Σα θείκελα ηα ζπλαληάκε ζε επηζηνιέο θαη δειηάξηα, αηειψο ηαρπδξνκεκέλα γηα ηνπο

ζηξαηεπκέλνπο.

Πέξα φκσο απφ ηελ πξαθηηθή γξαθή απηψλ ησλ θεηκέλσλ, απηφ πνπ έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία θαη

απνηειεί πφιν έιμεο ηνπ αλαγλψζηε, είλαη ε ςπρηθή/ζπλαηζζεκαηηθή ζπκπεξηθνξά ηνπο.

Ο παηξησηηζκφο πξνζθέξεη αζηείξεπηα, ηα ζπλαηζζήκαηα ζε πςεινχο ξπζκνχο, παξάιιεια κε

απηά ηεο απηνζπζίαο θαη ηνπ εξσηζκνχ. Σηο ζηξαηησηηθέο επηζέζεηο, ηνπο ηξαπκαηηζκνχο, αθφκα

θαη ηνπο ζθνησκνχο, ηνπο ζπλαληάκε δίπια ζην ηξαγνχδη, ζην ρνξφ, ζην "πεηξάγκαηα" θαη ηηο

επεπθεκίεο.

Η αλάγλσζε ησλ "γξακκάησλ απφ ην κέησπν", δελ είλαη... ιάζξα, αληίζεηα είλαη ππνρξέσζή καο

θαη θφξνο ηηκήο θαη επγλσκνζχλεο γηα θάζε πνιεκηζηή καο, ηνπο αμίδεη.

Γπάμμα ππόρ γονείρ

Γξάθεη έλαο ηξαηηψηεο πξφο ηνχο γνλεηο ηνπ:

«Γηά θξχν θαί θαθνπρίεο κή θνβαζζε. Δδψ ηά λεχξα καο γίλνληαη αηζαιέληα. είο ζά

θαληάδεζζε πξάγκαηα θνβεξά θαί ηξνκεξά, ελψ εκάο δέλ κάο λνηάδεη θαζφινπ. Γη' απηφ λά κή

ζηελνρσξηέζζε. Αιισο ηε, γηά φια ηά Έιιελφπνπια ηνχ κεηψπνπ θξνληίδεη ή Μεγαιφραξε ... ».

Καί έλαο άιινο, αθεγνχκελνο θάπνην πεξηζηαηηθφλ ηνχ πνιέκνπ, θαηά ηφ φπνηνλ σο εθ

ζαχκαηνο, εζψζε απφ ηφλ ζάλαηνλ έλαο ζηξαηηψηεο ζχληξνθφο ηνπ, θαηαιήγεη:

«Δπηπρψο ε ρεηξνβνκβίδα δέλ εζθαζε, θαί ν ιπηξσκέλνο πηά ζπλάδειθφο καο έρεη ηάμεη κηά

ιακπάδα ζάλ ηφ κπφτ ηνπ ζηήλ Παλαγία ηήο Σήλνπ, ηήλ φπνία έρνπκε φινη γηά πξνζηάηηδά καο».

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 27)

Γπάμμα από γονέα

Η απηή δέ πεπνίζεζηο επηθξαηεί θαί εηο ηά κεηφπηζζελ.

«Ό Θεφο λά είλαη καδί ζνπ» γξάθεη έλαο παηέξαο πξφο ηφ καρφκελνλ παηδί ηνπ, «ν Θεφο λά

είλαη καδί ζνπ θαί καδί κέ ηήλ Παηξίδα καο. Σά ρσξάθηα ζά ηά νξγψζνπκε εκείο κέ θάζε ηξφπν ...

Μή ζηελνρσξηέζαη. Η Μεγαιφραξε ηήο Σήλνπ ζά θάλε ηφ ζαχκα ηεο θαί ζά ζαο δψζε κεγάιε

δφμα».

Περ. Ζ Εωή, αρ. 1443, 10.12.1940

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 27)

Γπάμμα ζέ αδελθή

Κάπνπ ζηφ Μέησπν 29/11/40

Αδειθνχια κνπ,

Ο Θεφο ζέ θψηηζε θαί κέζα ζηφ δέκα πνχ κνχ ζηείιαηε, έβαιεο ηά πέληε θείλα καληαξίληα ...

Μφιηο ηάλνημα θη' αληίθξπζα ηφλ θίηξηλν ζεζαπξφ ηνχ λεζηνχ καο, δάθξπζα ... Σά θαζάξηζα, ηά

ρψξηζα ζέ θέηεο θαί ηά θάγακε κέ η' άιια θαληαξάθηα ηήο δηκνηξίαο κνπ.

έ βεβαηψ πψο νχηε ηά ηζνθιάθηα δέλ πεηάμακε ...

Αδειθνχια κνπ, ζσζηφ βάιζακν ήηαλ γηά ηίο δηςαζκέλεο ςπρέο καο. Λέο θαί πήξακε λέεο

δπλάκεηο ... Αδειθνχια κνπ, ληθνχκε παληνχ! Η Παλαγία, νινδψληαλε, κάο αθνινπζεί. ..

Παξαθαιείηε θαί ζείο φζν κπνξείηε γηά ηήλ ζχληνκε ηειηθή λίθε!

Γεηά ζνπ Αδειθνχια κνπ

(Τό παρόν είναι ένα μέρος ηής επιζηολής)

Δθ. Ζ Πρόοδος, 17.12.1940

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 27)

Κάηω από μίαν αλβανική εληά

άο γξάθσ θάησ απφ κίαλ αιβαληθή ειεά. Κάλσ ζηξαηεγηθά ζρέδηα, πψο ζά κπψ ζηά Σίξαλα

γξεγνξψηεξα. Γηέθνςα ηφ γξάκκα κνπ γηά 20 ιεπηά, γηαηί ηξία ηηαιηθά αεξνπιάλα κάο έξξημαλ

κεξηθέο ειεέο (βφκβεο) θαί κάο ζθφησζαλ, ψ! ηνχ ζαχκαηνο, έλα άξξσζην κνπιάξη! Παλαζεκά

ηνπο ηί ζφξπβν θάλνπλ’ ζθπξίδνπλ δαηκνληζκέλα. Δάλ πήηε θαί γηά ηίο βφκβεο ηνπο’ επηχρεκα είλαη

πψο ζθνπεχνπλ εκάο θαί πέθηνπλ 500 κέηξα καθξπά καο. Μαθξπά, ζέ 2-3 ρηιηάδεο κέηξα, γίλεηαη

αεξνκαρία, σξαίν ζέακα, κά ηήλ αιήζεηα. Αιιά ν Ιηαιφο εράζε ζηά ζχλλεθα.

Πφηε ζά ζάο ζηείισ ηφ γξάκκα κνπ, δέλ μεχξσ. Έρεηε γεηά, γηά ζήκεξα.

άο θηιψ φινπο.

Ο πηφο ζαο ΝΙΚΟ

Δθ. Ζ Νίκη, 14.12 .. 1940

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ 82)

Τ.Τ. 152 Τεηάπηη

1 Ιανοςαπίος 1941 ώπα 0.5!

Αγαπεκέλεο µνπ,

Υξφληα πνιιά. Μέ ηφ θαιφ ν θαηλνχξγηνο ρξφλνο ...

Δίλαη ε πξψηε ρξνληά, έπεηηα απφ ηφζα ρξφληα, πνχ θάλσ Πξσηνρξνληά καθξπά αο ...

Πάληα, απηή ηήλ ζηηγµή, θάζε ρξφλν, µέ αμίσλε ν Θεφο λά θξαηψ ηφ µαπξνµάληθν µαραίξη

ηνχ ζπηηηνχ γηά λά θφςσ απφ ηήλ πήηηα πνχ θηινηερλνχζαλ δπφ αγαπεµέλα ρεξάθηα, ηφ θνµµάηη

ηνχ Υξηζηνχ, ηήο Παλαγίαο, ηνχ πηηηνχ, ... γχξσ απφ ηφ ζηνιηζµέλν ηξαπέδη µαο. Κη’ εξρφηαλ ηφηε

ε αγσλία ηήο ηχρεο ηνχ λνµίζµαηνο. Πνηφο ζά είλαη ν ηπρεξφο ηήο ρξνληάο; έ πνηαλνχ θνµµάηη ζά

βξεζε ηφ λφµηζµα; Α! φρη, εθέηνο ηήλ σξαία Πξσηνρξνληά ηνχ 41, εγψ, παηδηά µνπ, είκαη ν

ηπρεξφο!

έ µέλα έπεζε ηφ αλεθηίµεην λφµηζµα λά έιζσ εδψ επάλσ ζηά Αιβαληθά βνπλά, λά αθνχσ,

θη’ απηή ηήλ ζηηγµή αθφµε, ηφ Βαξχ Ππξνβνιηθφ µαο λά θηππά αιχπεηα ηφλ δξφµν πνχ

αθνινπζνχλ, θεχγνληαο παληθφβιεηνη νη θαηαθηεηαί ηήο Ρψµεο, πνχ λφµηζαλ πψο µπνξνχζαλ λά

πνδνπαηήζνπλ ηήλ Διιάδα µαο.

' εµέλα έιαρε λά ηδψ ηά µέξε φπνπ ηφ χλ/µά µαο ηνχ Ιππηθνχ απεδεθάηηζε ηήλ Μεξαξρία

ηνπο, ηήλ πεξίθεµή ηνπο «Σδνχιηα». ' εµέλα έιαρε λά αθνχζσ άιινλ αμησµαηηθφλ λά δηεγείηαη

πψο µέ 187 άλδξεο εθξάηεζε έμ ρηιηάδεο Ιηαινχο.

Δγψ είµαη ν ηπρεξφο πνχ βιέπσ θάζε µέξα ηά θαηζάβξαρα, ηά απξφζηηα θαί ζηά γίδηα αθφµε,

φπνπ ζθαξθάισζαλ νη ζξπιηθνί θαληάξνη µαο µέ ηήλ ιφγρε, αςεθψληαο ηνχο παληνεηδείο φιµνπο

θαί νιµάθηα πνχ δηέζεηαλ απηνί νη ηζαξιαηάλνη, πνχ έβαιαλ ηνχο ράξηεο θάησ θαί εθνβαλ ηήλ

Διιάδα ζάλ πξσηνρξνληάηηθε πήηηα.

Δγψ, έρσ ηφλ µεγάιν θιήξν λά ππεξεηψ ηήλ Διιάδα µαδί µέ ηά άιια παηδηά ηεο.

Νά µέ ζπµπαζάηε φµσο ... Όηαλ µηιά θαλείο γηά ηφλ αθάληαζην θαί αλππέξβιεην εξσηζµφ

ηνχ Διιεληθνχ ηξαηνχ παξαζχξεηαη αζειά ηνπ ...

.................................................... ~ .

Ήιζε, Πάθη µνπ, ν Άγην-Βαζίιεο εθέηνο; Γνπξιψζαλε πάιη ηά δπφ ζνπ γαιαλά µαηάθηα,

φηαλ άλαςαλ ηά θψηα, µπξνζηά ζηά δψξα πνχ ζνχ έθεξε ν θαιφο Άγηνο; Γηά µέλα, είλαη ε

θαιιίηεξε Πξσηνρξνληά ηήο δσήο µνπ, ζείο πψο ππνδερζήθαηε ηφλ θαηλνχξγην Υξφλν;

Πνιιά θηιηά

Δπάγγεινο

Γράµµα Δσάγγελοσ Νοµικού

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 150)

Ο ενθοςζιαζμόρ ηών Ελλήνων γιά ηήν νίκη, µέζα από ηίρ επιζηολέρ ηοςρ

Πόπη Χαηζηιωάννος, Σπςπίδωνορ Τπικούπη, Πειπαιεύρ,

ππόρ ηόν Ανηώνιον Χαηζηιωάννος, 11/68 Τ. Τ. 345.

«Αληψλε µνπ,

Απηήλ ηήλ ζηηγµήλ, µάζαµε ηήλ λέα λίθε µαο, δειαδή ηήλ θαηάιεςη ηήο Κιεηζνχξαο. Γέλ

µπνξείο λά θαληαζζήο ηί θαθφ πνχ γίλεηαη. Γάθξπα ραξάο θαί ππεξεθαλείαο ηξέρνπλ απφ µηθξνχο

θαί µεγάινπο ζηά θινγηζµέλα ηνπο µάηηα.

Αληξνχιε µνπ, θνληεχνµε λά θηάζσµε ζηφλ αληηθεηµεληθφ µαο ζθνπφ. Σψξα, πεξηµέλνµε µέ

αγσλία λά πάξσµε ηφ Διζαβάλ θαί ηφλ Απιψλα, θαί ηφηε θαη' επζείαλ ζηήλ ζάιαζζα. Καί χζηεξα,

ζά ζάο πεξηµέλσµε ζηνχο δξφµνπο, ζηά ιηµάληα, ζηά παξάζπξα, ζηίο απιέο, ζηίο εμψπνξηεο, µέ

ιαρηάξα θαί δάθξπα ζηά µάηηα λά ζάο ζηεθαλψζνπµε µέ ηφ αµάξαλην ζηεθάλη ηήο Γφμεο ...»

Δθ. Δλεύθερον Βήµα, 21.2.1941

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 155)

«…Φψληδα φηε

αθνχµε ηίο θαµπάλεο. Γέλ

μέξεηο, γπηφθα µνπ, ηί

γίλεηαη φηαλ αθνχµε ηίο

θαµπάλεο. Αλάζηαζηο. Σήλ

ραξά ηνχ θφζµνπ. Δγψ δέ,

ηφζν πνιχ αηζζάλνµαη θαί

ραίξνµαη πνχ αξρίδσ λά

θιαίσ…».

Σσλλογή Κσρ.

Νηελοπούλοσ

Από ηό Λεύκωμα «Κοπόϊδο, Μοςζζολίνι»

« ... Καιή µνπ µαλλνχια, εηξαπµαηίζζεθα ζηήλ Κιεηζνχξα θαί µέ µεηέθεξαλ ζηφλ Πεηξαηά.

Φζάζαµε, ζηίο 28 ηφ πξσί ζηίο 10 ε ψξα, ζηφ ιηµάλη’ πξίλ πιεζηάζνπµε γηά λά βγνπµε, βγήθαµε

ζηήλ ηαξάηζα θαί είδαµε ηήλ Δζληθή Οξγάλσζε Νενιαίαο µέ µνπζηθή παξαηεηαγµέλε θαί µέ ρίιηα

πξάγµαηα. Απηή ε νξγάλσζηο είλε ηφ ρέξη

ηνχ εζληθνχ µαο θπβεξλήηνπ θ. Ι. Μεηαμά.

Δίλε ν ζηξαηφο ηψλ µεηφπηζζελ. Όηαλ

θαηεβαίλαµε, µαλλνχια µνπ, άξρηζε λά

παίδε ε µνπζηθή, θαί λά ραιά ν θφζµνο, δέλ

µπφξεζα λά θξαηεζψ θαί έθιαςα µέ ηήλ

ςπρή µνπ.

Πφζν σξαία πεξλψ ζηφ λνζνθνµείν,

θαί πφζνο θφζµνο πεξλά θαί µάο

επγλσµνλεί, δέλ µπνξψ λά ζνχ πεξηγξάςσ.

Όηαλ έιζσ, ζά ζνχ ηά δηεγεζψ φια. Σφ

ηξαχµα µνπ δέλ είλε ηίπνηε ...

... Όηαλ λνηψζνπµε φηη, πίζσ µαο,

ππάξρεη έλαο νιφθιεξνο θφζµνο πνχ

θξνληίδεη γηά ηά ζπίηηα µαο, γηά ηίο

απξνζηάηεπηεο νηθνγέλεηέο µαο, γηά ηίο εγθαηαιειεηµµέλεο ππνζέζεηο µαο, Όηαλ βιέπσµελ φηη ηά

αηζζήµαηα ηήο αιιειεγγχεο πιεµµπξίδνπλ ηίο θαξδηέο φινπ ηνχ Διιεληζµνχ, ε ςπρή µαο γεµίδεη

ζπγθίλεζη θαί νξθηδφµεζα θαζέλαο ζηήλ ζπλείδεζε ηνχ φηη δέλ ζά αθήζσµε πνηέ ερζξηθφ πνδάξη

λά µνιχλε ηήλ έλδνμφλ µαο γή.

Αςεθνχµε ηά ρηφληα θαί ηίο παγσληέο, αγλννχµελ ηνχο θφπνπο θαί ηίο θαθνπρίεο. Δμάπηεηαη ε

αηνµηθή µαο θηινδνμία θαί µάο θαζηζηά ηξνµεξνχο, ηθαλνχο λά επηηειέζσµελ θαί ηνχο

δπζθνιψηεξνπο άζινπο ... »

Δθ. Ο Τύπος, 20.1.1941

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 155)

Ανηωνόποςλορ Κωνζηανηίνορ

ππόρ Χαπίκλειαν Χπιζηίδος

«Αγαπεµέλε µνπ. Η παηξίδα εθηλδχλεπε θαί έπξεπε γη' απηήλ λά ηά ζπζηάζνπµε φια. Όλεηξα,

θαί ηφλ εαπηφ µαο αθφµε. Έρπζα αξθεηφ αίµα ζηφλ βσµφ ηήο δνμαζµέλεο παηξίδνο, θαί είµαη

ππεξήθαλνο γη' απηφ. Έρνπµε δνμαζµέλε θαί ηφζν µεγάιε παηξίδα, γη' απηφ θαί ε ζπζία µαο πξέπεη

λά είλε αλάινγε. Μή ιππάζαη ινηπφλ γηά ηήλ αλαβνιή ηήο πξαγµαηνπνηήζεσο ηψλ νλείξσλ µαο.

Όηαλ ν θαπλφο ηήο µάρεο δηαιπζή θαί ηά θιαδηά ηήο δάθλεο µάο ζηεθαλψλνπλ ληθεηάο, ηφηε ηά

φλεηξά µαο ζά πξαγµαηνπνηεζνχλ θαί λά είζαη βεβαία πψο ε µέξα απηή ζά είλαη πνιχ θνληηλή.

Καί φηαλ, αγαπεµέλε µνπ, ζηφ χςσµα ηήο Κιεηζνχξαο εμσξµνχζα θξαηψληαο πεξήθαλα ηήλ

ηηµεµέλελ ειιεληθήλ ιφγρελ, δέλ ηφ έθαλα γηά ηφλ εαπηφλ µνπ, γηά ηήλ παηξίδα. Οβίδεο, φιµνη θαί

ρεηξνβνµβίδεο πέθηνπλ ηξηγχξσ µαο βξνρή, ηφ ρηφλη βαζχ µάο ρψλεη µέρξη ηά γφλαηα, ε νµίριε µάο

θξχβεη ηνχο Ηηηαλούρ, ε ζχειια µάο ηπθιψλεη, θαί φµσο ηά παηδηά ηήο Διιάδνο πξνρσξνχλ,

ηξέρνπλ, θάλνπλ θηεξά. Σφ φλνµα ηήο Διιάδνο µαο µάο θσηίδεη ηφλ δξφµν, ε αληάξα ηήο µάρεο

µάο µεζά, ηίπνηα δέλ µπνξεί λά µάο ζηαµαηήζε ... Μά μάθλνπ, λά! Ννηψζσ πψο ηφ πνδάξη µνπ

πέηαμε ζηφλ αέξα. Η γξήγνξε φµσο µαηηά πνχ ηνχ εξξημα, µέ πείζεη πψο είλαη ζηήλ ζέζε ηνπ. Σφ

αίµα αξρίδεη πηά λά ηξέρε! Βηάδεηαη γηά λά γξάςε πάλσ ζηφ ρηφλη ιίγεο γξαµµέο ηήο λενειιεληθήο

δφμαο! Η Διιάδα µαο είλαη ηφζν µεγάιε, ηφζν δνμαζµέλε θαί ε δφμα ηεο γξάθεηαη µφλν µέ αίµα!

Δίµαη πνιχ πεξήθαλνο γηαηί πξνζέθεξα θαί ιίγν αίµα γηά ηήλ δφμα ηεο. Τπεξάλσ φισλ ε Παηξίο…

Άπεηξα θηιηά,

δηθφο ζνπ, Κψζηαο».

Δθ. Δλεύθερον Βήµα, 23.1.1941

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 156)

'Ο «πόλεµορ» ενανηίον ηήρ λάζπηρ

Ό ρεηµψλαο θεί πάλσ ζηά αιβαληθά βνπλά εηαλ πνιχ ςπρξφο θαί θξχνο. Υηφληδε ζρεδφλ θάζε

µέξα. Δηραµε απφ µηά θνπβέξηα θαί µηζφ αληίζθελν, δειαδή 2 ζηξαηηψηεο δεµηνπξγνχζαµε ελα

µηθξφ αληίζθελν. Πεγαίλνληαο ζ' ελα ρσξηφ, πνχ ιεγφηαλ Καθέζθηα, γηά λά μεθνπξαζηνχµε

ζπλαληήζαµε ηξνµεξή ιάζπε. έ θάζε βεµα µαο βνπιηάδαµε φινέλα έµείο θαί ηά µνπιάξηα.

Υσλφµαζηε µέρξη ηήλ θνηιηά γηά λά µήλ ράζνµε ηά µνπιάξηα πνχ βνχιηαδαλ, µέ

απεγλσζµέλεο πξνζπάζεηεο πξνζπαζνχζαµε λά ηά ζψζνπµε. Μεηά απφ δηάζηεµα 4 ήµεξψλ

θηάζαµε ζηά ζηελά ηεο Κιεηζνχξαο. Παξάιιεια µέ ηφ δξφµν µαο θπινχζε ηά λεξά ηνπ φ πνηαµφο

Αψνο. Γεμηά απφ ηφ δξφµν µαο νξηζθφηαλ ηφ ππξνβνιηθφ µαο ελψ αξηζηεξά θαί µεηά ηφλ 'Αψν

βξηζθφηαλ ελα έιιεληθφ ηάγµα πνχ µαρφηαλ µέ 'Ιηαινχο. Θπµάµαη ζηη εξρφηαλ ηηαιηθά ηάλθο απφ

ηά ζηελά ηεο Κιεηζνχξαο αιιά ηφ δηθφ µαο ππξνβνιηθφ ηά είρε επηζεµάλεη. έ θάζε εµθάληζε

ηάλθο µηά Μίδα, πνχ εθεπγε απφ ηά δπλαηά ρέξηα ηνχ έιιεληθνχ ππξνννιηθνχ, ήηαλ αξθεηή γηά ηήλ

θαηαζηξνθή.

ΟΙ 'Ιηαινί επηµέλνπλ. Άλαγθάζηεθε ηφηε φ 1Ονο ιφρνο, φ δηθφο µαο, λά ηξέμεη γηά ελίζρπζε.

Φζάζαµε ζηφ πεδίν ηεο µάρεο ζηίο 10 ηφ βξάδπ. Kάλαµε ελα θινηφ γχξσ απφ ηφ ηάγµα πνχ εηαλ

εθεί θαί αθήζαµε ελα ηηαιηθφ ζχληαγµα λά εηζρσξήζεη ζηφ θελφ ηνχ θινηνχ θαί ηνχο θάλαµε

επίζεζε θσλάδνληαο «ΑΔΡΑ». 'Όζνη δέ ζθνηψζεθαλ πηάζηεθαλ αηρµάισηνη. 'Αθνχ

ζηαζεξνπνηήζαµε ηφ µέησπν, µεηά απφ 2 µέξεο, πεξε φ ιφρνο 612 αηρµαιψηνπο θαί ηνχο

παξαδψζαµε ζηήλ µεξαξρία. Μεηά εµείο μεθηλήζαµε γηά ηήλ Σξεµπεζίλα. Κάλαµε ηφ ζηαπξφ µαο

πνχ γιπηψζαµε απφ ηφλ «πφιεµν» ελαληίνλ ηεο ιάζπεο ...

Σηέπγιορ Μςλωνάρ

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 156)

Εν. Τ.Τ. 790 17/1/41

εβαζηή µνπ µεηέξα θαιεµέξα.

Υζέο, πήξα ηήλ απφ 9/1/41 επηζηνιήλ ζαο θαί ράξεθα πνχ είζζε φινη θαιά, σο θαί εγψ

πγεηαίλσ. Δπίζεο πξνρζέο, πήξα ηήλ θσηνγξαθία ηήο Διελίηζαο µνπ’ πφζν ραξηησµέλν είλαη ηφ

ρξπζφ µνπ θαί πφζν µεγάισζε µέζα ζέ 2 1/2 µήλεο’ δέλ ρνξηαίλσ λά ηήλ βιέπσ αιιά απφ ηήλ

θσηνγξαθία θαληάδνµαη ηί γνχζην ζά έρε ηψξα µέ ηίο θνπβέληεο ηεο.

άο θηιψ

Ν. Πανηελοδήµορ

Νά µνπ γξάςνπλ ηά παηδηά ηί δψξνλ πήξαλ µέ ηά ιεπηά πνχ ηά εζηεηια.

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 197)

... έπεζεν ηπωικώρ ςπέπ ηήρ ελεςθεπίαρ ...

Μέηωπον 13/1/41

Αγαπεηέ αδειθέ Μαλψιε

Γεηά ζνπ

Πήξα δχν γξάµµαηά ζνπ θαί επραξηζηήζελ πνχ είζζε θαιά. Καί ηψξα, ζά ζνχ γξάςσ

ζρεηηθψο δηά ηφλ ζηξαηηψηελ µνπ Μάξθνλ Γηζαθηάλ ν νπνίνο έπεζελ εξσηθψο εηο ηήλ πξψηελ µαο

µάρελ.

Έπεζε εξσηθψο ηήλ ζηηγµήλ φπνπ µέ ηά ρέξηα ηνπ έβγαιε ηνχο παζζάινπο ηνχ

ζπξµαηνπιέγµαηνο δηά λά αλεβνχµε εηο ηά ραξαθψµαηα ηψλ αηίµσλ. Έπεζε πνιχ θνληά µνπ. νχ

ηφ γξάθσ ηψξα, δηφηη ζά ηφ δηαβάζαηε εηο ηάο εθεµεξίδαο.

Λνηπφλ, αγαπεηέ Μαλψιε, λνµίδσ φηη ε γπλαίθα ηνπ ήην έγθπνο, θαί εάλ ηφ παηδί παξαµέλεη

αβάπηηζην, ιέγεηο εηο ηνχο δηθνχο ηνπ φηη γξάθσ, εάλ ζέινπλ, λά ηφ βαπηίζεο εμ νλφµαηφο µνπ θαί

λά μνδεχζεο απφ ηά ηδηθά µνπ ιεπηά.

Δάλ είλαη αγφξη, λά βγάιεο ηνχ εξσηθνχ παηξφο ηνπ ηφ φλνµα, εάλ δέ πάιη είλαη θνξίηζη, λά

πξνηηµήζεο Νίθε ή Διεπζεξία, δηφηη δη' απηά έπεζελ ελδφμσο ν παηήξ ηνπ.

Καί εάλ επξίζθεηαη ε νηθνγέλεηα ηνχ ζπγρσξεκέλνπ νηθνλνµηθψο ζηελνρσξεµέλε, λά ηήλ

βνεζήζεο εθ ησλ ηδηθψλ µνπ ρξεµάησλ, θαί λά θξνληίζεηε λά ηήλ βνεζήηε πάληνηε, δηφηη είλαη

αμία πάζεο βνεζείαο µία ηέηνηα νηθνγέλεηα, αθνχ ν αξρεγφο ηεο έπεζε εξσηθψο ππέξ ηήο

ειεπζεξίαο ηήο γιπθεηάο µαο Παηξίδνο.

Αθφµε, λά θξνληίζεηε λά ηνχ γίλε θαί µλεµφζπλνλ μερσξηζηφλ, εθηφο απφ εθείλν πνχ ζά

θάµε ε Παηξίο µαο δηά ηνχο εξσηθψο πεζφληεο.

Δθ. Παγτιακή, Χίοσ, 5.2.1941

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 193)

Τώπα ηά ππάγµαηα αλλάξανε

18.2.41

Αγαπεηέ µνπ Σάζν,

Μέ πνιιή ραξά πήξα ηφ δειηάξηφ ζνπ. Πίζηεςέ µε φηη πξφ πνιινχ ήζεια λά ζνχ γξάςσ, µά

δέλ ήμεξα µήηε πνχ βξηζθφζνπλ θαί ππεξεηνχζεο, µήηε ηήλ δ/ζε ηνχ ζπηηηνχ ζνπ. Σψξα, µέ

επραξίζηεζηλ επηθνηλσλψ µαδχ ζνπ θαί μαλαζπµνχµαη ηίο ηφζν επράξηζηεο ζηηγµέο πνχ πεξάζαµε

µαδχ, ηίο ηειεπηαίεο πξφ παληφο εµέξεο ηνχ θαινθαηξηνχ, φηαλ, πίλνληαο ζηνχ Λαΐλε, ζπδεηνχζαµε

γηά ηφλ πφιεµν θαί ηήλ ζέζε ηήο Διιάδαο µαο. Σψξα, ηά πξάγµαηα αιιάμαλε. Η παξέα µαο, θαηά

ηφ πιείζηνλ, ζθφξπηζε θαί µφλν ε θνβεξή λνζηαιγία µάο αιιεινζπλδέεη. Δζέλα, δέλ μέξσ πψο λά

ζέ πψ, επηπρή ή δπζηπρή πνχ δέλ δνθίµαζεο αθφµε ηήλ λνζηαιγία ηεο; Μάιινλ επηπρηζµέλν. Καί

ζνχ εχρνµαη λά µήλ δηαθφςεη ηίπνηα ηήλ επηπρία ζνπ, εθηφο απφ ηήλ ηειηθή λίθε µαο, νπφηε ζά

είζαη δηπιά επηπρηζµέλνο. Αζρέησο φµσο πξφο απηά ηά ππνθεηµεληθά, λνµίδσ πψο έλαο

πλεπµαηηθφο άλζξσπνο, θαί πξφ παληφο έλαο πεδνγξάθνο, πνιιά ζά είρε λά θεξδίζεη, δψληαο µέζα

ζηήλ αηµφζθαηξα ηήο εθζηξαηείαο θαί ηνχ πνιέµνπ. Απηά γηά ζήµεξα, αγαπεηέ Σάζν. Θά έµαζεο,

βέβαηα, ηφλ ζάλαην ηνχ Παιαηνδεµφπνπινπ. Λππήζεθα θνβέξά.

έ θηιψ

Αλδξέαο

Δπιζηολή ηού Ανδρέα Καρανηώνη πρός ηόν Τάζο Αθαναζιάδη

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 198)

νχ ζηέιλσ θάξηαλ, αδειθή, θαί άλ ζέο, επραξηζηήζνπ,

ίζσο βξεζνχµε ζχληνµα θαί ζχ, Αµήλ! επρήζνπ.

Πάξ' ηήλ θσηνγξαθίαλ µνπ θαί βάξηελ εηο ηφλ ηνίρν,

θαί θάηζε θαί πεξίµελε πφηε ζά ζνχ µηιήζσ.

ηέιλσ θνξµίλ ρσξίο ςπρήλ θαί ζψµαλ δίρσο αίµαλ

θαί ηήλ θσηνγξαθίαλ µνπ γηα λά ζπµάζαη µέλαλ.

Σσλλογή Κσριάκοσ Νηελόποσλοσ

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 198)

Σηήν αγαπηµένη µος

Πψο ήζεια, µηθξνχια µνπ, λά εηζ' εδψ θνληά µνπ

λ' αθνχζεο ηήλ θαξδνχια µνπ, λά δήο ηά βάζαλά µνπ.

Γηά ζηξψµα βάδνπµε θιαξηά, γηά µαμηιάξη πέηξα

θαί γηά θιηλνζθεπάζµαηα, µία µνλή θνπβέξηα.

Νάζνπλ εδψ ζηφ γξέθη µνπ, λάζνπλ εδψ ζηήλ ξάρε,

λά πάξεο ηφ ληνπθέθη µνπ λά πάο εµπξφο ζηήλ µάρε.

Κη' άλ ηχρε ζθαίξα ερζξηθή θαί θφςε ηφλ αλζφ ζνπ ...

Η Γφμα ε Διιεληθή ζηέθεη ηφ µέησπφ ζνπ.

Σηπαηιώηηρ Γιώπγηρ Κομπόπηρ, 584 Τάγμα Πεζικού

Αρτείο Λάμπροσ Κορομηλά

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 198)

Μέ ηέηοιο λαό ...

Απφ θάπνπ, 21-11-40

Απφ ρζέο, βξίζθνµαη ζηφλ ηηµεµέλν δξφµν πνχ νδεγεί ζηήλ µάρε ηψλ αδειθψλ µαο.

Σίπνηα µή ζθέθηεζαη, µή ινγαξηάδεο. Η Παλαγία µάο ζθεπάδεη φινπο µέ ηά άγηα θηεξά ηήο

πξνζηαζίαc ηεο. Όζν πιεζηάδνµε, ηφζν βξίζθνµαη πηφ θνληά ζηήλ πξαγµαηηθφηεηα.

Ο ελζνπζηαζκφο θαί ε παιιεθαξηά ηνχ ζηξαηνχ µαο είλαη αθάληαζηε. Σά ηξαίλα δηαξθψο

επηζηξέθνπλ απφ ηφ Μέησπν γεµάηα Ιηαινχο αηρκαιψηνπο. Νά ηνχο δήηε, ζά ηνχο ιππεζήηε, ζέ

ηέηνηα ςπρηθή θαί ζσµαηηθή θαηάπησζηλ επξίζθνληαη.

Φηιήζαηέ µνπ φινπο. ηφλ αδειθφ µνπ λά πήηε πψο πξέπεη λά είλαη ππεξήθαλνο πνχ είλαη

θαιαγγίηεο. Σφ ηί πξνζθέξνπλε ζήκεξα ζηφλ Δζληθφλ αγψλα, Φαιαγγίηεο θαί Φαιαγγίηηζζεο δέλ

ιέγεηαη. Μάο γεµίδνπλ δψξα ζέ θάζε

ζηαζκφ φπνπ πεξλνχµε, µάο

ηξαγνπδνχλ, µάο δηαζθεδάδνπλ, µάο

εμππεξεηνχλ ζέ βαζµφλ αθάληαζην, µάο

ξαίλνπλ µέ ινπινχδηα, µάο

θαηεπνδψλνπλ µέ επρέο.

Πηζηέςαηέ µε, πψο πηφηεξα ξνχρα

µνχ δψξεζαλ παξά πνχ εΙρα. Σέηνηα

ζπγθηλεηηθή ελφηεηα ηψλ αγλψζησλ

απηψλ θνξηηζηψλ θαί αγνξηψλ, πνχ ε

µφλε µαο επαθή είλαη ε ΔΛΛΑ ... δέλ

µαηαγίλεηαη, γηά φινπο µαο θαί ππεξάλσ

φισλ, είλαη πξσηνθαλήο, ηνπιάρηζηνλ

ζηά µάηηα ηήο δηθήο µαο γελεάο. Μία

άγλσζηε θνπέιια µνχ δψξηζε, θάπνπ

θαζ' νδφλ, έλα ζθνχθν πνχ νχηε

θνπξζνχµη δέλ ηφλ πεξλά. θεπάδεη ηφ

θεθάιη, ηά απηηά, ηφλ ιαηµφ, ηφ ζηήζνο

θαί ηήλ πιάηε. Σέηνηα δίδνπλ ζ' φινπο

ηνχο ζηξαηηψηεο. Γάληηα, θαλέιιεο,

θάιηζεο, πεξηνδηθά, βηβιία, ηζηγάξα,

κπηζθφηα, θνληάθ, απαξαηηήησο ζέ θάζε

ζηαζκφ, νη Φαιαγγίηηζζεο ζά θεξάζνπλ φιν ηφλ ζηξαηφ. Μέ ηέηνην ινηπφλ ιαφ, µέ ηέηνηα

αδειθνζχλε Δζληθή, πψο µπνξεί πνηέ λά µή ληθήζσµε;

Απφδεημηο είλαη φηη ληθνχµελ θαί ζά ληθνχµελ ζπληξηπηηθά ηνχο απεηξαξίζµνπο Ιηαινχο θαί ζά

ληθνχµελ πάληνηε γηαηί ν Θεφο θαί ε Παλαγία είλαη µαδχ µαο.

Οη ζηξαηηψηεο µαο πνιεµνχλ ηψξα, ζηήλ πξψηε γξαµµή.

Σηµή θαί δφμα ζηφ λεζί µαο.

Τπνγξαθή

Τ.Γ. ηήλ αδειθή µνπ, λά πήηε λά πιέθε, λά πιέθε, λά πιέθε, απφ ηφ πξσί ψο ηφ βξάδπ.

Δθ. Ζ Πρόοδος, Χίοσ, 6.12.1940

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 200)

22.12.1940

Αγαπεηή κνπ Κηθή,

Δίλαη δχν-ηξείο κέξεο πνχ δέλ έιαβα γξάκκα ζαο. Δίκαη πνιχ θαιά, εδψ έρνπκε ρηφλη ζάλ

Διβεηία’ ηφ πεξίεξγν είλαη πψο δέλ θξπψλσ. Σφ θαΐ καο είλαη πνιχ θαιφ, ηψξα κάιηζηα πνχ έιαβα

θαί ηά ζπκπιεξψκαηα πνχ κνχ ζηείιαηε, είκαη ζαπκάζηα. Μέιη δέλ κνχ ζηείιαηε. Καί κπνγηέο πνχ

ζνχ έρσ γξάςεη, θαζψο θαί δχν-ηξία άιια πξάγκαηα πνχ ηά ρξεηάδνκαη, πηζηεχσ λά ηά ζηείιεηε κ'

άιια δέκαηα. Δάλ ήζνπλ εδψ, ζά ζνχ άξεζε πνιχ. Σά ηνπία είλαη πνιχ σξαία, θαί ηφ ιέσ εγψ πνχ

μέξεηο πψο δέλ αγαπψ ηά ρηφληα. Πψο δηαζθεδάδεηο εζχ; Νά κήλ αλεζπρείο νχηε λά ιππάζαη πνχ

δέλ είκαη θνληά ζαο. Δίκαη θαιά εδψ. άο ηφ ιέσ εηιηθξηλψο.

άο θηιψ πνιχ

Γηάλλεο.

Γράμμα ηού Εωγράθοσ Γιάννη Τζαρούτη ζηήν οικογένειά ηοσ.

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 201)

Ππέπει νά δώζοςμε κάηι πιό πολύ από ηόν εαςηό μαρ.

Μέ ηήλ πηφ κεγάιε ζπγθίλεζη, κέ ηήλ πηφ κεγάιε ραξά δηάβαζα ηφ δειηάξην ζαο. Μέ ηίο

ζπλερείο κεηαθηλήζεηο καο αξγνχκε πάληνηε λά ιάβσκε ηά γξάκκαηά καο θαί λά απαληήζσκε, κά

πάληα δίδνκελ ηήλ πηφ γξήγνξε απάληεζη πξνρσξνχληεο ζηφλ πηφ γξήγνξν δξφκν ηήο λίθεο, πνχ

γεκίδεη ηήλ ςπρή καο θάζε ιεπηφ κέ ηίο γιπθέο ζπγθηλήζεηο. Καζέλαο μέξεη θαιά πψο θάζε ηί

κεγάιν δέλ επηηπγράλεηαη κέ κηθξνυπνινγηζκνχο θαί ιίγεο ζπζίεο. Ξέξνπκε φινη φηη πξέπεη λά

δψζνπκε θάηη πηφ πνιχ απφ ηφλ εαπηφ καο. Η ζθέςη γηά ηφ ζπίηη, γηά ηήλ κεηέξα καο, γηά θάζε ηί

δηθφ καο, θεχγεη, ράλεηαη νιφηεια γηά λά πξνζζέζεη δπλάκεηο ζέ έλα δεκηνχξγεκα πνχ θζάλεη γηά

κάο ηά φξηα ηνχ ζείνπ θαί έξρεηαη ζέ ζηηγκέο αλαπαχζεσο λά δηψμε θάζε θνχξαζη θαί θφπν, λά κάο

δψζε δπλάκεηο λέαο, αλεμαληιήηνπο γηά ηφλ ηειηθφ καο ζξίακβν. Πφζν ιππάκαη πνχ ζηακαηψ. Σφ

θεξάθη πνχ κνχ θέγγεη, θζάλεη ζηφ ηέινο ηνπ θαί δέλ βιέπσ πηά λά ζπλερίζσ.

Μεηά κεγάινπ ζεβαζκνχ

Γεκανεύς Ηωάννης Εαταρόποσλος

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 205)

Μέ πποέηεινε γιά πποαγωγή επ' ανδπαγαθία

Επιζηολή αξιωμαηικού:

εβαζηή κνπ κεηέξα,

Ο πληαγκαηάξρεο κνπ κέ πξνέηεηλε γηά πξναγσγή ζηφλ αλψηεξν βαζκφ επ' αλδξαγαζία,

δηφηη ελεξγήζαο εμ ηδίαο πξσηνβνπιίαο αληεπίζεζηλ ελαληίνλ ππεξηέξνπ ερζξνχ, εμελάγθαζα απηφλ

εηο άηαθηνλ ππνρψξεζηλ, ζπιιαβψλ αηρκαιψηνπο θαί θπξηεχζαο κίαλ πνιεκηθήλ ζεκαίαλ ηνχ

ερζξνχ, σο θαί άιια ιάθπξα,

Σψξα, κεηέξα κνπ, ήζεια λά δνχζε ν παηέξαο κνπ, γηά λά έβιεπε, απηφο πνχ ζθνηψζεθε

δνμαζκέλνο ζηφ πεδίν ηήο κάρεο, φηη ήιζε ηψξα ε ζεηξά ηνχ γπηνχ ηνπ λά εμαθνινπζήζεη ηφλ ίδην

δξφκν. Διπίδσ λά θάκσ πηφ πνιιά αθφκε.

Δθ. Ο Τύπος,19.11.40

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 205)

Πόλεμορ είναι καί, ππώηα απ' όλα, ππέπει νά ζώζοςμε ηήν Παηπίδα

Αδειθέ Κψζηα,

Μή ζηελνρσξείζαη πνχ κάο επήξε ε επίηαμη ηφ απηνθίλεην. Πφιεκνο είλε θαί, πξψη' απφ φια,

πξέπεη λά ζψζνπκε ηήλ Παηξίδα καο, απφ ηά βξσκεξά ηηαιηθά λχρηα, θ’ χζηεξα έρεη φ Θεφο. Θά

μαλαθηεηάμνπκε ηίο δνπιεηέο καο θαί ζά δήζνπκε ειεχζεξνη θαί ππεξήθαλνη. Άιισζηε φιεο ηίο

δεκίεο καο ζά κάο ηίο πιεξψζε ν Μνπζζνιίλη, φηαλ ζά ηνχ επηβάιινπκε κέ ηήλ ιφγρε καο, ηνχο

φξνπο ηήο εηξήλεο.

Δθ. Ο Τύπος, 19.11.1940

(«Μαρησρίες ’40-’41» ηών Κ. Χαηζηπαηέρα & Μ. Φαθαλιού, ζελ. 205)

Διεύθςνζη "Πάνθεον Ηπώων"

Παηδί κνπ

Μνπ δεηάο ηελ δηεχζπλζε ηνπ

αδεξθνχ ζνπ.

νπ ηελ γξάθσ: "Πάλζενλ

Ηξψσλ"

θίμε ηελ θαξδηά ζνπ

ε θηιψ

Ο παηέξαο ζνπ