρονα από την ίδρυση της Γερμανι-κής Λαοκρατικής ∆ημοκρατίας. Το ρε-πορτάζ του Θ. Γεωργίου από το Βερολίνοείναι διθυραμβικό, με πλούσιες αναφο-ρές στις δηλώσεις Χόνεκερ για τα επι-τεύγματα της ΓΛ∆. Ο ηγέτης της χώρας,μεταξύ άλλων, δηλώνει: «Η αχαλίνωτηκαμπάνια δυσφήμησης που διεξάγεταιδιεθνώς κατά της ΓΛ∆ αποσκοπεί στο ναπροκαλέσει σύγχυση και να σπείρει αμ-φιβολίες στους ανθρώπους για τα πλεο-νεκτήματα του σοσιαλισμού». Επιπλέον,στο μονόστηλο δίπλα από το ρεπορτάζυπάρχει η ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ,στην οποία σημειώνεται: «∆εν είναι τυ-χαίο ότι η ΓΛ∆ βρίσκεται ξανά τελευταία

στο στόχαστρο της προπαγανδιστικήςεπίθεσης του ιμπεριαλισμού. Το ΚΚΕ θασυνεχίσει σταθερά την προσπάθεια γιανα αναπτύσσονται και να βαθαίνουν πα-ραπέρα οι σχέσεις ανάμεσα στα δύο κόμ-ματα και στους δύο λαούς, στην κοινήπάλη για την ειρήνη, την ασφάλεια, τηνπρόοδο και το σοσιαλισμό». Τέλος, στις9 Οκτωβρίου, η τελευταία σελίδα τηςεφημερίδας είναι αφιερωμένη στις εξε-λίξεις στη χώρα. Ο τίτλος του κειμένουενδεικτικός: «40 χρόνια Γερμανική Λαο-κρατική ∆ημοκρατία. Απάντηση στηνυπονόμευση».

Η Εποχή με τη σειρά της, αναλύει τοζήτημα μέσω και μεταφράσεων αρθρο-γραφίας στελεχών «ευρωκομμουνιστι-κής» προέλευσης. Στις 22 Οκτωβρίου σεάρθρο της Ροσάνα Ροσάντα διαβάζουμε:«Η απροθυμία της Αν. Γερμανίας να ακο-λουθήσει αυτόν το δρόμο (εννοεί των με-ταρρυθμίσεων) αποτελεί,μόνο, σημάδι μιας καθυστέ-ρησης που γίνεται όλο καιπιο επικίνδυνη. Αν δεν προ-ϋπήρχε η ουσιαστική συμφω-νία μεταξύ των δύο υπερδυ-νάμεων ότι αυτή η διαδικα-σία θα εξελιχθεί χωρίς πα-ρεμβάσεις, θα κινδυνεύαμενα καταλήξουμε σε μια διε-θνή πολιτική κρίση παρόμοιαμε εκείνη της μεταπολεμικήςπεριόδου». Την ίδια μέρα, ο ∆.Μπελαντής, σε ολοσέλιδοάρθρο του για την αλλαγή ηγε-σίας στη χώρα και την παρά-δοση των ηνίων στον ΈγκονΓκρεντς σημειώνει: «Φαίνεταινα σηματοδοτεί μια κατεύ-

θυνση μικρών και περιορισμένων πολι-τικά αλλαγών, σταθεροποιητικών και όχιαποδιαρθρωτικών για το σημερινό σύ-στημα εξουσίας, και με το μάτι πάντοτεστραμμένο στην καθημερινή αλλαγή συ-σχετισμών στη Μόσχα». Σε ένα μικρόαπολογισμό της θητείας του Χόνεκερ, οαρθρογράφος τονίζει ότι ο ηγέτης τηςΑν. Γερμανίας αφήνει πίσω του «ένα αρ-κετά προωθημένο πείραμα κράτους κοι-νωνικής πρόνοιας», αλλά «το διπλόρεύμα από τη μια της εγκατάλειψης τηςΛ∆Γ προς το “δυτικό όνειρο” και από τηνάλλη της απαίτησης από κάποιους δη-μοκρατικών και από κάποιους άλλουςκοινωνικοοικονομικών αλλαγών, μαζικάπια μέσα στη χώρα συνέθλιψε την ανα-τολικογερμανική σταθερότητα και μπλό-καρε τα σχέδια της ηγεσίας του κόμμα-τος».

Οι διεργασίες εντόςτης Λ.∆. Γερµανίας

Το Τείχος του αίσχους που χώριζε το Βερολίνο, χωρίς

ταυτόχρονα και τους κομμουνιστές της Ανατολής και της

∆ύσης από τις ιδέες του κομμουνισμού συμβόλιζε τε-

λικά, με τον πιο υλικό και αδυσώπητο τρόπο, όχι την

κοινωνία της απελευθέρωσης που επαγγέλονταν, αλλά

την κοινωνία του φόβου, της υποψίας, των περιφρά-

ξεων που υπερασπιζόταν στην πράξη. (...)

Και τώρα ο βασιλιάς είναι γυμνός; Όχι. Απλώς δεν

υπάρχει ούτε ντυμένος ούτε γυμνός. Οι Βερολινέζοι,

σουλατσάροντας πια ελεύθερα στην πόλη τους θα ανα-

καλύψουν ότι από την άλλη μεριά δεν υπάρχει η ελευ-

θερία που ονειρεύονταν όσο ήταν περιφραγμένοι.

Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014 1199∆ΙΑΛΟΓΟΣ

Του Βασίλη ∆αμιανού*

Τα πολλά εμπόδια που θα συναν-τήσει, μια τέτοια διαδικασία θαέχουν να κάνουν:

* Με τις συμμαχίες εκείνες οι οποίεςαν δεν καταλήξουν στο εφεύρημα, πουέχει καταγραφεί αριθμητικά σαν τον«ελάχιστο κοινό πολλαπλάσιο» καιαπασχολεί τα ετερώνυμα κλασματικάαθροίσματα, καμιά τύχη δεν τις περι-μένει. Το ελάχιστο αυτό κοινό πολλα-πλάσιο, με τις ιδιαιτερότητές και τιςαπαιτήσεις του, που από σκοπιμότηταενδεχομένως να προταθεί -ποτέ όμωςαπό αδυναμία και ανάγκη-, μπορεί ναπροβάλει προσκόμματα. Ακόμη, ναπροκύψουν φαβοριτισμοί, βλέψεις γιακέρδη, ίσως και πρόθεση για φθοράκαι αποτυχία του υποτιθέμενου «συγ-γενούς» συνοδοιπόρου. Όταν ζητάει -αν δεν απαιτεί - την εφαρμογή απο-κλειστικά του δικού του προγράμμα-τος ή του μεγαλύτερου μέρους του, ήεκείνο το σημείο που αν ο παρακαθή-μενος σύμμαχος το αποδεχθεί θα εκτε-θεί. Και αυτό προκειμένου να πετύχειτην ιδεολογική κηδεμονία απ’ τη σύμ-πραξη.

* Με τις συμμαχίες, εκείνες, πουαποβλέπουν σε μια ευκαιριακή συνερ-γασία, με ανταλλάγματα από εκείνονπου μπορεί να τα διαθέσει, χωρίς ιδεο-λογικό υπόβαθρο, διαφανείς προσανα-τολισμούς και συγκεκριμένη προγραμ-ματική προοπτική. Στο διάβα της αυτήη συμμαχία θα κρύβει παγίδες, θα εμ-φανίζει τελμάτωση και δεν θ’ αντέξειγια πολύ στο χρόνο, αφού θα δίνει τηνευκαιρία στον αντίπαλο να βγαίνει, τε-λικά, εκείνος κερδισμένος.

Κακό προηγούμενο

Να γίνεται, κακό, επιπλέον, προ-ηγούμενο, για τις όποιες μελλοντικές

προσπάθειες, τουλάχιστον στο άμεσομέλλον, να μην επιχειρηθεί ξανά κάτιπαρόμοιο ή να στέκεται εχθρικά απέ-ναντι σε όποια ωφέλιμα έχουν κατα-σταλάξει στο λαϊκό κίνημα οι τέτοιεςεπιτυχίες. Ακόμη και αν ξεφύγει απ’την αποτυχία σε πολιτικό επίπεδο, μεκανένα τρόπο δεν θα αποφύγει τον αρ-νητικό επηρεασμό στα συνδικάτα, στηναυτοδιοίκηση, σε κάθε φορέα, συλλο-γικότητα ή κίνηση, που υπάρχουν συγ-γενείς πολιτικές δυνάμεις. Γιατί, ανά-λογα με την επιρροή που ασκούν εκεί-νες στη βάση τους, θα μεταφερθεί καιεκεί το αντίστοιχο ανθενωτικό κλίμα.Το «ας πάμε πάλι μαζί και στην πορείαβλέπουμε», θα προδικάζει ποιο θαείναι το τέλος της.

Αν είναι η συνεργασία αριστερή -καιεκφραστεί αυτό και στις διακηρύξειςτης- αλλά συντηρητική στην εφαρμογήτης από ολίσθημα, δυσπραγία, μετα-βολή προθέσεων και έτσι αποφυγή ναυλοποιηθεί ό,τι συμφωνήθηκε, τότεμολονότι αφορά τη σύμπραξη ετερώ-νυμων αλλά στον ίδιο χώρο δυνάμεων,αν το κείμενο δεν βάζει τον κόσμο απέ-ναντί του -ή δεν ικανοποιεί τουλάχι-στον μια αυριανή ελπίδα- τότε θα έχεινα κάνει με το κίνημα. Χωρίς αυτό,όμως, τίποτε απ’ τα συμφωνηθέντα δενπρόκειται να υλοποιηθεί, ενώ ταυτό-χρονα θ’ απογοητεύσει έναν κόσμο πουτόσα πολλά περίμενε απ’ αυτήν.Τέλος, δεν έχει νόημα να καταλήξεικανείς σε συμπόρευση, με καλοδιατυ-πωμένα κείμενα και με σωστές θέσεις,εάν στην πράξη αρνείται την ενότητατης δράσης για να υλοποιηθούν αυτές.

Πολλές οι στοχεύσεις

Συνεργασίες μπορούν να γίνουν μεπολλές στοχεύσεις. Να αποβλέπουν σεσυγκυβέρνηση ή ψήφο εμπιστοσύνηςγια την εντολή του σχηματισμού της.

Στην πρώτη περίπτωση, προϋποθέτουνταυτόσημες, σχεδόν, προγραμματικέςθέσεις, ενώ στη δεύτερη μια ανοχή πουμπορεί να γίνεται από ευκαιριακή σκο-πιμότητα, να επιδιώκει την ανάσχεσημιας έκτακτης και χρονικά απροσδιό-ριστης επικαιρότητας, βλαπτικής ήόχι, ανάλογα για το φορέα που την επι-χειρεί.

Με λιγότερα εμπόδια, αλλά όχι εντε-λώς ανώδυνα, θα δημιουργηθούν οισυμμαχίες εκείνες που ενσωματώνουνπολιτικές ομάδες, ή πρόσωπα, πουμπορεί να προέρχονται από ιδεολογι-κές διαφοροποιήσεις. Πιο επικίνδυνο,εδώ, είναι οι ενοχές που φέρνουν μαζίτους και το ότι ίσως αναζητούν στέγηγια να διασωθούν. Χωρίς να αποκλεί-ονται, όμως, τα συνεπή πρόσωπα καιοι αγωνιστές, που με συνέπεια και ει-λικρίνεια μπορούν, όταν τους δοθεί ηνέα ευκαιρία, να προσφέρουν. Το ερώ-τημα που προκύπτει για το κόμμα πουθα τους δεχθεί ως στελεχικό δυναμικόείναι: Με ποιους από αυτούς μπορείςνα προχωρήσεις και σε ποιο βάθοςχρόνου θα συνεργαστείς μαζί τους,ώστε να βγεις ασπροπρόσωπος απέ-ναντι σε ό,τι υποσχέθηκες; Αν οι δια-φοροποιούμενοι προέρχονται μέσα απ’την αριστερά οι δυσκολίες θα είναιελάχιστες.

Τι θα συμβεί, όμως, με τον κόσμοαυτό που θα δεχτείς όταν χρειαστεί νασε εκπροσωπήσει; Μπορούν, ας πούμε,να ερμηνεύσουν τις αποφάσεις και τοπρόγραμμα του κόμματος, με την αρι-στερή του φρασεολογία, όπως είναιυποχρεωμένοι, όταν απ’ το χώρο πουπροέρχονται δεν τους ζητήθηκε αυτόποτέ στο παρελθόν; Μπορεί να προ-σαρμοστούν ιδεολογικά και με ευκολίαστη νέα κατάσταση απογαλακτισμένοιαπό το παρελθόν, ώστε να τους δοθείμια ευκαιρία και μια περίοδος «χάρη-τος» για ν’ αντιληφθούν το νέο ιδεολο-γικό περιβάλλον; Ή είναι δυνατόν, μετην παρουσία τους και με τους δικούςτους, πιο κάτω, ανθρώπους, να δια-μορφώσουν μια πιο συντηρητική ει-κόνα για το κόμμα; Και αρκεί να απαι-τείς μόνο από όλους αυτούς [για ναμην τους θίξεις] να σεβαστούν τις απο-φάσεις των οργάνων του κόμματος καιτου καταστατικού του; Και αν η «εν-σωμάτωσή» τους έχει πολιτικό χαρα-κτήρα, τι θα σημάνει αυτό, τελικά, γιατους στόχους σου;

∆εν θα σημάνει αυτό, νομίζω, εσωτε-ρικό ιδεολογικό προβληματισμό, πουαποτελεί υγιές φαινόμενο, αλλά δυσα-

ρέσκεια που μπορεί να καταλήξει σεσύγκρουση. Σύγκρουση, όχι στο όνοματης απαράκαμπτης ιδεολογικής καθα-ρότητας αλλά για τις κόκκινες γραμ-μές που πρέπει να βάζει πάντα η αρι-στερά για να μην χτυπηθεί ή να μην ταβρει με το σύστημα. Γιατί οι μεταγρα-φικού στιλ προσχωρήσεις, για την κυ-βερνησιμότητα και μόνο, επειδή θα φέ-ρουν μαζί και την πολυσυλλεκτικήπροίκα τους -όπως συνηθίζεται σταομαδικά αθλήματα- δεν μπορούν ναμεταφερθούν στην πολιτική. Αν επι-κρατήσουν τέτοιες σκέψεις, η νέα ιδε-ολογική σύνθεση της ηγεσίας του κόμ-ματος δεν θα ικανοποιεί, αν είναι απο-φασισμένη σαν αριστερή κυβερνητικήεξουσία να φτάσει μέχρι τέλους. ∆η-λαδή, όχι μόνο να λύσει, με προτεραι-ότητα, κάποια προβλήματα πρώτηςανάγκης, αλλά να εφαρμόσει το πρό-γραμμά της.

Με ποιους θα πας;

Σε ποιους, λοιπόν, θα πρέπει ν’ αν-ταποκριθεί; Στην παλιά γενιά που ανέ-στησε και ανέδειξε το κόμμα, ή σ’εκείνη που για να την φέρει κοντά τουεκείνη παραμένει ιδεολογικά αμφί-βολη; Ή μήπως μια αριστερή κυβέρ-νηση πιστεύει, πως δεν θα ενδιαφερθείγια ένα νέο συντηρητικό κόσμο, πουτώρα την πλησίασε, επειδή πιστεύειότι στην πορεία θα γίνει αριστερός;Ούτε μπορεί κάτω από την πίεση αυτήνα πάρει μέτρα που θα έπαιρνε μιασυντηρητική κυβέρνηση για να τουςικανοποιήσει. Και οι φυγόκεντρες δυ-νάμεις που μπορεί τότε να είναι πιθα-νές, δεν θα είναι απ’ τους νεοφερμέ-νους. Πιθανόν να επεκταθεί επικίν-δυνα στη βάση, δημιουργώντας προ-βλήματα συνοχής, επειδή θα αισθά-νονται ότι η παραμονή τους στο κόμμαπροδίδει την ιδεολογία τους και τουςαγώνες τους.

Είναι γνωστό, ότι στην αριστερά δενέχουν θέση οι προσδοκίες που στηρί-ζονται με ευχές. Ο προβληματισμός,όμως, που αναπτύχθηκε στο σημείωμάμου δεν θα ήταν τόσο βασανιστικός αντο ζήτημα της συμπόρευσης της ελλη-νικής ααριστεράς είχε άλλη τύχη, άλληδιαδρομή.

* Ο Βασίλης ∆αμιανός είναι στη ∆ι-οίκηση της Ομοσπoνδίας Συνταξι-ούχων ∆ΕΗ και μέλος της Ο.Μ. Αλί-μου του ΣΥΡΙΖΑ.

Οι μεταγραφικού στιλπροσχωρήσεις, για τηνκυβερνησιμότητα καιμόνο, επειδή θα φέρουνμαζί και τηνπολυσυλλεκτική προίκατους -όπως συνηθίζεταιστα ομαδικά αθλήματα-δεν μπορούν ναμεταφερθούν στηνπολιτική.

“ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ

Λεπτομέρειεςπου δεν πρέπει να λείπουνΜπροστά στη διαφαινόμενη ανάληψη της κυβερνητικής εξουσίας απ’ τηναριστερά, μερικές σκέψεις για τις συμμαχίες κρίνονται αναγκαίες. Αν η όποιαπολιτική αλλαγή επιχειρηθεί, με ή χωρίς κυβερνητική αυτοδυναμία,προκειμένου ο πολιτικός φορέας να πραγματοποιήσει το πολλά υποσχόμενοπρόγραμμά του και αυτό να το πετύχει ασφαλέστερα και χωρίς προβλήματα,επειδή θεωρεί ότι θα βοηθούσε ως προς αυτό να αποτεινόταν σε σύμμαχες ήσυνοδοιπόρες πολιτικές δυνάμεις, οι επιλογές που προσεγγίζουν τις θέσεις του,και που προκαταβολικά πρέπει να λάβει υπόψη του, δεν μπορεί να είναιασφαλείς και πολλές. Οι συμμαχίες που δεν θα αφομοιωθούν -έστω και «ενκαιρώ»- στις συνειδήσεις του εκλογικού σώματος, δεν μπορούν ναευδοκιμήσουν πολιτικά. Η διαπίστωση αυτή, προτού ακόμη επιχειρηθεί σανπρόταγμα, πρέπει να είναι το ζητούμενο.

2200 Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η παράκτια ζώνη πρέπει ναμείνει ελεύθερη, να μηνκαταστραφεί. Άλλωστε, η φύσηέχει τους μηχανισμούς της ναανασυγκροτείται σε βάθοςχρόνου. Αν συνεχίσουμε ναεπενδύουμε σε ντουβάριακαταστρέφοντας το περιβάλλονδεν έχουμε προοπτική.

“

Μπορεί να υπάρξει εναλλακτικήπρόταση, ενάντια στη λογική τηςκυβέρνησης, που με το πρό-

σχημα μίας «ανάπτυξης», απόρροιαςμνημονιακών δεσμεύσεων, προσφέρειακόμα και προστατευόμενες από διε-θνείς συνθήκες και κοινοτικούς κανόνεςπεριοχές και ευαίσθητους βιότοπους,δάση και αιγιαλούς, σε «επενδυτές» πουθα φέρουν την απασχόληση, όπως αυτοίτην εννοούν; Απάντηση στο ερώτημααυτό επιχείρησαν να δώσουν όσοι συμ-μετείχαν στην ημερίδα που διοργάνωσεη Κίνηση Πολίτες της Ηλείας στονΠύργο, την περασμένη ∆ευτέρα, για τονκυπαρισσιακό κόλπο και την εναλλα-κτική οικολογική προσέγγιση για τηνπροστασία του περιβάλλοντος και τωνοικοσυστημάτων της περιοχής.

Βασική εισηγήτρια του θέματος ήταν ηΕλένη Πορτάλιου, καθηγήτρια της Αρχι-τεκτονικής Σχολής του ΕΜΠ και μέλοςτης Κ.Ε του ΣΥΡΙΖΑ. Την ημερίδα συντό-νισε η δημοσιογράφος Ελένη Σκάβδη, ηοποία αναφέρθηκε και στην δράση τηςΚίνησης Πολίτες της Ηλείας που τον τε-λευταίο χρόνο έχει επανεργοποιηθεί δυ-ναμικά. Παρεμβάσεις έκαναν ακόμα οΆγγελος Πετρακόπουλος, αρχιτέκτοναςμηχανικός, ως εκπρόσωπος της Ριζο-σπαστικής Αυτοδιοικητικής ΚίνησηςΤριφυλίας, ο ∆ιονύσης Κράγκαρης απότην Ένωση Πολιτών για την Οικολογίακαι το Περιβάλλον (ΕΠΟΠ) Λεχαινών, ηΝικολία Αστερή από την Περιβαλλον-τική Κίνηση Ηλείας και η Παναγιώτα Θε-οδώρου από την οργάνωση «Αρχέλων».

Αφήνονται απροστάτευτεςπεριοχές Natura

Αρχικά, η Ε. Πορτάλιου έκανε μία ανα-λυτική παρουσίαση των Ειδικών Περι-βαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) που συνέ-

ταξαν οι μελετητές για λογαριασμό τουΥΠΕΚΑ (το 2011 και το 2014). Στις μελέ-τες αυτές τόνισε ότι καταγράφονται σεεκατοντάδες σελίδες όλοι οι σημαντικοίκαι προστατευόμενοι βιότοποι της πε-ριοχής, αλλά και οι κίνδυνοι που αυτοίαντιμετωπίζουν από ανθρωπογενείς καιαυθαίρετες παρεμβάσεις. Και διαπί-στωσε ότι, δυστυχώς, τα επιστημονικάαυτά συμπεράσματα δεν κατέληξαν σεένα αντίστοιχης λογικής προτεινόμενοπροεδρικό διάταγμα (Π.∆.) από πλευράςτου υπουργείου. Αντιθέτως, το Π.∆. προ-τείνει ακόμα περισσότερες παρεμβάσεις,χρήσεις που επιβαρύνουν τα ευαίσθηταοικοσυστήματα και αφήνει απροστάτευ-τες περιοχές που ακόμα σώζονται απότις ανθρώπινες επεμβάσεις.

«Το Π∆ αφορά στην κατ’ ευφημισμόν,όπως συνηθίζω να λέω, προστασία τουκυπαρισσιακού κόλπου. Είναι μια πε-ριοχή που έχει κηρυχτεί Natura και προ-στατεύεται από την ΕΕ. Υπάρχουν δύο ει-δικές περιβαλλοντικές μελέτες τιςοποίες αξιοποιήσαμε. Τον πλούτο τηςπεριοχής τον έχουν καταγράψει οι μελε-τητές, όμως οι προτάσεις που κάνουνστο Π.∆. δεν συμβάλουν στην ανασύ-σταση των κατεστραμμένων περιοχών»αναφέρει η Ε. Πορτάλιου.

Αξιοποίησητων ορεινών περιοχών

Στη συνέχεια, η καθηγήτρια του ΕΜΠέκανε μια διαφορετική πρόταση προτρέ-ποντας τους κατοίκους να αξιοποιήσουντις περιουσίες τους αλλά και τις παρα-γωγικές δυνατότητες των ορεινών πε-ριοχών, αποδεσμεύοντας τη μεγάληπίεση που δέχονται οι παράκτιες προ-στατευόμενες περιοχές. «Σε κάθε περί-πτωση πρέπει να υπάρξει μια πολύισχυρή προστασία και αυτό που προ-τείνω και θεωρώ εφικτό και σημαντικόείναι η συνολική παραγωγική ανασυγ-κρότηση της Ηλείας, υπό τον όρο ότι οιορεινές και ημιορεινές περιοχές πουείναι πολύ εύφορες, μπορούν να δημι-ουργήσουν μια βάση επανόδου των κα-τοίκων. Η παράκτια ζώνη πρέπει να μεί-νει ελεύθερη, να μην καταστραφεί. Άλ-λωστε, η φύση έχει τους μηχανισμούςτης να ανασυγκροτείται σε βάθος χρό-νου. Αν συνεχίσουμε να επενδύουμε σεντουβάρια καταστρέφοντας το περιβάλ-λον δεν έχουμε προοπτική», κατέληξε.

Ειδικά για τον Καϊάφα, η Ε. Πορτάλιουτόνισε ότι αποτελεί ένα σπάνιο μνημείοτης φύσης και της οικολογίας, κηρυγ-

μένο διατηρητέο για το οποίο η Ηλείακαι να θέσει σε πρώτη προτεραιότητα,όσον αφορά την προστασία του. Το προ-τεινόμενο Π.∆. του 2014, ενώ βασίζεταιστην Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη2011, αναθεωρεί το Π.∆. του 2011, επι-τρέποντας αδιανόητες επεμβάσεις καιχρήσεις: δημιουργία αγκυροβολίων καιθαλάσσια αναψυχή με μηχανοκίνηταμέσα στη λίμνη, κατασκευή λιμενικώνέργων, κατασκευή πλωτού ρεστοράν,προσθήκες σε υφιστάμενα κτίσματα,κάμπινγκ, χώρος στάθμευσης αυτοκινή-των στο νησί της Αγίας Αικατερίνης καιπισίνες, παραθεριστική κατοικίες, επι-πλωμένες επαύλεις κ.α.!

«Κατά την γνώμη μου κάθε έννοια προ-στασίας καταργείται, πράγμα που δεν θαμείνει έτσι γιατί προσκρούει σε εθνικάκαι κοινοτικά πλαίσια. Με λίγα λόγια, αναυτό που είναι κτισμένο εικοσαπλασια-στεί, δεν θα μείνει φύση για φύση! Θαείναι ο ιδιωτικός κήπος του επενδυτή γιανα κάνει τις επενδύσεις του. Αν κάποιοςθεωρεί ότι αυτές ωφελούν κανέναν, πρέ-πει να δει το κίνημα των ξενοδοχοϋπαλ-λήλων στη Ρόδο όπου οι άνθρωποι απότην υπερκόπωση πήγαιναν με τα φορείαενώ δεν είχαν καν πληρωθεί. ΤονΚαϊάφα δεν θα πρέπει να τον αφήσουμενα γίνει ούτε Ρόδος, ούτεΚέρκυρα». Τέλος, κατήγγειλε ότι το Π∆δεν βγήκε ποτέ ουσιαστικά σε διαβού-λευση αλλά διαμορφώθηκε με κλειστέςδιαδικασίες.

Αποκόπτεται η φυσική συνέχειατων προστατευόμενων οικοτόπων

Η Συντονίστρια Προγραμμάτων Πελο-ποννήσου, Παναγιώτα Θεοδώρου, εκ-προσωπώντας την οργάνωση «Αρχέ-λων», ανέφερε ότι, σε συνεργασία με τιςάλλες μεγάλες περιβαλλοντικές οργα-νώσεις (WWF και Medasset), έχουν ζητή-σει τη δημιουργία Εθνικού και όχι Περι-φερειακού Πάρκου, ώστε να μην επιτρέ-πεται η ανεξέλεγκτη οικιστική και του-ριστική ανάπτυξη εις βάρος του περι-βάλλοντος. Πρόσθεσε, ακόμα, ότι, μετάαπό την υποτιθέμενη διαβούλευση, τοτελικό κείμενο που διαμορφώθηκε απότο ΥΠΕΚΑ είναι πολύ χειρότερο, σεόρους προστασίας της φύσης και των οι-κοτόπων, από το αρχικό.

Στη συνέχεια πήρε το λόγο ο αρχιτέ-κτονας Άγγελος Πετρακόπουλος εκ μέ-ρους της Ριζοσπαστικής Αυτοδιοικητι-κής Κίνησης Τριφυλίας από τη Μεσση-νία. Αφού τόνισε και αυτός την μεγάλη

ασυμφωνία που διαπιστώνεται από τηνανάγνωση της ΕΠΜ και του σχεδίουΠ.∆., ανέφερε ότι αυτό μόνο τυχαίο ήλάθος δεν ήταν: ο ίδιος ο μελετητής ανα-γνώρισε την ανάγκη περισσότερων μέ-τρων προστασίας σύμφωνα με όσα δια-πιστώνει η Μελέτη, αλλά και την αδυνα-μία του να το πράξει λόγω «ισχυρών πιέ-σεων» που δέχθηκε. Ανέλυσε ειδικότερατην περιοχή των αμμοθινών και του πα-ράκτιου δάσους από τις εκβολές τηςΝέδας έως το Καλό Νερό, όπου, μετρόπο φωτογραφικό, ηθικά ανεπίτρεπτοκαι επιστημονικά αντιδεοντολογικό,αποκόπτεται η φυσική συνέχεια τωνπροστατευόμενων οικοτόπων, επιτρέ-ποντας στην χαρακτηρισμένη ως αγρο-τική ενδιάμεση στενή λωρίδα γης (πουστην πραγματικότητα τεκμηριώνεται καιεπιστημονικά ως μέρος των αμμοθινών),να κτιστεί με όρους εκτός σχεδίου δόμη-σης. Τέλος, ανακοίνωσε την πρωτοβου-λία της ΡΑΚΙ αλλά των τοπικών συλλό-γων της περιοχής για παρέμβαση στοΣτΕ υπέρ της αντισυνταγματικότηταςτου προτεινόμενου Π.∆.

Στη συνέχεια πήραν το λόγο η ΝικολίαΑστερή από την Περιβαλλοντικής ∆ρά-σης Ηλείας, που ανέπτυξε και αυτή ανα-λυτικά τα σημεία του προτεινόμενουΠ.∆. που τεκμηριώνουν την έλλειψηβούλησης για προστασία ευαίσθητων οι-κοσυστημάτων και περιοχών, τόσο στηνΗλεία όσο και στην Μεσσηνία, αλλά ο κ.∆ιονύσης Κράγκαρης από την ΈνωσηΠολιτών για την Οικολογία και το Περι-βάλλον (ΕΠΟΠ) Λεχαινών, που τόνισειδιαίτερα την ανάγκη ενημέρωσης καικαθημερινής παρέμβασης των ενεργώνπολιτών σε θέματα περιβαλλοντικά καιοικολογικά, ως η μόνη ασπίδα των πολι-τών απέναντι στις αυθαιρεσίες της εξου-σίας.

Παρούσα ήταν και η βουλευτής Ηλείαςτου ΣΥΡΙΖΑ Έφη Γεωργοπούλου-Σαλ-τάρη, η οποία δήλωσε ότι μαζί με τονβουλευτή Μεσσηνίας Θανάση Πετράκο,είναι παρόντες και παρακολουθούν τοθέμα εδώ και πολύ καιρό, πιέζοντας καιαπαιτώντας ενημέρωση και πληροφο-ρίες από το ΥΠΕΚΑ, που όμως δίνονται«με το σταγονόμετρο» αλλά και εκπρό-σωποι φορέων και συλλόγων. Ακολού-θησε διαλογική συζήτηση που κράτησεέως αργά το βράδυ με παρεμβάσεις απόεκπροσώπους φορέων και πολίτες τηςπεριοχής.

Άγγελος Πετρακόπουλος, αρχιτέκτονας,Ριζοσπαστική Αυτοδιοικητική Κίνηση

(ΡΑΚΙ) Τριφυλίας

ΜνημόσυνοΤην επόμενη Κυριακή 22 Νοεμβρίου,στις 10.30 π.μ., στον Άγιο ΑντώνιοΒέροιας, θα πραγματοποιηθεί το40ήμερο μνημόσυνο για τονσύντροφο Μήτσο Μπούρα. Στημνήμη του σύντροφοί του από ταΧανιά προσφέρουν στην «Εποχή»150 ευρώ.

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ

Μπορεί να υπάρξειεναλλακτική πρότασηΜε προεδρικό διάταγμα επιχειρείται η οικολογική καταστροφή της περιοχής

Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014 2211ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Οι εστίες του ΕΚΠΑ αποτελούνταιαπό τέσσερα κτήρια που τελευ-ταία φορά ανακαινίστηκαν το

2004 για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στοκτήριο Β δεν έγινε καμία εργασία, μεαποτέλεσμα αυτή τη στιγμή να αντιμε-τωπίζει σοβαρά προβλήματα. Οι σοβά-δες πέφτουν αποκαλύπτοντας τους ρα-γισμένους τοίχους που πιθανότατα -καθώς δεν έγινε ποτέ κάποιος έλεγχος-σημαίνει και κίνδυνο στατικότητας τουκτηρίου. Οι σωλήνες λόγω υποσυντήρη-σης πολύ συχνά σπάνε, με αποτέλεσμα οχώρος να γεμίζει νερά. «Με την υγρασίαπου υπάρχει στο χώρο πολλοί φοιτητέςέχουν αποκτήσει άσθμα και έχουν προ-βλήματα στην υγεία τους. Ακόμα, όμως,και τα υπόλοιπα τρία, υποτιθέμενα καλά,κτήρια απλά έχουν ένα κουφάρι πουφαίνεται απ’ έξω ωραίο, αλλά έχουν σο-βαρά προβλήματα, με ραγισμένους τοί-χους κτλ» εξηγεί η Κωνσταντίνα, οικό-τροφος της εστίας και φοιτήτρια της Ιτα-λικής Φιλολογίας.

Σκόπιμη η παραμέληση

Τα δωμάτια μπορεί να είναι μονόκλινατα περισσότερα, αλλά κάποια είναι τόσομικρά που οι φοιτητές αναγκάζονται ναέχουν τα πράγματά τους στους διαδρό-μους. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως δια-θέτουν και απαραίτητα όλα δική τουςτουαλέτα, που μπορεί να μοιράζεται ανά-μεσα σε τέσσερα- πέντε δωμάτια και οιοποίες επίσης βρίσκονται σε κακή κατά-σταση, λόγω μη συντήρησής τους. Θέρ-μανση δεν υπάρχει, καθώς δεν δίνονταιχρήματα για πετρέλαιο. Όσο για τοζεστό νερό, «προσπαθούμε όσο γίνεταινα κάνουμε γρήγορα και να μην κατανα-λώνουμε πολύ για να έχει και ο διπλανόςμας», περιγράφει η Μαριαλένα, επίσηςοικότροφος, φοιτήτρια της Νομικής καιμέλος της Εφορείας της εστίας. Κανο-νικά οι εστίες θα έπρεπε να φιλοξενούν1.064 άτομα, όμως, κάθε χρόνο ο αριθ-μός μειώνεται καθώς πολλά δωμάτιακρίνονται ακατάλληλα για κατοίκηση,φθάνοντας σήμερα τους 800 οικότρο-φους.

Αυτά διαδραματίζονται τη στιγμή που

«η ζήτηση για να μείνουν στις εστίες έχειαυξηθεί πολύ λόγω της οικονομικής κρί-σης» σύμφωνα με τον Βασίλη Ζιάκα, δι-ευθυντή της εστίας. «Η υποβάθμιση καιυποσυντήρηση δεν είναι τυχαία, αλλάείναι μες στο πλάνο τους για ιδιωτικο-ποίηση των εστιών, όπως και γενικότερατων πανεπιστήμιων» δηλώνει η Μαρια-λένα στηρίζοντας τη θέση της με διά-φορα περιστατικά. Πρώτον, όπως ανα-φέρει, ένας ολόκληρος όροφος από τοκτήριο Α, αντί να δίνεται σε υποψήφιουςφοιτητές – οικότροφους, νοικιαζόταν σεφοιτητές Erasmus ή ακόμα και σε τουρί-στες. «Μέχρι και ποδοσφαιρικές ομάδεςφιλοξενούσαν, τη στιγμή που έμενανφοιτητές χωρίς σπίτι». Ταυτόχρονα, ταχρήματα από τα ενοίκια των συγκεκρι-μένων δωματίων δεν ανήκαν στην εστία,ώστε να επενδυθούν σε αυτήν και ναυπάρξει κάποια ανταποδοτικότητα. Πέ-ρυσι, παρ’ όλα αυτά, οι φοιτητές κάνο-ντας κατάληψη στο χώρο κατάφεραν νατον πάρουν και έτσι να δοθεί σε και-νούργιους οικότροφους.

«Την ίδια στιγμή που μας λένε ότι δενέχουν τις 7.000 ευρώ για να φτιαχτούν ταυδραυλικά του κτηρίου Β, διαθέτουν5.000 ευρώ για την εγκατάσταση έξυ-πνων μετρητών ρεύματος. Πρόκειται γιατο πρόγραμμα switch off με σκοπό ναελέγχουν την κατανάλωση ρεύματος,υποτίθεται για οικολογικούς λόγους»,περιγράφουν οι φοιτήτριες τη σπατάληχρημάτων σε μη καίρια θέματα. Ενώ καιγια αναλώσιμα είδη που ζήταγαν οι φοι-τητές, όπως π.χ καρέκλες, καθίσματατουαλέτας, κουρτίνες μπάνιου κ.τ.λ. καιτους έλεγαν πως δεν υπάρχουν χρήματανα αγοραστούν, ανακάλυψαν πως υπήρ-χαν κρυμμένα και κλειδωμένα σε κάποιουπόγειο, ενώ τα κλειδιά τα είχε ένας απότους συντηρητές των κτηρίων από το2003.

Απαράδεκτες συνθήκες εργασίας

Η προσπάθεια ιδιωτικοποίησης τωνεστιών δεν έρχεται μόνο μέσα από τηναπαξίωση, αλλά και με άλλες ενέργειες,όπως η καθιέρωση ενοικίου ή της εργο-λαβίας στους εργαζόμενους. «Μας είχαν

πει να πληρώνουμε ενοίκιο και εγγύηση,αλλά παλέψαμε να μην περάσει. Ταλεφτά δεν ήταν πολλά, αλλά έτσι ξεκί-νησε σε όλες τις εστίες και μετά αυξή-θηκε το ποσό. Ταυτόχρονα παγιώνεταικαι στις συνειδήσεις ότι είναι λογικό ναμην υπάρχει δωρεάν κοινωνική μέριμνα,παίρνοντας παράλληλα και άλλα μέτρα,όπως συνεχόμενοι έλεγχοι διαμορφώ-νοντας ένα αίσθημα ανελευθερίας καιεγκλωβισμού εκεί που μένεις» εξηγεί ηΚωνσταντίνα.

Μάχες δίνονται παράλληλα και για τιςεργασιακές συνθήκες που επικρατούνστην εστία, λόγω εργολαβίας. «∆ούλευα6 μέρες την εβδομάδα, πολλές φορές12ωρα και Κυριακές και αμειβόμουν με400 ευρώ. Στα χαρτιά εμφανιζόταν ο μι-σθός μου ότι ήταν 700 ευρώ, όπως ανα-κάλυψα αργότερα αφού τα χαρτιά πουυπογράφουμε τις περισσότερες φορές

είναι λευκά ή απλά δεν μας αφήνουν νατα δούμε. Εγώ έκανα καταγγελία στηνεταιρεία και από τότε προσπαθούν να μεεξαναγκάσουν σε παραίτηση» περιγρά-φει ο Γιάννης, φύλακας στις εστίες. Πα-ρόμοια κατάσταση επικρατεί και στουςυπόλοιπους εργαζόμενους, όπως με αυ-τούς του εστιατορίου, που εξαναγκάζον-ταν από τον εργολάβο σε οικειοθελή πα-ραίτηση. Οι εργαζόμενοι κατάφεραν νακρατήσουν τη δουλειά τους όταν η εται-ρία φοβήθηκε τη δημοσιοποίηση εγγρά-φων που βρήκαν οι φοιτητές όπου υπήρ-χαν εργαζόμενοι φαντάσματα και πλα-σματικοί μισθοί.

Το ζήτημα μη επίλυσης όλων αυτώντων προβλημάτων έγκειται για την Ευαγ-γελία Μαραγγιανού, καθηγήτρια του τμή-ματος ΦΠΨ και μέλος της εφορείας τηςεστίας, στους δύο φορείς διαχείρισης.«Από τη μία, βρίσκεται το Ίδρυμα Νεο-λαίας και ∆ια Βίου Μάθησης, του υπουρ-γείου που έχει τη διαχείριση των οικονο-μικών και, από την άλλη, το πανεπιστή-μιο με τις διοικητικές αρμοδιότητες. ∆ενείναι ένας φορέας υπεύθυνος με αποτέ-λεσμα να αλληλοκατηγορούνται και ναμη γίνεται τίποτα».

Εστίες για όλους

«∆εν γνωρίζω τη δήλωση του πρύτανη,αλλά θεωρώ πως όλοι πρέπει να στεγά-ζονται και να σιτίζονται ανεξάρτητα απότην επίδοσή τους. Οι αριστούχοι πρέπεινα επιβραβεύονται, όπως και γίνεται άλ-λωστε, αλλά με άλλους τρόπους. Εμείςπιέζουμε για τη δημιουργία περισσότε-ρων εστιών, αλλά που τα κριτήρια γιατους οικότροφους θα είναι καθαρά κοι-νωνικο – οικονομικά» δηλώνει η Ε. Μα-ραγγιανού.

«Με τον Φορτσάκη περιμένουμε τα χει-ρότερα, ήδη είδαμε τους σεκιουρητάδεςνα μας ζητάνε πάσο για να μπούμε σπίτιμας. Εμείς πολεμάμε ακριβώς το να μηνμπαίνουν ακαδημαϊκά κριτήρια στο ζή-τημα της κοινωνικής μέριμνας. Γνώμο-νας πρέπει να είναι η ανάγκη που έχουντα παιδιά και όχι τα μόριά τους ή οι βαθ-μοί τους. Προφανώς, όμως, θα φτιάξειεστίες πολυτελείας για τους αριστού-χους, ώστε να πληρώνεται και το αντί-στοιχο ενοίκιο από τους ούτως ή άλλωςέχοντες, αφού με το Νέο Λύκειο μόνοαυτοί θα καταφέρνουν να περνούν στοπανεπιστήμιο. Όσοι δεν θα έχουν χρή-ματα για καλά φροντιστήρια θα μένουνεκτός» εκφράζει το φόβο της για το μέλ-λον του πανεπιστημίου η Μαριαλένα.

Τζέλα Αλιπράντη

Με την υγρασία που υπάρχει στο χώροπολλοί φοιτητές έχουν αποκτήσει άσθμα καιέχουν προβλήματα στην υγεία τους. Ακόμα,όμως, και τα υπόλοιπα τρία, υποτιθέμενακαλά, κτήρια απλά έχουν ένα κουφάρι πουφαίνεται απ’ έξω ωραίο, αλλά έχουν σοβαράπροβλήματα, με ραγισμένους τοίχους.

“Απ’ έξω κούκλακαι από μέσα πανούκλαΑυτοψία στη φοιτητική εστία του πανεπιστημίου Αθηνών

Ο πρύτανης του Καποδιστριακού πανεπιστημίου Αθηνών, Θ. Φορτσάκης μεπρόσφατη δήλωσή του συνεχίζει να προκαλεί τον ακαδημαϊκό χώρο, καιόχι μόνο, θέτοντας αυτή τη φορά ζήτημα διάκρισης ανάμεσα στουςφοιτητές σε θέματα κοινωνικής μέριμνας με κριτήριο τους βαθμούς. Τηνπερασμένη βδομάδα προανήγγειλε τη δημιουργία «πολυτελών εστιών γιατους αριστούχους φοιτητές». Με αφορμή τη δήλωση αυτή, η «Εποχή»συνομίλησε με ανθρώπους του πανεπιστημίου και επισκέφθηκε τιςυπάρχουσες εστίες, που αφήνονται σιγά – σιγά να ρημάζουν. Άλλωστε,αυτές απευθύνονται σε «δευτεροκλασάτους» φοιτητές.

Αλληλεγγύηκαι αγώνας

Υπάρχουν και τα θετικά κομμάτιααυτής της ιστορίας, όπως περιγράφον-ται από τους οικότροφους. Αρχικά οιίδιοι κάνουν ό,τι μπορούν για να ομορ-φύνουν τον χώρο τους, με εικαστικέςπαρεμβάσεις στους τοίχους ή βρίσκον-τας έπιπλα για τους κοινόχρηστουςχώρους, ακόμα και αν είναι από τασκουπίδια. Έπειτα συνεχίζουν να στέ-κονται αλληλέγγυοι προς τους εργαζο-μένους και τους αγώνες τους, όπωςεπιβεβαιώνει και ο Γιάννης ο φύλακας,αλλά και μεταξύ τους διοργανώνονταςγια παράδειγμα συλλογική κουζίναόταν ήταν κλειστό το εστιατόριο καικάποια παιδιά δεν είχαν λεφτά να ψω-νίσουν φαγητό. Αν και διακόπηκε ηχρηματοδότηση της πολιτιστικής τουςομάδας, αυτή συνεχίζει να λειτουργείμόνη της, με στήριξη από την τοπικήκοινωνία μέσω κουπονιών ενίσχυσης,διοργανώνοντας ακόμα και φεστιβάλ,πάντα με δωρεάν είσοδο, όπως τονί-ζουν. «Γιατί γνωρίζουμε τι θα πει ναθέλεις να πας σε ένα φεστιβάλ και ναμην έχεις τα λεφτά. Όσοι μένουμε στιςεστίες αυτό το κοινό μας χαρακτηρίζεικαι είναι βίωμα στο πετσί μας». Στιςνίκες τους απέναντι στη ζοφερή πραγ-ματικότητα εντάσσουν και το καινούρ-γιο εσωτερικό κανονισμό της εστίας,που διαμορφώθηκε από τους ίδιουςτους φοιτητές δίνοντας βάση στα κοι-νωνικο-οικονομικά κριτήρια.

2222 Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η16η Νοεμβρίου έχει οριστείφέτος ως η Παγκόσμια ΗμέραΜνήμης για τα Θύματα των Τρο-

χαίων ∆υστυχημάτων. Η σημερινή μέραπροσφέρεται για έντονο προβληματι-σμό σε μια χώρα όπως η Ελλάδα στηνοποία εκατοντάδες άνθρωποι χάνουν τηζωή τους κάθε χρόνο σε τροχαία δυστυ-χήματα. Τα τελευταία χρόνια οι θάνατοιεξαιτίας τροχαίων δυστυχημάτων έχουνμειωθεί, η χώρα μας όμως εξακολουθείνα συγκαταλέγεται στις χώρες της ΕΕμε τον μεγαλύτερο αριθμό ατυχημάτωνκαι θυμάτων αναλογικά με τον πληθυ-σμό της. Το 2013, σύμφωνα με τα στα-τιστικά στοιχεία της Τροχαίας, 861 άν-θρωποι έχασαν τη ζωή τους και 1.326τραυματίστηκαν σοβαρά. Οι ελαφράτραυματίες έφτασαν τους 13.515. Το2012 οι νεκροί έφτασαν τους 976, οιβαριά τραυματίες τους 1.443 και οι ελα-φρά τραυματίες τους 13.675. Τη φετινήχρονιά ήδη στο πρώτο εξάμηνο έχουνχάσει τη ζωή τους 346 συμπολίτες μας.Πάνω από το ένα τρίτο των θυμάτωνανήκει στην ηλιακή ομάδα άνω των 55ετών. Τα ανήλικα θύματα είναι 13 καιστην ηλικιακή κατηγορία 18-25 φτά-νουν τα 51.

Η πολιτεία έχει άλλεςπροτεραιότητες

Τα πρόσφατα πολύνεκρα δυστυχή-ματα στην Εγνατία Οδό και στην Πέ-τρου Ράλλη επανέφεραν τη δημόσιαπροσοχή σε ένα ζήτημα το οποίο πολ-λές φορές επισκιάζεται από την πολι-τική επικαιρότητα. «Στην Ελλάδα, τοσύνολο αυτών οι οποίοι ασκούν τηνεξουσία είναι παντελώς άσχετοι ή αδιά-φοροι για το θέμα της οδικής ασφά-λειας. Η αδιαφορία δεν σημαίνει έλ-λειψη βούλησης ή εκπαίδευσης. Πρό-

κειται για προστασία του λανσαρίσμα-τος των αυτοκινήτων. Χαρακτηριστικάαρνητικό παράδειγμα είναι εκείνο τουΜιχάλη Χρυσοχοΐδη, ο οποίος ωςυπουργός Προστασίας του Πολίτη, είχεσυλληφθεί στα Τέμπη για παράβασητης διπλής διαχωριστικής και του ορίουταχύτητας μετά από καταδίωξη. Όταντον συνέλαβαν είπε ότι το έκανε επίτη-δες για να τους δοκιμάσει. Υπάρχουνβέβαια και οι γνωστές περιπτώσεις τουΚουλούρη, ο οποίος πέρασε με κόκκινοκαι της Μπατζελή, η οποία έλεγε ότιόταν τρέχεις δεν υπάρχουν όρια. Μέχρικαι ο ∆ημήτρης Βίτσας φωτογραφή-θηκε χωρίς κράνος στη μηχανή. ∆ενπρόκειται απλώς για ζήτημα παιδείας.Είναι μια υπερπροβολή της κουλτούραςτου αυτοκινήτου», τονίζει ο ΓιώργοςΚουβίδης, μέλος της ∆.Ε του Πανελλα-δικού Συλλόγου «SOS Τροχαία Εγκλή-ματα». Από τα 56 ιδρυτικά μέλη τουΣυλλόγου τα 33 είναι συγγενείς Α’ βαθ-μού θυμάτων τροχαίων δυστυχημάτων.

Για τον Γιώργο Κουβίδη είναι εμφα-νές ότι η πολιτεία έχει άλλες προτεραι-ότητες από τον περιορισμό του αριθμούτων τροχαίων ατυχημάτων. «Η Τροχαίαβρίσκεται σταθερά σε κάποια σημεία.∆εν υπάρχει όμως στο οδικό δίκτυο,ούτε μέσα στις πόλεις. Σε μια από τιςπιο αστυνομοκρατούμενες χώρες στονκόσμο, όπως η Ελλάδα, όπου ο αριθμόςαστυνομικών ανά κάτοικο είναι απότους μεγαλύτερους παγκοσμίως, δεν γί-νονται προσλήψεις στην Τροχαία».

Στατιστικές αλχημείες

Η μείωση των τροχαίων ατυχημάτωνστη χώρα μας τα τελευταία χρόνια δενμπορεί να μας οδηγήσει σε αισιόδοξασυμπεράσματα. Στην Ελλάδα, το 2013αντιστοιχούσαν 81 θύματα σε ένα εκα-

τομμύριο κατοίκων, ενώ στη Βρετανία29 και στην Ισπανία 37. Ο Γιώργος Κου-βίδης επισημαίνει ότι είναι εύκολο ναακολουθηθεί το θετικό παράδειγμαάλλων χωρών, αρκεί να υπάρχει η απα-ραίτητη πολιτική βούληση. «Χρειάζεταιβέβαια ένα συνδυασμένο μακροχρόνιοπρόγραμμα στο οποίο θα αλλάξουν ταπάντα», προσθέτει. Για να συμβούν οιαπαραίτητες δραματικές αλλαγές στοντομέα της οδικής ασφάλειας θα πρέπεινα μην κρυφτεί το πρόβλημα κάτω απότο χαλί. Ο Γ. Κουβίδης θεωρεί ότι χρη-σιμοποιούνται αλχημείες για να μην γί-νουν αντιληπτές οι τεράστιες διαστά-σεις του ζητήματος των τροχαίων δυ-στυχημάτων. «Είναι επίσημη απόφασητης ΕΕ να κατατάσσονται στα θύματαόσοι χάνουν τη ζωή τους μέχρι 30 μέρεςμετά το συμβάν. Υπάρχουν περιπτώσειςνέων οι οποίοι κατάφεραν να κρατη-θούν στη ζωή για πάνω από 30 μέρες.Είναι ύβρις απέναντι στις οικογένειεςτους και στους ίδιους αυτές οι αλχη-μείες. Νομίζουν ότι έτσι θα περιορίσουντο πρόβλημα».

Όσον αφορά τη νομοθετική αντιμε-τώπιση την οποία έχουν όσοι ευθύνον-ται για θανατηφόρα ατυχήματα, ο ίδιοςδηλώνει την ανάγκη να καταπολεμηθείη αίσθηση ότι υπάρχει ατιμωρησία γιατα αδικήματα τα οποία συμβαίνουν στοδρόμο. «Ο θάνατος στο δρόμο είναι ομόνος ατιμώρητος. Αυτό συμβαίνειλόγω του μέσου. Το αυτοκίνητο πρέπεινα μείνει ατιμώρητο. Όποιος ευθύνεταιγια ένα θανατηφόρο τροχαίο τις επόμε-νες ώρες είναι ελεύθερος με το δί-πλωμα. Το πιο σημαντικό είναι ότι αυτόσυμβαίνει και στις περιπτώσεις εγκατά-λειψης του θύματος. Με αυτόν τρόποεκπέμπεται ένα σήμα ότι μπορείς νασκοτώσεις χωρίς να τιμωρηθείς».

Αλέξανδρος Μαυρογένης

Ο ι σχεδιασμοί που γίνονται, έως αυτή τη στιγμή,για την αποκομιδή των σκουπιδιών της Λαμίαςκαταλήγουν στην κατασκευή και λειτουργία πα-

νάκριβων μονάδων οι οποίες θα παράγουν είτε άχρη-στα υλικά που θα πρέπει να θάβονται σε ΧΥΤΑ, είτευλικά που θα πρέπει να καίγονται σε ειδικές μονάδες.Αυτό τόνισαν οι ομιλητές – προσκεκλημένοι σε εκδή-λωση που διοργάνωσε η δημοτική Κίνηση «ΠαρέμβασηΠολιτών για τη Λαμία» στις 7 Νοεμβρίου στο Επιμελη-τήριο της πόλης. Προκύπτει, σημείωσαν, από το ότιαυτά «που προωθούνται αφορούν τη συλλογή του συ-νόλου σχεδόν των απορριμμάτων χωρίς προδιαλογή,την καταστροφή των ανακυκλώσιμων υλικών μέσααπό τη συμπίεση και τη μεταφορά τους σε μεγάλουςσταθμούς μεταφόρτωσης».

Στην εκδήλωση, που είχε μεγάλη επιτυχία καθώς τοζήτημα αυτό είναι πολύ σοβαρό, είχαν κληθεί καιπήραν τον λόγο οι δήμαρχοι Λαμιέων, Λοκρών και Αμ-φίκλειας – Ελάτειας, δημοτικοί σύμβουλοι και εκπρό-σωποι φορέων. Παρενέβησαν, όμως, και πολλοί πολί-τες.

Τη συζήτηση άνοιξε η επικεφαλής της Παρέμβασηςκαι δημοτική σύμβουλος Μαρία Αντωνίου. Προσδιό-ρισε το πρόβλημα το οποίο, όπως είπε, επείγει διότι οινέες δημοτικές αρχές καλούνται να διακόψουν τηνπορεία προς αντι-περιβαλλοντικές και οπισθοδρομι-κές λύσεις. Παρουσιάζοντας, περιληπτικά, την πρό-ταση της Κίνησης τόνισε με έμφαση ότι ο νέος δήμαρ-χος οφείλει να παρουσιάσει το δικό του σχέδιο.

Οι εισηγητές ∆έσποινα Σπανούδη και Τάσος Κεφα-λάς έκαναν τεκμηριωμένες τοποθετήσεις. Επεσήμα-ναν ότι η μεταφορά των δραστηριοτήτων καθαριότη-τας, αποκομιδής, επεξεργασίας και διάθεσης σε ένανπεριφερειακό φορέα διαχείρισης και μάλιστα με τημορφή ανώνυμης εταιρείας θα είναι μια πιθανή όσοκαι ιδιαίτερα αρνητική εξέλιξη. Έδωσαν το παρά-δειγμα της πρόσφατης εισήγησης της εκτελεστικήςεπιτροπής του Φο∆ΣΑ της Στερεάς, με την οποία προ-τάθηκε να μετατραπεί από ΝΠ∆∆ σε ΑΕ και μάλισταχωρίς να έχει προηγηθεί συζήτηση στα δημοτικά συμ-

βούλια των ∆ήμων. Στον αντίποδα των λύσεων πουπροτείνονται και στη Στερεά Ελλάδα και αφορούν συγ-κεντρωτική διαχείριση σε μεγάλες εγκαταστάσεις, «ηπρόταση που καταθέτουμε εμείς», σημείωσαν, «αφοράαποκεντρωμένη διαχείριση με κοινωνικό δημόσιοέλεγχο, με τη συμμετοχή των πολιτών και με τα μεγα-λύτερα οφέλη στη μείωση των δημοτικών τελών,στην απασχόληση και στο περιβάλλον».

Στην τοποθέτησή του ο δήμαρχος Λαμιέων καιπρόεδρος του Φο∆ΣΑ της Στερεάς, Νίκος Σταυρογιάν-νης, δήλωσε ότι σε λίγους μήνες θα είναι έτοιμος ονέος περιφερειακός σχεδιασμός, για τον οποίονωστόσο ισχυρίστηκε ότι αγνοεί αν έχει ξεκινήσει ημελέτη. Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Σταυρογιάννης δή-λωσε ότι «ξεκινάμε από μηδενική βάση», ότι αντιλαμ-βάνεται τα οφέλη της αποκεντρωμένης διαχείρισηςμε διαλογή στην πηγή και ζήτησε συνεργασία σε αυτήτην κατεύθυνση.

Η Παρέμβαση, ενημέρωσε η Μ. Αντωνίου, σε συ-νεργασία με την Πρωτοβουλία Συνεννόησης για τη∆ιαχείριση των Απορριμμάτων (στην οποία συμμετέ-χει) θα καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση για τηνΛαμία και την αλλαγή του Περιφερειακού Σχεδια-σμού. «Θα θέσουμε τη δημοτική αρχή προ των ευθυ-νών και δεσμεύσεων που έχει αναλάβει απέναντιστους πολίτες», παρατήρησε, «και θα ενημερώνουμετους συνδημότες μας, ευελπιστώντας ότι θα συμβάλ-λουμε στην ανατροπή των φίλο-εργολαβικών σχεδια-σμών και στην κατεύθυνση ενός μοντέλου διαχείρισηςκοινωνικά και περιβαλλοντικά δίκαιου και βιώσιμου.

Σκουπίδια:ΧρειάζεταιαποκεντρωμένηδιαχείρισηΕκδήλωση στη Λαμίαγια την αποκομιδήτων απορριμμάτων

Εκδήλωση από τη ∆ημοτική ΣυνεργασίαΑργυρούπολης - Ελληνικού

Εκδήλωση με θέμα «Η διαχείριση των απορριμμάτων από τους ∆ήμους και την Περιφέρεια» διοργανώνει η ∆η-μοτική Συνεργασία Αργυρούπολης-Ελληνικού, σήμερα Κυριακή, στις 11 π.μ., στην αίθουσα «Μίκης Θεοδωράκης»στην Αργυρούπολη. Συμμετέχουν: ΠΕ∆Α – Περιφέρεια – ΠΟΕ - ΟΤΑ – ΠΡΟΣΥΝΑΤ. Στην εκδήλωση πολίτες καιφορείς συζητούν για τη διαμόρφωση των όρων που θα κάνουν εφικτή την εφαρμογή της πρότασης που έχειήδη επεξεργαστεί η Συνεργασία ως ∆ημοτική Αρχή μεταξύ 2011 – 2014 και προέκυψε από τη συνεργασία μετους γειτονικούς ∆ήμους (Άλιμο και Γλυφάδα) μαζί με το ΤΕΙ Πειραιά. Η πρόταση, στο στάδιο της προμελέτης,προβλέπει τη δημιουργία, στο χώρο του πρώην Αεροδρομίου, πρότυπης μονάδας ήπιας διαχείρισης με κύριοχαρακτηριστικό την ανακύκλωση, κομποστοποίηση, επαναχρησιμοποίηση των απορριμμάτων.

ΤΡΟΧΑΙΑ ∆ΥΣΤΥΧΗΜΑΤΑ

Η κρατική αδιαφορία κοστίζει ζωές

Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014 2233ΘΕΜΑΤΑ

Στις πρόσφατες εκλογές της 5ηςΝοέμβρη για τα Υπηρεσιακά Συμ-βούλια στην δευτεροβάθμια εκπαί-

δευση, η αριστερή παράταξη των Συνερ-γαζόμενων Εκπαιδευτικών Κινήσεων(ΣΥΝΕΚ) κατέκτησε για πρώτη φορά τηνπρώτη θέση και εξέλεξε αιρετούς εκ-προσώπους του κλάδου σε όλη την Ελ-λάδα. Αν, μάλιστα, κάνουμε συγκρίσειςμε τις προηγούμενες εκλογές, η άνοδοςτων ΣΥΝΕΚ είναι εντυπωσιακή, περίπου5% κάθε δύο χρόνια: ξεκινώντας από το15,3% στις εκλογές του 2010, πήγε στο20,1% το 2012 και έφτασε στο 25,5% τωνψήφων το 2014! Παράλληλα, έχουμε μιασημαντική αύξηση των ποσοστών καιστα άλλα αριστερά ψηφοδέλτια, με ταυ-τόχρονη μείωση των συνδικαλιστικώνδυνάμεων της συγκυβέρνησης που λυ-μαίνονταν για πολλά χρόνια τα υπηρε-

σιακά συμβούλια, παγιώνοντας ένα μον-τέλο πελατειακής σχέσης και παραγον-τισμού.

Οι εκλεγμένοι αιρετοί στα υπηρε-σιακά συμβούλια έχουν έναν, εκ προοι-μίου, αρνητικό συσχετισμό, 2 αιρετοί με3 εκπροσώπους της διοίκησης, οπότε ταπεριθώρια παρέμβασης είναι μηδαμινά.Έτσι, στα όργανα αυτά, παγιώθηκε μιαγραφειοκρατική λειτουργία πειθήνιαςεκτέλεσης των κυβερνητικών αποφά-σεων. Ο ρόλος που επιφυλάχθηκε στουςαιρετούς εκπαιδευτικούς ήταν η αφομοί-ωσή τους ως εξάρτημα της διοίκησης κιη αποξένωσή τους από τα συνδικαλι-στικά σωματεία. Το ρόλο αυτό αποδέ-χτηκαν και αξιοποίησαν για πολλά χρό-νια οι συνδικαλιστές της ΠΑΣΚ και της∆ΑΚΕ ως ρουσφετολογικό μηχανισμόγια την εδραίωση της κυριαρχίας τους,

βρίσκοντας έφορο έδαφος στον μικροα-στικό κλάδο των εκπαιδευτικών πουπάντα βολευόταν με ατομικές εξυπηρε-τήσεις.

Το ερώτημα είναι αν, μετά την κυ-ριαρχία της αριστεράς στους αιρετούς,τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν. Θαορθώσουν το ανάστημά τους οι αριστε-ροί αιρετοί ή θα αφομοιωθούν στο γρα-φειοκρατικό μοντέλο της διοίκησης; Θαλειτουργήσουν με αντικειμενικότητα,διαφάνεια και τόλμη για την υπεράσπισητων συναδέλφων; Θα συνεργάζονται μετα συνδικαλιστικά όργανα ή θα είναιεξαφανισμένοι στα γραφεία της διεύθυν-σης; Οι, μέχρι τώρα, ενδείξεις διχάζον-ται. Στη δική μου περιοχή, ο αιρετός τωνΣΥΝΕΚ δεν έλειψε ποτέ από συνελεύ-σεις της ΕΛΜΕ, διαδηλώσεις, καταλή-ψεις κι αποκλεισμούς ∆ιευθύνσεων καιμάλιστα κουβαλούσε και μοίραζε συνή-θως σημαίες και πανό. Σε άλλες, όμως,περιοχές συμβαίνει το αντίθετο…

Στο υπάρχον μοντέλο των Υπηρεσια-κών Συμβουλίων, το παιχνίδι είναι στη-μένο κι αυτό είναι κοινό μυστικό. Τι γί-νεται, όμως, στα σωματεία των καθηγη-τών όπου ακόμα μπορούμε να ελπίζουμεότι κάτι μπορεί να παιχτεί; Στις περισ-

σότερες ΕΛΜΕ, οι αριστερές παρατάξειςπλειοψηφούν και προβλέπεται, στιςεπερχόμενες εκλογές, να κυριαρχήσουνσυντριπτικά. Έχει αλλάξει κάτι ουσια-στικό σ’ αυτές τις ΕΛΜΕ; ∆υστυχώς όχι.Οι συνελεύσεις συνεχίσουν να συγκεν-τρώνουν, πάνω-κάτω, 20 άτομα και στιςδιαδηλώσεις γνωριζόμαστε, πλέον, με ταμικρά μας ονόματα. Οι συνάδελφοι πουβρίσκονται ακόμα σε διαθεσιμότηταέχουν ξεχαστεί πλήρως κι ο καθένας κοι-τάει την πάρτη του. Ανατρέπεται αυτό τοκλίμα; Τι έχει καταφέρει να αλλάξειστην ΟΛΜΕ το αριστερό προεδρείο, μεπρόεδρο από τις ΣΥΝΕΚ και γραμματέααπό τις Αριστερές Παρεμβάσεις; Σχεδόντίποτε, γιατί το συνδικαλιστικό μοντέλοπαραμένει ανεπαρκές κι αλλοτριωμένο,ο κλάδος στον οποίο απευθύνεται είναιανενεργός κι αφομοιωμένος κι εναλλα-κτικό μοντέλο δεν υπάρχει. Στην πα-ρούσα φάση, κρίσιμο στοίχημα θα απο-τελέσει η έγκαιρη, τολμηρή κι αποφασι-στική στάση που καλείται να κρατήσει ηΟΛΜΕ στην μάχη της αξιολόγησης.

Ο δικηγόρος του διαβόλου

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

Μπορούν οι αριστερές πλειοψηφίες να κάνουν την διαφορά;

Κυ ρια κή 16 Νο εμ βρίου

** Ολο κλη ρώ νε ται σή με ρα (12-4 μ.μ.) το πα ζά ριβι βλίων των «Ενθε μά των της Αυ γής» στο ε ντευ -κτή ριό τους (Βαλ τε τσίου 50-52, Εξάρ χεια).

** Εκδή λω ση με θέ μα «1973-2014: Οι κοι νω νι κοία γώ νες σή με ρα» διορ γα νώ νει η ο μά δα «Αλλη λεγ -γύη-Αντί στα ση στο Κιά το», στις 7 μ.μ., στις α πο θή -κες Α ΣΟ, στο Κιά το. Συμ με τέ χου ν: ΕΡΤ open, α γω -νι ζό με νες κα θα ρί στριες του ΥΠ.ΟΙ Κ, σχο λι κοί φύ -λα κες, Αλλη λεγ γύη για ό λους, Εφη με ρί δα των Συ -ντα κτών, ΒΙΟ.ΜΕ, SOS Χαλ κι δι κή, Κοι νω νι κό Ια -τρείο Κο ρίν θου, Σβού ρα-Αυ το δια χει ρι ζό με νο Στέ -κι, Αντι ρα τσι στι κή Πρω το βου λία Κο ρίν θου, Εθε λο -ντι κή Ομά δα Αλλη λεγ γύης Ξυ λο κά τρου.

** Προ βο λή της ται νίας της Αλ. ∆η μη τρίου «Τακο ρί τσια της βρο χής» διορ γα νώ νει η Πα ρέμ βα σηΠο λι τών για τη Λα μία, στις 6.30 μ.μ., στο δη μο τι κόθέ α τρο Λα μίας. Μι λούν οι Π. Κλαυ δια νός και Π.Σαβ βι νί δου, μία α πό τις συμ με τέ χου σες στην ται -νία.

∆ευ τέ ρα 17 Νο εμ βρίου

** Τη μνή μη του Θω μά Βα σι λειά δη τι μούν και φέ -τος οι συ να γω νι στές του, στις 12 το με ση μέ ρι, στοι σό γειο του κτι ρίου της πο λυ τε χνι κής σχο λής Θεσ -σα λο νί κης.

** Εκδήλωση για την επέτειο του Πολυτεχνείουδιοργανώνει η κίνηση Πολίτες της Ηλείας, στις 7μ.μ. στο 4ο Λύκειο Πύργου. Μιλούν οι ∆.Παπαχρήστος, Μ. Μπαλαούρας και Π. Βεργέτης.

Τρί τη 18 Νο εμ βρίου

** Πα ρου σία ση των βι βλίων της Καί της Βα σι λά -κου «Νυ χτώ νει αρ γά» και «Σι μόν» (εκ δό σεις Μαν -δρα γό ρας), στις 8 μ.μ., στο αί θριο της Στοάς του Βι -βλίου (Πε σμα ζό γλου 5). Μι λούν οι Κ. ∆ια μα ντά κου,Β. Κα τσι κο νού ρης, ∆. Μα ρί νος. ∆ια βά ζουν α πο σπά -σμα τα οι Μ. Κα ρατ ζο γιάν νης, Yρώ Μα νέ, Χρ. Χει λάκαι Μ. Κα τσού λη.

Τε τάρ τη 19 Νο εμ βρίου

** Εκδή λω ση με θέ μα «Γεω πο λι τι κές α να κα τα -τά ξεις και νέες ε στίες έ ντα σης» διορ γα νώ νει ο ΣΥ -ΡΙ ΖΑ Αμα ρου σίου (Σα λα μί νος 32), στις 7.30 μ.μ. Μι -λούν Μ. Ρέ νε σης και Χρ. Λου κάς.

** Σε α νοι χτή συ ζή τη ση κα λεί ο Συ ντο νι σμός πο -λι τών και συλ λο γι κο τή των ενά ντια στις αυ ξή σειςτου Ο Α ΣΘ, στης 6.30 μ.μ., στο νο μαρ χείο Θεσ σα λο -νί κης. Το Σάβ βα το 22 Νο εμ βρίου θα ξε κι νή σει με -γά λο συλ λα λη τή ριο α πό το ά γαλ μα Βε νι ζέ λου, στις12 μ.

Σάβ βα το 22 Νο εμ βρίου

** Εκδή λω ση για το νέο βι βλίο του Κάρ λος Τα -μπλά δα «Τσε Γκε βά ρα: Η πο λι τι κή οι κο νο μία τηςοι κο δό μη σης του σο σια λι σμού» (εκ δό σεις ∆ιε θνέςΒή μα), στις 6.30 μ.μ., στο Συ νε δρια κό Κέ ντρο ∆ή -μου Νέ ας Ιω νίας (Πα τριάρ χου Ιωα κείμ 4). Μι λούνΒ. Γο να τάς, Π. Κα τσα ρός, Θ. Νά νος και Σ. Τερ λε ξή.Στο χώ ρο θα φι λο ξε νη θεί η έκ θε ση των έρ γων τουΑντό νιο Γκε ρέ ρο, ε νός α πό τους πέ ντε κου βα νούςα γω νι στές που βρί σκο νται στις φυ λα κές των Η ΠΑ.

** Μου σι κή βρα διά οι κο νο μι κής ε νί σχυ σης διορ -γα νώ νει ο πο λυ χώ ρος Όμορ φη Πό λη (πλ. ∆η μο κρα -τίας και Γρ. Λα μπρά κη 3, Αγ. Στέ φα νος). Εί σο δος 10ευ ρώ με κρα σί ή μπύ ρα.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟεκδηλώσεων“ ΣΥ ΝΕ ∆ΡΙΑ

Εκδη μο κρα τι σμός της Αστυ νο μίας στην Ευ ρώ πη

Το Ινστι τού το Νί κος Που λα ντζάς, το Ίδρυ μα Ρό ζα Λού ξε μπουρ -γκ και το Ευ ρω παϊκό ∆ί κτυο transform! διορ γα νώ νουν τριή με ροδιε θνές συ νέ δριο με θέ μα «Εκδη μο κρα τι σμός της Αστυ νο μίαςστην Ευ ρώ πη» που θα γί νει, στις 21-23 Νο εμ βρίου, στο αμ φι θέ -α τρο του Βιο τε χνι κού Επι με λη τη ρίου Αθη νών (Ακα δη μίας 18).Πα ρεμ βαί νουν οι Σο φία Βι δά λη (∆η μο κρί τειο Πα νε πι στή μιο Θρά -κης), Γιώρ γος Πα πα νι κο λά ου (Πα νε πι στή μιο Τίν σαϊντ, Ηνω μέ νοΒα σί λειο), Γιώρ γος Ρη γά κος, (Πα νε πι στή μιο Κάρ λε τον Κα να δά),Σαλ βα τό ρε Πά λι ντα (Πα νε πι στή μιο της Γέ νο βας), Βάλ τερ Μπάιερ(συ ντο νι στής ∆ί κτυο Transform!), Χά ρης Γο λέ μης (∆ιευ θυ ντήςΙνστι τού του Νί κος Που λα ντζάς), Ανα στα σία Τσου κα λά (Πα νε πι -στή μιο Πα ρί σι ΧΙ), Στρά τος Γεωρ γού λας (Πα νε πι στή μιο Αι γαίου),Βόλ κερ Έι κ (Πα νε πι στή μιο Χού μπολτ), Φα μπιέν Γκι λό Μπα τάι γ,(Κομ μου νι στι κό Κόμ μα Γαλ λίας), Τά σος Μαυ ρό που λος (ΣΥ ΡΙ ΖΑ),Ντά γκμαρ Ζβέ ντο βα (Κομ μου νι στι κό Κόμ μα Βο η μίας Μο ρα βίας),Κλειώ Πα πα πα ντο λέων (γ.γ. ΕΕ ∆Α), Ανδρέ ας Κα ρίτ ζης (ΣΥ ΡΙ ΖΑ),Βα σί λης Κα ρύ δης (Συ νή γο ρος του Πο λί τη), Φω τό που λος Χρή στος(γ.γ. ΠΟ Α ΣΥ), ∆η μή τρης Τσου κα λάς (ΣΥ ΡΙ ΖΑ), Γιάν νης Πα νού σης(Πα νε πι στή μιο Αθη νών, ∆ΗΜ.ΑΡ.), Όλγα Θέ με λη (Πα νε πι στή μιοΚρή της), Γρη γό ρης Λά ζος (Πά ντειο Πα νε πι στή μιο), Έλλη Συ μεω -νί δου-Κα στα νί δου (Αρι στο τέ λειο Πα νε πι στή μιο Θεσ σα λο νί κης),Νί κος Πα ρα σκευό που λος (Αρι στο τέ λειο Πα νε πι στή μιο Θεσ σα λο -νί κης), Βα σι λι κή Κα τρι βά νου (ΣΥ ΡΙ ΖΑ) Νί κος Κου λού ρης (∆η μο -κρί τειο Πα νε πι στή μιο Θρά κης), ∆ιε θνής Αμνη στία, Εθνι κό Συμ -βού λιο για τους πρό σφυ γες. Πα ρα σκευή 21 Νοέμ βρη 15:00-18:00,Σάβ βα το 22 Νοέμ βρη 11:00-19:30, Κυ ρια κή 23 Νοέμ βρη 10:00-20:00.

Τα ξι κή διάρ θρω ση της ελ λη νι κής κοι νω νίας

Τριή με ρο ε πι στη μο νι κό συ νέ δριο διορ γα νώ νει ο Μαρ ξι στι κόςΧώ ρος Με λέ της και Έρευ νας (ΜΑ ΧΩ ΜΕ), με θέ μα «Τα ξι κή διάρ -θρω ση της ελ λη νι κής κοι νω νίας – τα ξι κή συ νεί δη ση και πο λι τι -κή δια πά λη», στην αί θου σα του ξε νο δο χείου Novus (Κα ρό λου 23,πλ. Κα ραϊσκά κη).

Πα ρα σκευή 21 Νο εμ βρίου: «Η μαρ ξι στι κή θεω ρία για την τα ξι -κή διάρ θρω ση της α στι κής κοι νω νίας» (6.30 μ.μ.) Μι λού ν: Α. Λύ -τρας, Ν. Πα πα γεωρ γίου, Μ. Κα μπού ρης, Θ. Αλε ξίου και ∆. Πα τέ -λης. Συ ντο νί ζει ο Κ. Αρβα νί της.

Σάβ βα το 22 Νο εμ βρίου: «Σύγ χρο νη τα ξι κή διάρ θρω ση της ελ -λη νι κής κοι νω νίας» (10.30 π.μ.) Μι λού ν: ∆. Κα τσο ρί δας, Β. Αρα νί -του, Σπ. Σα κελ λα ρό που λος, Α. Πα πα δό που λος, Β. Λιό σης, Π. Μω -ρά κης. Συ ντο νί ζει ο Τ. Φω τό που λος. «Σύγ χρο νη ερ γα τι κή τά ξη,ως τά ξη “για τον ε αυ τόν της”» (6.30 μ.μ.) Μι λού ν: Στ. Γκιά λης, Κ.Κα τσα ρός, Α. Κα ψά λης, Κ. ∆η μου λάς, Γ. Γα βρί λης, Κ. Μα κα ρώ νας,Α. Ντα βα νέ λος. Συ ντο νί ζει ο Β. Λα μπρό που λος.

Κυ ρια κή 23 Νο εμ βρίου: «Συ γκλί σεις και α ντι θέ σεις ε θνι κών καιυ πε ρε θνι κών ε λίτ» (10.30 π.μ.) Μι λούν οι Λ. Τσουλ φί δης, Κ. Ση φά -κη Κα πε τα νά κη, Η. Νι κο λό που λος, Τρ. Κω στό που λος, Μ. Που λη -μάς. Συ ντο νί ζει ο Π. ∆ερ με νά κης. «Τα ξι κές συμ μα χίες και κυ βέρ -νη ση Αρι στε ράς» (6.30 μ.μ.). Μι λού ν: ∆. Χα ρα λα μπί δου, ∆. Καλ -τσώ νης, Γ. Τό λιος, Τ. Στρα τού λης, ∆. Βί τσας. Συ ντο νί ζει ο Γ. Θεω -νάς.

2244 Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Aυτή η υποστασιοποίηση της «γε-νιάς του Πολυτεχνείου», η οποίακαθιερώθηκε από το μέγα δημα-

γωγό και κατασκευαστή όρων ΑνδρέαΠαπανδρέου, είναι αδόκιμη τόσο απόπολιτική όσο και από κοινωνιολογικήάποψη. Η κοινωνιολογία, η πολιτική θε-ωρία ή φιλοσοφία, η πολιτειολογία καιάλλοι κλάδοι στις αναλύσεις τους για τηδημιουργία πολιτικών γεγονότων δενχρησιμοποιούν τόσο τον όρο «γενιά» γιανα υποδηλώσουν πολιτικά υποκείμενα,αλλά όρους όπως «τάξεις», «κοινωνικάστρώματα», «μάζες», «πλήθος», «λαός»,«κόμματα». Τα πολιτικά γεγονότα δενσυμβαίνουν από γενιές, αλλά από κοι-νωνικά ή πολιτικά σύνολα που εμφο-ρούνται από ιδέες και προτάγματα καιεκφράζονται από κοινωνικές και πολιτι-κές κινητοποιήσεις, οι οποίες ούτε μόνοαπό μία γενιά γίνονται, ούτε από όλη τηγενιά συλλήβδην –ακόμη και αν με τοόρο «γενιά» υπονοούνται περισσότερεςηλικιακές γενιές. […]

Συγχύσεις υπάρχουν επίσης και στουςλεγόμενους κινηματικούς χώρους πουέχουν αποδεχθεί την κατασκευή της «γε-νιάς του Πολυτεχνείου». Κάποιοι μιλάνελ.χ. για «κάστα πολιτικών της γενιάς τουΠολυτεχνείου». Ο όρος «κάστα» είναιαδόκιμος, διότι αυτοί από τους συμμετέ-χοντες που ενεπλάκησαν στη μεταπολι-τευτική πολιτική ζωή δεν ανήκαν σε έναενιαίο σχήμα, σε μία οργάνωση, ομάδα ήκόμμα με κοινά ιδεολογικά χαρακτηρι-στικά ή συμφέροντα (που θα δικαιολο-γούσε έστω και καταχρηστικώς τον όροκάστα), αλλά ήταν διάσπαρτοι σε όλασχεδόν τα κοινοβουλευτικά κόμματα,στις αριστερίστικες οργανώσεις, καθώςκαι ανεξάρτητοι, ακομμάτιστοι, ανέντα-κτοι ή αναρχικοί. Άλλωστε, αυτοί δενκληρονόμησαν κάποιου είδους προνόμιαούτε εμπόδισαν άλλους να τα αποκτή-σουν ούτε επέβαλαν δια της βίας κάποιοκοινωνικό ή πολιτικό «ρατσισμό», θεω-ρώντας δηλαδή κάποιες άλλες «κάστες»ανώτερες ή κατώτερες –αυτά είναι τα χα-ρακτηριστικά της κάστας. […]

Άσκηση εξουσίας

Άλλοι, επίσης, θεωρούν πως «ένα κομ-μάτι της γενιάς του Πολυτεχνείου καιτης μεταπολίτευσης έχει στα χέρια τουτην εξουσία εδώ και τρεις δεκαετίες».Φυσικά αυτό δεν συμβαίνει. Όσοι απότους συμμετέχοντες στο Πολυτεχνείοασχολήθηκαν με τα πολιτικά δεν έχουνστα χέρια τους την εξουσία. Απλώς συμ-μετείχαν στην εξουσία, όπως και οι υπό-λοιποι των άλλων «γενιών», και προφα-νώς οι δεύτεροι ήταν και περισσότεροι.Η πολιτική εξουσία από το 1974 ανήκεστα κόμματα του ΠΑΣΟΚ και της Ν∆ ταοποία δεν τα ίδρυσαν οι συμμετέχοντεςστην κατάληψη. […]

Η αλήθεια είναι πως την πολιτικήεξουσία είχαν και έχουν στα χέρια τουςαπό το 1974 τα δύο κόμματα (Ν∆,ΠΑΣΟΚ), η οικονομική ολιγαρχία και ταΜΜΕ. Και όπως συμβαίνει από πάντα καιγια όλα τα κράτη, στην εξουσία συμμε-τείχαν και συμμετέχουν άτομα από όλεςτις γενιές –κάποια άτομα, και όχι συλλή-βδην όλη η γενιά. Περαιτέρω η εξουσίαεν Ελλάδι ασκείται σε βασικούς τομείςεπί τρεις δεκαετίες από τα όργανα τηςΕ.Ε. –διότι αυτός είναι ο βασικός νόμι-μος κανόνας της ένταξης, τον οποίοκάθε χώρα - μέλος εν πλήρη γνώσει υπέ-γραψε. […]

Αυτό είναι συνοπτικώς το πλέγμα τηςεξουσίας στην Ελλάδα της Μεταπολίτευ-σης. Κάτι παρόμοιο υπήρχε και πριν απότη δικτατορία που δεν υπήρχε «γενιά τουΠολυτεχνείου» και κάποια παραλλαγήθα υπάρχει στο μέλλον, που δεν θαυπάρχει η «γενιά του Πολυτεχνείου». Τοπλέγμα αυτό αποτελείται από δομές καιανεξέλεγκτους μηχανισμούς και λει-τουργεί χάρη σε αυτούς –τα άτομααπλώς εξυπηρετούν τη λειτουργία του.Το πλέγμα αυτό εξουσίας ευθύνεται γιατα μακροχρόνια δομικά προβλήματα τηςοικονομίας και της κοινωνίας, για τηνανυπαρξία πολιτισμού, για τις χρόνιεςπολιτισμικές παθογένειες, για το τερά-στιο δημοσιονομικό έλλειμμα και τουπέρογκο χρέος. Άλλωστε, το πελατει-ακό σύστημα, η διαφθορά, ο κομματι-σμός, ο συντεχνιασμός, η ευνοιοκρατία,ο νεποτισμός, η οικογενειοκρατία καιόλα τα δομικά προβλήματα του νεοελλη-νικού συστήματος που οδήγησαν στηνχρεοκοπία, δεν ξεκίνησαν το 1974, αλλάέχουν τη βάση τους στο μετεμφυλιακόκαθεστώς της ∆εξιάς και των ανακτόρωνκαι συνεχίσθηκαν με άλλη μορφή στηΜεταπολίτευση. […]

Η εξουσία, λοιπόν, ανήκε στα δύο κόμ-ματα, στην οικονομική ολιγαρχία, στη δι-καστική εξουσία, στα ΜΜΕ και στουςκρατικούς μηχανισμούς. Το πλέγμα αυτόεξουσίας έλαβε τις κρίσιμες αποφάσεις,θέσπισε τους νόμους του συστήματος,καθόρισε την οικονομική πολιτική καιχειρίσθηκε τα χρήματα των φορολογου-μένων. […]

Αποπροσανατολιστική συγκάλυψη

Η χρήση, λοιπόν, του όρου «γενιά τουΠολυτεχνείου» με τον τρόπο που γίνεταιείναι άστοχη. Επίσης, η απόδοση των ευ-θυνών για τη σημερινή κατάσταση σεαυτή τη «γενιά», δηλώνει είτε την εμπά-θεια είτε την ανικανότητα κατανόησηςπου χαρακτηρίζει ορισμένους διανοου-μένους, πολιτικούς και δημοσιογρά-φους. Πέραν του ότι δεν ανταποκρίνεταιστην ιστορική και πολιτική πραγματικό-τητα, δεν δηλώνει ιστορική και πολιτικήσυνείδηση και ούτε δημιουργεί τέτοια.

∆ηλώνει κυρίως την αποφυγή ανάληψηςευθυνών για την μεταπολιτευτική αφα-σία και την απόκρυψη των ευθυνώναυτών, μεταφέροντάς τες σε κάποιαγνωστά πρόσωπα. Οι διαστρεβλώσειςκαι συγκαλύψεις στα ιστορικά και πραγ-ματικά γεγονότα, με τον επιπόλαιο καιεπιφανειακό τρόπο που γίνονται, είναικαθαρά νεοελληνικό φαινόμενο.

Η χρήση του όρου «γενιά» συγκαλύ-πτει επιπλέον το πολιτικό περιεχόμενοτης κατάληψης και τις ριζοσπαστικέςσυνδηλώσεις της εξέγερσης του 1973, ταοποία ανάγει σε ορισμένα άτομα που δενέχουν πια σχέση με το γεγονός, αλλάζουν τη ζωή τους όπως και όλα τα υπό-λοιπα –η μόνη διαφορά τους είναι οιαναμνήσεις και τα βιώματα: τα μεν ενθυ-μούνται το συλλογικό πυρετό της επανα-στατημένης εποχής, τα δε τα ιδιωτικάδέκατα της αμέριμνης ομαλότητας. Οιευθύνες συνεπώς των ατόμων που συμ-μετείχαν στην εξουσία από τα μέσα τηςδεκαετίας 1980 είναι ατομικές, και όχιαδιακρίτως συλλογικές ευθύνες μίας«γενιάς», οποιαδήποτε και αν είναι αυτή.Αντιστρόφως, τα άτομα που συμμετείχανστο Αντιδικτατορικό Φοιτητικό Κίνημα,στην κατάληψη και στην εξέγερση ευθύ-νονται μόνο για τα συγκεκριμένα γεγο-νότα και τη συγκεκριμένη περίοδο. Μετάτο τέλος των γεγονότων και της συγκε-κριμένης περιόδου ουδεμία συλλογικήευθύνη φέρουν. Η περίοδος αυτή έληξεοριστικώς και ανεπιστρεπτί στις 17 Νο-εμβρίου 1973. Οι συμμετέχοντες στηνκατάληψη δεν ήταν ούτε κόμμα ούτεομοιογενής ομάδα για να συνεχίσει στιςαλλαγμένες πια συνθήκες της Μεταπολί-τευσης, ανεξάρτητα από την κοινωνίακαι χωρίς αυτήν. Οι συμμετέχοντες το1973 αγωνίζονταν για το κοινό αγαθό,ενώ τα άτομα μετά το 1974 εργάζοντανγια το δικό τους συμφέρον, των συνδι-κάτων, των συντεχνιών και των κομμά-των τους.

Αντί, λοιπόν, των βιαστικών σχηματο-ποιήσεων και των εύκολων αιτιάσεωνγια την ανυπόστατη πολιτικώς «γενιάτου Πολυτεχνείου» στη Μεταπολίτευσηθα ήταν διδακτικότερη και δημιουργικό-τερη η αναζήτηση ευθυνών στην πολι-τική - οικονομική - μιντιακή ελίτ, στο αν-τιδημοκρατικό σύστημα εξουσίας, στασυγκεκριμένα άτομα όλων των «γενιών»που συμμετείχαν σε αυτό με τον έναν ήτον άλλον τρόπο. Καθώς επίσης στηνκοινωνία που διαμορφώθηκε με τη Με-ταπολίτευση, η οποία στη συντριπτικήπλειοψηφία της στήριξε επί δεκαετίες τοκαθεστώς, τις αντιλήψεις και τις δομέςπου οδήγησαν στην παρακμή και οιοποίες ουδεμία σχέση έχουν με το ήθος,τον αγώνα και τους στόχους του Πολυ-τεχνείου.

•

Τελευταίως πυκνώνουν οι επιθέσεις κατάτου νοήματος του Πολυτεχνείου 1973.Μία από αυτές είναι η προσπάθειααπαξίωσης που στηρίζεται στημεταπολιτευτική δημόσια εικόναορισμένων ατόμων, γνωστών από τηνεποχή εκείνη, που ταυτίζονται συλλήβδηνμε τη λεγόμενη «γενιά τουΠολυτεχνείου». Βεβαίως στη

Μεταπολίτευση ο βίος και οι απόψειςορισμένων από αυτούς που συμμετείχανστο Αντιδικτατορικό Φοιτητικό Κίνημακαι στην κατάληψη του Πολυτεχνείουουδεμία σχέση έχουν με τις αντιλήψειςκαι το πνεύμα της εξέγερσης. Αντιθέτωςαποτελούν αναίρεση των αντιλήψεωναυτών και απεμπόληση των στόχων τουΠολυτεχνείου. Τα ελάχιστα αυτά άτομα,

ακολουθώντας πλέον την προσωπικήτους καριέρα, εκμεταλλεύθηκαν τογεγονός της συμμετοχής τους και τοεμπορεύθηκαν προς ίδιον όφελος. Απότην άλλη, υπήρξαν οι χιλιάδες πουσυμμετείχαν στην κατάληψη και στηνεξέγερση και δεν ακολούθησαν τον δρόμοτης συναλλαγής και της εξουσίας.

•

Η ανύπαρκτη γενιάτου ΠολυτεχνείουΑπό το βιβλίο του Γιώργου Ν. Οικονόμου “Πολυτεχνείο 1973.Η απαρχή του αυτόνομου κινήματος” (εκδόσεις Νησίδες, Θεσσαλονίκη, 2013)

Η απόδοση τωνευθυνών για τησημερινή κατά-σταση στη “γενιάτου Πολυτεχνείου”δηλώνει είτε εμ-πάθεια είτε ανικα-νότητα κατανόη-σης. Πέραν του ότιδεν ανταποκρίνε-ται στην ιστορικήκαι πολιτική πραγ-ματικότητα, δενδηλώνει ιστορικήκαι πολιτική συνεί-δηση και ούτε δη-μιουργεί τέτοια.

“

Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014 2255ΘΕΑΤΡΟ

Μετάφραση - διασκευή: Ο θίασος,σκηνοθεσία: Βασίλης Νικολαΐδης,σκηνικός χώρος - κοστουμια:Γιάννης Μετζικώφ, επιμέλειακίνησης - χορογραφία:Κωνσταντίνος Μίχος, μουσική:Λεωνίδας Μαριδάκης, βοηθόςσκηνοθέτη: Ευγενία Μαραγκού,φωτισμοί: Βαγγέλης Κάνδιας,φωτογραφίες: Γεωργία Σιέττου,Στέλιος ∆ανιήλ.Παίζουν: Κάτια Γέρου, ΘανάσηςΚουρλαμπάς, Νίκος Νίκας, ΈφηΚόντα, Μέλιος Κατσαμάκης,Ευγενία Μαραγκού, ΛεωνίδαςΜαριδάκης, Κίμων Παντερής.Παραστάσεις: Τετάρτη 7.30μ.μ.,Πέμπτη έως Σάββατο, 9μ.μ. καιΚυριακή, 8μ.μ., στο θέατροΒικτώρια (3ης Σεπτεμβρίου 119& Μαγνησίας 5, Κυψέλη, τηλ.:2108233125).

Συντελεστές της παράστασης «La strada»μας ανοίγουν παράθυρο στο δικό τους δρόμο

«La strada» (ο δρόμος) είναι η μοναχική και δύσκολη πορεία τριών προσώπωνπρος τη συνειδητότητα, με φόντο το μαγικό αλλά και σκληρό κόσμο του τσίρκου…Ένα έργο ευαίσθητο που έγινε γνωστό από την υπέροχη ταινία του Φελίνι και πουμπορεί να διαβαστεί με πολλούς τρόπους. Φέτος ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Βασίλη

Νικολαΐδη, που δούλεψε με μια πολύ καλή ομάδα ηθοποιών, ανάμεσα στους οποίουςτους πρωταγωνιστικούς ρόλους κρατούν η Κάτια Γέρου, ο Νίκος Νίκας και ο Θανά-

σης Κουρλαμπάς. Αξίζει να αναφερθεί ότι ανάμεσα στους ηθοποιούς που ερμη-νεύουν τους ακροβάτες, ο Κίμων Πατερής, έχει προβλήματα όρασης, κι όμως τα ξε-

περνά για να δώσει μια όμορφη ερμηνεία. Το έργο, δυνατό, τρυφερό και αγέραστο,προκαλεί το θεατή να ακολουθήσει τους ήρωες στο δικό τους δρόμο. Τι είναι, όμως,ο δρόμος του τίτλου για τους συντελεστές της παράστασης. Απαντούν στο ερώτημα

και σχολιάζουν τη δουλειά τους η Κάτια Γέρου, ο Νίκος Νίκας, ο ΚωνσταντίνοςΜίχας, που επιμελήθηκε την κίνηση και ο Λεωνίδας Μαριδάκης που έγραψε τη μου-

σική.

Μ.Τ.

Ο δρόμος έχειμεγάλη ιστορία

Οδυνηρήπορείαεξανθρωπισμού

Οδρόμος είναι ηπεριπέτεια που έζησε οθίασός μας, εδώ και 7

μήνες, όπου η παράστασηκινδύνεψε να μην υλοποιηθεί,γιατί δεν υπήρχαν χρήματα ούτεστέγη, δεν υπήρχε τίποτα,βρεθήκαμε κυριολεκτικά στοδρόμο γιατί αθετήθηκανσυμφωνίες, έτσι απλά με μεγάληάνεση. Ο δρόμος είναι: το πείσμα τουσκηνοθέτη μας να γίνει ηπαράσταση, η διαθεσιμότητα τουθιάσου που καθ’ οδόν έγινε μιαγροθιά, τα συγκινητικάσυναπαντήματα που συνέβησαν -οι δρόμοι κάθε είδους, δεν έχουνσκληρότητα μόνον, έχουν καιτέτοια «τυχερά».«∆ρόμος» είναι η άγριααλληγορία του Φελίνι. Για ναπεριγράψω την Τζελσομίνα θαχρησιμοποιήσω τα λόγια τουΦελίνι: «Ένα πλάσμαεύθραυστο, τρομαγμένο,πληθωρικό, κακιωμένο,επαναστατικό καμιά φορά,παιδικό, ικανό να μεταμορφώνειτα λυπημένα τρίστρατα εκείόπου αξιολύπητοι σαλτιμπάγκοιεπαναλαμβάνουν τα νούμεράτους... ένα μικρό πλάσμα απόφως που ξέρει να παίζει μόνολίγες νότες σ’ ένα όργανο».Και συμπληρώνω εγώ: έναςπαλιάτσος που εκφράζειαπόλυτα τη σημερινή ψυχικήμας κατάσταση. «∆εν θέλω ναζήσω έτσι... θέλω να πεθάνω...θέλω κι εγώ να χρησιμεύω σεκάτι», λέει συνεχώς ηΤζελσομίνα. Όσο για τους θεατές, εκτός τουό,τι άλλο αποκομίσει ο καθένας,θα ευχόμουν να εντοπίσουν στο έργο μια από τιςβασικές, κατά τη γνώμη μου,αρτηρίες του: την περιγραφή μιας οδυνηρήςπορείας εξανθρωπισμού. Έστωκαι αργά, έστω καικαθυστερημένα.

Λέξη σαν τη λέξη τύχη. Μπορεί να σημαίνει καλά αλλά καιάσχημα πράγματα. Υπάρχει ο δρόμος της αναζήτησης, τηςπεριπέτειας, του ταξιδιού, της ηλιόλουστης ή συννεφια-

σμένης βόλτας, της προσμονής, της πίστης σε κάτι ή κάποιον.Υπάρχει ο δρόμος με τα φώτα της πόλης που θυμίζουν γιορτήκαι ανακουφίζουν μοναξιές και πανικούς, έστω και προσωρινά.Υπάρχει όμως και ο δρόμος που τερματίζει ζωές, αξιοπρέπειες,ανάσες. Υπάρχει ο δρόμος που κρυώνει την αφή και το βλέμμα,υπάρχει ο δρόμος που στιγματίζει, πετάει, περιθωριοποιείόποιον «δεν είναι σαν εμάς». Υπάρχει ο δρόμος της πείνας καιτου θανάτου με λίγα λόγια. Υπάρχει και ο δρόμος που μας θέλει

όλους εκεί μαζί να απειλήσουμε για τις ζωές που απειλούνται.Για να σημάνει η λέξη δρόμος μόνο κάτι καλό.

Ο τρελός, που ερμηνεύω, είναι η φιγούρα που διαπραγματεύε-ται το αυτονόητο με την κοινή λογική, με χιούμορ αλλά και μεαπόλυτη σκληρότητα. Είναι το ταυτόχρονο καλό και κακό πουέχουμε μέσα μας. Είναι η αισιοδοξία και η απελπισία που μαςπάνε χέρι-χέρι. Είναι το αίσθημα της απόλυτης ελευθερίας καιτης πιο τρομακτικής μοναξιάς που πάντα παραμονεύει. Τον πλη-σίασα προσπαθώντας να ξαναθυμηθώ την αίσθηση του παιδιούπου ξετυλίγει το καινούριο παιχνίδι αλλά και τη μανία της πε-ριέργειας που το κάνει να σπάσει λίγο μετά αφού παίξει.

Σηματοδοτείτη διεκδίκησηΟ δρόμος για μένα δεν είναι

ένα καινούριο θέμα -να θυμίσωπως τα δύο προσωπικά μου cd

έχουν τους τίτλους «Αβάδιστα»και «Σε βάθος δρόμου». Μέσα

μου σηματοδοτεί τη διεκδίκηση,τη φυγή, το ρεμβασμό. Ο

δρόμος είναι ένα είδοςελευθερίας.

∆εν μπήκα στον πειρασμό ναλάβω υπόψη μου την όμορφη

μουσική του Νίνο Ρότα. Ταερεθίσματα που χρειαζόμουν

μου τα γέννησε η ιδέα ενόςπεριπλανώμενου τσίρκου στο

πουθενά. Ακόμα, το τόσογενναιόδωρο υλικό (βίντεο,

κείμενα, εικόνες) που μαςέφερνε η Κάτια Γέρου στην

πρώτη φάση των προβών. Εκείβρήκα τον μουσικό πυρήνα του

έργου. Έπειτα όλα λύθηκανόταν άνοιξα τις αισθήσεις μου

στην πρόβα, στην εξαιρετικήομάδα και φυσικά στη

δημιουργική συνομιλία με τονσκηνοθέτη μας, Βασίλη

Νικολαΐδη. ∆εν είμαιακροβάτης, όπως ο Κίμων

Παντερής στην παράσταση,αλλά η δουλειά του συνθέτηαπαιτεί αρετές ισορροπιστή.

Χαίρομαι ιδιαίτερα πουμοιράζομαι μουσικά αυτή τη

στράντα, επί σκηνής, με έναντόσο δημιουργικό τρομπετίστα

όπως ο Μέλιος Κατσαμάκης.

Ο δρόμοςείναι ένα ταξίδιΟ δρόμος είναι ένα ταξίδι ανθρώπωνπου αγωνίζονται να ανοιχτούν στη ζωή,έστω μέσα από μια φτωχή τέχνη.Εξελίσσεται σε ένα κατεστραμμένοκοινωνικά τοπίο, όπου τα παιδιάπουλιούνται, οι γυναίκεςεκπορνεύονται, οι περισσευούμενοιπροσπαθούν να ζήσουν μεκοντοπρόθεσμα όνειρα δύναμης,απόδρασης από το θάνατο, τέχνης.Όλοι ζουν στα απόνερα μιαςσυγκεκριμένης κοινωνίας, ηκατεστραμμένη μετά τον πόλεμο Ιταλίαστην ταινία, η Ελλάδα πουκαταστρέφεται τώρα. Ταυτίζομαι με τοέργο, ακόμα και σε προσωπικό επίπεδο,η επόμενη παράσταση μου είναι στονδρόμο, στην επαρχία και όλη η αμοιβήμας θα είναι ένα μεροκάματο. Αυτό τοταξίδι, παραδόξως μου φαίνεταιαισιόδοξο, μας οδηγεί στη σκέψη ότιακόμα και μέσα στην πλήρη ανέχεια καισκληρότητα υπάρχει η πιθανότηταονείρων και συναισθημάτων. Στο θέατρο και στη συγκεκριμένηπαράσταση, ανεξαρτήτως σκηνικώνπεριορισμών, με ενδιαφέρει ηκινησιολογία να συμμετέχει στηνεξέλιξη του έργου και τη βαθύτητα τουρόλου, να αποκαλύπτει αιτίες και νασπρώχνει το νόημα. Αυτό μπορεί ναγίνει με δύο τρόπους, η κινησιολογίαείτε να είναι σαν αποκάτω κείμενο,δηλαδή η κίνηση να δικαιολογεί μιαλεκτική εξέλιξη, είτε να λειτουργεί σανπροωθητικό στοιχείο της παράστασης.

ΚΑΤΙΑ ΓΕΡΟΥ ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΑΣ

ΛΕΩΝΙ∆ΑΣ ΜΑΡΙ∆ΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΙΧΟΣ

∆ρόμος όπως τύχη

Ταυτ

ότητ

α πα

ράστ

ασης

Ο ΘανάσηςΚουρλαμπάς

και η ΚάτιαΓέρου

2266 Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Του Στράτου Κερσανίδη

Μια ιλαροτραγωδία είναι η ζωήκαι μπορείς να την δεις από διά-φορες πλευρές. Κάτι τέτοιο

κάνει ο Ρόι Άντερσον με τις ταινίες του:Κεντράρει σε στιγμιότυπά της και χρησι-μοποιώντας το χιούμορ αναδεικνύει τηντραγικότητα της.

Η τριλογία του σουηδού σκηνοθέτη μεθέμα τον άνθρωπο, η οποία ξεκίνησε το2000 με «Τα τραγούδια από το δεύτεροόροφο» και συνεχίστηκε το 2007 με το«Εμείς οι ζωντανοί», ολοκληρώνεται το2014 με την ταινία «Ένα περιστέρι έκα-τσε σε ένα κλαδί συλλογιζόμενο τηνύπαρξή του» (En duva satt pa en gren ochfunderade pa tillvaron). Η εν λόγω ται-νία, η οποία τιμήθηκε με το Χρυσό Λιον-τάρι στο Φεστιβάλ της Βενετίας, έκανεπρεμιέρα στη χώρα μας την προπερα-σμένη Παρασκευή 7 Νοεμβρίου, στην τε-

λετή λήξης του 55ου Φεστιβάλ Κινημα-τογράφου Θεσσαλονίκης.

Η ταινία ξεκινά με τρεις συναντήσειςμε το θάνατο. Στην πρώτη, ένας άντραςπεθαίνει από καρδιακή προσβολή ενώπροσπαθεί να ανοίξει ένα μπουκάλικρασί, με τη γυναίκα του να εξακολουθείτην ετοιμασία του δείπνου στην κουζίνα.Στη δεύτερη, μια ετοιμοθάνατη ηλικιω-μένη γυναίκα κρατά σφιχτά στα χέριατης μια τσάντα γεμάτη κοσμήματα, μετους γιους της να αγωνίζονται για να τηνμεταπείσουν: «∆εν επιτρέπεται να πά-ρεις την τσάντα μαζί σου στον ουρανό,μητέρα, εκεί θα πάρεις νέα κοσμή-ματα…». Στην τρίτη, ένας ταξιδιώτηςκείτεται νεκρός στην καφετέρια του φέριμποτ, ενώ είχε μόλις πληρώσει το γεύματου. Η ταμίας ρωτάει: «Υπάρχει κάποιοςπου θέλει το γεύμα; Είναι δωρεάν!».

Κι ύστερα έρχεται η ώρα του Σαμ καιτου Τζόναθαν. Είναι δύο πωλητές παι-

χνιδιών, τα οποία «κάνουν τους ανθρώ-πους να γελούν», όπως πρόσθετα δόντιαβαμπίρ, ένα σακουλάκι που γελά και μιαμάσκα γεροφαφούτη. Οι δύο αυτοί χα-ρακτήρες λειτουργούν ως συνδετικόςκρίκος των διαφόρων περιστατικών πουπαρακολουθούμε. Περιστατικά που δενείναι παρά στιγμιότυπα τα οποία συνθέ-τουν ένα παζλ της τραγωδίας αλλά καιτης γελοιότητας της ζωής. Ακολουθών-τας αυτό που του αρέσει και γνωρίζειπολύ καλά να κάνει, δηλαδή το παρά-δοξο, σε συνδυασμό με ένα ψυχρό καικοφτερό χιούμορ, ο Άντερσον μας οδη-γεί πέρα από το ρεαλισμό. Η κάμερά τουδεν κινηματογραφεί πρόσωπα, κανείςηθοποιός δεν κοιτάζει το φακό, αλλάπαραμένει σταθερή σε γενικό πλάνο κιεκεί μέσα συμβαίνει η δράση. Και τιεννοώ λέγοντας δράση; Σκηνές εντελώςσουρεαλιστικές, συζητήσεις στα όριατου παράλογου, μέσα από τα οποία,όμως, αναδύεται πικρία, μοναξιά, με-λαγχολία. Η αφήγηση δεν είναι γραμμικήαλλά ψηφιδωτή (υπάρχει τέτοια λέξη;)ακολουθεί μία τεθλασμένη η οποία κατάδιαστήματα επανέρχεται εκεί από όπουξεκίνησε. Αυτό είναι το σύμπαν της ται-νίας, ο κόσμος του ανεκπλήρωτου καιτου επιθυμητού, ο κόσμος της παραξε-νιάς και της απόγνωσης. Εικόνες καθα-ρές σε αδιευκρίνιστο χώρο αλλά καιχρόνο.

Το «Περιστέρι…» δεν είναι η καλύτερηταινία του Ρόι Άντερσον. Οι θαυμαστέςτου -του υποφαινόμενου συμπεριλαμβα-νομένου- ίσως νιώσουν κάποια αμηχα-νία. Κι αυτό επειδή πρόκειται για μιααπό εκείνες τις ταινίες που μπορεί καινα προκαλέσουν διχογνωμίες. Είναι μιακαλή ταινία που βλέποντάς την ο θεατήςπερνά καλά, αλλά ταυτόχρονα είναι και

μια ταινία που -υποκειμενικά πάντοτε μι-λώντας- δεν προσφέρει τίποτε περισσό-τερο από μια εκατοντάλεπτη θέαση. Ηπροσωπική μου άποψη είναι πως η κρι-τική επιτροπή στο Φεστιβάλ Βενετίαςτην υπερεκτίμησε.

Νομίζω πως αξίζει να παραθέσω εδώκάποιες απαντήσεις που έδωσε ο σκηνο-θέτης σε συνέντευξή του στο cineu-ropa.org. Για το νόημα που κρύβει η ται-νία, είπε: «Υπάρχουν τρία πράγματα πουμε απασχολούν και τα θεωρώ πολύ ση-μαντικά: Το ένα είναι η έλλειψη ενσυ-ναίσθησης, γεγονός πολύ κακό ειδικάστις μέρες μας, που οδηγεί στην διαρκώςαυξανόμενη έλλειψη σεβασμού. Το δεύ-τερο είναι η ευπάθεια. Είμαι πολύ λυπη-μένος όταν βλέπω ανθρώπους ευάλω-τους να ταπεινώνονται. Η ταπείνωσηείναι το τρίτο που με απασχολεί».

Όσο για το ποια ήταν η έμπνευσή του,απάντησε: «Η ίδια η ζωή. Έχω δει καιβιώσει πολλές τέτοιες καταστάσεις. Με-ρικές φορές η ζωή είναι πολύ κοινή,μπανάλ και καθόλου ενδιαφέρουσα.Άλλες φορές είναι πολύ ιδιαίτερη, συ-ναρπαστική κι επίσης τρομακτική.Πραγματικά λατρεύω αυτό το μείγμα,όπως και τη μίξη του χρόνου. Σε αυτήντην ταινία, υπάρχουν πολλοί αναχρονι-σμοί, μπερδεύεται το παρελθόν με τοπαρόν. Είμαι χαρούμενος που το τόλ-μησα αυτό γιατί υπήρξα πολύ ρεαλιστής.Όμως μετά από 15 χρόνια, ήμουν τόσοκουρασμένος, ώστε αισθάνθηκα ότιέπρεπε να αφήσω στην άκρη το ρεαλι-σμό και να τολμήσω την αφαίρεση».

strakersan@gmail.comkersanidis.wordpress.com

«ΕΝΑ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΕΚΑΤΣΕ Σ’ ΕΝΑ ΚΛΑ∆Ι ΣΥΛΛΟΓΙΖΟΜΕΝΟ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΤΟΥ»

Κινηματογραφικά στιγμιότυπα

«Ο αγγελιοφόρος πρέπει να πεθάνει» (Kill the me-senger) του Μάικλ Κουέστα: Ο Ουέμπ, έμπειροςδημοσιογράφος, ζει στην Καλιφόρνια και εργάζε-ται σε μεγάλη τοπική εφημερίδα. Στα χέρια τουφτάνει ένα έγγραφο στο οποίο διαφαίνεται η σύν-δεση ανάμεσα στις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑκαι λαθρέμπορους κοκαΐνης. Όταν δημοσιεύεταιτο ρεπορτάζ του, με τον τίτλο «Σκοτεινή συμμα-χία», θα ξεσπάσει σάλος. Ο Ουέμπ αποκάλυψε μιατρομακτική συνομωσία και τώρα πρέπει να αντέ-ξει στον πόλεμο που δέχεται.

«∆υο ανάσες» (Respire) της Μελανί Λοράν: ΗΤσάρλι, όμορφη και ταλαντούχα, βρίσκεται στομεταίχμιο εφηβείας και ενηλικίωσης. Ζώνταςμέσα στις ανησυχίες, τις αμφιβολίες και τους φό-βους, θα γνωρίσει τη Σάρα, ένα κορίτσι όμορφο,με αυτοπεποίθηση και θράσος. Ανάμεσα στις δυοκοπέλες θα ξεκινήσει μια δυνατή φιλία, όμως οχαρακτήρας της υπέροχης αλλά εύθραυστηςΤσάρλι δεν μπορεί να αντέξει για πολύ τα τερτί-πια και τις τσαχπινιές της απρόβλεπτης Σάρα. Ηταινία είναι βασισμένη στο ομώνυμο νεανικό μυ-θιστόρημα της Αν-Σοφί Μπρασμ.

«Μεταμόρφωση» (Horns) του Άζα: Ο Ιγκ κατηγο-ρείται για το βιασμό και το φόνο της κοπέλας,μόνο που ο ίδιος δεν θυμάται τίποτα. Την επόμενημέρα έχουν φυτρώσει κέρατα στο κεφάλι του,που όμως μόνον αυτός τα βλέπει και τα οποίαέχουν την ικανότητα να εκμαιεύουν ομολογίες γιαεγκληματικές πράξεις. Το σενάριο βασίζεται στομυθιστόρημα του Τζο Χιλ, ψευδώνυμο του υιούΣτίβεν Κινγκ.

«Το παιδί Ζιγκ Ζαγκ» (Nono, het Zigzag Kind) τουΒίνσεντ Μπαλ: Ο Νόνο θέλει να γίνει αστυνομικόςσαν τον πατέρα του. Ταξιδεύοντας για να συναν-τήσει το θείο του, θα μπλέξει σε ονειρεμένες πε-ριπέτειες που τον συναρπάζουν.

Σινεφίλ

ΟΟΙΙ ΝΝΕΕΕΕΣΣ ΤΤΑΑΙΙΝΝΙΙΕΕΣΣ

Μετά από δύο χρόνια απουσίας, η ΠανελλήνιαΈνωση Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ) απένειμετο βραβείο της από τη φυσική της θέση: από τη σκηνήτου Ολύμπιον, κατά τη διάρκεια της τελετής λήξηςτου 55ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Το βραβείο των ελλήνων κριτικών απονεμήθηκεστην ταινία του Γιάννη Οικονομίδη, «Το μικρό ψάρι»,επειδή «συνδυάζει με αποτελεσματικό τρόπο, αφή-γηση και ρυθμούς διεθνώς αναγνωρίσιμους, από τημία, και σχολιάζει, από την άλλη, την ηθική διάστασητης νεοελληνικής κρίσης».

Σε ανακοίνωσή της η ΠΕΚΚ, σημειώνει: «Ύστερααπό διετή απουσία -όχι με δική μας ευθύνη- η απο-νομή του βραβείου μας επιστρέφει στην τελετή λήξης,όπως επί τρεις και πλέον δεκαετίες συνέβαινε. Είχαμεεκφράσει δημόσια τις ενστάσεις μας τόσο για τοννόμο Γερουλάνου, όσο και για την άνιση μεταχείρισητων ελληνικών ταινιών. Τι σύμπτωση, τώρα που συ-νολικά αποδοκιμάζεται ο ισχύων νόμος, είτε ως ανε-

φάρμοστος είτε ως καταστροφικός, λήγει και η πε-ρίοδος της αυθαίρετης τιμωρίας μας.

Η Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφουθα συνεχίσει να διεκδικεί το αυτονόητο δικαίωμά τηςστη διαφορετική άποψη και στη διατύπωση προτά-σεων, με γνώμονα τις καταστατικές της αρχές, τηνιστορία της, την ανάπτυξη του εγχώριου σινεμά καιτην υπεράσπιση των θεσμών. Είμαστε υποχρεωμένοι,δυστυχώς, να εκφράσουμε την απογοήτευση μας μ’αφορμή τον ψευδεπίγραφο εορτασμό των 100 χρόνωνελληνικού κινηματογράφου. Όσο είναι ανιστόρητη ηεπιλογή των διακοσίων αρχικώς προτεινόμενων τίτ-λων, άλλο τόσο διάτρητο δείχνει και το αποτέλεσματης διαδικτυακής ψηφοφορίας για την ανάδειξη τωνείκοσι καλύτερων ταινιών. Ποια επιτροπή, άραγε,αποφασίζει να μην συμπεριλάβει ούτε ένα ντοκιμαν-τέρ στη λίστα αυτή, όταν τα τελευταία χρόνια μόνο,πολλά κερδίζουν την καθολική αναγνώριση; Ποιοι χα-ρίζουν τις ταινίες των αδελφών Μανάκια σε γειτονι-

κές εθνικές κινη-ματογραφίες;Ποιοι χρίζουν την«Γκόλφω» ως θε-μέλιο λίθο της ελ-ληνικής κινηματο-γραφίας; Ποιαεπιτροπή εξαιρείμε εγκληματικήάγνοια (;) τον «Ου-ρανό», για παρά-δειγμα, και άλλεςκλασικές δημι-ουργίες από τοσώμα της εθνικήςπαραγωγής;

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Π.Ε.Κ.Κ.

Οι κριτικοί βράβευσαντο “Μικρό ψάρι”

«Το μικρό ψάρι»

Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014 2277ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

«Οι βιβλιοθήκες είναι βαρετέςαπό τη φύση τους. Έχουν πάρα πολλά βιβλίασε σημείο που στενάζεις από το βάρος της σοφίας,σε φέρνει σε απόγνωση.»

Ιωάννης Τροχόπουλος(διευθυντής του Κέντρου

Πολιτισμού του ΙδρύματοςΣταύρος Νιάρχος)

Ο πολιτισμός είναι το απαύγασματων λόγων και πράξεων μιας κοινω-νίας. Αυτό σημαίνει ότι ο πολιτισμόςαναδεικνύεται μέσα από κάθε έκ-φανση της ζωής σε μια κοινωνία: απότις συνθήκες εργασίας, από το εκ-παιδευτικό σύστημα, από το σύστημαυγείας, από τα καλλιτεχνικά έργα,από τη σχέση με το περιβάλλον, απότην πολεοδομία, από το πολιτικό σύ-στημα, από το δίκαιο κ.λπ.Ακριβώς γι’ αυτό είναι προβληματικήη ιεράρχηση των πολιτισμών. Είναιαδύνατο να αξιολογηθεί αντικειμε-νικά ολόκληρο το πλέγμα που συγ-κροτεί τον πολιτισμό σ’ ένα τόπο καιμάλιστα να συνυπολογιστεί ο αντί-κτυπος του στους ανθρώπους τηςκοινωνίας που τον παράγουν και τονβιώνουν. Παραφράζοντας κάτι πουείχε πει ο Ερνέστο Σάμπατο για τηνεπιστήμη και την τέχνη, μπορούμε ναπούμε: Ο πολιτισμός όπως και ητέχνη, δεν εξελίσσεται (όπως η επι-στήμη), όμως αλλάζει. Επιπλέον,ένας πολιτισμός εκπέμπει πάντα κά-ποιες κυρίαρχες αξίες που είναιαπόρροια, αλλά και κίνητρο, τωνσκέψεων και πράξεων της κοινω-νίας. Αξίες, που προφανώς στη βάσητους, είναι αποτέλεσμα των κοινωνι-κών συγκρούσεων και των συσχετι-σμών που διαμορφώνουν την κοινω-νία. Ποιες είναι λοιπόν οι αξίες πουδιέπουν τον πολιτισμό που ευαγγελί-ζεται ο ΣΥΡΙΖΑ;

∆εν πρόκειται εδώ να εξαντλήσουμεφυσικά το ζήτημα, όμως ενδει-κτικά μπορούμε να αναφέρουμε

μερικές: ο ανθρωπισμός, η αλληλεγγύη,η δικαιοσύνη, η ελευθερία, η ισότητα, ηιστορική μνήμη, η τέχνη, η ισόρροπησχέση με το περιβάλλον κ.λπ.

Ας δούμε τώρα ένα σχετικό παρά-δειγμα: το νομοσχέδιο του υπουργείου

Υγείας για την ΕΣΑΝ Α.Ε. μεταθέτει τοενδιαφέρον από τον ασθενή στο κόστοςτης παρεχόμενης ιατρικής υπηρεσίας.Αντιτιθέμεθα σ’ αυτό το νομοσχέδιο,εκτός των άλλων, γιατί δεν έχει ανθρω-ποκεντρικό χαρακτήρα, που σημαίνειπως είναι εκτός του δικού μας αξιακούσυστήματος.

Ένα, λοιπόν, υπουργείο Πολιτισμούτης αριστεράς πρέπει να είναι έναυπουργείο πόλος κοινωνικής συνοχής,συναρμόδιο με όλα τα άλλα υπουργεία.Ένα υπουργείο που θα συμβάλει ώστε οιδιάφοροι θεσμοί και οι δράσεις τους, ταόποια νομοσχέδια, αλλά και οι ιδέες πουπαράγονται και διακινούνται μέσα σ’ολόκληρη την κοινωνία να διέπονταιαπό αξίες του πολιτισμού που προτεί-νουμε: από την επιχειρηματική ηθικήμέχρι την ανθρωποκεντρική οργάνωσητου περιβάλλοντος. Ένα υπουργείο πουθα στηρίζει και θα αναδεικνύει πρακτι-κές στην κοινωνία προς αυτή την κατεύ-θυνση, αλλά και θα τις προκαλεί.

Γι’ αυτό πρώτιστα είναι απαραίτητο ναυπάρχει ένα πολύ ισχυρό υπουργείο Πο-λιτισμού. Γι’ αυτό η δράση του σε καμιάπερίπτωση δεν πρέπει να υποκαθίσταταιαπό τη δράση διάφορων ιδιωτικών ορ-γανισμών και ιδρυμάτων που ο ρόλοςτους είναι διαφορετικός, ιδιωτικοοικο-νομικός με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Η αισθητικοποίηση της ζωής

Αν μελετήσουμε τη συνολική προσπά-θεια αυτών των ιδρυμάτων, διαπιστώ-νουμε πως η τέχνη και η εκπαίδευσηχρησιμοποιούνται ως δούρειος ίππος γιατη σταδιακή διείσδυσή τους σε όλουςτους τομείς της ζωής, ανταγωνιζόμενοιτις αρμοδιότητες του υπουργείου Πολι-τισμού, συρρικνώνοντάς το, επιδιώκον-τας να μονοπωλήσουν το χώρο του. Αυτήη προσπάθεια μονοπώλησης είναι και τοβασικό πολιτιστικό πρόβλημα σήμερα. Ηιδεολογική δράση αυτών των ιδρυμάτωνείναι αντιφατική αναπαράγοντας έτσι τοαντιδραστικό στερεότυπο ότι τα σημε-ρινά προβλήματα είναι πέρα από ιδεολο-γίες και ότι η τέχνη (αλλά και η πολεο-δομία και πολλά άλλα) πρέπει να μένειμακριά από την πολιτική.

Έτσι τα ιδρύματα δεν διεκδικούνκαμία συνέπεια στην οποιαδήποτε υπο-στήριξη συγκεκριμένων αξιών. Αντίθετα,αυτό που υποστηρίζουν στην πράξη έχειπερισσότερο σχέση με τη διασκέδαση

(με την κυριολεκτική έννοια του όρου)γι’ αυτό και μπορούν να το απευθύνουνεύκολα σε πολύ κόσμο. Ένα ιδιότυπουψηλού επιπέδου λάιφ στάιλ, που δενέχει τον επαρχιωτισμό αυτού που ήδηέχουμε γνωρίσει στη χώρα, αλλά περι-βάλλεται από διεθνή λάμψη και διαθέτειυπογραφές μεγάλων ονομάτων, πουόμως καταλήγει να απολογείται υπέρτου ατομισμού, του καταναλωτισμού,του εύκολου, του in, της χαλάρωσης καιτου παιχνιδιού. Μιλάμε για μια πρακτικήαπότοκη της διαμόρφωσης ενός παγκό-σμιου γούστου και κατ’ επέκταση του«παγκόσμιου πελάτη». Έχουμε τελικάμια πρακτική αισθητικοποίησης τηςζωής, όπου η ζωή εγκλωβίζεται στο αι-σθητικό επίπεδο αφήνοντας απέξω όλεςτις άλλες ανθρώπινες δράσεις: την πολι-τική, την ηθική, τη σκέψη. Τα ιδρύματαμε το συνολικό τους έργο διακινούν πε-ρισσότερο σημασίες παρά νοήματα. Ηαποθέωση του απλοϊκού στιλ. «Ο θαυ-μάσιος χορός των τανκς στην πλατείατης Πράγας» κατά τη σοβιετική εισβολήστην Τσεχοσλοβακία, είναι μια χαρακτη-ριστική φράση-παράδειγμα της αισθητι-κοποίησης της πολιτικής.

Υπουργείο τροχονόμος ιδρυμάτων

Σήμερα, η νεοφιλελεύθερη κυβέρνησηστηρίζει και ενισχύει απόλυτα το έργοαυτών των ιδρυμάτων, περνώντας δημό-σιες αρμοδιότητες στα χέρια τους ή εξα-φανίζοντας άλλες για να δημιουργήσεικενό που θα γεμίσει η δράση τους. Τουπουργείο Πολιτισμού εξελίσσεται σεέναν απλό τροχονόμο των δράσεων τωνιδρυμάτων.

∆εν είναι καθόλου τυχαία η εξαφάνισητου ΕΚΕΒΙ, η υποβάθμιση του ΚέντρουΚινηματογράφου, η κατάργηση της οποι-ασδήποτε δημόσιας στήριξης στις άλλεςτέχνες, το κλείσιμο ουσιαστικά της δη-μόσιας τηλεόρασης, η υπό εξέλιξη κατα-στροφική οργάνωση της Εθνικής Βιβλιο-θήκης από το Ίδρυμα Νιάρχου και κατ’επέκταση όλων των σημαντικών περιφε-ρειακών βιβλιοθηκών, η επίθεση στο Φε-στιβάλ Αθηνών, η υποχρηματοδότησητων εθνικών θεάτρων, η επίθεση τηςΤράπεζας Πειραιώς στο Εθνικό ΜουσείοΣύγχρονης Τέχνης, η επιχείρηση υπο-βάθμισης των ανθρωπιστικών σπουδώνστα πανεπιστήμια, η διαλυτική κατά-σταση που προωθείται στη Σχολή ΚαλώνΤεχνών, το πέρασμα της διαχείρισης αρ-

χαιολογικών χώρων σε ιδιωτικά ιδρύ-ματα, η χωροταξική παρέμβαση τωνιδρυμάτων στις παραλίες του Σαρωνι-κού, στην Πανεπιστημίου, στην αναμόρ-φωση του Εθνικού Κήπου κ.λπ.

Μην ξεχνάμε πως οι τέχνες, οι βιβλιο-θήκες, το αστικό περιβάλλον, τα πανεπι-στήμια, η τηλεόραση είναι τομείς πουκατ’ εξοχήν διαμορφώνουν συνειδήσειςκαι συμπεριφορές και ανάλογα χειραγω-γούν ή απελευθερώνουν.

Ένα υπουργείο Πολιτισμού της αρι-στεράς οφείλει να υπερασπιστεί το ρόλοτου και να περιορίσει τα ιδιωτικά ιδρύ-ματα στο δικό τους.

Ο ρόλος της δημόσιας τηλεόρασης

Βασικός μοχλός της δράσης ενός τέ-τοιου υπουργείου μπορεί να είναι η νέαδημόσια τηλεόραση που πρέπει να δημι-ουργηθεί καταργώντας τη ΝΕΡΙΤ. Έτσικι αλλιώς πάντα η δημόσια τηλεόρασηαποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείοενός σύγχρονου πολιτισμού.

Μιλάμε για μια τηλεόραση που θα διέ-πεται από βασικές κοινωνικές αξίεςόπως δημοκρατία, ελευθερία, αλληλεγ-γύη, τέχνη, ιστορική μνήμη… Μια τηλεό-ραση που θα αποτελεί πόλο συνοχής καιεγρήγορσης της κοινωνίας προσφέρον-τας ψυχαγωγία, ενημέρωση, γνώση,μνήμη.

Παράλληλα, μπορεί να αποτελέσει τηνπηγή των απαραίτητων εσόδων για ναεπιτελέσει το ρόλο του το υπουργείο.Όταν έκλεισαν τη δημόσια τηλεόρασηείχε πλεόνασμα 80 εκατ. ευρώ, τα οποίατα πήρε η κυβέρνηση και από τότε ταδίνει στη ∆ΕΗ! Είναι προφανές ότι σή-μερα το πλεόνασμα πρέπει να είναι πολύμεγαλύτερο με δεδομένο το χάλι τηςΝΕΡΙΤ. Με 80 εκατομμύρια ευρώ μπορείνα γίνουν πολλά πράγματα. Μόνο νασκεφτεί κανείς πως το συνολικό κόστοςτου Κέντρου Κινηματογράφου (μαζί μετη χρηματοδότηση των ταινιών και τοπολύ σπάταλο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης)ήταν μόλις 20 εκατ. ευρώ.

Με τα χρήματα αυτά μπορεί να χρημα-τοδοτηθεί αμέσως και σε πρώτη φάση,χωρίς νέους φόρους, κάθε δράση ενόςτέτοιου αριστερού υπουργείου.

Βαγγέλης Παπαδάκης,ΣΥΡΙΖΑ Καλλιθέας

Η ιδεολογική δράση τωνιδρυμάτων είναιαντιφατική αναπαράγονταςέτσι το αντιδραστικόστερεότυπο ότι τασημερινά προβλήματα είναιπέρα από ιδεολογίες καιότι η τέχνη (αλλά και ηπολεοδομία και πολλάάλλα) πρέπει να μένειμακριά από την πολιτική.

“

H ιδρυματοποίησητου πολιτισμούΜερικές σκέψεις για το πλαίσιο πολιτιστικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ

2288 Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Christiane Löhr

Εγκαινιάζεται την Πέμπτη 20Νοεμβρίου η πρώτη ατομική

έκθεση στη χώρα μας της γερμανίδαςChristiane Lhr που περιλαμβάνειμικρά γλυπτά και έργα σε χαρτί.Καθώς η δουλειά της καλλιτέχνιδαςείναι συνδεδεμένη με τη φύση, ηπροεργασία των έργων της δεν γίνεταιστο στούντιο αλλά σε μακρινούςπεριπάτους, σε λιβάδια και δάση,όπου συλλέγει οργανικά υλικά, όπωςμίσχους φυτών, πικραλίδες κ.ά. Ταμικροσκοπικά της έργα άλλοτεθυμίζουν αντικείμενα καθημερινήςχρήσης και άλλοτε αρχιτεκτονικέςκατασκευές, και η ιδιαιτερότητά τουςέχει να κάνει με την απλότητά τους. ΗLhr ακολουθεί και σέβεται τηνεσωτερική γεωμετρία των πρώτωνυλών της, δημιουργώντας έργα που,ενώ είναι εκπληκτικά ελαφριά,εύθραυστα και εφήμερα, ταυτόχροναμοιάζουν ισχυρά και σταθερά. Ηέκθεση λειτουργεί έως τις 8Ιανουαρίου 2015. Ωράριο: Τρίτη έωςΠαρασκευή 10.30π.μ. - 6.30μ.μ.,Σάββατο 12μ. - 4μ.μ.Γκαλερί Bernier/ Eliades(Επταχάλκου 7, Αθήνα, τηλ.:2103413936)

Ίασις

Στην έκθεση με τίτλο Ίασις. Υγεία,Νόσος, Θεραπεία από τον Όμηρο

στο Γαληνό γίνεται μία επισκόπησητης εξέλιξης των αρχαίωνθεραπευτικών πρακτικών. Μέσα από

αυτή την αναδρομή εξετάζεται ημετάβαση από τη μαγικο-θρησκευτικήθεραπεία στην ορθολογική,επιστημονική ιατρική, καλύπτονταςτο χρονικό διάστημα περίπου από το1200 π.Χ. έως τον 3ο αιώνα μ.Χ. Οθεατής έχει την ευκαιρία να δεισχεδόν 300 αρχαία αντικείμενα από 41μουσεία της Ελλάδας και τουεξωτερικού, τα οποία παρουσιάζονταιστις τρεις ενότητες, που η καθεμίαξεχωριστά αφορά την υγεία, τη νόσοκαι τη θεραπεία. Τα ερωτήματα πουανακύπτουν έχουν να κάνουν με τοπώς φρόντιζαν τη διατροφή και τοσώμα τους στην αρχαία Ελλάδα, πώςαντιμετώπιζαν τη δημόσια υγεία, τιέκανε ένας αθλητής όταντραυματιζόταν, αν υπήρχανχειρουργικά εργαλεία, καθώς και πώςχρησιμοποιούσαν τις φαρμακευτικέςουσίες και τα βότανα. Η έκθεσηεγκαινιάζεται την Τετάρτη 19Νοεμβρίου και διαρκεί έως τις 31Μαΐου 2015. Ωράριο: ∆ευτέρα,Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο 10π.μ.- 5μ.μ., Πέμπτη 10π.μ. - 8μ.μ.,Κυριακή 11π.μ. - 5μ.μ.Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (Βασ.Σοφίας & Ηροδότου 1, Αθήνα, τηλ.:2107228321)

Βαλαάμ και Άθως

Για πολλούς αιώνες η Ρωσία και ηΕλλάδα συνδέονται με την κοινή

τους ιστορία, τον πολιτισμό και τηθρησκεία. Οι φωτογραφίες της ΙεράςΜονής του Βαλαάμ και του ΑγίουΌρους στον Άθω, πουπαρουσιάζονται έως τις 29 του μήνα,αποτελούν μια ιστορική μαρτυρία γιατην πνευματική ζωή και τη διάδοσητου χριστιανισμού και τουμοναχισμού, καθώς και για τον τρόπομε τον οποίο διατηρείται καιμεταδίδεται η ζωντανή πνευματικήπαράδοση από γενιά σε γενιά. Βάσητης έκθεσης αποτελεί το κλασικόυλικό των δύο παγκοσμίως γνωστώντόπων του μοναχισμού, καισυγκεκριμένα οι φωτογραφίες από ταδύο λευκώματα: «Τα τοπία της Ι.Μ.Βαλαάμ» του 1887 και το ««ΙερέςΜονές και Σκήτες του Αγίου Όρους»του 1881. Ωράριο: καθημερινές 12μ. -9μ.μ., Σάββατο 10.30π.μ. - 2.30μ.μ.Γκαλερί Χατζηκυριάκος–Γκίκας(Ελληνοαμερικανική Ένωση,Μασσαλίας 22, Αθήνα, τηλ.:2103680052)

•

ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣΧΑΡΤΗΣ

Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου• catana@freemail.gr

Τη συνέντευξη πήρεη Λιάνα Μαλανδρενιώτη

Πώς βλέπετε τη ζωή σας μέσα απότόση μουσική;

Κωνσταντίνος: Ας μη γελιόμαστε, γιανα κάνει κανείς μουσική με ωραίο καιαληθινό τρόπο πρέπει να ασχολείται μεαυτή το 90% της ημέρας του. Να γυρίζειτο μυαλό του συνεχώς γύρω απ’ αυτήν.Αβίαστα, αλλά και συνειδητά. Με ελευ-θερία αλλά και πειθαρχία.

Λυδία: Ίσως, αν όλα αυτά τα χρόνια οκάθε Έλληνας συγκεντρωνόταν σ’ αυτόπου έχει να κάνει, με τόσο πάθος καιαφοσίωση, όση χρειάζεται ένας μουσι-κός για να κατακτήσει αληθινά τη μου-σική -αν κατακτιέται ολοκληρωτικάποτέ-, ίσως τότε τα πράγματα να ήτανπολύ διαφορετικά στην Ελλάδα.

Τι σκέπτεστε για όλα αυτά που συμ-βαίνουν στη χώρα μας;

Κ.: Μία χώρα με τόσες πολλές αρετές,τις οποίες ελάχιστοι μπήκαν στον κόπονα κατακτήσουν. Πλούσιο χώμα, πλού-σια ιστορία, πλούσια γλώσσα, πλούσιαμουσική παράδοση, κι όμως όλα μένουνανεκμετάλλευτα και όλοι όσοι έχουνπροσπαθήσει ή καταφέρει να τα αξιο-ποιήσουν, μένουν συνήθως στη αφάνεια.Και φαίνονται αυτοί που την εκμεταλ-λεύονται επιφανειακά και με ασέβεια.

Λ.: Αυτή είναι η Ελλάδα: μία χώρα πουδιαθέτει άφθονα υλικά για να παραγάγειέναν πλούσιο πολιτισμό, αλλά τελικάπαράγει έναν αρκετά φτωχό. Και αυτόβέβαια δεν ισχύει μόνο για το μουσικότομέα.

∆ιακρίνω κάποια απαισιοδοξία λοι-πόν…

Κ.: Όχι, να κοιτάξουμε πίσω μας μεθάρρος και να δούμε τι απ’ αυτά πουέχουμε κάνει μέχρι τώρα δεν μας αρέ-σουν, ποιους ανθρώπους εμπιστευτή-καμε ενώ δεν έπρεπε, τι έλεγε μέσα μαςη φωνούλα που αρνηθήκαμε να ακολου-θήσουμε γιατί οι εκάστοτε «κοινωνικοίκανόνες» θα την απέρριπταν, πόση ενέρ-γεια σπαταλήσαμε για να τσακωνόμα-στε, την ώρα που θα έπρεπε να δημιουρ-γούμε, πόσο χρόνο μας πήρε το να κρε-μάμε ο ένας στον άλλον ταμπέλες.

Θεοποιώντας τα χρήματα και εξισώ-νοντας τα πάντα: το καλό με το κακό, τοωραίο με το άσχημο, το ευγενικό με τοαγενές, τη μουσική με τη γελοιότητα.Επειδή, λοιπόν, εμείς γι’ αυτό το τελευ-ταίο έχουμε την τάση να μιλήσουμε πε-ρισσότερο, πραγματικά νομίζουμε ότι ημουσική είναι ένας τομέας που έχει κα-τακρεουργηθεί τα τελευταία χρόνια στηνΕλλάδα.

Πώς αντιμετωπίζεται η μουσική σή-

Τα θεατρικάτου ΛέανδρουΠολενάκη

ΟΛέανδρος Πολενάκης,άξιος κριτικός θεάτρουκαι μελετητής του, με

μακροχρόνια, τακτική (καιπολύτιμη) παρουσία στην«Αυγή», επίσης ποιητής καιμυθιστοριογράφος, μαςπαρουσιάζει τώρα και μια άλληπτυχή των αναζητήσεών του,άγνωστη μεν αναμενόμενη δε.Από κριτικός περνά στηνπλευρά των δραματουργών καιπαρουσιάζει στον ΠολυχώροΕκστάν (Καυταντζόγλου 5,Πατήσια, τηλ.6977 359 312),την Κυριακή 16 Νοεμβρίου,στις 8μ.μ., μια κριτικήανάγνωση 5 θεατρικών έργωναπό την ΕλένηΠαπαχριστοπούλου.Συμμετέχουν οι ηθοποιοί:Τάκης Βαμβακίδης, ΗλίαςΚουνέλας, Λαμπρινή Λίβα,Ντομένικα Ρέγκου, ΓιάννηςΣταματίου και …η Φαίη!Καλή επιτυχία, αγαπητέΛέανδρε!

Η μουσική είναι μία: η καλή! αυτός είναιο βασικός κανόνας που διέπει την αισθη-τική τους. Μουσικοί από κούνια οι«String Demons», κατά κόσμον η βιολονί-στα Λυδία Μπουντούνη και ο τσελίσταςΚωνσταντίνος Μπουντούνης, 25 και 23χρονών, συνδυάζουν διαφορετικά στιλμουσικής και παιξίματος με ποικίλα ηχο-χρώματα και δυναμικές παρεμβάσεις απότύμπανα και κρουστά, γεγονός που, στιςζωντανές εμφανίσεις τους, δημιουργείμια διονυσιακή ατμόσφαιρα με βάση ταέγχορδα. Με μητέρα την Μάρω Ραζή καιπατέρα τον Βαγγέλη Μπουντούνη, κατα-ξιωμένους σολίστ της κιθάρας, και μεσπουδαίους δασκάλους τον Ρενάτο Ρίποκαι τον ∆ημήτρη Σέμση αντίστοιχα, δια-νύουν ήδη επιτυχημένη καριέρα, καθώςταράσσουν τα μουσικά πράγματα αφή-νοντας στην άκρη αισθητικές προκατα-λήψεις. Παράλληλα, διδάσκουν στο ΩδείοΡαζή και από τον Απρίλη του 2014 πα-ρουσιάζουν την εκπομπή «Μουσικές απο-στολές» στο ΕΡΤοpen web-radio. Με αφορμή τη συμμετοχή τους στη συ-ναυλία του Βαγγέλη Μπουντούνη και τηςΜάρως Ραζή, «Ένα τραγούδι για τονΜάνο», στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών,την Πέμπτη 20 Νοέμβρη, στις 8.30μ.μ., οι«String Demons» έκαναν ένα διάλειμμααπό την πρόβα τους και μίλησαν στην«Εποχή».

Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014 2299ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

μερα;Λ.: Οι έννοιες έχουν διαστρεβλωθεί εν-

τελώς. Οι άνθρωποι έχουν συνδέσει την«ποιοτική μουσική» με τη νύστα, τη«λαϊκή μουσική» με τη φθήνια, την «πα-ραδοσιακή μουσική» με τη γραφικότητα,ενώ δε θα έπρεπε να είναι καθόλου έτσι!Η μουσική έχει μπει σε κουτάκια που τηνπνίγουν και δεν την αφήνουν να είναιόμορφη, απλώς προσπαθούν να την κά-νουν εμπορική. Κι όμως, έχουμε ξεχάσειότι η όμορφη μουσική είναι τελικά η πιοεμπορική απ’ όλες!

Στα προγράμματά σας καινοτομείτεαφήνοντας στην άκρη αισθητικές προ-καταλήψεις και στεγανά, καθώς δια-σκευάζετε έργα από την εποχή του μπα-ρόκ έως τον 20ό αιώνα και μεταγράφετε

για τσέλο και βιολί ρεμπέτικα τραγούδιααλλά και μεγάλες επιτυχίες της ροκ καιχέβι μέταλ σκηνής.

Κ.: Για παράδειγμα, ένας «κανόνας»λέει ότι αυτός που ακούει ρεμπέτικα,ταυτόχρονα απορρίπτει την κλασική ήτην ποπ μουσική. Ένας άλλος «κανό-νας» λέει ότι η οργανική μουσική είναιπολύ «δύσκολη» για τα αυτιά ενός μέσουακροατή και ότι δεν «πουλάει». Να δοκι-μάσουμε να αλλάξουμε τους «κανόνες»αυτούς: να αφήσουμε τα αυτιά μας ελεύ-θερα να αποφασίζουν τι τους αρέσει καιτι όχι! Ελεύθερα και απαλλαγμένα απόταμπέλες, μόδες και κλίκες! Αυτή είναι,πιστεύουμε, η αληθινή μουσική: η ελεύ-θερη! Και αυτή τη μουσική θέλουμε, απότην ταπεινή μεριά μας, να υποστηρί-

ξουμε στη συναυλία του Μεγάρου, με τονΒαγγέλη Μπουντούνη, την Μάρω Ραζήκαι τους «Κιθαριστές». Με όλους τουςδυνατούς συνδυασμούς και με εκπλή-ξεις!

Μιλήστε μας για τους «String De-mons»;

Κ.: Είναι το όνομα με το οποίο μας«βάφτισε» η Βασιλική Καρακώστα, είναιένα ντούο, δηλαδή ένα βιολοντσέλο καιένα βιολί που παίζει κομμάτια απ’ όλα τα«χωράφια» της μουσικής, με μοναδικό«κανόνα» το να είναι όμορφη. Με τη Βα-σιλική Καρακώστα κάναμε ένα δίσκο, τα«Επικίνδυνα», στον οποίο υπογράφουμετραγούδια σε μουσική και στίχους καικάποιες μελοποιήσεις, τα οποία τραγού-δησε εξαιρετικά και τα ταξιδέψαμε σεπολλά μέρη της Ελλάδας. Έχουμε, επί-σης, συμμετάσχει ως σολίστ στα 3 cd μετις «100 Κιθάρες» του Β. Μπουντούνη.

Λ.: Ο δίσκος μας καθαρά ως String De-mons είναι αυτή τη στιγμή στα σκαριάκαι θα περιέχει πολλά και διάφορα! Το2014 ως String Demons παρουσιάζουμετη συναυλία «Σύγκρουση εγχόρδων» σεδιάφορα μέρη και σκηνές της Ελλάδος.Μέρος του προγράμματος αυτού θα παί-ξουμε και στη σκηνή του Μεγάρου.Queen, Τσιτσάνης, καγκέλια, Θεοδωρά-κης, Χατζιδάκις και δικά μας. Η συναυ-λία αυτή θα είναι κάτι σαν «καντάδα»στον Μάνο Χατζιδάκι, με μουσικές δικέςτου, μουσικές που αγάπησε και μουσικέςπου το ανοιχτό μυαλό του σίγουρα θα αγ-κάλιαζε.

* Πριν τη συναυλία «Ένα τραγούδι γιατον Μάνο», την ερχόμενη Πέμπτη, στις6.30μ.μ., θα δοθεί στην ίδια αίθουσα συ-ναυλία από διπλωματούχους μαθητέςτου Βαγγέλη Μπουντούνη (ΑλέξανδροςΠαντελιάς, Τάκης Γιαννόπουλος, Αντώ-νης Παπαδάκης, Κωνσταντίνα Ανδρί-τσου, Ελεάννα Κωνσταντά) και από τους«Κιθαριστές», την ορχήστρα που διηύ-θυνε ο Μάνος Χατζιδάκις το 1984, στηνπρώτη της συναυλία, με έργα Τάρεγκα,Μπουντούνη, Μπαχ, Μπάριος, Χατζιδάκικαι άλλων συνθετών.

Οι έννοιες έχουνδιαστρεβλωθείεντελώς. Οι άνθρωποιέχουν συνδέσει την“ποιοτική μουσική” μετη νύστα, τη “λαϊκήμουσική” με τη φθήνια,την “παραδοσιακήμουσική” με τηγραφικότητα.

“

Γιώργος Κουμεντάκης«Η Φόνισσα»

Αποδεικνύοντας έμπρακτα ότι στηρίζει συστηματικά τηνελληνική δημιουργία, η Εθνική Λυρική Σκηνή ανέθεσε

το 2011 τη σύνθεση μιας νέας όπερας στον Γιώργο Κου-μεντάκη, έναν από τους σημαντικότερους έλληνες συνθέ-τες. Η νέα όπερα του Κουμεντάκη βασίζεται στη Φόνισσατου Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, το αριστουργηματικό αυτόδιήγημα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, καθώς και το ποι-ητικό κείμενο που υπογράφει ο Γιάννης Σβώλος.

Η δράση της όπερας παρακολουθεί αυτήν του μυθιστο-ρήματος, συμπυκνώνοντάς την όμως στα ουσιώδη. Πρό-κειται για μία μεγάλη παραγωγή που έχει πάρει τη σκηνικήτης μορφή μέσα από τη σκηνοθετική γραμμή του Αλέξαν-δρου Ευκλείδη, τη σκηνική - εικαστική εγκατάσταση τουΠέτρου Τουλούδη, ο οποίος μαζί με την Ιωάννα Τσάμη υπο-γράφει και τα κοστούμια και τους φωτισμούς του ΒινίτσιοΚέλι. Στην πρώτη διανομή θα έχουμε την ευκαιρία να απο-λαύσουμε στο ρόλο της Φόνισσας την Ειρήνη Τσιρακίδου,ενώ στη δεύτερη την Τζούλια Σουγλάκου.

Στη διανομή συμμετέχουν καταξιωμένοι και νεότεροιέλληνες μονωδούς, όπως, μεταξύ άλλων, η Έλενα Κελε-σίδη, ο Τάσος Αποστόλου, ο Νίκος Στεφάνου, ο ΒαγγέληςΜανιάτης, ο ∆ημήτρης Ναλμπάντης, η Νίκη Χαζιράκη, ο∆ιονύσης Τσαντίνης κ.ά.

Ο διακεκριμένος μαέστρος και μέχρι πρόσφατα καλλιτε-χνικός διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, Βα-σίλης Χριστόπουλος έχει αναλάβει τη μουσική διεύθυνσητης παραγωγής. Εκτός από τους μονωδούς, η σύνθεση προ-βλέπει μεγάλη συμφωνική ορχήστρα, καθώς επίσης τέσ-σερα χορωδιακά σύνολα. Η ανδρική χορωδία στο βάθοςτης σκηνής, σε ρόλο του ισοκράτη, εστιάζει στα δεινά τηςανθρώπινης φύσης, ενώ μία πολυπληθής γυναικεία χορω-δία λειτουργεί ως καθρέπτης της καθημερινότητας. Μιαακόμα γυναικεία χορωδία, ολιγομελής, με τέσσερις μοιρο-λογίστρες, ερμηνεύει χορωδιακά που βασίζονται στα πο-λυφωνικά τραγούδια της Ηπείρου. Πολυφωνικό σύνολο:Ειρήνη ∆ερέμπεη, Μαρία Μελαχροινού, Μάρθα Μαυροειδή,Μαρία Κώττη.

Η παιδική χορωδία της ΕΛΣ έχει το ρόλο του παιδικούχορού που τροφοδοτεί την εγκληματική φύση της Φραγ-κογιαννούς. Τη χορωδία της ΕΛΣ διευθύνει ο ΑγαθάγγελοςΓεωργακάτος και την παιδική χορωδία της ΕΛΣ, η ΜάταΚατσούλη.

Για τέσσερις μόνο παραστάσεις, στις 19, 21, 23, 26 Νο-εμβρίου, στην αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του ΜεγάρουΜουσικής Αθηνών. Τιμές εισιτηρίων: 20, 35, 50 και 65ευρώ. Παιδικό & φοιτητικό 12 ευρώ.

Μουσική ελεύθερηαπό ταμπέλεςΣυνέντευξη με τους «String Demons», Λυδία και Κωνσταντίνο Μπουντούνη

Επιµέλεια: ΛΛιιάάνναα ΜΜααλλααννδδρρεεννιιώώττηη

lianam@otenet.gr

ΜΟ

ΥΣΙΚ

ΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Θόδωρος Αντωνίου“Τhe String Quartets”

HSubways Music και οι εκδόσεις Cambiaεγκαινιάζοντας τη νέα τους συνεργασία,θα παρουσιάσουν τη διπλή δισκογραφική

έκδοση του συνόλου των κουαρτέτωνεγχόρδων που συνέθεσε, ο πλέον διακεκριμένοςδιεθνώς Έλληνας συνθέτης λόγιας μουσικής, οακαδημαϊκός και πρόεδρος της ΕνώσεωςΕλλήνων Μουσουργών, Θόδωρος Αντωνίου.Πρόκειται για έξι κουαρτέτα εγχόρδων, τρία σεκάθε δίσκο, ερμηνευμένα από το καταξιωμένοκουαρτέτο εγχόρδων «L’ Anima»: Στέλλα Τσάνη(βιολί), Mπρουνίλντα-Ευγενία Μάλο (βιολί),Ελευθερία Τόγια (βιόλα), Λευκή Κολοβού(βιολοντσέλο). Στην εκδήλωση, το κουαρτέτο L’Anima θα παρουσιάσει ζωντανά και σε πρώτηπαγκόσμια εκτέλεση το 7ο κουαρτέτο εγχόρδωντου συνθέτη. Θα μιλήσουν οι: ΘόδωροςΑντωνίου συνθέτης, αρχιμουσικός, ακαδημαϊκόςκαι πρόεδρος της Ένωσης ΕλλήνωνΜουσουργών, Κωστής Γαϊτάνος, πιανίστας,καθηγητής, μουσικολόγος, συγγραφέας, ΙάκωβοςΚονιτόπουλος, συνθέτης, αρχιμουσικός,υπεύθυνος του Ελληνικού ΣυγκροτήματοςΣύγχρονης Μουσικής Xρίστος Παπαγεωργίου,συνθέτης, πιανίστας, διευθυντής του ΤρίτουΠρογράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας,Θωμάς Ταμβάκος, μουσικογράφος, κριτικός,ερευνητής, Στέλλα Τσάνη, βιολονίστρια, μέλοςτου κουαρτέτου εγχόρδων «L’ Anima». Θαπρολογίσουν οι: Σοφοκλής Σαπουνάς, μουσικόςπαραγωγός, καθηγητής, διευθυντής τηςSubways Music και του Εράτειου.Την Τρίτη 18 Νοεμβρίου, στις 8.30μ.μ., στονΙανό (Σταδίου 24, Αθήνα, τηλ. 2103217917).Είσοδος ελεύθερη.

3300 Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014Ι∆ΕΕΣ

Τη συνέντευξη πήρεο Στάθης Κουτρουβίδης

Τι ιδιαίτερο συνεισφέρει το βιβλίοσας στη συζήτηση για την επτάχρονηστρατιωτική δικτατορία;

Είναι η πρώτη προσπάθεια συστημα-τικής αποτίμησης της περιόδου απόέναν μη συμμετέχοντα και μάλιστα στααγγλικά. Στόχος του βιβλίου είναι νααναλύσει τις εξελίξεις στην ελληνικήκοινωνία στη λεγόμενη «μακρά» - καιόχι «σύντομη» - δεκαετία του ’60 και κυ-ρίως στο χώρο τον νέων και να επιση-μάνει τις συνέχειες και τις ασυνέχειεςστην κουλτούρα της διαμαρτυρίας. Σεαυτό το πλαίσιο, προσπάθησα να ανα-δείξω του λόγους για τους οποίους μιαγενιά νέων ανθρώπων ριζοσπαστικο-ποιήθηκε, εκμεταλλευόμενη τα κενάκαι τις ασυνέχειες του αυταρχικού κα-θεστώτος, ζητώντας επιτακτικά πολι-τική αλλαγή.

Η δική σας έρευνα ήταν από τις πρώ-τες που αναφέρονται με ένα επιστημο-νικό τρόπο σε αυτήν την περίοδο. Γιατίεπιλέξατε να επικεντρωθείτε στη νεο-λαία;

Γιατί είναι ένας από τους βασικούςπαίκτες στη συγκεκριμένη συγκυρία.Είναι μια εποχή, όπως καταδεικνύουνκαι τα πρόσφατα βιβλία της ΈφηςΑβδελά και του Κώστα Κατσάπη, όπουη νεολαία αναδεικνύεται σε πολύ ση-μαντικό παράγοντα μέσα στην κοινω-νία, αντικατοπτρίζοντας αντίστοιχεςεξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Όπωςπροέβλεπαν θεωρητικοί, όπως ο Χέρμ-περτ Μαρκούζε, οι νέοι διαδραματίζουνπρωταγωνιστικό ρόλο στις πολιτικέςδιεκδικήσεις της εποχής. Η νεολαία,ούσα αποκομμένη από τους μηχανι-σμούς κοινωνικής ενσωμάτωσης, εξέ-φραζε πιο ρητά από οποιαδήποτε άλληκοινωνική κατηγορία την αντίθεσή τηςπρος το καθεστώς. Επιτίθονταν ευθαρ-σώς στο τρίπτυχο «πατρίς, θρησκεία,οικογένεια» και κατέκρινε τις αυταρχι-κές δομές του πανεπιστημίου και τηςευρύτερης κοινωνίας, καθώς και τουςμηχανισμούς κοινωνικής επιβολής καικαταπίεσης που είχε εγκαθιδρύσει τοκαθεστώς. Τέλος, στη νεολαία οφείλε-ται η πλέον μαζική μορφή αντίστασηςαπέναντι στη χούντα – και φυσικάμιλάω για την κατάληψη του Πολυτε-χνείου, που ήταν το επιστέγασμα διαδι-κασιών που είχαν δρομολογηθεί καιπου βρίσκονταν σε διαρκή κλιμάκωσηαπό πολύ πριν.

Από το 114 στο Πολυτεχνείο

Επιχειρείτε μια ενοποίηση των γενιώνπου έζησαν τα γεγονότα του ’60, πρινκαι μετά τη δικτατορία, και της γενιάςτου Πολυτεχνείου. Τι ωθεί σε αυτό τοσυμπέρασμα;

Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Κατα-δεικνύω το γεγονός πώς παρότι υπάρ-χουν ενδιαφέρουσες συνέχειες σε επί-

πεδο κοινωνικού μετασχηματισμού, πα-ρατηρείται μια σαφής διαχωριστικήγραμμή σε επίπεδο συγκρουσιακών πο-λιτικών από τα κάτω. ∆εν μπορούμε ναμιλάμε για συγκρουσιακό κύκλο, όπωςσυχνά λέγεται, που ξεκινάει στα τέλητου 1950 και στις αρχές του 1960 με τακινήματα του «114» και του «15%» καισυνεχίζεται αδιάλειπτος ως το 1974.Στην πραγματικότητα η δικτατορίααποτελεί μια τομή, γιατί διακόπτειβίαια και αμετάκλητα αυτόν τον κύκλοδιαμαρτυρίας, για να δώσει τη θέση τουσε έναν άλλο.

Από την άλλη πλευρά, μέσα στηχούντα συντελείται μια σημαντική αλ-λαγή: ένα μεγάλο μέρος των πολιτικο-ποιημένων φοιτητών προερχόταν πλέοναπό την μεσαία τάξη και από συντηρη-τικές οικογένειες, συχνά με γονείςστρατιωτικούς κτλ. Σε αντίθεση με τηνπροηγούμενη γενιά των Λαμπράκηδων,που ονομάζω «γενιά Ζ», η οποία προέρ-χονταν κυρίως από αριστερές ή εργατι-κές οικογενειακές παραδόσεις, μια νέαγενιά ενηλικιώθηκε μέσα στη χούντα,

«Τα παιδιά της ∆ικτατορίας» - χαρα-κτηρισμός που παραπέμπει στη θρυ-λική ταινία του Ζαν Λυκ Γκοντάρ, «Ταπαιδιά του Μαρξ και της Κόκα-Κόλα».Είναι μια γενιά που εναγκαλίζεται τοκυρίαρχο αριστερό παράδειγμα τηςεποχής, παρά το γεγονός πως αυτό ερ-χόταν συχνά σε αντίθεση με το κοινω-νικό στάτους ή την πολιτική τοποθέ-τηση του οικογενειακού της περιβάλ-λοντος. Έτσι, έκαναν κατά κάποιοντρόπο μια διττή εξέγερση, όχι μόνο απέ-

ναντι στο καθεστώς, αλλά και στο ίδιοτο περιβάλλον τους και τα αποπνικτικάσυντηρητικά ήθη της ελληνικής κοινω-νίας της εποχής.

Αντίθετα με τη «γενιά Ζ», που έδρασεστα πιο σκληρά πρώτα χρόνια της χούν-τας και χαρακτηριζόταν από έντονεςσυνέχειες με τη προδικτατορική εποχήπου δεν της επέτρεψαν να κατανοήσειπλήρως τις νέες συνθήκες και να δρά-σει σε αυτές, η νέα αυτή γενιά επέλεξεδιαφορετικούς τρόπους κινητοποίησης,εκμεταλλεύτηκε το άνοιγμα του καθε-στώτος και προτίμησε την ανοιχτή, μα-ζική διαμαρτυρία από τα παράνομα καιυπόγεια δίκτυα. Τέλος, τα «παιδιά τηςδικτατορίας», ακριβώς εξαιτίας του ότιμεγάλωσαν μέσα στη χούντα, γνώριζανπώς να χειριστούν καλύτερα τα κενάκαι τις ασυνέχειες του ίδιου του αυταρ-χικού καθεστώτος.

Είναι χαρακτηριστικός ο καθοριστι-κός ρόλος της γενιάς των Λαμπράκη-δων σε αυτήν την πορεία, ως ένα είδοςμεταίχμιου ανάμεσα στις δύο γενιές.Από το 1970 όμως και μετά αλλάζει ο

τρόπος σκέψης και πολιτικής δράσης.Οι επιρροές από την Ευρώπη είναι τότεπολύ πιο σπουδαίες και καίριες;

Πιστεύω πως ναι. Οι Λαμπράκηδεςδεν ήταν τόσο εξωστρεφείς όσο η επό-μενη γενιά που καθορίζεται από τονΜάη του ’68 και τα νεολαιίστικα κινή-ματα του εξωτερικού. Επίσης, οι Λαμ-πράκηδες παρά τα νέα στοιχεία που κό-μιζαν, χαρακτηρίζονταν από κοινωνικόσυντηρητισμό, πράγμα που αλλάζειάρδην με την επόμενη γενιά ακτιβι-

στών. Όσον αφορά ένα νέο τρόπο σκέ-ψης, η άρση της προληπτικής λογοκρι-σίας στάθηκε καταλυτικός παράγοντας.Ευνόησε ιδιαιτέρως τη διακίνηση τουπολιτικού βιβλίου και την εκδοτικήέκρηξη που επήλθε, με 150 νέους εκδο-τικούς οίκους να εξειδικεύονται σεαυτό. ∆ύο χιλιάδες περίπου νέοι τίτλοισυμπεριλάμβαναν μια σειρά από μετα-φράσεις κλασικών πολιτικών έργων,καθώς και υπαινικτικών κειμένων σύγ-χρονων ελλήνων συγγραφέων, πουέσπασαν την περίφημη σιωπή τους – μετα «18 Κείμενα» να είναι μόνο η αρχή.

Επίσης για πρώτη φορά έχουμε ευ-ρεία κυκλοφορία κειμένων αιρετικώναριστερών στοχαστών, από τον ΡεζίςΝτεμπραί, τον Γκύ Ντεμπόρ και τονΚορνήλιο Καστοριάδη, ως τον ΑντόνιοΓκράμσι. Αυτά, σε συνδυασμό με μιασειρά μεταφράσεων των βασικών κει-μένων των φοιτητικών εξεγέρσεων στοεξωτερικό, όπως το περίφημο «StudentPower», παρείχαν στους έλληνες φοιτη-τές ένα θεωρητικό οπλοστάσιο, φέρ-νοντας τους κοντά στο εξεγερσιακόπνεύμα των κινημάτων αμφισβήτησηςτου εξωτερικού. Όσον αφορά το σκέ-λος της πολιτικής δράσης, η λεγόμενηφιλελευθεροποίηση του καθεστώτοςευνόησε τη δημιουργία σημαντικώνδομών κινητοποίησης, όπως η «Ελλη-νοευρωπαϊκή Κίνηση Νέων» και οι το-πικοί σύλλογοι, που λειτούργησαν ωςχώροι ζύμωσης και επώασης ριζοσπα-στισμού.

Πολιτισμός και αντίσταση

∆ιαβάζοντας το βιβλίο, δίνετε ιδιαί-τερο βάρος στην ανάδειξη εκείνων τωνπολιτιστικών στοιχείων μέσα από ταοποία συγκροτείται η έννοια της αντί-στασης στο καθεστώς. Γιατί δίνετε τόσοπολύ βάρος στον πολιτισμό με την ευ-ρύτερη έννοια;

Θέλησα να αναδείξω τους τρόπους μετους οποίους ο πολιτισμός συνυφαίνε-ται με την πολιτική. Θεωρώ ότι οι φοι-τητικές δραστηριότητες αποτελούσανμέρος ενός ευρύτερου συνόλου κοινω-νικών διεργασιών που περιλαμβάνει οόρος «πολιτισμός» στην ευρύτερη έν-νοιά του, εννοώντας όχι μόνο τις εκ-φάνσεις της πνευματικής ζωής αλλάκαι της κοινωνικής συμπεριφοράς.Έτσι, προσεγγίζω τον πολιτισμό απόμια σχεδόν ανθρωπολογική σκοπιά, ως«τρόπο ζωής». Η αναδιάρθρωση τωνπολιτισμικών χαρακτηριστικών, η επα-νανοηματοδότηση της λαϊκής παράδο-σης από αντιστασιακούς κύκλους, οιτάσεις που έρχονταν από το εξωτερικό,σήμαναν ριζικές αλλαγές στα ήθη τουδημόσιου αλλά - και αυτό πρέπει να το-νιστεί - και του ιδιωτικού βίου των εξε-γερθέντων νέων. Αυτή λοιπόν η νέαγενιά φοιτητών αποτελούσε πρωτοπο-ρία, όχι μόνο σε επίπεδο δράσης, αλλάκαι αντιλήψεων και καθημερινών πρα-κτικών. Η ιδιαίτερη κουλτούρα που

«Τα παιδιά του Μαρξ και της Κόκα - Κόλα»αντιστάθηκαν στη Χούντα

Συζητάμε με τον ιστορικό του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης ΚωστήΚορνέτη με αφορμή το βιβλίο του Children of the Dictatorship, StudentResistance, Cultural Politics and the ‘Long 1960s‘ in Greece, ed. BerghahnBooks, 2013 για την αντίσταση της νεολαίας στο καθεστώς της Χούντας, τορόλο της στο πεδίο του πολιτισμού και τη σύνδεσή της με την πολιτική.

Η νεολαία, ούσα αποκομμένη από τους μηχανι-σμούς κοινωνικής ενσωμάτωσης, εξέφραζε πιορητά από οποιαδήποτε άλλη κοινωνική κατηγορίατην αντίθεσή της προς το καθεστώς.

“

Η ΕΠΟΧΗ 16 Νοεμβρίου 2014 3311Ι∆ΕΕΣ

αναπτύχθηκε – μαζική και υβριδική -προσομοίαζε στο ισχυρό ρεύμα της ρι-ζοσπαστικοποιημένης νεολαίας σεάλλες χώρες, η οποία συνέδεε κατάκόρον το μετασχηματισμό της καθημε-ρινής πραγματικότητάς με το όραμαμιας ευρύτερης πολιτικής αλλαγής.

Τι σηματοδότησε η αλλαγή κλίματοςκαι η χαλάρωση του ελέγχου της δικτα-τορίας στους όρους δημιουργίας τουπνευματικού κόσμου μετά το 1970 γιατον αντιστασιακό αγώνα της περιόδου;

Στα πρώτα, πέτρινα χρόνια της δικτα-τορίας η δημιουργία μαζικής δράσηςήταν αδύνατη, ακριβώς λόγω του ότι τομέγεθος της καταστολής δεν επέτρεπετη δημιουργία δομών κινητοποίησης. Ηλεγόμενη «ελεγχόμενη φιλελευθερο-ποίηση» της χούντας, στην προσπάθειαεδραίωσής της, παρείχε στο φοιτητικόκίνημα τις πολιτικές ευκαιρίες που τουεπέτρεψαν να αναδειχθεί – θυμίζω πωςτα πρώτα βήματα του αντιδικτατορικούφοιτητικού κινήματος έγιναν μέσα απότις προσφυγές στα πρωτοδικεία, διεκ-δικώντας το δικαίωμα εκλογής αιρετώνδιοικήσεων στους συλλόγους τους, συ-νεπώς είχε «λεγκαλιστικά» χαρακτηρι-στικά που αποσκοπούσαν στην εκμε-τάλλευση των χαραμάδων του συστήμα-τος. Το άνοιγμα του καθεστώτος απέ-τυχε παταγωδώς, καθώς μέσω μικρώνπαραχωρήσεων – και με τη βία να συνε-χίζεται αδιάλειπτη - οδήγησε μια νέαγενιά στην πολιτική συνειδητοποίηση,ωθώντας την σε ακόμη μεγαλύτερεςδιεκδικήσεις σε θέματα ελευθερίας τουλόγου και της πολιτικής έκφρασης.Επιπλέον, η αλλαγή κλίματος συνέβαλεστη μαζικοποίηση του κινήματος, υπότην καθοδήγηση -αλλά όχι και τονέλεγχο- μια σειράς οργανώσεων κομου-νιστικών αποχρώσεων, με σημαντικότε-ρες βέβαια την Αντι-ΕΦΦΕ, την ΚΟΣΡήγας Φεραίος και την ΑΑΣΠΕ.

Το ευρωπαϊκό ’68και το ελληνικό ’73

Η δουλειά σας παρουσιάζει συγκρι-τικά στοιχεία ανάμεσα στα γεγονότατου 1973 και του Πολυτεχνείου καιαυτών που συνέβησαν το 1968 σε αρκε-τές ευρωπαϊκές χώρες. Ποιες ήταν οιομοιότητες και οι διαφορές ανάμεσατους;

Θέλησα να γεφυρώσω το χάσμα ανά-μεσα στην αντίληψη που θέλει τη γενιάτου Πολυτεχνείου του 1973 να αποτελείτον ελληνικό Μάη του ’68, πρεσβεύον-τας μια υποτιθέμενη συνέπεια με τηνευρωπαϊκή εμπειρία από τη μία, και τηθεώρηση που επιμένει στη μοναδικό-τητα της ελληνικής περίπτωσης, απότην άλλη. Θα έλεγα πως η αλήθεια βρί-σκεται κάπου στη μέση: επρόκειτο γιαένα ξεχωριστό κίνημα, που όμως απο-τελούσε μέρος ενός γενικότερου παρα-δείγματος. Ήταν ένας αντικατοπτρι-σμός της ευρωπαϊκής εμπειρίας μεπολλά κοινά σε επίπεδο ιδεολογίας, ου-τοπίας, αισθητικής και συμβόλων, αλλάχωρίς τον έντονο πρωτοποριακό χαρα-κτήρα της τελευταίας, λόγω των ιδιαί-τερων συνθηκών που είχε επιβάλει τοδικτατορικό καθεστώς. Και βέβαια μετα δικά της, ιδιαίτερα, τοπικά χαρακτη-ριστικά.

Βλέπετε σήμερα αναλογίες με εκείνητην περίοδο; Αν ναι, γιατί δεν μαζικο-ποιείται ένα νεολαϊίστικο κίνημα αντί-στασης σήμερα;

Παρά το γεγονός πως η σημερινή πο-

λιτική κατάσταση έχει αρκετά από ταμετα-δημοκρατικά χαρακτηριστικάενός καθεστώτος «εκτάκτου ανάγ-κης»,δεν πιστεύω πως βιώνουμε μια«νέα χούντα». Είναι σαφές πως η Ελ-λάδα δεν βρίσκεται υπό στρατιωτικό δι-κτατορικό καθεστώς, ολοκληρωτικού ήάλλου τύπου. Θα πρέπει να είμαστεεξαιρετικά προσεκτικοί με τη χρήσητων όρων, γιατί διαφορετικά οι λέξειςσχετικοποιούνται και χάνουν τη σημα-σία και το ειδικό τους βάρος. Όλεςαυτές οι αναφορές στη δικτατορία –που «δεν τελείωσε το ’73» –καταδει-κνύουν μια μεγάλη ανάγκη για ιστορικάσημεία αναφοράς και για τη δημιουργίαγενεαλογιών, άσχετα με το κατά πόσοαυτές αντέχουν στη βάσανο της ανάλυ-σης. Τα όλο και πιο συχνά φαινόμενααυταρχισμού, παραβίασης της ελευθε-ρίας της έκφρασης και αστυνομικήςβίας, δεν πρέπει να μας σπρώχνουνστην παγίδα της υπερβολής και τηςεξομοίωσης ανόμοιων πραγμάτων,παρά την οργή που δημιουργεί η ορια-κότητα της κατάστασης και τα ερωτή-ματα που προκύπτουν σχετικά με τηνποιότητα της δημοκρατίας.

∆εν θα συμφωνήσω πως στις μέρεςμας δεν βλέπουμε τη γέννηση και μαζι-κοποίηση κοινωνικών κινημάτων μεεπίκεντρο τη νεολαία. Τον ∆εκέμβριοτο 2008 ζήσαμε ένα πολύ έντονο κύμαεξέγερσης, κυρίως από μαθητές, πουκινήθηκε στα όρια ανάµεσα στην κοι-νωνική ανυπακοή, την ουτοπία και τημανία καταστροφής. Το κίνημα τωναγανακτισμένων το 2011 – με όλες τιςαντιφάσεις και την πολιτική και γενεα-λογική πολυσυλλεκτικότητά του – εμ-περιείχε επίσης έντονα στοιχεία μαζι-κής, νεολαιίστικης δράσης. Βέβαια, τηνστιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμέςη αναβίωση αυταρχικών πρακτικών απόπανεπιστημιακούς και κυβερνητικούςκύκλους και το άνευ προηγουμένουκλείσιμο του πανεπιστημίου Αθηνώνλίγες μόλις μέρες πριν από την επέτειοτου Πολυτεχνείου ίσως και να λειτουρ-γήσουν ως “κρίσιμη στιγμή” για τουςφοιτητές που βρίσκονται σε αναβρα-σμό.

Υπάρχει μια τάση αναθεωρητισμούαπέναντι στα γεγονότα της περιόδουτης χουντικής επταετίας. Πώς προσεγ-γίζετε ανάλογες σκέψεις;

Αν αναφέρεστε στον αναθεωρητισμόσε σχέση με το γεγονός πως υπήρχανμεγάλα κομμάτια της ελληνικής κοινω-νίας που συνειδητά και ανοιχτά στήρι-ξαν το καθεστώς, πιστεύω πως είναικαλοδεχούμενος. Είναι καιρός να μιλή-σουμε ανοιχτά για αυτό το τεράστιοταμπού. Εάν μιλάτε για τον αναθεωρη-τισμό σε σχέση με το Πολυτεχνείο,αυτός με βρίσκει απέναντί του. Η συλ-λήβδην απαξίωση της γενιάς του Πολυ-τεχνείου είναι αντίστοιχη με αυτήν τηςγενιάς του ‘68 σε άλλες χώρες, όπως γιαπαράδειγμα στη Γαλλία, και είναι βο-λική γιατί έχουμε ανάγκη από εξιλα-στήρια θύματα, ειδικά στην παρούσασυγκυρία. Αν όμως αυτή η τάση δενείναι καινούργια, για πρώτη φοράωστόσο βλέπουμε μια συνειδητή από-πειρα αμφισβήτησης της κομβικότηταςτου Πολυτεχνείου και την προώθησητης άποψης πως ίσως τα πράγματα ναείχαν εξελιχθεί καλύτερα για τη χώρααν δεν είχε συμβεί – όπως για παρά-δειγμα στο θέμα της Κύπρου. Αυτή τηνοπτική τη θεωρώ όχι απλώς εξαιρετικάάστοχη και ανιστορική, αλλά και άκρωςεπικίνδυνη. Το Πολυτεχνείο, από έναςγενικά αποδεχτός τόπος μνήμης τις τε-λευταίες δεκαετίες, μετατρέπεται στα-διακά αλλά τάχιστα σε διχαστικό μνη-μονικό γεγονός, που θυμίζει τα πρώταχρόνια της Μεταπολίτευσης.

Κοινωνικά χαρακτηριστικάστο κίνημα των νέων

Η διαδρομή της αγωνιστικής παρέμ-βασης της νεολαίας που μελετάτε αντι-κρούει τις θεωρίες περί του πρόσκαι-ρου και όχι τόσο πολιτικού χαρακτηρι-στικού τους. Υπάρχουν βαθύτερα κοι-νωνικά χαρακτηριστικά στο νεολαι-ίστικο κίνημα;

Ένα από τα βαθύτερα κοινωνικά χα-ρακτηριστικά του κινήματος έχει νακάνει με την ίδια τη σύνθεσή του. Γιαπρώτη φορά παιδιά κατώτερων κοινω-νικών τάξεων και παιδιά από την επαρ-χία εισήλθαν μαζικά στο πανεπιστήμιο,αλλάζοντας ριζικά την κοινωνική σύν-θεση του φοιτητικού σώματος. Ηόσμωσή τους με παιδιά μεσοαστικώνοικογενειών δημιούργησε ένα πολυτα-ξικό μείγμα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.Θα πρέπει να αναφερθούμε επίσης καιστην αυξανόμενη παρουσία γυναικώνστο κίνημα, και μάλιστα με ηγετική πα-ρουσία – ειδικά μετά τη λανθασμένη τα-κτική του καθεστώτος να στρατεύσειφοιτητές μετά από την πρώτη κατά-ληψη της Νομικής το Φεβρουάριο του’73. Σε επίπεδο κοινωνικών διεκδική-σεων, τέλος, πέρα από τη σύγκρουσήτους με ένα βίαιο και αυταρχικό καθε-στώς, οι φοιτητές – βαθιά αριστεροί στοσύνολο τους - οραματίζονταν μια πιο δί-καιη κοινωνία εν γένει. Τα αιτήματατους ήταν συχνά ιδιαίτερα ριζοσπα-στικά, παρόλο που δεν μπορούσαν νααρθρωθούν στην ολότητά τους εξαιτίαςτων καταπιεστικών συνθηκών. ∆ενείναι τυχαίο πως στο Πολυτεχνείο λει-τούργησε και εργατική συνέλευση μειδιαίτερα προωθημένες διεκδικήσεις.Αυτές οι αγωνιστικές παρακαταθήκεςκληροδότησαν στα πρώτα μεταπολιτευ-τικά χρόνια το «συντακτικό» της πολι-τικής διαμαρτυρίας, η οποία έφερε τηνανεξίτηλη σφραγίδα και το τεράστιοβάρος του αντιδικτατορικού αγώνα.

* Ολόκληρη η συνέντευξη στον ιστό-τοπο της «Εποχής»

«Τα παιδιά του Μαρξ και της Κόκα - Κόλα»αντιστάθηκαν στη Χούντα

Οι πολιτιστικές συμπεριφορέςήταν άμεσα πολιτικές

Ασχολείστε επισταμένα με τις πολιτιστικές συμπεριφορές των ανθρώπων πουδεν είναι άμεσα πολιτικές. Γιατί δίνετε ιδιαίτερο βάρος σε αυτές;

∆εν θα συμφωνήσω με την ανάγνωσή σας. Οι πολιτισμικές αντιστάσεις στιςοποίες επικεντρώνομαι ήταν εξόχως και πολύ άμεσα πολιτικές – είτε αυτό είχε

να κάνει με τις εκδόσεις και το πολιτικό βιβλίο, με τιςκινηματογραφικές λέσχες και τις συζητήσεις με τονΘόδωρο Αγγελόπουλο, τις διαμαρτυρίες του Β’ εξώ-στη στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, την «ομοιοπαθητική»χρήση της παράδοσης από μουσικούς όπως ο ∆ιονύσηςΣαββόπουλος, είτε, τέλος, με τις πολιτικές παρεμβά-σεις του Ελεύθερου Θεάτρου. Ο ρόλος των διαφόρωνπολιτισμικών εκφάνσεων στη διάδοση της διαμαρτυ-ρίας ήταν πολλαπλός, συμβάλλοντας τα μέγιστα στηδημιουργία μιας νέας πολιτικής συνειδητοποίησης καινέων, ριζοσπαστικών συλλογικών ταυτοτήτων. Σεαυτό το πλαίσιο, πρωτεύοντα ρόλο έπαιξε και μια σχε-δόν μιμητική σχέση με τα νεολαιίστικα κινήματα τουεξωτερικού και μια τάση πολιτισμικής μεταβίβασηςτων πολιτικών και πολιτισμικών ερεθισμάτων από

άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και οι ΗΠΑ. Ταινίες όπως το «Γούντστοκ» ήτο «Φράουλες και Αίμα» στάθηκαν αφορμή για διαδηλώσεις, με τους νέους να προ-χωρούν σε ένα είδος επιτέλεσης των τεκταινόμενων στη μεγάλη οθόνη, εντάσ-σοντας κατ’ αυτό τον τρόπο την διαμαρτυρία τους μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο τωνσίξτις. Αυτή η τάση ταύτισης με τις εξελίξεις στον έξω κόσμο, προδίδει την πε-ποίθηση των αντιδικτατορικών φοιτητών πως αποτελούσαν μέρος ενός ευρύτε-ρου διεθνούς αγώνα, με κοινά σύμβολα, κοινά διαβάσματα και ακούσματα, και ένακοινό εχθρό, τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.