17/09 9 1.2 СТУДИЈА ЗА ФИРМИТЕ ПОЧЕТНИЧКИ:INSTAGRAM, ОД НУЛА ДО МИЛИЈАРДА ПРЕКУ НОЌ ! 2010, ˇ ˚ % Instagram 25 …

- ПОСТДИПЛОМСКИ СТУДИИ -

МАГИСТЕРСКИ ТРУД

Пресметување во облак и

миграција на апликации -

анализа и споредба

Битола, 2017

Ментор:

проф. д-р Пеце Митревски

Кандидат:

Доревски Ѓоко17/09

Универзитет „Св. Климент Охридски“ - Битола

ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ И КОМУНИКАЦИСКИ

ТЕХНОЛОГИИ

Пресметување во облак и миграција на апликации Доревски Ѓоко 17/09

2

СОДРЖИНА

В О В Е Д.......................................................................................................................................................... 4

1. 1 ВЛЕЗ ВО ОБЛАКОТ ...................................................................................................................................... 8 1.2 СТУДИЈА ЗА ФИРМИТЕ ПОЧЕТНИЧКИ:INSTAGRAM, ОД НУЛА ДО МИЛИЈАРДА ПРЕКУ НОЌ ................... 9 1. 3 ВОСПОСТАВУВАЊЕ НА КОМПАНИСКА СТУДИЈА: NETFLIX, ПРЕМИНУВАЌИ ОД НА-ЛИЦЕ-МЕСТО КОН ОБЛАК .................... 9 1. 4 СТУДИЈА ЗА ВЛАДАТА: NOАA, Е-ПОШТА И СОРАБОТКА ВО ОБЛАК ....................................................... 10

1. 5 СТУДИЈА ЗА НЕПРОФИТНА ОРГАНИЗАЦИЈА: КАМПАЊАТА НА ОБАМА, ШЕСТМЕСЕЧЕН РОК НА

ТРАЕЊЕ СО ЕДЕН ВРВЕН МОМЕНТ ................................................................................................................ 11 1. 6 КРАТОК ПРЕГЛЕД ...................................................................................................................................... 12

2. МОДЕЛИ НА СЕРВИСИ НА ОБЛАК ............................................................................................................ 13

2.1 ВОВЕД .......................................................................................................................................................... 13 2.2 ИНФРАСТРУКТУРА КАКО СЕРВИС ....................................................................................................................... 16

2.2.1 Карактеристики на IaaS ................................................................................................................. 18 2.2.2. Соодветност на IaaS...................................................................................................................... 19 2.2.3. Позитивни и негативни работи на IaaS ..................................................................................... 20 2.2.4. Преглед на IaaS обезбедувачи ....................................................................................................... 21

2.3. ПЛАТФОРМА КАКО СЕРВИС (PAAS) .................................................................................................................. 23 2.3.1 Карактеристики на РааЅ ................................................................................................................ 24 2.3.2 Соодветност на PaaS ..................................................................................................................... 25 2.3.3. Позитивни и негативни работи на РааЅ .................................................................................... 27 2.3.4 Краток преглед на РааЅ обезбедувачи ......................................................................................... 28

2.4 СОФТВЕР КАКО СЕРВИС ................................................................................................................................... 29 2.4.1 Карактеристики на ЅааЅ ................................................................................................................ 31

2.4.2 ПОГОДНОСТИ НА ЅААЅ ................................................................................................................................ 32 2.4.3 Позитивни и негативни работи на ЅааЅ ..................................................................................... 33 2.4.4. Преглед на обезбедувачи на ЅааЅ ................................................................................................. 35

2.5. ДРУГИ МОДЕЛИ НА СЕРВИСИ ВО ОБЛАК ........................................................................................................... 35 2.6 ПРЕГЛЕД ....................................................................................................................................................... 38

3. ИЗБИРАЊЕ НА ВИСТИНСКИОТ СЕРВИСЕН МОДЕЛ НА ОБЛАК ................................................................ 39

3. 2 КОГА ДА СЕ КОРИСТИ ЅААЅ ....................................................................................................................... 42 3.3 КОГА ДА СЕ КОРИСТИ РААЅ ....................................................................................................................... 45 3. 4 КОГА ДА СЕ КОРИСТИ IAAS ........................................................................................................................ 47 3. 5 ЧЕСТИ УПОТРЕБИ НА ОБЛАКОТ ............................................................................................................... 49

3. 5 . 1Пренасочување кон облакот ........................................................................................................ 49 3. 5. 2 Архивирање / складирање ............................................................................................................ 49 3. 5. 3 Ископување на податоци и анализа ........................................................................................... 50 3. 5 . 4 Околини за тестирање ................................................................................................................ 50

3 . 6 КРАТОК ПРЕГЛЕД ..................................................................................................................................... 51


3

4. ИНФРАСТРУКТУРА НА ОБЛАК ................................................................................................................. 52

(CLOUD INFRASTRUCTURE) ............................................................................................................................ 52

4.1. ПРЕСМЕТУВАЊЕ ВО ОБЛАК ВО АМАЗОН ........................................................................................................... 52 4. 2 AMAZON WEB SERVICES.................................................................................................................................. 52 4 . 3 РЕГИОНИ И ДОСТАПНИ ЗОНИ. ......................................................................................................................... 59 4. 4 ТРОШОЦИ ЗА AMAZON WEB SERVICES .............................................................................................................. 61 4 . 5 ЕВАЛУАЦИЈА НА AMAZON WEB SERVICES. ......................................................................................................... 64 4. 5 ПРЕСМЕТУВАЊЕ ВО ОБЛАК: ПЕРСПЕКТИВАТА НА GOOGLE .................................................................................... 64 4. 6 MICROSOFT WINDOWS AZURE И ОНЛАЈН СЕРВИСИТЕ ........................................................................................... 67 4.7 OPEN-SOURCE СОФТВЕРСКИ ПЛАТФОРМИ ЗА ПРИВАТНИ ОБЛАЦИ .......................................................................... 68

5. ПРЕГЛЕД НА ОДБРАНИ ПОНУДУВАЧИ НА КНИГОВОДСТВЕНИ АПЛИКАЦИИ НА ПАЗАРОТ.................... 70

ОД КОРИСНИЦИТЕ НА ЗОНЕЛ СОФТВЕР ........................................................................................... 80

HELIX K – КНИГОВОДСТВЕНО РАБОТЕЊЕ ................................................................................................................ 81 СТАБИЛЕН, СИГУРЕН И ЗАКОНСКИ СООДВЕТЕН ........................................................................................... 84 Сметководствени претпријатија .......................................................................................................... 84 Сметководствени сервиси ....................................................................................................................... 84

5. 1 ПРЕГЛЕД НА ОДБРАНИТЕ ПРОИЗВЕДУВАЧИ НА КНИГОВОДСТВЕНИ АПЛИКАЦИИ ....................................................... 93

6. МИГРАЦИЈА НА АПЛИКАЦИИТЕ ВО ОБЛАК ............................................................................................. 95

6. 1 НАЈВАЖНИ СТИМУЛИРАЧКИ ФАКТОРИ ЗА МИГРАЦИЈА НА АПЛИКАЦИИТГЕ ВО ОБЛАК ............................................... 95 6.2 ОГРАНИЧУВАЧКИ ФАКТОРИ ЗА МИГРАЦИЈА НА АПЛИКАЦИИТЕ ВО ОБЛАК ................................................................ 96

6.3 Краток преглед на традиционалните апликации ......................................................................... 98 6.4 СПОРЕДНА НА ТРАДИЦИОНАЛНИОТ МОДЕЛ И МОДЕЛОТ ВО ОБЛАК СО АКЦЕНТ НА ТРОШОЦИТЕ ................................. 99 6.5 КОЕ ПРЕТПРИЈАТИЕ, КОГА И КОИ ФУНКЦИИ ТРЕБА ДИ ГИ ПРЕНЕС ВО ОБЛАК? ........................................................ 100

6.6 ПОЗИТИВНИ БЕЗБЕДНОСНИ АПЕКТИ ВО КОРИСТЕЊЕТО НА СМЕТКОВОДСТВЕНИ АПЛИКАЦИИ ВО ОБЛАК ВО ОДНОС НА

ПОСТОЕЧКИТЕ СТАНДАРДИ .................................................................................................................................. 101 6.7 НЕГАТИВНИ БЕЗБЕДНОСНИ АПЕКТИ ВО КОРИСТЕЊЕТО НА СМЕТКОВОДСТВЕНИ АПЛИКАЦИИ ВО ОБЛАК ВО ОДНОС НА

ПОСТОЕЧКИТЕ СТАНДАРДИ .................................................................................................................................. 101 6.8 ФЛЕКСИБИЛНОСТ ВО КОРИСТЕЊЕТО НА СМЕТКОВОДСТВЕНИ АПЛИКАЦИИ ВО ОБЛАК ВО ОДНОС НА ПОСТОЕЧКИТЕ

СТАНДАРДИ ...................................................................................................................................................... 102 6.8.1 Флексибилност на сметководствените апликации во облак ................................................ 102 6.8.2 Нефлексибилност на сметководствените апликации во облак ............................................ 103

6.9 ПРЕГЛЕД НА ФЛЕКСИБИЛНОСТА НА АПЛИКАЦИИТЕ ВО ОБЛАК ВО ОДНОС НА ПОСТОЕЧКИТЕ СТАНДАРДИ .................... 103 6.10 ИСТРАЖУВАЊЕ НА ПОДГОТВЕНОСТА НА СМЕТКОВОДСТВЕНИТЕ СЕРВИСИ ЗА РАБОТЕЊЕ ВО ОБЛАК .......................... 104

7 ЕМПИРИСКО ИСТРАЖУВАЊЕ НА СПРЕМНОСТА НА СМЕТКОВОДСТВЕНИТЕ СЕРВИСИ ЗА КОРИСТЕЊЕ

НА МОДЕРНАТА АРХИТЕКТУРА НА АПЛИКАЦИИТЕ ВО ОБЛАК ................................................................ 107

7.1 ПРЕГЛЕД НА ТЕОРЕТСКОТО ИСТРАЖУВАЊЕ ....................................................................................................... 114

8 ЗАКЛУЧОК ................................................................................................................................................ 117

8.1 ПРЕГЛЕД НА ТЕОРИСКО ИСТРАЖУВАЊЕ ............................................................................................................ 117

ЛИТЕРАТУРА ............................................................................................................................................... 121


4

В О В Е Д

Пресметување во облак (cloud computing) е резултат на многу години еволуција која датира уште од првите компјутери. Тоа е природна прогресија од централизираната mainframe ера, се до дистрибуираната клиент-сервер ера до кои се има пристап со раѓањето на персоналните компјутери, па се до Интернет ерата каде корпорациското е во можност да се поврзи со остатокот од светот преку мрежа на компјутери кои се насекаде низ светот. Во раната ера, системите биле контролирани и менаџирани централизирано. Администраторите биле моќните чувари на податоците и системите. Тие најчесто беа и причина за проблеми со перформансите бидејки нипто неможело да се заврши ако не помине преку нив. Кога се родија PC-ата, на IT професионалците им биле дадени повеќе можности и биле способни да го дистрибуираат товарот низ многу работни јазли без да имаат потреба од администраторите. Тоа имало свои предности и опасности. Предностите може да ги согледаме од таа гледна точка што системите се поставени побрзо, поевтино и со повеќе можности,а опасностите од таа гледна точка што заради брзината и флексибилноста, бевме сведоци на големото намалување на ефективноста и безбедноста. Друг начин да го кажеме тоа е исто како да сме се откажале од менаџирањето и стандардизацијата на тој пазар. Дистрибуираната природа на PC-ата, со клиент-сервер архитектура креира “Wild West” ефект, каде апликациите може да се постават брзо без да се обезбеди ссодветна контрола и безбедност. Резултат на тоа се тоа што апликациите станаа нестандардизирани и како резултат на тоа се појави безбедносни упади, крадење на идентитет и сајбер закани на ниво кошто досега не сме виделе. Како додаток, менаџментот на корпорациско ниво стана многу комплексен и скап предизвик. Всушност, некои се сложуваат дека појавата на клиент-сервер ерата е


5

дефинирачкиот момент каде бизнис и IT почнаа да одат кон надолна линија. Во старите денови, mainframe и IT намената беше да се изградат системи за бизнис јадрата за да се обезбедат бизнис стратегии. Се изградија финансиски системи, системи за плаќање како и системи на кои се засноваат бизнис компентентните јадра и автоматизираните процеси. РС клиент-сервер ерата им дозволи на IT да креираат системи побрзо и поевтино, но воведоа нови предизвици како интеграција, интероперабилност и многу други работи. Овие комплексни проблеми, доведоа да многу специфични IT задачи да преместат многу ресурси надвор од бизнис секторот. Како додадок, оваа ера е заслужна за раѓањето на нови инфраструктури, безбедност и професионалци кои во поголемиот дел работат справувајки се со проблеми и проекти кои допринесуваат за зголемување на профитабилноста. Всушност, многу од оваа работа ги зголемува трошоците за бизнисот со консумирање на ресурси кои може да бидат насочени кон зголемување на добивка и намалување на отпадот. Потоа следи Интернетот, каде што корпоративното се прошири во целиот свет. Сега компаниите имаат можност ги интегрираат нивните системи со клиентите. Клиентите преку интернет можат да купуваат стока и услуги 24 часа на ден, 365 дена во годината. Производителите на софтвер може да достават сервиси како хостирани решенија, елиминирајки ја потребата од обезбедување и менаџирање на хардвер на лице место. Интернетот креира глобална револуција каде секоја компанија или индивидуа со интернет конекција може да прави бизнис од било каде во светот, во било кое време. Уште еднаш, нивото на комплексност на системите се зголеми драматично. Нивото на контрола и управување се намали значително. Апликациите станаа се понебезбедни, креирајки можности за луѓе и организации со лоши намери да ги напаѓаат системите и да крадат и продаваат податоци, создавајки цела нова индустрија на продукти и сервиси за обезбедување на системи. Кога интернетот беше наметнат како голема технолошка иновација, постоеле движењата каде биле присутни знамиња кои сигнализирале за безбедноста на истиот. Ова е исто она што го го гледаме денес со прилагодувањето кон пресметување во облак (cloud computing). Истите тие луѓе и оние исти како нив се на пат кон отпор за безбедноста и на наредното големо нешто во технологијата. Она што историјата ни покажува е дека секоја нова технологија наидува на отпор. Пионерите ги користат новите технологии и креираат огромна бизнис вредност. Како што успешните приказни се се почести, барањата се зголемуваат. Како што се зголемуваат барањата, проблемите како што се стандарди и безбедност стануваат главни теми и големи пречки за масовно прилагодување. Се појавуваат стандарди, се објавуваат најдобри пракси и производителите и open-source продуктите се се подостапни за да се пополнат празнините. Пресметувањето во облак, како што е интернетот од пред неколку години, е пресвртната точка каде многу организации преминуваат од прашањето ЗОШТО кон прашањето КАКО.


6

Дијаграмот на Сликата 1.1 користи Gartner Hype Cycle терминологија за да опише како технологијата се развива со тек на време.

Слика 1.1. Развој на облакот

Како што поминува времето и повеќе компании ја присвојуваат технологијата на облак, каде очекувањата преминуваат од возбуда кон конфузија во раните години и мигрираат кон широка прифатеност како стандарди, најдобри пракси и се појавуваат успешни приказни. Моментално ние сме некаде помеѓу врвот на очекувањата и погрешните илузии. Во почетокот на 2013та година, пресметувањето во облак (cloud computing) е широко прифатено од фирмите почетнички и малите и средните бизниси (ЅМВ), но големите корпорации каснат при прилагодувањето кон пресметување во облак (cloud

computing). Тоа е заради комплексностите кои доаѓаат од многу години на развој на архитектури, постојни инфраструктури и податочни центри и организациски предизвици.


7

Размислувањето на големите компании се менува драстично во 2013 како што се појавуваат многу нови обезбедувачи на облак (cloud computing) и доставуваат сервиси и производи кои се соодветни за големите компании, каде претходно не беа достапни. Стоковните облаци се дизајнирани да ја комодираат инфраструктурата за пониска цена и да бидат способни да постигнат високо ниво на само-послужувачки способности. Облаците на корпорациско ниво се дизајнирани да ги исполнат или надминат безбедносните и сервисните договори за инфраструктурата која ја заменуваат. Корпорациските облаци се многу поскапи и покомплексни за разлика од претходно споменатите, но тие често не ги задоволуваат безбедносните, регулаторните и SLA побараувањата кои постојат на ниво на корпорација. Слика 1.2 покажува како развојот на безбедноста доцни зад посвојувањето на новите технологии кои ја одлагаат масовната присвоеност од страна на големите корпорации. Се чини дека 2013 беше година каде големите компании почнуваат да го присвојуваат пресметувањето во облак (cloud computing) бидејки гледаме голем број на конференции и зголемување на буџетот кој е наменет за пресметување во облак (cloud

computing)

Слика 1.2 Зрелост на безбедноста на облакот


8

1. 1 ВЛЕЗ ВО ОБЛАКОТ

Пресметувањето во облак (cloud computing) го комбинира најдоброто од старата ера со РС и клиент-сервер ерата заедно со Интернет ерата. На една од многуте претходно споменати конференции , меѓу другото беше напоменато и следното , во цитат : “Бевме во можност да го правиме ова со години. Она што тие го промашиле е тоа дека сега можеме да го скалираме, со користење на модел плати-колку-користиш, со брзини кои претходно не беа постигнати, и сето тоа без купување на додатен хардвер или градење на податочни сервери. Ако се менаџира коектно, пресметувањето во облак може да ни врати многу од она што го имавме кога беше менаџирано преку еден контролен центар. Во исто време, облакот ни дава пристап до голема количина на дистрибуирани ресурси за пресметување, ни дава широк мрежен пристап преку Интернет и за сето тоа цената не е високка. Плаќаме за она што го користиме и го исклучуваме кога не ни треба. “ Вистина е дека многу концепти на пресметување во облак постојат веќе подолго време. Она што е ново во оние многу научени лекции и техники во компјутерската наука кои се доведени до перфектност во текот на годините сега е поедноставено и автоматизирано и е достапно во облик на сервиси со одредена цена до точка каде традиционалните софтверски индустрии тешко може да се натпреваруваат во тоа. Деновите кога од корисниците се бараше купување на хардвер и софтвер лиценци одамна се поминати. Повеќето клиенти очекуваат нивните потреби да бидат задоволени преку веб или преку софтвер по потреба (Софтвер како Сервис) SaaS, платформа за брзо развивање на скалабилни решенија без трошоци за инфраструктура (Платформа како Сервис) PaaS, или виртуелен податочен центар за градење на скалабилни решенија за ниски цени (Инфраструктура како Сервис) IaaS. Овие три модели се подетално објаснати во следните поглавја. Кога луѓето кажуваат дека облакот не е ништо ново и дека сме имале облак досега, треба да им се даде во предвид следнава аналогија: “Паметните телефони не се ништо ново. Досега сме имале телефони со години”. Поентата во ова е дека, и досега сме ги користеле телефоните, но паметните телефони се радикална промена од старите телефони и направија големи промени во бизнисите и во нашите животи. Облакот кон пресметувањето вво споредба е како паметниот телефон кон старите телефони. Следат неколку студии на компании го прошируваат пресметувањето во облакот кон бизнис вредностите. Секоја студија има убедлива приказна за тоа колку се добри тимовите кои го поддржуваат облакот за да стигне брзо до пазарот, скалиран до невидени нивоа, и го направија тоа без купување хардвер.


9

1.2 СТУДИЈА ЗА ФИРМИТЕ ПОЧЕТНИЧКИ:INSTAGRAM, ОД НУЛА ДО МИЛИЈАРДА ПРЕКУ НОЌ

Во октомври 2010, апликација за споделување на слики наречена Instagram е лансирана, каде се претплатиле 25 000 луѓе уште првиот ден. Три месеци подоцна, Instagram има 1 милион корисници а кратко потоа стигна до 10 милиони. Во тоа време, компанијата нудеше само iOS верзија на мобилната апликација, и така привлекуваше само iPhone корисници. По година ипол, Instagram има скоро 30 милиони корисници. Кога конечно направија и Android верзија, доби околу 1 милион корисници првиот ден. Во Април 2012 година, помалу од две години по лансирањето, Instagram е купен од страна на Facebook за одприлика $1 милијарда. Во Септември 2012, нешто над две години од лансирањето, Instagram имаше 100 милиони корисници. Тројца развивачи со скромен буџет беа способни да изградат решение базирано целосно на јавен облак. Во физички податочен центар, тие никогаш немаше да можат да купат хардвер доволно брзо за да се справат со растот. Всушност, некој може да тврди дека ако не беа облакот по-потреба и способностите за автоматско скалирање, никогаш можеби немало да бидат способни да го достигнат овој усшех заради тоа што е поверојатно да наидат на проблеми поради снемување на капацитети. Оваа приказна ја обележува моќта на ресурсите кои се достапни по барање. Овие талентирани инжињери се способни за градење на прекрасни, високо скалабилни архитектури за кратко време. Тие не треба да менаџираат податочни центри или мрежи или да обезбедат, инсталираат и менаџираат хардвер. Наместо тоа, тие се фокусираат на архитектура на апликациите и корисничкото искуство. За фирмите почетнички, облакот е најдобра опција. За фирмите со постоечки податочни центри, тоа е предизвик, кој не води до следната студија.

1. 3 Воспоставување на компаниска студија: Netflix, преминуваќи од на-лице-место кон облак

Netflix e меѓу лидерите во стримување на видео содржини преку Интернет. Во 2009 год, 100% од корисничкиот сообраќај се пренесувал преку податочниот центар на Netflix. Но кон крајот на 2010 год, многу од тој сообраќај се пренесувал преку AWS, јавното решение на Амазон за облак. Целта на Netflix за 2013та год беше да ги има барем 95% од сите сервиси, вклучувајки операциони сервиси, не само кориснички сообраќај, да се пренесат во облакот. На својот блог компанијата ги објаснала причините за премин кон облакот. Огромната количина на дојдовен сообраќај барало од нив да го променат решението. Решиле наместо да се фокусираат кон напори за градење и подобрување на бизнис апликациите да му дозволат на Амазон да се фокусира на инфраструктурата. Netflix исто така проговори за тоа колку е предизвикувачки да се предвиди сообраќајот. Компаниите кои градат решенија на-лице-место мора да купат многу единици за скадирање за да се справат со сообраќајот. Тоа станува голем предизвик


10

кога сообраќајот е непредвидлив. Netflix почувствуваа дека има предност во поддржувањето на јавниот облак и неговите ресурси по барање и фокусирање на способноста на автоматско скалирање за да се обезбеди да облакот може да ги консумира ресурсите со иста стапка како и дојдовниот сообраќај ( според блогот на

Netflix од 14 Декември, 2014та година) Околините на облак се идеални за хоризонтално скалирани околини. Немора да погодуваме со месеци наназад каков ќе ни биде хардверот, софтверот, складирањето и мрежните потреби. Можеме програматично да пристапуваме до овие ресурси од споделени базени во AWS скоро инстантно. Netflix исто така го гледа поддржувањето на пресметувањето во облак како компетитивна предност. Компанијата е способна да скалира на неверојатно ниво а притоа да го контролира трошокот и да го намалува времето на недостапност. Исто така велат дека облакот е бранот на иднината и поддржувањето на облакот ќе ги привлече најдобрите таленти: „Ќе помогне во присвојувањето на компетитивна околина за обезебедувачите на сервиси во облак, кое пак ќе ја задржува иновативноста а притоа ќе се намалуваат цените. Одбравме да бидеме пионери во оваа транзиција за да можеме да ја поддржуваме инвестицијата како што растеме, наместо да се фокусираме на модел кој што очекуваме дека ќе има намалувачки интерес во индустријата. Мислиме дека ова ќе помогне во диференцирањето на Netflix како работно место и ќе помогне во скалрањето на нашиот бизнис“ Дискутиравме за успеси на почетничките фирми и потврден успех на фирми со користење на облак. Сега да погледнеме како владата го поддржува облакот.

1. 4 СТУДИЈА ЗА ВЛАДАТА: NOАA, Е-ПОШТА И СОРАБОТКА ВО ОБЛАК Националната Океанска и Атмосферска Администрација (NOАA) започна со користење на решение за е-пошта во облак - Gmail - кон почетокот на 2012 година. NOАA е федерална агенција со преку 25 000 вработени чија мисија е да ги разберат и предвидат промените во климата, времето, океаните и бреговите. NOАA има вработени кои работат во секакви услови на море, на копно и во воздух. Вработените се потпираат на уредите поврзани со Интернет и соработуваат со други членови од тимовите и други агенции. За да се обезбедат ефикасни е-пошта способности, NOАA го избра решението базирано на облак кој вклучува е-пошта, инстант пораки, видео конференции, споделени календари и споделени документи. Мигрирањето кон овие сервиси ги намали трошоците на NOАA на половина и го намали товарот од менаџирање на софтверски и хардверски надградувања. Менаџментот на NOАA тврди дека алатките за соработка и е-пошта базирани на облак се побрзи и полесни за поставување отколку другите решенија а притоа се помодерни. Преместувајки ги сервисите за соработка и е-


11

пошта во облакот создаде високи бизнис вредности со доставување на подобри сервиси за половина цена и со помал напор. Дискутиравме за успешни приказни во приватниот и јавниот сектор. Следната студија е неверојатна приказна за претсетаделска кампања која изгради милијадерска е-комерција страна преку ноќ.

1. 5 СТУДИЈА ЗА НЕПРОФИТНА ОРГАНИЗАЦИЈА: КАМПАЊАТА НА ОБАМА, ШЕСТМЕСЕЧЕН РОК НА ТРАЕЊЕ СО ЕДЕН ВРВЕН МОМЕНТ

Многу ретко обичниот човек може да ги види побарувањата со кои се соочи техничкиот тим на Обама. Тие мораа многу брзо да изградат множество на апликации вклучувајки платформа за собирање на фондови способна за менаџирање на $1 милијарда и ќе треба да биде достапна шест месеци, имајки високо користење на ресурси во последните денови, и потоа сето тоа да го снема. Тимот се потпираше на решенија за пресметување во облак и ги користел сите модели на сервиси (SaaS, PaaS и IaaS). Тимот како причина ги навел помалите трошоци, брзина достапност на пазар, ресурси по потреба и скалабилност се само некои од причините за донесување на таа одлука. Апликацијата за јавување на корисници се зголемила до 7 000 симултани јавувања и го достигнала врвот на денот на изборите. Тимот потрошил околу $1.5 милиони долари за веб хостирање и веб сервиси, но неверојатна е статистиката дека над $1 милион долари се за комнанијата која обезбедила хостинг и која менаџирала некои од социјалните медиуми и дигитално рекламирање додека останатите над 200 апликации потрошиле помалку од $500 000 за инфраструктура на облакот и сервиси.


12

1. 6 КРАТОК ПРЕГЛЕД

Пресметувањето во облак(cloud computing) еволуира во последниве декади. Пресметувањето во облак се смета за еден од најголемите технолошки напредоци од раѓањето на персоналниот компјутер и големото прифаќање на Интернетот. Пресметувањето во облак (cloud computing) е сеуште во своите рани фази. Оние што рано го прифатија се главно фирми-почетнички и компании кои се спремни да ризикуваат. Со почетокот на 2013та година, пресметувањето во облак е широко прифатено и буџетите на компаниите за пресметување во облак се зголемуваат драстично. Како и со се што е ново и незрело, на облакот сеуште му недостасуваат стандарди и најдобри пракси. Обезбедувачите на облак повремено се недостапни но нивните перформанси се подобруваат со текот на годините и нивните производи и сервиси постепено се развиваат. Неверојатните приказни како Netflix и Instagram стануваат се почести секоја година. Големите компании пренасочуваат повеќе пари од комерцијалните софтверски лиценци и инвестиции во облак кон сервиси во облакот користејки ги сите три сервисни модели. Тајната за успех за големите компании е изборот на правото решение во облак за да се решат соодветните бизнис проблеми. Да се разберат трите сервисни модели - SaaS, PaaS и Iaas - е важно за компанииите за да ги направат правите инвестиции во облакот.


13

2. Модели на Сервиси на облак Пресметките во облак обезбедуваат ресурси за пресметки, развојни платформи, и апликации како сервис на крајните корисници. Индустриите за информатичка технологија (IT) започнаа да се претплаќаат на сервисите во облак наместо купување на продукти.

2.1 Вовед Пресметувањето во облак е модел кој му обезбедува на крајниот корисник пристап до споделени ресурси како на пример единици за пресметки, скадирање податоци, бази на податоци и апликации како и сервиси по потреба без да има потреба да ги купи или поседува. Овие сервиси се обезбедени и менаџирани од страна на обезбедувачот на сервиси, притоа намалувајќи ја потребата за менаџмент од страна на крајниот корисник. Основни карактеристики на облакот вклучуваат само-сервисирање на барање на корисникот, мрежен пристап, поширок мрежен пристап, повлекување на ресурси, брза еластичност и мерни сервиси. Националниот Институт за Стандарди и Технологии (NIST) дефинира три основи сервисни модели, поточно IaaS, PaaS и SaaS, како што е прикажано на сликата 5.1. Дефиницијата на NIST на трите основни модели е следната:

1. IaaS: способност обезбедена на архитектите на инфраструктурата за поставување или извршување на софтвер врз ресурсите кои се обезбедени од страна на обезбедувачот на сервиси. Тука, основните инфраструктури како на пример пресметки, мрежа и складирање се менаџираат од страна на обезбедувачот на сервиси. Оттука, архитектите на инфраструктурата се изземени од одржување на податочниот центар или на основната инфраструктура. Крајните корисници се одговорни за менаџирање на апликациите кои се извршуваат врз инфраструктурата на обезбедувачот на сервисите.


14

Слика 1.3

Генерално, IaaS сервисите се обезбедени од страна на податочниот центар на обезбедувачот на облакот. Крајниот корисник може да пристапи до нивните сервиси преку веб команден интерфејс (CLI) или интерфејси програмирање на апликации (API) кои се обезбедени од страна на обезбедувачите на сервиси. Некои од популарните обезбедувачи на IaaS сервиси ги вклучуваат Amazon Web Services (AWS), Google Compute Engine, OpenStack и Eucalyptus.

2. PaaS: Способност која им е дадена на развивачите да развиваат и поставуваат апликации на развојната платформа која е обезбедена од страна на обезбедувачот на платформата. Оттука, развивачите се изземени од менаџирање на развојната платформа и основната архитектура. Тука, развивачите се одговорни за менаџирање на поставената апликација и конфигурирање на развојната околина. Генерално, PaaS сервисите се обезбедени од страна на обезбедувачот на сервиси на лице место или посебни хостирани инфраструктури за облак. Развивачите може да пристапат до развојната околина преку Интернет со користење на веб CLI, веб кориснични интерфејси (UI) или интегрирани развојни околини (IDE). Некои од популарните PaaS обезбедувачи на сервиси се Google App Engine, Force.com, Red Hat OpenShift, Heroku и Engine Yard.

3. SaaS: Способност која им е дадена на крајните корисници да пристапат до апликација преку Интернет која е хостирана и менаџирана од страна на обезбедувач на сервиси. Оттука, крајните корисници се изземени од менаџирање и контролирање на апликациите, развојната платформа и основната инфраструктура. Генерално, SaaS сервисите се хостирани на инфраструктура која е одржувана од страна на обезбедувачот на сервиси. Крајниот корисник може да пристапи до сервисите преку клиент или веб прелистувачи. Некои од популарните SaaS обезбедувачи на сервиси ги вклучуваат Saleforce.com, Google Apps, и Microsoft Office 365.


15

Различните модели на сервиси во облак имаат различна публика. На пример, IaaS моделот најголеми корисници се архитекти на информатички технологии (IT), PaaS најголеми корисници има како развивачи и SaaS крајни корисници. Според сервисите на кои што се претплатени, одговорноста на крајните корисници варира како што е прикажано на слика 1.3 Во IааЅ, крајните корисници се одговорни за одржување на развојната платформа и апликациите кои се извршуваат на основната инфраструктура. Обезбедувачите на IaaS се одговорни за одржување на хардверот како што е прикажано на слика 1.4а. Во PaaS, крајниот корисник е одговорен за менаџирање на апликацијата која ја развил. Основната инфраструктура е одржувана од страна на обезбедувачот на сервиси како што е прикажано на слика 1.4b. Во SaaS, крајниот корисник е ослободен од одржување на инфраструктурата, развојната платформа и апликацијата која ја користи. Целото одржување е извршено од страна на обезбедувачот на ЅааЅ сервиси како што е прикажано на сликата 1.4c.

Слика 1.4

Различните сервисни модели на пресметувања во облак може да бидат поставени и доставени преку било кој од поставените модели. NIST дефинира четири различни типови на модели, односно јавен, приватен, заедница и јавен облак. Приватниот облак се користи од страна на организации за нивните различни бизнис единици. Облакот на заедницата е наменет за групи или организации со исти цели. Хибридниот облак е било која комбинација помеѓу приватниот, јавниот или облакот на заедницата. Доставувањето на сервисите преку различните модели е претставено на слика 1.5.


16

Слика 1.5

2.2 Инфраструктура како сервис

IaaS го променува начинот на кој се консумираат ресурсите за пресметување, складирање и мрежни ресурси. Во традиционалните податочни центри, пресметувачката моќ е консумирана преку физички пристап до инфраструктурата. IaaS го префрла физичкиот пристап до инфраструктурата во виртуелен. Се користи виртуелизација на технологијата за да се обезбедат виртуелни ресурси. Сите виртуелни ресурси им се обезбедени на виртуелните машини (VM) кои се конфигурирани кај тој обезбедувач. Крајните корисници или IT архитектите ќе ги користат инфраструктурните ресурси во форма на виртуелни машини како што е прикажано на слика 1.6.

Публиката за која што е наменет IaaS се IT архитектите. IT архитектите може да дизајнираат виртуелна инфраструктура, мрежа, балансирање на товар итн врз база на нивните потреби. IT архитектите нема потреба да ги одржуваат физичките сервери бидејки тие се одржуваат од страна на обезбедувачот на сервиси.


17

Слика 1.6 - преглед на IaaS.

Слика 1.7 - сервиси обезбедени од страна на IaaS обезбедувачи на сервиси.

Физичката инфраструктура може да биде одржувана од страна на самите

обезбедувачи на сервиси. Оттука, се елиминира или крие комплексноста за одржување на физичката инфрраструктура од IT архитектите. Типичниот обезбедувач на IaaS може да ги обезбеди следните сервиси како на слика 1.7:

1. Пресметување: Пресметувањето како сервис вклучува виртуелни процесорки

единици (CPU) и виртуелна меморија за виртуелните машини кои им се обезбедени на крајните корисници.


18

2. Складирање: STaaS обезбедува позаинско складирање на сликите од виртуелните машини. Некои од обезбедувачите на IaaS обезбедуваат и позадинско складирање на податоци.

3. Мрежа: Мрежа како Сервис (NaaS) обезбедува виртуелно вмрежување на компонентите како што се виртуелни рутери, свичови и мостови за виртуелните машини.

4. Балансери на товар: Балансирање на Товар како Сервис обезбедува способност за балансирање на товарот на ниво на инфраструктура.

2.2.1 Карактеристики на IaaS

IaaS обезбедувачите нудат виртуелни ресурси на крајните корисници на база на плаќање за соодветните ресурси. IaaS ги има карактеристиките на пресметувањето во облак како што е само-сервисирање по-потреба, широк мрежен пристап, обезбедување ресурси, брза еластичност и сервиси за мерење. Настрана од овие, IaaS има и свои карактеристики како што се:

1. Веб пристап до ресурсите: IaaS моделот им овозможува на IT корисниците да пристапуваат до ресурсите во инфраструктурата преку интернет. Кога се пристапува до процесирачката моќ, IT корисникот треба да обезбеди физички пристап до серверите. Преку конзолите за менаџмент преку прелистувачите, корисниците може да пристапат до соодветната инфраструктура.

2. Централизиран менаџмент: иако физичките ресурси се дистрибуирани, менаџирањето на истите се одвива од едно место. Ресурсите кои се дистрибуирани до различни делови може да се контролираат преку било која конзола за менаџирање. Тоа обезбедува ефективен менаџмент и користење на ресурсите.

3. Еластичност и динамичко проширување: IaaS обезбедува сервиси каде користењето на ресурсите може да биде намалено или зголемено според барањата. Инфраструктурата е зависна од товарот од апликацијата. Според товарот, IaaS сервисите може да ги обезбедат дополнителните ресурси. Товарот на било која апликација е динамичен и IaaS сервисите се способни за динамично обезбедување на соодветните ресурси.

4. Споделена инфраструктура: IaaS следи еден-кон-многу модел за доставување и дозволува повеќе IT корисници да користат иста физичка инфраструктура. На различните корисници ќе им се обезбедени различни виртуелни машини. IaaS обезбедува висока искористеност на ресурсите.


19

5. Претходно конфигурирани виртуелни машини: IaaS обезбедува претходно конфигурирани виртуелни машини со инсталирани оперативни системи, мрежна конфигурација итн. Корисниците може да одберат една од многуте виртуелни машини кои им се на располагање. Исто така, корисниците се слободни во конфигурирање на виртуелни машини. Исто така може да ги стартуваат тие машини веднаш по претплатувањето кон сервисите.

6. Сервиси за мерење: IaaS им дозволува на корисниците да ги изнајмуваат ресурсите наместо да ги купат. Сервисите кои ќе му бидат обезбедени на корисникот ќе бидат мерени, и на корисниците ќе им биде наплатено онолку колку што искористиле.

2.2.2. Соодветност на IaaS

IaaS го намалува трошокот за поседување (TCO) и ја зголемува повратната добивка при инвестиција (ROI) за почетничките компании кои неможат да инвестираат во купување на инфраструктура. IaaS може да се користи во следниве ситуации:

1. Непредвидено зголемено користење: кога има значителна промена во користењето на ресурсите, IaaS е најдобрата опција за IT индустриите. Кога побарувачката е разновидна, неможеме да ги предвидиме промените во смисла на побарувачка кон инфраструктурата. Во оваа ситуација, неможеме да додадеме или отстраниме инфраструктури на ист начин како што можеме тоа да го направиме во традиционална инфраструктура.. Доколку постои непредвидлива побарувачка, тогаш се препорачува користење на IaaS сервиси.

2. Ограничено капитално инвестирање: новите почетнички компании неможат да инвестираат во купување на инфраструктура за нивните бизнис потреби. Со користење на IaaS, почетничките компании може да ја намалат капиталната инвестиција во хардвер. IaaS е погодна опција за компании со помал капитал за инвестирање во хардвер.

3. Инфраструктура по потреба: Некои организации имаат потреба од големи инфраструктури за краток период. За оваа цел, една организација неможе да си дозволи да купи повеќе ресурси на лице место. Наместо тоа, тие може да ја изнајмуваат соодветната инфраструктура на одреден период. IaaS најдобро одговара за институции кои имаат потреба од инфраструктури на краток временски период. Iaas им помага на почетничките компании да ги намалат капиталните трошоци. Додека е широко користен од страна на почетничките компании, има ситуации каде IaaS не е најдобра опција. Во следните ситуации, корисниците треба да го избегнат IaaS:

1. Кога регулаторната усогласеност не дозволува користење на надворешно хостирање: за некои компании, нивната регулатива не дозволува апликации или податоци да се хостирани на други надворешни инфраструктури.


20

2. Кога користењето е минимално: кога користењето е минимално и кога локалната инфраструктура е доволно способна за задоволување на потребите.

3. Кога се потребни повисоки перформанси: бидејки SaaS сервисите може да бидат пристапени преку Интернет, понекогаш перформансите не се оние очекуваните заради мрежно каснење.

4. Кога има потреба од поголема контрола на физичката инфраструктура: некои компании имаат потреба од физичка контрола врз инфраструктурата. Како што IaaS сервисите се абстрактизирани како виртуелни ресурси, не е можно да се има повеќе контрола врз постојната физичка инфраструктура.

2.2.3. Позитивни и негативни работи на IaaS

Како еден од важните сервисни модели на пресметувањето во облак, корисниците имаат големи придобивки од IaaS. Ова се следните придобивки:

1. Плати-колку-што-користиш модел: Сервисите им се обезбедени на корисниците по потреба. Со тоа се осигурува дека корисниците ќе платат за она што сакаат да го користат. Овој модел ја отстранува потребата од купување на хардвер.

2. Намален TCО: Бидејки IaaS им овозможува на корисниците да изнајмуваат ресурси за пресметување, нема потреба да купуваат хардвер за да го одржуваат нивниот бизнис. Корисниците може да ја изнајмуваат IT инфраструктурата наместо да потрошат голема количина за купување на хардвер. IaaS ја намалува потребата за купување на хардвер и затоа се намалува TCO.

3. Еластични ресурси: IaaS обезбедува ресурси врз основа на тоа колку му треба на корисникот. Корисниците може да ги зголемат или намалат ресурсите кога и да сакаат. Ова динамично скалирање е автоматизирано со користење на балансирачи на товар. Тој балансер ги спроведува барањата за ресурси кон нов сервер и ја подобрува ефикасноста на апликацијата.

4. Подобро искористување на ресурсите: Искористувањето на ресурсите е најважен критериум за успех во IT бизнисот. Купената инфраструктура треба соодветно да се искористи за да се зголеми ROI. IaaS обезбедува подобра искористеност на ресурсите и обезбедува висок ROI за IaaS обезбедувачите.

5. Поддржува Зелен IT: Во традиционалната IT инфраструктура, наменските сервери се користат за различни бизнис цели. Бидејки се користат многу сервери, потрошувачката на струја е поголема. Тоа не резултира со Зелен IT. Во IaaS, потребата од купување на наменски сервери е отстранета бидејки се користи една инфраструктура за повеќе муштерии, и оттука се намалува бројот на сервери кои треба да се купат.


21

Иако IaaS обезбедува бенефиции при потрошување на струја за малите индустрии, има недостаток од обезбедување на соодветна безбедност на податоците. Ова се следните недостатоци на IaaS:

1. Проблеми со безбедност: бидејки IaaS користи виртуелизација како технологија, хипервизорите имаат клучна улога. Постојат многу напад кон супервизорите. Ако супервизорите се компромитирани, тогаш било која виртуелна машина може да биде нападната многу лесно. Повеќето од IaaS обезбедувачите не се во можност 100% да обезбедат сигурност на податоците и виртуелните машини.

2. Проблеми со интероперабилност: не постојат заеднички стандарди кои се следат од страна на различни IaaS обезбедувачи. Многу е тешко да се мигрира било која виртуелна машина од еден обезбедувач кон друг.

3. Проблеми со перформанси: IaaS не е ништо друго освен консолидација на ресурси помеѓу дистрибуирани сервери. Тука, сите дистрибуирани сервери се поврзани преку мрежа. Каснењето на мрежата има клучна улога при перформансите. Заради проблеми со каснењето, понекогаш виртуелните машини имаат проблеми со перформансите.

2.2.4. Преглед на IaaS обезбедувачи Постојат многу јавни и приватни обезбедувачи на пазарот кои обезбедуваат инфраструктурни сервиси на крајните корисници. Табелата 1.8 обезбедува преглед на повеќе популарни обезбедувачи. Во табелата, популарните обезбедувачи се класифицирани според лиценци, искористен модел, поддржан хостиран OS, гостински OS И хипервизори. Крајниот корисник може да избери од било кој IaaS обезбедувај кој му одговара на неговите потреби. Генерално, јавните IaaS корисници не треба да го гледаат хостираниот OS бидејки се одржува од страна на обезбедувачот на сервиси. При менаџирање на приватниот облак, корисникот треба да го види хостираниот OS.. Како и да е, повеќето приватни IaaS ги поддржуваат популарните гостински OS, при тоа целосно зависат од хипервизорите.


22


23

2.3. Платформа како Сервис (PaaS)

РааЅ го променува начинот на тоа како софтверот е развиен и поставен. Во традиционален развој на апликации, апликацијата е развиена локално, и ќе биде хостирана на една централна локација. Во развојот на самостојните апликации, апликациите се развиваат и доставуваат како извршни апликации. Повеќето од апликациите кои се развиени со традиционалните развојни платформи резултираат со софтер базиран на лиценци, каде РааЅ го менува развојот на апликацијата од локална машина кон онлајн развивање. РааЅ обезбедувачите го обезбедуваат развојниот РааЅ од податочниот центар. Развивачите може да ги консумираат сервисите преку интернет како што е прикажано на слика 1.9.

Слика 1.9

РааЅ му дозволува на развивачите да ја развијат нивната апликација онлајн и исто така веднаш да ја постави на истата платформа. РааЅ корисниците или развивачите може веднаш да консумираат големи програми, апликациски работни околини, бази на податоци, алатки за тестирање и поставување како сервиси прек Интернет. Оттука, ја намалуваат комплексноста на купување и одржување на различни алатки за развивање на апликација. Типичните обезбедувачи може да обезбедат програмски јазици, апликациски работни околини, бази на податоци и алатки за тестирање како што е прикажано на слика 1.10. Некои од обезбедувачите исто така обезбедуваат алатки за градење, поставување и балансери на товар како сервис:


24

1. Програмски јазици: РааЅ обезбедувачите обезбедуваат широк спектар на програмски јазици за развивачите да развиваат апликации. Некои од популарните јазици кои се обезбедуваат од страна на РааЅ се Java, Perl, PHP, Python, Ruby, Scala, Clojure и Go.

2. Апликациски развојни околини: РааЅ обезбедувачите обезбедуваат апликациски развојни околини за да се поедностави развојот на апликациите. Некои од популарните работни околини кои се вклучени се: Node.js, Rails, Drupal, Joomla, WordPress, Django, EE6, Spring, Play, Sinatra, Rack и Zend.

3. Бази на податоци: Бидејки секоја апликација има потреба од комуникација со бази на податоци, станува една од најнеоопходните алатки при рзвојот. Обезбедувачите обезбедуваат бази на податоци заедно со нивните РааЅ платформи. Популарни бази на податоци кои се користат вклучуваат ClearDB, PostgreSQL, Cloudant, Membase, MongoDB и Redis.

4. Други алатки: Обезбедувачите ги обезбедуваат сите апликации кои се потребни за развој, тестирање и поставување на апликацијата.

Слика 1.10

2.3.1 Карактеристики на РааЅ

РааЅ развојните платформи се различни од традиционалните развојни платформи. Ова се важните карактеристики кои го прават РааЅ уникатен во однос на традиционалните развојни платформи:

1. Се во едно: Повеќето од РааЅ обезбедувачите нудат сервиси за развој, тестирање, поставување, хостирање и одржување на апликации со истото IDE. Како додадот, многу обезбедувачи на сервиси ги обезбедуваат сите програмски јазици, работни околини, бази на податоци и други поврзани сервиси од кои што развивачите може да бираат.


25

2. Веб пристап до развојната платформа: Типична развојна платформа ги користи сите IDE потребни за развој. Типично, IDE ќе биде инсталирано на развојната платформа. Но, РааЅ обезбедува веб пристап до развојната околина. Со користење на веб UI, секој развивач може да добие пристап до развојната платформа. Веб базираниот UI помага на развивачите да креираат, модифицираат, тестираат и поставуваат различни апликации на истата платформа.

3. Офлајн пристап: Развивачот можеби нема да е во можност да се поврзи на Интернет цел ден за да ги користи РааЅ сервисите. Онаму каде што нема Интернет пристап, на развивачот треба да му биде обезбеден офлајн пристап. За да се обезбеди офлајн пристап, некои од обезбедувачите му обезбедуваат синхронизација на неговото локално IDE со РааЅ сервисите. Развивачите може да развијат апликација локално и да ја постават онлајн во моментот кога ќе бидат поврзани со интернет.

4. Вградена скалабилност: скалабилноста е важна карактеристика за SaaS апликациите од новите генерации. Многу е тешко да се овозможи динамичка скалабилност за било која апликација која е развиена на традиционална платформа. Но, РааЅ сервисите обезбедуваат вградена скалабилност за апликацијата која е развиена со користење на било кој специфичен РааЅ. Со тоа се осигурува да апликацијата е способна за справување со балансирање на товар.

5. Платформа за соработка: Во денешно време, тимот за развој се содржи од развивачи кои работат од различни места. Постои потреба во заедничката платформа каде развивачите може да работат заедно на истиот проект. Повеќето од РааЅ сервисите обезбедуваат поддршка за заеднички развој. За да се обезбеди соработка меѓу развивачите, повеќето од РааЅ обезбедувачуте обезбедуваат алатки за планирање на проекти и комуникација.

6. Различни клиентски алатки: За да се олесни развојот, обезбедувачите

обезбедуваат широк спектар на клиентски алатки за да му помогнат на развивачот. Клиентските алатки вклучуваат CLI, веб CLI, веб UI, REST API и IDE. Развивачите може да одберат од било која од алатките кои им се на располагање. Овие алатки исто така се способни при справување со наплата и претплата.

2.3.2 Соодветност на PaaS Повеќето од почетничките SaaS развојни компании и независни производители на софтвер (ISV) го користа РааЅ во развивање на апликациите. РааЅ технологијата се здобива со внимание од другите компании кои користат традиционално развивање на апликации. РааЅ е соодветна опција во следниве ситуации:

1. Колаборативен развој: За да се зголеми времето од развој до пазар, постои потреба за заедничко место каде развојниот тим и другите учесници во апликацијата може да соработуваат еден со друг. Бидејки РааЅ сервисите обезбедуваат таква средина, тогаш РааЅ е соодветна опција за апликации за кои што е потребна соработка меѓу развивачите и други учесници за да се спроведе развојниот процес.


26

2. Автоматизирано тестирање и распоредување: Автоматизираното тестирање и градење на апликација е многу корисно кога се има многу мал рок за достава на апликацијата. Алатките за автоматизирано тестирање го намалуваат времето кое се троши за рачно тестирање. Повеќето од РааЅ сервисите нудат автоматизирано тестирање и распоредување. Тимот за развој треба да се концентрира повеќе на развој отколку тестирање и распоредување. Оттука, РааЅ сервисите се најдобра опција кога е потребно автоматизирано тестирање и распоредување на апликациите.

3. Време за пласирање на пазар: РааЅ сервисите ги следат интеративните и зголемувачките развојни методологии кои осигуруваат апликацијата да биде пласирана на пазарот во дадената временска рамкла. На пример, РааЅ сервисите се најдобра опција за развој на апликации кои користат методологии за агилни апликации. Ако производителот на софтверот сака нивната апликација да биде на пазарот колку што е можно побрзо, тогаш РааЅ сервисите се најдобрата опција за развој. РааЅ е широко користен за забрзување на процесот на развој на апликацијата за да се обезбеди навремено пласирање на пазарот. Повеќето од почетничките компании и ISV започнаа мигрирање кон РааЅ сервисите. Иако е широко користен, постојат неколку ситуации каде РааЅ не е најдобра опција:

1. Често мигрирање на апликацијата: голем проблем со РааЅ сервисите се заклучувања од страна на производителот. Бидејки не се следат заеднички стандарди помеѓу обезбедувачите, мигрирањето на апликации е тешко од еден обезбедувач кон друг.

2. Персонализација на ниво на инфраструктура: РааЅ е абстрактен сервис, и РааЅ корисниците немаат целосна контрола над инфраструктурата. Постојат некои платформи за развој на кои им е потребна соодветна конфигурација и прилагодување кон инфраструктурата. Во овие ситуации, не е можно прилагодување на инфраструктурата преку РааЅ. Ако платформата за развој има потреба од конфигурирање на хардверско ниво, тогаш се препорачува да не се користи РааЅ.

3. Флексибилност на ниво на платформа: РааЅ обезбедува апликации базирани на постоечки обрасци кади сите различни програмски јазици, бази на податоци и распоред на испраќање на апликации се претходно дефинирани. Тоа е предност ако апликацијата е генеричка.

4. Интеграција со апликации на лице место: Една компанија може да користи РааЅ сервиси за множество од апликации. За некои групи од апликации, може да користат апликации на лице место. Бидејки многу РааЅ сервиси користат нивни сопствени технологии за дефинирање на збирот од апликации (application stack), можно е тој збир да не е соодветен со збирот од апликации на лице место. Ова ја прави интеграцијата на апликацијата хостирана на на-лице-место платформата многу тешка работа.


27

2.3.3. Позитивни и негативни работи на РааЅ

Главната предност од користење на РааЅ е тоа што комплексноста на платформата, одржувањето на инфраструктурата се скриени. Ова му овозможува на развивачот да работи повеќе на имплементација на важни функционалности на апликацијата. Настрана од ова, РааЅ ги има следните бенефиции:

1. Брз развој и распоредување: РааЅ ги обезбедува сите потребни развојни и тестирачки алатки за развој, тестирање и распоредување на софтверот. Повеќето од РааЅ сервисите го автоматизираат процесот на тестирање и распоредување веднаш откако развивачот ќе заврши. Тоа го забрзува развојот и распоредувањето на апликацијата.

2. Го намалува TCO: Развивачите не треба да купуваат лиценцирани развојни и тестирачки алатки ако се изберат РааЅ сервиси. Повеќето од традиционалните развојни платформи имаат потреба од високо квалитетна инфраструктура за функционирање, кој го зголемува ТСО за таа апликација. Но, РааЅ им дозволува на развивачите да изнајмуваат софтвер, развојни платформи, и алатки за тестирање за да разбијат, изградат и распоредат апликација. РааЅ нема потреба од високо квалитетна инфраструктура за развој на апликацијата со што придонесува за намалување на ТСО.

3. Поддршка за агилен развој на софтвер: во денешно време, повеќето од апликациите од новите генерации се развиени со користење на агилни методологии. Многу ISV и ЅааЅ развојни компании ги присвоија методологиите агилност за развој на апликации. РааЅ сервисите поддржуваат агилни методологии по кои трагаат IЅV и другите развојни компании.

4. Различните тимови може да работат заедно: традиционалните развојни платформи немаат пирока поддршка за развој со соработка. РааЅ сервисите ги поддржуваат развивачите од различни места на работа на истиот проект. Ова е можно заради тоа што РааЅ обезбедувачите имаат заедничка онлајн развојна платформа.

5. Леснотија при користење: традиционалните развојни платформи користат било кој од достапните CLI или IDE интерфејси за развој. Некои развивачи можеби не се запознаени со интерфејсите обезбедени од страна на развојната платформа. Тоа малку ја отежнува работата. Но, РааЅ обезбедува широк спектар на клиентски алатки како што се CLI, веб CLI, веб UI, API и IDE. Развивачите се слободни во изборот на тие алатки. Посебно, веб UI базираните РааЅ сервиси ја зголемуваат корисноста на развојните платформи за сите типови на развивачи.

6. Помали трошоци за одржување: Во апликациите на-лице-место, развојната компанија или производителот на софтвер е одговорен за одржување на хардверот. Потребно е да регрутираат искусни администратори за одржување на серверите. Овие трошоци се елиминирани со РааЅ сервисите каде инфраструктурата е одржана од страна на обезбедувачот на истата. Ова им дава слобода на развивачите да се концентрираат на развој на апликацијата.


28

7. Произведува скалабилни апликации: Повечето од апликациите развиени со користење на РааЅ сервиси се веб апликации или ЅааЅ апликации. Овие апликации имаат потреба од подобра скалабилност или додатен товар. За справување со додатниот товар, производителите на софтвер треба да одржуваат додатни сервери. Многу е тешко за компаниите почетници да обезбедат додатни сервери базирани на дополнителниот товар. Но, РааЅ сервисите нудат вградена скалабилност за апликацијата која е развиена преку РааЅ платформата. РааЅ обезбедува многу бенефиции за развивачите во споредба со традиционалните развојни околини. Од друга страна, постојат недостатоци, а тоа се следните:

1. Заклучување од страна на производителот: голем недостаток на РааЅ обезбедувачите е заклучување од нивна страна, а главна причина за тоа е недостаток на стандарди. Нема заеднички стандарди кои се следат од страна на сите обезбедувачи. Другата причина е користење на лиценцирани технологии кои се користат од страна на обезбедувачите. Повеќето од производителите користат свои технологии кои не се поддржани од другите обезбедувачи. Овој проблем не дозволува апликацијата да биде мигрирана од еден обезбедувач на друг.

2. Безбедносни проблеми: како и кај другите сервиси во облак, безбедноста е еден од најголемите проблеми. Бидејќи податоците се зачувани кај трети лица, многу развивачи се плашат да користат РааЅ сервиси. Секако, многу од РааЅ обезбедувачите нудат механизми за заштита на корисничките податоци, но тоа не е доволно за да се чувствуваат безбедно. Кога се одбира РааЅ обезбедувач, развивачот треба да ги разгледа регулаторните, условните и безбедносните политики во однос на сопствените безбедности побарувања. Ако не се разгледаат соодветно, развивачот или корисникот ризикуваат губење на податоци.

3. Помала флексибилност: обезбедувачите на РааЅ не даваат многу слобота на развивачите да го дефинираат нивниот пакет од апликации. Повеќето од нив обезбедѕваат многу програмски јазици, бази на податоци и други развојни алатки. Но, тоа не е опширно и не ги опфаќа сите програмерски потреби. Некои од обезбедувачите им дозволуваат проширување на алатките со користење на сопствени алатки или нови програмски јазици. Сепак, повеќето од РааЅ обезбедувачите не се флексибилни кон развивачот.

4. Зависност од поврзаност со Интернет: Бидејки РааЅ сервисите се доставени преку Интернет, развивачите зависат од поврзаноста со Интернет при развој на нивните апликации. Иако некои од производителите овозможуваат офлајн пристап, повеќето од нив не го дозволуваат тоа. Со спора Интернет поврзаност, корисноста и ефикасноста на РааЅ платформата не ги задоволува програмерските побарувања.

2.3.4 Краток преглед на РааЅ обезбедувачи РааЅ обезбедувачите се повеќе на пазарот за јавни како и за приватни облаци. Табелата 5.2 ни дава резиме на популарни и приватни РааЅ обезбедувачи.


29

2.4 Софтвер како сервис

ЅааЅ го менува начинот како софтверот е доставен кај корисниците. Во традиционалниот софтверски модел, софтверот е доставен како продукт базиран на лиценца кој треба да биде инсталиран на машината на крајниот корисники. Бидејки ЅааЅ е доставен како сервис по-потреба преку интернет, тогаш нема потреба од инсталирање на софтверот на уредот на крајниот корисник. ЅааЅ сервисите може да бидат поврзани или исклучени во било кое време. До ЅааЅ сервисите може да се пристапи од било кој веб прелистувач со користење на телефон, лаптоп, таблет итн. Некои од ЅааЅ сервисите може да се пристапи до нив преку клиенти кои немаат многу простор за складирање и не се способни за поинтензивни апликации. Важните придобивки од користење на такви клиенти се следните: помалку се ранливи на напади, имаат поголем животен век, трошат помалку струја и се поевтини.


30


31

Слика 1.11

Типичен ЅааЅ обезбедувач може да обезбеди бизнис сервиси, социјални мрежи, менаџирање со документи и поштенски сервиси како што е прикажано на слика 1.11:

1. Бизнис сервиси : повеќето од обезбедувачите започнаа со обезбедување на повеќе сервиси кои привлекуваат почетнички компании. Тие сервиси вклучуваат ERP, CRM, фактурирање, продажба и човечки ресурси.

2. Социјални мрежи: Бидејки страните за социјални мрежи се широко користени од јавноста, многу такви обезбедувачи го присвоија ЅааЅ заради неговата одржливост. Бидејки бројот на корисници на социјалните мрежи се зголемува експоненцијално, пресметувањето во облак совршено одговара за справување со различниот товар.

3. Менаџмент на документи: бидејки повеќето од компаниите користат електронски документи, повеќето од ЅааЅ обезбедувачите започнаа со обезбедување на сервиси кои се користат за креирање, менаџирање и следење на електронски документи.

4. Поштенски сервиси: E-пошта сервисите моментално се користат од многу луѓе. Невозможно е да се предвиди растот на користењето на е-поштата. За да се справат со непредвидливиот број на корисници и товарот на е-пошта сервисите, повеќето од е-пошта обезбедувачите користат ЅааЅ сервиси.

2.4.1 Карактеристики на ЅааЅ

ЅааЅ сервисите се различни и имаат повеќе бенефиции кон крајните корисници наспроти традиционалниот софтвер. Ова се следните карактеристики на ЅааЅ сервисите кои што го прават уникатен во однос на традиционалниот софтвер:

1. Еден за многу: ЅааЅ сервисите се доставени преку еден-за-многу моделот каде една инстанца од софтверот е споделена помеѓу корисниците.


32

2. Веб пристап: ЅааЅ сервисите обезбедуваат веб пристап до софтверот. Му дозволуваат на крајниот корисник да пристапи до апликацијата од било кое место и од било кој уред поврзан со Интернет.

3. Централизиран менаџмент: Бидејќи ЅааЅ сервисите се хостирани и менаџирани од една централна локација, менаџирањето на ЅааЅ апликациите е многу лесно. Нормално, обезбедувачите на ЅааЅ ги спроведуваат автоматските ажурирање за да се осигураат дека секој корисник има пристап до најновата верзија на апликацијата без да се ажурира од страна на корисникот.

4. Поддршка за повеќе уреди: До ЅааЅ сервисите може да се ирпстапи до било кој уред како што се десктоп компјутери, лаптопи, таблети итн.

5. Подобра скалабилност: Бидејки повеќето ЅааЅ сервиси се потпираат на IaaS и РааЅ за развој и распределување, се осигурува подобра скалабилност отколку традиционалниот софтвер. Динамичкото скалирање на постојните ресурси во облакот ги прават ЅааЅ апликациите да работат ефикасно дури и под различен товар.

6. Висока достапност: ЅааЅ сервисите обезбедуваат достапност од 99.99% на корисничките податоци каде што се користат соодветни механизми за резервни копии и опоравување.

7. API интеграција: ЅааЅ сервисите се способни за интегрирање со другите апликации преку стандардни API.

2.4.2 Погодности на ЅааЅ

ЅааЅ е популарен помеѓу индивидуалците и почетничките компании заради бенефициите кои ги нуди. Повеќето од традиционалниот софтвер ги разгледуваат нивните ЅааЅ версии бидејки ЅааЅ има неколку предности над нив. ЅааЅ се најдобра опција во следниве ситуации:

1. Софтвер по-потреба: моделот на софтвер базиран на лиценца има потреба од целосниот софтверски пакет и ги зголемува трошоците за купување на тој софтвер. Некои од не толку користените софтвери не даваат дополнителни трошоци. Заради тоа, многу крајни корисници бартаат софтвер кој може да го користат кога и каде сакаат. Ако крајниот корисник бара софтвер по-потреба наместо софтвер базиран на лиценца, тогаш ЅааЅ е најдобра опција.

2. Софтвер за почетнички фирми: Кога се користи традиционален софтвер, крајниот корисник треба да ги има минималните спецификации за користење на тој софтвер. Ова ја зголемува инвестицијата во купувањето на хардвер за фирмите почетнички. Бидејки ЅааЅ сервисите немаат потреба од високо квалитетна инфраструктура за пристап, тогаш е соодветна опција за фирмите почетнички кои може да го намалат почетниот трошок за купување на високо квалитетен хардвер.


33

3. Софтвер компатибилен со повеќе уреди: Некои од апликациите како процесори на текст или сервиси за пошта имаат потреба од подобра пристапност од различни уреди. ЅааЅ апликациите се прилагодливи на скоро сите уреди.

4. Софтвер со различно оптоварување: неможеме да го предвидиме товарот на популарна мрежа како што е пример со социјалните мрежи. Корисникот може да се поврзи или исклучи во било кое време. Многу е тешко да се справи со различни товари кога имаме традиционална инфраструктура. Со способноста за динамичко скалирање, ЅааЅ апликациите може да се справат со различни товари ефикасно без прекин на нормалното однесување на апликацијата. Повеќето од производителите на традиционален софтвер се префрлија на ЅааЅ бизнисот бидејки тој е модел на доставување на софтвер кој привлекува многу корисници. Но сепак, многу традиционални апликации немаат нивна ЅааЅ верзија. Ова укажува дека ЅааЅ апликациите не се секогаш најдобар модел за сите типови на софтвер. ЅааЅ моделот не е најдобра опција во следниве случаи:

1. Апликации во реално време: бидејки ЅааЅ апликациите зависат од поврзаност со Интернет, не работат добро со слаба поврзаност со Интернет. Ако податоците се зачувани далеку од крајниот корисник, тогаш проблемите со каснење може да го успорат доставувањето на истите. Апликациите во реално време имаат потреба од брзо процесирање на податоци а тоа можеби не е можно со ЅааЅ апликациите поради зависност од брзината на Интернетот.

2. Апликации со доверливи податоци: Безбедност на податоци, управување со податоци и регулирање се секојпат проблем на ЅааЅ апликациите. Бидејќи податоците се зачувани на друг сервер далеку од крајниот корисник, не постои сигурност дека податоците ќе бидат сигурни. Ако зачуваните доверливи податоци се изгубени, тогаш тоа е загуба и за самата организација. Не се препорачува користење на ЅааЅ за справување со доверливи податоци.

3. Подобри -на-лице-место апликации: некои од овие апликации може да ги исполнуваат сите барања на организацијата. Во такви ситуации, мигрирањето кон ЅааЅ модел не е најдобрата опција.

2.4.3 Позитивни и негативни работи на ЅааЅ

ЅааЅ апликациите се широко употребувани од страна на индивидуалци и фирми почетнички заради малите трошоци. Настрана од овие бенефиции, ЅааЅ ги обезбедува и следните други бенефиции:

1. Без инсталирање од страна на клиентот: ЅааЅ сервисите немаат потреба од инсталирање од страна на корисникот. Крајниот корисник може да пристапи до сервисите директно преку Интернет без потреба од инсталација. Нема потреба од високо квалитетен хардвер за да се примат ЅааЅ сервисите. До нив може да се пристапи преку прелистувачи или други уреди, притоа намалувајќи го иницијалниот трошок.


34

2. Намалување на трошоци: бидејки ЅааЅ сервисите го следат наплаќањето по услуги или плаќање-по-потреба, бара од корисникот да плати за она што го искористил. Повеќето од ЅааЅ обезбедувачите нудат различни претплатнички планови наменети за различни корисници. Понекогаш, генерички сервиси како процесори на процесори на текст се нудат бесплатно.

3. Помалку одржување: ЅааЅ сервисите ги елиминираат дополнителните трошоци за одржување од страна на клиентот. На пример, во традиционалниот софтвер, крајниот корисник е одговорен за ажурирање. Но во ЅааЅ, обезбедувачот само ги одржува ажурирањата, надгледувањето и други активности за одржување на апликациите.

4. Лесен пристап: До ЅааЅ сервисите може да се пристапи од било кој уред ако е поврзан со интернет. Пристапност до овие сервиси не е ограничен на одредени уреди. Прилагодлив е на сите уреди и користи прилагодлив кориснички интерфејс.

5. Динамичко скалирање: ЅааЅ сервисите се познати по еластичното динамичко скалирање. Многу е тешко за софтвер на-лице-место да обезбеди динамичко скалирање бидејки има потреба од дополнителен хардвер. Бидејки ЅааЅ сервисите се потпираат на еластични ресурси обезбедени од страна на пресметувањето во облак, може да се справат со различни товари без нарушување на нормалниот тек на апликацијата.

6. Опоравување од катастрофи: со соодветен бекап и механизам за опоравување, резервните копии се одржуваат за секој ЅааЅ сервис. Овие колии се дистрибуирани меѓу многу сервери. Ако некој сервер откаже, крајниот корисник може да пристапи до ЅааЅ преку друг сервер. На тој начин, се осигурува високата достапност на апликацијата.

7. Повеќекориснички пристап: Тоа е способност дадена на крајниот корисник каде повеќе корисници делат една инстанца. Со тоа се зголемува користењето на ресурсите на страна на обезбедувачот. Иако ЅааЅ сервисите се користат од многу индивидуалци и почетнички индустрии, користењето од страна на поголемите индустрии е мала. Главниот проблем со ЅааЅ е безбедноста. Сите компании се загрижени за безбедноста на нивните податоци кои се хостирани на нивните сервери. Ова се следните големи проблеми со ЅааЅ сервисите:

1. Безбедност: безбедноста е најголем проблем во мигрирањето кон ЅааЅ апликациите. Бидејки ЅааЅ апликацијата е споделена помеѓу различни корисници, постои можност од протекување на податоци. Едноставно неможеме да веруваме на обезбедувач на сервиси да ги зачува доверливите податоци на нашата фирма.


35

Табела 1.12

Крајниот корисник треба да биде внимателен при избор на ЅааЅ за да избегне непотребен губиток на податоци.

2. Барања за поврзаност: ЅааЅ апликациите имаат потреба од Интернет поврзаност за да се пристапи до нив. Понекогаш, корисничкиот интернет е спор. Во такви ситуации, корисникот неможе да пристапи до сервисот со леснотија. Зависноста од интернетот со голема брзина е еден проблем на ЅааЅ апликациите.

3. Губење контрола: бидејки податоците се зачувани на друго место, крајниот корисник нема контрола врз податоците. Степенот на контрола врз ЅааЅ апликациите е помал отколку од на-лице-место апликациите.

2.4.4. Преглед на обезбедувачи на ЅааЅ

Постојат многу обезбедувачи на ЅааЅ сервиси како што се ERP, CRM, фактурирање, менаџмент на документи, и поштенски сервиси. Табелата 1.12 ни дава преглед на најпопуларните ЅааЅ производители на пазарот.

2.5. Други модели на Сервиси во Облак

Основните сервиси во облак како што се IaaS, PaaS и SaaS се широко искористени помеѓу индивидуалци и фирми почетнички. Сега, пресметувањето во облак станува доминантна движечка сила на IT светот. Заради екстензивното користење на овие сервиси, крајниот корисник ја гледа важноста и придобивките од одредени сервиси како што се мрежа, складирање и бази на податоци. Основните модели на сервиси во облак се унифицирани модели кои содржат неколку сервиси во нив. Сега, кога се променети очекувањата на крајниот корисник, очекуваат одредени сервиси да се понудени од страна на обезбедувачите. Тоа ги тера обезбедувачите да размислуваат за одделни понудени сервиси кои ги задоволуваат барањата на крајниот корисник. Многу


36

од нив веќе започнаа да нудат одделни сервиси како вмрежување, десктоп, бази на податоци и складирање по потреба како што е подолу наведено:

1. NaaS е способност дадена на корисникот да може да пристапи до сервисите за виртуелна мрежа кои се обезбедени од страна ан обезбедувачот на сервиси. Како и другите модели, NaaS е исто така бизнис модел за достава на виртуелни мрежни сервиси преку интернет преку плати-колку-користиш моделот. Во на-лице-место податочните центри, IT индустриите трошат многу пари за да купат мрежен хардвер за локално менаџирање на мрежата. Но, пресметувањето во објак го претвора тоа во сервис-алатка. NaaS им дозволува на архитектите да креираат виртуелни мрежи, виртуелни мрежни картички, виртуелни рутери, виртуелни свичови и други мрежни компоненти. Како додаток, му дозволува на мрежниот архитект да распредели соодветни рутирачки протоколи кои обезбедуваат ефикасни мрежни сервиси, како на пример агрегација на податоци, стримување, процесирање и кеширање. Некои од популарните сервиси обезбедени од NaaS се виртуелни приватни мрежи(VPN), проток по потреба(BoD), и виртуелизација на мобилни мрежи.

2. Десктоп Како Сервис (DEaaS) е способност дадена на корисникот да користи десктоп виртуелизација без купување и менаџирање на нивна инфраструктура. DEaaS е плаќање-по-користење модел во кој обезбедувачот ги менаџира позадинските способности за складирање на податоци, резервни копии, безбедност и ажурирања. Крајните корисници се одговорни за менаџирање на нивните десктоп слики, апликации и безбедност. Пристапот до виртуелниот десктоп е обезбеден од страна на DEaaS е независен од уред, локација и мрежа. DEaaS сервисите се едноставни за поставување, високо безбедни и создаваат подобро искуство на скоро сите уреди.

3. ЅТааЅ е способност дадена на корисникот да зачувува податоци на уреди за складирање кои се обезбедени од страна на обезбедувачот на сервиси. ЅТааЅ дозволува на крајниот корисник да пристапи до податоци во било кое време и од било кое место. Обезбедувачот на ЅТааЅ обезбедува виртуелно складирање кое е абстрактизирано од физичкото складирање на било кој податочен центар. ЅТааЅ е исто така бизнис модел кој е доставен како алатка. Тука, корисникот може да изнајмува простор за складирање од страна на ЅТааЅ обезбедувалчот.

4. DBaaS е способност дадена на корисникот да пристапува до сервис за бази на податоци без потреба од инсталирање и одржување. Обезбедувачот е одговорен за инсталирање и одржување. Крајните корисници може директно да пристапат до сервисите и да платат врз основа на тоа што искористиле. DВaaS го автоматизира процесот на администрацијата на базите. Крајниот корисник да може да пристапи до тие сервиси преку било кое API или веб UI кои се обезбедени од страна на обезбедувачот. Популарни примери за DBaaS вклучуваат SimpleDB, DynamoDB, MongoDB како Сервис, GAE datastore и ScaleDB.

5. Податок како сервис(DaaS): е способност дадена на корисник да може да пристапи до податоците кои се обезбедени преку Интернет. DaaS e блиску поврзан со другите сервиси како на пример ЅааЅ и ЅТааЅ. DaaS може лесно да се интегрира со ЅааЅ или ЅТааЅ за обезбедување на композитен сервис. DaaS е многу користен во сервисите за географски и финансиски податоци.


37

6. SECaaS: е способност дадена на корисникот за пристап до безбедносни сервиси на принцеп плати-колку-користиш. Во ЅЕСааЅ, обезбедувачот ги интегрира неговите безбедносни сервиси да му служат на крајниот корисник. Во генерала, ЅЕСааЅ вклучува автентикација, антивирус, antimalware/spyware, IDs, и менаџмент на безбедносни настани. Овие безбедносни сервиси типично се користат за обезбедување на-лице-место или домашни инфраструктури и апликации. Некои од обезбедувачите ги вклучуваат Cisco, McAfee, Panda Software, Symantec, Trend Micro и VeriSign.

7. IDaaS е способност дадена на корисникот за пристап до инфраструктурата за автентикација која е менаџирана и обезбедена од страна на трето лице. Крајниот корисник на IDaaS е организација или корпорација. Со користење на IDaaS сервисите, било која организација може лесно да го менаџира идентитетот на вработените без дополнителни трошоци. Генерално, IDaaS вклучуваат директориумски сервиси, федерални сервиси, надгледување за ризик и настани, еднократни логирања итн. Различните нови модели кои што се разгледани во оваа секција се појавија по воведувањето на пресметување во облак. Ова поле сеуште еволуира и воведува нови сервисни модели кои се базираат на потребите на корисникот. Многу истражувачи од индустријата и академијата веќе започнаа со воведување на нивни иновативни идеи за да се крене на повисоко ниво. Настрана од моделите кои се дискутирани во ова поглавје, истражувачите на ова поле размислуваат за додавање на повеќе сервисни модели. Сега, пресметувањето во облак се движи кон сценарио каде се ќе биде понудено како сервис. Ова може да се именува како Се како Сервис (ХааЅ). Во иднина, очекуваме многу нови сервисни модели да ја постигнат целта на ХааЅ. ХааЅ може да вклучува Бекап како Сервис( ВааЅ), Комуникација како Сервис (СааЅ), Hadoop како Сервис (НааЅ), Опоравување од Катастрофи како Сервис (DRaaS), Тестирање како Сервис (ТааЅ), Firewall како Сервис (FWaaS), Виртуелна Приватна Мрежа како Сервис), VPNaaS), Балансери на Товар како Сервис (LBaaS), Распоред на Пораки како Сервис (MQaaS) и Надгледување како Сервис (МааЅ).


38

2.6 Преглед

Пресметувањето во облак се содржи од три основни сервисни модели и четири моели за поставување. Сервисните модели вклучуваат IaaS, PaaS и SaaS, а моделите за поставување вклучуваат приватен, јавен, заедница и хибриден облак. Овие сервисни модели одлучуваат за типот на сервиси кои ќе бидат обезбедени од страна на секој сервисен модел. Пресметувањето во облак елиминира трошоци за менаџмент на секое ниво. IaaS ја крие комплексноста на одржување на самиот хардвер. На ист начин, ЅааЅ ја крие комплексноста на одржување на апликацијата, развојната платформа и хардверот. Сите основни сервисни модели имаат основни карактеристики на пресметување во облак: на-барање, само-послужување, мрежен пристап, добивање ресурси, брза еластичност, и мерни сервиси. Настрана од овие карактеристики, ској сервисен модел има свои уникатни карактеристики. Карактеристиките на IaaS вклучуваат веб пристап до ресурсите, централизиран менаџмент, еластичност и динамично скалирање, споделена инфраструктура, претходно конфигурирани виртуелни машини и мерни сервиси. Карактеристиките на РааЅ вклучуваат се во едно, веб пристап до развојната платформа, офлајн пристап, вградена скалабилност, платформа за соработка и различни клиентски алатки. Карактеристиките на ЅааЅ вклучуваат еден кон многу, веб пристап, централен менаџмент, поддршка за различни уреди, подобра скалабилност, висока достапност и API интеграција. Придобивките базирани на трошок ги тераат индивидуалците и фирмите почетници да ги користат овие сервиси за нивни потреби. Иако овие сервиси се користат од многу индивидуалци и фирми почетници, присвојувањето од страна на големи фирми е многу мала. Неможеме да користими сервиси во облак насекаде. Генерално, сервисите во облак може да се користат кај фирмите почетници каде првичната капитална инвестиција е мала. Сервисите во облак неможе да се користат кога апликацијата користи доверливи информации. Главните придобивки од овие сервиси се намалени трошоци, еластично и динамично скалирање и централизиран менаџмент. Недостатоците вклучуваат безбедносни , интероперабилни и перформантни проблеми. Настрана од основните сервисни модели, постојат и други специфични модели обезбедени од други производители, како што се NaaS, STaaS, DBaaS, SECaaS и IDaaS.


39

3. Избирање на вистинскиот сервисен модел на облак

Градењето на софтвер на ниво на корпорација во облакот не е различно. Исто како што еден градежник користи алатки и вештини за изградба на куќа, една корпорација треба да користи различни сервисни модели внатре во самата корпорација. Некои компании избраат обезбедувач на облак како што е Amazon Web Services (AWS), кој обезбедува Инфраструктура Како Сервис (IaaS) решенија, или Azure, обезбедувач на Платформа Како Сервис (РааЅ) решенија, и да ги вклопи сите решенија во еден модел без разлика дали има смисла или нема. Компаниите кои ги разбираат позитивните и негативните работи на секој сервисен модел ќе импламентраат решенија од сите три модели.

3. 1 РАБОТИ КОИ ТРЕБА ДА СЕ ИМААТ ВО ПРЕДВИД ПРИ ИЗБИРАЊЕ НА

СЕРВИСЕН МОДЕЛ Сликата 1.13 ни дава преглед на секој сервисен модел во облак.

Слика 1.13

Постојат многу фактори кои треба да се имаат во предвид при избирање на вистинскиот сервисен модел. Оние кои одлучуваат треба да имаат во предвид остварливоста на секој модел базирано на следните пет категории:


40

1. Технички 2. Финансиски 3. Стратешки 4. Организациски 5. Ризик Техничката категорија се фокусира на областа на перформанси, скалабилност, безбедност, регулација, бизнис континуитет, опоравување во случај на непогоди итн. Перформансите и скалабилноста се критични кога треба да се избере помеѓу РааЅ и IaaS моделите. Една од наголемите придобивки на РааЅ е тоа што платформата ја абстрактизира постоечката инфраструктура од развивачот така да развивачот може да се концентрира на бизнис побарувањата а притоа платформата автоматски се скалира. Бидејки производителите на РааЅ се одговорни за скалирањето за секој корисник, тие поставуваат ограничувања на количината на ресурсите кои еден корисник може да ги побара. За повеќето апликации, ограничувањата се високи и затоа тие не се одлучувачки фактор, но за апликации со голем број на трансакции, РааЅ неможе да ги овозможи потребните перформанси и скалирање. Некои од најмногу посетуваните страни како Facebook, Twitter и Pinterest го поддржуваат IааЅ моделот бидејки тие неможат да се потпрат на платформата за да го обезбедат потребното скалирање. IaaS и PaaS решенијата нудат Бази на податоци како Сервис (DBaaS) решенија кои автоматски извршуваат задачи за менаџмент како што се репликација, автоматско скалирање, надгледување, резервни копии итн. Едно ограничување на DBaaS е недостиг на контрола врз базата на податоци. Финансиските аспекти треба да се фокусираат на вкупниот трошок за поседување (ТСО) кој има потреба од повеќе размислување отколку пресметување за трошокот. Ако проектот е фокусиран на градење нови апликации, многу е полесно да се пресмета ТСО, но за проекти кои мигрираат кон облакот или се нови или се ограничени од постојните архитектури, многу е покомплексно е да се пресмета ТСО. Оние кои одлучуваат треба да го пресметаат трошокот и/или да ги интегрираат со постоечките инфраструктури. Во многу случаи, одењето кон облак ги носи трошоците од монтирањето на постојната архитектура така да тие може да се интегрираат со новите сервиси. Покрај сите трошоци за градење нови сервиси во облакот, другите трошоци може да вклучуваат проекти за повторно инжинерство за постојните архитектури, тренинг на вработените, најмување нови работници или консултанти и многу повеќе. Исто така стратешките поварувања може да играат важна улога. Колку е поважна стратегијата брзина-на-пазар, толку е поверојатно одлучувачите да ги поддржуваат ЅааЅ или РааЅ наспроти IaaS бидејки многу од IT работата се изведува од страна на обезбедувачите на сервиси, наспроти IaaS каде IT тимот врши најголем дел од работата. Ако контролата е најважната стратегија, се повероватно е дека одлучувачите


41

ќе се свртат кон IaaS решенијата каде IT има повеќе контрола врз структурата, а кај ЅааЅ и РааЅ инфраструктурата е абстрактизирана од крајниот корисник .Бизнис стратегиите како намалување на трошоци, да се биде прв на пазарот, справување со големото скалирање, продавање на производи на глобално ниво 24/7, интегрирање со партнерски продажни синџири, и други работи и сето тоа влијае на одлуката на тоа кој сервисен модел да се избере. Многу често компаниите избираат облак базиран на техничките потреби без да се испитаат бизнис стратегиите кои се двигател на тие инцијативи. Оценувањето на организацијата може да игра улога при изборот на сервисен модел. Дали IT организациите имаат вештини за да изградат решенија во облакот? Ако компанијата ги нема тие вештини во областа на дистрибуирано пресметување, веб развој и архитектури ориентирани кон сервиси (ЅОАѕ), можеби треба да се наклони повеќе кон ЅааЅ и РааЅ моделите или да најде партнер кој може да ги изгради тие сервиси со користење на IaaS. Колку подлабоко компанијата навлегува во тоа, толку повеќе и е потребен соодветен кадар. Последната категорија е ризик. Колкав ризик е спремна компанијата да превземе? Колку време решението може да е недостапно? Колку оштетувачки би било нарушување на безбедноста? Дали владата може да заплени податоци со налог? Постојат огромен број на прашања кои треб да се имаат во предвид кога станува збор за ризик. Ризикот е исто така одлучувачки фактор во тоа дали компанијата ќе користи јавен, приватен, или хибриден облак. Често, области како што се приватност, соственост на податоци, и регулации се големи фактори во одлучувањето за тоа кој сервисен модел ќе се користи. Секоја компанија и секоја индивидуална иницијатаива во една компанија може да е склона кон секоја категорија различно. На пример, компанија која гради социјална мрежа каде клиентите волонтираат при поставување на лични податоци како на пример слики, видеа итн, најверојатно ќе стават поголем товар на техничките побарувања за да се постигне голема скалабилност и достапност и намалување на ризик. Од друга страна, медицинските компании тврди дека категоријата ризик е најважна повеќе од сите други тврдења.


42

3. 2 КОГА ДА СЕ КОРИСТИ ЅааЅ Софтвер како сервис е најзрелиот од сите три сервисни модели. Првите пионери како Salesforce.com го усовршија извршувањето на доставата на комплетни апликации во облакот каде клиентите може да пристапат до нив преку прелистувач. Обезбедувачите на ЅааЅ имаат целосна контрола над инфраструктурата, перформансите, безбедноста, скалабилноста, приватноста итн. Производителите на ЅааЅ типично нудат два начини на кои клиентите може да ги користат нивните апликации. Најчесто користениот метод е веб базиран кориснички интерфејс кој е достапен од било кој уред поврзан со интернет. Друг начин е со обезбедување на API за корисниците каде потоа може да интегрираат нови работи во постојните апликации или со други ЅааЅ решенија. Една компанија треба да го користи ЅааЅ за да направи аутсорсинг на апликациите, карактеристиките и сервисите кои не се дел од основните компоненти, претпоставувајки дека ги исполнуваат барањата и не се скапи. На пример, ако компанија несака да напише софтвер за човечки ресурси, платен список, однос со клиенти и сметководство, не треба да ги гради овие апликации. Да се купат тие апликации и да почне да се користат на лице место не е ефективно заради постојните ЅааЅ алтернативите. Зошто да се купува софтвер и сервери, да се менаџираат серверите и да се плаќаат луѓе за да го прават тоа? ЅааЅ решенијата спаѓаат во многу различни категории. Најпопуларни се бизнис апликациите како CRM, ERP, сметководство, човечки ресурси и платен список. Постојат голем број на инфраструктурни ЅааЅ решенија кои се справуваат со безбедност, надгледување, запишување, тестирање итн. Податочната категорија вклучува бизнис интелигенција, база на податоци како сервис, визуелизација на податоци итн. Категоријата продуктивност вклучува алатки за соработка, развојни алатки, истражувања, алатки за е-пошта кампањи и многу повеќе. Бидејки ЅааЅ обезбедувачите им излегуваат во предвид на корисниците, тие често не го обезбедуваат истото ниво на флексибилност доколку компанијата би изградила своја апликација. Понекогаш компаниите избираат да изградат свои апликации бидејки постои карактеристика или конфигурација која неможе да ја најдат од ЅааЅ вендорот. Пред да реши една компанија да се изгради самата себеси, треба да ги има во предвид сите задачи кои ги извршуваат производителите во име на корисниците и да ги стаават во комплетната цена:

- вендорот е одговорен за безбедносни ажурирања. - вендорот ја менаџира целата инфраструктура и податочен центар. - вендорите обилно обезбедуваат компатибилност со мобилни уреди за

поголемиот дел од телефоните и таблетите - вендорите обезбедуваат компатибилност на сите поголеми прелистувачи и

верзии. - вендорот ги менаџира базите на податоци, вклучувајки планирање на капацитет,

резервни копии итн.


43

Пред копманијата да одлучи самата да ја направи апликацијата, треба да ги спореди вредностите на карактеристиките кои ЅааЅ алатките неможат да ги обезбедат. Друг дел од равенката е да се имаат во предвид трошоците за пренос на ресурсите на друг проект или намалување на бројот на ресурсите за да се намалат трошоците. Откако компанијата ќе изгради апликација мора да ги плаќа произлезените трошоци и да поправа багови. Брзината на промената во технологијата е голема. Дали една компанија може да продолжи во инвестирање во скапи ресурси со надградување на постојните апликации за да работат на новите генерации телефони и таблети? Кога ќе се појави нова социјална мрежа, како на пример Pinterest, дали компаниите ќе можат брзо да рагираат за да се интегрираат со нивното API? За да се биде во тек со технологијата, компаниите ќе треба да инвестираат во значителна количина на ресурси за да ги направат тие надградби. Секој потрошен час за да се одржи чекор со технологијата е час кој компанијата не го користи за градење нов продукт или намалубање на трошоци. АЕА студија: случаи на користење на ЅааЅ Да погледенеме уште еднаш во бизнис архитектурата на Acme eAuction карактеристиката на РааЅ платформата на слика 1.14

Слика 1.14 Бизнис архитектура


44

Еве некои од ограничувањата (организирани во пет претходно дискутирани карактеристики) кои Jamie ги собра од поглавје 4:

1. Технички. Динамичките оптеретувања на сообраќајот од трета страна, се зголемува безбедноста.

2. Финансиски. Се намалуваат трошоци за инфраструктура. 3. Стратешки. Се зголемува приходот преку интеграција со трети страни. 4. Организациски. Недостиг на вештини за облак и ЅОА. 5. Ризик. Мора да е на пазарот брзо (6 месеци).

Како што Jamie ги гледа ограничувањата од неговиот проект, очигледно е дека брзината е важна. ROI на целата инцијатива е базиран на агресивната временска рамка. Ова е важно ограничување на архитектурата. Постојат ризици од трошоци ако проектот касни. Тимот е замолен да го намали користењето на инфраструктурата. Друго критично ограничување е недостиг на вештини. Еве го заклучокот на Jamie за ограничувањето на инфраструктурата: Имаме многу маалку време за да го поставиме овој високо приоритетен проект на пазарот. Ни недостигаат вештини, и треба да најдеме начини за да го донесеме на пазарот со помалку хардвер. Jamie одлучува дека врз основа на ограничувањата може да користи ЅааЅ решенија за да ги реши ограничувањата. Од неговите студии знае дека се што не е основна компетентност е добар кандидат за поддржување на ЅааЅ решенија. По разгледувањето на бизнис архитектурата, ги запишува следните компоненти кои неговиот тим треба да ги истражи и валидира кај ЅааЅ кандидатите: API слој. Неговиот тиме има ограничено искуство со пишување RESTful API во облакот. Имаат поддршка од трети лица резултирајки со потребата за поддршка на повеке стакови, менаџирање на перформанси на API сообраќај, интегрирање со нови партнери итн. ЅааЅ алатка за API менаџмент е добро решение. Мојата кошничка. Постојат многу кошнички за купување достапни во ЅааЅ решенијата. Плаќање. Ако ги предадат плаќањата на Payment Industry Data Security Standard (PCI DSS) - сертифицирано ЅааЅ решение, целата платформа ќе биде предмет на PCI DSS ревизии. Ова ќе зачува многу време и пари. Сервис на алатки. Сите сервиси на алатки се кандидати за ЅааЅ бидејки не се основни компоненти. Како и да е, тие може да бидат обезбедени од страна на РааЅ и IaaS решенија. Корпорациски системи. ERP, CRM и финансиски системи се перфектни кандидати за ЅааЅ бидејки не се основни компоненти и не постои додатна бизнис вредност за нивно внатрешно менаџирање. Тие не се дел од почетната патека за првата фаза, но тие може значително да придонесат за стигнување до целта при намалување на инфраструктурата.


45

3.3 КОГА ДА СЕ КОРИСТИ РааЅ РааЅ е најмалку зрелиот од трите сервисни модели во облак. Првата генерација на РааЅ решенија, како Google, Force.com и Microsoft Azure бараа од корисниците специфичен програмски јазик и да се извршуваат на инфраструктурата на обезбедувачот. За фирмите почетници и малите бизниси овие ограничувања би можеле да се прифатливи, но за големите корпорации е друга приказна. Претпријатијата се комплексни организации со многу различни архитектури, и апликациски потреби. Недостиот на флексибилноста од страна на програмскиот јазик и инфраструктурата затворија многу претпријатија и го успорија присвојувањето на РааЅ. Во последниве неколку години се појавија голем број на обезбедувачи на РааЅ сервиси. Овие обезбедувачи видоа можност за да се справат о побарувањата од страна на претпијатијата. Многу од овие обезбедувачи поддржуваат повеќе стакови и некои дозволуваат РааЅ софтверот да биде поставен на инфраструктура по барање на корисникот. Како додаток на новите обезбедувачи на РааЅ, многу од оригиналните обезбедувачи поддржуваат повеќе јазици како Ruby, Python, PHP и Node.js. Cloud Foundry и OpenShift се два open-source проекти кои стануваат се популарни и може да бидат поставени на било која инфраструктура. Една од предностите на решенијата за облак со отворен код е тоа што ако комерцијалните обезбедувачи останат без работа, клиентот ќе нема друг избор освен да се префрли на друга платформа. Со платформите со отворен код корисниците имаат контрола над софтверот и може да останат на таа пларформа додека сакаат. Јавните РааЅ обезбедувачи ја менаџираат инфраструктурата, мрежата, единиците за складирање и оперативните системи. Задачите како месечно ажурирање, логирање, надгледување скалирање и други административни задачи се обезбедени од страна на вендорот и така развивачите може да се фокусираат на апликации спремни за облакот. Приватните обезбедувачи на РааЅ не обезбедуваат абстрактизација на инфраструктурните сервиси како што тоа го прават јавните РааЅ. Приватните РааЅ нудат можност за поставување на РааЅ софтвер на приватни и јавни облаци но со тоа се жртвува барањето корисникот да го менаџира апликацискиот стак и инфраструктурата. РааЅ вендорите обезбедуваат платформа која е споделена со многу корисници. Со цел да се менаџираат перформансите, сигурноста и скалабилноста на секој корисник и да се осигура дека товарот од еден корисник не влијае на перформансите на друг корисник, РааЅ вендорите имаат различни ограничувања кои ги наметнуваат на развивачот. Овие ограничувања ја штитат платформата од преоптеретување од страна на еден корисник, и така ги штитат сите корисници во тој процес. Повеќето РааЅ вендори го ограничуваат опсегот на корисникот за да го заштитат од мрежни судирања и заситувања. Некои РааЅ вендори го ограничуваат користењето на процесорот за да се намали создавањето на топлина во податочниот центар и да се заштеди енергија. Други РааЅ вендори кои наплаќаат на фиксни количини на трошење како што е блок за складирање ќе го ограничат корисникот кога во моментот кога ќе ги конзумира сите ресурси за кои што платил. Развивачите мора да ги разберат ограничувањата на нивната платформа и соодветно да ги дизајнираат апликациите. Многу РааЅ обезбедувачи ги штитат нивните платформи и корисници со ограничување на активноста на базите на податоци на корисниците. Развивачите мора да го имаат тоа


46

во предвид при дизајнирање. Еден начин е да се фатат сите грешки и да се извршуваат обидите додека не се сите успешни. Друг метод е да се разделат единиците на помали делови пред да се направи повикот до базата на податоци. Овој трик може да се користи за дизајн на ограничувањата на опсегот. За некои апликации, дизајнирањето на такви ограничувања додава неприфатливи одлагања во времето за процесирање или може да влијае на квалитетот и доверливоста на апликациите. Ако таков е случајот, тогаш РааЅ можеби не е правиот сервисен модел и би требало да се користи IaaS моделот. Страните со екстремно големи количини на податоци се слаби кандидати за РааЅ. Но не секоја апликација или сервис има екстремни процесирачки барање како што има Netflix или популарната социјална мрежа како Twitter. Многу апликации од типот В2В се кандидати за РааЅ. Во типичен тек на работа, еден продукт започнува со нарачка и се одвива еден повторлив процес додека производот не е изграден, продаден, наплатен и доставен. Dell ja користи платформата на Salesforce.com - Force.com за да достави $1 милијарда во регистрирање на преку 100 000 клиенти, па е безбедно да кажеме дека РааЅ решенијата добро скалираат.

АЕА студија: случаи на употреба на РааЅ

Сега откако Jamie ги идентифицира компонентите во архитектурата кои се кандидати за ЅааЅ, останатите компоненти имаат потреба од развивање. Сега тој гледа во останатите компоненти за да одреди кои компоненети може да го поддржат РааЅ за да може да стигнат брзо до пазарот без да треба да се менаџира инфраструктурата и апликацискиот стак. Jamie го процени моменталниот веб сообраќај и предвиде можен иден сообраќај. Базирано на бројките за кои што мисли дека РааЅ може да го поддржи нивниот сообраќај во наредните две години, во третата година сообраќајот може да е многу поголем. Секако, овие се само претпоставки бидејки не е избран вендор и таа хипотеза треба да се тестира. Како и да е, Jamie треба да ги балансира краткорочните цели за достигнување до пазар наспроти долгорочните цели за скалирање на ниво нa eBay. Jamie се одлучува да го поддржи РааЅ за компонентите за продавање бидејки активноста на продавачот генерира многу помалку сообраќај отколку онаа на купувачот. Продавачите ја креираат содржината и менаџиираат со инвентарот, додека купувачите генерираат милоини трансакции додека компнуцираат на аукциите и ги разгледуваат производите. Jami ги избра овие компоненти кои се кандидати за РааЅ: Сервиси од страна на продавачот. Помала количина, среден број на корисници. Мобилна допирна точка. Тимот има многу мало мобилно искуство и од него се бара развивање на апликацијата за многу различни телефони и таблети. Платформа за мобилен развој ќе го забрза развојниот процес и ќе го намали количеството на целокупниот развој. Социјална допирна точка. Мерење на ударот од различни социјални допирни точки може да е голем проект. Со поддржување на платформата за маркетинг од страна на социјалните мрежи се елиминира голема количина на работа и му обезбедува на тимот длабока анализа и способност за менаџирање на кампањата. Сервисни алатки. РааЅ обезбедува сервиси за безбедност, нотификации, настани и API за поврзување до популарните социјални мрежи. Една работа која треба да се има во


47

предвид, е дека корисничките сервиси ќе се извршуваат на IaaS и ќе ја поддржуваат таа Plarforma. Тимот треба да биде ажурен за да одреди дали треба да поддржи множество на сервисни алатки од страна на IaaS вендор или дали тие исто така би можеле да се користат кај РааЅ вендор. Jamie заклучува дека ако РааЅ и IaaЅ сервисни алатки се компатибилни и корисничкото искуство на купувачите и продавачите е исто кога станува збор за безбедност, нотификации, социјални мрежи итн, тогаш поддржувањето на РааЅ и IaaS сервисни алатки се прифатливи. Покрај се, некои продавачи се и купувачи. Ако, за било која причина, разликите на IaaS и РааЅ сервисите создадат различни кориснички искуства, апликацијата изградена врз РааЅ треба да ја поддржува постојната API на IaaS. Треба да се има на ум дека Jamie сеуште нема одлучено дали ќе користи јавен, приватен или хибриден облак, ако користи јавен облак, тогаш тоа не е проблем бидејки јавните РааЅ се одговорни за IaaS слојот. Ако користат привате РааЅ, АЕА е одговорен за IaaS слојот.

3. 4 КОГА ДА СЕ КОРИСТИ IaaS

Ако една апликација или сервис има барања за перформанси или скалабилност кои од развивачот бараат менаџирање на меморија, конфигурирање на сервери за бази на податоци и апликациски сервиси за да ja максимизираат пропусната моќ, специфицирање како податоците се дистрибуирани низ дисковните единици, манипулирање на оперативниот систем, тогаш треба да се користи IaaS . Во спротивно треба да размислуваш за РааЅ. Во M-Dot Network имавме побарување за достава на 1 милион трансакции во минута од страна на РОЅ сустеми во облакот и назад кое би било потребно за помалку од една секунда. За да се постигни тоа, не смеевме да бидеме ограничени од вендорот, и моравме да направиме модификации на оперативниот систем, апликацискиот сервер и базите на податоци за да го постигнеме тоа. Друг фактор е цената. РааЅ може многу да ги намали трошоците со намалување на количината на работа и бројот на ресурси кои се потребни за градење и поставување на пликациите. Како и да е, РааЅ плати-колку-трошиш моделот може да биде многу скап кога податоците достигнуваат до десетици терабајти и кога побарувањата за опсегот и процесорот ги надминуваат нормалните барања. Од 5ти Март 2013, Амазон ги намали цените на ЕС2 за 26 пати, и другите IaaS вендори го следеа во тоа. Како што поминува времето, цената на IaaS е толку ниска така да обезбедувачите на РааЅ треба многу да се трудат за да ги стигнат. Друга причина за поддржување на IaaS пред РааЅ е поврзано со избегнување на ризици и недостапност. Кога РааЅ обезбедувачот е недостапен, корисникот може само да чека обезбедувачот да го поправи дефектот и сервисите да се повторно достапни. Истото важи и за ЅааЅ решенијата. Со IaaS, корисникот може сам да изгради систем при пад и да изгради редундантни сервиси на повеќе физички и виртуелни податочни центри. AWS имаше неколку големи падови во последните години и големи страни како Reddit, Foursquare и други беа недостапни. Но многу други страни беа достапни заради погоре споменатата редундантност. Во повеќето случаи кога AWS е недостапен, Heroku обезбедувачот на РааЅ, кој се извршува над AWS е исто така на удар. Heroku корисниците се во загуба додека AWS и Heroku не се вратат во операбилна состојва.


48

Многу AWS клиенти можат и преживеале пад на AWS. Како што се движиме кон ЅааЅ ја зголемуваме брзината за достава на пазар, се намалува бројот на човечки ресурси и се намалуваат оперативните трошоци. Како што одиме надолу кон IaaS, имаме повеќе контрола над инфраструктурата и имаме поголема шанса за избегнување или справување во случај на пад. АЕА студија: случаи на употреба на IaaS Сите останати компоненти се кандидати за IaaS. Jamie одреди дека бројот на идни трансакции е многу голем а РааЅ, и верува дека сеуште може да успее до крајниот рок иако има повеќе работа со користење на IaaS. Еве ја неговата листа на компоненти кои ќе се извршуваат на IaaS: Бизнис сервиси. Голема количина, милиони корисници. Бизнис процес. Работниот тек ќе се гради на IaaS но ќе комуницира со сервиси кои се справуваат со плаќање (ЅааЅ) и плаќање на продавачите(интеграција со банка). Сервисни алатки. Поддршка на IaaS сервисни алатки. Чести бизнис сервиси. Постојат сервиси со големи количини кои се споделуваат меѓу продавачите и купувачите. АЕА студија: Модели за поставување на облак Следното нешто кое што Jamie треба да го истражи е кој модел за поставување на облак има смисла за АЕА. После средбата со менаџерот на продуктот и другите засегнати страни, Jamie ги запиша следниве прибелешки за моделите:

- PCI DSS е надвор од опсегот заради избирање на ЅааЅ вендор за плаќање и поддржување на банките за префрлување на фондови до продавачите.

- Ограничена количина на PII (лична информација за идентифицирање) податоци, корисниците се согласуваат на услови за работа при регистрација.

- Продавачите може да се лоцирани надвор од САД и да се загрижени за податоците во јавниот облак.

- Ризик од јавен недостаток на IaaS и РааЅ. - Треба да се намали дигиталниот отпечаток. - Треба да се стигне на пазар што е можно побрзо.

Повеќето од овие ограничувања укажуваат на јавниот облак. Бидејки оваа платформа нема потреба од големи регулации и брзината на пазар е многу потребна, опцијата јавен облак е многу атрактивна. Една загриженост која Jamie ја има е дека јавниот облак може да ги уплаши некои од интернационалните корисници. Од неговото истражување знае дека ако поддржи јавен IaaS обезбедувач како AWS, може да одржи достапност кога AWS е недостапен, но бара значајно инвестирање во редудантност. Исто така знае дека ако јавниот РааЅ е недостапен, тој е на милост на обезбедувачот се додека не се оправи. Како и да е, ако РааЅ е недостапен, сервисите на продавачот се на удар, а не аукциите. Единствениот удар е дека новите производи неможе да се прикажат, но продажбите продолжуваат. Jamie во моментов го прифаќа тој ризик. Долгорочно, Jamie одлучува дека хибридно решение за облак има најмногу смисла. Со хибридното решение, Jamie може да ги чува сите критични податоци на лице место и може да прилече повеќе интернационални партнери. Може да ги има основните компоненти на лице место и да го користи јавниот облак при промена на сообраќајот.


49

Како додаток, јавниот и приватниот облак може да обезбедат опоравување при пад еден спрема друг. Тој може да поддржи хибриден РааЅ кој може да се извешува на јавен и приватен облак. Како и да е, Jamie има фиксна дата која е многу агресивна. Градење на решенија за приватни облаци е многу поинволвирачко отколку јавните решенија за облак. Исто така не помага во достигнување на целта за намалување на инфраструктурниот отпечаток. Jamie изгради план кој прикажува опција само за јавен облак во првите шест месеци. Решението за јавен облак ќе мора да вклучува редундантност низ сите податочни центри. Со цел да се оправдаат додавањата на сервери за приватните облаци исто така предлага преместување на CRM и ERP системите на ЅааЅ решенија, што ќе намали големи инфратруктурни трошоци како на пример хардвер и лиценцирање. Одлуката на Jamie за компанијата е многу уникатна. Врз неговите одлуки влијаеја бизнис случаите, временските ограничувања, организациска способност, и неговото лично знаење и искуство за индустријата и корисниците. Не постојат правилни и неправилни одлуки. Jamie можел да одлучи сето тоа да го прави во приватен облак или целосно во јавен РааЅ облак и највероватно и во тоа ќе бил успешен. Но ги измерил ограничувањата и ги донел најдобрите одлуки кои можел базирано постојните информации.

3. 5 ЧЕСТИ УПОТРЕБИ НА ОБЛАКОТ За фирмите почетнички и гринфилд апликациите, заедничко е тоа што апликациите се изградени во облакот. За познатите претпријатија, пореалистично е дека само одредени компоненти во една архитектура се поставени во облакот. Еве неколку почести употреби каде денешните претпријатија го користат облакот за да ја прошират нивната постојна архитектура.

3. 5 . 1Пренасочување кон облакот

Многу организации го користат облакот за справување со големи количини на сообраќај. Тие имаат апликации во нивните податочни центри и избираат да испратат голем капацитет од истите кон обезбедувачот на облак наместо да инвестираат во физичка инфраструктура. Продавачите кои имаат сезонско зголемување на сообраќајот за време на празници или компании кои процесираат враќање на данок кои имаат мал сообраќај остатокот од годината но искусуваат големо количество на сообраќај за време на сезоната за даноци се примери за компании кои може да го користат пренасочувањето кон облак.

3. 5. 2 Архивирање / складирање Некои организации наоѓаат иновативни начини за намалување на трошоците за архивирање и складирање преку користење на облак. Традиционалните стратегии за архивирање вклучуваат неколку делови од инфраструктурата и софтверот како што се ленти за складирање и дискови, разлилни типови уреди за склдирање, сервиси за транспортирање итн.


50

Сега компаниите може да ги елиминираат сите тие физилки компоненти и да користат сервиси за складирање во облак кои може да се целосно автоматизирани преку скрипти. Цената за складирање во облак е драстично помала отколку за уреди за складирање на физички уреди и процесите за враќање на тие податоци не се толку комплексни.

3. 5. 3 Ископување на податоци и анализа Облакот е одлично место за процесирање на големи количини на податоци по потреба. Како што дисковите се се поевтини, организациите складираат се повеќе и повеќе податоци. Не е несекојдневно за компаниите да складираат терабајти или петабајти информации. Анализирање на големи количини на податоци како овие може да биде многу предизвикувачки на-лице-место бидејки е потребна неверојатна количина на инфраструктура за да се процесираат сите податоци. За да бидат работите уште полоши, анализата на овие големи количини на податоци се ad hoc по природа, што значи дека инфраструктурата чека за иницијација на наредното барање. Преместувањето на овие големи товари за процесирање на податоци во облак е многу поекономично. Во јавниот облак, ресурсите може да се обезбедат кога ќе се иницира такво барање. Има големи заштедувања во физичката инфраструктура и во менаџментот на системите со поставување на модели на облак по-потреба.

3. 5 . 4 Околини за тестирање Многу компании се вртат кон облакот за обезбедување на тест и развојни околини и други непродукциски околини. Во минатото, IT требаше да одржува бројни тест и развојни околини на лице место, кои имаа потреба од константно поправање и одржување. Во многу случаи, тие околини се неактивни кога се надвор од нормалното работно време кога работниците не работат. Друг проблем е тоашто се достапни само одреден број на средини на тестерите и развивачите, и тие често треба да споделуваат околини со други тимови и околини, кое го прави тестирањето мопне предизвикувачко. За да се реши тој проблем, многу компании креираат процеси за тестери и развивачи за сами да си обезбедуваат тестирачки и развојни околини по-потреба во облакот. Овој метод има потреба од помалку работа од страна за администраторите,обезбедува брзина за достава на пазарот за тестерите и развивачите, и може да ги намали трошоците кога околините се исклучени бидејки не се во употреба. Може да се постигнат повисоки перформанси при тестирање во облакот бидејки тестерите може да обезбедат висока количина на ресурси за да се симулира голем сообраќај, а во на-лице-место моделот се ограничени од количината на физичкиот хардвер кој е присутен во податочниот центар. Постојат многу случаи каде може да се користи пресметувањето во облак. Целта тука е дека градење на на сервиси во облакот не е изјава за се-или-ништо. Тоа е прифатлови и е многу често претпријатијата да имаат мешавина од решенија во нивните архитектури во различни податочни центри и во еден-кон-многу облаци.


51

3 . 6 КРАТОК ПРЕГЛЕД Изборот на сервисен модел на облак и модели за поставивање се критични задачи во секоја иницијатива за пресметување во облак. Одлуките треба да се базираат на бизнис потребите, ограничувањата и влијанијата од страна на корисниците. Исто така е важно да сите компоненти на бизнис архитектурата да се разгледани пред да се донесат овие одлуки. Разбирање на идните состојби е исто така важно. Како што видовме од одлуката на Jamie, тој изгради работен план кој произлага од долгорочната идна состојба на хибриден облак, кој е многу поразличен од иницијалната испорачливост, а тоа е опцијата за јавен облак. Бидејки знае дека идната состојба е хибридно решение за облак, тој знае дека хибриден РааЅ има смисла за неговото прво доставување. Ако не погледнел во иднината, најверојатно немало да избери јавен РааЅ. Кога дојде време да се тргне кон хибридно решение, тој би бил ограничен од одлуката за јавен РааЅ. Поуката од приказната е да се земе доволно време за да се разбере целиот бизнис долгорочно, а не само краткорочно.


52

4. Инфраструктура на облак

(Cloud INFRASTRUCTURE)

4.1. Пресметување во облак во Амазон

Амазон ја претстави платформата за пресметки која го промени изгледот на пресметките во последната декада. Прво, инсталира моќна инфраструктура за да го одржи својот бизнис, е-комерција, продавајќи различни работи рангирајки од книги до CD-a па се до храна и прибор за домаќинство. Амазон исто така откри дека оваа инфраструктура може да биде додатно проширена за да обезбеди лесно употребливи ресурси за пресметки за големи компании како и за пресметки за пошироките маси. Во средината на 2000тите, Амазон ја претстави Amazon Web Service (AWS) базирано на IaaS моделот. Во овој модел обезбедувачот на сервиси нуди инфраструктура која се состои од сервери за пресметки и складирање кој се меѓусебно поврзани со брзи конекции кои поддржуваат сервиси за пристап до тие ресурси. Развивачот на апликации е одговорен за инсталирање на апликациите на платформа по негов извор и да менаџира со ресурсите обезбедени од страна на Амазон. Еден извештај од 2012 година, вели дека бизниси од 200 различни земји го користат AWS, прикажувајки ја приклоноста на земјите кон оваа пресметувачка парадигма. Голем дел од големите корпорации како и фирмите почетнички ја користат предноста на овие сервиси кои се поддржани од страна на AWS инфраструктурата. На пример, една од фирмите почетнички прикажала дека месечните сметки кон Амазон се околу $100,000, за разлика од тоа каде би потрошиле над $2,000,000 за нивна сопствена архитектура, без да ги имаат бенефициите од брзината и флексибилноста обезбедена од AWS. Фирмата почетничка вработува 10 инжињери наместо 60 кои би и биле потребни за воспоставување на нивна инфраструктура. ("Active in cloud , Amazon

reshapes computing", New York Times, August 28,2012)

4. 2 Amazon Web Services.

Амазон е прв обезбедувач на пресметувања во облак; објавија ограничен јавен бета пристап до нивната Elastic Computing платформа, наречена ЕС2 во Август 2006. Сликата 1.15. ја прикажува палетата на достапни AWS сервиси преку Конзолата за Менаџмент кон крајот на 2011 година (13-18).


53

Слика 1.15

Сервисите понудени од AWS се достапни преку AWS Management Console. Апликациите

се извршуваат на различни оперативни системи кои може да се уклучат преку ЕС2.

Повеќе ЕС2 инстанци може да комуницираат со користење на SQS. Постојат неколку

сервиси за складирање како: Ѕ3, SimpleDB и EBS. Cloud Watch поддржува надгледување

на перформанси. Auto Scaling поддржува еластичен менаџмент на ресурси. Virtual Private

Cloud дозволува директна миграција на паралелни апликации.

Elastic Compute Cloud (EC2) е Веб сервис со едноставен интерфејс за стартување на инстанци на апликации под различни оперативни системи, како што се Линукс дистрибуции, Microsoft Windows Server 2003 и 2008, OpenSolaris, FreeBSD и NetBSD. Се креира инстацна или преку претходно дефинирана слика-Amazon Machine Image

(AMI) дигитално потпишана и зачувана на Ѕ3 или од слика дефинирана од страна на корисникот.


54

Таа слика вклучува оперативен систем, работната околина, библиотеки и апликациите кои му требаат на корисникот. AMI сликите креираат иста копја од оригиналната слика но без информации за конфигурациите како што се име на хостот или МАС адреса. Еден корисник може (1) стартува инстанца од постоечка AMI и да ја исклучи инстанцата. (2) стартува и запира инстанца. (3) креира нова слика. (4) додава тагови за идентификување на слика. И (5) рестартира инстанца.

ЕС2 се базира на Xen виртуелизациска стратегија .Во ЕС2 секоја виртуелна машина или инстанца функционира како виртуелен приватен сервер. Една инстанца специфицира максимална количина на ресурси кои му се потребни на аплкација, на интерфејсотза таа инстанца и за трошокот за секој час.

Корисник може да комуницира со ЕС2 со користење на ЅОАР пораки и може да ги прикаже достапните AMI слики, да стартува инстанца од некоа слика, да ја исклучи сликата, да ги прикаже вклучените инстанци од страна на корисникот итн. Корисникот има root пристап до секоја инстанца во еластичната и безбедната околина на ЕС2. Инстанците може да бидат ставени на различни локации во различни региони и зони.

ЕС2 дозволува импортирање на слики на виртуелни машини од корисничка околина до инстанца преку алатка наречена VM import. Исто така автоматски го дистрибуира сообраќајот на апликациите на повеќе инстанци со користење на еластично балансирање на товар. ЕС2 поврзува еластична IP адреса со повеќе инстанци со корисничка сметка; овој механизам му дозволува на корисникот да го маскира падот на некоја инстанца и да ремапира јавна IP адреса на било која друга инстанца со таа сметка без да мора да комуницира со тимот за поддршка.

Simple Storage System (Ѕ3) е сервис за складирање дизајниран за големи објекти.

Поддржува основни функции како: - читање (write), - запишување (read) и - бришење (delete). Ѕ3 и дозволува на апликацијата да се справи со неограничен број на објекти со

различни големини помеѓу еден бајт па се до пет терабајти. Еден објект е сместен во (bucket)кофа и се пристапува до него со уникатен клуч назначен од страна на развивачот. Една кофа (bucket) може да е складирана во регион по избор на корисникот. Ѕ3 го одржува името, времето на промена,листа на контроли за пристап и до четири килобајти на метадата за корисникот на секој објект. Имињата на објектите се глобални. Механизмите за автентикација се осигуруваат дали податоците се безбедни; објектите може да бидат јавни, и може да се доделуваат пермисии на различни корисници.

Ѕ3 поддржува PUT, GET и DELETE примитивни објекти но не поддржува примитивни објекти за копирање, преименување и преместување на објекти од една кофа во друга.

Ѕ3 ја пресметува MD5 сумата на секој запишан објект и враќа во поле наречено ETag. Од корисникот се очекува да ја пресмета MD5 сумата на објект кој што е запишан и да ја спореди со вредноста на ETag. Ако двете вредности не се исти, тогаш објектот е оштетено при пренос или складирање.


55

Амазон Ѕ3 SLA гарантира доверливост. Ѕ3 користи стандарди базирани на REST и

SOAP интерфејсите основниот протокол за симнување е НТТР но исто така е обезбеден и BitTorrent протокол за да се намали трошокот за високо скалабилните дистрибуции.

Elastic Block Store (EBS) обезбедува константни единици за складирање за

користење заедно со Амазон ЕС2 инстанците. Единицата се појавува на апликацијата како неформатиран и доверлив физички диск; големината на тие единици варира од еден гигабајт до еден терабајт. Единиците се групирани заедно во пристапни зони и автоматски се реплицираат. ЕС2 инстанца може да прикачи повеќе единици, но една единица неможе да се сподели помеѓу повеќе инстанци. ЕВЅ поддржува креирање на слики од единиците кои се прикачени на инстанца и може да ги користи за рестартирање на инстанцата. Стратегијата за складирање обезбедена од ЕВЅ одговара за апликации за бази на податоци, фајл системи и апликации со користење на на податочни уреди.

SimpleDB е нерелациона база на потадоци која им дозвочува на развивачите да

пристапуваат до записите преку барања преку веб сервиси. Поддржува функции за зачувување и обезбедување на податоци кои се типично карактеристични за релационите бази на податоци. SimpleDB креира повеќе географски дистрибуирани копии на секој запис и поддржува високо перформантни вб апликации, а во исто време автоматски ја менаџира инфраструктурата, хардверот, одржувањето на софтверот, репликација и индексирање на записи и подесување на перформансите.

Апликациите користејки го Simple Queue Service (SQS) може да се извршува

независно и асинхроно и нема потреба да се развива заедно со истите технологии. Примената порака е “заклучена” за време на процесирање; ако пропадне процесирањето, заклучувањето истекува и пораката е поторно достапна. Тајмаутот за заклучување може да се смени динамично преку операцијата ChangeMessageVisibility. Развивачите може да пристапат до SQS преку стандардни SOAP и Query интерфејсите. Редовите може да се споделат со други AWS сметки анонимно; споделувањето на редовите може да биде ограничен од IP адресите и временски период од денот.

CloudWatch e инфраструктура за надгледување која се користи од страна на

развивачите на апликации, корисници и системски администратори за собирање податоци за оптимизрање на перформансите на апликациите и за зголемување на ефикасноста на користење наресурсите. Без инсталирање на било каков софтвер, корисникот може да надгледува многу претходно избрани метрици и да ги гледа графиконите и статистиките за тие метрици.

Кога се стартува Амазон Машинска Слика (AMI), корисникот може да го

стартува CloudWatch и да го одреди начинот на надгледување. Основно Надгледување (Basic Monitoring) е бесплатно и собира податоци за

интервали од 5 минути за максимум 10 метрици;


56

Детално Надглeдување (Detailed Monitoring) се наплаќа и собира податоци на интервали од една минута. Овие сервиси исто така може да се користат за надгледување на каснењето при пристап до ЕВЅ единици, достапниот слободен простор за RDS DB инстанците, бројот на пораки во SQS и други параметри од интерес за апликациите.

Виртуелен Приватен Облак (VPC) обезбедува мост помеѓу постојната

инфраструктура и AWS облакот. Постојната инфраструктура е поврзана преку виртуелна приватна мрежа (Virtual Private Network) до изолирани AWS ресурси за пресметување. VPC овозможува способност за менаџирање како на пример безбедносни сервиси, заштитни ѕидови и системи за детекција на насилни влезови за да оперираат симултано во облакот.

Автоматското Скалирање (Auto Scaling) ја користи еластичноста на облакот и

обезбедува автоматко скалирање на ЕС2 инстанците. Сервисите поддржуваат групирање на инстанци, надгледување на инстанците во група и дефинирање на тригери (trigerrs) и парови (pairs) на CloudWatch аларми и политики кои овозможуваат големината на групите да биде намалена или зголемена. Типично дефинирани се минимум, максимум и редовна големина за групите.

Групи со Автомаско Скалирање (Auto Scaling Group) се состојат од множества

на инстанци дефинирано како конфигурација. Кога групата се проширува, новите инстанци се стартуваат со користење на параметрите за runInstances EC2 повикот кој е обезбеден од групната конфигурација. Кога групата се намалува, инстанците со постари конфигурации се исклучуваат први. Функцијата за надгледување од сервисите за Автоматско Скалирање ги спроведува здравствените проверки(health check) со цел наметнување на специфицираните политики. Тригерите користат CloudWatch аларmи за откривање на настани и започнување на специфични акции; на пример, еден тригер може да забележи кога користењето на процесорот во една група е над 90% и потоа да ја скалира групата со стартување на нови инстанци.

Во 2012 година беа претставени неколку нови AWS сервиси во 2012. Во првите ќе

ги споменеме: Route 53, DNS сервис со мало каснење за менаџирање на корисничките јавни DNS записи; Elastic MapReduce (EMR), сервис за процесирање на големи количини на податоци со користење на хостиран Hadoop кој се извршува на ЕС2 и е базиран на MapReduce парадигмата. Simple Workflow Service(SWF), кој поддржува менаџмент на работен тек и дозволува распоредување, менаџмент на зависности и координација на повеќе ЕС2 инстанци; ElastiCache, сервис кој им овозможува а веб апликациите да добиваат податоци од системи кои користат кеширање во работна меморија наместо од базите на податоци базирани на дискови; DynamoDB, скалабилен и брз NoSQL сервис за бази на податоци; CloudFront, веб сервис за доставување на содржина и Elastic Load Balancer, сервис на облакот за автоматско дистрибуирање на барањата низ повеќе инстанци на апликациите. Ќе дискутираме за два нови сервиси, Elastic Beanstalk и CloudFormation.


57

Elastic Beanstalk, сервис кој комуницира со другите AWS сервиси, вклучувајки ги EC2, S3, SNS, Elastic Load Balance и Auto Scaling, автоматски се справува со поставување, обезбедување на капацитет, балансирање на товар, Автоматско

Скалирање и функции за надгледување на апликации. Сервисот автоматски ги скалира ресурсите во зависност колку му треба на апликацијата, или зголемување или намалување, во зависност од поставувањата за Автоматско Скалирање. Некои од функциите за менаџмент обезбеден од сервисите се:

(1) поставување на нова верзија на апликацијата. (2) пристап до резултатите од сервисот за надгледување CloudWatch. (3) е-пошта нотификации кога се менува статусот на апликацијата или се додадени

или отстранети апликациски сервиси (4) пристап до документите за логирање на серверот без потреба од логирање на

апликациските сервери. Elastic Beanstalk сервисот е достапен до развивачите преку Java платформата,

PHP или .NET работните околини. На пример, Java развивач може да креира апликација со користење на развојна околина (IDE) како што е Eclipce и пакување на кодот во Java Web Application Archive (.war) документ. .War документот треба да биде поставен на Elastic Banstalk со користење на Management Console и потоа за кратко време апликацијата ќе е достапна преку URL.

CloudFormation дозволува креирање на stack кој ја опишува инфраструктурата за

една апликација. Корисникот креира пример, текстуален документ кој содржи JSON (Javascript Object Notation), опшувајки ги ресурсите, конфигурациските вреднсти и поврзаноста меѓу овие ресурси. Примерот може да биде параметризиран за да дозволи персонализирање за време на извршување (за специфицирање на број на инстанци, порти итн). Следува еден таков пример:


58

�

Amazon Web Services Licensing Agreement (AWSLA) му овозможува на обезбедувачот на сервиси во облак да прекине со обезбедување на сервиси на било кој корисник во било кое време од било кои причини и ја содржи клаузулата за неможност од тужење на Амазон за штетите кои може да произлезат од користењето на AWS. Како што е забележано, AWSLA ја забранува употребата на “други информации

добиени преку AWS во цели за директен маркетинг, спамирање како и контактирање на продавачи и клиенти”. Се забранува користењето на AWS за складирање на содржини кои штетат на било која личност или ентитет.

Исто така забранува Ѕ3 да биде употребуван “на начин кој е илегален и промовира

илегални активности, вклучувајки дискриминаторство базирано на раса, пол,

религија, националност, попречување, сексуална ориентација или возраст.”


59

Корисниците имаат неколку избори за интеракција и менаџирање со AWS ресурси или од прелистувач или од систем на кој што е инсталиран Linux или Windows:

1. AWS Web Management Console, достапна на http://aws.amazon.com/console; ова е најлесниот начин за пристап до сите сервиси, но сите опции не се достапни при ваквиот пристап

2. Command - line алатки; http://aws.amazon.com/developertools

3. AWS SDK библиотеки и алатки преку кои се обезбедени повеќе програмски јазици, вклучувајки Java, PHP, C# и Obj C.

4. Raw REST барања:

4 . 3 Региони и достапни зони.

Денес Амазон нуди сервиси во облак преку мрежа на податочни центри на неколку континенти (погледни ја табела 1.16). Во секој регион има неколку достапни зони меѓусебно поврзани со брза мрежа; регионите коминицираат преку интернет и не споделуваат ресурси.

Достапна зона е податочен центар кој се содржи од голем број на сервери. Секој сервер може да извршува многу виртуелни машини и инстанци, стартувани од еден или повеќе корисници; една инстанца може да користи сервиси за складирање, Ѕ3, ЕВЅ и SimpleDB, како и други сервиси обезбедени од страна на AWS .Меѓусебното поврзување на облакот дозволува на секој систем во достапната зона да комуницира со друг како и со системи во други достапни зони во истиот регион.


60

Складирањето е автоматски реплицирано во регионот; S3 кофите (buckets) се реплицираат во една достапна зона и помеѓу достапни зони во еден регион, каде ЕВЅ единиците се реплицираат само во истата достапна зона.

Слика 1.17

Конфигурација на достапна зона која поддржува AWS сервиси. Внатрешните поврзувања

во облакот поддржуваат брза комуникација помеѓу пресметувачките и складирачките

сервери во зоната. Исто така поддржува комуникација со сервери во други достапни зони

и корисници преку Network Address Translation (NAT). NAT ги мапира надворешните IP

адреси во интерни.


61

Се советува критичните апликации да реплицираат важни информации во повеќе региони за да може да функционираат во случај кога серверите во еден регион се недостапни заради непогоди.

Еден корисник може да бара пристап до виртуелните сервери и складови лоцирани во еден од тие региони. Корисникот исто така може бара пристап до виртуелни сервери во една од достапните зони во тој регион. Elastic Compute Cloud ЕС2 сервисот му дозволува на корисникот да комуницира и да го менаџира виртуелниот сервер.

Наплаќањето во секој регион е одредено од компонентите кои се користат, вклучувајки електрична енергија, комуникации и трошоци за одржување. Оттука, изборот на регион е мотивиран од желбата за намалување на трошок, намалување на каснењето во комуникација и зголемување на безбедноста и доверливоста.

Инстанца (an Instance) претставува виртуелен сервер. Корисникот го избира регионот и достапната зона каде овој сервер треба да биде поставен и избира од лимитирано мени тип на инстанца: онаа која обезбедува ресусрси, CPU циклуси, главна меморија, секундарно складирање, комуникација и I/O опсег кој му е потребен на апликацијата.

Кога се стартува, на инстанцата и е доделено DNS име. Ова име се мапира во приватна IP адреса за внатрешна комуникација во внатрешната ЕС2 комуникациска

мрежа и надворешна јавна IP адреса за комуникација надвор од внатрепната Амазон мрежа (комуникација со корисникот кој ја стартувал инстанцата). NAT (Network Address Translation) ги мапира екстерните IP адреси во внатрешни.

Се доделува јавна IP адреса на инстанцата се до моментот кога е исклучена и е вратена во листата на достапни адреси кога таа инстанца е исклучена. Една инстанца може да побара еластична IP адреса наместо јавна. Еластичната IP aдреса е статична јавна адреса доделена на инстанца од листа на достапни адреси во достапната зона. Еластичната IP адреса не е ослободена кога инстанцата е запрена и мора да се ослободи кога веќе се нема потреба од таа адреса.

4. 4 Трошоци за Amazon Web Services.

Амазон наплаќа за користење на ЕС2 инстанци, ЕВЅ складирање, пренос на податоци и други сервиси. Трошоците се различни од еден до друг регион и зависат на моделот; моменталните цени може да се видат на http://aws.amazon.com/ec2/pricing

Постојат три модели за цени за ЕС2 инстанците: по-потреба (on - demand),

резервирани (reserved) и точка (spot).


62

По-потреба (on - demand) инстанците имаат една иста цена за користење за час, и на корисникот му се наплаќа за онолку часови колку што е вклучена инстанцата; не е потребна резервација за овој модел. За резервираните (reserved) инстанци, корисникот плаќа еднаш за да резервира во одредено време и притоа се заклучува таа истанца. Овој модел ја има таа предност да корисникот може да предвиди кога на апликацијата ќе и бидат потребни повеќе циклуси и таа количина е однапред позната. Како додаток, капацитетот е достапен по постандардна цена. Во случај на точка (spot) инстанците, корисниците наддаваат за неуптребениот капацитет и нивните инстанци се лансирани само кога ќе се достигне потребниот минимум дефиниран од страна на корисникот.

ЕС2 системот нуди неколку типови на инстанци и тоа:

1. Стандардни инстанци (Standard Instance): Micro (StdM), small (StdS), large (StdL), extra large (StdXL); small е основната инстанца.

2. Инстанци со многу меморија (High memory Instance): High-memory extra-large (HmXL), high-memory double extra-large (Hm2XL) и high-memory quadruple extra-large (Hm4XL).

3. Инстанци со висока достапност на процесор (High CPU instances): High-CPU extra-large (HcpuXL).

4. Пресметување во кластер (Claster Computing): Cluster computing quadruple extra-large (Cl4XL)

Табела 3.2 дава краток пристап до карактеристиките и количината на ресурсите поддржани од секоја инстанца. Ресурсите кои се подржани од секоја конфигурација се главна меморија, виртуелни компјутери (VCs) со 32 или 64 битна архитектура, меморија на инстанцата и I/O перформанси на две нивоа: средно (М) и високо (Н). Пресметувачката моќ на виртуелно јадро се мери во ЕС2 пресметувачки единици (CUs).

Главна атракција на Амазон облакот е ниската цена. Цената за вклучена инстанца на Linux и Microsoft Windows во средината на 2012та година е сумаризирана во Табела 3.3. Нема трошоци за трансфер на податоци од корисникот кон мрежата на Амазон или внатре во мрежата на амазон; трошоците за пренос на податоци кон надворешниот свет зависи од регионот. На пример, трошоците за регионот US West

(Region) се прикажани на Табела 3.4.


63


64

4 . 5 Евалуација на Amazon Web Services.

Во 2007 година Garfinkel ги претставил резултатите од евалуирањето на Amazon Web

Services. Во извештајот е забележано дека ЕС2 инстанците се брзи, респонзивни и доверливи; нова инстанца може да биде стартувана за помалку од две минути. За време на таа година на тестирање, се појавиле само едно неочекувано рестартирање и едно замрзнување на инстанцата. Не се изгубени податоци за време на рестартирањето, но неможело да се вратат податоци од замрзнатата инстанца.

За да се тестира Ѕ3 сервисот, креирана е кофа (bucket) и наполнета со објекти со големина од 1 byte, 1 КВ, 1 МВ, 16 МВ и 100 МВ. Измерениот резултат за 1-byte објектите ја одразуваат брзината на трансакцијата на Ѕ3 бидејки програмата за тестирање бара да секоја трансакција прво е успешно реализирана пред да започне следната. Мерењата покажаа дека корисникот може да изврши најмногу 50 непреклопувачки Ѕ3 трансакции. Објектите со големина од 100 МВ дадоа слика за максималната брзина на пренос на Ѕ3 системи кои се доставени на клиентот. Од мерењата, авторот заклучил дека брзината на преносот на податоци е многу поголем одколку за малите објекти. Брзината на запишување за објектите од 1МВ е околу 5 МВ/ѕ, каде вчитувањето е пет пати помало, односно 1 МВ/ѕ.

Направен е и друг тест за да се видат дали моменталните барања може да ја зголемат брзината на пренос на Ѕ3. Експериментот вклучува две виртуелни машини кои се на два различни кластери и имаат пристап до истата кофа од 100 МВ со повторување на GET и PUT операциите. Виртуелните машини се координирани, каде секоја извршува од една до шест нишки за 10 минути и потоа ја повторува истата шема 11 часа. Како што бројот на нишки се зголемува од 1 до 6, пропусниот опсег кој се прима од секоја нишка е одприлика намален за половина и агрегираниот опсег на сите 6 нишки е 30 МВ/ѕ, три пати поголем од агрегираниот опсег на една нишка. Во 107.556 тестови на ЕС2, секој од нив се состои од повеќе read и write операции, се соочил само со 6 повторни обиди за write, три грешки при write, и четири повторни обиди за read.

4. 5 Пресметување во облак: Перспективата на Google

Напорот на Google е концентриран во областа на Софтвер како Сервис (ЅААЅ). Се претпоставува дека бројот на сервери користени од страна на Google е околу 2.4 милиони во 2013 година.

Сервисите како Gmail, Google Drive, Google Calendar, Picasa и Google Groups се бесплатни за индивидуалните корисници и организациите. Овие сервиси се во облакот и може да се повикаат од широк спектар на уреди вклучувајки IPhone, IPad, Black Berry, лаптопи и таблети. Податоците од ови сервии се зачувани во податочните центри во облакот.


65

Gmail сервисот хостира пошта на Google сервери и обезбедува веб интерфејс за да се пристапи до нив и алатките за мигрирање од Lotus Notes и Micsrosoft Exchange. Google Docs е веб базиран софтвер за креирање текстуални документи, табели и презентации. Поддржува креирање на табели, основни фонтови и големина на текст; дозволува повеќе корисници да го променуваат или ажурираат истиод документ и да ја видат историјата на промени на документот. Сервисот дозволува на корисниците да импортираат и експортираат во повеќе формати, вклучувајки Microsoft Office, PDF, текст и OpenOffice екстензии.

Google Calendar е веб базиран распоред - поддржува повеќе календари за еден корисник, способност да се споделува календарот со други корисници, приказ по ден/недела/месец, и способноста да се пребарува по настани и да се синхронизира со Outlook Calendar. Google Calendar е пристаплив и преку мобилни уреди. Секој потсетник може да биде добиен преку ЅМЅ, или електронска пошта. Исто така можно е да се сподели календарот со другите корисници на Google Calendar. Picasa е алатка за поставување, споделување и промена на слики; обезбедува 1GB простор за секој корисник, бесплатно. Корисникот може да додате тагови на слики и да прикачи локации на слики со користење на Google Maps. Google Groups им дозволува на корисниците да хостираат дискусиони форуми за креирање на пораки или преку електронска пошта.

Google е исто така лидер во Платформа како Сервис (РааЅ). AppEngine е развојна платформа хостирана во облакот. На почеток поддржувала само Python, но подоцна е додадена поддршка и документација за Java. Базата на податоци за развој на код може да се пристапи преку Google Query Language (GQL) со синтакса слична на SQL.

Концептот на структурирани податоци (structured data) е важен за стратегијата на Google. Промената на филозофијата за пребарување се рефлектира на транзицијата помеѓу неструктурираната веб содржина во структурирани податоци, податоци кои содржат додатни информации како на пример место каде е сликана сликата, информации за пејачот или издавачката куќа, локални сервиси на некоја локација итн.

Роботите за енџините за пребарување се потпираат на хиперлинковите за откривање на нова содржина. The Deep Web е содржина зачувана во бази на податоци и сервирана како страни кои се креирани динамички преку HTML форми. Таквата содржина е недостапна на роботите кои не се во можност да пополнуваат такви форми. Примери за извори на The Deep Web се страни со специфични геоинформации, како на пример локални продавницi, сервиси и бизниси; страни кои даваат извештаи за статистика и анализа произведени од владини и невладини организации; уметнички колекции; фото галерии; распореди за автобуси, возови, авиони итн. Структурираните податоци се креирани со означување; Flickr и Google Со-ор се примери за структури каде ознаките и анотациите се додадени на објекти, слики и страни зачувани на веб.

Google Со-ор дозволува корисниците да креираат персонализрани енџини за пребарување базирано на аспекти на категории. На пример, аспектите на еден енџин за пребарување во база на податоци за заедницата достапен тука http://data.cs.washington.edu/coop/dbresearch/index.html се професор, проект, публикација, работа.


66

Google Base се сервис кој им дозволува на корисниците да вчитуваат структурирани податоци од разлчни извори во еден централен репозиторум кој е многу голем, само опишувачки, полу структуриран, хетерогена база на податоци. Тој е самоопишувачки бидејки секој ентитет следи една шема: тип, имиња на атрибути. Мал број на корисници се запознаени со овој сервис. До Google Base се пристапува како одговор на барања поставени на Google.com, доколку има релевантни податоци во базата. За целосно интегрирање на Google Base, резултатите треба да се рангираат според својсва. Како додаток, сервисот треба да предлага рафинирања со кандидатни вредности во избраните менија; тоа е направено со хистограми или атрибути и нивните вредности за време на пребарувањето.

Google Drive е онлајн сервис за складирање на податоци кој е достапен уште од Април 2012. Му дава на корисникот 5 GB бесплатен простор и наплаќа $4 на месец за 20GB. Достапно е за PC, Macbook, Iphone, Ipad и Android уреди и дозволува една организација да добие максимум 16 ТВ простор.

Имплементирани се специјализирани енџини за пребарување ориентирани на структурата за неколку области од интерес вклучувајки патување, време и локални сервиси. Како и да е, податоците достапни на интернет покриваат голем дел од човековото знаење; не е изводливо да се дефинираат сите можни домени и е скоро невозможно да се одлучи каде еден домен завршува а друг почнува.

Google исто така го редефинира воведот во лаптопи со Chromebook, целосно веб ориентиран уред базиран на Chrome OS. Облак-базираните апликации, екстремна преносливост, вградена 3G поврзаност, и долготрајна батерија се главните атракции на овие уреди со тастатура.

Производите на Apple, вклучувајки iOS, Itunes Store, Mac OS x, iCloud нудат безкомпромисна и лесна интероперабилност, но флексибилноста на Google резултира со потешки кориснички интерфејси за широк спектар на уреди кои користат Android OS.

Google како и другите обезбедувачи на облак мора да менаџираат големи количини на податоци. Во еден свед каде корисниците највероватно би сакале да користат повеќе сервиси од различни обезбедувачи паѓа на памет прашањето дали се доволни традиционалните сервиси за менаџирање со податоци (RDBMs) се доволни за да се обезбеди интероперабилност. DBMS ефикасно поддржува манипулирање со податоци и процесирање на резултати но оперира во единствен административен домен и користи добро дефинирана шема. Интероперабилноста на сервиси за менаџирање со податоци има потреба од сервиси за семантичка интеграција базирани на различни шеми. Одговор на ограничувањата на традиционалните RDBMs е таканаречените податочни простори воведени во податочните простори не целат кон интеграција на податоци туку кон коегзистенција на податоци.


67

4. 6 Microsoft Windows Azure и онлајн сервисите

Azure и Online Services се, соодветно, РааЅ и ЅааЅ cloud платформи од Microsoft. Windows Azure е оперативен систем, SQLAzure е верзија базирана на облак на SQL Server, и Azure AppFabric е колекција на сервиси за апликации во облак.

Windows Azure има три основни компоненти (види слика 1.18)

Пресметување (compute), кое обезбедува средина за пресметување;

Складирање за скалабилно складирање (Storage for scalable storage) и

Fabric Controller, кој поставува, менаџира и надгледува аплиации; ги поврзува јазлите на серверите, брзите конекции и свичовите.

Слика 1.18.

Компоненти на Windows Azure: Пресметување, во која се извршуваат апликациите;

Складирање, кое користи блобови, табели и распореди за складирање податоци; Fabric

Controller, кој поставува, менаџира и надгледува апликации; CDN, кој одржува

кеширани копии на податоци, кој дозволува поврзувања преку IP помеѓу корисничките

системи и апликации кои се извршуваат на Windows Azure.

Content Delivery Network (CDN) одржува кеширани копии од податоци за да се забрза пресметувањето. Connect подсистемот поддржува IP поврзувања помеѓу корисниците и нивните апликации кои се извршуваат на Windows Azure. API интерфејсот на Windows Azure е изграден со користење на REST, HTTP и XML. Платформата вклучува пет сервиси: Live Services, SQL Azure, AppFabric, SharePoint и

Dynamics CRM. Исто така се обезбедени клиентски библиотеки и алатки за развој на апликации во облак во Visual Studio.


68

Пресметките извршени во една апликација се имплементирани како една или повеќе улоги: една апликација типично извршува повеќе инстанци од улогата. Разликуваме (1) Веб-инстанци на улоги кои се користат за креирање на веб апликации. (2) Работничка-инстанца на улога која се користи за извршување на код базиран на Windows. (3) VM-инстанци на улога кои извршуваат кориснички обезбедена Windows Server 2008 R2 слика.

Скалирање, балансирање на товар, менаџмент на меморија, и доверливост се обезбедени од страна на fabric controller, дистрибуирана апликација на група на машини која ги ма сите ресурси во својата околина - компјутери, свичови, балансери на товар - и е свесен за секоја Windows Azure апликација. Fabric Controller одлучува кога некоја нова апликација треба да се извршува: ги избира физичките сервери за да оптимизира користење со користење на конфигурациски информации аплоудирани во секоја Windows Azure апликација. Информациите за конфигурирање се XML базирани описи од тоа колку инстанци на веб улоги, колку инстанци на работници и кои други ресурси му се потребни на апликацијата. Fabric controller го користи овој конфигурациски документ за да одреди колку виртуелни машини да креира.

Блобови, табели, распореди и уред се користат за скалабилно складирање. Блобот користи бинарни податоци; еден контејнер се состои од еден или повеќе блобови. Тие може да бидат до големина од еден терабајт и може да имаат метадата поврзана со нив. Блобовите дозволуваат на Windows Azure инстанците на улоги да комуницираат со уредите за складирање исто како да се локален NTFS фајл систем. Распоредите им овозможуваат на веб инстанците на улоги да комуницираат асинхроно со инстанците на улоги на Работниците.

Microsoft Azure платфромата моментално не обезбедува поддршка за дристрибуирани паралелни пресметувачки работни околини, како што се, MapReduce,

Dryad или MPI, но поддржуваат основни работи базирани на распореди.

4.7 Open-Source софтверски платформи за приватни облаци

Приватните облаци обезбедуваат поевтини алтернативи за многу големи организаиции. Еден приватен облак ги има во основа истите структурни компоненти како комерцијалните: сервери, мрежа, надгледување на виртуелни машини (VMMs) кои се извршуваат на различни системи, архива која содржи слики од виртуелни машини (VMs), преден дел за комуникација со корисникот и инфраструктура за контрола на облакот. Open-source платформите за пресметување во облак како што се Eucaliptus, OpenNebula и Nimbus може да се користат како контролна инфраструктира за приватни облаци.


69

Шематски, инфраструктура на облак ги следи следните чекори за извршување на апликациите:

- го вчитува корисничкиот внес.

- ја вчитува системската слика на VM од репозиториумот

- лоцира систем и побарува од VMM кој што се извршува на тој систем да постави нова VM.


70

5. Преглед на одбрани понудувачи на книговодствени апликации на пазарот

Пазарот на производители на книговодствени апликации во Република Македонија се состои воглавно од микро и мали претпријатија што значи вкупниот промет на овие компании не надминува 10 милиони евра, а просечниот број на вработени во текот на една година не е поголем од 30. Типичен пример на нудители на десктоп апликации се „one man band“ микро претпријатија (претпријатија со само еден запослен, обично сопственикот и основач) кои обично нудат стандардни книговодствени апликации за водење на финансиско и материјално книговодство и програми за пресметка на плати, и друга група малку поголеми микро претпријатија кои имаат до 10 запослени а во својата понуда имаат нешто пошироко портфолио кое опфаќа и POS апликации и апликации за водење на хотелско работење и туристички агенции.

„One man band “ компании

„One man band “ ИТ компаниите се компании кои имаат еден запослен, обично сопственикот, кој по професија има економска или информатичка струка. Овие компании често се основаат во помалите места и дејствуваат на одредена локација во која имаат стекнато одреден број постојани клиенти. Своите корени по правило ги влечат од периодот кога online имплементацијата и подршката поради значително бавниот интернет не била масовно присутна како денес и сите интервенции се вршеле на терен на локацијата на корисникот. Постојат неколку причини поради кој овие компании во последно време губат а значење и полека исчезнуваат. Воведувањето на широкопојасен интернет им овозможува на поголемите „играчи“ на пазарот да ги понудат своите услуги и до неодамна малку исплатливите и тешко достапни локации. Исто така често се случува малите компании со еден вработен да се затвораат поради опаѓање на обемот на работа. Често пати корисниците на услуги од овј тип на компании „преку ноќ“ запаѓаат во незгодна ситуација поради наглата загуба на подршка од страна на произодителите.


71

Компанијата Slavanconsult d.o.o е основана 1997 година. Сопственикот на компанијата воедно е и единствениот вработен, а во текот на 30 годишниот работен стаж има стекнато големо искуство во работата на финансиското книговодство и планско аналитичко работење во повеќето компании. Стекнатото знаење и искуство на полето на финансиите и компјутерското работење му послужило да изработи апликација за водење на книговодство на мали компании и други здруженија Програмот UPS , производителот на својата веб страница го има опишано на следниот начин : „Секој претприемач за да биде успешен потребни му се информации за состојбата на имотот со кој влегол во бизнисот. Решението на проблемот е во сигурниот,

едноставниот, практичниот и ефтиниот софтвер – UPS . Овој книговодствен програм е бесплатен, не се плаќа за одржување , освен за годишната обнова на лиценца. Сите апликации и обрасци во текот на годината се ажурираат и се доставуваат на emailot на корисникот. Упатството за користење се наоѓа во самиот книговодствен програм. За користење на оваа програма потребно е да имате Windows 95/98/МЕ/XP… Internet Explorer (или некој друг интернет пребарувач), MS Office ,пристап на интернет. “ Овој софтвер за книговодство се однесува на програми за фактурирање, благајничко работење, финансиско книговодство, пресметка на плата и сл. Сите програми се направени во Excel и функционираат како посебни целини (не се интегрирани) што оневозможува користење на исти бази на податоци на два различни програми, а интересно е ида се напомене дека производителот нуди посебни обрасци за пријава на данок, добивка, обрасци поврзани со плати и сл.


72

Софтверот се одликува со едноставност кој не бара одржување од страна на производителот и ниски цена. Оваа фирма може да се каже дека не нуди комплексни програми и за водење материјално книговодство , производство и трговија. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

DbSoft е софтвер за компјутерско работење чиј сопственик е воедно и единствен вработен во компанијата. Главни карактеристики на овој софтвер производителот на својот web site го опишува на следниот начин: „Специјализирани сме за изработка книговодствени апликации и тоа за сите типови

претпријатија (трговски, производствени, услужни), но за одредени корисници произведуваме и софтвер за друга намена При изработка на софтверот, посебен акцент се дава на едноставноста на користење на согтверот, кој е брз и безбедеб за користење. Големиот број опции кој ги нуди софтверот им овозможува на корисниците да ја прилагодат работата

спрема своите потреби“.


73

DbSoft во својата понуда нуди поединечни или софтвер во пакет за водење на финансиско книговодство, пресметка на плата, евиденција на работно време, основни средства,патни налози и материјално книговодство. Програмите се интегрирани што значи делат иста база на податоци. Софтверот нуди голем број опции кој им овозможува на корисниците да ја прилагодат работата спрема своите потреби“. Произведителот нуди телефонска и интернет подршка во работењето. Цената е ниска посебно кога се купуваат како комплет сите модули за водење книговодство а со тоа произведителот нуди голем број поволности поврзани за плаќањето и одржувањето на апликацијата. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Infokom software & consulting d.o.o е основан во 1993 година со основна дејнсост производство и продажба на деловни програми, продажба на хардвер(компјутери и компјутерска опрема), изработка на информациски системи, консултации во областа од компутерско работење и книговодство. Компанијата има 8 вработени и е фокусирана на развој и одржување на свој софтвер и давање подршка на корисниците. Главни карактеристики на Korp софтверот на веб страната производителот ги истакнува следните: „Софтверот KORP е производ од најновата информатичка технологија“ На пазарот

е присутен од 1996 година. Комплетниот асортиман од програми на KORP ги покрива потребите на сите корисници , од секакви занимања, од компании со само еден вработен па се до компании со стотици вработени“.

Програмите се одликуваат со следните карактеристики: - безбедност во работата - едноставна работа


74

- прилагодливост спрема потребите на корисниците - независна инсталација на програмите без потреба од присуство на стручно лице - почеток на работа со минимална обука или без обука - поволни цени Програмите Korp се во целост или делумно интегрирани решенија. Со класични книговодствени апликации за претпријатија кои вклучуваат финансиско книговодство, контен план, пресметка на данок на додадена вредност, благајничко работење, основни средства, патни налози, материјално книговодство, работа со каси, Infokom software &

consulting d.o.o нуди и специјализирани апликации за призводство , туризам како што е рецепциско работење во хотели , хостели, кампови и апартмани и програми за работа во туристички агенции. Програмите се Windows десктоп апликации кои подржуваат работа во мрежа а со помош на серверската технологија им овозможува на корисниците да работат преку интернет. Произведителот на корисниците им нуди телефонска и интернет подршка во работењето. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------


75

Компанијата Pupila d.o.o е основана 1994 со основна дејност производство, продажба и одржување на книговодствен софтвер. Компанијата има 7 вработени и воглавно е ориентирана на продажба на софтвер. За разлика од од повеќето слични компании на Pupila d.o.o, оваа не е толку ориентирана на класично нудење подршка на своите корисници, туку се фокусира на развивање едноставни решенија со детални упатства за користење што резултира со намалена потреба за корисничка подршка. Производителот на својата веб страна својот софтвер Synesis го опишува на следниот начин: „Софтверот Synesis е дизајниран да ги исполнува потребите за едноставно користење кое е потребно кај малите компании, но може да се користи и кај поголемите компании кои имаат поголем број вработени. Во програмот Synesis

вградени се преку 300 документи и 500 извештаи кои ги покриваат сите потреби за

целосни и детални информации. Synesis програмите покриваат широк спектар на дејности, па така освен класични книговодствени апликации , нуди и специјализирани апликации за евиденција на чланарина, пресметка на дивиденди, туризам,

производство и монтажа, сервис и сл.“


76

CP

P

Po

gle

di

do

o

Финансиско

книговодство

фактурирање

Изнајмување

Нова верзија на

софтвер

, и

Телефонска

/Интернет

консултација

Вклучено

во

цената

Моментално

доколку е

слободен

операторот

Sy

nes

is

Pu

pil

a d

oo




Материјално


Специјализиран

софтвер

Трајна лиценца


софтвер

, и


/Интернет

и емаил консултација

По потреба на

корисникот

за

нова

верзија

Во рок од

неколку

дена

Ko

rp

Info

ko

m S

oft

war

e






Специјализиран

софтвер



софтвер

, и


/Интернет




за

нова

верзија


доколку е

слободен


DB

Stu

dio

DB

So

ft








софтвер

, и


/Интернет




за

нова

верзија


доколку е

слободен


UP

S

Sla

van

con

sult

do

o






софтвер



за

нова

верзија

Произведителот

не

нуди

интервенции

и консултации

Име на

софтвер

Производител

Намена на

софтверот

Начин

на плаќање

на софтвер

Одржување на

софтвер

Плаќање за

одржување на

софтвер

Интервенции

и

консултации


77


78

Зонел софтвер

Зонел Софтвер е софтверска компанија која постои од 1992 година. Овие решенија ги

користат преку 1600 клиенти од најразличен профил – трговија, услуги, производство,

книговодство, угостителство, маркетинг, државни институции, банки и други

финансиски институции.


79

Овој софтвер на нивната веб страна е опишан на следниот начин

„Наша специјалност се програми за сметководствено, материјално и комерцијално

работење со изобилство од менаџерски ориентирани извештаи за продажба. Нашите софтверски решенија се применливи во секој вид на компанија или индустрија.

Нашата мисија е да ги реализираме потребите на нашите Корисници и да

испорачаме решенија кои ги интегрираат тие потреби во нашите софтверски

решенија. Во Зонел Софтвер ние не испорачуваме само софтвер – ние ја испорачуваме комуникацијата, вниманието и грижата за потребите на нашите клиенти и по

купување на некое од нашите решенија.

Затоа, апсолутно можете да се потпрете на фактот дека не сте „само уште еден

клиент“. Ќе добиете една од најперсонализираните услуги кои некогаш сте имале

прилика да ги добиете и не само заради фактот што тоа е правило на нашата

компанија. “

Нашите решенија опфаќаат:

Финансово работење – сè што е поврзано со сметководството; пресметка на плати;

автоматско книжење на влез, излез, плати, благајничко работење; основни средства, камати; автоматско составување завршни пресметки, бруто биланс, заклучни листови,

ДДВ Аконтативна пријава…

Материјално работење – целосна евиденција на залихи, продажба и промет, влез и

излез на роба, магацини, продавници. Сите потребни извештаи за менаџментот. Програм за каси – работење во продавница/ресторан, влез и излез на роба, анализа на промет; може да работи засебно или со автоматска поврзаност со материјалното

работење и финансовото работење. За ресторан – работа со маси, раздолжување по

нормативи…

Ресторанско работење со Android Tablet уреди – Создадовме две апликации:

• Гостинска – самите гости преку уредот прават порачки кои се печатат на маркер

принтерите во кујна/шанк, со што се избегнува чекање келнер за порачка. • Келнерска – келнерите одат од маса до маса со уредот и прават порачки директно на

уредот. Порачаката се печати на маркер принтерите во кујна/шанк… Келнерот преку

уредот има увид кои маси се отворени и што е порачано.

HELIX за мобилни/PDA уреди – HELIX Mobile – амбулантна продажба и теренска наплата – за секој вид трговија на големо и дистрибуција до купувачи, прием и

продажба во магацин, попис, ресторанско работење. Автоматско следење на работата на секој дирстрибутер од централна мониторинг локација, тековен увид во сите изработени фактури, посетени купувачи и извршени наплати.

ZONEL GPS System – on-line поврзаност со мобилните уреди, преглед на моментална локација или минати движења…


80

Од Корисниците на Зонел Софтвер Како долгогодишен корисник на вашиот програм, морам да истакнам дека сте едни и единствени. Вашиот програм со леснотија го совладуваат корисниците на обуките за сметководство во Космо Иновативен Центар од Скопје и со интерес го бараат да го внесат во работењето во нивните трговски друштва.

М-р. Весна Хриџиќ – тренинг менаџер во Космо

Иновативен Центар – Скопје

Искрено се најдобро функционира. Никогаш немало проблеми со тоа што нѝ треба. Направен е во согласност со сите законски прописи. Презадоволна сум и од Вашата

подршка.

„КОРНИ“ – Трговија на големо и мало со плочки и санитарна опрема

Измислен програм што може да го посака секој книговодител. Пред тоа сменивме 3-4

програми а од 1994 година го користиме само HELIX. Извонредна поврзаност на податоци од моментално автоматско книжење до автоматско составување завршни пресметки.

„УНИ-КОНТ“ – Сметководствено биро

Огромна разлика од претходно. Ние имаме најчесто големи фактури со повеќе од 30

ставки. Сега фактурираме повеќе и од 10 пати побрзо. Со само едно копче нѝ се печати испратница и фактура во 2 примероци и веднаш купувачот е задолжен финансиски. Материјалното и финансовото водење нѝ е ажурно во секој момент.

Често кога има повеќе луѓе, буквално нема никаков застој, нема чекање.

„С & Т“ – Школски прибор, канцелариски материјал и производство на тетратки

Јас сум презадоволна и на сите кажувам дека може да го користат HELIX. Лесно се учи и го препорачувам.

„МА-ГО Компани“ – Сметководствено биро

Имав можност да работам да го користам Helix, програмот е ОДЛИЧЕН !

Сања Сајковска Арсовска

HELIX програмата ја користиме од 2003 година и со големо задоволство велиме дека немаме никакви проблеми ниту со програмот ниту пак со подршката што ја добиваме од Вашата фирма односно од вработените на кои сме им сме се обратиле.


81

HELIX K – Книговодствено работење HELIX! УБЕДЛИВО НАЈПРОФЕСИОНАЛЕН ПРОГРАМСКИ ПАКЕТ, кој не само што го штеди Вашето време туку максимално ја зголемува Вашата ефективност, прегледност, прецизност и педантност. Тоа пак значи дека од Вашиот компјутер добивате најмалку уште еден вработен повеќе кој е бескрајно вреден, коректен, послушен и брз, а истовремено на располагање во секое време: празници, викенди, 24h на ден а за својата работа не бара никаков надомест. Во секое време се ажурни и потполно усогласените обрасци со постоечките законски прописи (Сл. Весник) и задоволните контроли од страна на законски надлежните институции. Една од најважните особини за секој програм е едноставноста на неговото користење. Досега можеби сте се соочувале со комплициран, заморен и монотон програм за сметководство или едноставно сакате програм кој на едноставен и интуитивен начин и сам ќе Ве води низ неговото користење со објаснување и пораки на секој екрански панел. Работата со него е подеднакво едноставна и само преку тастатура (за корисници на постари ДОС програми) и со сите предности на WINDOWS-от за работа со глушец. Поврзаност на податоците и автоматско финансово книжење: За секој книговодител нема поголема благодет од поврзаност на податоците и автоматско финансово книжење на секој документ. За ова сведочат и најскептичните книговодители. Брзо и едноставно внесување на само основните неопходни износи и моментално ажурирање на сите материјални и финансови книжења. Еднонставно корегирање на документи и безбедност на податоците: Корекцијата на секој вид документ е многу едноставна при што програмот повторно ги коригира сите автоматски ажурирања на материјалните и финансиски книжења. Крајно олеснување, нели? Заборавете го губењето податоци, неочекувано бришење или било какви оштетувања на податоците дури и при работа во мрежа. HELIX е креиран на специјален начин за Вашите податоци да бидат максимално безбедни дури и при прекин на електрична енергија.

Можности и функции? Финансиско работење од комплетни денарски и девизни книжења и извештаи

до потполно автоматско составување на Завршна пресметка со печатење на обрасци и припрема на дискета;

• Пресметка на ДДВ и електронско поднесување до УЈП • Материјално работење од денарски и девизен прием и излез, материјални картици,

лагер листа, пописни листи, услуги, до производство со нормативи; • Малопродажба/малопродажно работење со приемници, повратници, нивелации,

ПЛТ, трговска книга (ЕТ) и картици на производ; • Пресметка на плата/Лични доходи од припрема и печатење на рекапитулар со

автоматско финансово книжење до вирмани, платни списоци, исплатни ливчиња и верзија на програмот богата со информации за бодови, вредност на бод, минат труд, задршки, казни и награди, хранарина, превоз, боледување, … Потполна усогласеност со најновиот систем на ПИОМ!

• Благајна со внес на каса прими/исплати, нивно печатење, автоматско книжење, автоматско генерирање редоследен број и префрлање салдо во следниот благајнички извештај;

Пресметување во облак и миграција на

• Основни средства со евиденцијаревалоризација, амортизација

• Камати со изработка на каматнистапки;

• Останати опции: Печатењекомитенти, копирање на податоци

HTML кориснички ориентиранапрограмот; И нешто што го немасо преку 13h снимен видео материјалпомош и водич директно со сликапати и баш кога Вие ќе посакате

ОБУКА И СЕРВИС?

Постојат многу други програмиона што може HELIX да Ви госпецијално формираниот тим наПокрај комплетен и квалитетенизворно од стручни лица кои одНови или промена на вработеннеограничен број пати повторување

oXEnterprise Solution е комплетноза:

• финансиско и материјално• магацин • малопродажба • дистрибуција • книговодство • основни средства • пресметка на бруто плата• основни средства • каматни листи • производство

на апликации Доревски

82

евиденција на инвентар, докнижувања, расходувањаамортизација, ревалоризација на амортизација, РЕВ-3;

на каматни листи според законски, договорни или

Печатење налози (вирмани) ПП30 и ПП50 со меморираниподатоци, …;

Корисничка поддршка:

ориентирана верзија на Help програм за помош и објаснувањего нема ниеден програм во Македонија: Мултимедијално

видео материјал директно од работа со HELIX!!! Непроценливасо слика и говор кој може да го слушате неограничен

посакате !!!

програми за материјално работење но ни оддалеку неВи го понуди за иста или почесто помала ценатим на ЗОНЕЛ Ви нуди и комплетна подршка и одржување

квалитетен програм добивате и бесплатна доживотнакои од сам почеток активно работат на негово дизајнирањевработен(и), одамна некористени заборавени

повторување на обуката и тоа во Ваши простории !

Што е oXEnterprise Solution?

комплетно софтверско решение за книговодство и

материјално работење

плата

Доревски Ѓоко 17/09

докнижувања расходувања,

договорни или слободни

со меморирани

објаснување на Мултимедијално ЦД

Непроценлива неограничен број

оддалеку не го содржат цена. Освен тоа

подршка и одржување. доживотна обука

негово дизајнирање. заборавени опции –

книговодство и се користи


• ресторантско работење • кафетерија • евиденција на плаќања со

oXEnterprise Solution софтверот

• магацини • продавници • аптеки • производствени погони• фирми со повеќе филијали• книговодствени бироа со• дистрибутери опремени со• кафетерии • ресторани...

* За работа преку интернет потребноинтернет, односно рутерот да биде

За да се работи со овој софтверконфигурации

• компјутер со процесор P4• RAM меморија 1GB • Оперативен систем: Windows XP, • SQL server (бесплатна верзија• dotNET Framework 2.0sp1 (


83

плаќања со електронски банкарски изводи

софтверот може да го користат:

погони филијали на различни локации* бироа со многу коминтенти

опремени со ПДА уреди

интернет потребно е SQL сервер-от да може „да седа биде соодветно конфигуриран.

овој софтвер корисникот треба да ги исполнува

процесор P4

: Windows XP, или понов верзија се содржи на CD-то)

dotNET Framework 2.0sp1 (се содржи на CD-то)


да се гледа“ од

исполнува следните


Стабилен, сигурен

Сметководствениот програм PANTHEON

финансиски анализи и сите додатно

програмот автоматски се освежуваат

време ќе бидат во склад со прописите

На својата веб страна овој софтвер

Сметководствени претпријатијаСо PANTHEON можете да гпретпријатието: набавка, продажбакадри, финансии, сметководствовам ви е потребен за издавањафилијали и меѓународно работењедруги програми како основа нарасполагање поголем избор наостанатите информациони функциисметководителите.

Сметководствени сервиси

PANTHEON сметководствениотсметководствен програм, којсметководствените сервиси наима можности за деловни извештаиили епошта, извештаи и преносина хостинг можете да користитеОсновни функционалности


84

Стабилен, сигурен и законски соодветен

програм PANTHEON овозможува развој, деловни советувања

сите додатно поврзани услуги. . Сите законски промени

освежуваат по пат на интернет, со што корисниците

прописите.

софтвер е опишан на следниот начин

претпријатија

да ги можете да ги покриете сите работни, продажба, производство, сервис и дополнителни

сметководство, планирање, развој. Со вас е од самиот почетокиздавања сметки, до поголемите претпријатијаработење. Се прилагодува на вашите потреби и

на вашиот информационен систем. Поради тоаизбор на верзии со многу функции, кои ги нудиме

информациони функции нудиме и бројни алатки за полесна

сметководствениот сервис нудиефикасен, стабилен, безбеден

кој е едноставен за употреба. Со работнатасервиси на своите странки може да понудат деловно советување

извештаи, кои од PANTHEON се извезуват во PDF, MS Excel преноси на биланси АПР директно преку интернет

користите без вложување во инфраструктура и оддржување


соодветен

деловни советувања и

ски промени во

корисниците во секое

работни процеси во

дополнителни процеси:

самиот почеток кога претпријатија со повеќе

потреби и работи со Поради тоа ви се на

нудиме. Покрај полесна работа на

безбеден и моќен

работната аналитика, деловно советување,

во PDF, MS Excel ет. Со помош

оддржување.


85

• Едноставно разменување на податоци и документи помеѓу сметководствените сервиси и клиентите,

• Голема можност за самостојно подесување на автоматско подесување, исписи и звоз на податоци во склад со потребите и барањата на клиентот,

• Можност за користење како самостоен модул или заедно со материјално, производство и кадрово како и бизнис аналитика ZEUS,

• Предефинирани билансни прегледи со можност за обликување на саканите билансни извештаи,

• Припрема на консолидирани извештаи на претпријатијата во различни држави, • Се грижиме, програмот да е секогаш законски приспособен во Словенија, Хрватска,

Босна и Херцеговина, Србија, Црна Гора, Македонија, Албанија, Косово, Швајцарија и Бугарија,

• Овозможен е пренос на шифрарници и различни предлози преку интернет на клик, • Доколку вашиот клиент користи друг програм овозможен е увоз на податоци за

пресметка на ДДВ и билансни извештаи, • Програмот е во согласност со предлозите и потребите на клиентот. Нови модули во

последните години: напомена, наплата, осигурување на побарувања, сметководствена конзола,

• Брз внес на сметки преку сметководствените впишувања на примените и издадените сметки во хартиена форма, што ги добивате од клиентот,

• Бизнис аналитика и сметководствено планирање, • Интеграција со различни документни системи, • Можност за допрограмирање во системот во согласност со потребите и барањата на

клиентот, • Припрема и извоз на годишни и други периодични извештаи за Даночна управа, и тн, • еСметки. • Со PANTHEON имаме одличен преглед над работењето со своите добавувачите и

купувачите (партнери). Имаме увид кои документи сме ги размениле, колку промет сме оствариле со нив, колку им должиме односно колку ни должат,

• Предефинираното книжење нам ни помага, да не размислуваме за книжењето на сметките и истовремено да ги избегнеме неправилностите при книжење,

• Автоматските задачи се задолжени, сите деловни промени ажурно да се книжат, • Платниот промет содржи готовинско и безготовинско работење, припрема на

компензации, извоз на датотеки со платни налози кои ги увезуваме во избраната банка, и увоз на изводи и нивно автоматско книжење, што заштедува време,

• Голем број на прегледи за побарувања и долгови (отворени ставки, доспеани ставки, најголеми купувачи и добавувачи по промет…),

• Функционалности (стандардни), опомени, камати и наплата ни помагаат во наплатата на побарувањата на купувачите, кои не ги подмириле благовремено своите обврски.


Поинт

Поинт Финансии е програмскисредни фирми. Ова е софтверскоразвива, надополнува и усовршуваЕфикасниот кориснички интерфејсова уникатно решение незаменливафинансовиот процес во една модернаОвој софтверски пакет е наменетнуди исклучителна можност напечатите: влезни и излезни материјално работење, изводи одЗа секој документ или плаќање постоиили трошоци - дали е приход одспоред ваши стандарди. Веднашкреира промени во повеќе сегментиПрограмот нуди лесно водење наизбор, брзо пребарување на артиклиследење на лагер листата со приказодреден период.

На веб страната меѓу другото стои

Ние нема да ви побараме месеченМенувањето на генералии за

следните 12 месеци е БЕСПЛАТНОТехничката поддршка по телефонНовите верзии за нашите клиентиинтернет од самата програмаНашата компанија нуди софистициранавашите потреби и избраниот пакетНадградба на решението Сите корисници на бесплатнатакомерцијалната верзија на Поинтвклучена опција за надоградбазаштеди вашето време, Поинтнадградбата на програмата, тукупотоа автоматски се надградува


86

Поинт Финансии

ки пакет за комерцијално работење наменетософтверско решение со традиција - кое 15 години усовршува. интерфејс, огромната брзина на работа и сигурностнезаменлива алатка за работа на сите инволвиранимодерна компанија.

наменет за комерцијално работење на мали и средниможност на брз и едноставен начин да заведувате, организиратеизлезни фактури, профактури, приемници и испратнициизводи од сите ваши сметки, уплати и исплати од касаплаќање постои можност за точна поделба по видовиприход од продажба или се трошоци за плати или пак

Веднаш, во реално време, секоја евидентиранасегменти а со тоа и ажурен извештај за финансиска

водење на материјалната евиденција за повеќе магацинина артикли по шифри или други параметри какосо приказ на севкупниот влез и излез на стоки и материјали

другото стои

месечен или годишен надомест за одржување за Вашата компанија на документите за печатење

БЕСПЛАТНО

телефон и по email во следните 12 месеци е БЕСПЛАТНАклиенти се БЕСПЛАТНИ, а надградбата се прави

програма

софистицирана техничка поддршка која во зависностизбраниот пакет на услуги ги вклучува следните можности

бесплатната верзија на Поинт Финансии, како и корисницитена Поинт Финансии во моментов имаат автоматски

надоградба на програмското решение. При тоа, сПоинт Финансии не бара Вие да ја вршите

програмата, туку самиот детектира доколку постои нованадградува.


наменето за мали и постојано се

сигурност, го прави инволвирани во

средни фирми и организирате и испратници за

од каса, итн. видови на приходи или пак поделба

евидентирана промена, финансиска анализа.

магацини, по ваш параметри како и ажурно

стоки и материјали за

за печатење во

БЕСПЛАТНА

се прави преку

зависност од

можности:

корисниците на автоматски

, со цел да го вршите рачно нова верзија и


87

Техничка поддршка

Корисниците на комерцијалната верзија на Поинт Финансии имаат 12 месеци бесплатна техничка поддршка која подразбира: -12 месечна бесплатна телефонска техничка поддршка во врска со работењето на самото решение -12 месечна бесплатна email техничка поддршка во врска со работењето на самото решение За клиентите со специфични потреби и по индивидуални барања, нудиме опширна техничка поддршка која опфаќа: Обука на вработени за користење на Поинт Финансии Инсталација на Поинт Финансии за мрежна употреба (интранет/екстранет/интернет) Техничка поддршка на лице место извршена од нашите вработени Брза техничка поддршка извршена преку далечинска врска од страна на нашите вработени кои ќе се приклучат на вашиот компјутер


88


Апликативниот софтвер CFMA материјално и финансово работењеопфатено книговодственото и комерцијалното CFMA е имплемениран во стотицидистрибуција и производство. Комплетно решение на информативен

• Трговија на големо • Трговија на мало • Финансово книговодств

Изглед


89

CFMA претставува интегриран систем за работење на комплексна фирма, во кој во една

книговодственото и комерцијалното работење.

во стотици фирми со дејност трговија на големопроизводство.

мативен систем за:


Изглед на CFMA програма


за водење на во една целина е

големо и мало,


90

Модерен книговодствен софтвер во облак Термин online книгодводство или книговодство во облак почнува да се појавува пред десетина години што се поклопува со масовното воведување на широкопојасен интернет како главен предуслов за мигрирање на услугите во облак. Online книговодствените апликации подразбираат исклучиво веб ориентирана апликација достапна 24 часа дневно , на било која локација со било кој уред кој е поврзан на интернет. Кога се говори за online книговодство односно online книговодствени апликации, поради релативно малиот пазар, станува збор за многу мал број на компании кои нудат класични книговодствени апликации. Иако денес се повеќе компании на пазарот ги согледуваат предностите на книговодството во облак и натака постои отпор спрема мигрирање на работењето во облак, пред се од страна на книговодствените сервиси чии сопственици се од средна и постара генерација кои досега не стекнале доверба во овој вид на технологија.

CPP е финансиски книговодствен софтвер кој во целост е веб ориентиран. Производител е компанијата POGLEDI d.o.o основана 2004 година. Идејата за изработка на овој софтвер е сите финансиски извештаи да можат да се добијат во реално време, а не со закаснување од неколку денови, па и месеци. Компанијата денес има седум вработени и бележи континуиран раст. Веб страната на производителот наведува бројни предности за CPP книговодствениот софтвер и го опишува на следниот начин: „CPP не е само книговодствен софтвер , туку овозможува потполно различен начин на функционирање на книговодствената канцеларија“

- алатки за книговодствени канцеларии -поврзаност со банките -предности за клиенти -без почетни трошоци -достапност од било која локација


91

Централно место за вашите финансии

CPP ви овозможува увид и контрола во работењето било кога и од било каде

Трансакции, платни налози, состојба на сметка... Се на едно место !

Често користите интернет банкарство? Имате сметки во повеќе банки? Со CPP

можете да ги прегледате сите трансакции, да направите платни налози од вашите сметки

Запознајте ги своите купувачи

CPP може да ги прикаже сите финансиски информации за купувачите на едно место

Информации лесни за разбирање

Брза споредба на тековниот со претходниот месец, креирање сопстен извештај за длабинска анализа на работењето

Предноста на CPP над класичните книговодствени апликации е очигледна: едноставност, достапност и драстично смалени книговодствени трошоци. Достапен е преку имтернет 24 часа од било која локација во светот , исто како интернет банкарството. Користењето на CPP софтверот во комбинација со интернет банкарството во потполност може да ја отфлат папирологијата во една компанија.


92

CF

MA

Info

Bir

o








софтвер

, и


/Интернет


Вклучено

во

цената


доколку е

слободен


Po

int

Fin

ansi

i

Po

int

+ S

oft

war

e








софтвер

, и


/Интернет




за

нова

верзија


доколку е

слободен


PA

NT

HE

ON

PA

NT

HE

ON

Acc








софтвер

, и


/Интернет




за

нова

верзија


доколку е

слободен


oX

En

terp

rise

Ob

ject

X S

oft

war

e








софтвер

, и


/Интернет




за

нова

верзија


доколку е

слободен


Hel

ix

Zo

nel

soft

war

e








софтвер

, и


/Интернет




за

нова

верзија


доколку

е слободен


Име на

софтвер

Производител

Намена на

софтверот

Начин

на плаќање

на софтвер

Одржување на

софтвер

Плаќање за

одржување на

софтвер

Интервенции

и

консултации


93

5. 1 Преглед на одбраните произведувачи на книговодствени апликации

Пазарот на книговодствени апликации е мал и дисперзиран на голем број на мали производители. Не постои јасна доминација на еден или повеќе производители во однос на останатите. Сепак, пазарот може да се подели според корисниците и нивните навики. Корисници на DBStudio а пред се на UPS најчесто се локалните компании, повеќе годишни соработници , постари генерации кои се навикнале на едноставни DOS програми. Интересно е тоа што постојат одреден број на корисници во оваа категорија кои и натак користат DOS решенија на оние производители кои и натака им даваат подршка. Сопствениците и програмери на апликацијата вообичаено се луѓе од средни години, но овие компании "лежат" на едно лице, што не претставува добра иднина за компанијата и нејзините клиенти. Корисниците на програмските решенија Synesis и Korp се најзастапена категорија на книговодствените апликации. Станува збор за претпријатијата со различни профили и дејности. Кај овие компании и корисници сè уште не постои многу доверба апликациите во облак. Нивните корисници претпочитаат локална складирање на податоци на сопствените компјутери и сервери. Корисниците на Synesis исто така не го претпочитаат економскиот модел на компјутерска обработка во облак кој се базира на периодични (месечни / квартални / годишни) трошоци за софтвери, и користат плаќања по потреба во случај на законски измени или потреба за дополнителни функционалности. Постои навика за користење на десктоп-апликации кои се генерално побрзи во однос на апликациите во облак. Со оглед на се поголемиот број услуги кои преминуваат во облак (интернет банкарство, е-обрасци и извештаи) постојат најави дека дел од претпријатијата во блиска иднина би можеле да почнат да размислуваат за премин на книговодствените апликации во облак, што ќе претставува предизвик за компании како Pupillа i Infokom. Производителот на софтвер CPP, е пример за претпријатие кое зазема сè поголема позиција во однос на класичните производители на десктоп книговодствени апликации. Практичноста на решенијата на CPP во многу краток временски период ја препознаа голем број корисници, и оваа компанија забележува високи стапки на раст на годишно ниво. Корисниците на CPP софтверот се главно новоформирани компании кои не сакаат високи иницијални трошоци кои бараат набавка на класичен книговодствен desktop софтвер, потоа компании кои се занимаваат со високи технологии и оние кои се ориентирани на веб-работење (на пример, онлајн продажба и онлајн услуги). Вообичаено се работи за млада генерација на корисници кои делуваат во динамична околина и сакаат пристап до информациите од било кое место и од било која платформа. И покрај сè поголемото присуство на разни услуги во облак, има голем дел од корисниците кои не се подготвени за користење на овој вид услуги. Причините треба да се бараат во безбедносните и економските аспекти на пресметувањето во облак. Фактот што доверливи податоци се наоѓаат на серверот што е сопственост на трето


94

лице а воедно што податоците се подложни на хакерски напад и понатаму одбива дел од корисниците од работење во облак. Употребата на книговодствени програми во облак подразбира плаќање на тој софтвер онолку долго колку што се користи без можност за добивање на постојан право на користење и тоа кај одреден број на корисници предизвикува аверзија поради навиката да "поседува" софтвери и да доплаќа за надградба во случај на законски измени. Користењето на книговодствени програми во облак подразбира брза и стабилна интернет врска што може да биде еден од главните ограничувачки фактор за користење на истите.


95

6. Миграција на апликациите во облак

6. 1 Најважни стимулирачки фактори за миграција на апликациитге во облак

ИТ организациите во поголемиот број претпријатија веќе имаат воведено тимови кои имаат развиено вештини потребни за работа во апликациите , вклучувајки и хостинг на податоци, подршка, одржување и континуиран развој на апликациите. Како и секое outsorce решение, миграцијата на десктоп апликациите во облак може да доведе до значајни организациски пореметувања кои мора да се земат во предвид кога се размислува за ваква опција. Не е потребно посебно да се нагласува дека не е добро да бидат пренесени сите програми и ресурси во облак пребрзо. Пребрзото „селење“ во облак може да заврши како најлош кошмар. Претпријатијата кои знаат на прав начин да ги преселат услугите во облак ќе имаат голема корист од работењето во облак. Некои претпријатија прво се одлучуваат да ја испробаат апликацијата во облак пред да се одлучат да ја користат оваа технологија. Пресметувањето во облак овозможува скалабилни ресурси. Компаниите може да користат онолку ресурси колку што ќе им бидат потребни. Една од позитивните работи е тоа што опремата не стои во просториите на претпријатието и не бара лица кои ќе се бават со инсталирање, надградување и одржување на истата. Компаниите секогаш треба да ја следат понудата, и да го одберат оној понудувач што нуди најдобра услуга или цена. Колку време ќе биде потребно да се имплементира апликацијата базирана на облак не зависи од изградбата на системот, туку од времето потребно да се ажурираат сите процеси и да се префрлат сите постоечки податоци. Согласно сите наведени фактори во продолжение следи табеларен приказ на предностите на апликациите кои работат во облак

Предности Опис и карактеристики

Намалени трошоци

-намалени трошоци за хардвер и софтвер -претпријатието плака месечна претплата за точен број корисници на кои им е потребна апликацијата

Сигурност

-разни даватели на услуги во облак нудат повеке видови сигурност -веб базираните системи во реалноста се еднакво или повеќе сигурни и имаат еднаква или подобра интерна контрола од локално базираните системи

Одговор во

работењето

-додавањето нов софтвер е едноставно -претпријатието може многу брзо да пристапи до ресурсите доколку дојде до проширување на капацитетот на работата

Едноставна

администрација

-веб пребарувачот е е се што е потребно за да се пристапи од книговодството -сите корисници ја имаат истата верзија на софтвер -нуди back up во реално време што резултира со намалени број на изгубени податоци

Глобален пристап Вработени,партнери и клиенти можат да пристапат и да ги ажурираат податоците каде и да се наоѓаат

Можност за -многу апликации се достапни во облак и обично може


96

тестирање пред

купување

бесплатно да се тестираат -ова им овоможува на компаниите да проверат дали апликацијата ке одговара на нивните потреби

6.2 Ограничувачки фактори за миграција на апликациите во облак

Еден од најголемите ограничувачки фактори за миграција на апликациите во облак претставува човечкиот фактор. - Луѓето едноставно не сфакаат е познат цитат на претседателот на САД од 19 век Rutheford B Hayes зборувајки за откривањето на телефонот „неверојатен изум, но кој би сакал да користи вакво нешто?“ Зошто го рекол тоа? Во тоа време луѓето комуницирале по пат на телеграф и не било сфатливо зошто некој би сакал да го слушне гласот на соговорникот. Слино на тоа и за „облакот “ луѓето треба да бидат едуцирани за тоа како функционира и кои му се предностите. - Луѓето имаат оправдани грижи , Секако постојат оправдани причини една технологија да не биде прифатена. Причините обично се однесуваат на ризиците. Во облакот најмногу се обрнува внимание на сигурноста и достапноста. Ова се ризиците за кои потрошувачите мора да бидат свесни

- Луѓето се осекаат загрозени поради новите технологии, бидејки мислат дека ке им го загрозат нивното опстојување вработените се загрижени за влијанието кое би го имало работењето во облак врз нивното работно место. Дури и кога нема никакво влијание врз нивната работа, тие и понатака размислуваат за ефектите врз моменталната ситуација - Луѓето воглавно ја прифакаат технологијата , но може да помине време додека

да се навикнат да ја користат Кога биле воведени банкоматите на лугето им се допаднала идејата да можат да подигнуваат пари во било кое време , но им требело доста време за да стекнат доверба во нив Претпријатијата мора да размислуваат за проблемите околу сигурноста и приватноста. Овие се два главни проблеми кои се клучни за миграција во облак. Понудувачите на апликации во облак до сега беа концентрирани на испорака на основните функционалности како што се стандардно сметководство , набавка и обврски. Тие и натака продолжуваат со инвестирање во развој на нови функции како што се статистичко предвидување, социјални медии , планирање врз основа на ограничување и управување со производство. Апликациите базирани на облак моментално се ограничени на одредена географска локација , делумно поради тоа што тие не можат да ги подржат барањата за финансиско известување во секој регион во која компанијата може да работи. Што со податоците на претпријатието? Ако претпријатието размислува за префрлување на апликациите и податоците во облак, мора да разрешат неколку прашања ! Тоа би биле следните : -што ако податоците бидат загубени ? -можат ли да се повратат назад?


97

-кој е сопственик на податоците? Со други зборови потребно е да се преземат сите ризици кои доагаат со поставување на одредена апликација во облак а со тоа и самите податоци. Друга важна работа за претпријатието е прашањето за долгорочната одржливост на давателот на услуги. Претпријатието мора да има одговор на прашањето што ќе се случи доколку давателот на услуги пропадне и дали после тоа ќе можат да се врата податоците. Исто така треба да се провери дали давателот на услуги се придржува за регулаторните закони или прашања на ускладеност кое претпријатието ги бара. Потребно е да се знае дали давателот на услуги е спремен на промени доколку дојде до одредена смена на индустријата во која се наогало претпријатието. Дали се има доверба во давателот на услугите или дали е составен добар договор како би било заштитено самото претпријатие? Дпколку не постои доверба , тогаш не би требало да има соработка со давателот на услугите. Во споредба со традиционалните локални апликации, решенијата базирани на облак обично нудат ограничен опсег на опции. Тоа значи дека користењето на облак е најприкладно за компаниите кои користат високо стандардизирани процеси во области како што се продажба, набавка и производство. Апликациите во облак можеби нема да бидат во можност да се прават со потребите на комапниите со високо прилагодени процеси или високо развиена архитектура на апликации (како што се високо прилагодени софтвери или стандардизирани софтвери) Се разбира постоојат и човечки ризици во миграцијата на апликациите во облак. На пример доколку дојде до преместување од локален на виртуелен десктоп во облак, тогаш на ИТ оделот за подршка ќе им бидат потребни нови вештини. Или доколку дојде до преселба во приватен облак дали претпријатието ќе може да управува со податоците - Што е со технолошките ресурси? Секое претпријатие (големо или мало) има свој праг на толеранција кога е во прашање ризикот. Ова може да варира во зависност од видот на апликацијата. Колку една апликација е покритична , толку е пониска толеранцијата . Кога претпријатието се префрлува во облак треба да биде земен во предвид и да биде проценет ризикот. Процената секако не е едноставна и еднократна работа. Претпријатието мора да побара што повеќе нудители на услуги во облак и да се погрижи ризикот да остане на едно прифатливо ниво. Во облакот многу важна е интернет врската . Времето на пристап и одговорто посебно мора да бидат земени во предвид. Преносот на податоци преку интернет може да има одредени забавувања. Тоа значи дека апликацијата во облак може да работи побавно отколку вообичаено. Договорто за давање услуги во облак мора да биде во согласност со меѓунардните и локални закони кои се однесуваат на сметководството, безбеднсота на личните податоци, сигурноста на базата на податоци. Главните ограничувачки фактори и ризици за апликациите се прикажани на следната табела


98

Ризици Опис и карактеристики

Страв за сигурноста -пресметувањето во облак може да донесе значителни ризици по приватноста и доверливоста -главна концентрација во сметководството е управувањето со пари, па затоа пресметувањто во облак не би било идеално бидејки некои од најважните информации , како што се банкарските сметки се небезбедни

Проблеми со интернет -доколку интернетот се прекине, сметководителот не може да пристапи до податоците директно -во оваа професија, сметководителот сака да има пристап до своите податоци во било кое време

Губење на контролата -претпријатието ја губи контролата над своите податоци и станува зависно од давателот на услугите кој го одржува, надоградува и управува со системот

Зависност -претпријатието станува зависно од апликацијата базирана на облак

6.3 Краток преглед на традиционалните апликации Традиционалните апликации се присутни со децении во работењето. Голем број од компаниите вложувале големи средства како во самите лиценци, така и во прилагодувањето на системите за свои потреби, па затоа не треба да се очекува дека миграцијата на традиционалните апликации во облак ќе се случи преку ноќ. Традиционалните апликации и натака имаат низа предности поради што одредена група корисници сеуште ги префериират овие решенија. Обично овие решенија работат во внатрешната локална мрежа што ги прави независни од интернет, а со тоа и посигурни за користење. Самиот факт дека податоците не се достапни преку интернет , значи дека компаниите се единствени кои имаат контрола над своите податоци. Апликациите кои работат локално по правило се побрзи од апликациите што се користат во облак а преку нив обично се пристапува преку интернет пребарувач.И покрај фактот дека ажурирањето на овие традиционални апликации е поспор од оние во облак тоа сепак и не е така лоша работа. Недоволна тестирана (нова) верзија на апликацијата може многу да наштети во работењето на стотици и илјадници корисници на апликацијата во облак затоа што сите корисници на апликацијата во облак секогаш имаат пристап до најновата верзија (без разлика дали тоа го сакаат или не). За разлика од традиционалните апликации кои имаат нешто подолг период за имплементирање на нова верзија а тоа значи дека е можно да се откријат одредени пропусти и багови на одреден број корисници а со тоа се спречува потенцијално катастрофално последици за поголем број корисници. Доколку производителот на апликацијата оди во банкрот , многу е мала шансата компанијата да остане беза податоците, бидејки апликацијата ќе може да се користи


99

уште одредено време додека не се најде друг понудувач. Моделот на облак првично може да изгледа поповолен за користење , но без соодветни алати за надзор и наплата на ресурси може да дојде до значајни надминувања на трошоците што не е случај за традиционалниот модел кој има однапред дефинирани трошоци за лиценците и одржувањето. Од друга страна Trimi et al(2005) наведува дека компаниите кои ги користат традиционалните апликации се соочуваат со многу предизвици , на пример управување со промени, софтверски лиценци, консултантски услуги, оперативни трошоци и трошоци за обука на корисниците. Една од главните недостатоци на апликациите кои работат локално или преку некој хостинг е тоа што имплементацијата понекогаш знае да трае со месеци дури и со години.

6.4 Споредна на традиционалниот модел и моделот во облак со акцент на трошоците

Традиционалните ИТ даватели на услуги управуваат со хардверот, софтверот и мрежата за своите клиенти. Клиентот плаќа лиценца за софтверот, а давателот на ИТ услугата управува со целокупната околина и ја прилагодува спрема потребата на клиентот. Во моделот на облак, инфраструктурата може да биде виртуализирана низ цел свет така што компанијата не знае каде му се наоѓаат ресурсите, апликациите па дури ни податоците. Овие понудувачи ја дизајнираат својата услуга спрема обемот на економијата и затоа немаат многу простор за индивидуално прилагодување. Шефовите на информатичките оддели во компаниите кои размислуваат за миграција во облак обично ќе ги истакнат проблемите поврзани со безбедноста на податоците и приватноста, и ќе се сложат дека постојат други области кои се поприкладни за моделот во облак. На пример, тие области се тестирање и развој на софтвер, складирање податоци и емаил. Постапката за мигрирање во облак нема да биде така совршена. Реалноста за жал е многу покомплицирана од тоа. На пример, сложените апликации нема да бидат успешно имплементирани само ако се префрлат во облак. Со појавата на облакот, компаниите можат да ги тестираат новите апликации или да развиваат нови апликации без вложувања во хардвер , софтвер и мрежи. Тие се често пред предизвикот да ја зголемат ИТ функционалноста и да ги намалат капиталните трошоци. Со купување само на потребните ИТ ресурси компаниите може да избегнат купување на непотребна опрема. Компаниите може значително да ги намалат трошоците со мигрирање во облак, но од друга страна да дојдат до заклучок дека оперативните трошоци се зголемиле повеќе од предвиденото. Во облакот апликациите се одржуваат во податочниот центар на давателот на услуга, а секогаш кога корисникот ќе го стартува веб пребарувачот и се најави во системот ја добива најновата верзија. Корисниците имаат можност да пристапат до своите податоци од било кој уред како лаптоп или мобилен телефон. Важна разлика помеѓу традиционалниот и софтверот базиран во облак е тоа што традиционалните платформи се дизајнирани да подржуваат апликации само во една компанија , додека платформата во облак потенцијално може да подржува повеќе корисници на пошироко ниво. Сметковофдствените системи базирани во облак можат да се купат како традиционална софтверска лиценца или во пакет со работната околина


100

и услуги како решение базирано на облак. Резултатите покажуваат дека системите базирани во облак побрзо се имплементираат , поефтини се и полесни за користење. Локалните системи, во спореда со оние во облакот даваат поголема контрола и затоа компаниите ги сметаат за посигурни. Во продолжение следи табела со споредување на трошоците на традиционалните апликации и апликациите во облак

Само лиценца Решение базирано на облак Лиценца за сметководствен софтвер

Од претпријатието Претпријатието ја изнајмува

Локација на системот Таму каде што сака п-јето Во облакот Хардвер Од страна на п-јето Вклучено

Windows i SQL Server Од страна на п-јето Вклучено

Трошоци за одржување Купување Вклучено ИТ ресурси Тим од п-јето Не е потребно

Подршка Купена од понудувачот Купена од понудувачот на услуги

Број на корисници Ограничен со лиценца Неограничен

6.5 Кое претпријатие, кога и кои функции треба ди ги пренес во облак?

Доколку едно претпријатие планира префрлување на некои апликации во облак, тогаш треба да бидат тие апликации до кој ќе оствари најголем поврат од вложеното. Пример 70 % можат да користат ист пакет на е пошта и календар. Локалнјото сервисирање на емаил апликации има смисла да биде преместено во облак. Од друга страна постојат аналитички програми кои ги користат само определн број луѓе во п-јето и нема смисла овие апликации да бидат префрлени во облак. За малите и средни претпријатија , јавниот облак е можност да си има пофлексибилен и подостапен ИТ систем. Во време на криза , претпријатието може да го намали бројот на ресурси и услуги кои ги користи. Овие п-ја побавно ги освојуваат новите технологии од поголемите. Апликациите во облак не ја исклучуваат потребата за ИТ експерти бидејки корисниците и натака имаат потреба од интернет и конфигурирање на апликациите. Концептот на облак им овозможува на Ит менаџерите да поминуваат повеќе време на решавање на проблемите и анализа на деловните податоци. Апликациите во облак не се најдобро решение за секое претпирајтие. Најмногу им одговара на оние претпријатија кои се на самиот почеток на своето работење и кои не сакаат да платат лиценца за софтвер. Решението во облак е добро за претпријатија кои имаат дистрибуирани структури и сакаат да започнат бизнис во нова област без вложувања во ИТ сруктура. Неоспорен е фактот дека облакот претставува можност за промени. Дали оваа промена ќе биде добра или лоша зависи од пристапот и перспективноста на одредени организации и индивидуалци.


101

6.6 Позитивни безбедносни апекти во користењето на сметководствени апликации во облак во однос на постоечките

стандарди Работењето во облак е бизнис во кој се вртат милјарди долари и една од главните задачи на давателите на услуги во облак е да им овозможат на корисниците безбедност на податоците. Блогерот Lindsay LA Manna наведува дека една од предностите на работењето во облак е „безбедноста која е зголемена поради строгите ISO стандарди кои да вателите на услуги мора да ги почитуваат“ Се поголем број даватели на услуги во облак нудат повеќекратна автентификација како дел од својата понуда. Тоа е многу посигурно од традиционалниот систем со внесување на корисничко име и лозинка. Оваа автентификација комбинира лозинка и токен уред. Нажалост поголем број од претпријатијата немаат средства за да го имплементираат овој начин на автентификација.

6.7 Негативни безбедносни апекти во користењето на сметководствени апликации во облак во однос на постоечките

стандарди Еден од главните ризици со управувањето на податоците е правниот ризик. Овој ризик може да биде далекуопсежен. Во облакот личните податоци се насекаде и online крадците можат да ги злоупотребат. Затоа претпријатијата кои користат апликации во облак мораат добро да размислат за позитивните и негативните страни од глобализацијата на базите на податопци во облак. За крадците на идентитет , измамниците , злоупотребувачите на софтвер , услугите во облак им даваат нова димензија бидејки тие можат да манипулираат со трансакции, да менуваат податоци дури и да ја користат апликацијата во облак за да извршат други напади. Ранливоста во технологијата претставува сериозна закана за работењето во облак. Давателот на услуги во облакот ја дели инфраструктурата , платформата и апликацијата и ако се појави ранливост во било кој дел од овие слоеви тоа ќе влијае на целиот облак. Давателот на улуги може да се случи да дојде до банкрот. Корисниците ќе го изгубат пристапот до апликациите и податоците бидејки ќе немаат можност да се преселат кај друг понудувач. Во облакот постојат ризици од правни закани, тајни пребарувања и сл. Труење со колачиња (cookies) претставува безбедносна закана каде доаѓа до менување или модифициеање на содржината на колачињата за да се овозможи неовластен пристап до апликацијата и веб страна. Колачињата во основа содржат податоци поврзани со идентитетот на корисникот.


102

6.8 Флексибилност во користењето на сметководствени апликации во облак во однос на постоечките стандарди

Националниот институт за стандарди и технологија (NIST) од САД има дефинирано пет карактеристики на работењето во облак кои се разликуваат во одмос со традиционалното работење: услуги по потреба , пристап преку широка мрежа , користење ресурси од различни локации, брза еластичност и мерлива услуга. Во продолжение ќе бидат изложени кои карактеристики во облакот ги прават повеќе а кои помалку флескибилни сметководствените апликации.

6.8.1 Флексибилност на сметководствените апликации во облак Сметководствените апликации во облак нудат информации во реално време, до кои може да се пристапи преку интернет од било каде и во било кое време. Тоа значи дека може да се пристапи до точни и ажурирани информации преку лаптоп, смарт телефон, таблет од било кое место. Една од главните предности на сметководствените апликации во облак е тоа што овие решенија не се врзани за одреден оперативен систем што на нивните корисници им дава дополнителна флексибилност. Претпријатието во праска може да користи Windows, IOS, Linux, Android и/или некој друг оперативен систем без никакви потешкотии или страв од некомпатибилност. Ова му овозможува на претпријатието да заштеди средства за плаќање лиценци, пример Windows оперативен систем, и преминување кон бесплатно open source решение , како Linux. Од оваа гледна точка на флексибилност на хардверот и цените се изддвојуваат 3 аспекти на работењето во облак: -појава на бесконечни ресурси достапни по барање доволно брзи да го пратат секое оптеретување -можност за плаќање за користење ресурси на краткорочна основа кога е тоа потребно (пример, процесор на неколку сати и складирање на наеколку дена) и прекин на користење кога е тоа потребно Исто така во малите претпријатија кои користат надворешни сметководствени услуги претприемачот и сметководителот преку интернет врска во секое време се ускладени т.е. остваруваат брза комуникација и соработка. Сметководствениот програм во облак го користат цели тимови бидејќи податоците им се достапни на сите корисници кои се авторизирани во апликацијата. Сметководството во облак е скалабилно што значи дека може да се додаде нова корисничка сметка едноставно. Потребно е само да се подеси авторизиран профил и лозинка и се е подготвено за работење. Добавувачите на решенија во облак имаат развиено нов метод кој им овозможува на претпријатието флексибилност во стекнувањето на дополнителен софтвер и функции без да се поминува низ вообичаено тешките процеси. На пример, SAP и Salesforce.com нудат апликации за напредна аналитика, соработка, управување со финансии и сл по пат на веб базирани продавници кои наликуваат на iTunes Store. Ова ги прави системите во облак уште посоодветни за компаниите кои брзо се развиваат и ќе можат


103

да ја пратат променливата конкурентна средина. Иако предностите на решенијата во облак се јасни, многу компании се неодлушни во усвојувањето на оваа технологија за сметководствени системи.

6.8.2 Нефлексибилност на сметководствените апликации во облак Една од предностите на апликациите во облак е брзата имплементација која доаѓа од фактот да овие решенија не се прилагодуваат спрема работењето на претпријатието, туку п-јето своите работни процеси ги прилагодува спрема апликацијата. Затоа овие решенија можат да бидат прифатливи за малите и средни претпријатија , но многу тешко и за големите кои бараат многу специфични прилагодувања. Постојат апликации кои ги користат голем дел од вработените но има тенденција да се прилагодуваат за свои сопствени потреби. Затоа треба да се процени дали има смисла вакви апликации да се преселат во облак. Треба да се земе и во обзир и дали вработените ќе можат и натака да ја работат ефикасно својата работа и во новиот модел.Сметководдствените решенија во облак се уште нови на пазарот и тие понатаму се сметаат за незрели и имаат ограничени функционалности и прилагодување.

6.9 Преглед на флексибилноста на апликациите во облак во однос на постоечките стандарди

Најважната причина за растот на популарноста на работењето во облак е прилагодливоста и динамичната ИТ инфраструктура која не го попречува развокот и текот на работењето. За малите и средни претпријатија, јавниот облак е можност да имаат повеќе флексибилни и достапни ИТ системи. Во време на криза, претпријатието може да го намали бројот на ресурси или услуги кои ги користи. Сметководствените апликации во облак им овозможуваат на малите и средни претпријатија да ги намалат оперативните трошоци на начин едноставно да ги прошируваат опциите и бројот на кориснички сметки спрема потребите на работењето. Сепак малите и средни претпријатија побавно ги усвојуваат новите технологии од поголемите претпријатија. Тие исто така се соочуваат со генерички пречки за усвојување како што се довербата и безбедноста поврзана со трансакциите. Големите претпријатија од друга страна се соочуваат со генеричка природа на системите во облак што се ориентирани на високо стандардизирани и скалабилни процеси со кој се постигнува добар екеономски ефект, но од друга страна не даваат флексибилност на индивидуални прилагодувања кои ги имаат традиционалните информациски системи. Флексибилноста на апликациите во облак пред се треба да знаат да ја искористат малите и средни претпријатија затоа што тие можат многу да добијат, одошто да изгубат ако преминат кон вакви решенија.


104

6.10 Истражување на подготвеноста на сметководствените сервиси за работење во облак

Постојат голем број аспекти кои едно претпријатије треба да ги разгледа пред да се одлучи да направи миграција на апликацијата во облак Може да се каже дека цената е само еден од позначајните фактори за миграција во облак, но во одредени случаи миграцијата во облак може да се покаже како поскапа опција. Прашањата што секое претпријатие треба да го постави се : 1. Со која работа се занимава? 2. Колку процеси во претпријатието се стандардизирани или специјализирани во однос со просекот во индустријата? 3. Дали интернет врската во областа , земјата во која претпријатието работи е доволно сигурна и стабилна? 4.Колку вработени во претпријатието се едуцирани за користење на апликациите во облак? 5.Колку партнери на претпријатието (купувачи и добавувачи) се спремни за електронски начин на работа? 6.Колку доверба има претпријатието кон давателот на услуги во облак? Избрзаното и нагло мигрирање на апликацијата, платформата и и нфраструктурата во облак може да доживее неуспех. Пристапот кој ги комбинира постоечките ресурси ресурсите во облак во многу случаеви се покажал како најдобар пристап. Една од главните предности на облакот е флексибилноста односно скалабилноста. Претпријатијата мора да ги утврдат оние деловни процеси кои ги користат овие предности , а тоа се стандардизирани задачи и истите да ги префрлат во облак. После согледувањето на сите фактори , одлуката за префрлување на дел и цело работење во облак е на самиот почеток. Претпријатието мора да размисли дали е спремно целото работење да го даде на еден или повеќе даватели на услуги во облак. Изборот на еден понудувач на услуги во облак е наједноставна одлука, но често не станува збор за еден понудувач бидејки тој понудувач користи услуги од други понудувачи. (пример давател на услуги на SaaS често користи услуги од давател на IaaS услуги). Затоа е многу важно претпријатието добро да го разгледа договорто за понудената услуга и да ги постави вистинските прашања во врска со договорот и услугите. Изборот и координација со повеќе даватели на услуги не е едноставно бидејки е потребно да се избегне дуплирање на процесите за развој и одржување и да се одговори на предизвиците на ефикасно поврзување на различни компјутери и бази на податоци со различни протоколи и формати. Еден од позначајните ограничувачки фактори за премин во облак е заклучувањето на податоците од страна на давателот на услугите. На претпријатијата нема да им биде лесно и едноставно да се префрлат од еден кон друг добавувач на софтвер. Ова дефинитивно е едно од најзначајните прашања кое претпријатијата мора да го постават на добавувачот, бидејки во најлошо сценарио добавувачот може да оди во банкрот или да биде купено од страна на конкурентите и во тој случај претпријатието треба да има излезна стратегија. Друг значаен ограничувачки фактор е човечкиот фактор кој преминот во облак може да го доживее како загрозување на сопственото опсотјување.


105

Ова пред се се однесува на ИТ особите кои ги губат класичните задолженија и обврски во претпријатието. Безбедносниот аспект на користењето апликации, инфраструктурата и платформа во облак е еден од главните ограничувачки фактори за преминување на апликациите во облак. И покрај големите финансиски вложувања на SaaS давателите услуги во облак и уште поголемите маркетиншки активности кои ги промовираат за безбедносните решенија во облакот, сепак и понатака постојат причини за загриженост. Претпријатието мора да ги разгледа сите безбедносни аспекти кои произлегуваат од работењето со апликации во облак - ризик од недоволно посветување внимание на испитување и проверка на вработените кои давателот на услуги ги одбрал во инфраструктурата во администрација -ризик од губење пристап до апликацијата и податоците за претпријатието ако добавувачот оди во стечај -ризик од правна принуда со која му се наложува да давателот да прекине со нудење услуги -ризик од тајно пребарување во системот без можност давателот на услуги да ги информира своите клиенти -ризик од хакерски и / или DDOS напад на клиентот или давателот на услуги Од економска гледна стрна може да се остварат и одредени безбедносни предности од користење на апликацијата во облак -безбедносните решенија со своите почетни трошоци се прескапи за сите оние кои не работат во облак -користење податоци од повеќе му дава преднсот на облакот во однос на традиционалните решенија бидејки врз основа на напад на еден од корисниците , може да се спречи нападот на другите корисници -следењето на правните закони и прописи е скапа работа, освен за давателите на услуги во облак Можеби еден од потенцијално најважните ограничувачки фактори за миграција на апликациите во облак претставува флексибилноста Како и во случајот со безбедноста така и овдее постојат аргументи кои одат во прилог дека апликациите во облак нудат поголема флексибилност во однос на постоечките стандарди Поголемата флескибилност се рефлектира во следите опции: -пристап до податоците во реално време по пат на интернет од било каде и во било кое време -преглед на точни и ажурирани информации ореку оренсони компјутери, смарт телефони и таблети -апликациите во облак не се врзани за одреден оперативен систем што автоматски ги елиминира трошоците плаќање лиценци за оперативни системи -појавата на „неограничени“ ресурси достапни по потреба до кои може да се дојде многу брзо кога ќе дојде до зголемување на работата -елиминирање на било какви обврски за корисниците на облакот -можност за плаќање за користење ресурси на краток рок при што воедно се заштедува и се ослободуваат истите ресурси кои веќе не се потребни -сите ресурси се наогаат на интернет што на купувачите им се дава можност за пристап до истите


106

- во малите претпријатија кои користат улсуги од надворешни сметководствени куќи , претприемачот и сметководителот преку интернет врска во секој момент се ускладени и остваруваат брза комуникација и соработка -во апликациите базирани на облак додавањето нови кориснички сметки оди брзо и едноставно Брзата имплементација на апликациите во облак доаѓа од претпоставката дека претпријатието има потреба за решенија кои покриваар стандардни процеси на продажба, набавка сметководство и сл. Од тука апликациите во облак ќе ги задоволат сите оние претријатија кои се вклопуваат во веке зададени параметри. Затоа овие решенија во облак претставуваат практични решенија за мали и средни претпријатија. Малата флексибилност на апликациите во облак во однос на постоечките стандарди може да се согледа преку следните ограничувања: -претпријатијата мора да ги прилагодат своите работни процеси према апликацијата, место апликацијата да се прилагоди спрема работењето на претпријатието -големите претпријатија бараат многу специфични прилагодувања , а апликациите во облак нудат ограничени или никакви можности за индивидуални прилагодувања -претпријатитето мора се потпре на давателот на услуга во облак исправно да процени колкава е нивната потреба од ресурси, а тука може да дојде и до лоша процена -високи трошоци за префрлување од еден кон друг давател на улуги во облак Сите наведени аспекти на безбедноста и флексибилноста наведува потреба да се спроведе едно анкетно истражување кое ќе даде одговор дали безбедноста е главен ограничувачки фактор за мигрирање на апликациите во облак, а во истата анкета следи прашањето дали главниот мотивирачки фактор флексибилноста, а не цената е причина за миграција во облак. Врз основа на анкетата ќе може да се даде одговор дали се исполнети сите технолошки и организациски предуслови на сметководствениот сервис за преминување во облак.


107

7 Емпириско истражување на спремноста на сметководствените сервиси за користење на модерната архитектура на апликациите

во облак

Целта на овој труд е да се утврди дали просечните сметководсвени сервиси се спремни за користење во облак и кои се главни причини за избор на овој модел. Една од целите на истражувањето е да се предложи ефикасно континуирана усогласеност со сите законски измени и 24 часовен пристап до информации преку сите достапни платформи. На основа на опишаните проблеми и целта на трудот дефинирани се следните работни хипотези: Н1. Реализирани се сите технолошки и организациски предуслови за миграција на сметководствените сервиси во облак Н2. Најважен стимул фактор за мигрирање на мсетководствените сервиси во облак е флексибилноста и пристапот до информации Н3. Најважен ограничувачки фактор за мигрирање на сметководствените сервиси во облак е прашањето за безбедноста на апликациите Наведените хипотези со ова истражување ќе бидат потврдени или отфрлени. Испитувањето на подготвеноста на сметководствените сервиси да преминат на модел за користење во облак ќе се спроведува со повеќе ралични методи . Во теоретскиот дел од трудот ќе се користат методот на анализа, синтеза и компарација. Со методот на анализа се расчленуваат комплексните концепти. Со овој метод ќе се анализираат сите предности на користење на апликациите во облак во однос на традиционалните десктоп апликации. Со методот на синтеза ќе се објасни врската помеѓу одредени фактори кои го потикнуваат или ограничуваат прифаќањето на користење на апликациите во облак. Со методот на компарација се споредуваат функционалностите , предностите и недостатоците на апликациите во облак во однос со традиционалните. Ќе биде спроведено и анкетно истражување преку online анкета до поголем број испитаници и корисници на сметководствени програми , со што ќе се испита состојата во претпријатијата поврзана со користење на апликациите во облак и ставовите и причините за евентуална миграција или останување на постоечкиот модел на користење на апликациите (традиционален или во облак)

Анкетата е направена на електронски начин од 21.06 до 01.07.2017 год со поставување online прашања и испраќање линк на маил до сите потенцијални испитаници , а треба да се нагласи од сите испитаници 16.2 % се бават со сметководствена дејност.Добиените бројки и анализи ќе послужат за добивање одговор на поставените хипотези.

Анкета


108

Сликата 1.19 ја покажува стуктурата на компаниите по дејност кои се вклучени во анкетата

Слика 1.20 ја покажува структурата на испитаници по позиција во компанијата, кај книговодстсвени куки , и останати претпријатија

Слика 1.20 структурата на испитаници по позиција во компанијата, кај книговодстсвени куки

Книговодствени услуги

23%

Туризам и угостителство

9%

Административни дејности

14%Финансиски

дејности3%

Градежништво8%

Информациски технологии

5%

Останати услужни дејности

13%

Преработувачка индустрија

11%

Трговија на големо

и мало14%

слика 1.19

Директор67%

Друго20%

Работник13%


109

Слика 1.20-а структурата на испитаници по позиција во компанијата, кај останати

компании

На следниот графикон е прикажано дали и во колкава процентуална застапеност компаниите размислуваат за мигрирање на апликациите во облак

Директор43%

Друго13%

Работник23%

Раководител на одел21%

НЕ58%

ДА5%

Веќе користиме книг апликации во

облак8%

Веќе имаме започнато

имплементација1%

Моментално ги истражуваме можностите

25%

Веќе одбравме давател на книг услуги во облак

3%

останати компании


110

Анкета

1) Со која дејност се бави вашата компанија?

() административни и помошни услужни дејности () финансиска дејност и осигурување () градежништво () информациски технологии () преработувачка индустрија () трговија на големо и мало () туризам и угостителство () останата услужна дејност () книговодствени услуги

2) Која е вашата позиција во компанијата () работник () раководител на проект () раководител на сектор () директор () друго

3) Дали користите една или повеќе услуги во облак

Наведете колку и кои:

4) Кој тип на информациски системи ги користите во компанијата?

() одвоен систем за секоја поединечна функција () интегриран книговодствен систем () ЕРП () останато

НЕ53%

ДА20%

Веќе користиме книг апликации во

облак7%

Моментално ги истражуваме можностите

20%

книговодствени компании


111

5) Дали информацискиот систем кој го користите е инсталиран

() во облак () локално (на сервер, компјутер)

6) Од 1-5 оценете ја постоечката работна апликација поврзана со следните фактори

1 2 3 4 5

Цена на лиценца / изнајмување

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Цена за одржување

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Пристап било кога, од било која локација

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Надградба на нова верзија

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Можност за договор за надградба според индивидуални потреби

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Цена на хардверски/ инфраструктурни барања

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Брзина на имплементација (инсталација и обука за вработени)

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Сигурност на податоците во случај на технички проблем на опремата и заштита од неовластен пристап до податоците

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Сигурност и брзина при работа

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

7) Дали планирате за мигирање на апликациите во облак?

() Не () Да () моментално ги истражуваме можностите () веќе имаме избрано понудувач за услуги во облак () веќе имаме започнато имплементација () веќе кориситме услуги во облак

8) Дали вашата компанија ги исполнува условите за преминување во облак () стабилна интернет врска () едуцираност на вработените за работење во облак () доверба во давателот на услуги во облак во однос на сигурноста на податоцитеи апликациите () подготвеност на корисниците да се префрлат на електронски начин на работа, без хартија


112

9) Дали сметате дека времето и локацијата на пристап до информациите има важна

улога во работењето во облак () не е важно () важно е , но не и пресудно () флексибилноста е главен стимул фактор за преминување на работење во облак

10) Која од лседните карактеристики сметате дека е најзначаен фактор за мигиррање на апликациите во облак

1 2 3 4 5

Цена

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Флексибилност - пристап бико кога и од било која локација преку Интернет

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Модерни работни процеси

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Едноставна надградба

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Помали хардверски / инфраструктурни потреби

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Брзина на имплементација

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

11) До кој степен сметате дека безбедноста е главниот ограничувачки фактор за мигрирање на апликациите во облак? () Апликациите во облак се сигурни () Безбедноста на апликациите во облак ме загрижува, но не е главен ограничувачки фактор за мигрирање во облак () Безбедноста е главен ограничувачки фактор за мигрирање на апликациите во облак 12) Кој од следнитекарактеристики сметате дека е најзначаен ограничувачки фактор за мигрирање на апликациите во облак

1 2 3 4 5

Сигурност

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Помала можност за прилагодувања

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Безбедноста во споредба со локални апликации

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Сопственост над податоците

( ) ( ) ( ) ( ) ( )


113

Зрелоста на решенијата во облак во споредба со локалните решенија

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Сопственост над апликацијата

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

13) Кои работни функции ги имате компјутеризирано и колку долго?

1

Не се

комојутеризирани

Компјутеризирани

пред

помалку

од година


пред

1

-3 години


пред

4

-10

години

Финансии

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Продажба

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Производство

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Основни средства и инвентар

( ) ( ) ( ) ( ) ( )


114

7.1 Преглед на теоретското истражување Пресметувањето во облак денес е толку застапено што практично не постои ниту еден сегмент од традиционалните (локални) апликации кој нема своја замена во облак. Пресметувањето во облак е револуционарен концепт кој овозможи еволуција на информатичката технологија. Најзначајни се виртуализација на хардверот, дистрибуирано пресметување (grid computing, utility computing) , интернет технологии(SOA, веб услуги, Web 2.0, широкопојасни мрежи) , системи за управување (автоматизација на податочни центри) и opensource софтвер. Националниот институт за стандарди и технологии NIST од САД , има дефинирано пет карактеристики на премсметувањро во облак: Услуга на самопослужување по потреба, пристап преку широки мрежи, користење ресурси од различни локации и плаќање за средствата кои се користат, брза еластичност и мерлива услуга. Првите улуги кои започна да функционираат во облак беа релативно едноставни, многу повторливи и масовно користени. Примери за такви услуги се пребарувачи за интернет , електронска пошта, интернет форуми и chat сервиси, портали за новости, енциклопедии, и некои покомплексни како што се интернет банкарство, социјални мрежи, сервиси за синхронизација на податоци, прегледување видеа и слики, сервиси за видео и аудио комуникација, алатки за обработка на текст , слики и видеа и сл. Работењето во облак доведе до отварање нови работни места , но истовремено и елиминирање на некој од веќе постоечките. Начинот на кој луѓето ја распоредуваат работата и своето слободно време можат да бидат променети како последица на услугите и решенијата во облак. Работењето во облак станува како и секоја друга роба или услуга со која се тргува. SpotCloud е прва светска берза за пресметување во облак која работи како и сите други берзи. Типичен пример за IaaS давател на улуги е Amazon web Services и неговите EC2 и S3 услуги за обработка на податоци, додека типични претставници на PaaS и SaaS се Google App Engine и Salesforce.com. Заедничка карактеристика на наведените даватели на улуги во облак е способноста за масивно скалирање на услуги што значи дека во секој момент може да се одговори на зголемен број потреби и барања на клиентите. Daas (Data as a Service) е поткатегорија на IaaS и се однесува на услугите за складирање на податоците во облакот. Складирањето и раководењето со туѓи податоци е значително ризична работа, затоа и давателите на услуги за складирање на податоци во облак посветуваат големо внимание на безбедносните мерки. Со овие мерки се заштитуваат податоците од потенцијално опасни интерни и екстерни фактори. Мерките за заштита подразбираат повекекратно копирање на податоците не само на неколку сервери, туку многу често помеѓу различни податочни центри кои се наоѓаат на различни континенти. Пред да започне со користење на услуги во облак, секое претпријатие мора да биде сигурно во својата стратегија како правилно да бидат искористени услугите во облак. Затоа мора да имаат одговор на следните прашања:


115

- Кога и како претпријатието мора да користи јавни, приватни и хибридни улуги во облак? - Која е стратегијата на претпријатието за управување со капиталот и работните трошоци? - кои се правилата и прописите кон кои давателите на услуги треба да се придржуваат, како претпријатието би можело да биде заштитено? Прашањето за безбедноста е секако еден од најголемите проблеми со кои се соочуваат давателите на услуги во облак. Самиот факт дека податочните центри содржат вредни информации од илјадници па и можеби милијарди корисници ги прави главна мета на потенцијалните напаѓачи. Флексибилноста на работењето во облак е дефинитивно една од најглавните предности. При тоа се мисли на еластичноста, скалабилноста , достапниста и плаќање за тоа што е искористено. Податочните центри од давателите на услуги во облак дизајнирани се на начин да можат брзо да се покренат и да користат точно онолку колку што е потрено, а до нив да може да се пристапи од било која локација во светот преку интернет врска. Македноскиот пазар за апликации е поделен измеѓу неколку големи и неколку помали производители на апликации. Типични претставници на помалите производители на апликации можеме да ги сврстиме во три категории: - првата категорија се понудувачи со еден запослен, обично сопственикот од средна или постара генерација. Понудата на овие апликации се состои од водење финансиско и материјално книговодство. - Втората категорија се понудувачи до 10 вработени, и својата понуда ја заокружуваат со финансиски и материјални модули и апликации за работење во туризмот. Производителите на апликации за првата и втората категорија нудат класични десктоп апликации кои се целосно или делумно интегрирани. Овие производители нудат можност и за работење преку интернет, но во основа не станува збор за решенија во облак. - Третата категорија се понудвачи од новата генерација кои нудат решенија базирани исклучиво во облак. Корисници на првата категорија на понудувачи на апликации најчесто се локални компании и постари генерации кои тешко се прилагодуваат на новите технологии. Многу од корисниците во оваа категорија и натака користат DOS решенија од оние понудувачи кои сеуште им даваат подршка. Програмери на овие решенија по правило се луѓе од средната генерација па така во овие решенија нема перспектива во иднина за компаниите и другите корисници. Корисниците на втората категорија се најголем број од компаниите кои само што почнале да се запознаваат и гледаат со сомнеж кон апликациите во облак. Тие и натака настојуваат своите податоци да ги чуваат на својот компјутер и сервер и да ја „поседуваат“ апликацијата на која работат и да плаќаат за нејзино надоградување и подршка. Иако кај овие корисници постои сомнеж , фактот што повеќето од нив користат услуги во облак (електронско банкарство, email) за очекување е кај голем број од нив во блиска иднина да дојде до промена во размислувањето за услугите во облак. Корисниците на третата категорија се компании кои своето работење го базираат на услуги во облак или едноставно кажано тоа е помладата генерација која е помалку „параноична“ и оптеретна со недостатоците и потенцијалните опасности од користењето на апликациите и услугите во облак. Работењето во облак натаму ќе ја достигне својата зрелост. Во иднина се очекува уште поголем број на даватели на услуги во облак, а со тоа и побогати услуги, пониски цени,


116

поголема сигурност и воспоставување стандарди. Тоа може да го очекуваме и на домашниот пазар. Исто како што денес се користи интернет банкарството , така компаниите ќе ги користат и услугите во облак. Анализа на анкета и поставени хипотези

Врз основа на првата поставена хипотеза, спроведено е истражување кое би требало да даде одговор на прашањето дали се остварени сите технолошки и организациски предуслови за миграција на книговодствените сервиси за користење во облак. Во анкетата формирано е прашањето под реден број 8 (Дали вашата компанија ги задоволува условите за мигрирање во облак?). Поголем број од испитаниците (41.3 %) одговориле дека исполнува само еден од четирите поставени услови , додека (27.2%) испитаници посочиле три или повеќе услови што е премалку за да може да се потврди вистинитоста на хипотезата Н1. Со ова се отфрлува вистинитоста на хипотезата Н1, односно може да се каже дека не се исполнети сите технолошки и организациски предуслови за мигрирање на книговодствените апликации во облак. За тестирање на вистинитоста на хипотезата Н2, формирани се две анкетни прашања (9 и 10 прашање) , со кои се испитува и оценува важноста на флексибилноста како главен стимул фактор за мигирирање на книговодствените сервиси во облак. На анкетното прашање бр 9, поголем број од испитаниците (80,4%) одговориле дека временската и локациската флексибилност за пристап до информациите за корисниците е важна карактеристика за апликациите во облак, но само (21,7%) одговориле дека тоа е клучен фактор за преселување во облак. Испитаниците флексибилноста и брзината на имплементација ја оцениле со просечна оцена (4,2) и од тука може да се каже дека вистинитоста на хипотезата Н2 е потврдена, односно тврдењето дека најважниот фактор за компаниите (особено книговодствените куќи) за преминување на користење апликации во облак се флексибилноста во пристапот на информации и брзината на имплементација. Испитувањето на вистинитоста на хипотезата Н3 во спроведенотот анкетно истражување е извршено преку 11 и 12 анкетно прашање. Прашањата ја испитуваа и оценуваа безбедноста како најважен ограничувачки факотор за преминување на книговодствените сервиси во облак. На прашањето бр 11, поголем број од испитаниците (70,7%) одговориле дека безбедноста ја сметаат за главна или клучна карактеристика на апликациите во облак, додека (43,5%) одговориле дека е клучен ограничувачки фактор за преселување на работењето во облак. Испитаниците со највисока просечна оценка од (4,15) ја оцениле сопственоста над податоците како најважен ограничуваки фактор за преминување во облак, а потоа безбедноста со оценка (4,07) со што се негира вистинитоста на Н3 хипотезата. Затоа не може да се каже дека безбедноста е најважен ограничувачки фактор на претпријатијата (особено книговодствените куќи) за користење на апликациите во облак. Оваа анкета потврди дека книговодствените куќи и останатите компании сеуште не ги исполнуваат основните предуслови за масовно преминување на користење на услугите во облак, но се свесни за предностите што ги нуди во однос на традиционалното работење.


117

8 ЗАКЛУЧОК

8.1 Преглед на теориско истражување Работењето во облак денес е толку присутно што не постои речиси ниту еден сегмент на традиционалното (локално) работење кое нема своја замена во облак. Работењето во облак е револуционерен концепт кој овозможи еволуцијата на информатичките технологии и концепти. Најважни се виртуелизација на хардверот, дистрибуирано компјутерско работење (grid computing, utility computing), интернет технологии (SOA, веб-услуги, веб 2.0, широкопојасни мрежи), систем за управување (SLA, автоматизација на центри за податоци) и софтвер со отворен код . Националниот институт за стандарди и технологија (NIST) од Соединетите Американски Држави дефинира пет карактеристики на пресметувањето во облак : услуги по потреба , пристап преку широка мрежа , користење ресурси од различни локации, брза еластичност и мерлива услуга. Први услуги кои преминаа во облак беа релативно едноставни, високо повторувачки и масовно користени. Примери на такви услуги се пребарувачи на содржини на интернет, е-пошта, интернет-форуми и чат-сервиси, портали за вести, енциклопедии и разни специјализирани бази на знаење, а потоа следат покомолексни услуги како интернет банкарство, социјални мрежи, услуги за складирање и синхронизација на податоци, преглед на видео и слики, услуги за видео и аудио комуникација и алатки за обработка на текстови, податоци, слика, видео итн Работењето во облак доведе до создавање на нови работни места, но и елиминирање на некои други, доведоа до поголема контрола на државата над населението при пристапот на јавни и приватни облаци со податоци, но и поголема слобода поради фактот што луѓето денес доаѓаат до информациите побрзо и полесно отколку што било некогаш . Начинот на кој луѓето ја распоредуваат работата и слободно време можат да се променат како последица на услугите во облак и решенијата во облак. Компјутери во облак станува како и сите други производи или услуги што се тргуваат. SpotCloud е прва светска cloud берза која работи исто како и другите берзи. Пред да започне со користење на услуги во облак, секое претпријатие мора да биде сигурно во својата стратегија како правилно да бидат искористени услугите во облак. Затоа мора да имаат одговор на следните прашања: - Кога и како претпријатието мора да користи јавни, приватни и хибридни улуги во облак?


118

- Која е стратегијата на претпријатието за управување со капиталот и работните трошоци? - кои се правилата и прописите кон кои давателите на услуги треба да се придржуваат, како претпријатието би можело да биде заштитено? Прашањето за безбедноста е секако еден од најголемите проблеми со кои се соочуваат давателите на услуги во облак. Самиот факт дека податочните центри содржат вредни информации од илјадници па и можеби милијарди корисници ги прави главна мета на потенцијалните напаѓачи. Флексибилноста на работењето во облак е дефинитивно една од најглавните предности. При тоа се мисли на еластичноста, скалабилноста , достапниста и плаќање за тоа што е искористено. Податочните центри од давателите на услуги во облак дизајнирани се на начин да можат брзо да се покренат и да користат точно онолку колку што е потрено, а до нив да може да се пристапи од било која локација во светот преку интернет врска.

Македноскиот пазар за апликации е поделен измеѓу неколку големи и неколку помали производители на апликации. Типични претставници на помалите производители на апликации можеме да ги сврстиме во три категории: - првата категорија се понудувачи со еден запослен, обично сопственикот од средна или постара генерација. Понудата на овие апликации се состои од водење финансиско и материјално книговодство. - Втората категорија се понудувачи до 10 вработени, и својата понуда ја заокружуваат со финансиски и материјални модули и апликации за работење во туризмот. Производителите на апликации за првата и втората категорија нудат класични десктоп апликации кои се целосно или делумно интегрирани. Овие производители нудат можност и за работење преку интернет, но во основа не станува збор за решенија во облак. - Третата категорија се понудвачи од новата генерација кои нудат решенија базирани исклучиво во облак. Корисници на првата категорија на понудувачи на апликации најчесто се локални компании и постари генерации кои тешко се прилагодуваат на новите технологии. Многу од корисниците во оваа категорија и натака користат DOS решенија од оние понудувачи кои сеуште им даваат подршка. Програмери на овие решенија по правило се луѓе од средната генерација па така во овие решенија нема перспектива во иднина за компаниите и другите корисници. Корисниците на втората категорија се најголем број од компаниите кои само што почнале да се запознаваат и гледаат со сомнеж кон апликациите во облак. Тие и натака настојуваат своите податоци да ги чуваат на својот компјутер и сервер и да ја „поседуваат“ апликацијата на која работат и да плаќаат за нејзино надоградување и подршка. Иако кај овие корисници постои сомнеж , фактот што повеќето од нив користат услуги во облак (електронско банкарство, email) за очекување е кај голем број од нив во блиска иднина да дојде до промена во размислувањето за услугите во облак. Корисниците на третата категорија се компании кои своето работење го базираат на услуги во облак или едноставно кажано тоа е помладата генерација која е помалку „параноична“ и оптеретна со недостатоците и потенцијалните опасности од користењето на апликациите и услугите во облак.


119

Пазарот на книговодствени апликации е мал и дисперзиран на голем број на мали производители. Не постои јасна доминација на еден или повеќе производители во однос на останатите. Сепак, пазарот може да се подели според корисниците и нивните навики. Корисници на DBStudio а пред се на UPS најчесто се локалните компании, повеќе годишни соработници , постари генерации кои се навикнале на едноставни DOS програми. Интересно е тоа што постојат одреден број на корисници во оваа категорија кои и натак користат DOS решенија на оние производители кои и натака им даваат подршка. Сопствениците и програмери на апликацијата вообичаено се луѓе од средни години, но овие компании "лежат" на едно лице, што не претставува добра иднина за компанијата и нејзините клиенти. Корисниците на програмските решенија Synesis и Korp се најзастапена категорија на книговодствените апликации. Станува збор за претпријатијата со различни профили и дејности. Кај овие компании и корисници сè уште не постои многу доверба апликациите во облак. Нивните корисници претпочитаат локална складирање на податоци на сопствените компјутери и сервери. Корисниците на Synesis исто така не го претпочитаат економскиот модел на компјутерска обработка во облак кој се базира на периодични (месечни / квартални / годишни) трошоци за софтвери, и користат плаќања по потреба во случај на законски измени или потреба за дополнителни функционалности. Постои навика за користење на десктоп-апликации кои се генерално побрзи во однос на апликациите во облак. Со оглед на се поголемиот број услуги кои преминуваат во облак (интернет банкарство, е-обрасци и извештаи) постојат најави дека дел од претпријатијата во блиска иднина би можеле да почнат да размислуваат за премин на книговодствените апликации во облак, што ќе претставува предизвик за компании како Pupillа i Infokom. Производителот на софтвер CPP, е пример за претпријатие кое зазема сè поголема позиција во однос на класичните производители на десктоп книговодствени апликации. Практичноста на решенијата на CPP во многу краток временски период ја препознаа голем број корисници, и оваа компанија забележува високи стапки на раст на годишно ниво. Корисниците на CPP софтверот се главно новоформирани компании кои не сакаат високи иницијални трошоци кои бараат набавка на класичен книговодствен desktop софтвер, потоа компании кои се занимаваат со високи технологии и оние кои се ориентирани на веб-работење (на пример, онлајн продажба и онлајн услуги). Вообичаено се работи за млада генерација на корисници кои делуваат во динамична околина и сакаат пристап до информациите од било кое место и од било која платформа. Прашањето за безбедноста е секако еден од најголемите проблеми со кои се соочуваат давателите на услуги во облак. Самиот факт дека податочните центри содржат вредни информации од илјадници па и можеби милијарди корисници ги прави главна мета на потенцијалните напаѓачи. Флексибилноста на работењето во облак е дефинитивно една од најглавните предности. При тоа се мисли на еластичноста, скалабилноста , достапниста и плаќање за тоа што е искористено. Податочните центри од давателите на услуги во облак


120

дизајнирани се на начин да можат брзо да се покренат и да користат точно онолку колку што е потрено, а до нив да може да се пристапи од било која локација во светот преку интернет врска. Работењето во облак натаму ќе ја достигне својата зрелост. Во иднина се очекува уште поголем број на даватели на услуги во облак, а со тоа и побогати услуги, пониски цени, поголема сигурност и воспоставување стандарди. Тоа може да го очекуваме и на домашниот пазар. Исто како што денес се користи интернет банкарството , така компаниите ќе ги користат и услугите во облак.


121

ЛИТЕРАТУРА

1. ACM Student Journal Crossroads, Plugging into the Cloud, Association for Computing Machinery, proljeće 2010. Broj 16.

2. Ahmed Elragal and Malak El Kommos, In-House versus In-Cloud ERP Systems: A

Comparative Study, German University in Cairo (GUC), New Cairo City, Egypt Received 11 August 2012; Accepted 19 September 2012; Published 30 December 2012

3. Ahson, S.A. Mohammad Ilyas: Cloud Computing and Software Services, Theory and

Techniques, CRC Press Taylor & Francis Group, United States of America 2011.

4. Anna Lenart, ERP in the Cloud – Benefits and Challenges, University of Gdansk, Department of Business Informatics, Sopot, Poland, 2011

5. Beard H., Cloud Computing Best Practices for Managing and Measuring Processes for

On-demand Computing, Applications and Data centers in the Cloud with SLAs, London, UK, 2008.

6. Bhadauria R., Chaki R., Chaki N., Sanyal S., Security issues in cloud computin, Acta tehnica corviniensis – Bulletin of engineering, 2014

7. Bhadauria, Rohit, Rituparna Chaki, Nabendu Chaki, Sugata Sanyal: Security issues in cloud

computing, Acta tehnica corviniensis – Bulletin of Engineering, 2014.

8. Bloomberg, Jason: The Agile Arhitecture Revolution, John Wiley & Sons, Inc., New Jersey, 2013.

9. Buyya, Rajkumar, James Broberg, Andrzej Goscinski: Cloud computing Principles and

Paradigms, Wiley, 2011.

10. Carter Utzig, Dan Holland, Michael Horvath, Muthu Manohar, ERP in the cloud, Is it

ready? Are you?, strategy& (formerly Booz & Company), 2013.

11. Ceslovas Christauskas, Regina Miseviciene, Cloud - Computing Based Accounting for

Small to Medium Sized Business, Kaunas University of TechnologyK. Donelaicio st. 73, LT-44029, Kaunas, Lithuania, 2012

12. Chael Armbrust, Armando fox, Rean Griffith, Anthony D. Joseph, Randy Katz, Andy Konwinski, Gunho Lee, David Patterson, Ariel Rabkin, Ion Stoica, and Matei Zaharia, A View of

Cloud Computing, Communications of the ACM | April 2010 | vol. 53 197 13. Chorafas, D.N.: Cloud Computing Strategies, CRC Press Taylor & Francis Group, 2011.


122

14. David Molnar, Stuart Schechter, Self Hosting vs. Cloud Hosting: Accounting for the

security impact of hosting in the cloud, Microsoft Research, lipanj, 2010

15. Dr. Dothang Truong, How Cloud Computing Enhances Competitive Advantages: A

Research Model for Small Businesses, Fayetteville State University, Fayetteville, NC, 2010

16. Farley, Marc: Rethinking Enterprise Storage A Hybrid Cloud Model, Microsoft Press, Redmond, Washington, 2013.

17. Furht B., Escalante A.: Handbook of Cloud Computing, 2010.

18. Hill, R., Laurie Hirsch, Peter Lake, Siavash Moshiri: Guide to Cloud Computing,

Principles and Practice, Springer-Verlag, London 2013

19. Hugos, M., Derek Hulitzky, Business In the Cloud: What Every Business Needs to Know

About Cloud Computing, John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey 2011.

20. Hurwitz, J., Robin Bloor, Marcia Kaufman, Fern Halper: Cloud Computing for dummies, Wiley Publishing, Inc., Indianapolis, Indiana, USA, 2010.

21. Jennigs, R.: Cloud Computing with the Windows Azure Platform, Wiley Publishing, Inc., Indianapolis, 2009.

22. Lakshmanan, G., Cloud computing – Relevance to enterprise, Infosys White Paper, travanj 2009

Documents

17/09 9 1.2 СТУДИЈА ЗА ФИРМИТЕ ПОЧЕТНИЧКИ:INSTAGRAM, ОД НУЛА ДО МИЛИЈАРДА ПРЕКУ НОЌ ! 2010, ˇ ˚ % Instagram 25 …